Hoàn thiện quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán doanh thu trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn hãng kiểm toán AASC

Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng em, các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn tốt nghiệp là trung thực xuất phát từ tình hình
thực tế của đơn vị thực tập.

Tác giả

Hoàng Thị Mỹ Linh

1
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

1

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

DANH MỤC BẢNG BIỂU SƠ ĐÔ

2
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

2

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................i

3
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

3

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp
MỞ ĐẦU

1- Tính cấp thiết của đề tài
BCTC hàng năm do doanh nghiệp lập được nhiều đối tượng trong và
ngoài doanh nghiệp quan tâm. Trong nền KTTT với một môi trường cạnh
tranh gay gắt, thông tin tài chính trở thành một trong những nhân tố quyết

định đối với sự thành công của doanh nghiệp cũng như đối với các quyết định
của nhà đầu tư. Những thông tin này cần phải được đảm bảo phản ánh một
cách trung thực, hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu. Do đó, hoạt động kiểm
toán ra đời với mục đích kiểm tra và xác nhận tính trung thực, hợp lý và mức
độ tin cậy của thông tin tài chính. Thông qua hoạt động kiểm toán, các doanh
nghiệp có thể thấy được những sai sót, yếu kém của mình trong chế độ kế
toán cũng như cách điều hành quản lý doanh nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Ngoài ra, hoạt động kiểm toán còn đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các
bên liên quan, giúp phần lành mạnh hóa nền kinh tế quốc gia đồng thời giúp
các cơ quan hữu quan xác định đúng đắn trách nhiệm của doanh nghiệp trong
việc thực hiện nghĩa vụ với nhà nước và đưa ra các chính sách hợp lý nhằm
khuyến khích sự phát triển của doanh nghiệp.
Trong các thông tin tài chính, thông tin về Doanh thu đặc biệt được
quan tâm bởi Doanh thu là một trong những điểm trọng yếu trên báo cáo kết
quả kinh doanh. Đây là cơ sở để tiến hành xác định lỗ, lãi trong kỳ của doanh
nghiệp, nó cũng là nhân tố quan trọng trong việc xác định các nghĩa vụ phải
thực hiện đối với Nhà nước. Vì vậy kiểm toán Doanh thu là một trong những
phần hành chủ yếu trong kiểm toán BCTC.

4
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu là một phần trong quá trình
kiểm toán và không thể thiếu được trong bất kỳ cuộc kiểm toán nào. Mục tiêu
của kiểm soát chất lượng trong kiểm toán Doanh thu là bảo đảm cho kiểm toán
viên tuân thủ đúng các chuẩn mực nghề nghiệp hiện hành nói chung, trong đó
có các chuẩn mực kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu theo quy định đặt
ra, nhằm giúp công ty tạo ra những sản phẩm kiểm toán đạt tiêu chuẩn chất
lượng, đáp ứng yêu cầu của các đối tượng sử dụng kết quả kiểm toán.
Từ phân tích trên em nhận thấy đề tài “Hoàn thiện quy trình kiểm soát
chất lượng kiểm toán Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại Công
ty trách nhiệm hữu hạn Hãng kiểm toán AASC ” mang tinh thời sự cấp thiết.
2- Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống hóa lý luận về quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán
Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá đúng thực trạng quy trình kiểm soát
chất lượng kiểm toán Doanh thu tại công ty AASC.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm soát chất
lượng kiểm toán Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty
AASC.
3- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Quy trình kiểm soát chất lượng
kiểm toán Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại Công ty TNHH
Hãng kiểm toán AASC.
- Phạm vi nghiên cứu: Quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh
thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại Công ty AASC. Trong phạm vi giới
hạn của đề tài em chỉ xin trình bày về cấp độ kiểm soát chất lượng từ phía bên
trong công ty kiểm toán với một cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính cụ thể với
5
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07

Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

chủ thể và các KTV độc lập.
4- Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, logic kết hợp với
các phương pháp tổng hợp, phân tích, mô tả…
5- Kết cấu đề tài
Ngoài Lời mở đầu; Kết luận; Danh mục các bảng, sơ đồ, phụ lục; Danh
mục tài liệu tham khảo, luận văn được chia làm 3 chương như sau:
Chương 1:

Lý luận chung về quy trình kiểm soát chất lượng kiểm
toán Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính.

Chương 2:

Thực trạng quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán
Doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại công
ty AASC.

Chương 3:

Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm soát
chất lượng kiểm toán Doanh thu trong kiểm toán Báo
cáo tài chính tại công ty AASC.

