NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI SỬ DỤNG MŨ BẢO HIỂM ĐẠT CHẤT LƯỢNG CỦA SINH VIÊN MỘT SỐ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở HÀ NỘI

TR

NG

I H C KINH T QU C DỂN

CỌNG TRỊNH THAM GIA XÉT GI I
GI I TH

NG “TÀI N NG KHOA H C TR VI T NAM”
N M 2015

Tên cơng trình: NH NG Y U T
HÀNH VI S

D NG M B O HI M

SINH VIểN M T S

TR

NG

NH H

NG

T CH T L
IH C

N

NG C A

HÀ N I

Thu c nhóm ngƠnh khoa h c: Kinh doanh và qu n lỦ 2 (KD2)

HÀ N I, 2015


TR

NG

I H C KINH T QU C DỂN

CỌNG TRỊNH THAM GIA XÉT GI I
GI I TH

NG “TÀI N NG KHOA H C TR VI T NAM”
N M 2015

Tên cơng trình:
NH NG Y U T

NH H

B O HI M

T CH T L
TR

NG

NG

N HÀNH VI S

D NG M

NG C A SINH VIểN M T S
IH C

HÀ N I

Thu c nhóm ngƠnh khoa h c: Kinh doanh và qu n lỦ 2 (KD2)

Nhóm sinh viên

L p
Khoa
Ngành h c
Ng i h ng d n

: Nguy n Ph ng Anh
N
Nguy n Th Thu Huy n
N
Nguy n Th Ph ng
N
Lê Th Th y

N
Lê Vi t Trinh
N
: Qu n lỦ kinh t 54A
: Khoa h c qu n lỦ
N m th : 3/4
: Kinh t
: Th.S. Mai Anh B o

HÀ N I, 2015


M CL C

M C L C ................................................................................................................................. 3
DANH SÁCH CH

VI T T T .............................................................................................. 5

DANH M C B NG ................................................................................................................. 6
DANH M C HỊNH .................................................................................................................. 7
DANH M C BI U

............................................................................................................ 8

PH N I ...................................................................................................................................... 1
M

U.................................................................................................................................... 1
1. LỦ do ch n đ tài ............................................................................................................... 1

2. i t ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u. .................................................................. 2
2.1. i t ng nghiên c u ..................................................................................................... 2
2.2. Ph m vi nghiên c u ........................................................................................................ 2
2.2.1. V n i dung ............................................................................................................. 2
2.2.2. V không gian ......................................................................................................... 3
2.2.3. V th i gian ............................................................................................................. 3
3. Câu h i nghiên c u ........................................................................................................... 3
4. M c tiêu nghiên c u.......................................................................................................... 3
5. Ph ng pháp nghiên c u................................................................................................... 3

N I DUNG NGHIểN C U..................................................................................................... 5
CH
NG 1: C S Lụ LU N V HÀNH VI S D NG M B O HI M
T CH T
L
NG ..................................................................................................................................... 5
T NG QUAN NGHIểN C U ................................................................................................ 5
1.1.
C s lỦ lu n ............................................................................................................ 5
1.1.1. Khái ni m MBH .................................................................................................. 5
1.1.2. K t c u m b o hi m........................................................................................... 5
1.1.3. Phân lo i m b o hi m ........................................................................................ 6
1.2.1.1. Th c tr ng........................................................................................................ 8
1.2.1.2. Nguyên nhân tr em không đ i m b o hi m................................................ 10
1.2.2. Nghiên c u v vi c s d ng m b o hi m đ t ch t l ng đ i v i ng i tr ng
thành ................................................................................................................................ 12
1.2.2.1. Th c tr ng...................................................................................................... 12
1.2.2.2. Nguyên nhân c a vi c s d ng m b o hi m không đ t ch t l ng ............. 14

