Phân tích tài chính tại tập đoàn dầu khí quốc gia việt nam

CH

NGă1. C ăS

LụăLU N CHUNG V PHỂNăTệCHăTÀIăCHệNHă
DOANH NGHI P

1.1. T ng quan v tƠiăchínhădoanhănghi păvƠăphơnătíchătƠiăchínhădoanhănghi p
1.1.1. Khái ni m phân tích tài chính doanh nghi p
“Phân tích tài chính doanh nghi p là quá trình đi sâu nghiên c u n i dung, k t
c u và m i nh h ng qua l i c a các ch tiêu trên báo cáo tài chính đ có th đánh giá
tình hình tài chính doanh nghi p thông qua vi c so sánh v i các m c tiêu mà doanh
nghi p đư đ ra ho c so sánh v i các doanh nghi p cùng ngành ngh , t đó đ a ra
quy t đ nh và các gi i pháp qu n lý phù h p.” [1, tr 4]
“Phân tích tài chính là s d ng m t t p h p các khái ni m, ph

ng pháp và các

công c cho phép x lý các thông tin k toán và các thông tin khác v qu n lý nh m
đánh giá tình hình tài chính c a m t doanh nghi p, đánh giá r i ro, m c đ và ch t
l ng hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p đó” [2, tr 24]
ph

“Phân tích tài chính doanh nghi p đ c quan ni m nh là m t t ng th các
ng pháp đ c s d ng đ đánh giá đ c th c tr ng tình hình tài chính hi n t i và

quá kh c a Doanh nghi p, thông qua đó cung c p nh ng thông tin c n thi t cho
nh ng đ i tác khác nhau đ h có nh ng quy t đ nh ph c v cho nh ng m c tiêu và
l i ích khác nhau” [3, tr 3]
Nh v y, phân tích tài chính doanh nghi p có th đ c hi u là vi c s d ng các
khái ni m, ph ng pháp và các công c cho phép thu th p x lý các thông tin k

toán và các thông tin khác nh m đánh giá tình hình tài chính c a m t doanh nghi p,
đánh giá r i ro và hi u qu ho t đ ng c a các doanh nghi p đó, kh n ng và ti m l c
c a doanh nghi p. Trên c s đó, phân tích tài chính doanh nghi p giúp nhà qu n tr
và các đ i t

ng quan tâm đ a ra các quy t đ nh nh m t ng c

ng qu n lí tài chính và

đ t hi u qu cao nh t trong kinh doanh.
Bên c nh đó, phân tích tài chính doanh nghi p còn giúp các nhà đ u t đ a ra
đánh giá v r i ro phá s n tác đ ng t i các doanh nghi p mà bi u hi n c a nó là kh
n ng thanh toán, đánh giá kh n ng phân ph i v n, n ng l c ho t đ ng c ng nh kh
n ng sinh lưi c a doanh nghi p. T đó, các nhà đ u t có th đ a ra nh ng quy t đ nh
đ u t thông qua nh ng d đoán v k t qu ho t đ ng nói chung và m c doanh l i nói
riêng c a doanh nghi p trong t ng lai. Nói cách khác, phân tích tài chính có th ng
d ng theo nhi u h

ng khác nhau: v i m c đích tác nghi p (chu n b các quy t đ nh

n i b ), v i m c đích nghiên c u thông tin ho c theo v trí c a nhà phân tích (trong
doanh nghi p ho c ngoài doanh nghi p).
1


1.1.2. Ch c n ng c a tài chính doanh nghi p và vai trò c a phân tích tài chính
doanh nghi p
1.1.2.1. Ch c n ng c a tài chính doanh nghi p
Tài chính doanh nghi p có 4 ch c n ng g m: huy đ ng ngu n v n, phân ph i thu
nh p, giám đ c tài chính.

 Ch căn ngăhuyăđ ng ngu n v n
M t doanh nghi p có th ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ c thì c n ph i có v n
và quy n s d ng v n b ng ti n c a mình m t cách ch đ ng. Tùy theo lo i hình
doanh nghi p và các đ c đi m c th , m i doanh nghi p có th có các ph

ng th c

huy đ ng v n khác nhau. Trong đi u ki n kinh t th tr ng, các ph ng th c huy
đ ng v n c a doanh nghi p đ c đa d ng hóa nh m khai thác m i ngu n v n trong
n n kinh t . Sau đây là các ngu n v n và các ph
nghi p có th s d ng.

ng th c huy đ ng v n mà doanh

Ngu n v n ch s h u c a doanh nghi p là ngu n v n bao g m các b ph n ch
y u: v n góp ban đ u, l i nhu n không chia, t ng v n góp b ng phát hành c phi u
m i.
i v i v n góp ban đ u là m t s v n ban đ u nh t đ nh do các c đông - ch
s h u góp. Tùy vào hình th c s h u c a doanh nghi p mà tính ch t và hình th c t o
v n c a b n thân doanh nghi p là khác nhau. Ch ng h n, v i doanh nghi p Nhà n c,
ngu n v n góp ban đ u chính là v n đ u t c a Ngân sách Nhà n c. V i công ty t
nhân, ch doanh nghi p t nhân ph i có v n pháp đ nh c n thi t đ xin đ ng ký thành
l p doanh nghi p. V i công ty c ph n, ngu n v n do các c đông đóng góp thành l p
c ng ty. V i công ty TNHH, ngu n v n do các thành viên sáng l p đóng gópầ
i v i l i nhu n không chia là ngu n v n đ

c trích t l i nhu n sau thu c a

doanh nghi p nh m tái đ u t , m r ng s n xu t- kinh doanh. T tài tr b ng ngu n
v n n i b là m t ph ng th c t o ngu n tài chính quan tr ng và khá h p d n đ i v i

các doanh nghi p, vì doanh nghi p gi m đ c chi phí, gi m b t s ph thu c vào bên
ngoài. Tuy nhiên, ngu n v n tái đ u t t l i nhu n đ l i ch có th th c hi n đ c
n u nh doanh nghi p đư và đang ho t đ ng và có l i nhu n, đ c phép ti p t c đ u t .
Ví d nh v i các doanh nghi p nhà n c, vi c tái đ u t không ch ph thu c vào kh
n ng sinh l i c a doanh nghi p mà còn ph thu c vào chính sách khuy n khích tái đ u
t c a nhà n c. V i các công ty c ph n thì vi c đ l i l i nhu n liên quan tr c ti p
t i l i ích c a các c đôngầ
i v i ngu n v n phát hành c phi u th

ng m i, hình th c huy đ ng v n này

mang l i nhi u l i ích nh vi c không gi i h n v s l

ng v n huy đ ng, th i gian s

2

Thang Long University Library


d ng v n là vô h n nh ng doanh nghi p c ng c n cân nh c nh ng v n đ v chi phí
phát hành c phi u th

ng m i, v chính sách chi tr c t c cho các c đông c a công

ty, v vi c công b r ng rưi thông tin c a doanh nghi p n u đ a c phi u lên s giao
d ch ch ng khoánầ
Ngu n v n n c a doanh nghi p:

b sung v n cho quá trình s n xu t ậ kinh

doanh, doanh nghi p có th s d ng n t các ngu n: tín d ng ngân hàng, tín d ng
th ng m i và vay thông qua phát hành trái phi u.
i v i ngu n v n tín d ng ngân hàng là ngu n v n quan tr ng không ch đ i
v i s phát tri n c a doanh nghi p mà còn quan tr ng đ i v i n n kinh t . Quá trình
ho t đ ng và phát tri n c a doanh nghi p đ u g n li n v i các d ch v tài chính do các
ngân hàng th ng m i cung c p, trong đó có vi c cung ng các ngu n v n. Trong quá
trình ho t đ ng, các doanh nghi p th ng vay ngân hàng đ đ m b o ngu n tài chính
cho các ho t đ ng s n xu t ậ kinh doanh, đ c bi t là đ m b o có đ v n cho các d án
m r ng ho c đ u t chi u sâu c a doanh nghi p. Ngu n v n tín d ng ngân hàng có
r t nhi u u đi m nh ng c ng có nh ng h n ch nh : đi u ki n tín d ng, ki m soát
c a ngân hàng và chi phí s d ng v n (lưi su t)ầ i u này khi n doanh nghi p b ph
thu c nhi u vào chính sách cho vay c a ngân hàng.
i v i ngu n v n tín d ng th ng m i là ngu n v n hình thành trong quan h
mua bán ch u, mua bán tr ch m hay tr góp. V i các doanh nghi p, tài tr b ng ngu n
v n tín d ng th ng m i là m t ph ng th c tài tr r , ti n d ng và linh ho t trong
kinh doanh; h n n a, nó còn t o kh n ng m r ng các quan h h p tác kinh doanh lâu
b n. Tuy nhiên, tính ch t r i ro c a quan h tín d ng th ng m i s gia t ng khi quy
mô tài tr quá l n.
i v i ngu n v n phát hành trái phi u công ty, m t trong nh ng v n đ c n
quan tâm tr c khi l a ch n hình th c huy đ ng v n này là vi c l a ch n lo i trái
phi u nào phù h p v i đi u ki n c th c a công ty và tình hình trên th tr

ng tài

chính t i th i đi m phát hành nh : chi phí tr lưi, cách th c tr lưi, kh n ng l u hành,
tính h p d n c a trái phi u, lưi su t bình quân trên th tr ng, ầ
Nh v y, có th coi ch c n ng t ch c ngu n v n cho quá trình s n xu t kinh
doanh là ch c n ng quan tr ng hàng đ u đ i v i doanh nghi p. Th c hi n t t ch c
n ng này không ch đ m b o cho ho t đ ng doanh nghi p đ c n đ nh và liên t c còn

liên quan t i s phát tri n dài h n c a doanh nghi p.
 Ch căn ngăphơnăph i thu nh p c aătƠiăchínhădoanhănghi p
V i ch c n ng t ch c v n, tài chính doanh nghi p không đ n thu n ch th c
hi n vi c huy đ ng v n mà còn ph i ti n hành phân ph i v n sao cho v i s v n huy
đ ng đ c, doanh nghi p có th s d ng chúng m t cách có hi u qu nh t. Mu n v y,
3


