Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường cao đẳng kinh tế tp hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH


PHẠM VŨ ĐIỂM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 2012


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH


PHẠM VŨ ĐIỂM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH:
MÃ SỐ:

QUẢN LÝ GIÁO DỤC
60140114

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGÔ SỸ TÙNG

Nghệ An, 2012


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin được bày tỏ lịng biết ơn chân thành nhất đến:
- Q Thầy Cơ trường Đại học Vinh, đã nhiệt tình và tận tình truyền
đạt kiến thức và giúp đỡ em trong suốt quá trình được vinh dự tham gia học
tập và nghiên cứu tại lớp Cao học Quản lý Giáo dục Khoá 18 A học tại trường
Đại học Sài gòn.
- Ban Giám Hiệu, các phòng chức năng của trường Đại học Vinh và
trường Đại học Sài gịn đã ln quan tâm và tạo mọi điều kiện để em có thể
hồn thành tốt khố học của mình.
- Đặc biệt, em xin cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của Thầy Phó Giáo sư
Tiến sỹ Ngơ Sỹ Tùng, người đã hết lịng chỉ bảo, động viên, giúp đỡ cho em
trong quá trình học tập trong lớp cũng như trong việc hoàn thành quyển luận
văn tốt nghiệp này.
Do trình độ hiểu biết và thời gian nghiên cứu có hạn, chắc chắn nội
dung của luận văn khó tránh khỏi những hạn chế và khiếm khuyết, em mong
nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của q thầy cơ và đồng nghiệp để có thể hồn
thiện được hơn nữa kiến thức của mình.
Vinh, tháng 7 năm 2012
Học viên Phạm Vũ Điểm


BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCHTW

:

Ban Chấp hành Trung ương

BGDĐT

:

Bộ Giáo dục và Đào tạo

BGH

:

Ban Giám hiệu

CĐ

:

Cao đẳng

CĐKT TP.HCM :

Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

CQ

:

Chính quy

CT

:

Chỉ thị

ĐCSVN

:

Đảng Cộng sản Việt nam

ĐNGV

:

Đội ngũ giảng viên

ĐNNG

:

Đội ngũ nhà giáo

GV

:

Giảng viên

HS

:

Học sinh

HSSV

:

Học sinh sinh viên

NCS

:

Nghiên cứu sinh

NQ

:

Nghị quyết

QĐ

:

Quyết định

SV

:

Sinh viên

TCCN

:

Trung cấp chuyên nghiệp

TP.Hồ Chí Minh :

Thành phố Hồ Chí Minh

VLVH

Vừa làm vừa học

:


MỤC LỤC


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài :

1.1. Về mặt lý luận :

Vấn đề quan trọng nhất của mọi vấn đề là vấn đề con người !
Từ năm 1996, Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành
Trung ương Đảng (khoá VIII) đã xác định:
“Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và
được xã hội tôn vinh” [15]
Điều 15 chương 1 Luật giáo dục 38/2005/QH11 ngày 14/6/2005
cũng quy định : "Nhà giáo giữ vai trò quyế t đi ̣nh trong viê ̣c đảm bảo
chấ t lượng giáo dục. Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyê ̣n, nêu
gương tố t cho người học. Nhà nước tổ chức đào tạo, bồ i dưỡng nhà
giáo, có chính sách bảo đảm các điề u kiê ̣n cầ n thiế t về vật chấ t và tinh
thầ n để nhà giáo thực hiê ̣n nhiê ̣m vụ của mình…”. [23]
Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí Thư BCH Trung
ương Đảng Cộng sản Việt nam “Về việc xây dựng, nâng cao chất lượng
đội ngũ nhà giáo” đã nêu:
“Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về
cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối
sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát
triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao
chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng
cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước.” [1]
Đồng thời, Chỉ thị 40-CT/TW cũng đã chỉ rõ:
“Trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời
kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý


2

giáo dục có những hạn chế, bất cập. Số lượng giáo viên còn thiếu nhiều,
đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số... Cơ
cấu giáo viên đang mất cân đối giữa các môn học, bậc học, các vùng,
miền. Chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ nhà giáo có mặt
chưa đáp ứng yêu cầu và truyền đạt lý thuyết, ít chú ý đến phát triển tư
duy, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành của người học; một bộ phận
nhà giáo thiếu gương mẫu trong đạo đức, lối sống, nhân cách, chưa làm
gương tốt cho học sinh, sinh viên. Năng lực của sự nghiệp giáo dục. Chế
độ, chính sách cịn bất hợp lý, chưa tạo được động lực đủ mạnh để phát
huy tiềm năng của đội ngũ này.” [1]
“Khẩn trương đào tạo, bổ sung và nâng cao trình độ đội ngũ giáo
viên, giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục trong các trường dạy nghề,
trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học; tạo cơ chế để nhà giáo
trong các trường này chủ động và có trách nhiệm gắn giảng dạy với
nghiên cứu khoa học và phục vụ xã hội” [1]
Phương hướng nhiệm vụ phát triển đất nước 5 năm (2011 -2015)
trình bày tại Báo cáo chính trị của BCHTW đọc tại Đại hội Đảng lần
thứ XI cũng nêu: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo; (…)
Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất
lượng.” [16]
Chiến lược phát triển Kinh tế - Xã hội 2011 – 2020 trình bày tại
Đại hội Đảng lần thứ XI cũng nói:
“Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản,
toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá,
xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu
then chốt.” [16]

3

“Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là
nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố
quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ
cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mơ hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh
tranh quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền
vững.” [16]
“Rà sốt, hồn thiện quy hoạch và thực hiện quy hoạch mạng
lưới trường đại học, cao đẳng và dạy nghề trong cả nước. Thực hiện
đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục đại học” [16]
Tất cả những điều đó cho thấy vấn đề phát triển đội ngũ nhà
giáo trong các cơ sở giáo dục, nói chung, và cơ sở giáo dục đại học, cao
đẳng, nói riêng, là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong sự
nghiệp cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước cũng như trong việc
thực hiện các chính sách về phát triển giáo dục của Đảng.
1.2. Về mặt thực tiễn :

Trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM được thành lập vào tháng
2/2005 trên cơ sở nâng cấp trường Trung học Kinh tế TP. Hồ chí Minh
thành lập vào tháng 9/1989, là một trường cao đẳng đa cấp của thành
phố Hồ Chí Minh thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, phạm vi hoạt động
của trường là: đào tạo nguồn nhân lực cho thành phố Hồ Chí Minh và
các tỉnh lân cận, có quy mơ đào tạo, mục tiêu và chương trình đào tạo
gắn với nhu cầu nâng cao trình độ chun mơn, năng lực quản lý, bồi
dưỡng cán bộ quản lý theo từng cấp bậc học, đáp ứng quá trình phát
triển kinh tế xã hội của đất nước nói chung và của TP. Hồ Chí Minh nói
riêng.

4

Mục tiêu của nhà trường là đào tạo cán bộ quản lý kinh tế có
trình độ cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp, có kiến thức sâu rộng, có
chất lượng cao về chuyên môn và kỹ năng thực hành cơ bản về ngành
nghề đào tạo, có khả năng giải quyết những vấn đề thông thường thuộc
chuyên ngành đào tạo nhằm tạo ra những con người có phẩm chất
chính trị, đạo đức, có ý thức phục vụ nhân dân, có sức khỏe phẩm chất,
tác phong khoa học, năng động và sáng tạo, có khả năng tư duy độc lập,
đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong thời gian qua, với sự lãnh đạo của cấp Uỷ và Ban giám
hiệu nhà trường, quy mô đào tạo của trường Cao đẳng Kinh tế
TP.HCM đã không ngừng phát triển, mở thêm các ngành và chuyên
ngành mới, tăng thêm chỉ tiêu tuyển sinh cả hệ chính quy lẫn hệ vừa
làm vừa học, hoạt động của nhà trường ngày càng đi vào nề nếp, chấp
hành và tuân thủ đúng các quy định của ngành và của địa phương về
xây dựng và phát triển cơ sở giáo dục đào tạo.
Điều này dẫn đến những bất cập nhất định mà lãnh đạo nhà
trường cần phải giải quyết, trong đó có sự bất cập giữa số lượng sinh
viên học sinh ngày càng tăng cao với số lượng các giảng viên tăng chưa
tương ứng; giữa các ngành đào tạo mới được hình thành với các giảng
viên có kinh nghiệm giảng dạy các ngành mới này chưa nhiều; …
Đó là chưa kể đến thực trạng là trong những năm sắp tới (từ nay
– 2015) đa số các giảng viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm giảng dạy
và uy tín đã đến tuổi nghỉ hưu, và nghỉ hàng loạt do cùng một khoảng
tuổi; điều này sẽ tạo ra một khoảng trống rất lớn trong đội ngũ giảng
viên của nhà trường.