CH
NG 2: PH
NG PHÁP NGHIểN C U VÀ MỌ HỊNH NGHIểN C U ............ 16
2.1. Mơ hình nghiên c u ...................................................................................................... 16
2.2.1. Nhân t ph thu c ................................................................................................. 16
2.2.2. Các nhân t tác đ ng ............................................................................................. 16
2.2. Ph ng pháp nghiên c u .............................................................................................. 18
2.3. M i quan h gi a các nhân t tác đ ng ........................................................................ 19
CH
NG III : K T QU NGHIểN C U ......................................................................... 23
3.1. M t s th ng kê mô t m u nghiên c u ........................................................................ 23
3.2. Phân tích Cronbach’s Alpha ki m đ nh đ tin c y c a thang đo v i bi n đ nh tính th
b c. ....................................................................................................................................... 24
3.3. Phân tích h i quy tuy n tính ......................................................................................... 29
PH N III ................................................................................................................................. 32
K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................................ 32
1. K t lu n ........................................................................................................................... 32
2. Ki n ngh .......................................................................................................................... 33
TÀI LI U THAM KH O...................................................................................................... 35
PH L C - B NG H I........................................................................................................ 36


DANH SÁCH CH

VI T T T

ATGT

An tồn giao thơng

HN

Hà N i

MBH

M b o hi m

MBHCL

M b o hi m ch t l

MBHKCL

M b o hi m kém ch t l

SV

Sinh viên

TN

Tai n n

ng
ng


DANH M C B NG

B NG 1. THANG O CÁC BI N NGHIểN C U ............................................................ 21
B NG 2. DESCRIPTIVE STATISTICS- TH NG Kể MỌ T ....................................... 23
B NG 3.

TIN C Y CRONBACH’S ALPHA ậ GIÁ C ............................................. 24

B NG 4. ITEM-TOTAL STATISTICS ậ GIÁ C ............................................................. 24
B NG 5.

TIN C Y CRONBACH’S ALPHA ậ LU T PHÁP .................................... 25

B NG 6. ITEM-TOTAL STATISTICSậ LU T PHÁP ..................................................... 25
B NG 7.

TIN C Y CRONBACH’S ALPHA ậ TỂM Lụ ........................................... 26

B NG 8. ITEM-TOTAL STATISTICS ậ TỂM Lụ ........................................................... 27
B NG 9.

TIN C Y CRONBACH’S ALPHA ậ BI N PH THU C ........................ 28

B NG 10. ITEM-TOTAL STATISTICS ậ BI N PH THU C ...................................... 28
B NG 11. MODEL SUMMARY .......................................................................................... 29
B NG 12. COEFFICIENTSA ................................................................................................ 29
B NG 13. MODEL SUMMARY .......................................................................................... 30
B NG 14. COEFFICIENTSA ................................................................................................ 30


DANH M C HỊNH

Hình

1

T a hình

Mơ hình tác đ ng c a bi n đ c l p t i bi n ph thu c

Trang

21


DANH M C BI U

Bi u đ

1

T a bi u đ

T l đ i m b o hi m c a tr em t 6- 15 tu i
nh t c n c. (Giai đo n 2008-2012)

Trang

3 thành ph l n

9

1
PH N I
M

U

1. LỦ do ch n đ tƠi
Nh ng n m g n đây, trung bình m i ngày, tai n n giao thông (TNGT)
đ

ng b l i c

p đi sinh m ng c a h n 20 ng

i và làm cho g n 70 ng

i lâm

vào c nh tàn ph su t đ i. Theo s li u th ng kê c a y ban An toàn giao thơng
Qu c gia (2013), s v TNGT có liên quan đ n xe máy chi m trên 70% t ng s
v TNGT đ
th

ng b . Trong đó, ch n th

ng s não chi m đ n 2/3 các ch n

ng do TNGT liên quan đ n xe máy, chi m đ n 46,67% các v TNGT; d n

đ n t l t vong cao ho c mang nhi u di ch ng n ng n su t cu c đ i. M t
đi m đáng l u Ủ là t l t vong do ch n th

ng s não n ng

ng

i không đ i

m b o hi m (MBH) là 33,8%, cao g p 3 l n t l t vong do ch n th
não

ng

ng s

i đ i MBH 10,3%- m t con s khi n chúng ta đáng ph i suy ng m

v hành vi c a m i ng

i khi tham gia giao thông.

