Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở trường đại học Đồng Tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN CHÍ GÓT

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA
GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 2013


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN CHÍ GÓT

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA
GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.05
Người HDKH: PGS.TS. PHẠM MINH HÙNG

Nghệ An, 2013

LỜI CẢM ƠN
Luận văn “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo
dục ở Trường Đại học Đồng Tháp” được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa
học của PGS.TS. Phạm Minh Hùng. Nhân dịp này, tác giả bày tỏ lòng kính
trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Minh Hùng đã dành nhiều thời
gian, công sức chỉ bảo và tận tình hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng
Đào tạo Sau đại học, Khoa Giáo dục, các giảng viên Trường Đại học Vinh đã
tận tình giảng dạy, giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thành luận văn này.
Tác giả cũng đồng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học
của Trường Đại học Đồng Tháp, các bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện
thuận lợi, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả kính mong nhận
được sự chỉ bảo của Quý thầy giáo, cô giáo và sự góp ý của các đồng nghiệp.
Chân thành cảm ơn!
Tác giả Nguyễn Chí Gót


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
- BCH TƯ ĐCSVN: Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
- Bộ GD&ĐT: Bộ Giáo dục và Đào tạo
- CBCT: Cán bộ coi thi
- CBQL: Cán bộ quản lý
- CBTTr: Cán bộ thanh tra
- Chỉ số ISSN: Chỉ số chuẩn quốc tế
- CNTT: Công nghệ thông tin
- CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
- CTSV: Công tác sinh viên

- ĐCSVN: Đảng cộng sản Việt Nam
- ĐHSP: Đại học sư phạm
- GD: Giáo dục
- GDCT: Giáo dục chính trị
- GV: Giảng viên
- HC-TH: Hành chính và tổng hợp
- HĐBT: Hộ đồng Bộ trưởng
- HSSV: Học sinh sinh viên
- ISO.9001:2008 và QUACERT: Chứng nhận chất lượng trong cơ sở đào tạo
- KHXH&NV: Khoa học xã hội và nhân văn
- K: khá
- KTCN: Kỹ thuật công nghiệp
- KTNN: Kỹ thuật nông nghiệp
- KT&BĐCLĐT: Khảo thí và bảo đảm chất lượng đào tạo
- L-CTN: Lệnh Chủ tịch nước
- LĐXS: Lao động xuất sắc


- NCKH-SĐH: Nghiên cứu khoa học và sau đại học
- NĐ-CP: Nghị định chính phủ
- NN-TH: Ngoại ngữ tin học
- QĐ-BGDĐT: Quyết định của Bộ giáo dục đào tạo
- QĐ-ĐHĐT: Quyết định của đại học Đồng Tháp
- QĐ-ĐHSPĐT: Quyết định của đại học sư phạm Đồng Tháp
- QĐ-ĐHSPĐT-TCCB: Quyết định của đại học sư phạm Đồng Tháp và tổ chức
cán bộ
- QĐ-TTg: Quyết định của Thủ tướng
- QHXI: Quốc hội khóa 11
- QH13: Quốc hội khóa 13
- QL: Quản lý

- QLGD: Quản lý giáo dục
- QLNN: Quản lý nhà nước
- QT-XDCB: Quản trị và xây dựng cơ bản
- SL: Số lượng
- SRSS: phần mềm nhập và xử lý số liệu
- SV: Sinh viên
- T: tốt
- TB&CN: Thiết bị và công nghệ
- TB/TƯ : Thông báo của trung ương
- TC & NL: Tài chính và nhân lực
- TCCB: Tổ chức cán bộ
- TC-KT: Tài chính và kế toán
- TDTT: Thể dục thể thao
- THMN: Tiểu học mầm non
- THPT: Trung học phổ thông


- Th.tra ĐT: Thanh tra đào tạo
- TKTr : Tự kiểm tra
- TL & VL: Tài lực và vật lực
- TN THPT: Tốt nghiệp trung học phổ thông
- TT: Thứ tự
- TT-BGDĐT: Thông tư của Bộ giáo dục đào tạo
- TTrGD: Thanh tra giáo dục
- UBND: Ủy ban nhân dân
- VPCP-KGVX: Văn phòng chính phủ và khối giáo dục văn hóa xã hội
- VPQC: Vi phạm quy chế


DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG, BIỂU ĐỒ

Trang
I. Danh mục các biểu bảng
1. Bảng 2.1 Thống kê số lượt tự kiểm tra các khoa năm học 2009-2010
2. Bảng 2.2 Thống kê số lượt tự kiểm tra các khoa năm học 2010-2011
3. Bảng 2.3 Thống kê số lượt tự kiểm tra các khoa năm học 2011-2012
4. Bảng 2.4 Thống kê số lượt tự kiểm tra các Phòng ban năm học 2009-2010
5. Bảng 2.5 Thống kê số lượt tự kiểm tra các Phòng ban năm học 2010-2011
6. Bảng 2.6 Thống kê số lượt tự kiểm tra các Phòng ban năm học 2011-2012
7. Bảng 2.7 Thống kê số lượt TKTr các đơn vị năm học 2009-2010
8. Bảng 2.8 Thống kê số lượt TKTr các đơn vị năm học 2010-2011
9. Bảng 2.9 Thống kê số lượt TKTr các đơn vị năm học 2011-2012
10. Bảng 2.10 Thống kê giờ dạy của giảng viên năm học 2009-2010
11. Bảng 2.11 Thống kê giờ dạy của giảng viên năm học 2010-2011
12. Bảng 2.12 Thống kê giờ dạy của giảng viên năm học 2011-2012
13. Bảng 2.13 Tổng hợp đánh giá xếp loại các khóa trong ba năm học
14. Bảng 2.14 Thống kê số lượng kiểm tra bằng TN THPT năm 2010
15. Bảng 2.15 Thống kê số lượng kiểm tra bằng TN THPT năm 2011
16. Bảng 2.16 Thống kê số lượng kiểm tra bằng TN THPT năm 2012
17. Bảng 2.17 Thống kê số lượng vi phạm quy chế của giảng viên và sinh viên
18. Bảng 2.18 Thống kê số lượng chấm khóa luận tốt nghiệp năm 2011
19. Bảng 3.1 Mức độ cần thiết của các giải pháp
20. Bảng 3.2 Tính khả thi của các giải pháp
II. Danh mục các biểu đồ
1. Biểu đồ 2.1 Số liệu vi phạm của giảng viên và sinh viên 03 năm
2. Biểu đồ 3.1 Mức độ cần thiết của các giải pháp
3. Biểu đồ 3.2 Tính khả thi của các giải pháp


MỤC LỤC
Trang

PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................11
1. Lý do chọn đề tài..............................................................................................11
2. Mục đích nghiên cứu........................................................................................14
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................14
3.1. Khách thể nghiên cứu..............................................................................14
3.2. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................14
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................14
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................................14
6. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................14
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận...................................................14
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn................................................15
6.3. Phương pháp thống kê toán học...............................................................15
7. Đóng góp của luận văn.....................................................................................15
7.1. Về mặt lý luận..........................................................................................15
7.2. Về mặt thực tiễn.......................................................................................15
8. Cấu trúc của luận văn.......................................................................................15
Chương 1.............................................................................................................16
Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
trường đại học.....................................................................................................16
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu............................................................................16
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài....................................................................19
1.2.1. Thanh tra và công tác thanh tra giáo dục...............................................19
1.2.2. Hiệu quả và hiệu quả công tác thanh tra giáo dục.................................24
1.2.3. Giải pháp và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
trường đại học......................................................................................................26


1.3. Công tác thanh tra giáo dục ở các trường đại học trong giai đoạn hiện
nay........................................................................................................................28
1.3.2. Quy trình thanh tra giáo dục ở trường đại học.......................................29

1.3.3. Nội dung thanh tra giáo dục ở trường đại học.......................................33
1.3.4. Hình thức thanh tra giáo dục ở trường đại học......................................34
1.3.5. Phương pháp thanh tra giáo dục ở trường đại học.................................34
1.4. Một số vấn đề về nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
trường đại học.....................................................................................................36
1.4.1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở trường
đại học..................................................................................................................37
1.4.2. Mục đích, yêu cầu nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
trường đại học......................................................................................................37
1.4.3. Nội dung, phương pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục
ở trường đại học...................................................................................................38
1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả công tác thanh tra
giáo dục ở trường đại học....................................................................................38
Tiểu kết chương 1................................................................................................40
Chương 2............................................................................................................41
Cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
Trường Đại học Đồng Tháp..............................................................................41
2.1. Khái quát về Trường Đại học Đồng Tháp................................................42
2.1.1. Quá trình thành lập và phát triển.........................................................42
2.1.2. Cơ cấu tổ chức, đội ngũ..........................................................................42
..............................................................................................................................42
2.1.3. Quy mô và chất lượng đào tạo...............................................................42
2.1.4. Cơ sở vật chất..........................................................................................43


Trường có 13 Khoa đào tạo chuyên ngành; 13 Phòng ban chức năng; 02 Trung
tâm; 01 Tạp chí khoa học (có chỉ số ISSN); 01 Thư viện trung tâm; 01 trường
Mầm non Hoa Hồng (thực hành); 01 Trạm Y tế..................................................43
2.1.5. Thành tích................................................................................................43
..............................................................................................................................43

