Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học huyện Lộc Hà, tĩnh Hà Tỉnh đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN HỮU TUẤN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNGTIỂU HỌC HUYỆN LỘC HÀ,
TỈNH HÀ TĨNH ĐẾN NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, năm 2013


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN HỮU TUẤN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN
BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNGTIỂU HỌC HUYỆN LỘC
HÀ, TỈNH HÀ TĨNH ĐẾN NĂM 2020

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Ngọc Hợi

Vinh - 2013

LỜI CAM ĐOAN


Tôi xin cam đoan Luận văn này do chính tôi thực hiện, là kết quả
nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu trong luận văn trung thực và có
nguồn gốc rõ ràng; Kết quả nghiên cứu về khoa học của luận văn chưa
được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Hữu Tuấn


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:
- Ban lãnh đạo nhà trường, khoa Sau đại học trường Đại học Vinh đã tạo điều
kiện thuận lợi cho chúng tôi được học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ đáp ứng yêu
cầu ngày càng cao của giáo dục trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước.
- Xin chân thành cảm ơn các nhà giáo, các nhà khoa học đã nhiệt tình giảng
dạy, giúp đỡ chúng tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin
được trân trọng bày tỏ long biết ơn sâu sắc đối thầy giáo, PGS TS Nguyễn Ngọc Hợi
- người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này.
- Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Lãnh đạo Sở Nội vụ, Uỷ ban
nhân dân huyện Lộc Hà đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được tham gia khóa đào
tạo; Cảm ơn Lãnh đạo và chuyên viên các phòng: Nội vụ, Giáo dục - Đào tạo huyện
Lộc Hà, cùng cán bộ, giáo viên các trường TH trên địa bàn huyện Lộc Hà đã đồng
tình và cung cấp tài liệu, số liệu và tư liệu khoa học trong quá trình học tập, nghiên
cứu.
- Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, khích lệ và

giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Mặc dù bản thân đã nổ lực cố gắng nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, điều tra, khảo
sát thực tế và đề xuất với Lãnh đạo và các đơn vị liên quan về các giải pháp phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý trường TH và trong quá trình thực tiễn công tác, bản thân đã
có những kiến nghị. Tuy nhiên trong phạm vi khuôn khổ luận văn không thể tránh khỏi
những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp, bổ sung của các quý
thầy giáo, cô giáo và bạn đồng nghiệp để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Vinh, tháng 9 năm 2013
TÁC GIẢ

Nguyễn Hữu Tuấn


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài ..........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ..............................................................3
4. Giả thiết khoa học .........................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................4
6. Phương pháp ngiên cứu .................................................................................4
7. Những đóng góp của luận văn.......................................................................5
8. Cấu trúc của luận văn.....................................................................................5
CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI............................................7
1.1.Vài nét về lịch sử nghiên cứu....................................................................7
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ..............................................................7
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam..................................................................7
1.2. Các khái niện cơ bản của đề tài...............................................................8
1.2.1. Khái niệm về quản lý ...........................................................................8

1.2.1.1. Khái niệm chung .........................................................................8
1.2.1.2. Bản chất của hoạt động quản lý và các chức năng quản lý ...10
1.2.1.3. Mục tiêu của quản lý ...............................................................11
1.2.2. Quản lý giáo dục ................................................................................12
1.2.2.1. Khái niệm về quản lý giáo dục..................................................12
1.2.2.2. Chức năng quản lý giáo dục.......................................................14
1.2.3. Quản lí nhà trường...............................................................................16
1.2.3.1. Nhà trường .................................................................................16
1.2.3.2. Quản lý nhà trường ....................................................................17
1.2.4. Quản lí trường Tiểu học......................................................................19
1.2.4.1. Vị trí của trường Tiểu học ...........................................................19
1.2.4.2. Mục tiêu của giáo dục Tiểu học ..................................................19
1.2.4.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường Tiểu học..............................19
1.2.4.4. Quản lý trường Tiểu học..............................................................20
1.2.5. Cán bộ quản lý trường Tiểu học ...........................................................20
1.2.5.1. Khái niệm cán bộ, cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý.....................20
1.2.5.2. Cán bộ quản lý giáo dục...............................................................22