5

Do đó, xuất phát từ sự cấp thiết phải phát triển đội ngũ giảng
viên của nhà trường, tôi chọn đề tài “ Một số giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ Chí Minh”
2. Mục đích nghiên cứu :

Trên cơ sở khảo sát kế hoạch xây dựng phát triển trường Cao
đẳng Kinh tế TP. Hồ chí Minh và thực trạng đội ngũ giảng viên hiện
nay của nhà trường, đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm phát triển
đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, đảm bảo yêu cầu về chất lượng
nhằm phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nhà trường trong
những năm sắp tới.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu :

3.1.

Khách thể nghiên cứu
Hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng .

3.2.

Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao Đẳng

Kinh Tế Thành phố Hồ chí Minh.
4. Giả thuyết khoa học :

Nếu đề xuất được các giải pháp có tính khoa học, khả thi thì đội
ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ chí Minh sẽ được
phát triển theo hướng đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về

chất lượng .


6

5.

Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu :
5.1.

Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ nhà giáo trong

các cơ sở giáo dục nói chung, và trong các trường đại học, cao đẳng nói
riêng. .
- Nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên tại trường
Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ chí Minh trong thời gian vừa qua.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ chí Minh nhằm đáp ứng
yêu cầu xây dựng và phát triển nhà trường trong những năm sắp tới.
5.2.

Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu những giải pháp phát triển đội

ngũ giảng viên của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ Chí
Minh trong điều kiện phát triển của nhà trường từ năm 2011 - 2020.
6. Phương pháp nghiên cứu :
6.1.

Phương pháp nghiên cứu lý luận
Đọc, phân tích, hệ thống hoá, khái quát hoá các tài liệu liên quan

đến vấn đề phát triển đội ngũ nhà giáo của Đảng, Nhà nước nói chung,
của Bộ Giáo dục Đào tạo và trường Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ chí Minh,
nói riêng.
6.2.

Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra bằng phiếu hỏi.
- Phỏng vấn.
- Quan sát.
- Xin ý kiến chuyên gia.


7

7. Những đóng góp của luận văn :
Xuất phát từ các nguyên nhân chủ quan liên quan đến tình hình
thực tế của nhà trường để đề xuất hiệu trưởng trường Cao đẳng Kinh tế
TP. Hồ chí Minh (và các cơ sở đào tạo khác có điều kiện tương tự) có
những giải pháp phù hợp để ra các quyết định quản lý nhằm phát triển
đội ngũ nhà giáo đáp ứng cho việc thực hiện kế hoạch giáo dục đào tạo
của nhà trường.
8. Cấu trúc của luận văn :
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
văn gồm có 3 chương :
- Chương 1 : Cơ sở lý luận của đề tài
-

Chương 2: Thực trạng về công tác phát triển đội ngũ giảng

viên ở trường Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hố Chí Minh.
- Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại
trường Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.


8

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong quá trình lãnh đạo xây dựng và phát triển hoạt động giáo
dục đào tạo, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến vấn đề
phát triển đội ngũ nhà giáo.
Để phát triển nhanh nguồn nhân lực cả về lượng và chất, Báo cáo
Chính trị của BCHTW Đảng Cộng sản Việt nam tại Đại hội XI chỉ rõ:
“phải đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân theo hướng
chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế,
trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên
và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. [16]
Trong những năm gần đây, sự tăng nhanh về số lượng các trường
đại học và cao đẳng trong cả nước đã dẫn đến sự thiếu hụt về lực lượng,
thiếu đồng bộ về chất lượng và thiếu cân đối về cơ cấu tại một số cơ sở
giáo dục, vì vậy đã có nhiều tài liệu nghiên cứu, trong đó có các luận
văn thạc sĩ thuộc chuyên ngành quản lý giáo dục với đề tài phát triển
đội ngũ giảng viên, giáo viên tại các cơ sở giáo dục cao đẳng và đại học
được thực hiện, như:
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn thị Lý (Trường Đại học