2.1.6. Phòng Thanh tra Đào tạo.......................................................................43
2.2. Thực trạng công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp 45
2.2.1. Kết quả tự kiểm tra trong 03 năm học...................................................45
2.2.2. Thanh tra toàn diện................................................................................50
2.3. Thực trạng nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường
Đại học Đồng Tháp.............................................................................................61
2.3.1. Các giải pháp đã sử dụng để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo
dục ở Trường Đại học Đồng Tháp.......................................................................61
2.3.2. Đánh giá các giải pháp đã sử dụng để nâng cao hiệu quả công tác thanh
tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp..........................................................65
2.4. Nguyên nhân của thực trạng......................................................................67
2.4.1. Nguyên nhân thành công.......................................................................67
2.4.2. Nguyên nhân hạn chế, thiếu sót............................................................67
Tiểu kết chương 2................................................................................................68
Chương 3............................................................................................................69
Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường
Đại học Đồng Tháp.............................................................................................69
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp.....................................................................69
3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường
Đại học Đồng Tháp.............................................................................................71
3.2.2. Tổ chức công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp một
cách bài bản, khoa học.........................................................................................73


3.3. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất.............78
3.3.1. Mục đích khảo sát....................................................................................78
Mục đích của việc khảo sát là nhằm thu thập thông tin đánh giá về sự cần thiết
và tính khả thi của các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở
Trường Đại học Đồng Tháp đã được đề xuất, trên cơ sở đó giúp chúng tôi điều
chỉnh các giải pháp chưa phù hợp và khẳng định thêm độ tin cậy của các giải

pháp được nhiều người đánh giá cao...................................................................78
3.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát............................................................78
3.3.3. Đối tượng khảo sát.....................................................................................79
3.3.4. Kết quả khảo sát về sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề
xuất.......................................................................................................................79
Tiểu kết chương 3...............................................................................................85
..............................................................................................................................85
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................86
1. Kết luận............................................................................................................86
2. Kiến nghị..........................................................................................................89
Danh mục tài liệu tham khảo
Phần phụ lục

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010 (ban hành kèm theo Quyết định
số 201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001 của thủ tướng Chính phủ về việc phê
duyệt Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010). Chiến lược Giáo dục Việt Nam
2001-2010 đó đã tiến hành được 8 năm. Thực tiễn phát triển giáo dục đất nước
đó khẳng định những định hướng đúng đắn của chiến lược nhưng đồng thời cũng


cho thấy cần có sự điều chỉnh. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 20092020 tiếp tục thực hiện giai đoạn cuối của Chiến lược giáo dục 2001-2010 với
những điều chỉnh cần thiết, tạo những bước chuyển căn bản của giáo dục trong
thập niên tới.
Bộ Chính trị yêu cầu cấp Ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể các cấp cần tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng chỉ đạo của Đảng trong Nghị
quyết TƯ 2 (khóa VIII), tại Thông báo số 424-TB/TƯ ngày 14/4/2009 của Bộ
Chính trị, kết luận của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2
(khóa VIII), phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020 “…

phấn đấu đến năm 2020 nước ta có một nền giáo dục tiên tiến, mang đậm bản
sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế cần thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp
để phát triển giáo dục đến năm 2020”.
Nghị quyết 5 của BCH TƯ Đảng CSVN khóa XI ngày 14/5/2012 đã đánh
giá về công tác quản lý giáo dục: “…Quản lý giáo dục và đào tạo còn bất cập
thiếu dự báo nhu cầu nguồn nhân lực cho qúa trình CNH, HĐH đất nước; Quản
lý chất lượng giáo dục đào tạo còn nhiều lúng túng, những hiện tượng tiêu cực
trong tuyển sinh, thi và cấp bằng, lạm thu, dạy thêm chậm được khắc phục, gây
bức xúc xã hội; Công tác quy hoạch phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản
lý giáo dục chưa được quan tâm; Chất lượng đào tạo của các trường Sư phạm
còn hạn chế, đào tạo giáo viên chưa gắn với nhu cầu của các địa phương”.
Quốc hội đã ban hành Luật giáo dục đại học, số: 08/2012/QH13 (được
thông qua ngày 18/6/2012). Điều 70 về Thanh tra, kiểm tra: “…Thanh tra việc
thực hiện pháp luật, chính sách về giáo dục đại học; Phát hiện, ngăn chặn và xử
lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý các vi
phạm pháp luật về giáo dục đại học; Xác minh, kiến nghị cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo về giáo dục đại học,…Cơ sở giáo dục