6
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp
CHƯƠNG 1

LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUY TRÌNH KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG
KIỂM TOÁN DOANH THU TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN
1.1.1. Khái niệm chất lượng kiểm toán
Chất lượng luôn là sự thách thức, là mối quan tâm hàng đầu mà
bất cứ tổ chức nào đều phải đối mặt trong lĩnh vực hoạt động của mình.
Dưới những góc nhìn khác nhau, có thể có các định nghĩa khác nhau về
chất lượng:
Theo từ điển Tiếng Việt: “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất,
giá trị của con người, của một sự vật, sự việc”.
Theo định nghĩa của tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) 5200-ISO
9000 thì “Chất lượng là mức độ phù hợp của sản phẩm hoặc dịch vụ
thỏa mãn các yêu cầu đề ra hoặc định trước của người mua”.
Một sản phẩm có tồn tại được là nhờ chất lượng. Kiểm toán là một
ngành cung cấp dịch vụ với mục đích nâng cao chất lượng thông tin tài chính
của đơn vị. Do vậy, tương tự như các ngành nghề khác, kiểm toán chỉ có thể
tồn tại khi cung cấp dịch vụ có chất lượng cao, được người sử dụng tin cậy.
Chất lượng kiểm toán được đo bởi sự thỏa mãn nhu cầu của người sử dụng.

Vì vậy, mỗi đối tượng liên quan khác nhau sẽ có một cái nhìn khác nhau về
chất lượng kiểm toán:

7
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Bảng 1.1: Chất lượng kiểm toán đối với từng đối tượng
Đối tượng
Đơn vị được
kiểm toán
Công ty kiểm
toán

Chất lượng kiểm toán
Là mức độ thỏa mãn mong muốn của đơn vị về những ý kiến
đóng góp của kiểm toán viên nhằm phát hiện ra những tồn
tại, sai sót để khắc phục nhằm nâng cao chất lượng thông tin
tài chính, năng lực quản lý và hiệu quả hoạt động kinh doanh
của đơn vị trong thời gian định trước và giá phí hợp lý.
Là sự hài lòng về độ tin cậy của ý kiến đưa ra nhằm đảm bảo
hợp lý rằng Báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán
không còn chứa đựng những sai sót trọng yếu.

Đối tượng sử
dụng kết quả Là mức độ thỏa mãn về tính khách quan và độ tin cậy vào ý
kiểm toán (bên kiến kiểm toán được nêu ra trong Báo cáo kiểm toán.
thứ ba)
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 220 (VSA 220 - Kiểm soát
chất lượng hoạt động kiểm toán):
“Chất lượng hoạt động kiểm toán là mức độ thỏa mãn của các đối
tượng sử dụng kết quả kiểm toán về tính khách quan và độ tin cậy vào ý kiến
kiểm toán của kiểm toán viên; đồng thời thỏa mãn mong muốn của đơn vị
được kiểm toán về những ý kiến đóng góp của kiểm toán viên nhằm nâng cao
hiệu quả hoạt động kinh doanh, trong thời gian định trước với giá phí hợp lý.”
Như vậy, chất lượng hoạt động kiểm toán có thể được xem xét dưới ba
góc độ:
- Mức độ người sử dụng thông tin thỏa mãn đối với tính khách quan và
độ tin cậy của kết quả kiểm toán;
- Mức độ đơn vị được kiểm toán thỏa mãn về ý kiến đóng góp nhằm
mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh;
- Báo cáo kiểm toán được lập và phát hành theo đúng thời gian đã đề ra
trong hợp đồng kiểm toán và chi phí dịch vụ kiểm toán ở mức hợp lý.
Do vậy, muốn nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán đòi hỏi phải có
sự kiểm soát chất lượng.
8
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

1.1.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng kiểm toán
Bảng 1.2: Các tiêu chí đánh giá chất lượng kiểm toán
Đối tượng
Công ty
kiểm toán
Đơn vị
được kiểm toán

Tiêu chí đánh giá
- Tuân thủ các thủ tục, chính sách quản lý đã đề ra
- Mức rủi ro chấp nhận được
- Thời gian tiến hành hợp lý
- Chi phí hợp lý
- Tính chuyên nghiệp của kiểm toán viên
- Thời gian tiến hành hợp lý
- Mức độ thỏa mãn nhu cầu đề ra
- Tính tương xứng giữa chi phí bỏ ra và kết quả nhận được

Đối tượng sử dụng
- Tính khách quan, trung thực của thông tin được cung cấp
kết quả kiểm toán
- Mức độ tin cậy về ý kiến của kiểm toán viên
(bên thứ ba)
1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán
Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán, song nhìn
chung các nhân tố được chia ra làm hai nhóm:
Nhóm nhân tố bên trong: Nhóm này bao gồm các yếu tố thuộc phạm vi
bên trong của công ty kiểm toán. Chúng là những nhân tố cơ bản quyết định
đến chất lượng kiểm toán.