V m t kinh t , m i n m Vi t Nam ph i chi kho ng 200 tri u USD đ gi i
quy t các h u qu v v t ch t, c s h t ng và các tài s n liên quan khác do
TNGT đ

ng b gây ra. V m t xã h i, TNGT còn gây ra kh ng ho ng v tinh

th n và ti n b c cho nhi u ng
đình. Nh ng t n th

i vì h đã b m t đi lao đ ng chính trong gia

ng và m t mát l n này đã và đang đ t gánh n ng lên toàn

xã h i.
T i Hà N i, theo quan sát d a trên tình hình th c t c a nhóm nghiên c u,
có r t nhi u sinh viên đ i m b o hi m không đ t ch t l

ng khi tham gia giao

thơng. M c dù đã có nhi u c nh báo v h u qu c a vi c s d ng MBH gi ,
kém ch t l

ng đã đ

c ch ra song nhi u sinh viên khi tham gia giao thông

v n ch a Ủ th c, quan tâm đ n nh ng l i c nh báo này. M t s l
viên tham gia giao thông s d ng MBH không đ t chu n v n

ng l n sinh

m c cao. ây là


2
m t v n đ l n đ t ra cho các nhà ho ch đ nh chính sách qu c gia v vi c nâng
cao Ủ th c và gi m thi u t i đa h u qu c a TNGT đ
ch n th

h

ng tr m tr ng, đi n hình là ch n th

ng đ n ch t l

ng s não và h n ch nh ng nh

ng cu c s ng c a m i ng

chính sách đ t ra c n đ c bi t h
t i Hà N i- nh ng ng

ng b , gi m thi u các

i do tai n n giao thơng. Các

ng t i th h tr trong đó bao g m sinh viên

i đã đang và s là t

ng lai c a đ t n

c.

T th c tr ng đó vi c nghiên c u v hành vi c a sinh viên Hà N i khi
tham gia giao thông là r t c n thi t. Vì v y, nhóm nghiên c u chúng tơi đã ch n
đ tài “Nh ng y u t
sinh viên m t s tr

nh h

ng đ n hành vi s d ng MBH đ t ch t l

ng đ i h c

Hà N i” đ nghiên c u v i mong mu n k t

qu nghiên c u s giúp Chính ph ho ch đ nh chính sách, đ a ra đ
pháp đ nâng cao hành vi s d ng MBH đ t ch t l
nói riêng và ng

ng c a

c các gi i

ng c a sinh viên Hà N i

i dân Vi t Nam nói chung, góp ph n gi m thi u t i đa h u qu

mà TNGT gây ra.
2.

it

2.1.

ng nghiên c u vƠ ph m vi nghiên c u.
it

ng nghiên c u

Vi c sinh viên s d ng các ph

ng ti n g n máy l u thông trên đ

ng b

là nhu c u t t y u. Tuy nhiên, không ph i sinh viên nào c ng tuân th đ y đ
các quy đ nh c a pháp lu t khi tham gia giao thơng trong đó có vi c đ i MBH
đ t ch t l

ng. Nh ng h u qu nghiêm tr ng do tai n n giao thông ngày càng

t ng cao do không s d ng MBH đ t ch t l

ng.

Do v y nhóm nghiên c u chúng tôi ti n hành nghiên c u v i đ i t

ng là

sinh viên.
2.2. Ph m vi nghiên c u
2.2.1. V n i dung
Nghiên c u các y u t

nh h

ng đ n hành vi đ i m b o hi m đ t ch t

l

ng c a sinh viên đ tìm ra nguyên nhân sinh viên khơng đ i MBH có ch t

l

ng, t đó góp ph n t ng t l sinh viên đ i MBH đ t ch t l

ng.