đại học thực hiện tự thanh tra và tự kiểm tra theo quy định của pháp luật. Hiệu
trưởng cơ sở giáo dục đại học chịu trách nhiệm về thanh tra, kiểm tra trong cơ
sở giáo dục đại học.”
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có thông tư số 51/2012/TT-BGDĐT ngày
18/12/2012 về Quy định tổ chức và hoạt động thanh tra của cơ sở giáo dục đại
học, trường trung cấp chuyên nghiệp.
Để thi hành Luật giáo dục đại học, mới đây Chính phủ đã ban hành một số
văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày
09/5/2013 về Tổ chức và hoạt động của Thanh tra giáo dục.
Thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành giáo dục, giúp cho công tác

quản lý giáo dục ngày càng hoàn thiện. Như vậy thanh tra giáo dục có vai trò, vị
trí quan trọng và không thể thiếu khi thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển
giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học là tổ chức thanh tra nội bộ, có chức
năng tham mưu, giúp Hiệu trưởng thực hiện công tác tự kiểm tra, thanh tra, trong
phạm vi quản lý của Hiệu trưởng, nhằm đảm bảo việc thi hành pháp luật, việc
thực hiện nhiệm vụ của Nhà trường, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi
ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục.
Công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp trong những
năm học qua đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng còn nhiều vấn đề bất
cập như: việc tự kiểm tra ở đơn vị chưa được thực hiện thường xuyên; sự phối
hợp giữ các đơn vị thực hiện những nội quy quy chế, lề lối làm việc, thi
cử...trong trường chưa được kiểm tra chặt chẽ.
Từ những lý do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài “ Một số giải pháp nâng
cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp” để
nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu


Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp nâng
cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác thanh tra giáo dục ở trường Đại học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường
Đại học Đồng Tháp.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính
khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở Trường Đại

học Đồng Tháp.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh
tra giáo dục ở trường đại học.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác
thanh tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp.
5.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục
ở Trường Đại học Đồng Tháp.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương pháp cụ thể sau:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hoá các nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn


Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây
dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương pháp cụ thể
sau:
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
6.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phần mềm SRSS để xử lý số liệu thu được.
7. Đóng góp của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Hệ thống quá những vấn đề lý luận về công tác thanh tra giáo dục ở
trường đại học.

7.2. Về mặt thực tiễn
Xây dựng một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thanh tra
giáo dục ở trường Đại học Đồng Tháp; Góp phần đổi mới quản lý công tác
thanh tra giáo dục trong nhà trường; Làm tư liệu tham khảo cho cán bộ quản lý
nhà trường.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ
lục. Luận văn gồm 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh tra
giáo dục ở trường đại học.
- Chương 2: Cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh
tra giáo dục ở Trường Đại học Đồng Tháp.
- Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo
dục ở Trường Đại học Đồng Tháp.


Chương 1
Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo
dục ở trường đại học
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Sau khi cách mạng tháng Tám thành công, ngày 08/9/1945, Chính phủ lâm
thời Việt Nam dân chủ cộng hoà đã ban hành sắc lệnh số 08/SL thành lập tổ
chức Thanh tra giáo dục (TTrGD) trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước
(QLNN) được sớm nhất. Điều đó khẳng định sự quan tâm của Nhà nước ta, đặc
biệt là của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với hoạt động có vai trò quan trọng này.


Tuy nhiên, việc tổng kết hoạt động thực tiễn của nó để bổ sung cho khoa
học quản lý giáo dục chưa làm được nhiều. Nhìn lại quá trình hoạt động, từ khi
có Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, dưới ánh sáng đường lối đổi

mới của Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN), Bộ Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục
và Đào tạo) đã quyết định số: 1019/QĐ ngày 29/10/1988 ban hành văn bản quy
định về tổ chức và hoạt động của hệ thống Thanh tra giáo dục (TTrGD). Ngày
28/9/1992, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ra Nghị định số: 358/HĐBT
về tổ chức và hoạt động của TTrGD. Sau đó Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ
GD&ĐT) đã có Quyết định số: 478/QĐ ngày 11/3/1993 ban hành quy chế tổ
chức và hoạt động của hệ thống Thanh tra giáo dục và đào tạo. Tháng 12 năm
1998 Luật Giáo dục nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được ban hành,
ở mục 4 chương VII từ điều 98 đến điều 103 đã quy định rõ nhiệm vụ, quyền
hạn, trách nhiệm của TTrGD và đối tượng thanh tra. Ngày 10/12/2002 Chính
phủ ra Nghị định số: 101/2002/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động thanh tra giáo
dục và có Nghị định số 85/2006/NĐ-CP ngày 16/8/2006 của Chính phủ về tổ
chức và hoạt động của Thanh tra giáo dục. Gần đây nhất ngày 14/06/2005, Quốc
Hội khoá XI, kỳ họp thứ 7 thông qua Luật Giáo dục (sửa đổi) ở mục 4 chương
VII từ điều 111 đến điều 113 đã quy định quyền hạn, trách nhiệm và tổ chức
hoạt động của thanh tra giáo dục.
Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 51/2012/TT-BGDĐT ngày
18/12/2012 quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra của cơ sở giáo dục đại
học, trường trung cấp chuyên nghiệp.
Đặc biệt, Chính phủ vừa ra Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày 09/5/2013
về tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục. Đây là Nghị định mới nhất về quy
định của công tác thanht tra trong ngành giáo dục.