Vinh) nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng
viên trường Đại học Hồng Đức Thanh Hoá đến năm 2015”. [21]
Nội dung Luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ
giảng viên ở trường Đại học Hồng Đức Thanh Hóa, từ đó đưa ra một số
giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại trường, bao gồm: Xây dư ng
̣
quy hoa ̣ch tổ ng thể về đô ̣i ngũ giảng viên; Sử du ̣ng hiê ̣u quả đô ̣i ngũ
giảng viên hiê ̣n có, đào ta ̣o, bồ i dưỡng nâng cao trình đô ̣ chuyên môn


9

nghiê ̣p vu ̣ để từng bước phát triể n đô ̣i ngũ giảng viên; Tăng cường
công tác giáo du ̣c chính tri ̣ tư tưởng, nâng cao nhâ ̣n thức cho giảng
viên; Khai thác mo ̣i nguồ n lực để phát triể n đô ̣i ngũ giảng viên; Mở
thêm mã ngành mới, tăng quy mô đào ta ̣o; Tăng cường công tác quản
lý, kiể m tra, đánh giá và sử du ̣ng đơ ̣i ngũ giảng viên; Có chế tài phù
hơ ̣p để đô ̣ng viên, khen thưởng và xử lý kip thời; Xây dựng cơ sở vâ ̣t
̣
chấ t kỹ thuâ ̣t,cải thiê ̣n điề u kiê ̣n làm viê ̣c nâng cao chấ t lươ ̣ng cuô ̣c
số ng cho giảng viên.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê thị Hoài Nam (Trường Đại học
Vinh) nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội
ngũ giáo viên trường Cao Đẳng Nghề Công Nghệ Hà Tĩnh giai đoạn
2009 – 2015” . [22]
Nội dung Luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ
giảng viên ở trường Cao Đẳng Nghề Công Nghệ Hà Tĩnh, từ đó đưa ra
một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại trường, bao gồm:
Quy hoa ̣ch đô ̣i ngũ giáo viên; Có cơ chế thu hút,tuyể n cho ̣n bổ sung
giáo viên; Rèn luyê ̣n và sử du ̣ng hơ ̣p lý ĐNGV hiê ̣n có; Đào ta ̣o bồ i

dưỡng chính tri ̣ tư tưởng và nâng cao nhâ ̣n thức về trách nhiê ̣m tự bồ i
dưỡng; Tăng cường công tác kiể m tra và đánh giá; Chăm lo đời số ng
vâ ̣t chấ t,tinh thầ n và có chế tài phù hơ ̣p để đô ̣ng viên khen thưởng,xứ lý
đố i với cán bô ̣ giáo viên.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Hoàng thị Bạch Yến (Trường Đại
học Vinh) nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng
viên trường Cao Đẳng Kinh Tế - Kỹ Thuật Quảng Nam giai đoạn
2010 – 2015” . [25]
Nội dung Luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ
giảng viên ở trường Cao Đẳng Kinh Tế - Kỹ Thuật Quảng Nam, từ đó


10

đưa ra một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại trường, bao
gồm: Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên đảm bảo đủ về
số lượng, đồng bộ về cơ cấu, chuẩn hóa về trình độ; Tăng cường bồi
dưỡng phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ cho giảng viên; Đổi
mới cơ chế tuyển dụng, đánh giá sàng lọc đội ngũ giảng viên; Tạo môi
trường thuận lợi để giảng viên phát huy năng lực của mình.
Tuy nhiên, tính cho đến nay, vẫn chưa có 1 đề tài nào nghiên cứu
về vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Kinh tế TP.
Hồ Chí Minh nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo phù
hợp với đặc điểm của đơn vị và xu thế phát triển chung của giáo dục
cao đẳng.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Khái niệm giảng viên
- Theo điều 70 Luật Giáo dục 2005:
“1. Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong
nhà trường, cơ sở giáo dục khác.

2. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây:
a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
b) Ðạt trình độ chuẩn được đào tạo về chun mơn, nghiệp vụ;
c) Ðủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
d) Lý lịch bản thân rõ ràng.
3. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ
thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học
gọi là giảng viên.” [23]


11

1.2.2. Khái niệm về đội ngũ, đội ngũ giảng viên
- Đội ngũ:
Theo Từ điển tiếng Việt (Trung tâm từ điển học – NXB Đà nẵng
1996): “Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người cùng chức năng
hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng” [24]
Đội ngũ là một tập thể người gắn bó với nhau theo cùng một lý
tưởng, có một mục đích chung, làm việc theo kế hoạch và gắn bó với
nhau về mặt lợi ích tinh thần và vật chất cụ thể.
- Đội ngũ giảng viên: Là một tập thể giảng viên gắn bó với nhau
cùng một lý tưởng vì sự nghiệp giáo dục; có mục đích chung là cùng
thực hiện nhiệm vụ giáo dục, nhiệm vụ giảng dạy các học sinh, sinh
viên; và cùng làm việc theo kế hoạch chung của nhà trường.
1.2.3. Khái niệm về phát triển, phát triển đội ngũ giảng
viên
- Phát triển :
Theo quan điểm Duy vật biện chứng, phát triển là một quá trình
biến đổi từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Đó là q trình tích
lũy dần về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất, là quá trình nảy sinh cái

mới trên cơ sở cái cũ, do sự đấu tranh giữa các mặt đối lập nằm ngay
trong bản thân sự vật, hiện tượng.
Theo Từ điển tiếng Việt (Trung tâm từ điển học – NXB Đà nẵng
1996): “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều,
hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [24]
Như vậy, phát triển là khái niệm dùng để khái quát những vận
động theo chiều hướng tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức
tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Cái mới ra đời thay thế cái
cũ, cái tiến bộ ra đời thay thế cái lạc hậu.


12

- Phát triển đội ngũ giảng viên:
Từ các khái niệm trình bày ở trên, ta có thể hiểu phát triển đội
ngũ giảng viên là sự vận động theo chiều hướng ngày càng hoàn thiện
hơn của một tập thể giảng viên gắn bó với nhau cùng một lý tưởng vì
sự nghiệp giáo dục trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục, nhiệm vụ
giảng dạy theo kế hoạch chung của nhà trường.
1.2.4. Khái niệm về giải pháp, giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên
- Giải pháp :
Theo Từ điển tiếng Việt (Trung tâm từ điển học – NXB Đà nẵng
1996): “Giải pháp là phương pháp giải quyết một vấn đề cụ thể nào
đó” [24]
Như vậy, nói đến giải pháp là nói đến những cách thức tác động
nhằm làm thay đổi, chuyển biến một hệ thống, một q trình, một trạng
thái nào đó nhằm giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó.
- Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên:
Từ các khái niệm giải pháp, khái niệm phát triển, khái niệm đội

ngũ giảng viên trình bày ở trên, ta có thể hiểu giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên là những cách thức tác động nhằm làm thay đổi, chuyển
biến số lượng , chất lượng và cơ cấu đội ngũ giảng viên theo chiều
hướng ngày càng tốt hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục,
nhiệm vụ giảng dạy theo kế hoạch chung của nhà trường.
1.3. Một số vấn đề về lý luận về đội ngũ giảng viên và phát
triển đội ngũ giảng viên ở trường cao đẳng
1.3.1. Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của đội ngũ giảng
viên trường cao đẳng


13

Điều 70 của Luật Giáo dục quy định : “ Nhà giáo là người làm
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác.”
[23]
Từ đó, vị trí của đội ngũ giảng viên trường cao đẳng chính là đội
ngũ những người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường
cao đẳng.
Chức năng cơ bản của đội ngũ giảng viên là những người truyền
đạt kiến thức cho người học, tuy nhiên, với quan điểm học tập suốt đời
như là một chìa khóa để mỗi cá nhân thích ứng với những thách thức
của thế kỷ XXI, người thầy phải chuyển từ vai trò của người truyền thụ
kiến thức sang vai trò của người hướng dẫn, hỗ trợ và cố vấn, giúp cho
người học phát triển các kỹ năng học tập độc lập như tự quyết định mục
tiêu của bản thân, tự tìm kiếm và xử lý thơng tin, tự đánh giá năng lực
và chất lượng học tập của mình ... để sản phẩm đào tạo của nhà trường
cao đẳng có thể là những thực thể tiếp tục phát triển sau khi tốt nghiệp
và suốt đời.
Chức năng này của đội ngũ giảng viên trong nhà trường cao đẳng

