Giải pháp tăng lợi nhuận tại công ty TNHH sơn hoàng gia

CH

NGă1: NH NG V Nă

LÝ LU NăC ăB N V L I NHU N C A

DOANH NGHI P
1.1 HO Tă

NGăC ăB N C A DOANH NGHI P:

1.1.1 KHÁI NI M V DOANH NGHI P:
Doanh nghi p là m t trong nh ng ch th kinh doanh ch y u c a xã h i:
“Doanh nghi p là m t đ n v kinh doanh đ

c thành l p đ th c hi n ho t đ ng

kinh doanh nh m m c đích sinh l i”.
Doanh nghi p là m t t ch c kinh t có tên riêng, có tr s giao d ch n đ nh,
đ

c đ ng kí kinh doanh theo qui đ nh c a pháp lu t nh m th c hi n n đ nh các

ho t đ ng kinh doanh.
Doanh nghi p là m t t ch c kinh doanh có t cách pháp nhân.

ây là đi u

ki n c b n quy t đ nh s t n t i c a doanh nghi p trong n n kinh t qu c dân, nó
do Nhà N

c kh ng đ nh và xác đ nh. Vi c kh ng đ nh t cách pháp nhân c a

doanh nghi p v i t cách là m t th c th kinh t , m t m t nó đ

c Nhà N

cb o

h v i các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m t khác nó ph i có trách nhi m đ i v i
ng

i tiêu dùng, ngh a v đóng góp v i nhà n

c, trách nhi m đ i v i xã h i.

òi

h i doanh nghi p ph i ch u trách nhi m v ngh a v tài chính trong vi c thanh toán
nh ng kho n công n khi phá s n hay gi i th .
Doanh nghi p là m t t ch c s ng vì l nó có quá trình hình thành t m t ý
chí và b n l nh c a ng

i sáng l p (t nhân, t p th hay Nhà n

c); quá trình phát

tri n th m chí có khi tiêu vong, phá s n ho c b m t doanh nghi p khác thôn tính.
Vì v y cu c s ng c a doanh nghi p ph thu c r t l n vào ch t l
nh ng ng

ng qu n lý c a

i t o ra nó.

1.1.2 PHÂN LO I DOANH NGHI P:
1.1.2.1 Doanh nghi p t nhân:
Doanh nghi p t nhân là doanh nghi p do m t cá nhân làm ch và t ch u
trách nhi m b ng toàn b tài s n c a mình v m i ho t đ ng c a doanh nghi p.
Doanh nghi p t nhân không đ

c phát hành b t k lo i ch ng khoán nào.

Trang 1


M i cá nhân ch đ
Doanh nghi p t nhân đ

c quy n thành l p m t doanh nghi p t

nhân.

c đ ng ký kinh doanh ho t đ ng theo đúng quy đ nh c a

pháp, do m t cá nhân làm ch , có tr s giao d ch, tài s n, có toàn quy n quy t
đ nh đ i v i t t c ho t đ ng kinh doanh c a công ty. Ch Doanh nghi p t nhân là
đ i di n theo Pháp lu t c a doanh nghi p, Doanh nghi p t nhân không có t cách
pháp nhân nh các lo i hình doanh nghi p khác, ch doanh nghi p có th t mình
ho c thuê ng
và nh

i khác đi u hành, qu n lý m i ho t đ ng c a doanh nghi p.

u đi m

c đi m c a lo i hình doanh nghi p này.

1.1.2.2 Công ty TNHH M t thành viên:
Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên là doanh nghi p do m t t ch c
ho c m t cá nhân làm ch s h u (sau đây g i là ch s h u công ty); ch s h u
công ty ch u trách nhi m v các kho n n và ngh a v tài s n khác c a công ty
trong ph m vi s v n đi u l c a công ty.
Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên có t cách pháp nhân k t ngày
đ

c c p Gi y ch ng nh n đ ng ký kinh doanh.
Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên không đ

c quy n phát hành c

ph n.
Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên là ch s h u công ty có toàn quy n
quy t đ nh m i v n đ liên quan đ n ho t đ ng c a công ty. Ch s h u công ty có
quy n chuy n nh

ng toàn b ho c m t ph n v n đi u l c a công ty cho t ch c,

cá nhân khác, ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài s n khác c a
công ty trong ph m vi s v n đi u l c a công ty. Tùy thu c vào ngành, ngh kinh
doanh, c c u t ch c qu n lý n i b c a công ty trách nhi m h u h n m t thành

viên bao g m: H i đ ng qu n tr và Giám đ c ho c Ch t ch công ty và Giám đ c.
công ty trách nhi m h u h n m t thành viên không đ

c quy n phát hành c phi u.

1.1.2.3 Công ty TNHH Hai Thành viên tr lên:
Công ty trách nhi m h u h n là doanh nghi p, trong đó:
 Thành viên có th là t ch c, cá nhân; s l
quá n m m

ng thành viên không v

i;
Trang 2

Thang Long University Library

t


 Thành viên ch u trách nhi m v các kho n n và ngh a v tài s n khác
c a doanh nghi p trong ph m vi s v n cam k t góp vào doanh nghi p;
 Ph n v n góp c a thành viên ch đ

c chuy n nh

ng theo quy đ nh t i

các đi u 43, 44 và 45 c a Lu t này.
Công ty trách nhi m h u h n có t cách pháp nhân k t ngày đ

c c p Gi y

ch ng nh n đ ng ký kinh doanh.
Công ty trách nhi m h u h n không đ

c quy n phát hành c

ph n.

Công ty trách nhi m h u h n có hai thành viên tr lên là công ty trong đó thành
viên ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài s n khác c a công ty
trong ph m vi s v n đư cam k t góp vào công ty. Thành viên c a công ty có th là
t ch c, cá nhân, s l
m

i ng

ng thành viên t i thi u là hai và t i đa không v

t quá n m

i. Công ty trách nhi m h u h n có t cách pháp nhân k t ngày đ

c

c p gi y ch ng nh n đ ng ký kinh doanh. Tuy nhiên, công ty trách nhi m h u h n
không đ

c quy n phát hành c phi u đ huy đ ng v n. Nh ng u và nh

c đi m

c a lo i hình Công ty TNHH hai thành viên tr lên.
1.1.2.4 Công ty C Ph n:
Công ty c ph n là doanh nghi p, trong đó:
 V n đi u l đ

c chia thành nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n;

 C đông có th là t ch c, cá nhân; s l
không h n ch s l

ng c đông t i thi u là ba và

ng t i đa;

 C đông ch ch u trách nhi m v các kho n n và ngh a v tài s n khác
c a doanh nghi p trong ph m vi s v n đư góp vào doanh nghi p;
 C đông có quy n t do chuy n nh
khác, tr tr

ng c ph n c a mình cho ng

ng h p quy đ nh t i kho n 3

i u 81 và kho n 5

i

i u 84

c a Lu t này.
Công ty c ph n có t cách pháp nhân k t ngày đ

c c p Gi y ch ng nh n

đ ng ký kinh doanh.
Công ty c ph n có quy n phát hành ch ng khoán các lo i đ huy đ ng v n.

Trang 3


Công ty c ph n là lo i hình công ty, trong đó v n đi u l đ
nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n đ
ph n ph i có

c chia thành

c thành l p và t n t i đ c l p. Công ty c

i h i đ ng c đông, H i đ ng qu n tr và Giám đ c (T ng giám

đ c), đ i v i công ty c ph n có trên m

i m t c đông ph i có Ban ki m soát. C

đông ch ch u trách nhi m v n và các ngh a v tài s n khác c a công ty trong
ph m vi s v n đư góp vào công ty, có quy n t do chuy n nh
mình cho ng

i khác, s l

ng c ph n c a

ng c đông t i thi u là ba và không h n ch s l

ng

t i đa. Công ty c ph n có quy n phát hành ch ng khoán ra ngoài theo quy đ nh
c a pháp lu t v ch ng khoán. Nh ng u và nh

c đi m c a Công ty c ph n.