- Nhân tố con người: Trong dịch vụ kiểm toán, kiểm toán viên là yếu tố
hạt nhân và cơ bản quyết định chất lượng dịch vụ bởi vì kiểm toán là quá trình
kiểm toán viên thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán làm cơ sở để đưa
ra ý kiến của mình về Báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán. Do vậy,
chất lượng kiểm toán phụ thuộc rất nhiều vào đạo đức nghề nghiệp cũng như
trình độ và kinh nghiệm của đội ngũ kiểm toán viên.
- Nhân tố kỹ thuật: Do mỗi công ty kiểm toán thường có hệ thống quy
trình kiểm toán riêng, hệ thống này là sự cụ thể hóa các chuẩn mực chuyên
môn, các bước, thủ tục và phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán. Có
9
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

thể nói hệ thống này cung cấp một cẩm nang hướng dẫn cho các kiểm toán
viên thực hiện cuộc kiểm toán đảm bảo đáp ứng được yêu cầu về chất lượng,
hạn chế được rủi ro và với thời gian hợp lý.
- Nhân tố quản lý: Các chính sách quản lý cụ thể như chính sách tuyển
dụng và đào tạo, chính sách duy trì và tìm kiếm khách hàng, tiêu chí hoạt
động của công ty (lợi nhuận, uy tín, độ tin cậy…), thủ tục và chính sách quản
lý chất lượng hoạt động kiểm toán có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng hoạt
động kiểm toán.
- Các yếu tố về điều kiện, phương tiện làm việc: Đây là nhân tố bổ trợ
và góp phần vào việc nâng cao chất lượng kiểm toán bởi vì nhờ những nhân
tố này, kiểm toán viên sẽ thực hiện tốt công việc của mình một cách hiệu quả.

Nhóm nhân tố bên ngoài:
- Các văn bản và quy định của pháp luật: Hiện nay, Chuẩn mực kiểm
toán Việt Nam đã được ban hành tương đối đầy đủ nhưng chưa có những
hướng dẫn cụ thể về quản lý, kiểm tra soát xét chất lượng kiểm toán.
- Đơn vị được kiểm toán: Các nhân tố liên quan đến đơn vị được kiểm
toán như mối quan hệ của công ty kiểm toán với đơn vị được kiểm toán, cơ
cấu tổ chức, phân cấp phân nhiệm và trình độ của nhân viên kế toán, kiểm
toán nội bộ cũng sẽ hỗ trợ hoặc gây khó khăn cho quá trình thực hiện kiểm
toán, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc kiểm toán.
- Các nhà quản lý kinh tế, công chúng xã hội: Hiện nay, nhận thức của
các nhà quản lý kinh tế, công chúng xã hội tại Việt Nam về vị trí và vai trò
của kiểm toán viên cũng như lợi ích từ các thông tin kết quả kiểm toán chưa
cao nên chất lượng hoạt động kiểm toán chưa được công chúng quan tâm
đánh giá đúng mức. Đây cũng là lý do khiến kiểm toán viên chưa thấy hết
trách nhiệm của mình đối với chất lượng dịch vụ kiểm toán.
10
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh
Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

1.2. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KIẾM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM
TOÁN DOANH THU TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.2.1. Khái niệm và sự cần thiết phải kiểm soát chất lượng kiểm toán
Doanh thu
1.2.1.1. Khái niệm
Có nhiều định nghĩa khác nhau về kiểm soát chất lượng kiểm toán

Doanh thu nhưng có thể hiểu đó là một quy trình hỗ trợ cho các công ty kiểm
toán nhằm đảm bảo cho các nhân viên của họ tuân thủ đúng các chuẩn mực
chất lượng do công ty quy định nói riêng và các chuẩn mực đạo đức nghề
nghiệp hiện hành nói chung. Hay nói cách khác, đó là quá trình kiểm tra, giám
sát hoạt động kiểm toán khoản mục Doanh thu trong nội bộ các công ty kiểm
toán và giữa các công ty kiểm toán trong phạm vi quốc gia, quốc tế để đảm
bảo cho hoạt động kiểm toán BCTC đạt được chuẩn mực chất lượng được
thiết lập và thừa nhận từ trước.
Tất cả các nước đều có chung một mục tiêu khi thiết lập chương trình
kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu, đó là:
- Gia tăng độ tin cậy về nghề nghiệp
- Đảm bảo chất lượng tối thiểu trong việc tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp
- Tạo niềm tin và sự an tâm đối với việc kiểm toán khoản mục Doanh
thu trong BCTC
1.2.1.2. Sự cần thiết phải kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu
Hoạt động kiểm toán độc lập ở Việt Nam đã hình thành và phát triển
nhanh chóng từ khi nền kinh tế chuyển đổi theo cơ chế thị trường và hội nhập
quốc tế.

11
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Dịch vụ kiểm toán cung cấp thông tin đáng tin cậy không những cho