Từ trước đến nay, đã có nhiều tác giả bàn về vấn đề công tác thanh tra,
kiểm tra giáo dục nói chung và công tác thanh tra giáo dục trong trường đại học
nói riêng.
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng chu trình quản lý gồm các giai
đoạn: chuẩn bị kế hoạch hoá, kế hoạch hoá, chỉ đạo kiểm tra. Kiểm tra là giai
đoạn cuối cùng của chu trình quản lý. Kiểm tra giúp cho việc chuẩn bị tích cực

cho kỳ kế hoạch (năm học) tiếp theo. “ Theo lý thuyết Xibecnetic, kiểm tra giữ
vai trò liên hệ nghịch trong quá trình quản lý. Nó giúp cho chủ thể quản lý điều
khiển một cách tối ưu hệ quản lý. Không có kiểm tra không có quản lý” [18;
tr.73].
Tác giả Đặng Quốc Bảo xác định: “Quản lý giáo dục có 4 chức năng cụ
thể: kế hoạch hoá, chỉ huy, điều hành, kiểm tra. Trong đó Kiểm tra là công việc
gắn bó với sự đánh giá tổng kết kinh nghiệm giáo dục, điều chỉnh mục tiêu” [2;
tr.125].
Về quản lý trường học, tác giả Trần Kiểm đã viết “Hiệu quả quản lý nhà
trường phụ thuộc nhiều và chừng mực người Hiệu trưởng sử dụng thông tin
khách quan, đáng tin cậy, toàn diện, đầy đủ và kịp thời của mỗi giáo viên về chất
lượng kiến thức, về mức độ được giáo dục và tính kỷ luật của học sinh” [13;
tr.123]. Thông tin khách quan thu được chủ yếu qua kết quả thanh tra.
Do vậy, kiểm tra, thanh tra có tác dụng rất quan trọng trong toàn bộ hoạt
động QLNN nói chung, hoạt động quản lý giáo dục nói riêng. Quản lý đồng thời
là kiểm tra. Kiểm tra, thanh tra nằm trong bản thân sự hoạt động quản lý. Người
quản lý với kiểm tra là một chứ không phải là hai.
Nhiều tác giả đã đề cập về đề tài TTrGD. Các bài viết đăng trên tạp chí
Thông tin quản lý giáo dục, các bài giảng trong các lớp Bồi dưỡng nghiệp vụ
TTrGD trường Cán bộ quản lý (CBQL) giáo dục đào tạo Trung ương I, bài giảng
cho các lớp đào tạo Thạc sĩ, Tiến sĩ chuyên ngành QLGD của các tác giả như


Lưu Xuân Mới, Nguyễn Trọng Hậu, Phạm Minh Hùng, Dương Chí Trọng,
Nguyễn Thị Hường, Nguyễn Thị Mỹ Trinh… đã đề cập nhiều vấn đề liên quan
đến công tác kiểm tra, TTrGD. Năm 2003 (in lần thứ nhất), hai tác giả Quang
Anh - Hà Đăng đã xuất bản cuốn sách “Những điều cần biết trong hoạt động
thanh tra, kiểm tra giáo dục và đào tạo” [1; tr.25]. có tính chất tổng hợp các vấn
đề cơ bản về TTrGD.
Ngoài ra, một số luận văn Thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục (QLGD)

