BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
==
ĐẶNG THÀNH TÂN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGHỆ AN – THÁNG 9/2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
==
ĐẶNG THÀNH TÂN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.05
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Ngô Đình Phương
NGHỆ AN – THÁNG 9/2013
LỜI CÁM ƠN
Hai năm học trôi qua từ những ngày đầu được diện kiến các thầy cô trường
Đại học Vinh cho đến ngày chắp bút và hoàn thành luận văn thạc sỹ, trong điều
kiện vừa làm vừa học, tôi đã phải nỗ lực rất nhiều. Nhưng chắc chắn tôi sẽ
không thể hoàn thành tốt việc học của mình nếu không có sự tận tình giúp đỡ
của rất nhiều người.
Đầu tiên với tình cảm trân trọng của mình, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn
sắc đến quý thầy cô giáo-những nhà khoa học trường Đại học Vinh đã ân cần
dạy dỗ, giúp đỡ, chia sẽ và tạo mọi điều kiện để chúng tôi được tham gia học
tập, nghiên cứu khoa học nâng cao trình độ của mình. Đặc biệt xin gửi lời cám
ơn chân thành đến thầy, PGS.TS. Ngô Đình Phương người đã hướng dẫn, giúp
đỡ tôi rất nhiều để hoàn thành luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục này.
Xin chân thành biết ơn Ban Giám Hiệu Đại học Y Dược, Ban Chủ nhiệm
Khoa Y đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội đạt được nguyện vọng của mình. Xin
cám ơn thật nhiều đến người thân, bạn bè, các đồng nghiệp ở Ban Quản lý Đào
tạo và các phòng ban khác đã động viên và giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt quá
trình học tập và công tác.
Đề tài của luận văn còn rất mới mẽ nên mặc dù đã cố gắng rất nhiều trong
tìm tòi và nghiên cứu nhưng chắc chắn không thể hoàn chỉnh và trọn vẹn, xin
trân trọng tiếp nhận những ý kiến đóng góp từ quý thầy cô, các anh chị đồng
nghiệp và các đọc giả để luận văn được hoàn thiện hơn.
Chân thành cám ơn.
TP.HCM, tháng 9 năm 2913
Tác giả
Đặng Thành Tân
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
STT
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
DIỄN GIẢI
1
CBQL
Cán bộ quản lý
2
CTCTSV
Công tác chính trị sinh viên
3
HSSV
Học sinh, sinh viên
4
KQRL
Kết quả rèn luyện
5
NCKH
Nghiên cứu khoa học
6
QLSV
Quản lý sinh viên
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cưú................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................4
7. Đóng góp của luận văn....................................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn......................................................................................5
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý công tác đánh giá kết quả rèn
luyện cho sinh viên.................................................................................... 6
1.1.
Tổng quan vấn đề nghiên cứu.................................................................6
1.2.
Các khái niệm cơ bản của đề tài.............................................................9
1.2.1. Rèn luyện và kết quả rèn luyện..................................................................9
1.2.2. Đánh giá và đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên...............................9
1.2.2.1. Đánh giá................................................................................................9
1.2.2.2. Đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên...........................................10
1.2.3. Quản lý và quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên...11
1.2.3.1. Quản lý................................................................................................11
1.2.3.2. Quản lý giáo dục.................................................................................12
1.2.3.3. Quản lý nhà trường.............................................................................12
1.2.3.4. Sinh viên.............................................................................................12
1.2.3.5. Quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên................13
1.2.4. Biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên....13
1.2.4.1. Biện pháp............................................................................................13
1.2.4.2. Biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên13
1.3.
Một số vấn đề về đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên...............13
1.3.1. Mục đích đánh giá....................................................................................13
1.3.2. Nội dung đánh giá....................................................................................14
1.3.3. Phương pháp, hình thức đánh giá.............................................................15
1.3.4. Các tiêu chí đánh giá................................................................................18
1.3.5. Các nguyên tắc đảm bảo tính khách quan, minh bạch và chính xác trong
việc đánh giá............................................................................................18
1.4.
Một số vấn đề quản lý đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên......18
1.4.1. Sự cần thiết phải tăng cường quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên............................................................................................18
1.4.2. Nội dung, phương pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho
sinh viên...................................................................................................19
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý công tác đánh giá kết quả rèn
luyện cho sinh viên...................................................................................19
Chương 2: Cơ sở thực tiễn về quản lý công tác đánh giá kết quả rèn
luyện cho sinh viên tại Đại học Y Dược TP.HCM................................22
2.1.