Nhà nước, cho các đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh
nghiệp mà cho cả chính bản thân doanh nghiệp và công chúng.
Trong BCTC của doanh nghiệp ,Doanh thu là khoản mục có tính trọng
yếu , ảnh hưởng trực tiếp tới các chỉ tiêu , khoản mục trên BCTC .Doanh thu
cũng là chỉ tiêu cơ bản mà những người quan tâm đến tình hình tài chính của
doanh nghiệp dùng để phân tích khả năng thanh toán, tiềm năng hay hiệu
năng kinh doanh , triển vọng phát triển cũng như rủi ro tiềm tàng trong tương
lai .Vì thế, việc khoản mục này chứa đựng nhiều khả năng gian lận là khó
tránh khỏi .Do đó , kiểm soát chất lượng kiểm toán khoản mục Doanh thu là
một trong những nội dung rất quan trọng ,bắt buộc trong quy trình kiểm soát
chất lượng kiểm toán BCTC doanh nghiệp.
Việc kiểm soát này đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao đối với thông tin
trọng yếu là khoản mục Doanh thu trong BCTC và chất lượng hoạt động kiểm
toán Doanh thu khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, tăng niềm tin
của khách hàng, cũng để đảm bảo uy tín nghề nghiệp cho công ty kiểm toán
khi cung cấp dịch vụ của cấp bách và cần thiết cho một nền kinh tế hội nhập.
1.2.2. Lợi ích của việc kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu
- Góp phần vào việc tổ chức tốt công tác kiểm toán Doanh thu và hoàn
thiện tốt phương pháp làm việc.
- Đánh giá việc áp dụng các quy tắc và chuẩn mực nghề nghiệp trong
việc kiểm toán khoản mục Doanh thu trong BCTC
- Thông qua hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu, các
công ty kiểm toán sẽ thấy được các khiếm khuyết có thể gây tổn hại đến công
việc kiểm toán Doanh thu và uy tín của mình, từ đó đưa ra những biện pháp
12
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07

Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

điều chỉnh, sửa chữa nhằm nâng cao chất lượng của quy trình kiểm toán
Doanh thu
- Thông báo cho các cấp nghề nghiệp biết những vấn đề mà các cấp
công ty kiểm toán đã gặp phải khi tiến hành các nghiệp vụ kiểm toán Doanh
thu của họ và như vậy sẽ giúp các cấp này đưa ra được những quyết định trên
cơ sở ý thức được mọi vấn đề.
Nói chung, kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu giúp cho
các công ty được kiểm tra hoàn thiện các phương pháp làm việc, điều chỉnh,
khắc phục những bất hợp lý trong quy trình kiểm toán Doanh thu bằng việc tăng
cường đào tạo các nhân viên của mình để nâng cao chất lượng dịch vụ do mình
cung cấp, tạo lòng tin của các đối tượng sử dụng thông tin Doanh thu và các
thông tin khác liên quan đến Doanh thu trên BCTC được kiểm toán nói riêng và
xã hội nói chung vào kết quả kiểm toán Doanh thu, đồng thời cũng góp phần
đảm bảo cho sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế thị trường.
1.2.3. Các cấp độ kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu của
một cuộc kiểm toán
Nếu nhìn nhận theo quá trình soát xét thì các bước công việc để kiểm
soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu gồm có: kiểm soát chất lượng
trước cuộc kiểm toán, kiểm soát chất lượng trong quá trình thực hiện kiểm
toán và kiểm soát chất lượng sau cuộc kiểm toán.
1.2.2.1. Kiểm soát chất lượng trước cuộc kiểm toán
Công việc này chủ yếu được thực hiện bởi các công ty kiểm toán.
Trong giai đoạn này công ty kiểm toán có trách nhiệm đào tạo nhân viên có
đủ trình độ và phẩm chất đạo đức phục vụ cho việc kiểm toán khoản mục
Doanh thu, đánh giá khách hàng cũng như tao các điều kiện khác về cơ sở vật
chất kỹ thuật phục vụ cho việc kiểm toán.

13
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Ngoài các thủ tục mà công ty kiểm toán áp dụng để nâng cao chất
lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu, các chính sách, quy định, chuẩn mực
do Nhà nước và hiệp hội nghề nghiệp quy định và việc phổ biến các chính
sách, quy định đó tới toàn bộ các Kiểm toán viên cũng là một trong những thủ
tục được thực hiện nhằm kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu trước
cuộc kiểm toán.
1.2.2.2. Kiểm soát chất lượng trong quá trình thực hiện kiểm toán
Đây là một hoạt động kiểm soát nội bộ và tùy thuộc vào từng quốc gia,
từng công ty kiểm toán khác nhau mà sẽ có các quy định khác nhau. Thủ tục
kiểm soát cơ bản được thực hiện ở giai đoạn này là soát xét lại giấy tờ làm việc
về phần hành Doanh thu của các trợ lý Kiểm toán viên và các kiểm toán viên
do các kiểm toán viên cấp cao hơn thực hiện. Công việc này được thực hiện
trong suốt cuộc kiểm toán nhằm bảo đảm kế hoạch kiểm toán được lập và được
tuân thủ một cách nghiêm túc bởi các Kiểm toán viên, các thủ tục kiểm toán
Doanh thu được thực hiện một cách thích hợp, các giấy tờ làm việc được lập
một cách phù hợp và các bằng chứng thu được là đầy đủ và thuyết phục.
1.2.2.3. Kiểm soát chất lượng sau cuộc kiểm toán
Thủ tục này được thực hiện chủ yếu thông qua việc đánh giá sự hài
lòng của khách hàng và tiến hành kiểm soát chéo giữa các nhóm kiểm toán.
+ Việc đánh giá sự hài lòng của khách hàng đối với hoạt động kiểm

toán Doanh thu được thực hiện ngay sau khi cuộc kiểm toán kết thúc hoặc
được tiến hành đồng thời đối với tất cả các khách hàng sau mùa kiểm toán.
Mục đích của công việc này là nhằm thu thập các phản hồi từ phía khách
hàng, đánh giá sự hiểu biết về những mong đợi của khách hàng và mức độ
đáp ứng các mong đợi đó của công ty kiểm toán để từ đó nâng cao chất lượng
kiểm toán Doanh thu, duy trì các khách hàng thường xuyên và phát triển các
khách hàng mới.
14
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