1.1.2.5 Công ty H p danh:
Công ty h p danh là doanh nghi p, trong đó:
 Ph i có ít nh t hai thành viên là ch s h u chung c a công ty, cùng
nhau kinh doanh d

i m t tên chung (sau đây g i là thành viên h p

danh); ngoài các thành viên h p danh có th có thành viên góp v n;
 Thành viên h p danh ph i là cá nhân, ch u trách nhi m b ng toàn b tài
s n c a mình v các ngh a v c a công ty;
 Thành viên góp v n ch ch u trách nhi m v các kho n n c a công ty
trong ph m vi s v n đư góp vào công ty.
Công ty h p danh có t cách pháp nhân k t ngày đ

c c p Gi y ch ng nh n

đ ng ký kinh doanh.
Công ty h p danh không đ

c phát hành b t k lo i ch ng khoán nào.

Công ty h p danh là công ty trong đó ph i có ít nh t hai thành viên h p danh
là ch s h u chung c a công ty, ngoài các thành viên công ty h p danh có th có
thành viên góp v n. Thành viên góp v n ch ch u trách nhi m v các kho n n c a
công ty trong ph m vi s v n đư góp vào công ty. công ty h p danh có t cách pháp
nhân, các thành viên có quy n qu n lý công ty và ti n hành các ho t đ ng kinh
doanh thay công ty, cùng nhau ch u trách nhi m và ngh a v c a công ty. Thành
viên góp v n đ

c chia l i nhu n theo t l t i quy đ nh đi u l công ty, các thành

viên h p danh có quy n l i ngang nhau khi quy t đ nh các v n đ qu n lý công ty.
Nh ng u đi m và nh

c đi m c a công ty h p danh.
Trang 4

Thang Long University Library


1.2 T m quan tr ng c a l i nhu n trong doanh nghi p
1.2.1 Khái ni m v l i nhu n
Dù là lo i hình doanh nghi p nào trong n n kinh t th tr

ng c ng đ u ph i

quy đ nh cho mình nh ng m c tiêu ho t đ ng và l y đó làm đích đ h

ng t i.

Trong đó m c tiêu thi t th c nh t, t ng quát nh t là m c tiêu t i đa hóa l i nhu n vì
m c tiêu này đư xem xét dánh giá ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p d

i

góc đ th i gian, r i ro và nhi u y u t khác. V lý lu n c ng nh th c ti n c a các
doanh nghi p luôn quan tâm t i nhân t l i nhu n và tìm m i bi n pháp đ gia t ng
l i nhu n, đây là nhân t hàng đ u. V y l i nhu n là gì? T i sao nó l i đ

c các

doanh nghi p quan tâm đ n v y? Các quan đi m c a các nhà kinh t h c d

i đây

s giúp chúng ta tr l i câu h i trên.
K th a nh ng gì tinh túy nh t c a nh ng nhà kinh t h c c đi n k t h p v i
vi c nghiên c u sâu s c n n s n xu t t b n ch ngh a, đ c bi t là nh có lý lu n vô
giá v giá tr th ng d đ
bi n t

c quan ni m là con đ c a toàn b t b n ng ra hình thái

ng là l i nhu n.

T xa x a, kinh t h c c đi n tr

c Mác đ u nhìn nh n:”l i nhu n là cái

ph n tr i lên trong giá bán so v i chi phí s n xu t”.
Theo phái tr ng th

ng, h cho r ng:”L i nhu n đ

c t o ra trong l nh v c

l u thông, l i nhu n ch ra đ i cùng v i s ra đ i c a ti n t ”.
Phái c đi n, tiêu bi u nh Adam Smith l i cho r ng:”L i nhu n là kho n
kh u tr vào giá tr s n ph m ng

i lao đ ng t o ra”, còn David Ricado l i nh n

đ nh:”Ph n giá tr th a ra ngoài ti n công, giá tr hàng hóa do ng
luôn l n h n s ti n công h c đ

i lao đ ng t o ra

c tr , ph n chênh l ch đó chính là l i nhuân”.

Theo C.Mác thì “Giá tr th ng d hay cái ph n tr i lên trong toàn b giá tr
c a hàng hóa, trong đó lao đ ng th ng d hay lao đ ng không đ
công nhân đư đ

c tr công c a

c v t hóa thì g i là l i nhu n”.

Còn theo các nhà kinh t h c hi n đ i nh P.A Samuelson và Nordhaus l i
quan ni m “L i nhu n là kho n thu nh p dôi ra, b ng t ng doanh thu tr đi t ng chi
phí” hay c th h n “L i nhu n đ

c đ nh ngh a là kho n chênh l ch gi a doanh
Trang 5


thu và chi phí c a doanh nghi p”. Theo David Begg, Stanley Fisher và Busch thì
“L i nhu n là l

ng dôi ra c a doanh thu so v i chi phí”.

Tóm l i: L i nhu n là s thu dôi ra c a doanh thu so v i chi phí b ra; L i
nhu n là k t qu tài chính cu i cùng c a các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, ho t
đ ng tài chính, ho t đ ng khác mang l i; là ch tiêu ch t l

ng đ đánh giá hi u

qu kinh t các ho t đ ng c a doanh nghi p.
Nh v y đ xác đ nh l i nhu n thu đ

c trong m t k nh t đ nh ph i c n c

vào hai y u t sau:
 Doanh thu phát sinh trong m t k nh t đ nh.
 Chi phí phát sinh nh m đem l i thu nh p trong th i k đó. Nói cách
khác chi nh ng chi phí phân b cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
đư đ

c th c hi n trong k .

Công th c chung đ xác đ nh l i nhu n:
L i nhu n = Doanh thu – Chi phí
T khái ni m trên ta thây, l i nhu n là k t qu tài chính cu i cùng c a các
ho t đ ng s n xu t kinh doanh, là ch tiêu ch t l

ng đánh giá hi u qu kinh t các

ho t đ ng c a doanh nghi p. Do v y, đ đ ng v ng trên th

ng tr

ng và có th

m r ng quy mô ho t đ ng, nâng cao l i nhu n luôn là m i quan tâm hàng đ u c a
các doanh nghi p.
1.2.2 S c n thi t c a l i nhu n.
L i nhu n có vai trò r t l n đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p vì nó tác
đ ng đ n m i ho t đ ng c a doanh nghi p c ng nh

nh h

ng tr c ti p đ n tình

hình tài chính c a doanh nghi p. Vi c ph n đ u th c hi n ch tiêu l i nhu n là đi u
ki n quan tr ng đ m b o tình hình tài chính doanh nghi p n đ nh và v ng ch c. Vì
v y l i nhu n đ

c coi là đòn b y kinh t quan tr ng, đ ng th i c ng là ch tiêu c

b n đánh giá hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
H n n a l i nhu n còn ngu n tích l y c b n đ tái m r ng s n xu t bù đ p
thi t h i r i ro cho doanh nghi p, là ngu n v n quan tr ng đ đ u t phát tri n
doanh nghi p.
Trang 6

Thang Long University Library


i v i Nhà n

c l i nhu n là ngu n thu quan tr ng cho Ngân sách Nhà n

c

thông qua thu thu , phí, l phí…, trên c s đó đ m b o ngu n l c tài chính n n
kinh t qu c dân, c ng c t ng c
hành chính Nhà N

ng ti m l c qu c phòng, duy trì b máy qu n lý

c.