trong t ng th i kì kinh doanh, doanh nghi p c n ph i xác đ nh đ

c nhu c u v v n là

bao nhiêu và k t c u nh th nào là h p lý.
Sau khi huy đ ng v n và s d ng ngu n v n đó, doanh nghi p s ti n hành phân
ph i k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh. n c ta, v i n n kinh t nhi u thành
ph n, hình th c s h u khác nhau nên quy mô và ph ng th c phân ph i v n các
lo i hình doanh nghi p c ng khác nhau. Sau m i kì kinh doanh, s ti n mà doanh
nghi p thu đ c bao g m c giá v n và chi phí phát sinh. Do v y, các doanh nghi p có
th phân ph i theo d ng chung nh sau:
Phân ph i v n đ bù đ p chi phí phân b cho hàng hóa đư tiêu th bao g m: tr
giá v n hàng hóa, chi phí l u thông và các chi phí phát sinh khác (nh lưi vay ngân
hàng, chi phí giao d ch, l i t c trái phi u,ầ), kh u hao máy móc,ầ
Ph n v n còn l i sau khi bù đ p các chi phí đ c g i là l i nhu n c a doanh
nghi p. Ph n l i nhu n này, m t ph n ph i n p cho ngân sách nhà n c d i hình
th c thu , ph n còn l i tùy thu c vào quy đ nh c a t ng doanh nghi p mà ti n hành
chia lưi liên doanh, tr l i t c c ph n, trích l p các qu doanh nghi p.
Nh v y, ch c n ng phân ph i là m t đòn b y kinh t quan tr ng k t h p đúng
đ n gi a l i ích c a Nhà n c, c a doanh nghi p và c a ng i lao đ ng. Vi c th c
hi n t t ch c n ng phân ph i này ch ng nh ng phát huy đ c tính tích c c ch đ ng
c a doanh nghi p và ng i lao đ ng trong quá trình s n xu t kinh doanh mà còn thúc

đ y s phát tri n và làm t ng giá tr doanh nghi p.
 Ch căn ngăgiámăđ c (ki măsoát)ăđ i v i ho tăđ ng s n xu t kinh doanh
M i doanh nghi p khi b v n và s d ng v n đ u mong mu n thu đ c hi u qu
cao, ngoài vi c b o t n v n còn ph i sinh l i vì v y ph i ti n hành ki m tra giám sát
m c đích s d ng v n, hi u qu s d ng v n,... ây chính là ch c n ng giám đ c c a
tài chính doanh nghi p. Ch c n ng này đ
ho t đ ng c a doanh nghi p.

c phát sinh m t cách t t y u trong quá trình

Giám đ c tài chính là s ki m tra giám sát b ng đ ng ti n đ i v i ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p, là hình th c ki m soát d a vào tình hình thu chi
ti n t , vào các ch tiêu tài chính nh : ch tiêu v s d ng v n, v k t c u tài chính, v
kh n ng thanh toán, kh n ng sinh l iầ
c tr ng c a giám đ c tài chính là giám
đ c toàn di n, th ng xuyên và liên t c. Do v y nó tr thành công c h u hi u c a các
doanh nghi p nh m giúp doanh nghi p k p th i đi u ch nh và đ a ra các quy t đ nh tài
chính đúng đ n.

4

Thang Long University Library


1.1.2.2. Vai trò c a phân tích tài chính doanh nghi p
D

i s qu n lý v mô n n kinh t c a nhà n

c, trong th i đ i công nghi p hóa-

hi n đ i hóa, có r t nhi u đ i t ng quan tâm đ n tình hình tài chính c a m t doanh
nghi p nh : các nhà đ u t , cung c p tín d ng, các nhà qu n lý doanh nghi p, c quan
qu n lý nhà n cầ Các đ i t ng này có nh ng m i quan tâm đ n tình hình tài chính
doanh nghi p d i nh ng góc nhìn khác nhau. Vi c phân tích tài chính doanh nghi p
giúp cho nh ng đ i t ng này có đ c thông tin phù h p v i yêu c u hay m c đích s
d ng c a b n thân đ t đó đ a ra nh ng quy t đ nh phù h p.
V iăcácănhƠăđ uăt ăh

ng t i l i nhu n, m i quan tâm c a h là kh n ng sinh

l i c a doanh nghi p. Bên c nh đó, trong s c nh tranh gay g t c a n n kinh t th
tr ng, h còn chú tr ng đ n tính an toàn c a nh ng đ ng v n h b ra, vì v y, m t
y u t đ c quan tâm b i nh ng nhà đ u t là m c đ r i ro c a d án đ u t , trong
đó r i ro tài chính doanh nghi p đ c bi t quan tr ng. Vi c phân tích tài chính doanh
nghi p giúp h có đ c nh ng đánh giá v kh n ng sinh l i c ng nh r i ro kinh
doanh, tính n đ nh lâu dài c a m t doanh nghi p.
Trong khi đó, nh ngă nhƠăcungăc pătínă d ng l i quan tâm đ n kh n ng thanh
toán các kho n n c a doanh nghi p. Các nhà cung c p tín d ng ng n h n th ng
quan tâm đ n kh n ng thanh toán nh m đáp ng nh ng yêu c u chi tr trong th i gian
ng n c a doanh nghi p. Còn nh ng nhà cung c p tín d ng dài h n quan tâm đ n kh
n ng tr lưi và g c đúng h n, do đó, ngoài kh n ng thanh toán, h còn quan tâm đ n
kh n ng sinh l i c ng nh tính n đ nh c a doanh nghi p. T đó, vi c phân tích tài
chính doanh nghi p góp ph n giúp nh ng nhà cung c p tín d ng đ a ra quy t đ nh v
th i h n cho vay, l ng v n cho vay.
NhƠăqu nălỦădoanh nghi p c n thông tin t phân tích tài chính doanh nghi p đ
ki m soát, giám sát, đi u ch nh tình hình ho t đ ng th c t c a doanh nghi p. Các
thông tin này giúp h đ a ra nh ng quy t đ nh v c c u ngu n tài chính, đ u t hay
phân chia l i nhu n, bi n pháp đi u ch nh ho t đ ng phù h pầ
Ngoài ra, c ă quană thu hayă c ă quană th ngă kê c ng có nh ng quan tâm nh t

đ nh đ n thông tin tài chính. Nh ng thông tin này giúp c quan thu n m rõ tình hình
th c hi n ngh a v n p thu c a doanh nghi p v i nhà n c. Các c quan th ng kê có
th t ng h p các s li u tài chính t m i doanh nghi p đ n toàn ngành, toàn khu v c
đ t đó đ a ra chi n l

c kinh t v mô dài h n.

Không nh ng v y, ng

iălaoăđ ng c ng quan tâm đ n tình hình tài chính doanh

nghi p. Nh ng ng i đang lao đ ng t i doanh nghi p mu n bi t v tình hình tài chính
th c s , ho t đ ng s n xu t kinh doanh, phân b các qu tài chính, phân chia l i nhu n,
các k ho ch kinh doanh trong t

ng lai đ đánh giá tri n v ng doanh nghi p, có ni m
5


tin vào doanh nghi p t o đ ng l c làm vi c. Nh ng ch tiêu tài chính còn góp ph n
giúp nh ng ng

i đang tìm ki m vi c làm có cái nhìn tích c c hay tiêu c c v phía

doanh nghi p trong lúc h đang l a ch n, mong mu n làm vi c nh ng doanh nghi p
có kh n ng sinh l i cao, công vi c n đ nh lâu dài, v i hy v ng v m c l ng x ng
đáng.
Nh v y, vai trò c b n c a phân tích tài chính doanh nghi p chính là cung c p
thông tin h u ích cho t t c nh ng đ i t ng quan tâm đ n tình hình tài chính c a m t
doanh nghi p trên nhi u khía c nh, góc nhìn khác nhau, t đó giúp h đ a ra nh ng

quy t đ nh chính xác, phù h p v i m c đích c a b n thân mình.
1.1.3. S c n thi t c a vi c phân tích tài chính trong ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p
Ho t đ ng tài chính có m i quan h tr c ti p v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
Do đó t t c các ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ u có nh h ng đ n tài chính c a
doanh nghi p. Ng c l i tình hình tài chính t t hay x u đ u có tác đ ng thúc đ y ho c
kìm hưm đ i v i quá trình s n xu t kinh doanh. Chính vì v y, phân tích tài chính có ý
ngh a quan tr ng đ i v i b n thân ch doanh nghi p và các đ i t ng bên ngoài có
liên quan đ n tài chính c a doanh nghi p. Tuy nhiên, m i đ i t ng khác nhau s quan
tâm đ n nh ng khía c nh khác nhau khi phân tích tài chính nên phân tích tài chính
c ng có nh ng ý ngh a khác nhau đ i v i t ng đ i t ng.
i v iănhƠăqu nălỦ doanh nghi p, phân tích tài chính giúp cho các nhà qu n lý
đánh giá đ c tình hình tài chính trong quá kh nh c c u v n, kh n ng sinh l i, kh
n ng thanh toánầT đó, làm c s cho vi c thi t l p các k ho ch tài chính đi u ch nh
cho kì sau nh m nâng cao hi u qu , ti m l c tài chính cho doanh nghi p. Bên c nh đó,
đ nh h ng các quy t đ nh c a ban giám đ c tài chính, quy t đ nh đ u t , tài tr , phân
tích l i t c c ph n .
i v i ch s h u, phân tích tài chính giúp đánh giá đúng đ n thành qu c a
các nhà qu n lý v th c tr ng tài s n, ngu n v n, thu nh p, chi phí, l i nhu n c a
doanh nghi p; s an toàn và hi u qu c a đ ng v n đ u t vào doanh nghi p. Nh ng
đánh giá này s là c s đ ch s h u l a ch n, cân nh c đ đ a các quy t đ nh đúng
đ n v qu n lý trong t ng lai, c ng nh quy t đ nh v đ u t , v tài tr , v phân b
v n và s d ng v n, v đi u ch nh c c u s n xu t kinh doanh, m r ng th tr ng,ầ
i v iăkháchăhƠngăvƠ ch n , m i quan tâm c a h h
c a doanh nghi p. Tuy nhiên, đ ng tr

ng đ n kh n ng tr n

c các quy t đ nh khác nhau,

v th khác nhau,

n i dung và k thu t phân tích tài chính có th khác nhau. Phân tích tài chính đ i v i
các kho n cho vay dài h n khác v i phân tích trong các kho n cho vay ng n h n. N u
tr

c quy t đ nh cho vay ng n h n, ng

i cho vay đ c bi t quan tâm đ n kh n ng
6

Thang Long University Library


thanh toán ng n h n c a doanh nghi p thì v i quy t đ nh cho vay dài h n, ng

i cho

vay l i quan tâm t i kh n ng sinh l i t ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
i v iă c ă quană qu nă lỦă ch că n ng nh c quan thu , c quan tài chính, c
quan ch qu n thì phân tích tài chính giúp đánh giá đúng đ n th c tr ng tài chính
doanh nghi p, tình hình th c hi n ngh a v v i Nhà n c, nh ng đóng góp ho c tác
đ ng c a doanh nghi p đ n tình hình và chính sách kinh t - xư h i. Bên c nh các ch
doanh nghi p, nhà đ u t ầ ng i lao đ ng có nhu c u thông tin c b n gi ng h b i
vì nó liên quan đ n quy n l i và trách nghi m, đ n khách hàng hi n t i và t
c ah .