Giới thiệu về Đại học Y Dược TP.HCM...............................................22
2.1.1. Sự hình thành và phát triển......................................................................22
2.1.2. Cơ cấu tổ chức..........................................................................................22
2.1.2.1. Các đơn vị và trung tâm trực thuộc của trường..................................23
2.1.2.2. Về nhân sự..........................................................................................25
2.1.3. Về đào tạo................................................................................................25
2.1.3.1. Các chương trình đào tạo đại học.......................................................26
2.1.3.2. Các chương trình đào tạo sau đại học.................................................26
2.1.3.3. Các chương trình đào tạo trung học hai năm......................................27
2.1.4. Về nghiên cứu khoa học...........................................................................28
2.1.5. Về phục vụ cộng đồng..............................................................................28
2.2.
Thực trạng về công tác quản lý sinh viên của Đại học Y Dược
TP.HCM..................................................................................................29
2.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý sinh viên...........................................................29
2.2.2. Nội dung công tác quản lý sinh viên.......................................................31
2.2.2.1. Quản lý hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên.......................31
2.2.2.2. Thực hiện chế độ chính sách cho sinh viên........................................32
2.2.2.3. Công tác quản lý sinh viên nội trú......................................................32
2.2.2.4. Công tác quản lý sinh viên ngoại trú...................................................33
2.2.2.5. Thực hiện công tác an ninh, trật tự, an toàn, phòng chống tội phạm và
các tệ nạn xã hội..................................................................................34
2.2.2.6. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống cho sinh viên34
2.3.
Thực trạng công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên Đại học
Y Dược TP.HCM....................................................................................35
2.3.1. Thực trạng áp dụng các văn bản pháp quy của trường về công tác quản lý
HSSV........................................................................................................35
2.3.2. Cơ cấu tổ chức và các bộ phận liên quan đến đến công tác đánh giá học
sinh, sinh viên...........................................................................................37
2.3.3. Thực trạng nhiệm vụ rèn luyện và tự đánh giá của sinh viên trường.......40
2.3.3.1. Nhận thức của sinh viên về nhiệm vụ tự rèn luyện bản thân..............40
2.3.3.2. Thái độ của sinh viên về thực hiện hoạt động tự đánh giá kết quả rèn
luyện....................................................................................................43
2.3.4. Thực trạng thực hiện công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên 43
2.3.4.1. Thái độ của sinh viên đối với công tác tổ chức đánh giá kết quả rèn
luyện cho sinh viên của trường...........................................................43
2.3.4.2. Thực trạng về xây dựng quy trình đánh giá........................................46
2.3.4.3. Thực trạng về nội dung đánh giá........................................................48
2.3.4.4. Thực trạng về hình thức đánh giá.......................................................50
2.3.4.5. Thực trạng về phương pháp đánh giá..................................................52
2.3.5. Thực trạng kết quả rèn luyện của sinh viên trường..................................52
2.4.
Thực trạng quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
Đại học Y Dược TP.HCM......................................................................56
2.4.1. Thực trạng thực hiện các chức năng quản lý............................................56
2.4.1.1. Thực trạng về việc lập kế hoạch quản lý.............................................57
2.4.1.2. Thực trạng về tổ chức thực hiện quản lý.............................................58
2.4.1.3. Thực trạng về chỉ đạo thực hiện quản lý.............................................60
2.4.1.4. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá công tác quản lý.............................61
2.4.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý......................................................62
2.4.2.1. Những thành quả đạt được..................................................................64
2.4.2.2. Những mặt hạn chế.............................................................................65
2.4.2.3. Nguyên nhân.......................................................................................65
Chương 3: Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn
luyện cho sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM.....................................68
3.1.
Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.......................................................68
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu...........................................................68
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn...........................................................68
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả...........................................................68
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi..............................................................69
3.2.
Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho
sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM......................................................69
3.2.1. Hoàn thiện quy trình đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên. .............69
3.2.2. Tăng cường công tác thu thập thông tin, tiến hành kiểm tra, giám sát các
hoạt động của sinh viên...........................................................................71
3.2.3. Phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa các bộ phận liên quan đến công tác
theo dõi, đánh giá sinh viên thông qua các hoạt động.............................73
3.2.4. Đẩy mạnh giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho sinh viên.75
3.2.5. Tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để sinh viên phát huy tính tự chủ, tự
quản, tự chịu trách nhiệm đối với hoạt động rèn luyện của bản thân......78
3.2.6. Thực hiện tốt công tác thi đua khen thưởng cho sinh viên và các cá nhân,
tập thể làm tốt công tác đánh giá KQRL cho sinh viên...........................81
3.3.
Mối quan hệ giữa các biện pháp...........................................................83
3.4.
Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.......85
3.4.1. Khảo sát sự cần thiết của các biện pháp...................................................85
3.4.2. Khảo sát tính khả thi của các biện pháp...................................................87
Kết luận và kiến nghị.............................................................................. 91
1
MỞ ĐẦU
1.
Lý do chọn đề tài
Giáo dục là hiện tượng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là sự truyền đạt và
lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử - xã hội của các thế hệ loài người [33]. Giáo dục
sinh ra, phát triển và mất đi cùng với sự xuất hiện, phát triển và mất đi của loài
người.
Giáo dục ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn lịch sử đều mang trên mình sứ mạng
phục vụ cho nền chính trị, kinh tế, văn hóa tư tưởng của xã hội đó. Trải qua
những thăng trầm của lịch sử, nền giáo dục Việt Nam đã không ngừng đi lên
cùng với sự phát triển của xã hội và luôn luôn làm tròn sứ mạng của mình. Mục
tiêu phát triển đất nước trong từng giai đoạn lịch sử khác nhau bao giờ cũng gắn
liền với mục tiêu phát triển giáo dục trong cùng giai đoạn lịch sử ấy.
Trong những năm gần đây, đứng trước sự biến động mạnh mẽ của nền kinh
tế thế giới, sự phát triển như vũ bão của khoa học, kỹ thuật, công nghệ, quá trình
toàn cầu hóa và cơ chế thị trường. Sự tác động tổng hợp này đã đặt hệ thống
giáo dục của mỗi quốc gia vào một thách thức mới: thách thức của sự thích nghi,
đứng vững, cạnh tranh và vươn lên. Vì vậy chính sách và thực tiễn giáo dục luôn
nhận được sự quan tâm đặc biệt của mỗi quốc gia, mỗi gia đình, và mỗi cá nhân.
Hệ thống giáo dục và sự phát triển của đất nước chúng ta không nằm ngoài quy
luật này.
Nghị quyết hội nghị Trung Ương 2 khóa VIII về giáo dục khẳng định:
“Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con người
và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có
đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ tổ quốc; công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của
2
dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; phát huy tiềm năng của
dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực
của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng
tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức kỷ
luật; có sức khoẻ...”[2].
Mục tiêu đào tạo của mỗi cơ sở giáo dục là hình thành và bồi dưỡng nhân
cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Để thực hiện mục tiêu trên, bên cạnh việc nỗ lực học tập , mỗi sinh
viên phải không ngừng rèn luyện bản thân để trở thành những con người có tài
lẫn đức. Mục tiêu đó đã được cụ thể hóa thành các mục tiêu riêng của từng
trường, từng khoa, từng chuyên ngành đào tạo trong các trường đại học.
Sự nỗ lực học tập và ý thức tu dưỡng, rèn luyện bản thân để phát triển toàn
diện là nghĩa vụ của mỗi sinh viên. Việc theo dõi, đánh giá kết quả rèn luyện của
sinh viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng và xuyên suốt trong công tác
học sinh sinh viên của các trường đại học. Việc tăng cường quản lý công này
góp phần tạo sự minh bạch, công khai và công bằng trong việc đánh giá sinh
viên, từ đó tạo động lực nhất định cho nhiệm vụ tự rèn luyện của mỗi sinh viên.
Sinh viên Đại học Y Dược sẽ là những cán bộ y tế trong tương lai, mang sứ
mạng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Vì vậy, bên cạnh việc nỗ lực, trau dồi trong
học tập để trở thành một người thầy thuốc vững về y lý, giỏi về y thuật, việc rèn
luyện về y đức để trở thành người thầy thuốc vừa hồng vừa chuyên là nhiệm vụ
không kém phần quan trọng. Hai nhiệm vụ này phải song song với nhau và là
mục tiêu phấn đấu rèn luyện suốt đời của người sinh viên Y khoa.
