Bài thuyết trình về phương pháp phóng xạ môn Lý Sinh

Bài thuyết trình
Nhóm 1

PHƯƠNG PHÁP PHÓNG XẠ

Lớp ĐH Dược 01

GV hướng dẫn:
Company LOGO
Th.S Võ thị Thanh Trúc


LOGO

Thành viên nhóm 1
Đoàn Thị Quỳnh Anh

Trần Thiên Nhật

Võ Quốc Tuyển

Lê Thị Yến

Hồ Vương Thị Thanh Xuân

Đoàn Lê Thùy Trâm

Lê Ngọc Anh Thư

Mai Thị Loan

Trần Thị Nhật Lệ

Nguyễn Anh Huy

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

Phương pháp phóng xạạ

Lịch sử ra đời của phương pháp

Nội dung thuyết trình
Cơ sở vật lý của phương

Tổng kết

pháp

Ứng dụng

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

Lịạc h sưử rạ đơờị





sự khám phá phóng xạ

Nghiên cứu hạt nhân
nguyên tử

1899
1895

1896

Đầu TK XX

1897
1900



tia X được phát hiện bởi
Wilhelm Roentgen



Làm sáng tỏ bản chất của tia



Năng lượng hạt nhân

Cathode

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


 Vào năm 1895, tia X được phát hiện bởi Wilhelm Roentgen. Ông đã tiến hành một thí nghiệm
trong phòng thí nghiệm có liên quan đến chụp điện tử tốc độ cao tại một mục tiêu.

 Đến hết tháng 12, Roentgen công bố một bài báo ngắn, xác nhận sự tồn tại của một bức xạ lạ và
chưa hề được biết tới, vì vậy nó nhanh chóng được đặt tên là “tia X”.

Wilhelm Conrad Rontgen và hình ảnh bàn tay vợ ông sau

Con tem của Ai Cập kỉ niệm 100 năm

khi chiếu tia X

ngày tìm ra tia X


 1896: Sự khám phá phóng xạ

Henrị Beccquerel

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


 Năm 1897, J.J. Thomson (Joseph John Thomson) phát hiện các tia phát ra từ Cathode trong một
ống chân không là những hạt có mang điện tích.

 Các khám phá của Marie Sklodowska Curie và Pierre Curie.

Ống Crookes

Joseph John Thomson

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


 Trong những năm 1898-1899,thông qua một chuỗi dài các thí nghiệm Ernest Rutherford nhận
ra rằng có hai loại bức xạ phát ra từ Uranium. Ông gọi chúng là alpha và beta.

 Năm 1900 , P. Villard ở Pháp cũng đã tìm thấy một bức xạ phát ra từ Uranium. Bức xạ này
không phải là alpha hay beta , nhưng sức xuyên thấu hơn hẳn các tia beta và nó được đặt tên là
gamma.

Ernest Rutherford

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01

P. Villard


LOGO

Phương pháp phóng xạ

Hiện tượng phóng xạ

Các tia phóng xạ

Định luật phóng xạ

Cơ sở vật lý

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO



Hiện tượng phóng xạ

Hiện tượng một hạt nhân không bền vững tự phát phân rã, phát ra các tia
phóng xạ và biến đổi thành hạt nhân khác hoặc từ trạng thái năng lượng cao
về trạng thái có năng lượng thấp hơn gọi là hiện tượng phóng xạ.



Quá trình phân rã phóng xạ chỉ do các nguyên nhân bên trong gây ra và
hoàn toàn không chịu tác động của các yếu tố thuộc môi trường ngoài như
nhiệt độ, áp suất...
Quá trình phân rã phóng xạ chính là quá trình dẫn đến sự biến đổi hạt nhân.

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

Các loạạị tịạ phóng xạạ



Trong quá trình biến đổi, hạt nhân nguyên tử phát ra những tia không nhìn thấy có năng lượng cao

 

đượcTia
gọi α
là ()
tia phóng xạ hay bức xạ hạt nhân.