c bi t l i nhu n là đòn b y kinh t quan tr ng có tác d ng khuy n khích
ng

i lao đ ng và doanh nghi p ra s c phát tri n s n xu t, nâng cao hi u qu s n

xu t kinh doanh trên c s c a chính sách phân ph i l i nhu n đúng đ n và h p lý.
1.2.2.1 S c n thi t c a l i nhu n đ i v i doanh nghi p
L i nhu n có vai trò quan tr ng trong ho t đ ng SXKD c a doanh nghi p, nó
v a là m c tiêu v a là đ ng l c c ng v a là đi u ki n t n t i và phát tri n c a
doanh nghi p. Ho t đ ng c a doanh nghi p trong n n kinh t th tr

ng

m i giai

đo n có th có nh ng m c tiêu và nhi m v khác nhau. Song cu i cùng các m c
tiêu và nhi m v c th mà doanh nghi p đ ra trong t ng th i k c ng ch đ ph c
v cho m c đích cu i cùng c a mình đó là t o ra l i nhu n cao nh t.
Kinh t th tr

ng t do kinh doanh trong khuôn kh pháp lu t quy đ nh, t

ho ch toán l y thu bù chi, l ch u lãi h

ng. Vì v y, l i nhu n nh đư nói

trên, đó

v a là m c tiêu, v a là đ ng l c và là đi u ki n t n t i c a doanh nghi p. Không có
l i nhu n, doanh nghi p s không có v n đ t ch c ho t đ ng kinh doanh hay b t
c m t ho t đ ng nào khác nh m m c đích thu l i c ng nh th c hi n t i đa hóa
l i nhu n. C ng chính vì l i nhu n mà các doanh nghi p không ng ng m r ng và
t ng c

ng ho t đ ng SXKD c a mình nh m đáp ng nhu c u th tr

ng, dành

th ng l i trong c nh tranh. Ch khi ho t đ ng kinh doanh mang l i l i nhu n thì
doanh nghi p m i có ti n đ v t ch t đ b o toàn và phát tri n ho t đ ng kinh
doanh, m r ng quy mô kinh doanh hay nói cách khác đ t n t i và phát tri n
doanh nghi p bu c ph i làm n có lưi.
L i nhu n là ch tiêu kinh t c b n đánh giá hi u qu s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. L i nhu n là ch tiêu đánh giá kinh t t ng h p ph n ánh toàn b quá
trình s n xu t kinh doanh, là kho n chênh l ch gi a doanh thu mà doanh nghi p thu
đ

c v i các kho n chi phí b ra đ thu đ

c các kho n doanh thu đó. Khi hi u s

gi a hai ch tiêu này càng l n thì có ngh a là doanh nghi p ho t đ ng có hi u qu ,
Trang 7


làm n có lưi. i u đó ph n ánh r ng ho t đ ng c a doanh nghi p đư đáp ng đ
yêu c u t h ch toán l y thu nh p bù chi phí. Ng
và có khuynh h

c

c l i, ch tiêu l i nhu n càng nh

ng âm ch ng t doanh nghi p đang trong tình tr ng ho t đ ng

kém hi u qu , thu không đ bù chi, hàng hóa không tiêu th h t và còn

đ ng

nhi u trong kho. Tình tr ng này cho th y doanh nghi p không đáp ng đ

c nhu

c u đ t ra c a ng
nhu n

i tiêu dùng v hàng hóa và d ch v . Chính vì v y khi xem xét l i

góc đ là ch tiêu kinh t t ng h p ph n ánh hi u qu c a quá trình ho t

đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, đòi h i doanh nghi p khi l p k ho ch
s n xu t kinh doanh ph i đ ra đ

c nh ng bi n pháp c th , kh quan nh m đáp

ng t t nh t nhu c u c a khách hàng, t ng doanh thu và có nh ng bi n pháp th c t
đ có th h th p chi phí s n xu t kinh doanh.
L i nhu n là ngu n tích l y quan tr ng giúp doanh nghi p đ u t chi u sâu,
m r ng s n xu t kinh doanh, là đi u ki n đ c ng c thêm s c m nh và uy tín c a
doanh nghi p trên th

ng tr

ng. Th t v y, l i nhu n c a doanh nghi p sau khi đư

th c hi n các ngh a v n p Ngân sách Nhà N

c và chia cho các ch th tham gia

liên doanh,… thì ph n còn l i doanh nghi p phân ph i vào các qu nh : qu đ u t
và phát tri n kinh doanh, qu d phòng tài chính,.. các qu này dùng đ m r ng
ho t đ ng s n xu t kinh doanh, thay đ i trang thi t b máy móc, nghiên c u trang
thi t b công ngh m i, h p lý hóa s n xu t v i nhu c u c a th tr

ng,… Nh v y

mà doanh nghi p có th t ch h n v m t tài chính, d dàng đ u t chi u sâu,
nâng cao n ng su t lao đ ng t o ti n đ cho vi c nâng cao l i nhu n c a doanh
nghi p.
 L i nhu n quy t đ nh s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p
Trong hoàn c nh hi n nay l i nhu n không nh ng là m c tiêu thi t th c mà
còn là đ ng l c tác đ ng tr c ti p giúp doanh nghi p m r ng s n xu t kinh doanh.
N u doanh nghi p ho t đ ng mà không có l i nhu n thì s không th ti n hành m
r ng s n xu t kinh doanh, s m thêm các trang thi t b , máy móc tiên ti n…, khi đó
các s n ph m c a doanh nghi p s tr nên l i th i, không đáp ng nhu c u c a
ng
đ

i tiêu dùng. Và n u tình tr ng này kéo dài thì doanh nghi p khó có th ti p t c
c mà bu c ph i đóng c a.
Trang 8

Thang Long University Library

 L i nhu n là m c tiêu c ng nh là đ ng l c c a s n xu t kinh doanh
V c b n các doanh nghi p đ u gi ng nhau
h

ch là ho t đ ng c a chúng đ u

ng đ n m c tiêu l i nhu n và t i đa hóa l i nhu n. Ngày nay c nh tranh l i

càng tr nên gay g t h n, do v y đ t n t i và phát tri n bu c doanh nghi p ph i
linh ho t trong kinh doanh c ng nh đ i m i ph
1.2.2.2 S c n thi t c a l i nhu n đ i v i ng
L i nhu n là y u t khuy n khích ng
ng

ng pháp qu n lý.
i lao đ ng

i lao đ ng s n xu t. Th t v y, n u

i lao đ ng có cu c s ng tinh th n và v t ch t n đ nh thì s tr nên yêu ngh

h n, nh v y quá trình s n xu t s di n ra liên t c và n đ nh h n. N u không h s
làm vi c m t cách qua loa không có trách nhi m và c ng có th tìm ki m m t ch
làm khác.
Nh ng đ đáp ng đ

c đi u đó thì đòi h i doanh nghi p ph i có l i nhu n.

Khi đó l i nhu n sau thu s đ

c trích l p các qu trong đó có qu d phòng v

tr c p m t vi c làm, qu khen th

ng, phúc l i. L i nhu n sau thu càng nhi u,

các qu này càng l n, đi u đó c ng đ ng ngh a v i vi c doanh nghi p t o ra đi u
ki n s ng v v t ch t và t đó kích thích tinh th n h ng say lao đ ng và t o đ
môi tr

ng làm vi c n đ nh cho ng

c

i lao đ ng.