+ Kiểm soát chéo giữa các nhóm kiểm toán: Công việc này có thể được
thực hiện trong nội bộ công ty hoặc do các nhóm kiểm toán viên từ bên ngoài
thực hiện. Giai đoạn này nhằm cung cấp một cái nhìn độc lập về chất lượng
của hoạt động kiểm toán Doanh thu đã thực hiện, từ đó rút ra kinh nghiệm
cho các cuộc kiểm toán sau.
1.2.4. Tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu
Kế hoạch kiểm toán
Kế hoạch kiểm toán đúng mẫu, đầy đủ nội dung theo quy định bao gồm
việc xác định rõ, đầy đủ mục tiêu kiểm toán, nội dung kiểm toán, phạm vi
kiểm toán, mức trọng yếu, rủi ro kiểm toán và phương pháp kiểm toán đối với
khoản mục Doanh thu được lý giải thỏa đáng, có căn cứ, phù hợp, gắn liền
với tình hình, số liệu của đơn vị được kiểm toán.

15
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Thực hiện kiểm toán
Hoạt động kiểm toán Doanh thu được thực hiện tuân thủ kế hoạch kiểm
toán, chuẩn mực, quy trình kiểm toán, các quy định chuyên môn, nghiệp vụ
khác về kiểm toán và pháp luật có liên quan.
Bằng chứng kiểm toán
Thu thập đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp để làm cơ sở cho
việc hình thành các ý kiến, kết luận kiểm toán về các nội dung, mục tiêu kiểm
toán đã xác định trong kế hoạch kiểm toán.
Nhận xét và kết luận kiểm toán
Nhận xét và kết luận kiểm toán phải bảo đảm chính xác, rõ ràng, súc
tích, kịp thời, có tính xây dựng, phản ánh đầy đủ tình hình, kết quả kiểm toán
và các nội dung, mục tiêu kiểm toán khoản mục Doanh thu đã đề ra, những
sai sót gian lận, những tồn tại trong quá trình hạch toán Doanh thu đã được
xem xét, giải quyết thỏa đáng.Mặt khác các ý kiến nhận xét, kết luận kiểm
toán được căn cứ vào những bằng chứng kiểm toán đầy đủ, xác thực và tin
cậy, phù hợp với pháp luật hiện hành, kiến nghị kiểm toán phù hợp pháp luật
và tính khả thi.
Hồ sơ kiểm toán
Nội dung trong nhật ký làm việc của kiểm toán viên, biên bản xác nhận
số liệu và tình hình kiểm toán của kiểm toán viên phù hợp với các nội dung

xác định trong kế hoạch kiểm toán chi tiết của nhóm kiểm toán.
Quản lý kiểm toán viên và đoàn kiểm toán
Kiểm toán viên, đoàn kiểm toán tuân thủ quy chế tổ chức và hoạt động
của đoàn kiểm toán, các chuẩn mực kiểm toán chung bao gồm: chuẩn mực về
độc lập khách quan và chính trực, khả năng và trình độ, thận trọng và bảo mật
16
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Sử dụng các nguồn lực kiểm toán
Phân bổ và quản lý, sử dụng đúng chế độ, hợp lý, có hiệu quả các
nguồn lực kiểm toán.
1.3. QUY TRÌNH KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM
TOÁN DOANH THU TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Như đã đề cập ở phạm vi nghiên cứu, luận văn sẽ tập trung đi sâu vào
vào xem xét quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu
do công ty kiểm toán AASC thực hiện.
Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán khoản mục Doanh thu từ
bên trong bao gồm kiểm soát chất lượng cho toàn bộ hoạt động kiểm toán và
kiểm soát chất lượng cho từng cuộc kiểm toán cụ thể.
1.3.1. Kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu đối với toàn bộ hoạt động
kiểm toán của công ty
Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu cho toàn bộ công
ty kiểm toán thường tập trung vào các nội dung: Công tác tuyển dụng và đào

tạo nhân viên; quy trình kỹ thuật kiểm toán; hoạt động kiểm tra tính tuân thủ
chẩn mực nghề nghiệp; trang thiết bị phục vụ cho hoạt động kiểm toán và
đánh giá lựa chọn khách hàng… Đây là những nội dung được thực hiện
thường xuyên, song song với hoạt động sản xuất kinh doanh của các công ty
kiểm toán.
Bên canh đó, một số nội dung kiểm soát sẽ được áp dụng trong một số
thời điểm nhất định như là một sự kiểm tra đối với việc tuân thủ hoạt động
này. Ví dụ: kiểm tra chất lượng toàn bộ hoạt động kiểm toán của công ty thực
hiện sau mỗi mùa kiểm toán hoặc theo sự chỉ định đặc biệt của các cơ quan,
tổ chức có thẩm quyền. Khi có quyết định tiến hành kiểm tra, một nhóm kiểm
17
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