ng lai

Tóm l i, phân tích tài chính doanh nghi p là m t công vi c có ý ngh a quan tr ng

trong công tác qu n tr doanh nghi p. Phân tích tài chính doanh nghi p không ch có ý
ngh a v i b n thân doanh nghi p mà còn có ý ngh a v i các ch th khác liên quan đ n
doanh nghi p. Phân tích tài chính doanh nghi p s giúp các nhà qu n tr doanh nghi p
kh c ph c đ c nh ng thi u sót, phát huy đ c m t tích c c và d đoán tình hình phát
tri n doanh nghi p trong t ng lai. Trên c s đó, ng i qu n tr đ ra đ c gi i pháp
h u hi u nh m đ a ra quy t đ nh t i u cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p.
1.2. TƠiăli u cung c p cho ho tăđ ngăphơnătíchătƠiăchínhătrong doanh nghi p
1.2.1. Thông tin bên ngoài
Thông tin bên ngoài là nh ng thông tin liên quan t i th tr

ng xung quanh,

nh ng thông tin v tình hình kinh t chính tr , môi tr ng pháp lý, kinh t có liên quan
đ n c h i kinh t , c h i đ u t , c h i v k thu t công ngh ầ S suy thoái ho c
t ng tr ng c a n n kinh t có tác đ ng m nh m đ n ho t đông c ng nh k t qu kinh
doanh c a doanh nghi p.
Ngoài ra, các thông tin theo ngành kinh t nh tính ch t c a ngành kinh t , đ c
đi m c a ngành liên quan đ n c c u s n xu t c a doanh nghi p, quá trình k thu t
c n ti n hành, đ h p d n c a th tr ngầ đ u là nh ng thông tin quan tr ng trong
quá trình phân tích tài chính doanh nghi p. Vì nh ng thông tin này s giúp cho nhà
phân tích có th đ a ra nh ng lí gi i v kh n ng sinh l i, v vòng quay v n, nh p đ
phát tri n c a các chu kì kinh t ầ khi n cho các nhà phân tích có cái nhìn khách quan
và bao quát đ c toàn b doanh nghi p.
1.2.2. Thông tin bên trong
1.2.2.1. B ng cân đ i k toán
B ng cân đ i k toán là m t báo cáo tài chính ch y u ph n ánh t ng quát tình
hình tài s n c a doanh nghi p theo giá tr tài s n và ngu n hình thành tài s n t i m t
7

th i đi m nh t đ nh. N i dung c a B ng cân đ i k toán th hi n thông qua h th ng
các ch tiêu ph n ánh tình hình tài s n và ngu n hình thành tài s n. Các ch tiêu đ

c

phân lo i, s p x p thành t ng lo i, t ng m c, t ng ch tiêu c th . Các ch tiêu đ c
mư hoá đ thu n ti n cho vi c ki m tra đ i chi u c ng nh x lý trên máy vi tính và
đ c ph n ánh theo s đ u n m, s cu i kì.
B ng cân đ i k toán Vi t Nam đ

c chia làm hai ph n: Tài s n và ngu n v n

Ph n Tài s n ph n ánh toàn b giá tr tài s n hi n có c a doanh nghi p đ n cu i
kì h ch toán đang t n t i d i các hình thái và trong t t c các giai đo n, các khâu c a
quá trình s n xu t kinh doanh. Ph n tài s n đ c phân thành 2 lo i: Tài s n l u đ ng
và Tài s n dài h n.
Ph n Ngu n v n ph n ánh ngu n hình thành các lo i tài s n c a doanh nghi p
theo t ng ngu n hình thành tài s n c a đ n v , ngu n v n đi vay,... T l và k t c u
c a t ng ngu n v n trong t ng s ngu n v n hi n có ph n ánh tính ch t ho t đ ng và
th c tr ng tài chính c a doanh nghi p. Ph n ngu n v n đ
và V n ch s h u.

c chia thành: N ph i tr

Ngoài ra, b ng cân đ i k toán còn bao g m các ch tiêu ngoài b ng. Các ch tiêu
này ph n ánh tài s n không thu c quy n s h u c a doanh nghi p nh ng doanh nghi p
đ c s d ng và qu n lý theo ch đ qu n lý tài s n chung nh v t t hàng hóa gi h ,
nh n gia công, thuê tài chính ho c m t s ch tiêu c n qu n lý c th , chi ti t nh m
di n gi i thêm v các tài s n trong b ng nh ch tiêu ngo i t các lo iầ

1.2.2.2. Báo cáo k t qu kinh doanh
Báo cáo k t qu kinh doanh là báo cáo tài chính ph n ánh k t qu ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p trong m t kì nh t đ nh, bao g m các ch tiêu v
doanh thu, chi phí và l i nhu n c a ho t đ ng kinh doanh và các ho t đ ng khác. Các
ch tiêu trên báo cáo trình bày các s li u v t ng s phát sinh trong kì này, kì tr c và
l y k t đ u n m. S li u trên báo cáo k t qu kinh doanh đ c s d ng đ tính toán
các ch tiêu v kh n ng sinh l i, tình hình th c hi n ngh a v đ i v i nhà n c v các
kho n ph i n p. B n báo cáo c ng cho bi t m c lưi, l c a doanh nghi p b ng cách l y
t t c các kho n t o nên doanh thu tr đi các lo i chi phí t ng ng. i u này đóng
góp ý ngh a vô cùng l n đ i v i các chính sách c t c, trích l p các qu nh khen
th ng, qu phúc l i, qu tr c p, qu đ u t phát tri nầ Các ch tiêu trong báo cáo
còn là c s đ d đoán và xác đ nh đ

c quy mô dòng ti n trong t

ng lai, làm c n

c tính toán th i gian thu h i v n đ u t , giá tr hi n t i ròngầ đ ra quy t đ nh đ u t
dài h n trong doanh nghi p.

8

Thang Long University Library


1.2.2.3. Báo cáo l u chuy n ti n t
Báo cáo l u chuy n ti n t cung c p thông tin giúp ng

i s d ng đánh giá các

thay đ i trong tài s n thu n, c c u tài chính, kh n ng chuy n đ i c a tài s n thành
ti n, kh n ng thanh toán và kh n ng c a doanh nghi p trong vi c t o ra các lu ng
ti n trong quá trình ho t đ ng. Báo cáo l u chuy n ti n t làm t ng kh n ng đánh giá
khách quan tình hình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p và kh n ng so sánh
gi a các doanh nghi p vì có th lo i tr đ c các nh h ng c a vi c s d ng các
ph ng pháp k toán khác nhau cho cùng giao d ch và hi n t ng. Báo cáo l u chuy n
ti n t dùng đ xem xét và d đoán kh n ng v s l ng, th i gian và đ tin c y c a
các lu ng ti n trong t

ng lai; dùng đ ki m tra l i các đánh giá, d đoán tr

các lu ng ti n; ki m tra m i quan h gi a kh n ng sinh l i v i l
thu n và nh ng tác đ ng c a thay đ i giá c .

c đây v

ng l u chuy n ti n

1.2.2.4. Thuy t minh báo cáo tài chính
Thuy t minh BCTC đ c l p đ gi i thích và b sung thông tin v tình hình ho t
đ ng s n xu t - kinh doanh, tình hình tài chính c ng nh k t qu kinh doanh c a doanh
nghi p trong kì báo cáo mà các b ng báo cáo khác không th trình bày rõ ràng và chi
ti t. Thuy t minh báo cáo tài chính mô t mang tính t ng thu t và phân tích chi ti t
các thông tin đư đ c trình bày trong b ng cân đ i k toán, báo cáo k t qu n kinh
doanh, báo cáo l u chuy n ti n t c ng nh các thông tin c n thi t khác theo yêu c u
c a các chu n m c k toán c th nh : đ c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p, kì k
toán và các đ n v ti n t s d ng khi trình bày báo cáo tài chính, nh ng tuyên b v
chu n m c k toán và ch đ k toán mà doanh nghi p áp d ng khi x lý thông tin
hình thành báo cáo tài chính, các chính sách k toán mà doanh nghi p áp d ng,ầ Nh
v y, thuy t minh báo cáo tài chính là báo cáo tài chính t ng h p cung c p cho các đ i

t ng s d ng nh ng thông tin h u ích đ phân tích, đ a ra nh ng ý ki n đánh giá
khách quan và phù h p.
1.3. Quyătrìnhăth c hi năphơnătíchătƠiăchínhădoanhănghi p
Phân tích tài chính doanh nghi p là m t quá trình t ng h p, phân tích nh ng
thông tin k toán, thông tin bên ngoài nh m đ a ra nh ng nh n xét, đánh giá tình hình
tài chính c a toàn doanh nghi p, t đó giúp đ a ra nh ng quy t đ nh đi u ch nh phù
h pầ Chính vì v y, quy trình th c hi n phân tích tài chính doanh nghi p c n bao g m
3b

c sau:

1.3.1. Thu th p thông tin
Phân tích tài chính c n s d ng t i m i ngu n thông tin có kh n ng lý gi i và
thuy t minh th c tr ng ho t đ ng tài chính, ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p, ph c v cho quá trình d đoán, đánh giá, l p k ho ch. Các thông tin c n thu
9


th p bao g m v i nh ng thông tin n i b đ n nh ng thông tin bên ngoài, nh ng thông
tin k toán và thông tin qu n lý khác, nh ng thông tin v s l

ng và giá tr ... Trong

đó các thông tin k toán là quan tr ng nh t, đ c ph n ánh t p trung trong các báo cáo
tài chính doanh nghi p, đó là nh ng ngu n thông tin đ c bi t quan tr ng. Do v y, phân
tích ho t đ ng tài chính trên th c t là phân tích các báo cáo tài chính doanh nghi p.
1.3.2. X lý thông tin
Trong giai đo n này, ng

i s d ng thông tin

các góc đ nghiên c u, ng d ng

khác nhau ph c v m c tiêu phân tích đư đ t ra. X lý thông tin là quá trình s p x p
các thông tin theo nh ng m c tiêu nh t đ nh nh m tính toán, so sánh, gi i thích, đánh
giá, xác đ nh nguyên nhân c a các k t qu đư đ t đ

c nh m ph c v cho quá trình d

đoán và ra quy t đ nh.
1.3.3. D đoán và quy t đ nh
Thu th p và x lý thông tin nh m chu n b nh ng ti n đ và đi u ki n c n thi t
đ ng i s d ng thông tin d đoán nhu c u và đ a ra các quy t đ nh ho t đ ng kinh
doanh. i v i ch doanh nghi p, phân tích ho t đ ng tài chính nh m đ a ra các quy t
đ nh liên quan t i m c tiêu ho t đ ng c a doanh nghi p là t ng tr ng, phát tri n, t i
đa hoá l i nhu n, t i đa hoá doanh thu.
i v i cho vay và đ u t vào doanh nghi p
thì đ a ra các quy t đ nh v tài tr đ u t .
các quy t đ nh qu n lý doanh nghi p.
1.4. Ph
1.4.1. Ph

i v i c p trên c a doanh nghi p thì đ a ra

ngăphápăphơnătíchătƠiăchínhădoanhănghi p
ng pháp so sánh

Ph ng pháp so sánh là ph ng pháp c b n nh t và th ng xuyên đ c s d ng
trong quá trình phân tích báo cáo tài chính. Lí do c a vi c c n so sánh đó là t ng con
s đ n l h u nh không có ý ngh a trong vi c k t lu n v m c đ t t, x u trong tình

hình tài chính doanh nghi p. Chính vì v y, ph ng pháp so sánh là ph ng pháp mang
tính ch t b t bu c s d ng khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghi p.
v n d ng phép so sánh trong khi phân tích c n quan tâm đ n tiêu chu n so
sánh, đi u ki n so sánh c a ch tiêu phân tích c ng nh k thu t so sánh, c th :
Th nh t, tiêu chu n so sánh là tiêu chu n đ c ch n đ làm c n c so sánh,
đ c g i là ch tiêu kì g c hay s g c. Có ba lo i s g c: M t là, s g c là s li u tài
chính nhi u kì tr c đ đánh giá và d báo xu h ng c a các ch tiêu tài chính.
Thông th

ng, s li u phân tích đ

c t ch c t ba đ n n m n m li n k . Hai là, s

g c là s li u trung bình ngành đ đánh giá s ti n b v ho t đ ng tài chính c a
doanh nghi p so v i m c trung bình tiên ti n c a ngành. Trong tr ng h p không có
s li u trung bình ngành thì có th s d ng s li u c a doanh nghi p đi n hình trong
10

Thang Long University Library


cùng ngành đ là c n c phân tích. Ba là, s g c là s k ho ch, s d toán đ đánh giá
doanh nghi p có đ t m c tiêu tài chính trong n m.
Th hai, đi u ki n so sánh là các ch tiêu phân tích ph i đ m b o tính ch t so
sánh đ c. ó là s th ng nh t v n i dung kinh t , v ph ng pháp tính toán, th ng
nh t v th i gian và đ n v đo l ng.
tr

Th ba, k thu t so sánh trong phân tích c u trúc tài chính đ c th hi n qua ba
ng h p: Tr ng h p th nh t là trình bày báo cáo tài chính d ng so sánh nh m xác

đ nh m c bi n đ ng tuy t đ i và t ng đ i c a t ng ch tiêu phân tích trong báo cáo
tài chính qua hai hay nhi u kì, qua đó phát hi n xu h ng c a các ch tiêu. Tr ng h p
th hai là trình bày báo cáo tài chính theo quy mô chung. V i cách so sánh này, m t
ch tiêu trên báo cáo tài chính đ c ch n làm quy mô chung và các ch tiêu có liên
quan s tính theo t l ph n tr m trên ch tiêu quy mô chung đó. Cu i cùng là thi t k
các ch tiêu có d ng t s , trong đó t s đ c xây d ng khi các y u t c u thành t s
ph i có m i liên h và mang ý ngh a kinh t .
1.4.2. Ph

ng pháp cân đ i

Trong các ch tiêu tài chính c a doanh nghi p có nhi u chi tiêu có liên h v i
nhau b ng nh ng m i liên h mang tính ch t cân đ i nh : cân đ i gi a t ng tài s n và
t ng ngu n v n, cân đ i gi a nhu c u v i kh n ng thanh toán, cân đ i thu chi ti n
m tầ Nh ng m i liên h cân đ i này th ng đ c th hi n b ng ph ng trình kinh t .
Trên c s các m i liên h mang tính ch t cân đ i, n u m t ch tiêu thay đ i s
d n đ n s thay đ i c a ch tiêu khác. Do v y, c n l p công th c cân đ i, thu th p s
li u đ xác đ nh m c đ nh h ng c a các nhân t đ n ch tiêu phân tích khi ti n
hành phân tích m t ch tiêu kinh t có liên h v i các ch tiêu khác b ng m i liên h
cân đ i. Ph ng pháp này th ng đ c s d ng trong tr
các ch tiêu là m i quan h “t ng s ”.
1.4.3. Ph

ng h p m i quan h gi a

ng pháp phân tích t s

Ph ng pháp này đ c áp d ng ph bi n trong phân tích tài chính vì nó d a trên
ý ngh a chu n m c các t l c a đ i l ng tài chính trong các quan h tài chính.

áp
d ng ph ng pháp này c n xác đ nh đ c các ng ng các t s tham chi u.
đánh
giá tình tr ng tài chính c a m t doanh nghi p c n so sánh các t s c a doanh nghi p
v i các t s tham chi u.
Trong phân tích tài chính doanh nghi p, ph

ng pháp phân tích t s giúp các

nhà phân tích khai thác có hi u qu nh ng s li u và phân tích m t cách có h th ng
hàng lo t t s tài chính theo chu i th i gian liên t c ho c theo t ng giai đo n. Qua đó,
ngu n thông tin kinh t - tài chính đ c c i ti n và cung c p đ y đ h n. T đây, cho
11


phép nhà phân tích đánh giá các t s tài chính thành các nhóm t l đ c tr ng, ph n
nh nh ng n i dung c b n theo các m c tiêu ho t đ ng c a doanh nghi p.
Trong phân tích tài chính doanh nghi p, các t l tài chính đ
nhóm t l đ c tr ng nh sau:

c phân thành các

 T l v kh n ng thanh toán:
c s d ng đ đánh giá kh n ng đáp ng các
kho n n ng n h n c a doanh nghi p.
 T l và kh n ng cân đ i v n, c c u v n và ngu n v n: Qua ch tiêu này
ph n ánh m c đ

n đ nh và t ch tài chính.

 T l v kh n ng ho t đ ng kinh doanh: ây là nhóm ch tiêu đ c tr ng cho
vi c s d ng ngu n l c c a doanh nghi p.
 T l v kh n ng sinh l i: Ph n ánh hi u qu s n xu t kinh doanh t ng h p
nh t c a doanh nghi p.
Nh v y, vi c ch n đúng các t s và ti n hành phân tích chung s giúp nhà phân
tích đánh giá đ c th c tr ng tài chính c a doanh nghi p. Phân tích t s cho phép
phân tích so sánh d c gi a các ngàng cùng n m và phân tích so sánh ngang gi a các
n m, phân tích ch tiêu theo m c đích riêng.
1.4.4. Ph

ng pháp phân tích tài chính DuPont

Mô hình Dupont là k thu t đ c s d ng đ phân tích kh n ng sinh l i c a m t
doanh nghi p b ng các công c qu n lý hi u qu truy n th ng. Mô hình Dupont tích
h p nhi u y u t c a báo cáo thu nh p v i b ng cân đ i k toán. Trong phân tích tài
chính, mô hình Dupont giúp cho có th phân tích đ c m i liên h gi a các ch tiêu tài
chính. T đó, nhà phân tích có th phát hi n ra nh ng nhân t đư nh h ng đ n ch
tiêu phân tích theo m t trình t nh t đ nh.
Thông qua mô hình Dupont, nhà phân tích có th xác đ nh đ
đ ng và s bi n đ ng c a các y u t

nh h

c nh ng y u t tác

ng t i hi u qu kinh doanh c a doanh

nghi p, đ c bi u hi n c th thông qua ch tiêu ROE. Ch tiêu ROE s đ
phân tích theo công th c c b n nh sau:
L iănhu năr ng

V năch ăs ăh u

ă

L iănhu năr ng
T ngătƠiăs n

ă ă

c khai tri n

T ngătƠiăs n
V năch ăs ăh u

Qua khai tri n ch tiêu ROE, ta có th th y ch tiêu này đ

c c u thành b i ba

y u t chính: t su t l i nhu n sau thu trên doanh thu, vòng quay tài s n, h s
v n/v n ch s h u (h s n ).

t ng ROE, t c là t ng hi u qu kinh doanh, doanh

nghi p có 3 s l a ch n c b n là t ng m t trong ba y u t trên. Ngoài ra, khi áp d ng
công th c Dupont vào phân tích, ta có th ti n hành so sánh ch tiêu ROE c a doanh
nghi p qua các n m. Sau đó phân tích xem s t ng tr ng ho c t t gi m c a ch s này
12

Thang Long University Library

qua các n m b t ngu n t nguyên nhân nào, t đó đ a ra nh n đ nh và d đoán xu
h

ng c a ROE trong các n m sau.