1.2.2.3 S c n thi t c a l i nhu n đ i v i xã h i.
M t xã h i mu n có n n kinh t phát tri n, n đ nh và b n v ng thì đòi h i
nh ng thành ph n c u thành nên nó ph i phát tri n tr

c tiên. Mà doanh nghi p l i

là m t đ n v kinh t c u thành c a xã h i. Do v y k t qu c a t t c doanh nghi p
s là k t qu c a toàn b n n kinh t . Trong đó ch tiêu l i nhu n l i th hi n khá rõ
ràng v đi u này.
L i nhu n là ngu n tích l y c b n đ m r ng tái s n xu t xã h i b i s tham
gia c a các doanh nghi p vào ngân sách nhà n

c đ qu n lý và phát tri n xã h i

thông qua thu thu nh p doanh nghi p đư n p.
L i nhu n góp ph n làm t ng ngu n thu Ngân sách cho Nhà n
phúc l i xã h i.

i v i Nhà n

c, nâng cao

c thì các doanh nghi p và các ch th kinh doanh

trong n n kinh t s có nh ng đóng góp đáng k vào ngu n thu Ngân sách Nhà
Trang 9


n

c nh : thu thu nh p doanh nghi p, thu tiêu th đ c bi t, thu xu t nh p

kh u,… Thông qua vi c th c hi n ngh a v c a doanh nghi p đ i v i Ngân sách
Nhà n

c, Nhà n

c có th th c hi n công b ng xã h i, đi u ti t h p lý gi a các

thành ph n kinh t qu c dân, th c hi n công b ng xã h i, đi u ti t h p lý gi a các
thành ph n kinh t , k t h p hài hòa gi a l i ích c a Nhà n

c và ng

i lao đ ng.

Xét trong ph m vi toàn b n n kinh t qu c dân, xây d ng c s h t ng, xây d ng
các công trình phúc l i xã h i, m r ng c s s n xu t kinh doanh, t o công n vi c
làm, t ng thu nh p cho ng

i lao đ ng, nâng cao dân trí, xây d ng xã h i công

b ng v n minh hi n đ i.
L i nhu n là m t trong nh ng th
sách qu n lý v mô c a Nhà n

c đo ph n ánh tính hi u qu c a các chính

c đ i v i các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a

doanh nghi p. Chính sách v mô c a Nhà n

c đúng đ n và thông thoáng s t o

đi u ki n thu n l i cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p phát tri n t t h n,
do đó s cho phép doanh nghi p nâng cao đ
Ng

c l i nhu n ho t đ ng c a mình.

c l i n u chính sách v mô không phù h p, tác đ ng tiêu c c t i ho t đ ng c a

doanh nghi p thì s kìm hãm s phát tri n c a doanh nghi p và nh h
l i nhu n mà doanh nghi p thu đ

ng x u t i

c.

H n n a l i nhu n còn t o đi u ki n đ các doanh nghi p th c hi n các ho t
đ ng t thi n, nhân đ o.
L i nhu n có vai trò quan tr ng t i s t ng tr

ng và phát tri n c a doanh

nghi p c ng nh xư h i. Hi n nay trong n n kinh t th tr

ng, ho t đ ng c a

doanh nghi p r t phong phú và đa d ng. Các doanh nghi p không ch s n xu t kinh
doanh đ n thu n mà còn ti n hành nhi u ho t đ ng khác mang tính ch t không
th

ng xuyên. ó là ho t đ ng tài chính và ho t đ ng b t th

ng. C n c theo t ng

m ng ho t đ ng mà doanh nghi p xác đ nh các ch tiêu doanh thu, chi phí, l i
nhu n t

ng ng. T ng l i nhu n c a doanh nghi p s b ng t ng đ i s c a t ng

l i nhu n b ph n.
Nh v y l i nhu n c a doanh nghi p g m ba b ph n chính:

 L i nhu n t bán hàng và cung c p d ch v
 L i nhu n c a ho t đ ng tài chính
Trang 10

Thang Long University Library


 L i nhu n khác
Trên th c t t tr ng c a m i lo i b ph n trong t ng l i nhu n có s khác
nhau gi a các doanh nghi p do l nh v c kinh doanh và môi tr

ng kinh doanh, quy

mô ho t đ ng c a t ng doanh nghi p…
1.3 Xácăđ nh l i nhu n và t su t l i nhu n
Do l i nhu n t ng th c a m t doanh nghi p bao g m: L i nhu n t ho t
d ng s n xu t kinh doanh, l i nhu n t ho t đ ng tài chính và l i nhu n khác. Nên
ta s nghiên c u v t ng ph

ng pháp xác đ nh l i nhu n b ph n.

1.3.1 L i nhu n t ho tăđ ng s n xu t kinh doanh
L i nhu n t

= Doanh thu

H SXKD

-

thu n

Giá v n

- Chi phí bán -

Chi phí qu n

hàng bán

hàng

lý DN

Trong đó:


Doanh thu thu n: Là toàn b s ti n bán s n ph m hàng hóa, cung ng
d ch v trên th tr

ng sau khi tr đi các kho n chi t kh u th

ng m i,

gi m giá hàng bán, hàng bán b tr l i n u có ch ng t h p l , thu tiêu
th đ c bi t, thu xu t nh p kh u (n u có).
Doanh thu thu n = Doanh thu t ho t đ ng SXKD – Các kho n gi m tr
doanh thu
Các kho n gi m tr doanh thu bao g m:
o Gi m giá hàng bán là s ti n mà doanh nghi p ch p nh n gi m cho

ng

i mua vì nh ng nguyên nhân thu c v doanh nghi p nh : hàng

sai quy cách, hàng kém ch t l
mua mua m t l n v i s l

ng… ho c s ti n th

ng do ng

i

ng l n

o Hàng bán b tr l i ph n ánh doanh thu c a s hàng tiêu th b
khách hàng tr l i, do l i thu c v doanh nghi p nh : vi ph m cam
k t, vi ph m h p đ ng, hàng sai quy cách…
o Thu tiêu th đ c bi t và thu xu t kh u là ngh a v c a doanh
nghi p v i Nhà n

c v ho t đ ng tiêu th s n ph m hàng hóa,

d ch v ch u thu trong k .
Trang 11


 Giá v n hàng bán: Là tr giá v n c a thành ph m, hàng hóa, lao v , d ch
v xu t bán trong kì.
 Chi phí bán hàng: Là toàn b các chi phí phát sinh trong quá trình tiêu th

s n ph m, hàng hóa, lao v , d ch v nh : chi phí bao gói s n ph m, chi
phí b o qu n hàng hóa, chi phí v n chuy n, ti p th , qu ng cáo…
 Chi phí qu n lý doanh nghi p: Là nh ng chi phí ph c v cho vi c qu n lý
kinh doanh, qu n lý hành chính và ph c v chung khác liên quan đ n ho t
đ ng c a toàn doanh nghi p.
Trong các lo i l i nhu n, l i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh là ph n
c b n nh t trong t ng l i nhu n c a doanh nghi p, th

ng chi m t tr ng l n. L i

nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh là l i nhu n do tiêu th s n ph m, d ch v
t ho t đ ng SXKD c a doanh nghi p, là kho n chênh l ch gi a doanh thu c a
ho t đ ng kinh doanh tr đi giá thành toàn b s n ph m hàng hóa d ch v đư tiêu
th và thu theo quy đ nh pháp lu t.Do đó, đ đánh giá hi u qu ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p, các nhà kinh t chú ý đ u tiên đ n l i nhu n ho t
đ ng s n xu t kinh doanh.
Trong t ng l i nhu n tr

c thu c a doanh nghi p, ngoài l i nhu n t ho t

đ ng s n xu t kinh doanh ra còn có l i nhu n t ho t đ ng tài chính và l i nhu n
ho t đ ng khác.
1.3.2 L i nhu n t ho tăđ ng tài chính
L i nhu n ho t đ ng tài chính: Là kho n ti n chênh l ch gi a doanh thu t
ho t đ ng tài chính và chi phí ho t đ ng tài chính trong m t th i ký nh t đ nh. ây
là kho n l i nhu n thu đ

c t ho t đ ng đ u t tài chính và kinh doanh v n mang

l i.