 

Tia β ()

Tia phóng xạ là tia không nhìn thấy được nhưng có tác dụng như kích thích một số phản ứng hóa học,
ion hóa không khí, phá hủy tế bào….

Các loại tia phóng xạ

 

+
Tia β ()

Tia γ

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


Loại

Tia β ()

Tia α ()
- Là dòng hạt

-- Là
Là dòng
dòng hạt
hạt ee

LOGO

+
Tia β ()
-- Là
Là dòng
dòng hạt
hạt Positron
Positron

-- Mang
điện
âm
Mang

Phản ứng tạo
thành
Mang
điện tích
tíchcác
âm -e
-e loại tia phóng --xạ
Mang điện
điện tích
tích dương
dương +e
+e

- Mang điện tích dương +2e

Tia γ
Là
Là sóng
sóng điện
điện từ
từ
(không
(không mang
mang điện)
điện)

-- Cùng
Cùng khối
khối lượng
lượng với

với e.
e.
Bản chất
chất
Bản

Do là
là các
các hạt
hạt mang
mang điện
điện nên
nên chúng
chúng bị
bị lệch
lệch trong
trong điện
điện trường,
trường, từ
từ trường.
trường.
Do

Không bị
bị lệch
lệch trong
trong điện
điện
Không

--- Tia
Tia α,
α, β
β lệch
lệch về
về phía
phía bản
bản âm
âm

trường,từ
trường,từ trường.
trường.

--- Tia
Tia β
β lệch
lệch về
về phía
phía bản
bản dương
dương

Hạt nhân con: có số khối giảm 4, lùi 2 ô Hạt nhân con: bằng số khối, tiến 1 ô so với

Hạt nhân con: bằng số khối, lùi 1 ô so với hạt

trong Bảng tuần hoàn so với hạt nhân mẹ.

nhân mẹ.

hạt nhân mẹ.

Không làm biến đổi hạt nhân
Phương
Phương trình
trình
+
-+
Trong
Trong phóng
phóng xạ
xạ β
β còn
còn phát
phát sinh
sinh electron
electron neutrino
neutrino còn
còn trong
trong phóng
phóng xạ
xạ β
β phát
phát sinh
sinh electron
electron
antineutrino
antineutrino và
và chúng

chúng không
không mang
mang điện.
điện.

Tính
Tính Chất
Chất

Ví Dụ

7
7
-- Tốc
Tốc độ:
độ: 2.10
2.10 m/s
m/s

-- Tốc
Tốc độ:
độ: xấp
xấp xỉ
xỉ bằng
bằng tốc
tốc độ
độ ánh
ánh sáng.
sáng.

-- Tốcđộ:
Tốcđộ: cc

-- Trong
Trong kk:
kk: đi
đi vài
vài cm
cm

-- Trong
Trong kk:
kk: đi
đi được
được vài
vài m
m

-- Đâm
Đâm xuyên:
xuyên: mạnh
mạnh nhất.
nhất.

-- Trong
Trong vật
vật rắn:
rắn: đi
đi vài
vài µm

µm

-- Trong
Trong vật
vật rắn:
rắn: đi
đi được
được vài
vài mm
mm

-- Ion
Ion hóa
hóa kk:
kk: mạnh
mạnh

-- Ion
Ion hóa
hóa kk:
kk: yếu
yếu hơn
hơn tia
tia Alpha
Alpha

-- Đâm
Đâm xuyên:
xuyên: yếu
yếu

-- Đâm
Đâm xuyên:
xuyên: mạnh
mạnh hơn
hơn tia
tia Alpha
Alpha

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

Định luật phóng xạ- Độ phóng xạ
Định luật phóng xạ
Độ phóng xạ
Đặc tính của quá trình phóng xạ
bản
chấtcho
là một
trình
đổihay
hạtyếu
nhân.
-+
ĐểCó
đặc
trưng
tínhquá