được thể hiện qua các nhiệm vụ cụ thể được quy định bởi điều 27, Điều
lệ trường cao đẳng ban hành theo thông tư số 14/2009/TT-BGDĐT
ngày 28 tháng 05 năm 2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo như sau:
- “Giảng dạy theo đúng nội dung, chương trình đã được Bộ Giáo
dục và Đào tạo và nhà trường quy định; viết giáo trình, phát triển tài
liệu phục vụ giảng dạy học tập theo sự phân công của trường, khoa, bộ
môn;” [5]
- “Tham gia hoặc chủ trì các đề tài nghiên cứu khoa học, ứng
dụng chuyển giao công nghệ theo sự phân công của trường, khoa, bộ
môn;” [5]


14

- “Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng
nhân cách của người học, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng
của người học, hướng dẫn người học trong học tập, nghiên cứu khoa
học, rèn luyện tư tưởng, đạo đức tác phong, lối sống;” [5]
- “Không ngừng tự bồi dưỡng nghiệp vụ, cải tiến phương pháp
giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo;” [5]
- “Hồn thành tốt các cơng tác khác được trường, khoa, bộ môn
giao.” [5]
1.3.2. Yêu cầu về phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng
viên ở trường cao đẳng
Theo điều 26, chương IV, Điều lệ Trường Cao đẳng ban hành
theo Thơng tư số 14/2009/TT-BGDĐT ngày 28/5/2009 thì Giảng viên
trường cao đẳng phải có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt; có trình độ
chun mơn, sức khoẻ tốt, lý lịch bản thân rõ ràng; phải có trình độ từ
đại học trở lên phù hợp với các môn học của ngành đào tạo. Ưu tiên
tuyển chọn sinh viên tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi và người có trình

độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có
nguyện vọng trở thành giảng viên. Những người tốt nghiệp các ngành
ngồi sư phạm phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. [5]
1.3.2.1. Yêu cầu về phẩm chất của đội ngũ giảng viên trường
cao đẳng:
- Về phẩm chất chính trị
Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước, thi hành nhiệm vụ theo đúng quy định
của pháp luật.


15

Khơng ngừng nâng cao trình độ lý luận chính trị để vận dụng vào
hoạt động giảng dạy, giáo dục và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao
Có ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành nghiêm sự điều động, phân
cơng của tổ chức, có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích chung.
Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ cơng dân, tích cực tham gia các
hoạt động chính trị, xã hội.
- Về đạo đức nghề nghiệp
Tâm huyết với nghề dạy học, giữ gìn danh dự nhà giáo, thương
yêu, đối xử hòa nhã với người học, sẵn sàng giúp đỡ người học, đồng
nghiệp và cộng đồng.
Thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn vị, nhà trường,
của ngành.
Công bằng trong giảng dạy và giáo dục, đánh giá đúng thực chất
năng lực của người học, thực hành tiết kiệm, chống bệnh thành tích,
chống tham nhũng lãng phí.
Có ý thức học và tự học liên tục, rèn luyện, thường xuyên học
tập nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học để

hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của
sự nghiệp giáo dục.
- Về lối sống, tác phong
Có lối sống lành mạnh, sống có lí tưởng, có mục đích, có ý chí
vượt khó vươn lên, có tinh thần phấn đấu liên tục với động cơ trong
sáng vì sự nghiệp phát triển giáo dục.
Trang phục, trang sức khi thực hiện nhiệm vụ phải giản dị, gọn
gàng.


16

1.3.2.2. Yêu cầu về năng lực của đội ngũ giảng viên trường cao
đẳng:
- u cầu về năng lực chun mơn.
Có năng lực chun mơn là điều kiện cần phải có đối với nghề
dạy học nói chung, và đối với nghề dạy học trong trường cao đẳng nói
riêng. Để bổ sung cho các kiến thức chuyên môn đã được đào tạo khi đi
học, người giảng viên cao đẳng phải không ngừng tìm tịi, ln chấp
nhận đổi mới, cập nhật thơng tin và kỹ năng mới để nâng cao chất
lượng thực hiện hoạt động giảng dạy và hoạt động nghiên cứu khoa
học.
- Yêu cầu về kỹ năng sư phạm.
Người giảng viên cần biết kết hợp sử dụng khéo léo các phương
pháp dạy học, chú ý các phương pháp dạy học mới nhằm kích thích khả
năng sáng tạo và năng lực tư duy của người học như phương pháp
nghiên cứu khoa học, phương pháp giải quyết tình huống, vân vân ….
1.3.3. Vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên ở trường cao
đẳng
1.3.3.1. Mục tiêu phát triển đội ngũ giảng viên ở trường cao