L i nhu n ho t

= Doanh thu ho t -

Chi phí ho t

đ ng tài chính

đ ng tài chính

đ ng tài chính

-

Thu gián thu
(n u có)

 Doanh thu ho t đ ng tài chính: Thu nh p t ho t đ ng tham gia góp v n liên
doanh thu v đ u t tài chính, mua bán ch ng khoán, lãi cho vay, lãi bán
ngo i t .
Trang 12

Thang Long University Library


 Chi phí ho t đ ng tài chính: Các kho n l liên quan đ n ho t đ ng đ u t và
v n nh chi phí liên doanh, chi phí đ u t tài chính, chi phí mua bán ngo i
t .
Doanh thu ho t đ ng tài chính là t ng giá tr các l i ích kinh t mà doanh
nghi p thu đ

c trong kì do các ho t đ ng tài chính mang l i. Doanh thu ho t

đ ng tài chính bao g m:
 Ti n lãi: Lãi ti n g i, lãi cho vay v n, lãi do bán chuy n nh

ng các công c

tài chính, đ u t liên doanh, liên k t, đ u t vào công ty con…
 C t c và l i t c đ

c chia.

 Chênh l ch lãi do mua bán ngo i t , kho n lãi do chênh l ch t giá h i đoái.
 Chi t kh u thanh toán đ

ch

ng.

 Thu nh p khác liên quan đ n ho t đ ng tài chính.
Chi phí ho t đ ng tài chính g m các chi phí có liên quan đ n vi c huy đ ng
v n, đ u t v n và chi phí tài chính khác c a doanh nghi p trong m t th i kì
nh t đ nh. Nh :
 Chi phí đ u t các công c tài chính.
 Chi phí c a ho t đ ng cho vay v n.
 Chi phí c a ho t đ ng mua bán ngo i t .
 Chi phí lãi vay, chi t kh u thanh toán khi bán s n ph m, hàng hóa, d ch v .
 Chênh l ch l mua bán ngo i t , kho n l chênh l ch t giá.
 Kho n trích l p d phòng gi m giá đ u t tài chính.

1.3.3 L i nhu n khác
L i nhuân khác: Là kho n chênh l ch gi a thu nh p khác v i chi phí khác,
bao g m các kho n ph i tr không xác đ nh đ
n khó đòi đó đ

c ch , kho n thu h i l i các kho n

c phê duy t b , các kho n v t t th a sau khi đư bù tr hao h t

m t mát, chênh l ch thanh lý, nh

ng bán tài s n c đ nh.

L i nhu n khác = Thu nh p khác – Chi phí khác

Trang 13


Trong đó:
Thu nh p khác là nh ng kho n thu mà doanh nghi p không d tính tr

c hay

có d tính đ n nh ng ít có kh n ng x y ra nh : tài s n dôi th a t nhiên, n khó
đòi đư x lý nay đòi đ

c, n v ng ch ho c không tìm ra ch đ

c co quan có

th m quy n cho ghi vào lãi, thanh lý tài s n c đ nh, ph i thu khó đòi, d phòng
gi m giá hàng t n kho… Nh ng kho n l i nhu n này có th do ch doanh nghi p
hay c ng có th do khách quan đ a t i. Thu nh p khác bao g m: thu v nh
bán, thanh lý TSC , thu ti n đ

c vi ph m h p đ ng, thu đ

x lý, thu các n không xác đ nh đ

ng

c các n khó đòi đư

c ch , các kho n thu nh p kinh doanh c a

nh ng n m b b sót hay quên ghi s k toán n m nay m i phát hi n ra…
Chi phí khác là nh ng kho n chi phí và nh ng kho n l do các s ki n hay
nghi p v riêng bi t v i ho t đ ng thông th
phí thanh lý, nh
nh

ng c a doanh nghi p gâp ra nh : chi

ng bán tài s n c đ nh, giá tr còn l i c a tài s n đem thanh lý,

ng bán, ti n b ph t do vi ph m h p đ ng, b ph t thu , truy thu thu , các

kho n chi phí do k toán ghi nh m hay b sót không ghi vào s k toán…
V y l i nhu n c a doanh nghi p bao g m l i nhu n t ho t đ ng s n xu t
kinh doanh, l i nhu n t ho t đ ng tài chính và l i nhu n khác.

T ng các b ph n l i nhu n này g i là t ng l i nhu n tr
Ph n còn l i cu i cùng sau khi l y t ng l i nhu n tr

c thu .
c thu tr đi thu thu

nh p doanh nghi p ph i n p chính là l i nhu n sau thu c a doanh nghi p. (M c
thu su t thu thu nh p doanh nghi p hi n nay ph bi n là 25%. Riêng thu su t
thu thu nh p doanh nghi p đ i v i ho t đ ng tìm ki m, khai thác d u khí, tài
nguyên quý hi m t i n
nghi p đ

ch

c ta là t 32% – 50%. Ngoài ra c ng có m t s doanh

ng m c thu

u đưi là 10%)

Trang 14

Thang Long University Library


1.3.4 Các ch tiêuăđánhăgiáăl i nhu n doanh nghi p
1.3.4.1 T ng m c l i nhu n (L i nhu n tuy t đ i)
L i nhu n tr

c

=

thu và lãi vay

T ng
doanh thu

T ng chi phí

-

bi n đ i

-

T ng chi phí
c đ nh

Trong đó t ng chi phí c đ nh là không có lãi vay
L i nhu n
tr

=

c thu

L i nhu n
sau thu

=

L i nhu n tr

thu và lãi vay

L i nhu n
tr

L i nhu n tr

c

c thu

-

Lãi vay ph i

-

tr trong kì

Thu thu nh p
doanh nghi p

L i nhu n
tr

c thu

c thu và lãi vay cho th y m c đ thu lưi trên l

kinh doanh nó ch cho th y quy mô c a l
ánh đ

=

ng l i nhu n thu đ

X

(1 - Thu su t
thu TNDN)

ng v n b ra

c ch ch a ph n

c hi u qu kinh doanh vì còn có các kho n chi phí ch a tách ra là lãi vay và

thu ph i n p. N u doanh nghi p ph i tr m t kho n lưi vay t

ng d i l n hay ph i

n p nhi u thu do m t hàng thu c di n tiêu th đ c bi t… s làm gi m đi m t
l

ng l n l i nhu n c a doanh nghi p, t đó cho th y doanh nghi p có th làm n

không hi u qu .
L i nhu n sau thu và lãi vay là kho n ph n ánh chính xác nh t k t qu kinh
doanh c a doanh nghi p, đ l n c a nó cho th y doanh nghi p làm n r t hi u qu .
1.3.5 T su t l i nhu n
Có nhi u cách xác đ nh t su t l i nhu n, m i cách có n i dung kinh t khác
nhau. D

i đây là m t s cách tính t su t l i nhu n.

1.3.5.1 T su t l i nhu n v n (Doanh l i v n)
Là quan h t l gi a s l i nhu n đ t đ

c v i s v n s d ng bình quân

trong k (g m có v n c đ nh và v n l u đ ng ho c v n ch s h u).