phóng
xạbiến
mạnh
của 1 lượng chất phóng xạ, người ta dùng đại lượng gọi là độ phóng xạ hay hoạt độ
+ Có xạ,
tínhđược
tự phát
không
khiển
được.
phóng
xácvà
định
bằngđiều
số hạt
nhân
phân rã trong 1 giây. Độ phóng xạ đặc trưng cho tốc độ phân rã.Đơn vị đo độ phóng xạ
Là bằng
một quá
trìnhrã/giây.ngoài
ngẫu nhiên. ra còn dùng đơn vị Ci: 1Ci = 3,7 .1010 Bq, xấp xỉ bằng độ phóng xạ của 1 gam radi.
là+Bq,
1 phân
-λt
-t/T
= λ.N0.e
= λ.N0.2

- Độ phóng xạ H: H=
Định luật phóng xạ

H= N.λ

Trong quá trình phân rã, số lượng các hạt nhân (hay khối lượng) của chất phóng xạ giảm theo hàm mũ:
-Độ phóng xạ của lượng chất phóng xạ tại thời điểm t bằng tích của hằng số phóng xạ và số lượng hạt nhân phóng xạ chứa trong
- t/T
−λt
N(t)=N 2
=N0.e
lượng chất đó ở thời điểm t. 0.
-t/T t −λ
-Độ phóng xạ ban đầum(t)=m
: H0= N0.02.λ =m 0.e
-λt
Với T là chuNhư
kì bán
rã,Hλ=làHhằng
số phóng xạ.
vậy:
0. E
Độ phóng xạ của 1 lượng chât phóng xạ giảm theo thời gian theo cùng quy luật hàm số mũ giống như số hạt nhân (Số nguyên tử)
Chu kì bán rã
của nó.
Chu kì bán rã là thời gian qua đó số lượng các hạt nhân còn lại 50% (nghĩa là phân rã 50%).
T=ln2.λ=0,693.λ

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

ỨỨn g duạn g phương pháp phóng xạạ

Ứng dụng chung

Ứng dụng trong
y học

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


LOGO

ỨỨn g duạn g

Công Nghiệp

Nghiên Cứu và Bảo Vệ

Nông Nghiệp

Ứng dụng chung
Quân Sự

Môi Trường

Khử Trùng, Bảo Quản và Biến Tính
Vật Liệu

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01

ỨỨn g Duạn g Trong Công Nghịểạp

Kịểử
Kịểửm
m trạ
trạ không
không phá
phá huử
huửy
y ((non-destructịve
non-destructịve testịng)
testịng)

Dịểạ
Dịểạtt trùng
trùng bằờ
bằờn
ng
g phóng
phóng xạạ
xạạ

Thuử
Thuửy
y hoạ
hoạc
c và
và thuử
thuửy

y lưạ
lưạc
c hoạ
hoạc
c

Tìm
Tìm chôỗ
chôỗ hoử
hoửn
ng
g bằờ
bằờn
ng
g sưử
sưử duạ
duạn
ng
g vểỨ
vểỨtt phóng
phóng xạạ
xạạ

Địểạ
Địểạn
n hạạ
hạạtt nhân
nhân

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01



Kịểửm trạ không phá huửy là sưử duạng các phương pháp vâạt lý đểử kịểửm trạ phát hịểạn các khuyểỨt tâạt bển
trong hoằạc ơử bểờ mằạt vâạt kịểửm mà không làm tôửn hạạị đểỨn khạử nằng sưử duạng cuửạ chúng.