1.2.5.3. Cán bộ quản lý trường Tiểu học...................................................22
1.3. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học............................24
1.3.1. Khái niệm chất lượng..........................................................................24
1.3.2. Khái niệm đội ngũ...............................................................................25
1.3.3. Chất lượng đội ngũ..............................................................................25
1.3.4. Chất lượng cán bộ quản lý trường Tiểu học........................................25
1.3.5. Những yêu cầu chung về chất lượng của đội ngũ cán bộ quản lý
trường Tiểu học..................................................................................................28
1.4. Đánh giá chất lượng CBQL trường Tiểu học.......................................29
1.4.1. Khái niệm đánh giá............................................................................29
1.4.2. Đánh giá cán bộ quản lý....................................................................30

1.4.3. Đánh giá chất lượng CBQL trường Tiểu học....................................30
1.4.4. Tiểu chuẩn đánh giá ...........................................................................33
1.5. Phát triển, phát triển đội ngũ ...............................................................39
1.6. Các yếu tố quản lý có tác động đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý trường Tiểu học..................................................................................40
1.6.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lí.....................................40
1.6.2. Tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển đội ngũ CBQL...41
1.6.3. Xây dựng và thực thi kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý.......41
1.6.4. Thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ quản lý.........................42
1.6.5. Công tác đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý.......................42
1.6.6. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với việc phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý................................................................................................................43
1.7. Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường Tiểu học.......................43
KẾT LUẬN CHƯƠNG I.....................................................................................43
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỘC HÀ, TỈNH HÀ
TĨNH..................................................................................................................45
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và phát triển Giáo
dục huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh....................................................................45
2.1.1. Đặc điểm địa lý, dân cư, dân số.........................................................45
2.1.1.1. Đặc điểm tự nhiên:....................................................................45
2.1.1.2. Dân số, dân cư, nguồn nhân lực................................................46


2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội..................................................................46
2.1.2.1. Về kinh tế.................................................................................46
2.1.2.2. Văn hoá - xã hội.......................................................................47
2.1.3. Những thuận lợi và khó khăn về kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến sự phát
triển giáo dục nói chung, phát triển giáo dục Tiểu học nói riêng..............................48
2.1.3.1. Những thuận lợi.........................................................................48

2.1.3.2. Những khó khăn.........................................................................49
2.2. Thực trạng giáo dục Tiểu học của huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh...............50
2.2.1. Tình hình chung về giáo dục huyện Lộc Hà......................................50
2.2.2. Chất lượng giáo dục Tiểu học............................................................51
2.2.2.1. Mạng lưới trường lớp Tiểu học..................................................51
2.2.2.2. Về chất lượng giáo dục....................................................................51
2.2.2.3. Cơ sở vật chất............................................................................54
2.2.2.4. Về bàn ghế, trang thiết bị...........................................................55
2.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý .................................55
2.3.1. Điều tra và thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý...................................55
2.3.1.1. Về số lượng cán bộ quản lý........................................................56
2.3.1.2. Về chất lượng cán bộ quản lý....................................................56
2.4. Thực trạng về phẩm chất và năng lực đội ngũ cán bộ quản lý các
trường tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh ..............................................59
2.4.1. Phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp....................................59
2.4.2. Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm.......................................60
2.4.3. Năng lực quản lý nhà trường............................................................61
2.5. Đánh giá chung về đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học trên địa
bàn huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh....................................................................64
2.6. Thực trạng về công tác quy hoạch và phát triển đội ngũ CBQL ở các
trường Tiểu học của huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh........................................66
2.6.1. Công tác quy hoạch........................... ..............................................66
2.6.2. Công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi
miễn....................................................................................................................67


2.6.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng.............................................................69
2.6.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá..............................................70
2.6.5. Công tác thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ
luật......................................................................................................................70

2.7. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
Tiểu học của huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh....................................................71
2.7.1 Những mặt mạnh trong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các
trường Tiểu học huyện Lộc Hà..........................................................................71
2.7.1.1. Công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý.............................71
2.7.1.2 Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân
chuyển................................................................................................................71
2.7.1.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng.....................................................71
2.7.1.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá......................................72
2.7.1.5. Công tác thực hiện chính sách, đãi ngộ, khen thưởng, kỷ
luật......................................................................................................................72
2.7.2. Những mặt yếu trong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
Tiểu học huyện Lộc Hà.....................................................................................72
2.7.2.1. Công tác quy hoạch...................................................................72
2.7.2.2. Công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi
miễn....................................................................................................................72
2.7.2.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng.......................................................73
2.7.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá........................................73
2.7.2.5. Thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật.....73
2.7.3. Những thuận lợi trong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
Tiểu học huyện Lộc Hà......................................................................................73
2.7.4. Những khó khăn trong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
Tiểu học huyện Lộc Hà......................................................................................74
KẾT LUẬN CHƯƠNG II............................................................................74


CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ Ở TRƯỜN TIỂU HỌC HUYỆN LỘC HÀ, TỈNH HÀ TĨNH
ĐẾN NĂM 2020................................................................................................76
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp.................................................................76

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu....................................................76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính cần thiết....................................................76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện...................................................76
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ..................................................76
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ......................................................76
3.2. Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường Tiểu
học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020...........................................76
3.2.1. Xây dựng và thực hiện tốt công tác quy hoạch cán bộ.....................76
3.2.1.1. Mục tiêu....................................................................................77
3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện.....................................................77
3.2.2. Đổi mới công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển
đội ngũ cán bộ quản lý.......................................................................................79
3.2.2.1. Đổi mới công tác tuyển chọn, bổ nhiệm cán bộ quản lý bằng
hình thức thi tuyển.............................................................................................79
3.2.2.2. Miễn nhiệm cán bộ quản lý.......................................................86
3.2.2.3. Luân chuyển CBQL trường tiểu học........................................87
3.2.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý ............88
3.2.3.1. Mục tiêu.....................................................................................88
3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện.................................................88
3.2.4. Đổi mới công tác đánh giá cán bộ quản lý trường tiểu học...................92
3.2.4.1. Mục tiêu .......................................................................................92
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện...................................................93
3.2.5. Thực hiện tốt chế độ chính sách đối với cán bộ quản lý .......................94
3.2.5.1. Mục tiêu........................................................................................94
3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện...................................................95
3.2.6. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng đối với việc phát triển đội ngũ


CBQL...........................................................................................................................98
3.2.6.1. Mục tiêu........................................................................................98

3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................98
3.3. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của giải pháp........................100
3.3.1. Mục đích.........................................................................................100
3.3.2. Nội dung và phương pháp..............................................................100
3.3.2.1. Nội dung..................................................................................100
3.3.2.2. Phương pháp...........................................................................101
3.3.3. Đối tượng khảo sát..........................................................................101
3.3.4. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các giải pháp đã đề xuất..........101
3.3.4.1. Sự cần thiết của các giải pháp đã đề xuất................................101
3.3.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất..............................102
KẾT LUẬN CHƯƠNG III..............................................................................105
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................106
1. Kết luận......................................................................................................106
2. Kiến nghị....................................................................................................107
2.1. Đối với chính phủ và các Bộ..............................................................107
2.2. Đối với UBND tỉnh, Sở Nội Vụ, Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh..............108
2.3. Đối với Huyện ủy, Hội đồng nhân dân và UBND huyện Lộc Hà......108
2.4. Đối với phòng GD&ĐT và phòng Nội vụ..........................................109
2.5.. Đối với cán bộ quản lý các trường tiểu học......................................109
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………..………………………..110

BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT
1.

BCHTW

Ban chấp hành Trung ương


2.

CĐSP

Cao đẳng sư phạm

3.

CBQL

Cán bộ quản lý

4.

CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

5.

CNH-HĐH

Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

6.

CBGVNV

Cán bộ giáo viên nhân viên

7.

CNTT

Công nghệ thông tin

8.

CSVC

Cơ sở vật chất

9.

ĐH

Đại học

10.

ĐHSP

Đại học sư phạm

11.

GD-ĐT (GD&ĐT)

Giáo dục và Đào tạo

12.

GDTX

Giáo dục thường xuyên

13.

GV

Giáo viên

14.

HC

Hành chính

15.

HĐND

Hội đồng nhân dân

16.

HS

Học sinh

17.

KT-XH

Kinh tế - xã hội

18.

NQ

Nghị Quyết

19.

NXB

Nhà xuất bản

20

PGD

Phòng Giáo dục

21.

QL

Quản lý

22.

QLGD

Quản lý giáo dục

23.

TBDH

Thiết bị dạy học

24.

TH

Tiểu học

25.

THCS

Trung học cơ sở

26.

THSP

Trung học sư phạm

27.

TW

Trung ương

28.

UBND

Uỷ ban nhân dân

29.