Trang 15


 Công th c tính:
Tsv =

P
Vbq

x 100%

 Trong đó
Tsv: T su t l i nhu n v n
P: L i nhu n trong k

Vbq: T ng s v n s n xu t đ

c s d ng bình quân trong k (v n c

đ nh và v n l u đ ng ho c v n ch s h u)
 V n c đ nh là nguyên giá tài s n c đ nh tr đi s kh u hao
 V n l u đ ng g m có: V n d tr s n xu t, v n s n ph m d dang, bán thành
ph m t ch , v n thành ph m.
Chi tiêu này cho th y c 100 đ ng ti n v n b vào đ u t sau m t n m thu
đ

c bao nhiêu đ ng l i nhu n, n u giá tr c a t su t doanh l i càng cao và t ng

đ u qua các n m cho th doanh nghi p đó haotj đ ng hi u qu . Ch tiêu t su t
doanh l i cho phép đánh giá hi u qu kinh doanh c a các doanh nghi p có quy mô
khác nhau, đ

c dùng đ so sánh doanh nghi p mình v i các doanh nghi p khác

trong ngành.
Vi c s d ng t su t l i nhu n nói lên trình đ s d ng tài s n, v t t , ti n
v n c a doanh nghi p, thông qua đó, kích thích s d ng v n đ t hi u qu cao.
Doanh nghi p có th tính đ
vay trên c s xác đ nh đ

c doanh l i v n ch s h u, doanh l i v n đi

c l i nhu n hay l i nhu n ròng do các kho n v n đó

mang l i đ th y hi u qu s d ng v n doanh nghi p và ph c v cho vi c phân tích

tài chính doanh nghi p.
1.3.5.2 T su t l i nhu n giá thành
Là quan h t l gi a l i nhu n tiêu th so v i giá thành toàn b c a s n ph m
hàng hóa tiêu th

Trang 16

Thang Long University Library


 Công th c:
P
Tsg

=

*

100%

Zt
 Trong đó:
Tsg : T su t l i nhu n giá thành
P : L i nhu n tiêu th trong k
Zt: Giá thành toàn b s n ph m hàng hóa tiêu th trong k
Thông qua t su t l i nhu n giá thành có th th y rõ hi u qu chi phí b vào
s n xu t và tiêu th s n ph m trong k . M c dù ch tiêu t su t l i nhu n giá thành
ph n ánh hi u qu t ng h p c a ho t đ ng s n xu t, nh ng trong ch ng m c nh t
đ nh ch tiêu này ch a ph n ánh đ

c đ y đ k t qu c a ho t đ ng trong các đ n

v h ch toán kinh t . B i vì trong giá thành m i ch tính chi phí nguyên v t li u s
d ng cho s n ph m hoàn thành ch ch a bao g m chi phí nguyên v t li u d tr ,
chi phí v s n xu t d dang và bán thành ph m.
1.3.5.3 T su t l i nhu n doanh thu bán hàng
Là m t ch s t ng h p ph n ánh k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p
 Công th c:
P
ROS

=

*

100%

T
 Trong đó:
ROS : T su t l i nhu n doanh thu bán hàng
P

: L i nhu n tiêu th trong k

T: Doanh thu bán hàng trong k
Ch tiêu này cho th y c 100 đ ng doanh thu thì có bao nhiêu đ ng l i nhu n.
N u t su t này th p h n t su t chung c a toàn ngành ch ng t doanh nghi p bán
Trang 17

hàng v i giá th p ho c giá thành s n ph m c a doanh nghi p cao h n các ngành
khác. T su t l i nhu n cao hay th p ph thu c vào đ c thù c a t ng ngành s n
xu t và ph

ng h

ng s n xu t kinh doanh c a t ng ngành.

1.3.5.4 T su t l i nhu n sau thu trên v n ch s h u: ROE
 Công th c:
LNST
ROE

=

* 100%
VCSH

Ch tiêu này đ

c xác đ nh b ng cách chia thu nh p sau thu cho VCSH. Nó

ph n ánh kh n ng sinh l i c a VCSH và đ

c các nhà đ u t đ c bi t quan tâm

khi h quy t đ nh b v n đ u t và doanh nghi p. T ng m c ch tiêu này là m t
m c tiêu quan tr ng nh t trong ho t đ ng qu n lý tài chính doanh nghi p. M t
doanh nghi p đ

đ

c g i là n đ nh n u t su t luôn t ng qua các n m và m c đ t

c c a nó ph i ngang b ng v i m c t su t chung c a ngành trên th tr

ng.

Chúng ta c ng c n tìm hi u ra nh ng nguyên nhân làm gi m m c doanh l i VCSH
c a doanh nghi p và t đó tìm cách kh c ph c đ nâng cao m c doanh l i đó c a
doanh nghi p lên.
1.3.5.5 T su t l i nhu n trên tài s n: ROA
LNST
ROA

=

* 100%
TS

ây là ch tiêu t ng h p nh t đ

c dùng đ đánh giá kh n ng sinh l i c a

m t đ ng v n đ u t c a doanh nghi p. T

ng t nh t su t l i nhu n c a VCSH,

t su t này cho th y m c đ hi u qu c a vi c s d ng tài s n trong doanh nghi p,
các nhà đ u t s c n c vào đó đ xem h có nên đ u t vào công ty hay không,

đ ut v il

ng v n bao nhiêu thì hi u qu .

ch này luôn

m c cao thì đòi h i

doanh nghi p ph i s d ng th t t t t ng tài s n c a mình và t ch c t t công tác
tiêu th s n ph m.

Trang 18

Thang Long University Library


1.4 Các nhân t

nhăh

ng t i l i nhu n c a doanh nghi p

Chúng ta đư bi t, l i nhu n c a doanh nghi p có th thu đ

c t nhi u ho t

đ ng khác nhau (ho t đ ng s n xu t kinh, ho t đ ng tài chính và ho t đ ng khác).
Tuy nhiên trong đó ho t đ ng s n xu t kinh doanh là ch y u, quy t đ nh s t n t i
và t ng tr
t

nh h

ng c a doanh nghi p. Chính vì v y, vi c t p trung nghiên c u các nhân
ng t i l i nhu n c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh là h t s c c n thi t.

1.4.1 Các nhân t ch quan
1.4.1.1 Quy mô doanh nghi p
M t doanh nghi p có quy mô l n s có ngu n v n l n. V i ngu n v n l n
doanh nghi p có th nâng cao l i nhu n vì doanh nghi p s :


u t vào máy móc, thi t b , công ngh hi n đ i

Vi c đ i m i và c i ti n máy móc công ngh hi n đ i c n ph i có ngu n v n
l n vì máy móc công ngh hi n đ i m i đ a vào th tr

ng bao gi giá c ng đ t,

đ c bi t đ i v i máy móc công ngh m i. Nh ng công ngh này th

ng ch bán

cho s ít các doanh nghi p l n. Tuy nhiên vi c đ u t này là c n thi t vì trong c
ch th tr

ng c nh tranh gay g t nh hi n nay doanh nghi p mu n t n t i và phát

tri n thì s n ph m ph i có ch t l

ng cao và tính n ng v

t tr i h n so v i các s n

ph m cùng lo i. Chính vì v y y u t công ngh r t là quan tr ng và c n thi t và
mu n đ

c nh v y thì doanh nghi p c n ph i có ngu n v n l n và d i dào. Vi c

đ u t vào công ngh m i s làm t ng cao chi phí nh ng s n ph m s n xu t s hoàn
toàn m i trên th tr

ng ch a có ho c ít đ i th c nh tranh. Vì v y doanh nghi p s

nhanh chóng tiêu th hàng hóa v i giá cao, nhanh chóng thu h i v n.
 Huy đ ng v n d dàng v i chi phí th p
Nh ng doanh nghi p có quy mô l n th

ng là nh ng khách hàng l n và có uy

tín đ i v i các t ch c tín d ng. Do đó các doanh nghi p này có th vay v n c a
ngân hàng v i lãi su t uy đưi và có th không c n đ m b o vì doanh nghi p là
khách hàng truy n th ng c a ngân hàng.
ti p c n ngu n v n tín d ng th
đ

ng th i doanh nghi p có th d dàng

ng m i l n, nh v y doanh nghi p có th gi m b t

c m t s chi phí trong quá trình huy đ ng v n.
Trang 19


 Thu hút đ i ng

cán b khoa h c k thu t, qu n lý trình đ cao, lao đ ng

lành ngh
Trình đ c a các cán b công nhân viên trong doanh nghi p có nh h

ng r t

l n đ n l i nhu n c a doanh nghi p, đ c bi t là đ i v i nh ng cán b qu n lý, cán
b k thu t và công nhân tr c ti p s n xu t ra s n ph m. Vì cán b và nhân viên có
trình đ hi u bi t thì h s có ph