Đối với sinh viên ngành y, giỏi y thuật thôi chưa đủ, còn phải có một y đức
sáng ngời nữa. Song y đức sáng không phải là một cái gì đó có sẵn trong mỗi ybác sỹ, điều dưỡng tương lai, cũng không phải chỉ đến khi trở thành một y-bác
3
sỹ, điều dưỡng thực thụ thì sinh viên ngành y mới biết thế nào là y đức. Trái lại,
y đức là kết quả của một quá trình nỗ lực học tập, trau dồi và rèn luyện không
ngơi nghỉ từ khi người sinh viên ngành y còn ngồi trên ghế giảng đường.
Quan tâm, theo dõi và quản lý tốt công tác đánh giá rèn luyện của sinh viên
để kịp thời đưa ra những điều chỉnh thích hợp là nhiệm vụ thường xuyên và cần
thiết của nhà trường.
Do những nguyên nhân chủ quan cũng như khách quan, việc quản lý công
tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM thời gian
qua chưa được chú trọng đúng mức. Việc đưa ra các biện pháp cụ thể nhằm
tăng cường quản lý công tác này là một nhiệm vụ không thể trì hoãn. Đó là
những lý do thúc đẩy tôi tiến hành đề tài nghiên cứu cho luận văn khoa học của
mình là: “ Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho
sinh viên Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh”.
2.
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp quản
lý nhằm nâng cao chất lượng công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
Đại học Y Dược TP.HCM.
3.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho
sinh viên
Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả
rèn luyện cho sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM.
4.
Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được một số biện pháp mang tính khoa học, khả
thi thì có thể nâng cao chất lượng công tác quản lý đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM
4
5.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên
- Nghiên cứu thực trạng quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho
sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM
- Đề xuất và thăm dò tính cần thiết và khả thi của một số biện pháp quản lý
công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên Đại học Y Dược TP.HCM.
6.
Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc
nhóm phương pháp nghiên cứu này gồm có:
+ Phương pháp phân tích-tổng hợp tài liệu
+ Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Thu thập các thông tin thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên
cứu này gồm có:
+ Phương pháp điều tra
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
+ Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
- Phương pháp thống kê toán học.
7.
Đóng góp của luận văn
- Về mặt lý luận: Luận văn góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về
khoa học giáo dục, về quản lý giáo dục, quản lý nhà trường và quản lý công
tác đánh giá kết quả rèn luyện của người học.
- Về mặt thực tiễn: Luận văn góp phần khảo sát thực trạng công tác
đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh
5
hiện nay. Từ đó, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả
công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên Đại học Y dược TP. Hồ
Chí Minh hiện nay.
8.
Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, nội dung Luận văn gồm
có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn về quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên tại Đại học Y Dược TP.HCM.
Chương 3: Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN CHO SINH VIÊN
1.1.
Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Xã hội loài người từ lúc loài người thông minh xuất hiện đến nay đã trải
qua biết bao thăng trầm lịch sử, những hình thái kinh tế- xã hội cũ được thay thế
lần lượt bởi những hình thái kinh tế- xã hội mới hơn, tiến bộ hơn văn minh hơn.
Tất cả những sự thay thế đó đều hướng tới sự phát triển cao hơn của xã hội loài
người, như một quá trình phát triển lịch sử tự nhiên.
Để có thể giữ vững được sự phát triển ngày một văn minh, hiện đại của xã
hội, các chuẩn mực xã hội đã được đặt ra nhằm định hướng các hành vi của mỗi
cá nhân trong xã hội theo một trật tự nhất định, phù hợp với lợi ích cộng đồng và
lợi ích của xã hội.
Hiện nay trên thế giới, sự nhiễu loạn của hệ giá trị, sự biến đổi của nhiều
chuẩn mực xã hội đang khiến cho nhân loại phải đặc biệt lưu tâm. Bất chấp các
giá trị và chuẩn mực về chủ nghĩa nhân đạo truyền thống, sự sai lệch về chuẩn
mực xã hội trong hành vi xã hội của một bộ phận người đã lên đến mức báo
động.
Kinh tế thị trường ngày càng tạo ra sự phát triển không ngừng cho xã hội,
nhưng những hệ lụy của cơ chế thị trường đã kéo theo sự sai lệch của các chuẩn
mực và giá trị xã hội – đó chính là các tệ nạn xã hội. Các sai lệch chuẩn mực xã
hội trên phạm vi toàn cầu, đặc biệt trong nhóm thanh thiếu niên , trong đó có bộ
phận không nhỏ HSSV.