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Bảng số 2. 1. Thống kê số lượng trường, lớp, học sinh Tiểu học……51
Bảng 2.2. Xếp loại hạnh kiểm học sinh trường Tiểu học huyện Lộc Hà Hà Tỉnh năm 2012 - 2013…………………………………………………..52
Bảng 2.3. Xếp loại học lực của học sinh Tiểu học Lộc Hà - Hà Tĩnh năm
2012 – 2013……………………………………………………………53
Bảng số 2.4. Thống kê trình độ đào tạo, độ tuổi đội ngũ cán bộ quản lý,
giáo viên, nhân viên Tiểu học huyện Lộc Hà hiện nay……………………..55


Bảng số 2.5. Số lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý các trường Tiểu
học huyện Lộc Hà - Hà Tĩnh…………………………………………..57
Bảng số 2.6. Thực trạng trình độ cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện

Lộc Hà - Hà Tĩnh…………………………………………………………….57
Bảng số 2.7. Thực trạng độ tuổi CBQL trường Tiểu học huyện Lộc Hà Tỉnh Hà Tĩnh…………………………………………………………..…. 58
Bảng số 2.8. Thực trạng việc xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL ở các
trường Tiểu học……………………………………………………………66.
Bảng 2. 9. Thực trạng công tác tuyển chọn, bổ nhiệm lại, luân chuyển,
bãi miễn……………………………………………………………………..68
Biểu đồ 2.1. Hạnh kiểm học sinh trường Tiểu học huyện Lộc Hà - tỉnh Hà
Tĩnh năm học 2012 – 2013………………………………………………53
Biểu đồ 2.2. Học lực học sinh trường Tiểu học huyện Lộc Hà - tỉnh Hà
Tĩnh năm học 2012 - 2013………………………………………………….54
Biểu đồ 2.3. Thực trạng độ tuổi của cán bộ quản lý trường Tiểu học
huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh…………………………………………………58


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục là cần thiết đối với xã hội loài người. Từ khi con người xuất
hiện thì giáo dục cũng hình thành và phát triển, ban đầu giáo dục hình thành
một cách tự phát sau đó dần dần chuyển sang tự giác và trở nên hoạt động có
hệ thống được tổ chức một cách khoa học, ngày càng đóng vai trò quan trọng
đối với sự phát triển của xã hội loài người. Đối với đất nước ta, từ xa xưa giáo
dục đã hình thành, tồn tại và phát triển cùng với những bước đi thăng trầm
của lịch sử dân tộc. Nền giáo dục của chúng ta đã tạo nên những nét đẹp của
nền văn hoá dân tộc, tạo nên bản sắc Việt Nam, sức mạnh Việt Nam có một
không hai trên thế giới. Đó chính là tiền đề cho dân tộc ta viết nên những
trang sử chói lọi in lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử thế giới.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội năm 2011-2020 của Văn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI chỉ rõ: "Phát triển giáo dục là quốc
sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo
hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc

tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên
và cán bộ quản lý là khâu then chốt”.
Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết:
“Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải
thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình dân
chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho
đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. Chủ tịch Hồ Chí Minh
còn nhấn mạnh: “Có cán bộ tốt, việc gì cũng xong. Muôn việc thành công
hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”.
“Không có thầy giáo thì không có giáo dục”, “Nhà giáo giữ vai trò
quan trọng và quyết định chất lượng giáo dục” nhưng để điều hành, tổ
chức, quản lý các hoạt động giáo dục trong nhà trường thì “Cán bộ quản
lý giáo dục giữ vai trò quan trọng”.

1


Trong hệ thống giáo dục Quốc dân của nước ta, Giáo dục Tiểu học là
nền móng cho các bậc học phổ thông và là cái nôi để đào tạo nguồn nhân lực,
là cầu nối giữa bậc Mầm non và Trung học cơ sở. Giáo dục Tiểu học nhằm
giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả giáo dục Mầm non, có trình
độ văn hóa Tiểu học. Quá trình thực hiện nhiệm vụ của bậc Tiểu học, đội ngũ
cán bộ quản lí có một vai trò hết sức quan trọng. Vì vậy, phát triển đội ngũ
quản lý trường Tiểu học là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Chỉ thị 40-CT/TW của ban Bí thư Trung ương Đảng cũng đã nêu rõ:
“Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD được chuẩn hoá đảm
bảo chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt là nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lí,
phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao
chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp

CNH, HĐH đất nước”[12].
Giáo dục huyện Lộc Hà nói chung và giáo dục Tiểu học huyện Lộc Hà
nói riêng trong những năm gần đây đã có những bước phát triển cả về quy
mô và chất lượng, đội ngũ cán bộ quản lý các trường Tiểu học đã đáp ứng
được những yêu cầu cơ bản về công tác quản lý giáo dục, nâng cao chất
lượng giáo dục đào tạo ở địa phương, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài, thúc đẩy sự phát triển KT-XH ở địa phương. Tuy
nhiên, trước xu thế hội nhập của nước ta, thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại
hoá, hội nhập quốc tế, thời kỳ phát triển về công nghệ thông tin, kinh tế tri
thức thì giáo dục huyện Lộc Hà nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng vẫn
còn những hạn chế, bất cập. Có nhiều nguyên nhân gây nên những hạn chế,
bất cập, một trong những nguyên nhân chủ yếu và quan trọng là công tác quản
lý giáo dục nói chung và quản lý cấp học Tiểu học nói riêng còn bộc lộ những
yếu kém, đội ngũ cán bộ quản lý chưa đồng bộ, còn hạn chế trong việc tiếp
cận với khoa học công nghệ hiện đại như ứng dụng công nghệ thông tin vào
quản lý trường học. Công tác quy hoạch CBQL giáo dục, CBQL trường Tiểu
học đã được xây dựng, trên cơ sở đó có bước chủ động hơn trong công tác
đào tạo, bồi dưỡng và bổ nhiệm cán bộ quản lý giáo dục nhưng vẫn còn bộc

2


lộ những thiếu sót như: Quy hoạch còn thụ động, chưa có tính kế thừa và
phát triển, chưa có hiệu quả thiết thực, chất lượng thấp, chưa xác định rõ mục
tiêu, yêu cầu về xây dựng quy hoạch CBQL.
Để khắc phục những tồn tại nêu trên, trong giai đoạn mới cần phải có
những giải pháp mang tính đồng bộ, cụ thể để phát triển đội ngũ CBQL
trường Tiểu học của Huyện, tạo ra đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
phát triển đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo tiêu chuẩn và chất
lượng góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục.

Từ những tồn tại nêu ở trên mà dẫn đến chất lượng và hiệu quả giáo
dục Tiểu học trên toàn huyện Lộc Hà chưa thực sự được như mong muốn
cũng như chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo
trong giai đoạn mới.
Trong khi đó, các công trình nghiên cứu về chất lượng đội ngũ CBQL
trường Tiểu học trên địa bàn chưa được các tác giả quan tâm nghiên cứu
nhiều. Từ những lý do trên và để phù hợp với thực tiễn công tác của bản thân,
chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý trường Tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020”
với hy vọng góp phần giải quyết những bất cập, hạn chế trong QLGD, nhằm
nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục Tiểu học huyện Lộc Hà, góp phần
vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
2. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng đội ngũ cán bộ quản
lý trường Tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh để đề xuất các giải pháp phát
triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học ở huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh
trong giai đoạn mới.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học trong giai
đoạn hiện nay.

3


3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường Tiểu học
ở huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020.
4. Giả thuyết khoa học:
Nếu đề xuất và thực hiện được một số giải pháp hợp lý, khoa học và có

tính khả thi cao để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học trên địa
bàn huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh thì sẽ nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của vấn đề phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý trường Tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
5.3. Đề xuất một số giải pháp chủ yếu phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý trường Tiểu học trên địa bàn huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đến
năm 2020.
6. Phương pháp nghiên cứu:
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây
dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm này có phương pháp cụ thể
sau:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hóa và nhận định độc lập;
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để
xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương
pháp cụ thể sau:

4


- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng hợp kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;

6.3. Phương pháp thống kê toán học
Để xử lý số liệu thực trạng thu được.
7. Những đóng góp của luận văn:
- Luận văn đã tổng hợp và làm sáng tỏ cơ sở lí luận về quản lí trường
Tiểu học, vị trí của trường Tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân cũng
như chức năng, nhiệm vụ của trường Tiểu học. Các khái niệm người CBQL,
yêu cầu về phẩm chất và năng lực của người CBQL. Chất lượng cán bộ quản
lí trường Tiểu học…làm căn cứ cho việc xây dựng các giải pháp phát triển đội
ngũ CBQL trường Tiểu học.
- Luận văn chỉ ra được thực trạng chất lượng đội ngũ CBQL trường
Tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Thực trạng các giải pháp phát triển đội
ngũ cán bộ quản lí trường Tiểu học trên địa bàn huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh
đã áp dụng.
- Luận văn đã phân tích và đánh giá các mặt mạnh, yếu đồng thời làm
rõ các khó khăn, tồn tại cũng như các nguyên nhân cần khắc phục trong quá
trình phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường Tiểu học huyện Lộc Hà,
tỉnh Hà Tĩnh.
- Luận văn đề xuất được một số giải pháp chủ yếu phát triển đội ngũ
CBQL trường Tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
8. Cấu trúc luận văn:
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, ký hiệu
viết tắt, Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài.

