Hướng đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở trường THCS hiện nay

H ướn g đổi m ớ
i ph ươn g pháp d ạ
y họ
c môn toán ở tr ườn g THCS
hi ệ
n nay
Hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là:
Tích cực hóa hoạt động của học sinh, khơi dậy và phát triển khả năng tự học nhằm hình
thành tư duy tích cực, độc lập, sáng tạo;
Nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề;
Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn;
Tác động đến tình cảm, đem lại niềm tin, hứng thú học tập cho học sinh.
Do đặc trưng riêng của phân môn đại số, việc dạy học cần chú trọng:
Kết hợp giữa ôn cũ và giảng mới.
Thực hiện vừa giảng vừa luyện, kết hợp ôn tập, từng bước hệ thống hóa kiến thức.
Rèn luyện các kĩ năng cơ bản của phân môn Đại số:
Kĩ năng tính toán không dụng cụ và có dụng cụ (bảng số, máy tính bỏ túi), lập bảng,
biểu.
Kĩ năng thực hiện các phép biến đổi đồng nhất.
Kĩ năng giải phương trình, bất phương trình và hệ phương trình.
Kĩ năng đọc và vẽ đồ thị của hàm số.
Kĩ năng chứng minh: đẳng thức, bất đẳng thức, tính chia hết...
Kĩ năng toán học hóa các tình huống thực tế, giải bài toán bằng cách lập phương trình,
vẽ đồ thị...

Đặc tr ưng c ơ bản c ủa ph ương pháp d ạy h ọc đổi m ới
Phương pháp dạy học đổi mới trong môn Toán nói chung, phân môn Đại số nói riêng
cần thể hiện các đặc trưng cơ bản sau:

Dạy h ọc thông qua các hoạt động c ủa h ọc sinh
Dạy học toán thực chất là dạy hoạt động toán học. Học sinh là chủ thể của hoạt động

học, cần phải được cuốn hút vào những hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ
đạo, qua đó, học sinh tự lực khám phá điều mình chưa biết chứ không phải thụ động tiếp
thu những tri thức đã được sắp đặt. Giáo viên không cung cấp, áp đặt kiến thức có sẵn
mà hướng dẫn học sinh phát hiện và chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện kĩ năng thông qua các
hoạt động, hình thành thói quen vận dụng kiến thức toán học vào học tập các môn học
khác và vào thực tiễn.

Dạy h ọc chú tr ọng rèn luyện ph ươ ng pháp t ự h ọc
Trong hoạt động dạy học theo phương pháp đổi mới, giáo viên giúp học sinh chuyển từ
thói quen học tập thụ động sang tự học chủ động. Muốn vậy, cần truyền thụ những tri


thức phương pháp để học sinh biết cách học, biết cách suy luận, biết cách tìm lại những
điều đã quên, biết cách tìm tòi để phát hiện kiến thức mới.
Trong phân môn Đại số, các tri thức phương pháp thường là những quy tắc, quy trình,
nói chung là các phương pháp có tính chất thuật toán. Tuy nhiên, cũng cần coi trọng các
phương pháp có tính chất tìm đoán (ví dụ phương pháp tổng quát của Polya để giải bài
tập toán học). Học sinh cần được rèn luyện các thao tác tư duy: phân tích, tổng hợp, đặc
biệt hóa, khái quát hóa, tương tự, quy lạ về quen,...Việc nắm vững các tri thức phương
pháp nói trên tạo điều kiện cho học sinh có thể tự đọc hiểu được tài liệu, tự làm được bài
tập, nắm vững và hiểu sâu các kiến thức cơ bản đồng thời phát huy được tiềm năng
sáng tạo của bản thân.

Tăng c ườ ng h ọc tập cá thể ph ối h ợp v ới h ọc t ập h ợp tác
Phương pháp dạy học đổi mới yêu cầu học sinh ”nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn, thảo
luận nhiều hơn”. Điều đó có nghĩa là học sinh phải có sự cố gắng trí tuệ và nghị lực cao
trong quá trình tự lực tiếp cận tri thức mới, phải thực sự suy nghĩ và làm việc một cách
tích cực, độc lập, đồng thời phải có mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân. Lớp học là
môi trường giao tiếp: thày-trò, trò-trò, do đó cần phát huy tích cực của mối quan hệ này
bằng các hoạt động hợp tác, tạo điều kiện cho mỗi người nâng cao được trình độ qua

việc vận dụng vốn hiểu biết và kinh nghiệm của từng cá nhân và tập thể.

Kết h ợp đánh giá của thày v ới t ự đánh giá c ủa trò
Trong phương pháp dạy học đổi mới, để phát huy vai trò tích cực chủ động của học sinh,
giáo viên cần hướng dẫn học sinh phát triển khả năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách
học của mình. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh tự đánh giá bài làm của bản thân, nhận
xét góp ý bài làm, cách phát biểu của bạn, phê phán các sai lầm và tìm nguyên nhân,
nêu cách sửa chữa sai lầm.

Biện pháp
Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học thể hiện được đầy đủ các đặc trưng nói trên,
giáo viên cần kế thừa, phát huy các mặt tích cực trong phương pháp truyền thống
(thuyết trình, đàm thoại, trực quan,...) đồng thời mạnh dạn áp dụng các xu hướng dạy
học hiện đại. Hai xu hướng sau đây đang được vận dụng rộng rãi và tỏ ra có hiệu quả,
thích hợp với định hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