đẳng:
Phát triển đội ngũ giảng viên ở trường cao đẳng nhằm hướng đến
các mục tiêu cơ bản sau đây:
- Tạo được một đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, đồng bộ về
cơ cấu, chuẩn hóa về trình độ, tận tụy với nghề để có thể thực hiện
thành cơng nhiệm vụ chính trị của nhà trường.
- Tạo được một lơi trường làm việc thuận lợi, giúp cho đội ngũ
giảng viên luôn có đủ điều kiện, có khả năng sáng tạo, phát huy tốt nhất


17

năng lực của bản thân, thỏa mãn được lợi ích cá nhân của mình phù
hợp với mục tiêu phát triển của tổ chức.
1.3.3.2. Tầm quan trọng của công tác phát triển đội ngũ giảng
viên ở trường cao đẳng:
Trong hoạt động giáo dục và đào tạo, nhân tố con người chính là
đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ quản lý các cấp.
Đội ngũ giảng viên là những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ
giáo dục và đào tạo trong nhà trường, là nhân tố quyết định chất lượng
của giáo dục.
Do đó, phát triển đội ngũ giảng viên trong các cơ sở giáo dục đào
tạo nói chung, và phát triển đội ngũ giảng viên trong nhà trường cao
đẳng nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp phát
triển hoạt động giáo dục và đào tạo, là khâu then chốt trong sự nghiệp
phát triển giáo dục của nước nhà.
Xuất phát từ nhận thức đó, nhà trường cao đẳng cần đặc biệt chú
ý đến công tác phát triển đội ngũ giảng viên trong cơ sở giáo dục của
mình; việc phát triển đội ngũ giảng viên cần phải được sự quan tâm
xuyên suốt từ khâu lập kế hoạch phát triển đội ngũ (xác định rõ các yêu

cầu về số lượng, chất lượng, cơ cấu) đến khâu tổ chức thực hiện kế
hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá việc hoàn thành kế hoạch phát triển
đội ngũ.
1.3.3.3. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên ở trường cao
đẳng:
Phát triển đội ngũ giảng viên ở trường cao đẳng bao gồm những
nội dung cơ bản sau đây:
- Phát triển về số lượng :


18

Phát triển đội ngũ giảng viên về số lượng nhằm hướng đến việc
kéo giảm tỉ lệ SVHS / 1 giảng viên để nâng cao chất lượng giáo dục
đào tạo.
Quyết định 201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001 của Thủ tướng
chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển giáo dục 2001 – 2010 chỉ ra
giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo đối với giảng viên đại học, cao
đẳng là “Khẩn trương đào tạo, bổ sung và nâng cao trình độ đội ngũ
giảng viên đại học, cao đẳng để một mặt giảm tỷ lệ sinh viên/giảng viên
trung bình đang quá cao hiện nay (30) xuống khoảng 20, trong đó 10 15 đối với các ngành khoa học tự nhiên, kỹ thuật và công nghệ, 20 - 25
đối với các ngành khoa học xã hội và nhân văn, các ngành kinh tế, mặt
khác, đón đầu sự phát triển giáo dục đại học những năm sắp tới.” [13]
Vận dụng quy định của Quyết định này, đối với trường Cao đẳng
Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, ở nội dung phát triển đội ngũ giảng
viên về mặt số lượng, phải đảm bảo sao cho đạt được tỉ lệ 20 – 25 sinh
viên / 1 giảng viên .
- Phát triển về chất lượng :
Phát triển đội ngũ giảng viên về chất lượng nhằm hướng đến việc
nâng cao tỉ lệ giảng viên có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ trong tổng số đội

ngũ giảng viên của nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục đào
tạo, nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ trong nghiên cứu và giảng
dạy của đội ngũ giảng viên.
Quyết định 201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001 của Thủ tướng
chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển giáo dục 2001 – 2010 chỉ ra
giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo đối với giảng viên đại học, cao
đẳng là “Tăng chỉ tiêu đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ bổ sung nhân lực trình độ
cao cho các trường đại học, cao đẳng. Tăng tỷ lệ giảng viên đại học có