(Lê Thị Soan - ĐH Thái Nguyên, Nguyễn Văn Công - Sở GD & ĐT Đồng
Tháp…) cũng đó nghiên cứu về công tác thanh tra giáo dục, nhưng chủ yếu chỉ
nghiên cứu về công tác phát triển đội ngũ, công tác hoạt động chuyên môn nhà
giáo, công tác quản lý cơ sở vật chất…
Các đề tài và bài viết nêu trên đã đề cập đến các vấn đề chung của công
tác TTrGD, chủ yếu là các khía cạnh về tổ chức lực lượng thanh tra, công tác
thanh tra chuyên đề, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo…Đây là những tài liệu
có giá trị và bổ ích.
Tuy nhiên chưa có công trình nghiên cứu một cách chi tiết, cụ thể về các
biện pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giáo dục ở trường đại học, nhất là
công tác thanh tra giáo dục tại Trường Đại học Đồng Tháp nói riêng. Những vấn
đề đó cũng là vấn đề chủ yếu mà chúng tôi lựa chọn để nghiên cứu trong luận
văn này.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Thanh tra và công tác thanh tra giáo dục
1.2.1.1. Thanh tra
Khái niệm thanh tra được định nghĩa nhiều cách như sau:
Theo Viện Khoa học xã hội Việt Nam - Viện Ngôn ngữ học (1992), Từ
điển Tiếng Việt, “ Thanh tra I (động từ) Kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của
địa phương, cơ quan, xí nghiệp. II (danh từ) Người làm nhiệm vụ thanh tra.”


Một số nhà khoa học quan niệm:
- Thanh tra là làm rõ mọi sự việc, hiện tượng; đồng thời trả lại tính chân
lý, tính công bằng cho sự việc và hiện tượng đó.
- Thanh tra (inspect; to inspect) được hiểu là hoạt động của chủ thể bên
ngoài hệ thống (một tổ chức xã hội hoặc cá nhân) nhìn nhận khách quan bản chất
bên trong của sự việc, hiện tượng nào đó của hệ thống để đánh giá sự vận động
hệ thống đó theo một quy chuẩn đã có [16; tr.4].
Thanh tra là hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước, có chức năng

duy trì các hoạt động của cơ quan hay của công chức bằng các hoạt động xem
xét, thẩm định lại những hành vi của công chức, những hoạt động của cơ quan
hành chính Nhà nước trên cơ sở quy định pháp lý về quyền hạn, nhiệm vụ của
các cá nhân hoặc tổ chức được thanh tra [16; tr.5].
Theo Luật thanh tra (Luật số 22/2004/QHXI, kỳ họp thứ 5, ban hành theo
Lệnh số 11/2004/L-CTN, ngày 24/4/2004 của Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam), còn có một số thuật ngữ sau:
Thanh tra nhà nước là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý
nhà nước đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ
chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục trong Luật thanh
tra và các quy định khác của pháp luật. Thanh nhà nước gồm thanh tra hành
chính và thanh tra chuyên ngành.
Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà
nước theo cấp hành chính đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm
vụ của cơ quan, tổ chức cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp.
Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quam quản lý
theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức , cá nhân trong việc chấp hành
luật, những quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý của ngành,
lĩnh vực thuộc thẫm quyền quản lý.


Thanh tra nhân dân là hình thức giám sát của nhân dân thông qua Ban
thanh tra nhân dân đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải
quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở của cơ quan,
tổ chức, cá nhân ở cơ sở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự
nghiệp, doanh nghiệp nhà nước.
- Thanh tra là sự kiểm tra, đánh giá và xử lý chính thức có tính chất
Nhà nước của cấp có thẩm quyền, được thực hiện qua tổ chức thanh tra đối
với tổ chức và cá nhân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật và quy
định của Nhà nước. [16; tr.12].

- Thanh tra là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý cấp trên đối với
cơ quan, tổ chức và cá nhân cấp dưới do tổ chức thanh tra thực hiện, có trách
nhiệm thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch nhà
nước của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm phát huy nhân tố tích cực, phòng
ngừa, xử lý các vi phạm, góp phần tích cực vào việc hoàn thành nhiệm vụ,
hoàn thành cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế Xã hội Chủ nghĩa, bảo vệ
lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức
và cá nhân. [24; tr.3,4]
1.2.1.2. Công tác thanh tra giáo dục
Nghị định số 85/2006/NĐ-CP ngày 18/8/2006 của Chính phủ về tổ chức
và hoạt động của thanh tra giáo dục:
Thanh tra giáo dục là kiểm tra có tính chất nhà nước của cơ quan quản lý
giáo dục cấp trên đối với cơ quan, tổ chức và cá nhân cấp dưới do một tổ chức
chuyên biệt (tổ chức thanh tra) tiến hành với các chức năng: đánh giá, phát hiện,
điều chỉnh và giúp đỡ đối tượng được thanh tra nhằm đảm bảo pháp chế, giữ
vững kỷ cương, tăng cường kỷ luật và góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả
giáo dục và đào tạo.


Thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành, thực hiện quyền thanh tra
nhà nước về giáo dục và đào tạo, vừa bộc lộ quyền lực nhà nước, vừa đảm bảo
dân chủ, kỷ cương trong hoạt động giáo dục - đào tạo.
Vì vậy thanh tra giáo dục có tính chất: Hành chính - Pháp chế - Nhà nước.
Tổ chức thanh tra giáo dục do pháp luật quy định, cấp trên bổ nhiệm và hoạt
động theo luật định.[17; tr.6]
*Thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành về giáo dục.
Thanh tra giáo dục (TTrGD) thực hiện quyền thanh tra trong phạm vi quản
lý Nhà nước về giáo dục, nhằm bảo đảm việc thi hành pháp luật, phát huy nhân
tố tích cực, phòng ngừa và xử lý vi phạm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và
lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục [17; tr.7].

Tóm lại: Thanh tra là quản lý, thanh tra xây dựng để đạt mục tiêu là quản
lý tốt, giảm áp lực tâm lý về sự kiểm tra từ bên ngoài, đánh giá của cấp trên, là
tiền đề chuyển hoá từ kiểm tra, thanh tra bên ngoài thành tự kiểm tra, tự phê
bình. Từ áp lực về kỷ luật, về tổ chức tức là nâng lên mức độ tự giác, tự điều
chỉnh công việc cho phù hợp với khả năng, năng lực của mình, phát huy nội lực
của cơ sở giáo dục.
Đánh giá dẫn đến hành vi điều chỉnh, tự điều chỉnh, nhà quản lý phải hết
sức công tâm, dân chủ, nhân ái, khoan dung, có như vậy thì kiểm tra, thanh tra,
đánh giá con người sẽ trở hành động lực của quản lý bền vững.[3; tr.45]
*Ý nghĩa của công tác thanh tra, kiểm tra trong giáo dục
- Thanh tra là một chức năng trong các chức năng chủ yếu của quản lý
Họat động quản lý nhà nước về giáo dục bao gồm một số vấn đề chủ yếu
sau: Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược quy hoạch, kế hoạch, chính sách
phát triển GD; Quy định mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục; Ban hành và
tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục, ban hành điều lệ
nhà trường; Ban hành quy định về tổ chức và hoạt động của các cơ sở giáo dục


khác; Xây dựng tiêu chuẩn nhà giáo, tiêu chuẩn cơ sở vật chất và thiết bị trường
học; Biên soạn, xuất bản, in và phát hành sách giáo khoa, giáo trình; Ban hành
quy chế thi cử và cấp văn bằng; Tổ chức bộ máy quản lý giáo dục; Tổ chức chỉ
đạo việc đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ QLGD; Tổ chức triển khai công
tác nghiên cứu Khoa học - Công nghệ trong ngành; Huy động quản lý sử dụng
các nguồn lực để phát triển sự nghiệp giáo dục; Tổ chức quản lý công tác quan
hệ quốc tế về giáo dục; Quy định tặng các danh hiệu vinh dự cho những người có
công lao với sự nghiệp giáo dục; Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật
về giáo dục, giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật
giáo dục. Như vậy Thanh tra giáo dục là một trong 14 nội dung của quản lý giáo
dục đã nêu trên, công tác thanh tra nếu được làm tốt sẽ đảm bảo sự đúng đắn và
hiệu quả của các nội dung khác. [4; tr.2]

- Tự kiểm tra
Vấn đề “tự kiểm tra” được Pháp lệnh thanh tra nhấn mạnh khi vận dụng
vào các nhà trường được hiểu là công tác kiểm tra nội bộ trường học.
Kiểm tra nội bộ trường học tuy không thuộc hệ thống thanh tra chuyên
ngành giáo dục nhưng là công việc quan trọng mà người Hiệu trưởng của bất kỳ
loại hình trường nào cũng phải thực hiện. Đây là một khâu trong quy trình quản
lý nhà trường giúp Hiệu trưởng bảo đảm sự toàn vẹn của quá trình quản lý và đạt
chất lượng tổng thể của quá trình giáo dục. Kiểm tra nội bộ trường học thúc đẩy
nhà trường thực hiện tốt quyền tự chủ và thực hiện trách nhiệm xã hội, đồng thời
giúp nhà trường kiểm định chất lượng, tự đánh giá chất lượng giáo dục và đào
tạo của nhà trường một cách khách quan [4; tr 5].
Kiểm tra nội bộ trường học phải bao quát toàn diện và tập trung vào các
khâu then chốt là: Hoạt động của thầy; hoạt động của trò và các hoạt động
phục vụ dạy học như vấn đề xây dựng, phát triển đội ngũ, vấn đề tài chính,
vấn đề xây dựng, bảo quản cơ sở vật chất sư phạm, tài sản của nhà trường.


