Bài 2
Lý thuyÕt cÇu
Department of Economics - NEU
Phần 1: Lý thuyết cầu- sự lựa chọn
của ng-ời mua
2
Sự tác động lẫn nhau giữa sở thích và
hạn chế ngân sách là nguyên nhân
dẫn đến việc lựa chọn của con ng-ời
Các nhân tố truyền thống của cầu
- Giá của bản thân hàng hoá
- Thu nhập của ng-ời tiêu dùng
- Giá các hàng hoá liên quan
- Thị hiếu ng-ời tiêu dùng
- Các nhân tố khác
3
C¸c nh©n tè míi cña cÇu
- ChÝnh s¸ch cña chÝnh phñ
- Sù s½n cã cña tÝn dông
- Qu¶ng c¸o…
4
Lý thuyết hành vi ng-ời tiêu dùng
Giả định về tính hợp lý của ng-ời tiêu dùng:
5
Với ràng buộc ngân sách và các mức giá có sẵn trên thị
tr-ờng, ng-ời tiêu dùng mong muốn đạt đ-ợc lợi ích tối đa.
Vậy đo lợi ích nh- thế nào?
Có hai quan điểm về đo lợi ích 2 cách tiếp cận
- Lợi ích đo đ-ợc
- Lợi ích so sánh đ-ợc
1. Lý thuyÕt lîi Ých ®o ®-îc
6
Gi¶ ®Þnh
- TÝnh hîp lý
- Lîi Ých ®o ®-îc
- Lîi Ých cËn biªn cña tiÒn kh«ng ®æi
- Lîi Ých cËn biªn gi¶m dÇn
- TU=f(x,y,z…)
C©n b»ng cña ng-êi tiªu dïng
NÕu tiªu dïng mét hµng hãa:
‟
NÕu tiªu dïng nhiÒu hµng hãa
‟
7
MU=P
(MU/P)x = (MU/P)y = … = (MU/P)z
Xác định đ-ờng cầu
8
Đ-ờng cầu là phần d-ơng của đ-ờng MU
Phê phán lý thuyết lợi ích đo đ-ợc
9
Đơn vị đo lợi ích không thuyết phục
Tiền có lợi ích cận biên không đổi: Không thực
tế. Thu nhập thay đổi thì lợi ích cận biên của
tiền cũng thay đổi
Lợi ích cận biên giảm dần: mang sắc thái tâm
lý
2. Lý thuyết lợi ích so sánh đ-ợc
10
Giả định
- Tính hợp lý
- Lợi ích so sánh đ-ợc
- Tỷ lệ thay thế cận biên giảm dần
- TU=f(x,y,z)
- Tính nhất quán và bắc cầu
C©n b»ng cña ng-êi tiªu dïng
11
§-êng bµng quan
§-êng ng©n s¸ch
Tr¹ng th¸i c©n b»ng
Sù thay ®æi
Các đ-ờng bàng quan
12
Đ-ờng bàng quan thể hiện các tập hợp hai
hàng hoá mang lại cùng mức lợi ích nhnhau.
§-êng bµng quan
Hµng ho¸ Y
A
6
B
4
3
C
D
2
U1
0
13
2
3
4
5
6
Hµng ho¸ X
§-êng bµng quan
Hµng ho¸ Y
A
6
B
4
E
3
C
D
2
14
U1
0
2
3
4
5
6
Hµng ho¸ X
Biểu đồ các đ-ờng bàng quan
15
Khi mọi tập hợp 2 hàng hoá X và Y mang lại
một số mức lợi ích, mọi điểm chỉ có một (và
chỉ một) đ-ờng bàng quan đi qua.
Biểu đồ đ-ờng bàng quan thể hiện lợi ích mà
mỗi cá nhân có thể đạt đ-ợc từ mọi khả năng
lựa chọn tiêu dùng.
BiÓu ®å ®-êng bµng quan
Hµng ho¸ Y
A
6
H
5
B
G
4
U3
3
C
D
2
U1
0
16
U2
2
3
4
5
6
Hµng ho¸ X
Vận động dọc theo đ-ờng bàng
quan
17
Độ dốc âm của đ-ờng bàng quan chỉ ra rằng
nếu ng-ời tiêu dùng phải từ bỏ một số l-ợng
hàng hoá Y thì chỉ có một cách duy nhất phải
cho họ thêm hàng hoá X để mức thoả mãn
vẫn nh- tr-ớc.
Độ dốc của đ-ờng bàng quan
18
Vận động từ điểm A đến điểm B, ng-ời tiêu
dùng mong muốn từ bỏ 2 đơn vị Y để có đ-ợc
1 đơn vị X để mức lợi ích vẫn là nh- nhau tại
hai điểm đó.
Độ dốc của đ-ờng U1 xấp xỉ bằng -2 trong
khoảng A và B vì hàng hoá Y giảm 2 đơn vị để
có đ-ợc 1 đơn vị X.
Độ dốc của đ-ờng bàng quan
Tỉ lệ thay thế cận biên (MRS): Là tỉ lệ tại đó
mỗi cá nhân muốn giảm tiêu dùng một hàng
hoá khi họ muốn có thêm 1 đơn vị hàng hoá
khác.
Độ dốc của đ-ờng bàng quan là
19
MRS = Y/ X
C©n b»ng trong tiªu dïng
Hµng ho¸ Y
A
6
B
G
4
3
C
D
2
20
U1
0
2
3
4
6
Hµng ho¸ X
Tỉ lệ thay thế cận biên giảm dần
Tỉ lệ thay thế cận biên (MRS) giảm dần từ trái
qua phải dọc theo đ-ờng bàng quan.
Điều này phản ánh quan điểm là ng-ời tiêu
dùng mong muốn cân bằng trong tiêu dùng.
Điểm G phản ánh giỏ hàng hoá nằm giữa
điểm A và D.
21
Do nằm ngoài đ-ờng U1 nên điểm G đ-ợc -a thích
hơn so với bất kỳ điểm nào trên đ-ờng bàng quan.
Ràng buộc của sự lựa chọn
22
Ràng buộc sự lựa chọn của ng-ời tiêu dùng là
thu nhập của họ.
Ng-ời tiêu dùng cố gắng lựa chọn hàng hoá
đem lại lợi ích cao nhất.
Đ-ờng ngân sách
23
Giả sử ng-ời tiêu dùng có thu nhập I$ để chi
tiêu cho hai hàng hoá X và Y.
Giả sử giá hàng hoá X là Px và giá hàng hoá
Y là PY.
Tổng l-ợng tiêu dùng cho hai hàng hoá X và
Y là X.PX + Y.PY.
Ph-¬ng tr×nh ®-êng ng©n s¸ch
PX X
Y
24
PY Y
PX
X
PY
I
I
PY
§-êng ng©n s¸ch
Hµng ho¸ Y
Ymax
Thu nhËp
Kh«ng ®¹t ®-îc
§¹t ®-îc
25
0
Xmax
Hµng ho¸ X