5


Chương 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ CBQL trường Tiểu
học trên địa bàn huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường Tiểu học

huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu.
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Trong thời gian qua, nhiều nhà nghiên cứu đã quan tâm đến việc tìm ra
các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL trường học nói chung, các
trường Tiểu học nói riêng.
Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về QLGD của các tác giả
như: “Những vấn đề quản lý trường học”(P.V Zimin, M.I Kônđakốp); “Cơ sở
lý luận của khoa học quản lý giáo dục”( M.I Kônđakốp); “Quản lý giáo dục
quốc dân trên địa bàn huyện” (M.I Kôđakốp)... Các tác giả đều khẳng định vai
trò lãnh đạo của CBQL là hết sức quan trọng: “Kết quả toàn bộ hoạt động của
nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý” [22].
Song làm thế nào để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý của các trường tiểu học
đạt kết quả cao nhất, huy động được tốt nhất sức mạnh của mỗi CBQL đó là
vấn đề mà các tác giả đặt ra trong công trình nghiên cứu của mình.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Ở Việt nam từ những năm 90 trở về trước đã có một số công trình của
nhiềc tác giả bàn về lý luận quản lý trường học và các hoạt động quản lý nhà
trường như: Nguyễn Ngọc Quang (năm 1989) và các bài giảng về QLGD
(Trường CBQL giáo dục Trung ương I)..... Những năm đầu của thập kỷ 90 đến
nay đã có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị như: “Giáo trình khoa học
quản lý” của Phạm Trọng Mạnh (năm 2001); “Khoa học tổ chức và quản lý một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức
quản lý (NXB Thống kê Hà Nội, năm 1999); “Tâm lý xã hội trong quản lý”
của Ngô Công Hoàn (năm 2002); “Công tác quản lý hành chính và sư phạm

của trường tiểu học” của Jeanvaleriren do Trường QLGD Hà Nội xuất bản,
năm 1997. “Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường” của PGS.TS Thái Văn
Thành (năm 2007); “Đại cương khoa học quản lý” của PGS.TS Trần Hữu Cát
và TS Đoàn Minh Duệ (năm 1999)...

7


Hiện nay, chúng ta đang đẩy nhanh tốc độ CNH-HĐH đất nước, phấn đấu
đến năm 2020, Việt Nam cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng
hiện đại thì việc tìm ra giải pháp phát triển đội ngũ quản lý các trường Tiểu học
để nâng cao chất lượng dạy và học được coi là nền móng trong trường phổ
thông, đồng thời trở thành mối quan tâm chung của toàn xã hội, của các nhà
nghiên cứu giáo dục và các cơ sở giáo dục.
Qua các công trình nghiên cứu chúng ta thấy có một điểm chung nổi bật
đó là: Khẳng định vai trò quan trọng của đội ngũ CBQL trường Tiểu học trong
việc nâng cao chất lượng giáo dục. Đây cũng là một trong những tư tưởng
mang tính chiến lược về phát triển giáo dục của Đảng ta. Đồng thời các nghiên
cứu cũng đã đề ra được một số giải pháp phát triển đội ngũ quản lý trường học,
tuy nhiên vẫn còn nặng về lý thuyết và cũng chỉ phù hợp bó hẹp trong địa
phương của mỗi tác giả. Còn trên địa bàn huyện Lộc Hà chưa có một công
trình nào đi sâu nghiên cứu việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu
học. Việc nghiên cứu một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường tiểu học huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh có một ý nghĩa lớn cả về mặt lý
luận và thực tiễn trong việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu
học huyện Lộc Hà đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp GD&ĐT.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài:
1.2.1. Khái niệm về quản lý
1.2.1.1. Khái niệm chung
Ngay từ khi con người bắt đầu hình thành nhóm, đã đòi hỏi phải có sự

phối hợp các hoạt động cá nhân để duy trì sự sống, do đó cần có sự quản lý.
Ngày nay, hầu như tất cả mọi người đều công nhận tính thiết yếu của quản lý
và quản lý trở thành hoạt động phổ biến, diễn ra trên mọi lĩnh vực, mọi cấp độ
và có liên quan đến mọi người. Đó là hoạt động xã hội bắt nguồn từ tính chất
cộng đồng dựa trên sự phân công và hợp tác để làm một công việc nhằm đạt
một mục tiêu chung. Theo K.Mác: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay
lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần

8


đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những
chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với
sự vận động của những khí quan độc lập của nó, một người độc tấu vĩ cầm tự
mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [30].
Quản lý có mặt ở mọi lúc, mọi nơi, mọi công việc có nhiều người tham
gia. Trong các loại quản lý thì quản lý xã hội là phức tạp nhất. Quản lý không
chỉ diễn ra ở từng đơn vị cơ sở, trong từng quốc gia mà còn lan rộng trên
phạm vi toàn cầu nhằm giải quyết những vấn đề chung nảy sinh mà một quốc
gia riêng lẻ không thể giải quyết được. Do đó có thể kết luận, nơi nào có hoạt
động chung thì nơi đó có quản lý.
Có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm quản lý:
- Quản lý là chức năng của những hệ thống có tổ chức với những bản chất
khác nhau (kỹ thuật, sinh vật, xã hội) nó bảo toàn cấu trúc xác định của chúng,
duy trì chế độ hoạt động, thực hiện những chương trình, mục đích hoạt động.
- Hoạt động có sự tác động qua lại giữa hệ thống và môi trường, do đó:
Quản lý được hiểu là bảo đảm hoạt động của hệ thống trong điều kiện có sự
biến đổi liên tục của hệ thống và môi trường, là chuyển hệ thống đến trạng
thái mới thích ứng với những hoàn cảnh mới.
- Quản lý một hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến tập thể ngườithành viên của hệ, nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt tới mục đích dự kiến.

- Quản lý là tác động có mục đích đến tập thể những con người để tổ
chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá trình lao động.
- Quản lý là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho mục tiêu của
từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội.
- Quản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có
hệ thống thông tin của chủ thể đến khách thể của nó.
Các khái niệm trên đây cho thấy:
- Quản lý được tiến hành trong một tổ chức hay một nhóm xã hội.

9


- Quản lý gồm những công việc chỉ huy và tạo điều kiện cho những
người khác thực hiện công việc và đạt được mục đích của nhóm.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu: Quản lý là sự tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra [39].
1.2.1.2. Bản chất của hoạt động quản lý và các chức năng quản lý
a) Bản chất của hoạt động quản lý
Quản lý là một hoạt động tất yếu khi có nhiều người làm việc với nhau
để thực hiện một công việc chung hoặc nhằm một mục tiêu chung, tạo nên
sức mạnh giúp con người đạt được những mục tiêu cần thiết.
Trong một tổ chức nhóm, cộng đồng, chủ thể quản lý tác động có định
hướng, có chủ đích đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục đích. Trong xã
hội có giai cấp thì hoạt động quản lý phục vụ quyền lợi của giai cấp thống trị,
do vậy hoạt động quản lý mang tính giai cấp.
Hoạt động quản lý mang tính khoa học cao, bởi sự tác động giữa chủ
thể quản lý đến khách thể quản lý thông qua công cụ, phương tiện, phương
pháp phù hợp với quy luật khách quan thì mới đạt hiệu quả.
Quản lý được coi là một nghề. Những kỹ năng nghề nghiệp của người
quản lý để thực hiện công việc đòi hỏi mang tính kỷ thuật, thể hiện qua những

thao tác nghề nghiệp của người quản lý. Hoạt động quản lý vừa mang tính
khoa học, vừa có tính nghệ thuật. Tính nghệ thuật của hoạt động quản lý thể
hiện những tác động phù hợp quy luật, hoàn cảnh thực tiễn.
Vậy “Hoạt động quản lý vừa có tính khách quan, vừa có tính chủ quan
vì được thực hiện bởi người quản lý. Mặt khác, nó vừa có tính giai cấp lại vừa
có tính xã hội rộng rãi.... chúng là những mặt đối lập trong một thể thống
nhất. Đó là biện chứng, là bản chất hoạt động quản lý” [37].
b) Các chức năng quản lý
“Chức năng quản lý là một thể thống nhất những hoạt động tất yếu của
chủ thể quản lý nảy sinh từ sự phân công, chuyên môn hóa trong hoạt động
quản lý nhằm thực hiện mục tiêu chung của quản lý” [14].