Dùng đểử phát hịểạn các khuyểỨt tâạt trong các môỨị hàn, kịểửm trạ ằn mòn cuửạ kịm loạạị, tách lơỨp cuửạ vâạt lịểạu
compoosịt, đo đôạ cưỨng cuửạ vâạt lịểạu, kịểửm trạ đôạ âửm cuửạ bể tông, đo bểờ dày vâạt lịểạu,

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01





ChịểỨu xạạ thưạc phâửm là môạt công nghểạ đạửm bạửo ạn toàn vểờ mằạt vểạ sịnh thưạc phâửm và râỨt kịnh tểỨ.
Hịểạn nạy trển thểỨ gịơỨị có trển 30 nươỨc sưử duạng công nghểạ này đểử xưử lý và bạửo quạửn hơn 40 loạạị thưạc phâửm khác
nhạu bạo gôờm tráị cây, rạu, ngũ côỨc, thịạt, gịạ câờm…

Hình ạửnh mô phoửng dây chuyểờn chịểỨu xạạ

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01



-

Nhà máy địểạn nguyển là môạt nhà máy tạạo rạ địểạn nằng ơử quy mô công nghịểạp, sưử duạng nằng lươạng thu đươạc tườ phạửn ưỨng hạạt
nhân.

-

Các loạạị máy địểạn nguyển tưử chuyểửn tạửị nhịểạt nằng thu đươạc tườ phạửn ưỨng phân huửy hạạt nhân thành địểạn nằng.
Đạ sôỨ thưạc hịểạn phạửn ưỨng dây chuyểờn có địểờu khịểửn trong lò phạửn ưỨng nguyển tưử phân huửy hạạt nhân vơỨị nguyển lịểạu bạn đâờu
là đôờng vịạ Urạn 235 và sạửn phâửm thu đươạc sạu phạửn ưỨng thươờng là Pluton, các neutron và nằng lươạng nhịểạt râỨt lơỨn.


Tạạ
Tạạo
o rạ
rạ lươạ
lươạn
ng
g lơỨ
lơỨn
n nằng
nằng lươạ
lươạn
ng
g

Ứu địểửm

Nguôờ
Nguôờn
n nằng
nằng lươạ

lươạn
ng
g xạnh
xạnh

BưỨ
BưỨc
c xạạ
xạạ

Không
Không thểử
thểử táị
táị tạạ
tạạo
o

Nhươạc địểửm

Phát
Phát trịểử
trịểửn
n vũ
vũ khí
khí hạạ
hạạtt nhân
nhân

Chị
Chị phí

phí xây
xây dưạ
dưạn
ng
g khôử
khôửn
ng
g lôờ
lôờ

Vâạ
Vâạn
n chuyểử
chuyểửn
n nhịển
nhịển lịểạ
lịểạu
u và
và châỨ
châỨtt thạử
thạửịị

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


Trong nông nghịểạp
•
•

Tiêu diệt các nấm, mốc, vi sinh vật gây hại.

Đối với côn trùng gây hại, ngoài việc tiêu di ệt b ản thân côn trùng b ằng tia x ạ, ng ười ta còn mu ốn t ạo ra nh ững
thuộc tính di truyền bất l ợi như gây vô sinh cho cho côn trùng đực rồi tung chúng vào môi tr ường chúng sinh
sống.

•

Kích thích cây trồng, hạt giống và gây đột biến gen có l ợi để t ạo gi ống m ới nâng cao s ản l ượng, t ạo các lo ại
giống cây trồng có chất dinh dưỡng cao h ơn

•

Sử dụng những nguyên tố đánh dấu trong phân bón dinh dưỡng để n ắm c ơ chế c ủa s ự quang h ợp, b ảo v ệ th ực
vật bao gồm hoạt động của thuốc trừ sâu, sự trao đổi chất trong cây.