ng án s n xu t sao cho ti t ki m t i đa chi phí,

tránh nh ng lãng phí không c n thi t. Ng

c l i các doanh nghi p nh th

ng

không có nh ng thu n l i nh các doanh nghi p l n vì h khó có th thu hút ngu n
nhân l c gi i nh các doanh nghi p l n.
1.4.1.2 Kh i l
Kh i l

ng s n ph m s n xu t và tiêu th
ng s n ph m s n xu t có nh h

ng tr c ti p đ n kh i l

ng s n

ph m tiêu th . S n ph m s n xu t ra càng nhi u thì có kh n ng tiêu th đ

c càng

nhi u, kh n ng tiêu th l n thì doanh nghi p tiêu th càng cao, song n u s n ph m
s n xu t v

t quá nhu c u th t tr

ng thì d n t i cung v

tiêu th h t, hàng hóa b t n đ ng gây nh h

ng x u đ n k t qu s n xu t kinh

doanh làm gi m l i nhu n c a doanh nghi p. Ng
ra h n so v i nhu c u th tr

t c u, s n ph m không

c l i, n u kh i l

ng thì doanh thu s gi m và gây nh h

ng s n xu t ít
ng x u đ n

l i nhu n c a doanh nghi p. Do đó, tr

c khi s n xu t và tiêu th s n ph m thì

doanh nghi p nên xác đ nh đ

ng s n xu t sao cho phù h p.

c kh i l

ây đ

c

coi là nhân t mang tính ch quan thu c v doanh nghi p trong công tác t ch c
ch c qu n lý ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a mình
1.4.1.3 Ch t l
Ch t l

ng s n ph m hàng hóa, d ch v tiêu th

ng s n ph m hàng hóa, d ch v

tiêu th s n ph m. Ch t l
nhi m c a ng

nh h

ng tr c ti p đ n doanh thu

ng s n ph m là đi u ki n quy t đ nh đ n m c đ tín

i tiêu dùng đ i v i doanh nghi p, đây là m t trong ba y u t c b n

t o ra l i th trong c nh tranh, là đi u ki n t n t i và phát tri n c a doanh nghi p, là
nhân t mang tính quy t đ nh trong vi c tiêu th hàng hóa. Vì v y vi c nâng cao
ch t l

ng s n ph m là m t trong nh ng nhân t đ n s n ph m hàng hóa đ

th d dàng h n, t đó giúp l i nhu n doanh nghi p t ng lên. Ng
ph m có ch t l

ng th p s làm m t ni m tin

c tiêu

cl in us n

khách hàng, d n đ n khó tiêu th ,

Trang 20

Thang Long University Library

l

ng s n ph m tiêu th gi m nh h

ng x u t i l i nhu n c a doanh nghi p, th

hi n trình đ , tay ngh và kh n ng ng d ng các ti n b khoa h c k thu t c ng
nh kh n ng qu n lý trong quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
1.4.1.4 Nhân t giá bán s n ph m hàng hóa, d ch v
Giá c là nhân t

nh h

ng tr c ti p đ n doanh thu bán hàng. Trong đi u

ki n các y u t khác không đ i, giá bán s n ph m hàng hóa, d ch v t ng thì doanh
thu bán hàng c ng t ng lên và ng
theo. Tuy nhiên thông th
gi m xu ng và ng

c l i, khi giá bán gi m thì doanh thu c ng gi m

ng khi t ng giá bán thì kh i l

c l i. Vì v y trong nhi u tr

ng tiêu th có xu h

ng

ng h p t ng giá không ph i là

bi n pháp thích h p đ t ng doanh thu b i n u t ng giá bán không h p lý s khi n
vi c tiêu th s n ph m g p khó kh n, gây
l i nhu n. Do v y đ đ m b o đ

đ ng gi m doanh thu và nh h

ng đ n

c doanh thu và l i nhu n, doanh nghi p ph i

nghiên c u k cung c u trên th tr

ng đ đ a ra đ

c chính sách giá c h p lý

nh t.
1.4.1.5 Chi phí s n xu t chung
Nhân t chi phí s n xu t bao g m chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí
nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung…, nhân t này có quan h t l n thu n
v i giá thành và có tác đ ng ng
nguyên v t li u th

c chi u v i l i nhu n c a doanh nghi p. Chi phí

ng chi m t tr ng l n trong t ng giá thành toàn b s n ph m

tiêu th c ng nh t ng lo i s n ph m, do v y vi c s d ng v t t ti t ki m hay lãng

phí c ng nh h
doanh nghi p.

ng r t l n t i giá thành s n ph m t đó tác đ ng t i l i nhu n c a
có th thu đ

c m c l i nhu n cao h n ta c n có bi n pháp đ

gi m chi phí nhân công trên m t đ n v s n ph m. Tuy nhiên vi c gi m ti n l
c a cán b công nhân viên c n ph i đ
l i ích g n ch t v i ng

ng

c cân nh c m t cách h p lý b i đây là ph n

i lao đ ng và có nh h

ng tr c ti p t i k t qu ho t đ ng

s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. T i các doanh nghi p vi c qu n lý ho t
đ ng s n xu t kinh doanh là r t quan tr ng và c n thi t b i t ch c qu n lý khoa
h c giúp t ng n ng su t lao đ ng, gi m chi phí qu n lý trong giá thành, t ng l i
nhu n cho doanh nghi p. Ng

c l i n u t ch c qu n lý không t t s d n đ n hi u

qu kinh doanh kém, l i nhu n gi m
Trang 21

1.4.1.6 Trình đ c a cán b qu n lý cà cán b khoa h c k thu t
Nhân t con ng

i có vai trò r t quan tr ng trong b t c m t ho t đ ng nào,

đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p c ng v y, trình đ c a cán b qu n lý và cán
b khoa h c k thu t có nh h
doanh nghi p. N u nh ng ng
v ch ra đ

c nh ng chi n l

ng không nh t i doanh thu và l i nhu n c a

i qu n lý c a doanh nghi p có trình đ cao h s
c đúng đ n cho doanh nghi p, đ m b o cho s t n t i

và phát tri n c a doanh nghi p, đ ng th i h c ng s đ a ra các quy t đ nh đúng
đ n và k p th i tr

c các c h i kinh doanh có th làm t ng doanh thu và l i nhu n

c a doanh nghi p. Và h s th

ng có nh ng sáng ki n trong vi c đ i m i và c i

ti n máy móc công ngh , ngoài ra h c s khai thác h t công su t c a máy móc thi t
b làm t ng n ng su t và ch t l

ng s n ph m.

1.4.1.7 N ng l c qu n lý c a doanh nghi p
 N ng l c t ch c qu n lý s n xu t kinh doanh
T ch c s n xu t kinh doanh g m có t ch c quá trình cung ng, s n xu t tiêu
th . Cung ng là quá trình chu n b các y u t đ u vào cho s n xu t. Doanh nghi p
t ch c ho t đ ng cung ng t t t c là xác đ nh đ
t ng lo i nguyên v t li u, s l
đ tđ

c hi u qu cao nh t. L

cl

ng d tr phù h p c a

ng lao đ ng, máy móc thi t b đ quá trình s n xu t
ng d tr ph i đ m b o quá trình s n xu t đ

liên t c, không b gián đo n, tránh tình tr ng d tr quá nhi u d n đ n

c

đ ng v n,

t ng hao mòn và chi phí b o qu n.
Khâu s n xu t ph i đ m b o máy móc thi t b c ng nh lao đ ng v n hành đ t
k t qu t t nh t, khai thác t i đa máy móc thi t b công ngh . Tiêu th s n ph m là
khâu quy t đ nh hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Doanh nghi p có th t o ra
đ