Tóm l i, phân tích báo cáo tài chính b ng mô hình Dupont có ý ngh a l n đ i v i
qu n tr doanh nghi p vì nó đánh giá đ y đ và khách quan các nhân t tác đ ng đ n
hi u qu s n xu t kinh doanh t đó ti n hành công tác c i ti n t ch c qu n lý c a
doanh nghi p.
1.4.5. Ph

ng pháp khác

Ph ngăphápălo i tr đ c s d ng đ xác đ nh h ng và m c đ nh h ng
c a t ng nhân t đ n ch tiêu ph n ánh đ i t ng c n phân tích. B ng cách, khi xác
đ nh s

nh h

ng c a nhân t này thì lo i tr

Khi s d ng ph

nh h

ng c a các nhân t còn l i.

ng pháp này c n chú ý t i hai đi u ki n sau:

Th nh t, các nhân t có quan h v i ch tiêu phân tích đ
m t tích s ho c th ng s .
Th hai, vi c s p x p và trình t xác đ nh nh h
đ n ch tiêu phân tích d a trên quan đi m tích l y v l
(nhân t s l
Ph

ng s p x p tr

c, nhân t ch t l

c bi u hi n d

i d ng

ng l n l t trong t ng nhân t
ng s d n đ n bi n đ i v ch t

ng x p sau)

ngăphápăchiăti t ch tiêuăphơnătích: Khi phân tích có th chi ti t ch tiêu

phân tích theo b ph n c u thành, theo th i gian và theo đ a đi m. Sau đó m i ti n
hành xem xét, so sánh m c đ đ t đ c c a t ng b ph n gi a kì phân tích so v i kì
g c và m c đ nh h ng c a t ng b ph n đ n t ng th c ng nh xem xét ti n đ
th c hi n và k t qu đ t đ c trong t ng th i gian hay m c đ đóng góp c a t ng b
ph n vào k t qu chung. T đó tìm cách c i ti n các gi i pháp c ng nh đi u ki n v n
d ng các gi i pháp m t cách phù h p, hi u qu .
Ph

ngăphápăphơnătíchăxuăh

ng: là k thu t phân tích b ng cách so sánh các

t s tài chính c a công ty qua nhi u n m đ th y đ c xu h ng t t lên hay x u đi
c a các t s tài chính. Th c ra đây ch là b c ti p theo c a phân tích t l . Sau khi
tính toán các t s , thay vì so sánh các t s này v i bình quân ngành chúng ta còn có
th so sánh t s gi a các n m v i nhau và so sánh qua nhi u n m b ng cách v đ th
đ th y xu h

ng chung.

1.5. N iădungăphơnătích tƠiăchínhădoanhănghi p
1.5.1. Phân tích tình hình tài s n và ngu n v n
1.5.1.1. Phân tích c c u và bi n đ ng c a tài s n
ti n hành phân tích c c u và bi n đ ng c a tài s n, nhà phân tích ti n hành
l p b ng c c u ngu n tài s n thông qua b ng cân đ i k toán. Ngoài vi c so sánh t ng
tài s n cu i kì v i đ u n m, nhà phân tích ph i xem xét t tr ng lo i tài s n trong t ng
13


c c u tài s n và xu h

ng bi n đ ng c a vi c phân b tài s n c a doanh nghi p. Phân

tích c c u tài s n giúp cho ng

i phân tích tìm hi u s thay đ i v giá tr , t tr ng c a

tài s n qua các th i kì, s thay đ i b t ngu n t nh ng d u hi u tiêu c c hay th đ ng

trong quá trình s n xu t có phù h p v i chi n l c k ho ch s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p hay không. Ngoài ra, vi c phân tích này giúp nhà phân tích tìm ki m xu
h ng, b n ch t s bi n đ ng tài s n thông qua nh ng s li u trong quá kh c a doanh
nghi p.
Nh ng thông tin t phân tích BCTC s cho ng i phân tích bi t đ c nh ng bi n
đ ng tài s n c a doanh nghi p, giúp cho đ i t ng quan tâm có cái nhìn bao quát quy
mô toàn doanh nghi p. Tình hình bi n đ ng tài s n th

ng đ

c xem xét trên t ng

nhóm:
T ătr ngăc aăcácălo iătƠiăs n

Giáătr ăc aăt ngălo iătƠiăs n
T ngătƠiăs n

1

TƠiăs n ng n h n: Các lo i tài s n có th i gian thu h i v n ng n trong kho ng t
12 tháng ho c m t chu kì kinh doanh. Tài s n l u đ ng g m có: ti n và các kho n
t ng đ ng ti n, các kho n đ u t tài chính ng n h n, các kho n ph i thu ng n h n,
hàng t n kho. Tài s n l u đ ng c a doanh nghi p th ng đ c phân b
kh p các giai
đo n c a quá trình s n xu t d i nhi u hình th c khác nhau. Do v y, đ nâng cao hi u
qu kinh doanh, doanh nghi p c n quan tâm th ng xuyên t i tài s n ng n h n, t đó
đ a ra các bi n pháp s d ng hi u qu tài s n ng n h n. D i đây là ch tiêu th hi n
t tr ng c a tài s n ng n h n trên t ng tài s n. Ch tiêu này cho bi t trong 100 đ ng
t ng tài s n thì s có bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n.

T ătr ngăc aătƠiăs năng năh n

TƠ

đ

1

T ngătƠiăs n

TƠiăs nădƠiăh n: Các tài s n có th i gian s d ng dài và giá tr l n, bao g m: các
kho n ph i thu dài h n, tài s n c đ nh, b t đ ng s n dài h n, các kho n đ u t tài
chính dài h nầPhân tích s d ng tài s n dài h n là bi n pháp t i u đ nâng cao hi u
qu kinh doanh c a các doanh nghi p
T ătr ngăc aătƠiăs nădƠiăh n

TƠ

đ

T ngătƠiăs n

1

ụ ngh a c a ch tiêu cho bi t c trong 100 đ ng t ng tài s n thì tài s n c đ nh
chi m bao nhiêu đ ng. Các nhà phân tích th ng xem xét s bi n đ ng c a tài s n
b ng các cách tính toán các ch tiêu th hi n t tr ng, c c u c a t ng lo i tài s n so
v i t ng tài s n đ th y đ c c c u tài chính có phù h p v i ngành kinh doanh, v i
chi n l c kinh doanh, v i th i kì phát tri n hay ch a đ có ph ng án đi u ch nh.
Thông th

ng, các doanh nghi p s n xu t có c c u tài s n dài h n l n h n tài s n
14

Thang Long University Library


ng n h n, c c u tài s n c đ nh cao h n tài s n l u đ ng. Doanh nghi p th
th

ng m i

ng có c c u tài s n l u đ ng l n h n tài s n dài h n, c c u hàng t n kho cao h n

các tài s n ng n h n khác.
1.5.1.2. Phân tích c c u và bi n đ ng c a ngu n v n
Phân tích s t ng hay gi m c a ngu n v n, đánh giá tình hình huy đ ng ngu n
v n, c c u c a ngu n v n đ th y đ c doanh nghi p t ch hay ph thu c v tài
chính, m c đ m o hi m tài chính ho c nh ng khó kh n doanh nghi p g p ph i trong
vi c khai thác ngu n v n. Ngu n v n c a doanh nghi p bao g m n ph i tr và v n
ch s h u.
N ph i tr : ph n ánh các kho n huy đ ng v n c a nhà đ u t , ngân hàng và các
t ch c tín d ng. Vi c l a ch n tài tr b ng v n vay n s t o ra “lá ch n thu ” cho
doanh nghi p, đ ng th i c ng gi m m c đ phân tán các quy t đ nh qu n lý (đ c bi t
v i s l ng h n ch c h i kinh doanh và đ u t ), gia t ng gánh n ng n và t o áp l c
v i doanh nghi p.
T ătr ngăn ă

T ngăn ă
T ngăngu năv n

1

ụ ngh a c a ch tiêu này cho bi t c 100 đ ng v n c a doanh nghi p đ c hình
thành t bao nhiêu đ ng v n n . N u t c đ t ng c a n ph i tr l n h n t c đ t ng
c a v n ch s h u thì đây là m t d u hi u báo đ ng v tình hình tài chính c a doanh
nghi p vì chi phí vay n có tác đ ng đáng k t i v n hành kinh doanh, th m chí, có th
d n t i đóng c a doanh nghi p.
V n ch s h u: là v n thu c quy n s h u c a ch doanh nghi p. T tr ng v n
ch s h u càng cao ch ng t doanh nghi p càng có kh n ng t ch v tài chính, nh
h

ng tích c c đ n ho t đ ng kinh doanh vì vi c tài tr t v n góp c ph n không t o

ra chi phí s d ng v n cho doanh nghi p. Tuy nhiên, c c u v n c a ch s h u trong
doanh nghi p không có vai trò quy t đ nh đ n hi u qu kinh doanh. Trong các tr ng
h p nh môi tr ng kinh doanh thu n ti n, hi u qu kinh doanh đư khá cao thì vi c
t ng v n vay là bi n pháp t t giúp cho doanh nghi p t ng tr ng nhanh, b n v ng. T
tr ng v n ch s h u trên t ng ngu n v n đ
T ătr ngăv năch ăs ăh uă

c tính b ng công th c:

T ngăv năch ăs ăh u
T ngăngu năv n

Ch tiêu này cho bi t c 100 đ ng v n c a doanh nghi p đ

1
c hình thành t bao

nhiêu đ ng v n ch s h u. T tr ng v n ch s h u càng cao ch ng t kh n ng t
ch tài chính c a doanh nghi p càng l n và ng

15

c l i.