10


Chức năng quản lý xác định vị trí, mối quan hệ giữa các bộ phận, các
khâu, các cấp trong hệ thống quản lý. Quản lý phải thực hiện nhiều chức năng
khác nhau, từng chức năng có tính độc lập tương đối, nhưng chúng được liên
kết hữu cơ trong một hệ thống nhất quán. Tổ hợp tất cả các chức năng quản lý
tạo nên nội dung của quá trình quản lý.
Chức năng cơ bản của quản lý gồm: Dự báo; kế hoạch hóa; tổ chức;
động viên; điều chỉnh; kiểm tra; đánh giá.
Với các chức năng đó, quản lý có vai trò quan trọng đối với sự phát
triển xã hội. Nó nâng cao hiệu quả của hoạt động, đảm bảo trật tự, kỷ cương
trong bộ máy và nó là nhân tố tất yếu của sự phát triển.
1.2.1.3. Mục tiêu của quản lý
“Mục tiêu của quản lý là đích đạt tới của quá trình quản lý, nó định
hướng và chi phối sự vận động của toàn hệ thống quản lý” [14].
* Mục tiêu quản lý thể hiện ý chí của nhà quản lý, đồng thời phải phù
hợp với sự vận động phát triển của các yếu tố liên quan. Các yếu tố có liên

quan đến quản lý là:
- Yếu tố xã hội - môi trường: Là yếu tố con người cùng với hoàn cảnh của họ.
Trong quản lý phải nắm đặc điểm chung nhất của con người. Đó là đặc điểm tâm
sinh lý, lứa tuổi, giới tính... đặc điểm về dân tộc, giai cấp, vùng miền, địa phương.
- Yếu tố chính trị - pháp luật: Là chế độ chính trị, chế độ sở hữu và hệ
thống pháp luật liên quan tới cơ chế quản lý.
- Yếu tố tổ chức: Là sự thiết lập mối quan hệ giữa các bộ phận, thành phần
trong bộ máy, quy định quyền hạn, trách nhiệm, chức năng của các bộ phận và
thành phần trong bộ máy. Trong đó tổ chức nhân sự vẫn là vấn đề cốt lõi.
- Yếu tố quyền uy: Quyền uy chính là quyền lực và uy tín của nhà quản
lý, đây là công cụ đặc biệt của nhà quản lý. Quyền uy vừa do cơ chế quản lý,
vừa do nhân cách của nhà quản lý tạo nên.

11


- Yếu tố thông tin: Đó là tin tức và mối liên hệ, thông tin là cơ sở giúp
nhà quản lý đề ra các quyết định để tác động tới đối tượng quản lý.
* Việc xác định mục tiêu quản lý phải chú ý đến các yêu cầu cơ bản sau:
Tính hệ thống: Mỗi mục tiêu đều phải đặt trong mối quan hệ với các mục
tiêu khác, sao cho không mâu thuẫn, loại trừ nhau. Bảo đảm tính hệ thống còn
đòi hỏi các mục tiêu phải có mối quan hệ thứ bậc ưu tiên.
Tính chuyên biệt: Mục tiêu của tổ chức nào, hệ thống quản lý nào phải
đặc trưng cho tổ chức, hệ thống quản lý đó, thể hiện được chức năng của tổ
chức, của hệ thống đó.
Tính xác định và định lượng được: Các mục tiêu phải rõ ràng, đối với
các mục tiêu định tính cũng phải xác định được kết quả, các mục tiêu cụ thể,
định lượng cần phải thông qua các chỉ tiêu, các thông số cụ thể.
Tính thời hạn: Các mục tiêu phải có thời hạn thực hiện, làm cơ sở để tổ
chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá.

Tính hướng đích: Các mục tiêu phải hàm chứa trong đó sự cố gắng, nỗ
lực phấn đấu của cả hệ thống quản lý, đó phải là mức cao hơn, tốt đẹp hơn,
phát triển, hoàn thiện hơn trạng thái hiện tại.
Tính khả thi: Mục tiêu quản lý phải có khả năng hiện thực để thực hiện.
Tóm lại, quản lý là sự tác động có ý thức để điều khiển, hướng dẫn các
quá trình và hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí
của nhà quản lý và phù hợp với quy luật khách quan.
1.2.2. Quản lý giáo dục
1.2.2.1. Khái niệm về quản lý giáo dục
Theo PGS.TS Thái Văn Thành: “Quản lý giáo dục nằm trong quản lý văn
hóa, tinh thần. Quản lý hệ thống giáo dục có thể xác định là tác động của hệ
thống có kế hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể quản lý ở các cấp
khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ Bộ đến trường) nhằm mục
đích đảm bảo việc hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ trên cơ sở nhận thức và

12