7
HSSV là lực lượng thanh niên có tri thức cao trong xã hội, được sự quan
tâm giáo dục đặc biệt của gia đình, nhà trường và xã hội. Chính họ là những
người đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc công nghiêp hóa, hiện đại hóa đất
nước.
Vì vậy bên cạnh việc ra sức học tập, trau dồi để có thể chiếm lĩnh được
những tri thức của nhân loại biến thành năng lực của bản thân để có thể phục vụ
cho công cuộc đổi mới của đất nước, mỗi sinh viên cần phải rèn luyện tư tưởng,
ý thức, hành vi, đạo đức, lối sống của mình một cách chuẩn mực song song với
việc học tập kiến thức chuyên ngành ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Đó chính là một quá trình hình thành nhân cách để một sinh viên sau khi ra
trường có thể trưởng thành cả về tri thức lẫn nhân cách làm người.
Nền giáo dục Việt Nam cũng đã đặt mục tiêu giáo dục là đào tạo con người
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp,
trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi
dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, công tác HSSV nói chung, công tác
quản lý hoạt động rèn luyện hạnh kiểm của HSSV trong các trường đại học rất
được chú trọng.
Công tác HSSV là một bộ phận trọng tâm, chủ yếu hình thành nhân cách cho
người học trong toàn bộ quá trình tổ chức đào tạo ở các trường đại học, cao
đẳng, trung cấp chuyên nghiệp. Đảng và Nhà nước rất quan tâm tới công tác
HSSV, cùng với sự chỉ đạo thay đổi Luật giáo dục cho phù hợp với thực tiễn
giáo dục và sự phát triển của kinh tế xã hội, Chính phủ đã ban hành Nghị định
số 85/2003/NĐ-CP ngày 18/7/2003 quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Giáo dục - Đào tạo và Bộ trưởng Bộ Giáo dục -
8
Đào tạo đã ra quyết định số 4499/QĐ – BGDĐT ngày 23/8/2007 về việc quy
định chức năng nhiệm vụ của các tổ chức giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng
quản lý nhà nước thuộc Bộ Giáo dục - Đào tạo theo quy định tại Nghị định trên
của Chính phủ, trong đó có Vụ Công tác học sinh, sinh viên.
Sau khi có quyết định của Chính phủ, các trường đã chủ động kiện toàn bộ
máy tham gia công tác HSSV theo hướng tập trung vào một đầu mối trên cơ sở
sáp nhập các bộ phận làm công tác chính trị, công tác sinh viên thành phòng
Công tác chính trị học sinh sinh viên hoặc phòng Công tác HSSV nên thuận tiện
cho việc quản lý, theo dõi.
Trên cở kiện toàn lại bộ máy công tác HSSV, Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng đã
ban hành hàng loạt các văn bản quy định và hướng dẫn công tác HSSV làm căn
cứ pháp lý cho các trường tổ chức quản lý và triển khai công tác HSSV một
cách thống nhất và có hiệu quả.
Đi sâu vào vấn đề đánh giá rèn luyện của HSSV, Bộ Giáo dục và Đào tạo
ban ra quyết định số 42/2002/QĐ-BGDĐT sau đó được thay thế bằng quyết
định số 60/2007/QĐ-BGDĐT: “ Ban hành Quy chế đánh giá kết quả rèn luyện
của học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục đại học và trường trung cấp chuyên
nghiệp hệ chính quy ”. Theo đó, hầu hết các trường Đại học, Cao đẳng và Trung
học chuyên nghiệp, trong đó có Đại học Y Dược TP.HCM đều ban hành các quy
chế riêng về đánh giá KQRL của sinh viên cho phù hợp với cơ sở giáo dục của
mình trong đó quy định rất cụ thể về các tiêu chí, nội dung, quy trình đánh giá
và tự đánh giá của HSSV cũng như quy trình quản lý công tác này.
Năm 2006, tác giả Nguyễn Thị Kim Thoa có một nghiên cứu rất chi tiết về
đề tài “Một số biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện của sinh
9
viên trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam”. Đề tài đã được đánh giá cao bởi
tính thực tiễn và tính mới mẽ của nó.