3
2.2.2. V không gian
Tr

ng

i h c Kinh t Qu c Dân, tr

ng

i h c Xây d ng, tr

ng

i

h c Lu t Hà N i.
i u tra sinh viên đang theo h c t i các tr

ng trên.

2.2.3. V th i gian
Th i gian th c hi n t 02/2015 đ n tháng 04/2015.
3. Cơu h i nghiên c u
D

i đây là các câu h i nghiên c u mà nhóm nghiên c u s d ng đ nh m

làm sáng t m c tiêu nghiên c u c a đ tài:
 Các y u t nào nh h
l

ng đ n vi c s d ng m b o hi m đ t ch t

ng c a sinh viên m t s tr

 M cđ

nh h

ng H t i Hà N i.

ng đ i v i các y u t đó nh th nào?

4. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu c a nhóm nghiên c u khi ch n đ tài này nh sau:
 Tìm đ

c các y u t

không đ t ch t l

nh h

ng đ n vi c s d ng m b o hi m

ng c a SV t i HN.

 Thông qua đi u tra, đánh giá đ

c th c tr ng vi c s d ng m b o

hi m c a sinh viên Hà N i.


xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao vi c đ i m b o hi m đ t
ch t l

5. Ph

ng đ c bi t là đ i v i sinh viên.

ng pháp nghiên c u

 Nhóm nghiên c u s d ng ph

ng pháp nghiên c u đ nh l

ng:

Nhóm nghiên c u ti n hành đi u tra m u 191 sinh viên trên m t s tr
H t i Hà N i. T các d li u thu th p đ

ng

c, nhóm đã nghiên c u và s d ng

ph n m m SPSS 16.0 đ phân tích và xây d ng mơ hình h i quy nh m đánh giá


4
các y u t nào nh h
sinh viên m t s tr

ng đ n hành vi s d ng m b o hi m đ t ch t l
ng H t i Hà N i.

Bi n đ c l p là nh ng y u t
ch t l

ng c a

nh h

ng đ n hành vi s d ng m b o hi m

ng.

Bi n ph thu c là hành vi s d ng m b o hi m đ t ch t l
 Ph

ng.

ng pháp ch n m u:

Nhóm nghiên c u s d ng ph
ây là ph

ng pháp ch n m u ng u nhiên.

ng pháp ch n m u mà kh n ng đ

c a t t c các đ n v c a t ng th đ u nh nhau. Ph

c ch n vào t ng th m u
ng pháp này nh m ch n ra

m t m u có kh n ng đ i di n cho t ng th . Nh đó ta th tính đ
ch n m u và áp d ng đ

c các ph

ng pháp

cl

c sai s khi

ng th ng kê, ki m đ nh gi

thuy t trong x lỦ d li u đ suy r ng k t qu trên m u cho t ng th chung.
 Ph

ng pháp phân tích

Nhóm nghiên c u thu th p d li u qua phi u đi u tra sinh viên m t s
tr

ng H t i Hà N i.
Dùng ch

th p đ

ng trình ph n m m th ng kê SPSS 16.0 đ x lỦ d li u thu

c t nghiên c u.
Ki m tra đ tin c y c a thang đo các bi n nghiên c u b ng ki m đ nh

Cronbach’s Alpha.
Phân tích h i quy tuy n tính gi a các bi n ph thu c và các bi n đ c l p
nh m tìm ra s tác đ ng c a các bi n đ c l p đ n bi n ph thu c.


5
PH N II
N I DUNG NGHIểN C U
CH

NG 1: C

S

Lụ LU N V HÀNH VI S

D NG M B O HI M

T CH T L

NG

T NG QUAN NGHIểN C U
1.1. C s lỦ lu n
1.1.1. Khái ni m MBH
Theo ngh a h p, MBH là v t d ng nh m m c đích b o v ph n đ u c a
ng

i đ i khi có va đ p lúc đua xe đ p, đi xe máy, ô tô, c

i ng a. Theo ngh a

r ng, MBH còn là nh ng lo i m s t, m c i trong quân đ i, các lo i m b o v
ng

i ch i th thao (bóng b u d c, bóng chày, khúc cơn c u, tr

t tuy t...) hay

các lo i m b o h lao đ ng (xây d ng, khai m ...).