tra viên được thành lập và tiến hành chọn mẫu các hồ sơ kiểm toán để tiến
hành soát xét lại. Nhóm kiểm tra viên này có thể bao gồm các nhân viên trong
công ty, chi nhánh hay những chuyên gia từ các cơ quan chức năng.
1.3.2. Kiểm soát chất lượng kiểm toán Doanh thu đối với một cuộc kiểm
toán cụ thể
Quy trình kiểm tra chất lượng kiểm toán Doanh thu cho một cuộc kiểm
toán bao gồm: Kiểm tra chất lượng trước cuộc kiểm toán, kiểm tra chất lượng
trong quá trình kiểm toán và kiểm tra chất lượng sau cuộc kiểm toán. Kiểm tra
chất lượng cho từng cuộc kiểm toán không thuộc trách nhiệm của một nhóm
kiểm tra viên cụ thể mà được tiến hành bởi tất cả các thành viên trong nhóm

kiểm toán và các thành viên của Ban giám đốc chịu trách nhiệm đến chất lượng
hoạt động kiểm toán. Việc tra xét theo trình tự của cuộc kiểm toán giúp cho
quá trình kiểm tra được chặt chẽ, kịp thời để có biện pháp nâng cao chất lượng
của cuộc kiểm toán.
1.3.2.1. Kiểm soát chất lượng trước cuộc kiểm toán
Trong giai đoạn này hoạt động kiểm soát phải đảm bảo hoạt động kiểm
toán khoản mục Doanh thu tuân thủ các quy định về đánh giá rủi ro chấp nhận
hợp đồng kiểm toán. Nếu hợp đồng được chấp nhận và ký kết thì công ty có
trách nhiệm chuẩn bị các yếu tố cần thiết cho hoạt động kiểm toán cả về các điều
kiện vật chất kỹ thuật và nhân sự nhóm kiểm toán.
1.3.2.2. Kiểm soát chất lượng trong quá trình kiểm toán
Đây là một hoạt động kiểm soát nội bộ và tùy từng công ty kiểm toán
khác nhau sẽ có những quy định cụ thể khác nhau. Thủ tục soát xét đầu tiên
trong giai đoạn này là soát xét kế hoạch kiểm toán. Việc soát xét kế hoạch
kiểm toán phải đảm bảo rằng:
18
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

+ Kế hoạch kiểm toán được xây dựng một cách phù hợp có tính đến các
sự kiện xảy ra sau ngày lập kế hoạch kiểm toán.
+ Trình tự kiểm toán được xác định bởi Ban giám đốc và nhóm kiểm
toán đã được tập hợp đầy đủ trong kế hoạch kiểm toán.
+ Các phương pháp được đề xuất trong kế hoạch kiểm toán là phù hợp với

chuẩn mực kiểm toán và phù hợp với mục tiêu hiệu năng, hiệu quả.
+ Những lưu ý của Ban giám đốc trong việc xác định vấn đề cần phải
được giải quyết trước khi bắt đầu tiến hành kiểm toán hoặc phải được giải
quyết bởi Ban giám đốc trong suốt quá trình kiểm toán.
Sau khi kiểm soát về lập kế hoạch, thủ tục kiểm soát tiếp theo và cơ
bản nhất của giai đoạn này là soát xét lại giấy tờ làm việc về phần hành
Doanh thu của các trợ lý kiểm toán viên và kiểm toán viên do các kiểm toán
viên cấp cao hơn thực hiện. Công việc này được thực hiện xuyên suốt cuộc
kiểm toán nhằm đảm bảo kế hoạch kiểm toán được lập và tuân thủ thực hiện
bởi các kiểm toán viên một cách nghiêm túc, các thủ tục kiểm toán được thực
hiện là thích hợp, các giấy tờ làm việc và các bằng chứng thu được là khoa
học, đầy đủ và thuyết phục để làm cơ sở cho việc ra kết luận kiểm toán. Soát
xét kết quả của các thủ tục kiểm toán nhằm đảm bảo:
+ Quy trình kiểm toán được thực hiện trong sự phù hợp với chuẩn mực
kiểm toán và các quy định khác và phù hợp với kế hoạch kiểm toán đã được lập.
+ Mục tiêu của các thủ tục kiểm toán đã đạt được.
+ Kết luận của hoạt động kiểm toán là phù hợp với công việc đã được
thực hiện.
Thủ tục kiểm soát sau khi tiến hành soát xét các thủ tục kiểm toán là
soát xét các thông tin liên quan đến khoản mục Doanh thu trên Báo cáo tài
chính. Việc soát xét này giúp các kiểm toán viên đảm bảo rằng:
19
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