Công tác đánh giá KQRL cho HSSV là một trong những nhiệm vụ rất quan
trọng trong chuổi công tác quản lý HSSV của các trường đại học nhằm đảm bảo
mục tiêu của ngành giáo dục đề ra là đào tạo con người phát triển toàn diện về:
đức, trí, thể, mỹ.
1.2.
Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Rèn luyện và kết quả rèn luyện
Rèn lyện có nghĩa là luyện tập một cách thường xuyên để đạt tới những
phẩm chất hay trình độ nào đó. [32]
Kết quả rèn luyện là sản phẩm sau cùng đã được tổng kết, đánh giá sau
một quá trình rèn luyện. [32]
Toàn bộ quá trình hoạt động của sinh viên trong học tập cũng như các sinh
hoạt khác là một quá trình vận động có ý thức nhằm hình thành nhân cách của
người sinh viên. Thành tựu đạt được của quá trình đó có thể gọi là kết quả rèn
luyện của sinh viên.
1.2.2. Đánh giá và đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên
1.2.2.1. Đánh giá
Đánh giá có nghĩa nhận định giá trị . Những từ có nghĩa gần với đánh giá là
phê bình, nhận xét, nhận định, bình luận, xem xét[32]. Đánh gía một quá trình
nào đó, một đối tượng nào đó, chẳng hạn một con người, một tác phẩm nghệ
thuật, một sản phẩm hàng hoá hay dịch vụ, đội ngũ giáo viên hay đánh giá tác
động môi trường….Đánh giá có ý nghĩa quan trọng trong nhiều lĩnh vực như
chính trị, xã hội, nghệ thuật, thương mại, môi trường hay giáo dục...
Đánh giá là một hoạt động định kỳ của chu trình quản lý, nhằm thu thập và
phân tích các thông tin, tính toán các chỉ số, để đối chiếu xem chương trình hay
10
hoạt động có đạt được mục tiêu đề ra trong kế hoạch hay không, kết quả tương
xứng với nguồn lực bỏ ra hay không.[21]
Đánh giá là một khâu rất quan trọng trong quản lý, nó ảnh hưởng rất lớn
đến kết quả, hiệu quả của một quá trình. Đánh giá càng kỹ, càng đúng thì kết
quả sẽ càng tốt càng cao. Đánh giá cần được làm trước, trong và sau khi triển
khai thực hiện kế hoạch, phải tiến hành thường xuyên và có hệ thống
1.2.2.2. Đánh giá kết qủa rèn luyện của sinh viên
Đánh giá kết qủa rèn luyện của sinh viên là sự nhận định, xem xét, đối
chiếu và công nhận thành quả đạt được của sinh viên sau một quá trình rèn
luyện.
Quá trình đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên gồm 3 bước chính:
- Bước 1: Lập kế hoạch đánh giá, bao gồm các nhiệm vụ:
o Xác định mục tiêu đánh giá: cần đánh giá hoạt động gì, đánh giá
nhằm mục tiêu gì và kết quả đánh giá sẽ được sử dụng để làm gì.
o Xác định phạm vi đánh giá: cần dựa vào mục tiêu để xác định phạm
vi và thời gian đánh giá hợp lý.
o Xác định chủ thể đánh giá: những tổ chức và cá nhân tham gia vào
quá trình đánh giá sinh viên phải là những người có uy tín, trung
thực, chí công, sẳn sàng chịu trách nhiệm trước công việc của mình.
o Chọn các phương pháp thu thập số liệu để đánh giá: thu thập số liệu
từ các nhận xét, báo cáo của các bộ phận tham gia quản lý sinh viên
như đoàn, hội sinh viên, đội ngũ cán bộ lớp, ban quản lý ký túc xá,
chính quyền nơi sinh viên cư trú, thầy cô trực tiếp giảng dạy…
o Xác định các yếu tố khác ảnh hưởng đến quá trình đánh giá: cần lập
thời gian biểu cho việc đánh giá, phương tiện, công cụ đánh giá,
khối lượng công việc đánh giá…
11
- Bước 2: Thu thập thông tin: thu thập số liệu từ các công cụ thu thập số
liệu như bảng kiểm, biểu mẫu, bộ câu hỏi …
- Bước 3: Thực hiện đánh giá: Phân tích, tổng hợp số liệu, ra quyết định
công nhận kết quả rèn luyện cho sinh viên và sử dụng kết quả đánh giá
đó.