1.5.1.3. Phân tích di n bi n t o v n và s d ng v n trong doanh nghi p
Trong phân tích t o v n và s d ng v n, ng

i ta th

ng xem xét s thay đ i c a

các ngu n v n và cách th c s d ng v n c a m t doanh nghi p trong m t th i kì theo
s li u gi a hai th i đi m l p b ng cân đ i k toán.
M t trong nh ng công c h u hi u c a nhà qu n lý tài chính là bi u kê t o v n
và s d ng v n giúp nhà qu n lý xác đ nh rõ các ngu n cung ng v n và vi c s d ng
các ngu n v n đó.
l p đ c bi u này, tr c h t nhà phân tích ph i li t kê s thay
đ i các kho n m c trên b ng cân đ i k toán t đ u kì đ n cu i kì. M i s thay đ i
đ c phân bi t hai c t: c t s d ng v n và ngu n v n theo nguyên t c:
 N u các kho n m c bên tài s n t ng ho c các kho n m c bên ngu n v n gi m
thì đó là đi u th hi n vi c s d ng v n
 N u các kho n m c bên tài s n gi m ho c các kho n m c bên ngu n v n t ng
thì đi u đó th hi n vi c t o v n.
Vi c thi t l p b ng kê ngu n v n và s d ng v n là c s đ ti n hành phân tích
tình hình t ng gi m ngu n v n, s d ng v n, ch ra nh ng tr ng đi m đ u t và nh ng

ngu n v n ch y u đ

c hình thành đ tài tr cho nh ng đ u t đó. T đó nhà qu n lý

có gi i pháp khai thác các ngu n v n và nâng cao hi u qu s d ng v n trong doanh
nghi p.
1.5.2. Phân tích cân đ i tài s n – ngu n v n
1.5.2.1. Cân b ng tài chính trong ng n h n
Trong ng n h n, doanh nghi p th ng quan tâm t i nhu c u v n l u đ ng nh m
đ m b o quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ c di n ra liên t c. Tuy
nhiên, các tài s n l u đ ng khi tham gia vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh c ng làm
m t ph n ngu n v n tr nên đ ng n m trong giá tr t n kho và các kho n ph i thu
nên doanh nghi p c n cân nh c trong vi c v a huy đ ng đ

c đ v n v a gi m đ

c

các chi phí vay v n thông qua vi c gia t ng chi m d ng v n t các nhà cung c p, t
ng i lao đ ng,ầChính vì th , khi xem xét cân b ng tài chính ng n h n, các doanh
nghi p th ng quan tâm t i nh ng v n đ liên quan t i nhu c u v n l u đ ng ròng.
Ch tiêu nhu c u v n l u đ ng ròng s cho bi t đ c các kho n đ u t vào tài s n l u
đ ng đ c tài tr ch y u t n ng n h n hay vay n ng n h n c a doanh nghi p, t
đó đánh giá đ c m c đ vay n c a doanh nghi p, c ng nh cân b ng tài chính trong
ng n h n. Ch tiêu nhu c u v n l u đ ng ròng đ

c tính nh sau:

Nhu c u v năl uăđ ngăr ngă ăHƠngăt năkhoă+ăCácăkho n ph i thu ng n h n
ậ N ng n h nă(không bao g m kho n vay)

Nhu c u v n l u đ ng ròng có hai tr

ng h p sau:
16

Thang Long University Library


 NCVL R < 0: t c là hàng t n kho và các kho n ph i thu ng n h n nh h n n
ng n h n. ây là m t tình tr ng r t t t đ i v i doanh nghi p, v i ý ngh a là
doanh nghi p đ c các ch n ng n h n cung c p v n c n thi t cho chu kì s n
xu t kinh doanh. Vì v y, đa s các doanh nghi p đ u mu n nhu c u v n l u
đ ng ròng âm.
 NCVL R > 0: i u này cho th y n ng n h n không k vay ng n h n không
đ đ tài tr cho hàng t n kho và kho n ph i thu. Vì v y, doanh nghi p c n
ph i huy đ ng các ngu n vay khác t bên ngoài nh ngân hàng, t ch c tín
d ngầ đ tài tr cho ph n chênh l ch này.
M c tiêu mà các doanh nghi p h ng t i là làm sao đ gi m NCVL R đ n m c
t i thi u. Mu n nh v y c n ph i đ t đ c đ ng th i: duy trì m t m c t n kho t i
thi u mà không gây gián đo n quá trình s n xu t, thu ng n t i đa chu kì s n xu t,
chính sách th ng m i, công tác thu h i n khách hàng ph i đ c phát huy t t nh t.
Ngoài ra, doanh nghi p c ng ph i c g ng tìm ki m các ngu n v n tài tr t bên ngoài
nh n nhà cung c p, yêu c u khách hàng ng ti n tr c,ầ
1.5.2.2. Cân b ng tài chính trong dài h n
Cân b ng tài chính là k t qu t vi c đ i chi u tính thanh kho n c a nh ng tài
s n xác đ nh các lu ng thu v trong t ng lai và tính t i h n c a nh ng kho n n xác
đ nh các lu ng chi ra trong t ng lai. Nói cách khác, cân b ng tài chính đ c đ nh
ngh a b i s cân b ng gi a tài s n và ngu n v n, b i s đi u hoà gi a th i gian bi n
đ i tài s n thành ti n và nh p đ hoàn tr các kho n n t i h n. Vì v y, trong dài h n,
nhà phân tích s quan tâm t i ngu n hình thành các tài s n dài h n. Rõ ràng, vi c n m

gi các tài s n dài h n có tính thanh kho n th p đòi h i n m gi các ngu n v n lâu dài.
Chính t nh n đ nh này mà nguyên t c truy n th ng c a cân b ng tài chính là các tài
s n c đ nh ph i đ c tài tr b i các ngu n v n dài h n (v n ch s h u và v n vay).
Theo nguyên t c này, cân b ng đ c duy trì b ng s bù đ p c a các lu ng ti n (t ng
ng v i kh u hao tài s n c đ nh) v i các kho n tr n (v n và lưi) hàng n m. Tính n
đ nh c a tài s n c ng nh ngu n v n không nh ng đ m b o s cân b ng nh t th i mà
còn duy trì đ c s cân b ng v dài h n. Ph n tr i c a t ng ngu n v n dài h n so v i
t ng tài s n c đ nh đ c g i là v n l u đ ng, t o thành m t biên an toàn cho cân b ng
tài chính. V n l u đ ng ròng c a doanh nghi p đ c tính theo công th c sau:
V năl uăđ ngăr ngă ăTƠiăs năl uăđ ng ậ Ngu n v n ng n h n
= Ngu n v nădƠiăh n ậ TƠiăs n dƠiăh n
Công th c này th hi n s cân b ng tài chính trong dài h n. D a vào cách th c
xác đ nh v n l u đ ng ròng là chênh l ch gi a ngu n v n dài h n và tài s n dài h n,
có các tr

ng h p cân b ng tài chính sau:
17


 Tr

ng h p 1 :

V năl uăđ ngăr ngă< 0
Trong tr ng h p này, ngu n v n dài h n không đ đ tài tr cho tài s n dài h n,
ph n thi u h t này đ c bù đ p b ng m t ph n ngu n v n t m th i. Do tài s n dài h n
có th i gian thu h i ch m trong khi đó ngu n v n ng n h n c a doanh nghi p ph i
thanh toán trong n m gia t ng nên kh n ng thanh toán n đ n h n c a doanh nghi p
kém. Cân b ng tài chính trong tr
 Tr

ng h p này là không t t.

ng h p 2:

V năl uăđ ngăr ngă ă
Trong tr ng h p này, toàn b tài s n c đ nh đ c tài tr v a đ t ngu n v n
dài h n. Cân b ng tài chính tuy có ti n tri n và b n v ng h n tr ng h p 1 nh ng đ
an toàn ch a cao, có nguy c m t b n v ng.
 Tr

ng h p 3:

V năl uăđ ngăr ngă>ă
Trong tr ng h p này, ngu n v n dài h n không ch đ đ tài tr tài s n dài h n
mà còn s d ng m t ph n đ tài tr cho tài s n ng n h n. Cân b ng tài chính trong
tr

ng h p này đ
Ba tr

c đánh giá là t t và an toàn.

ng h p trên ch xem xét v n l u đ ng ròng t i m t th i đi m.

đánh giá

cân b ng tài chính c a doanh nghi p c n nghiên c u trong nhi u n m đ đánh giá xu
th cân b ng c a doanh nghi p. Phân tích v n l u đ ng ròng qua nhi u kì có nh ng
tr ng h p sau:

 Tr

ng h p 1:

V n l u đ ng ròng d

ng và t ng qua nhi u n m: Ch ng t ngu n v n dài h n

không nh ng đ đ tài tr cho tài s n dài h n mà còn đ c s d ng đ tài tr cho tài
s n ng n h n. Cân b ng tài chính đ c đánh giá là t t và an toàn. Quy t đ nh l a ch n
ph n l n ngu n v n ch s h u và n dài h n trong tr ng h p này đư đ m b o an
toàn cho doanh nghi p. Chính sách tài tr nh v y là phù h p. Tuy nhiên, doanh
nghi p c n xem xét k l ng các b ph n c a ngu n v n dài h n và v y u t tài s n
dài h n. Trong tr ng h p, v n l u đ ng ròng d ng và t ng do thanh lý liên t c tài
s n c đ nh làm gi m qui mô tài s n c đ nh thì ch a th k t lu n tính an toàn.
 Tr

ng h p 2:

V n l u đ ng ròng gi m và âm: th hi n m c đ an toàn và b n v ng tài chính
c a doanh nghi p gi m do doanh nghi p ph i s d ng ngu n v n t m th i tài tr cho
tài s n dài h n. Tuy nhiên trong tr ng h p, v n l u đ ng ròng gi m do doanh nghi p
đ u t vào tài s n dài h n là ch y u đ nâng cao v th doanh nghi p và t c đ t ng
18

Thang Long University Library


c a nó nhanh h n t c đ t ng ngu n v n dài h n thì ch a th k t lu n v tính cân b ng
tài chính c a doanh nghi p đ

 Tr

c.

ng h p 3:

V n l u đ ng ròng có tính n đ nh: th hi n các ho t đ ng c a doanh nghi p
đang trong tr ng thái n đ nh. Khi đánh giá cân b ng tài chính ph i đ ng th i quan tâm
đ n các y u t tác đ ng đ n v n l u đ ng ròng đ c bi t là chính sách đ u t và chính
sách kh u hao và d phòngầ c a doanh nghi p.
Bên c nh đó, nhà phân tích c n ph i xem xét m i quan h gi a v n l u đ ng
ròng và nhu c u v n l u đ ng ròng. Ph n chênh l ch gi a v n l u đ ng ròng và nhu
c u v n l u đ ng ròng đ

c g i là ngân qu ròng.