c l i nhu n cao hay không ph thu c r t nhi u vào giai đo n này.
N u doanh nghi p t ch c t t quá trình s n xu t kinh doanh s gi m đ

c các

chi phí d n đ n l i nhu n cao. T ch c t t quá trình s n xu t kinh doanh, doanh
nghi p s có chi n l

c d tr h p lý, quá trình s n xu t di n ra liên t c, máy móc

thi t b làm vi c v i công su t t i đa, s n ph m làm ra đ
t đó làm gi m chi phí cho doanh nghi p và t o đ

c tiêu th nhanh chóng,

c doanh thu và l i nhu n nhanh

chóng.
Trang 22

Thang Long University Library


 N ng l c qu n lý doanh nghi p
T ch c qu n lý tài chính t t t c là doanh nghi p gi i quy t t t nh ng v n đ
dài h n đó là đ u t vào đâu và bao nhiêu cho phù h p v i lo i hình s n xu t kinh
doanh đư l a ch n, hay huy đ ng v n t ngu n nào, qu n lý ho t đ ng tài chính
hàng ngày nh th nào. N u có nh ng quy t đ nh đúng đ n v chi n l
c a doanh nghi p thì t

c dài h n

ng lai doanh nghi p s phát tri n nhanh, kinh doanh thu n

l i và có c s đúng đ n đ d toán ngu n v n đ u t , tránh đ
ho c th a v n. Xác đ nh đúng ph

c tình tr ng thi u

ng th c huy đ ng v n đ u t s giúp cho doanh

nghi p gi m đáng k chi phí vay mà v n phù h p v i d án đ ra.
Qu n lý ho t đ ng tài chính hàng ngày g n li n v i vi c qu n lý các dòng ti n
thu chi phát sinh. Qu n lý t t doanh nghi p s đ a ra các quy t đ nh t i u v vi c
d tr , qu n lý th i gian bán ch u cho khách hàng hay các ph
T t c nh ng đi u này góp ph n m r ng th tr

ng án vay ng n h n.

ng cho doanh nghi p, m r ng

m i quan h kinh doanh d n đ n t ng doanh thu, gi m chi phí, gi m r i ro cho
doanh nghi p.
 T ch c lao đ ng và chi n l

c s d ng lao đ ng.

Khi doanh nghi p t ch c lao đ ng khoa h c và có chi n l
phát huy đ

c h t kh n ng c a ng

i lao đ ng. Ng

c thì s khai thác,

i lao đ ng mà đ

ch

ng

các chính sách đưi ng thích h p thì s c ng hi n h t mình cho doanh nghi p, h
h ng say làm vi c h n, làm vi c tích c c và có tinh th n trách nhi m cao trong
công vi c. T đó doanh nghi p có th t ng n ng su t và t ng l i nhu n.
1.4.2 Các nhân t khách quan
1.4.2.1 Th tr

ng các y u t đ u vào

Các y u t đ u vào là thành ph n c b n đ tính chi phí c a doanh nghi p, do
đó nó nh h

ng t i l i nhu n c a doanh nghi p.

N u th tr

ng các y u t đ u vào có s tham gia c a nhi u nhà cung c p,

doanh nghi p có th ch đ ng đ

c ngu n nguyên li u đ u vào, không b ph

thu c vào m t nhà cung c p nào.

ng th i t i m t th tr

ng có s c nh tranh thì

m c giá bán mà các nhà cung c p đ a ra s là m c giá th tr
Trang 23

ng. N u th tr

ng


các y u t đ u vào ch có m t s nhà cung c p nh t đ nh ho c ch có m t nhà cung
c p thì doanh nghi p s không ch đ ng đ

c ngu n hàng, ph i ph thu c vào nhà

cung c p do đó nhà cung c p có th s t ý đ y giá cao làm t ng chi phí c a doanh
nghi p, đ ng th i do đ c quy n v s n ph m nhà cung c p có th cung c p hàng
không đúng th i gian làm gián đo n quá trình s n xu t s n ph m, t đó phát sinh
thêm nhi u chi phí khác d n t i gi m l i nhu n c a doanh nghi p.
1.4.2.2 Th tr
Th tr

ng tiêu th , cung c u trên th tr

ng tiêu th có nh h

c a doanh nghi p. N u th tr

ng

ng r t l n đ n doanh thu tiêu th s n ph m

ng tiêu th đ

c m r ng s t ng kh i l

ng tiêu th

s n ph m, hàng hóa, d ch v , t đó giúp t ng doanh thu và l i nhu n cho doanh
nghi p. Ng

c l i n u th tr

ng bó h p thì kh i l

ng tiêu th làm gi m doanh thu

và l i nhu n. Vì v y vi c nghiên c u và m r ng th tr

ng tiêu th c n đ

c chú

tr ng nhi u h n n a.
Nh ng đ công tác tiêu th đ

c thu n l i, vi c m r ng tiêu th đ

qu thì vi c nghiên c u cung – c u th tr
nghi p xác đ nh đ

cl

c hi u

ng là y u t không th thi u. Khi doanh

ng cung c u v s n ph m c a mình trên th tr

ng m t

cách t i đa nh t mà không d n đ n tình tr ng d th a hay thi u h t. Nh v y doanh
nghi p s gi m đ

c giá thành, t ng doanh thu, t ng l i nhu n cho mình.

1.4.2.3 Chính sách kinh t v mô c a Nhà N
B t c doanh nghi p nào trên th tr
chính sách kinh t c a Nhà N

c.

c

ng c ng đ u ch u tác đ ng t nh ng

ó là chính sách v thu , lãi su t, quy ch qu n

lý tài chính hay nh ng u đưi, s b o h c a Nhà N

c nh h

ng l n đ n chi phí

l i nhu n c a doanh nghi p.
i n hình là chính sách thu , đây là nhân t khách quan có quan h ng
chi u v i l i nhu n c a doanh nghi p, nh h

c

ng t i l i nhu n thông qua thu su t.

Ngoài thu thu nh p doanh nghi p, thu xu t kh u thì thu nh p kh u c ng nh
h

ng không nh đ n giá v n hàng bán. Thu giá tr gia t ng không ch làm t ng

giá thanh toán c a hàng hóa d ch v mà đôi khi vi c kh u tr thu , hoàn thu ch m
c ng nh h

ng không t t t i vi c quay vòng v n ph c v quá trình s n xu t c a

công ty.
Trang 24

Thang Long University Library


T l l m phát nh h

ng khá m nh đ n l i nhu n th c doanh nghi p vì l i

nhu n th c là hi u qu c a l i nhu n danh ngh a và m c thay đ i giá tr đ ng ti n.
c bi t v i các doanh nghi p xu t kh u, l m phát d n đ n s bi n đ ng v t giá
h i đoái nên tác đ ng m nh t i l i nhu n doanh nghi p. Vì khi doanh nghi p nh p
kh u hay xu t kh u đ u ph i thanh toán b ng ngo i t , n u đ ng ngo i t t ng thì
doanh nghi p s thu đ
khi nh p kh u và ng

c nhi u h n khi xu t kh u, đ ng th i ph i tr nhi u h n
c l i.

N u các quy ch ban hành mà phù h p v i tình hình kinh doanh chung c a
doanh nghi p thì t o thu n l i t ng doanh thu cho doanh nghi p. Ng

c l i n u quy

ch qu n lý th t ch t, bó h p doanh nghi p quá thì s làm cho ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p kém hi u qu , phát sinh nhi u chi phí, d n đ n gi m
l i nhu n doanh nghi p.
Nh v y chính sách kinh t c a Nhà N
c a doanh nghi p s t o ra môi tr

c đúng đ n phù h p v i đi u ki n

ng kinh doanh thu n l i cho các doanh nghi p,

làm gi m chi phí b t h p lý và t ng l i nhu n c a doanh nghi p.

Trang 25