1.2.3. Quản lý và quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
1.2.3.1. Quản lý
Quản lý là một hoạt động xuất hiện từ lâu đời trong xã hội loài người, ngày
càng phát triển mạnh mẽ và trở thành một một ngành khoa học quan trọng
không thể thiếu trong mọi lĩnh vực của xã hội.[28:7]
Quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến
đối tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất
định.
Hoạt động của một hệ thống bất kỳ đều có sự tác động qua lại giữa hệ thống và
môi trường. Do đó, quản lý được hiểu là việc đảm bảo hoạt động của hệ thống
trong điều kiện có sự biến đổi liên tục của hệ thống và môi trường, là chuyển
động của hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với hoàn cảnh mới.
Hoạt động quản lý là sự biểu hiện ý nguyện tự giác của chủ thể quản lý muốn
điều chỉnh và hướng dẫn các quá trình và các hiện tượng xã hội. Việc xác định
đúng đắn những khả năng và những giới hạn khách quan của hoạt động đó là
tiền đề cơ bản xây dựng lý luận khoa học về quản lý và hoàn thiện quá trình
quản lý về mặt thực tiễn.
Với những phân tích trên mọi hoạt động quản lý đều phải do 4 yếu tố cơ
bản sau cấu thành:
-
Chủ thể quản lý, trả lời câu hỏi: do ai quản lý?
-
Khách thể quản lý, trả lời câu hỏi: quản lý cái gì?
12
-
Mục đích quản lý, trả lời câu hỏi: quản lý vì cái gì?
-
Môi trường và điều kiện tổ chức, trả lời câu hỏi: quản lý trong hoàn cảnh
nào?
Chức năng quản lý gồm: Lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra.
1.2.3.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là một loại hình quản lý xã hội, tức quản lý mọi hoạt
động giáo dục trong xã hội. Quản lý giáo dục vừa có những đặc điểm của quản
lý nói chung vừa có những đặc điểm riêng chỉ có trong lĩnh vực giáo dục.[28:17]
1.2.3.3. Quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường thực chất là quản lý giáo dục trên tất cả các mặt liên
quan đến hoạt động giáo dục trong phạm vi nhà trường. Đó là hệ thống những
hoạt động có mục đích, có kế hoạch nhằm đạt mục tiêu giáo dục đề ra. [29]
1.2.3.4. Sinh viên
Theo từ điển tiếng Việt thông thường thì sinh viên là người học ở các bậc
đại học. Theo Luật giáo dục Việt Nam 2005 thì sinh viên là người đang học tại
các trường cao đẳng, đại học.[25]
Sinh viên có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của xã hội. Là những
tri thức trong tương lai, sinh viên là nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương
lai của đất nước. Họ là một trong những nhân tố quyết định sự thành công của
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ngày càng giàu mạnh.
Quyền và nghĩa vụ của sinh viên cũng như những hành vi mà sinh viên
không được làm đã được quy định rất chặt chẽ trong Quy chế học sinh, sinh viên
các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy (Ban
hành kèm theo Quyết định số 42/2007/QĐ-BGDĐT ngày 13 tháng 8 năm 2007
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
13
1.2.3.5. Quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
Quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên là việc thực hiện
các chức năng quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên : Lập
kế hoạch quản lý, tổ chức thực hiện kế hoạch, chỉ đạo thực hiện kế hoạch và
kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch, đảm bảo cho các hoạt động đánh giá
sinh viên diễn ra một cách chính xác, công bằng, công khai và dân chủ.
1.2.4. Biện pháp và biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện
cho sinh viên
1.2.4.1. Biện pháp
Biện pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn đề [32]. Trong quản lý,
biện pháp quản lý là tổ hợp các cách thức tiến hành của chủ thể quản lý nhằm
tác động đến đối tượng quản lý để giải quyết những vấn đề cụ thể của hệ thống
quản lý làm cho hệ thống vận hành, phát triển đạt mục tiêu mà chủ thể đề ra và
phù hợp với qui luật khách quan.
1.2.4.2. Biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
Biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên là việc
người quản lý sử dụng các chức năng quản lý, các công cụ quản lý, các phương
pháp quản lý, các nguyên tắc quản lý một cách phù hợp cho từng tình huống vào
đối tượng mà mình quản lý, đó là quy trình đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh
viên và các thành phần tham gia vào quy trình đó nhằm hướng cho hoạt động
này đi đúng định hướng và đạt mục tiêu mong muốn.