Ngơnăqu r ngă ăV năl uăđ ngăr ngăậ Nhu c u v năl uăđ ngăr ngă
 Tr

ng h p 1:

Ngơnăqu r ngă>ă ăhayăV năl uăđ ngăr ngă>ăNhuăc u v năl uăđ ngăr ng
Tr ng h p này th hi n m t cân b ng tài chính r t an toàn vì doanh nghi p
không ph i vay đ bù đ p s thi u h t v nhu c u v n l u đ ng ròng. m t góc đ
khác, doanh nghi p không g p tình tr ng khó kh n v thanh toán trong ng n h n và s
ti n nhàn r i có th đ u t vào các ch ng khoán có tính thanh kho n cao đ sinh l i.
Doanh nghi p đ t cân b ng tài chính trong ng n h n.
 Tr

ng h p 2:

Ngơnăqu r ngă ă ăhayăV năl uăđ ngăr ngă ăNhuăc u v năl uăđ ngăr ng
Tr

ng h p này cho th y v n l u đ ng ròng v a đ đ tài tr cho nhu c u v n

l u đ ng ròng. Cân b ng tài chính c a doanh nghi p kém b n v ng h n so v i tr
h p 1. ây là d u hi u v tình tr ng m t cân b ng tài chính.
 Tr

ng

ng h p 3:

Ngơnăqu r ngă<ă ăhayăV năl uăđ ngăr ngă<ăNhuăc u v năl uăđ ngăr ng
i u này có ngh a v n l u đ ng ròng không đ đ tài tr nhu c u v n l u đ ng
ròng và doanh nghi p m t cân b ng tài chính trong ng n h n. Trong tr ng h p này,
doanh nghi p ph i huy đ ng các kho n vay ng n h n đ bù đ p s thi u h t đó và tài
tr m t ph n tài s n c đ nh khi v n l u đ ng âm.
1.5.2.3. Chi n l
Chi n l
quy mô, xu h

c s d ng v n c a doanh nghi p

c s d ng v n c a doanh nghi p là c s đ nhà qu n tr xác đ nh đ

c

ng phát tri n lâu dài c a doanh nghi p. Vì v y, vi c l a ch n chi n

l c s d ng v n c a doanh nghi p là m t quy t đ nh vô cùng quan tr ng đ i v i
doanh nghi p.
19


S ăđ 1.1. Cácăchi năl

l u
đ ng

Ngu n
v n
ng n
h n

Tài s n
dài h n

Ngu n
v n
dài h n

Dung hòa

Th n tr ng

M o hi m
Tài s n

c s d ng v n c a doanh nghi p

Tài s n

Ngu n
vn

l u

ng n h n

đ ng

Tài s n
dài h n

Tài s n
l u
đ ng

Ngu n
v n

Tài s n

dài h n

dài h n

Ngu n

v n
ng n
h n
Ngu n
v n
dài h n

(Ngu n: [2, tr.51])
Chi năl

c s d ng v n m o hi m là m t chi n l

sách qu n lý tài s n m o hi m va chi n l

c có s k t h p c a chính

c qu n lý v n m o hi m. Vi c qu n lý tài

s n m o hi m đ ng ngh a v i vi c doanh nghi
hàng t n kho, ti n, ph i thu khách hàng s chi
trong chính sách này s đ c nâng cao n u m
đó s làm gi m các kho n chi phí liên quan đ

p duy trì tài s n l u đ ng th p trong đó
m t tr ng th p. Hi u qu s d ng v n
i tài chính đ c qu n lý ch t ch . i u
n chi phí c h i c a ti n, chi phí chính

sách tài chính, chi phí l u kho. Chi phí gi m s làm l i nhu n t ng nh ng đó ch a ph i
là t t đ i v i doanh nghi p. Vi c duy trì tài s n th p s mang l i nhi u m o hi m và

r i ro cho doanh nghi p. B i l ng ti n th p s không k p gi i quy t các v n đ x y ra
tr

c m t, doanh nghi p s không đ hàng đ cung c p trong tr

ng h p hàng t n kho

quá th p hay m t đi c h i v i khách hàng. T t c đ u nh h ng đ n doanh thu c a
doanh nghi p.
i v i chính sách qu n lý v n m o hi m, ngu n v n ng n h n s luôn
m c cao.
Chi năl

c qu nălỦăv n th n tr ng là chi n l

c qu n lý tài s n th n tr ng và

qu n lý ngu n v n th n tr ng.
i v i chi n l c này, doanh nghi p áp d ng m c tài
s n l u đ ng và n dài h n m c cao. Trong ng n h n, nh ng kho n tài s n l u đ ng
có th i gian thu h i nhanh s đ c tài tr b i ngu n v n dài h n. Nh v y, các kho n
đ

c tài tr này ch m t phí s d ng mà ch a c n tr g c và doanh nghi p s dùng l i

nhu n thu đ

c khi tr lưi vay và ti p t c đ u t . Nh ng trên th c t , chi phí s d ng

các kho n này s cao h n và doanh nghi p s ph i gánh ch u các chi phí khác (chi phí

l u kho, chi phí c h i khi n m gi nhi u ti n m t,ầ). Các kho n chi phí phát sinh
quá cao s làm gi m đáng k ngu n thu nh p c a doanh nghi p.
20

Thang Long University Library


Chi năl

c qu nălỦă v nădungăh a là chi n l

c dùng ngu n v n ng n h n tài

tr cho tài s n l u đ ng, dùng v n dài h n cho tài s n dài h n. Chi n l

c này giúp

doanh nghi p t n d ng đ c ngu n v n trong m i tr ng h p, tuy nhiên n u không
huy đ ng đ c ngu n v n c n thi t đ tài tr s làm m t c h i kinh doanh gia t ng l i
nhu n.
1.5.3. Phân tích Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh
K t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ

c th hi n ch y u qua nh ng ch tiêu

tài chính v doanh thu, chi phí, l i nhu n. Phân tích k t qu ho t đ ng kinh doanh
nh m bi t đ c hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p trong n m v a qua. Qua đó đ a
ra các gi i pháp đ nâng cao hi u qu kinh doanh, t ng kh n ng sinh l i.
Phơnătíchădoanhăthuăthu n t bánăhƠngăvƠăcungăc p d ch v
đ

T báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh d ng so sánh ngang, nhà phân tích bi t
c quy mô và t c đ thay đ i c a doanh thu thu n qua th i gian. Thông th ng,

doanh thu thu n s t ng lên qua th i gian. Tr ng h p doanh thu thu n gi m s làm
ngu n thu nh p c a doanh nghi p gi m và có th nh h ng tiêu c c đ n tài chính c a
doanh nghi p. M c dù v y, ngay c khi doanh thu thu n t ng lên thì đánh giá c a nhà
phân tích c ng có th khác nhau tùy tr ng h p. Nhà phân tích c n so sánh các con s
t ng tr ng này v i m c k ho ch đ t ra đ u n m và m c t ng tr ng bình quân c a
ngành ho c c a đ i th c nh ch y u trong ngành đ đánh giá c th .
Phơnătíchăgiáăv năhƠngăbán
Giá v n hàng bán là lo i chi phí đ u tiên mà doanh nghi p quan tâm vì hai lý do.
Th nh t, đây là lo i chi phí mang tính tr c ti p g n li n v i các s n ph m hay d ch v
mà doanh nghi p đư tiêu th trong kì nên khi doanh nghi p ghi nh n doanh thu thì
đ ng th i ghi nh n giá v n. Th hai, v i r t nhi u doanh nghi p, đ c bi t là nh ng
doanh nghi p trong l nh v c th
khá l n trong t ng chi phí.

ng m i, s n xu t thì giá v n hàng bán chi m t tr ng

PhơnătíchădoanhăthuătƠiăchínhăvƠăcácăchiăphíătƠiăchínhăkhác
Doanh thu tài chính: Bao g m ba kho n chính là ti n lưi, ti n b n quy n, c t c
và l i nhu n đ c chia. Ti n lưi là ti n thu đ c t vi c cho ng i khác s d ng ti n,
các kho n t ng đ ng ti n ho c các kho n còn n doanh nghi p nh lưi cho vay, lưi
ti n g i, lưi đ u t trái phi u, tín phi u, chi t kh u thanh toánầ Ngoài ra còn tính c
các kho n thu cho thuê c s h t ng, chênh l ch t giáầ
Chi phí tài chính: Bao g m nhi u kho n, th

ng g p nh t là chi phí lưi vay, l

chênh l ch t giá và l chênh l ch d phòng gi m giá các kho n đ u t tài chính.

21


Chi phí bán hàng: Khi doanh thu tiêu th t ng lên nhìn chung chi phí bán hàng
c ng t ng, nh ng t c đ t ng c a chi phí bán hàng th

ng ph i th p h n t c đ t ng

doanh thu. Tuy nhiên, tùy theo giai đo n phát tri n s n ph m mà t c đ t ng c a các
kho n m c này s khác nhau.
Chi phí qu n lý doanh nghi p: C ng nh chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh
nghi p bao g m nhi u lo i, trong đó r t nhi u kho n mang tính ch t c đ nh (ti n
l ng nhân viên qu n lý, kh u hao tài s n c đ nh,ầ). N u chi phí này t ng lên trong
m i quan h v i doanh thu tiêu th , doanh nghi p c n tìm hi u nguyên nhân nào d n
t i s gia t ng đó.
Phơnătíchăl i nhu nătr

c thu vƠăl i nhu n sau thu

L i nhu n sau thu thu nh p doanh nghi p đ c xác đ nh b ng cách l y l i
nhu n tr c thu (t ng c a l i nhu n thu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh và l i
nhu n khác) tr đi ph n chi phí thu thu nh p doanh nghi p ph i n p. L i nhu n sau
thu th hi n k t qu cu i cùng c a doanh nghi p sau m i chu kì ho t đ ng s n xu t
kinh doanh. Chính vì v y, đây là ch tiêu quan tr ng đ c các đ i t ng s d ng báo
cáo tài chính r t quan tâm. Các nhà qu n tr doanh nghi p luôn luôn mong mu n và
tìm m i gi i pháp nh m thúc đ y s t ng tr ng c a ch tiêu này.
1.5.4. Phân tích Báo cáo l u chuy n ti n t
Báo cáo l u chuy n ti n t nh m cung c p thông tin v dòng ti n l u chuy n

trong m t kì kinh doanh nh t đ nh. Ho t đ ng kinh doanh c a m t doanh nghi p đ c
chia thành ba lo i ho t đ ng chính: Ho t đ ng kinh doanh, ho t đ ng đ u t , ho t
đ ng tài chính.
L uăchuy n ti n thu n t ho tăđ ng kinh doanh
Là ch tiêu ph n ánh chênh l ch gi a dòng ti n thu v i dòng ti n chi trong ho t
đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Dòng ti n thu t ho t đ ng kinh doanh g m nh ng
kho n ti n thu nh ti n thu t bán hàng, thu n c a khách hàng,ầ Dòng ti n chi cho
ho t đ ng kinh doanh g m có nh ng kho n ti n chi ra nh chi ti n tr n ng i bán,
chi ti n mua v t t nh p kho, chi ti n tr các kho n chi phí b ng ti n m t,ầ Ho t đ ng
kinh doanh là các ho t đ ng ch c n ng c a doanh nghi p. N u t ng s ti n thu trong
kì l n h n t ng s ti n chi trong kì thì dòng ti n thu n t ho t đ ng kinh doanh s
d ng, có ngh a là ho t đ ng kinh doanh t o ra ti n m t cho doanh nghi p và ng c
l i. L u chuy n ti n thu n t ho t đ ng kinh doanh là m t ch tiêu quan tr ng, vì nó
ph n nh kh n ng t o ti n t các ho t đ ng chính c a doanh nghi p.