+ Số liệu được trình bày trên Báo cáo tài chính là phù hợp với giấy tờ làm
việc của kiểm toán viên và phù hợp với sổ sách kế toán của khách hàng.
+ Các thông tin trên BCTC là phù hợp với các thông tin khác đính kèm và
phù hợp với sự hiểu biết về hoạt động kinh doanh của khách hàng.
+ Các chỉ tiêu về Doanh thu trên BCTC được lập phù hợp với Luật kế toán,
Chuẩn mực kế toán, Chế độ và các quy định tài chính khác của doanh nghiệp.
Công việc kiểm soát trên là soát xét chi tiết do trưởng nhóm kiểm toán
và các kiểm toán viên thực hiện. Sau đó, soát xét tổng thể sẽ được tiến hành
bởi thành viên Ban giám đốc thực hiện và không thể ủy thác cho trưởng
nhóm kiểm toán hoặc bất cứ một thành viên nào của nhóm kiểm toán. Trong
giai đoạn soát xét tổng hợp, việc soát xét tập trung vào các vấn đề sau:Khoản
mục Doanh thu trên BCTC ; những ghi chú của các sự kiện đặc biệt hoặc các
vấn đề nảy sinh được ghi chép trong bảng tổng hợp và các bằng chứng để
chứng minh việc soát xét chi tiết đã được hoàn thành; các bằng chứng kiểm
toán của phần hành kiểm toán Doanh thu, tính phù hợp của các cơ sở dẫn liệu
hiện có; bảng tổng hợp các sự kiện được soát xét; tất cả các giấy tờ làm việc
được thực hiện bởi chủ nhiệm kiểm toán.
1.3.2.3. Kiểm soát chất lượng sau cuộc kiểm toán
Thủ tục này chủ yếu được thực hiện thông qua việc đánh giá sự hài lòng
của khách hàng và tiến hành kiểm soát chéo giữa các nhóm kiểm toán.
Việc thực hiện đánh giá sự hài lòng của khách hàng đối với hoạt động
kiểm toán Doanh thu diễn ra ngay sau khi cuộc kiểm toán kết thúc hoặc được
tiến hành đồng thời với tất cả các khách hàng sau mùa kiểm toán. Mục đích
của công việc này là thu thập các phản hồi từ phía khách hàng, đánh giá sự
hiểu biết của công ty kiểm toán về những nhu cầu của khách hàng và mức độ
đáp ứng những mong đợi đó. Từ đó, công ty kiểm toán đề ra những biện pháp
20
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

để nâng cao chất lượng kiểm toán, duy trì các khách hàng thường xuyên và
phát triển các khách hàng mới.
Kiểm soát chéo được thực hiện giữa các nhóm kiểm toán hay giữa các
chi nhánh trong cùng một công ty. Công tác kiểm soát này nhằm cung cấp
một cái nhìn độc lập về chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh thu đã thực
hiện, từ đó rút ra những kinh nghiệm cho các cuộc kiểm toán sau.

21
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp
Chương 2

THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM SOÁT
CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN DOANH THU
TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY AASC
2.1. TỔNG QUAN CHUNG VỀ CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ TƯ VẤN
TÀI CHÍNH KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN AASC

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển công ty
Công ty TNHH Hãng kiểm toán AASC chuyển đổi từ doanh
nghiệp nhà nước Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm
toán (AASC) - Bộ Tài chính được thành lập ngày 13/05/1991 theo
Quyết định số 164 TC/TCCB của Bộ trưởng Bộ Tài chính. AASC là
Công ty Kế toán Kiểm toán được thành lập và duy nhất giữ vững truyền
thống sinh ra và trưởng thành từ Bộ Tài chính - Việt Nam thực hiện các
dịch vụ về Kiểm toán, Tư vấn Tài chính Kế toán và Thuế.
Hiện nay, AASC có trụ sở chính đặt tại số 1 Lê Phụng Hiểu - Hoàn
Kiếm - Hà Nội; 01 chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh và 01 văn phòng đại
diện tại Quảng Ninh.
2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh, vị trí trong thị trường và các khách
hàng của công ty
Trong điều kiện kinh tế hội nhập, hàng loạt các công ty dịch vụ tư vấn
về chuyên ngạch kinh tế tài chính, kế toán, kiểm toán cả trong nước và nước
ngoài đang cạnh tranh khốc liệt để dành được sự tín nhiệm của khách hàng và
tạo dựng vị thế trên thương trường. Tuy nhiên bên cạnh sự xuất hiện ngày
càng nhiều của các công ty cung cấp dịch vụ tư vấn thì cầu về dịch vụ tư vấn
kế toán kiểm toán của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế giảm sút do ảnh
hưởng của suy thoái kinh tế. Phát huy lợi thế là một đơn vị kiểm toán được
22
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh
Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