Môạt sôỨ gịôỨng rạu cuử đôạt bịểỨn ơử Nhâạt Bạửn mà theo nhịểờu nghị vâỨn là do
nhịểỗm phóng xạạ sạu vuạ nôử kép hạạt nhân

www.themegallery.com


Trong quân sưạ
Vũ
Vũ khí
khí hạạ
hạạtt nhân
nhân là
là loạạ
loạạịị vũ
vũ khí
khí huử

huửy
y dịểạ
dịểạtt hàng
hàng loạạ
loạạtt mà
mà nằng
nằng lươạ
lươạn
ng
g cuử
cuửạ
ạ nó
nó do
do các
các

BOM NGUYÊN TỨử

phạử
phạửn
n ưỨ
ưỨn
ng
g phân
phân hạạ
hạạc
ch
h hạạ
hạạtt nhân
nhân hoằạ

hoằạc
c/và
/và phạử
phạửn
n ưỨ
ưỨn
ng
g hơạ
hơạp
p hạạ
hạạc
ch
h gây
gây rạ
rạ

(bom A)

Một vũ khí hạt nhân nhỏ nhất cũng có sức công phá lớn hơn bất kỳ vũ khí quy ước
nào..

Bom nguyên tử (A Bomb): Vũ khí hạt nhân đơn giản là lấy năng lượng từ quá trình
phân hạch

BOM KHINH KHÍ
(bom H)

Bom khinh khí (H Bomb): Các loại vũ khí cao cấp hơn thì lấy năng lượng nhiều hơn
từ quá trình nhiệt hạch.

www.themegallery.com


Khưử trùng - bạửo quạửn - bịểỨn tính Vâạt Lịểạu

Sưử duạng bưỨc xạạ Gạmmạ cươờng đôạ cạo

Khưử
tính vâạ
Khưử trùng,
trùng, bịểỨ
bịểỨn
n tính
vâạtt lịểạ
lịểạu
u,, bạử
bạửo
o quạử
quạửn
n thưạ
thưạc
c phâử
phâửm
m và
và nông
nông sạử
sạửn
n,, cạử
cạửịị tạạ
tạạo

o sịnh
sịnh khôỨ
khôỨịị,, chểỨ
chểỨ tạạ
tạạo
o môạ
môạtt sôỨ
sôỨ chểỨ
chểỨ
phâử
m
bằờ
n
g
bưỨ
c
xạạ
,
...
phâửm bằờng bưỨc xạạ,...

Kyỗ thuâạt chịểỨu xạạ lịểờu cạo

CằỨ
CằỨtt mạạ
mạạc
ch
h các
các polymer
polymer tưạ

tưạ nhịển
nhịển đểử
đểử tạạ
tạạo
o rạ
rạ các
các chểỨ
chểỨ phâử
phâửm
m mơỨ
mơỨịị,, là
là môạ
môạtt hươỨ
hươỨn
ng
g ưỨ
ưỨn
ng
g duạ
duạn
ng
g tịển
tịển tịểỨ
tịểỨn
n..

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01


Nghịển cưỨu và bạửo vểạ môị trươờn g

Sưử
Sưử duạ
duạn
ng
g phóng
phóng xạạ
xạạ môị
môị trươờ
trươờn
ng
g kểỨ
kểỨtt hơạ
hơạp
p vơỨ
vơỨịị kyỗ
kyỗ thuâạ
thuâạtt đánh
đánh dâỨ
dâỨu
u
phóng
phóng xạạ
xạạ đểử
đểử nghịển
nghịển cưỨ
cưỨu
u dịểỗ
dịểỗn
n bịểỨ
bịểỨn

n các
các quá
quá trình
trình sạ
sạ bôờ
bôờịị,, bôờ
bôờịị lâỨ
lâỨp
p,,
xóị
xóị mòn
mòn và
và rò
rò rịử
rịử..

Theo
Theo dõị
dõị bịểỨ
bịểỨn
n đôạ
đôạn
ng
g cuử
cuửạ
ạ phóng
phóng xạạ
xạạ và
và tình
tình trạạ

trạạn
ng
gô
ô nhịểỗ
nhịểỗm
m môị
môị
trươờ
trươờn
ng
g không
không khí,
khí, đâỨ
đâỨtt,, nươỨ
nươỨc
c và
và bịểử
bịểửn
n trển
trển môạ
môạtt sôỨ
sôỨ địạ
địạạ
ạ bàn.
bàn.

Nhóm 1- Lớp ĐH Dược 01