1.3.
Một số vấn đề về đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên
1.3.1. Mục đích đánh giá
Theo từ điển Tiếng Việt, đánh giá được hiểu là nhận định giá trị [32].Trong
giáo dục học, đánh giá được hiểu là quá trình hình thành những nhận định, phán
đoán về kết quả công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu được đối
chiếu với mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích
14
hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả công
tác giáo dục.
Qua cách hiểu trên, đánh giá trong giáo dục không chỉ ghi nhận thực trạng mà
còn đề xuất những quyết định làm thay đổi thực trạng giáo dục theo chiều hướng
mong muốn của xã hội.
Theo đó, việc đánh giá kết quả rèn luyện cho sinh viên nhằm vào mục đích
sau:
-
Làm sáng tỏ mức độ đạt được và chưa đạt được về các mục tiêu rèn luyện
của người sinh viên, phát hiện những sai sót, những tiêu cực và nguyên nhân dẫn
đến những sai sót, tiêu cực đó giúp sinh viên nhận thức đúng và điều chỉnh hành
vi của mình để từng bước hoàn thiện bản thân.
-
Công khai hóa các nhận định về hạnh kiểm của từng sinh viên, tạo cơ hội
cho mỗi sinh viên nâng cao nhận thức và kỹ năng tự đánh giá bản thân, giúp các
em nhận ra sự tiến bộ hay hạn chế của mình, tạo động lực cho sinh viên nỗ lực
và phát huy để tiến bộ.
-
Giúp cho các bộ phận quản lý sinh viên có cơ sở thực tế để nhìn nhận lại
hoạt động quản lý của mình, tự điều chỉnh để hoàn thiện công tác quản lý sinh
viên trong nhà trường.
1.3.2. Nội dung đánh giá
Theo quy chế đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh, sinh viên các cơ sở
giáo dục đại học và trường trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy (Ban hành
kèm theo Quyết định số 60/2007/QĐ-BGDĐT ngày 16 tháng 10 năm 2007 của
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) quy định nội dung như sau:
Đánh giá phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của sinh viên theo các
mức điểm đạt được trên các mặt: ý thức học tập; ý thức và kết quả chấp hành nội
15
quy, quy chế trong nhà trường; ý thức và kết quả tham gia các hoạt động chính
trị - xã hội, văn hoá, văn nghệ, thể thao, phòng chống các tệ nạn xã hội; phẩm
chất công dân và quan hệ với cộng đồng: ý thức, kết quả tham gia phụ trách lớp,
các đoàn thể, tổ chức khác trong nhà trường hoặc sinh viên có các thành tích đặc
biệt trong học tập, rèn luyện.
1.3.3. Phương pháp, hình thức đánh giá
a. Thang điểm đánh giá kết quả rèn luyện sinh viên
Các nội dung rèn luyện được đánh giá bằng thang điểm 100 và không vượt quá
100 điểm.
STT
Nội dung đánh giá
1 Đánh giá về ý thức học tập
Đánh giá về ý thức và kết quả chấp hành
2
nội quy, quy chế trong nhà trường
Đánh giá về ý thức và kết quả tham gia
3
4
5
6
Khung điểm đánh giá
từ 0 đến 30 điểm
các hoạt động chính trị - xã hội, văn hoá,
văn nghệ, thể thao, phòng chống các tệ
nạn xã hội
Đánh giá về phẩm chất công dân và quan
hệ với cộng đồng
Đánh giá về ý thức và kết quả tham gia
công tác phụ trách lớp, các đoàn thể, tổ
chức trong nhà trường
Điểm thưởng cho SV có thành tích đặc
biệt trong học tập, rèn luyện của sinh viên.
b. Phân loại kết quả rèn luyện sinh viên
Phân loại
Xuất sắc
Tốt
Khá
Trung bình khá
Trung bình
Điểm rèn luyện
Từ 90 đến 100 điểm
Từ 80 đến dưới 90 điểm
Từ 70 đến dưới 80 điểm
Từ 60 đến dưới 70 điểm
Từ 50 đến dưới 60 điểm
từ 0 đến 25 điểm
từ 0 đến 20 điểm
từ 0 đến 15 điểm
từ 0 đến 10 điểm
từ 0 đến 20 điểm