thành lập lâu năm và có được sự tin tưởng của các đối tác, AASC đã năng

động, linh hoạt trong cơ cấu tổ chức và cung ứng các dịch vụ để đáp ứng tốt
hơn nhu cầu của khách hàng và từng bước vượt qua khó khăn của nền kinh tế
nói chung
Hiện nay khách hàng chủ yếu của công ty là khối các doanh nghiệp
Nhà nước, doanh nghiệp nước ngoài, các dự án tài trợ, đầu tư của các tổ chức
tín dụng và hợp tác quốc tế, các công ty cổ phần,công ty trách nhiệm hữu hạn
trong nước, công ty liên doanh. Với hệ thống chi nhánh của mình, hoạt động
của công ty rộng khắp trên thị trường cả nước, đặc biệt là thị trường tại Hà
Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
2.1.3. Các dịch vụ do công ty cung cấp
Công ty thực hiện chức năng chủ yếu là cung cấp các dịch vụ về kế
toán, kiểm toán, tư vấn và các dịch vụ khác phục vụ cho nhu cầu thị trường.
Hiện nay các dịch vụ mà Công ty cung cấp bao gồm:
* Dịch vụ kiểm toán: Kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán quyết toán
xây dựng cơ bản, kiểm toán xác định vốn thành lập hoặc giải thể doanh
nghiệp, kiểm toán xác định vốn góp liên doanh, kiểm toán dự án, kiểm toán
xác định giá trị doanh nghiệp.
* Dịch vụ kế toán: lập và ghi sổ kế toán, lập các Báo cáo tài chính định
kì theo yêu cầu của cơ quan nhà nước hoặc cấp trên, xây dựng mô hình tổ
chức bộ máy kế toán phù hợp với yêu cầu quản lý của khách hàng và các quy
định của chế độ kế toán Việt Nam, trợ giúp chuyển đổi Hệ thống kế toán và
Báo cáo tài chính phù hợp với quy định của nhà nước, hướng dẫn khách hàng
trong việc áp dụng chế độ kế toán, lựa chọn đăng kí chế độ kế toán phù hợp.
* Dịch vụ tư vấn: tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp, tư vấn rà soát
chuẩn đoán hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, tư vấn tái cơ cấu, mô hình
hoạt động của các Tổng công ty Nhà nước, tư vấn quản lý…
23
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07

Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

*Dịch vụ công nghệ thông tin: các phần mềm kế toán (A-ASPlus 3.0,
E-ASPlus 3.0, P-ASPlus 2.0), các phần mềm quản lý (phần mềm quản lý nhân
sự, phần mềm quản lý tài sản cố định, phần mềm quản lý công văn, phần
mềm quản lý doanh nghiệp)
* Dịch vụ đào tạo và hỗ trợ tuyển dụng
2.1.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý
Để phù hợp với hoạt động ngành nghề, công ty đã tổ chức bộ máy theo
mô hình chức năng.
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy công ty AASC

2.1.5. Quy trình chung kiểm toán BCTC của công ty
Quy trình kiểm toán chung bao gồm 3 giai đoạn: Lập kế hoạch kiểm
toán, thực hiện kiểm toán và kết thúc kiểm toán. Để phù hợp với các khách
hàng, công ty thiết một quy trình kiểm toán bao gồm 5 bước:
Bước 1: Khảo sát và đánh giá khách hàng
Bước 2: Kí hợp đồng cung cấp dịch vụ
24
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07


Học viện Tài chính

Luận văn tốt nghiệp

Bước 3: Lập kế hoạch và chương trình kiểm toán
Bước 4: Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Bước 5: Giai đoạn soát xét chất lượng và phát hành báo cáo
2.1.6. Quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán khoản mục
Doanh thu của công ty
Sơ đồ 2.2: Quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán Doanh Thu
tại công ty AASC
Kiểm soát toàn công ty

Tuân thủ
nguyên tắc
đạo đức
nghề nghiệp

Kỹ năng
và
năng lực
chuyên
môn

Giao
việc

Hướng
dẫn và
giám sát

Tham

khảo
ý kiến

Duy trì
và chấp
nhận
khách
hàng

Kiểm
tra

Từng cuộc kiểm toán
Kết luận kiểm toán và đánh
Nhân sự tham
Tìm hiểu
Thủ tục
Hồ sơ
giá
gia kiểm toán
khách hàng
kiểm toán kiểm toán
sự hài lòng
của khách hàng
2.1.6.1. Kiểm soát chất lượng giai đoạn trước kiểm toán
Kiểm soát khách hàng: Có thể là tiền đánh giá (đối với khách hàng
mới) hoặc đánh giá lại đối với khách hàng cũ. Công việc này cần được đánh
giá định kỳ với danh sách các khách hàng tiềm năng và khách hàng cũ . Trước
khi quyết định chấp nhận hoặc giữ một khách hàng, cần đánh giá mức độ độc
lập của công ty, khả năng đáp ứng những yêu cầu của khách hàng cũng như

mức độ liêm khiết của Ban lãnh đạo. Phòng kiểm soát chất lượng sẽ kiểm tra
25
SV: Hoàng Thị Mỹ Linh

Lớp:CQ48/22.07