19

trình độ thạc sĩ lên 40%, có trình độ tiến sĩ lên 25% vào năm 2010. Chú
trọng đào tạo giảng viên nữ có trình độ cao.” [13]
Chỉ thị 7823/CT-BGDĐT ngày 27/10/2009 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo “Về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục đại học năm học 2009 –
2010” yêu cầu “Các trường có kế hoạch phổ cập ngoại ngữ cho giảng
viên để từ 2015 trở đi tất cả giảng viên đại học đều sử dụng tốt một
ngoại ngữ trong đào tạo và nghiên cứu khoa học.” [6].
- Đảm bảo sự đồng bộ về cơ cấu :
Đảm bảo sự đồng bộ về cơ cấu của đội ngũ giảng viên địi hỏi
phải có tỉ lệ cân đối phù hợp về chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo để
thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của nhà trường; về giới tính, về độ tuổi,
… tránh có sự hụt hẫng khi có người về hưu, điều động nhận công tác
khác, hay nghỉ việc .
1.3.4. Quan điểm của Hồ Chí Minh, của Đảng và Nhà
nước về đội ngũ giảng viên
1.3.4.1. Quan điểm của Hồ chí Minh về đội ngũ giảng viên
Hồ Chí Minh coi nghề giáo là nghề cao quí nhất, được cả xã hội
tơn vinh. Người nói: “người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy

giáo – là người vẻ vang nhất. Dù là tên tuổi không đăng trên báo, không
được thưởng huân chương, song những người thầy giáo tốt là những
anh hùng vô danh. Đây là một điều vẻ vang” [20, tr.331].
Hồ Chí Minh đã khẳng định: “khơng có thầy giáo thì khơng có
giáo dục” [18, tr.184], “học trị tốt hay xấu là do thầy giáo, cô giáo tốt
hay xấu” [19, tr.492]. Như vậy người thầy giáo trong tư tưởng Hồ Chí
Minh là nhân tố quyết định q trình vận hành của hệ thống giáo dục và
chất lượng giáo dục.


20

Tại lớp học chính trị của giáo viên cấp II, cấp III tồn miền Bắc
(9/ 1958), Người viết: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích
trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những công
dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà. Nhân dân, Đảng và Chính Phủ giao
các nhiệm vụ đào tạo thế hệ tương lai cho các cô, các chú” [19, tr.222].
Hồ Chí Minh đặc biệt đề cao vai trò của đạo đức, coi đạo đức là
linh hồn của người thầy giáo. Người nói: “chính trị là đức, chun mơn
là tài, có tài mà khơng có đức là hỏng”, hay “chính trị là linh hồn,
chun mơn là xác. Có chun mơn mà khơng có chính trị thì chỉ là cái
xác không hồn” [19, tr.492].
Tuy vậy, bên cạnh việc đặc biệt đề cao vai trị của đạo đức, Hồ
Chí Minh cũng khơng bao giờ xem nhẹ vai trị của trình độ chun
mơn nghiệp vụ của người thầy giáo, Người nói: “có tài mà khơng có
đức là hỏng, có đức mà chữ i tờ thì dạy thế nào” [20, tr.492], do đó,
người thầy giáo: “ phải chú ý cả tài cả đức” [19, tr.492].
Theo Hồ Chí Minh, người thầy giáo phải giỏi về chun mơn về
lĩnh vực mà mình đảm nhận. Tại Hội nghị lần thứ nhất về công tác
huấn luyện và học tập năm 1950, Người nói "Muốn huấn luyện thợ

rèn, thợ nguội thì người huấn luyện phải thạo nghề rèn, nghề nguội"
[17, tr.46].
Người cũng rất quan tâm đến công tác bồi dưỡng và tự bồi
dưỡng của người thầy giáo. Người nói: “Giáo viên cũng phải tiến bộ
cho kịp thời đại thì mới làm được nhiệm vụ, chớ tự mãn cho mình giỏi
rồi thì dừng lại mà dừng lại là lùi bước, là lạc hậu, tự đào thải mình
trước” [19, tr.489].
Như vậy, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh trong vấn đề phát triển
ĐNGV, cần phải đặc biệt lưu ý đến vị trí, vai trị của người thầy giáo,