Hình thức kiểm tra nội bộ trường học được áp dụng nhiều là dự giờ thăm lớp
đối với GV. Qua dự giờ thăm lớp Hiệu trưởng nắm được một cách tổng thể
việc dạy của thầy và việc học của trò. Kết quả kiểm tra nội bộ giúp Hiệu
trưởng thực hiện được ba công việc sau: Xác định được việc cần phát huy sau
kiểm tra; Xác định được việc cần uốn nắn sau kiểm tra; Xác định được việc
cần xử lý sau kiểm tra.
1.2.2. Hiệu quả và hiệu quả công tác thanh tra giáo dục
1.2.2.1. Hiệu quả
Người Việt Nam hiểu hiệu quả là một thuật ngữ Hán - Việt, trong đó
“hiệu: đúng như mong muốn”, “quả: kết cục của sự việc” và “hiệu quả là có
kết cục tốt, đúng như mong muốn”, hoặc “hiệu quả là kết quả đích thực”. Một
số nhà khoa học Trung Quốc như Vương Lạc Phu và Tưởng Nguyệt Thần
viết: “Theo giải thích của Từ điển Từ Hải thì hiệu quả là kết quả hoặc thành

quả do hành động sinh ra”. Người Anh giải thích “hiệu quả: tạo được một
thành quả mong muốn; sản sinh được một kết quả dự định”. Người Pháp giải
thích “hiệu quả: thành quả của một hành động; cái được sản sinh ra bởi một
cái gì đó”. Người Nga coi hiệu quả là thuật ngữ mang gốc la tinh (effectus) và
giải thích rằng “hiệu quả: ấn tượng, tác dụng, công hiệu, công dụng,... của một
hoạt động nào đó”. Nhìn chung khi nói về yêu cầu để một hoạt động có hiệu
quả hơn so với giai đoạn trước đó, nhiều người thường dùng cụm từ nâng cao
hiệu quả.
1.2.2.2. Hiệu quả công tác thanh tra giáo dục
Hiệu quả của công tác thanh tra giáo dục là phát hiện những mặt tích cực,
các vi phạm, thiếu sót của các đối tượng thanh tra về: Thực hiện chế định
GD&ĐT (chú trọng đến phát hiện những tích cực và tiêu cực trong thực hiện
những quy định mục đích giáo dục, kế hoạch hoạt động, nội dung, chương trình
và phương pháp giáo dục,...); Phát triển và điều hành bộ máy tổ chức, sử dụng


nhân lực trong hoạt động giáo dục (chú trọng đến vi phạm và thiếu sót của lực
lượng giáo dục như CBQL, giáo viên, nhân viên,... trong công tác giáo dục); Huy
động và sử dụng nguồn tài lực và vật lực (TL & VL) giáo dục của cơ sở giáo
dục; Xây dựng, bảo vệ và phát huy những thuận lợi của môi trường giáo dục và
hạn chế những bất lợi của môi trường giáo dục; Thiết lập và vận hành hệ thống
thông tin quản lý giáo dục nói chung và thông tin giáo dục nói riêng (trong đó
chú trọng đến những thông tin về mục tiêu, chương trình, kế hoạch và phương
pháp giáo dục).
Đánh giá: Trên cơ sở những tiêu chí trong mục tiêu đã định; TTrGD đánh
giá việc thực hiện pháp luật và nhiệm vụ của đối tượng thanh tra; đồng thời đánh
giá cả việc nghiên cứu, chỉ đạo nhằm: giúp cho công tác quản lý giáo dục có hiệu
quả hơn, giúp hoàn thiện về nội dung và thể chế hoá văn bản luật, các văn bản
dưới luật.
Điều chỉnh: TTrGD có tác dụng điều chỉnh hoạt động của đối tượng thanh

tra; đồng thời có kiến nghị với các cấp có thẩm quyền để điều chỉnh:
- Chế định GD & ĐT.
- Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động của đối tượng thanh tra.
- Phương thức và kế hoạch đầu tư TL & VL cho giáo dục;
- Phương thức vận động các lực lượng xã hội tham gia giáo dục;
- Xây dựng hệ thống thông tin quản lý giáo dục và thông tin giáo dục.
Giúp đỡ: Giúp đỡ các đối tượng thanh tra hiểu rõ chế định GD & ĐT,
những hoạt động theo chức năng nhiệm vụ của bộ máy TC & NL giáo dục (chú
trọng đến hoạt động dạy học và giáo dục của lực lượng tham gia giáo dục),
những hoạt động về lĩnh vực huy động, sử dụng và bảo quản TL & VL giáo dục,
những hoạt động xây dựng môi trường giáo dục và những hoạt động thu thập, xử
lý thông tin giáo dục.