22

Thang Long University Library


L uăchuy n ti n thu n t ho tăđ ngăđ uăt
Là ch tiêu ph n ánh chênh l ch gi a dòng ti n thu v i dòng ti n chi cho đ u t
mua s m tài s n c đ nh và các kho n đ u t dài h n c a doanh nghi p. Dòng ti n thu
t ho t đ ng đ u t g m nh ng kho n ti n thu nh ti n thu t thanh lý, chuy n
nh ng tài s n c đ nh, ti n thu h i cho vay, ti n thu h i đ u t góp v n vào đ n v
khác,ầ Dòng ti n chi c a ho t đ ng đ u t g m nh ng kho n ti n chi cho vi c mua
s m tài s n c đ nh, xây d ng c b n m r ng quy mô s n xu t kinh doanh, ti n chi
mua trái phi u,ầN u dòng ti n thu l n h n dòng ti n chi thì d n đ n dòng ti n thu n
t ho t đ ng đ u t d ng, mà nguyên nhân chính là doanh nghi p bán tài s n c đ nh
và thu h i v n góp liên doanh nhi u h n s ti n đ u t mua s m tài s n m i. i u này

th c s là không t t vì ch ng t doanh nghi p đang thu h p quy mô s n xu t, bán
thanh lý tài s n c đ nh nhi u h n là đ u t tái t o hay m r ng s n xu t.
L uăchuy n ti n thu n t ho tăđ ngătƠiăchính
Là ch tiêu ph n ánh chênh l ch gi a dòng ti n thu v i dòng ti n chi trong ho t
đ ng tài chính. Dòng ti n thu t ho t đ ng tài chính g m nh ng kho n ti n thu nh
ti n thu t phát hành c phi u, ti n nh n góp v n, ti n vay ngân hàng hay các t ch c
tín d ng khác,.. Dòng ti n chi c a ho t đ ng tài chính g m nh ng kho n chi tr c t c,
ti n tr n vay,ầ
L uăchuy n ti n thu n trong kì
Là ch tiêu t ng h p, ph n ánh t ng c ng t t c các dòng ti n thu n t ho t đ ng
kinh doanh, dòng ti n thu n t ho t đ ng đ u t và dòng ti n thu n t ho t đ ng tài
chính. N u ch tiêu này âm ch ng t trong kì doanh nghi p đư không t o ra đ ti n m t
đ ho t đ ng. i u này là không t t đ i v i m i doanh nghi p và càng không t t n u
giá tr âm này ch y u do dòng ti n thu n t ho t đ ng kinh doanh b âm. Ng c l i,
n u ch tiêu này d ng thì có ngh a các dòng ti n thu t các ho t đ ng c a doanh
nghi p trong kì đ đáp ng nhu c u v ti n m t và có d .
1.5.5. Phân tích các nhóm ch tiêu tài chính c b n
1.5.5.1. Phân tích kh n ng thanh toán
 H s kh n ng thanh toán ng n h n
H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánăng năh nă

T ngătƠiăs năng năh n
T ngăn ăng năh n

H s kh n ng thanh toán ng n h n là ch tiêu th hi n kh n ng bù đ p các
kho n n ng n h n c a doanh nghi p b ng tài s n ng n h n là cao hay th p. N ng n
h n là các kho n n mà doanh nghi p ph i thanh toán trong vòng m t n m hay trong
m t chu kì kinh doanh. N u k t qu thu đ
23

c là x p x b ng 1 hay càng l n h n 1 thì


ph n ánh tình hình tài chính c ng nh kh n ng đ m b o các đ ng v n vay t n ng n
h nđ

c đ m b o b ng các đ ng tài s n ng n h n là kh quan. Ng

c l i, n u h s

kh n ng thanh toán n ng n h n nh h n 1 cho th y tình hình tài chính c a doanh
nghi p th p, kh n ng thanh toán n ng n h n c a doanh nghi p là không đ m b o.
 H s kh n ng thanh toán nhanh
TƠiăs năng năh n

H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánănhanh

Ơ

T ngăn ăng năh n

H s kh n ng thanh toán nhanh là ch tiêu dùng đ đáng giá kh n ng thanh
toán ngay các kho n n ng n h n c a doanh nghi p b ng ti n hay các kho n t ng
đ ng ti n mà không c n ph i bán đi hàng t n kho. H s này cho th y vi c doanh
nghi p có kh n ng đáp ng vi c thanh toán n ng n h n vì doanh nghi p không g p
khó kh n nào trong vi c chuy n t tài s n l u đ ng khác sang ti n m t. H s này l n
h n 2 có ngh a là hi u su t gi a tài s n ng n h n và hàng t n kho g p 2 l n t ng n
ng n h n, thì đ c đánh giá là an toàn. B i đi u này th hi n doanh nghi p có th
trang tr i các kho n n ng n h n trong khi không c n ph i bán toàn b tài s n ng n
h n. H s này ph n ánh s ch c ch n nh t kh n ng tài chính c a doanh nghi p đ

đáp ng ngh a v hi n th i. Vì v y, h s này đ c đánh giá là càng cao càng t t.
 H s kh n ng thanh toán t c th i
Ti năvƠăcácăkho năt

H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánăt căth iă

ngăđ

ngăti n

T ngăn ăng năh n

H s kh n ng thanh toán t c th i là ch tiêu th hi n kh n ng bù đ p các
kho n n ng n h n c a doanh nghi p b ng ti n m t hi n có c a doanh nghi p. Vì tính
ch t ti n và t ng đ ng ti n nên khi xác đ nh kh n ng thanh toán t c th i c a doanh
nghi p, c n ph i so sánh v i các kho n n có th i h n thanh toán trong vòng 3 tháng.
T đó, nhà phân tích m i có th đánh giá đ
h n c a doanh nghi p là cao hay th p.

c kh n ng đáp ng các kho n n ng n

 H s kh n ng thanh toán lưi vay
H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánălƣiăvayă ă

L iănhu nătr căthu ăvƠălƣiăvayă(EBIT)
Lƣiăvayăph iătr

H s kh n ng thanh toán lưi vay cho bi t kh n ng thanh toán c a doanh nghi p
và m c đ an toàn đ i v i ng i cung c p tín d ng. Kh n ng thanh toán lưi vay
không gi ng nhau gi a nh ng giai đo n khác nhau c a chu kì kinh doanh, gi a nh ng

giai đo n khác nhau c a vòng đ i doanh nghi p và gi a các doanh nghi p khác nhau.
Vì th , các nhà cung c p tín d ng th ng xem xét đ n ch tiêu này tr c khi đ a ra
quy t đ nh có cho vay hay không. N u ch tiêu này càng l n thì ch ng t ho t đ ng
24

Thang Long University Library


kinh doanh c a doanh nghi p có kh n ng sinh l i cao.

i u này là c h i đ m b o

cho tình hình thanh toán c a doanh nghi p là lành m nh. Ng

c l i, ch tiêu này càng

g n 1 thì ch ng t ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p kém hi u qu đ ng th i v i
vi c tình hình tài chính c a doanh nghi p b đe d a. Và n u ch tiêu h s kh n ng
thanh toán lưi vay này nh h n 1 thì ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p
đang b thua l và thu nh p t ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong kì không đ đ bù
đ p các kho n chi phí. Và n u tình tr ng này kéo dài s khi n doanh nghi p b phá s n.
1.5.5.2. Phân tích kh n ng qu n lý tài s n
 H s l u kho
H ăs ăl uăkhoă

Giáăv năhƠngăbán
HƠngăt năkho

H s l u kho ph n ánh s l n mà hàng t n kho đ c bán trong kì k toán. Qua
đó nhà phân tích có th đánh giá đ c t c đ l u chuy n hàng t n kho trong doanh

nghi p là nhanh hay ch m; s qu n lý, hi u qu s d ng hàng t n kho là cao hay th p.
N u h s này càng cao ch ng t tình hình tiêu th hàng hóa c a doanh nghi p di n ra
nhanh, không gây đ ng nhi u, không m t thêm chi phí l u kho. Tuy nhiên t c đ
luân chuy n hàng t n kho không ph i c cao là t t mà còn ph thu c vào t ng lo i
hình và kh n ng qu n lý c a doanh nghi p đó. N u vòng quay hàng t n kho cao, kh
n ng d tr hàng t n kho th p thì khi nhu c u th tr ng t ng s làm m t đi nh ng
khách hàng ti m n ng và l i th c nh tranh trên th tr ng. Vì v y, đ đem l i hi u qu
cao nh t thì doanh nghi p c n cân nh c đ gi m c hàng t n kho m c phù h p, h
s này không đ

c quá cao và c ng không đ

c quá th p.

Ngoài s vòng quay hàng t n kho thì th i gian luân chuy n hàng t n kho trung
bình c ng là m t ch tiêu c n quan tâm trong vi c đánh giá hàng t n kho c a doanh
nghi p.
Th iăgianăluơnăchuy năhƠngăt năkho trungăbình ă

3
H ăs ăl uăkho

Th i gian luân chuy n hàng t n kho cho bi t th i gian trung bình t lúc nh p
nguyên v t li u, hàng hóa vào kho cho đ n khi bán hàng ra di n ra trong th i gian bao
lâu. H s này càng th p ch ng t kh n ng bán hàng c ng nh th i gian đ doanh
nghi p thu h i giá tr hàng hóa b ng ti n ngày càng nhanh, làm gi m chi phí l u kho,
t ng l i nhu n cho doanh nghi p.
 H s thu n
H ăs ăthuăn ă ă

Doanhăthuăthu n
Ph iăthuăkháchăhƠng
25