Khái ni m m b o hi m s d ng trong bài nghiên c u này là v t d ng
nh m m c đích b o v ph n đ u c a ng

i đ i khi có va đ p lúc đi xe máy.

1.1.2. K t c u m b o hi m
MBH giúp cho ng

i b n n gi m đ

c nguy c ch n th

ng n ng vùng

đ u và s não b ng c ch gi m s tác đ ng m nh ho c s va đ p c a đ u.
Có 3 ch c n ng c b n c a MBH đ t ch t l
th

ng làm gi m nguy c ch n

ng n ng vùng đ u và s não:
 Th nh t là gi m tác đ ng b ng cách làm gi m s gi m t c đ t ng t c a
đ u, d n đ n gi m s di chuy n m nh c a não b . Ph n m m lót bên trong
MBH giúp cho đ u va đ p ch m và nh h n, k t qu não b bên trong
không va đ p m nh vào h p s .


6
 Th hai là s phân b l c va đ p trên toàn b ph n c ng c a MBH giúp
làm gi m l c t p trung t i m t đi m nh t đ nh c a h p s .

 Th ba là ng n ch n s va đ p tr c ti p c a h p s vào v t c n do đóng
vai trị nh là 1 v t ng n gi a đ u và v t c n.
Ba ch c n ng trên đây đ

c t o ra t c u trúc c b n c a 4 thành ph n chính

c a MBH, g m: v MBH; l p đ m h p th xung đ ng; đ m lót phù h p; ph n
gi m và quai đeo qua c m đ

c mô t c th d

i đây.

V m b o hi m: đây là ph n c ng bao b c bên ngoài c a MBH, giúp cho
vi c phân b l c va đ p đ u trên di n tích c a m , qua đó làm gi m l c tác đ ng
t i ph n đ u. V MBH th
tinh và đ

ng làm b ng nh a PC, PVC, ABS, ho c s i thu

c thi t k ch u đ

c đ nén khi va đ p vào các v t c ng khác. Ph n

c ng c a m có tác d ng b o v s đâm th ng c a các v t nh , s c và v t di
chuy n t c đ cao, đ ng th i c ng b o v ph n đ m bên trong kh i rách, x

c

khi r i ho c va đ p trong s d ng hàng ngày.

L p đ m h p th xung đ ng: Ph n này đ
th ép đ

c, th

ng đ

c t o ra t v t li u m m và có

c làm b ng polystyrene - g i là “styrofoam”, ph n này

đóng vai trị nh m t cái n m có tác d ng ti p n p l c va đ p và giúp cho đ u
ti p t c di chuy n khi m b va đ p. Ph n h tr giúp cho đ i m đ
mái, đ

c tho i

c làm t b t bi n ho c v i ơm sát vào đ u, có ch c n ng giúp cho ng

i

đ i th y tho i mái và v a v n.
m lót phù h p: Ph n này đ
có ch c n ng giúp cho ng

c làm t b t bi n ho c v i ôm sát vào đ u,

i đôi m c m thây tho i mái và v a v n.

Ph n gi m và quai đeo qua c m: Ph n này có ch c n ng gi cho m v n

nguyên

trên đ u khi có tai n n x y ra. Dây đai qua c m n i hai bên c a ph n

v m v i nhau. Dây đai qua c m và c c n đ

c s d ng đúng cách đ gi cho

m kh i b tu t khi có tác đ ng va đ p.
1.1.3. Phân lo i m b o hi m
i v i v n đ thi t k MBH cho xe máy, các lo i MBH khác nhau c ng có


7
nh ng ch c n ng b o v khác nhau. Theo quy chu n k thu t qu c gia v MBH
cho ng

i đi mô tô, xe máy QCVN 2: 2008/BKHCN quy đ nh các lo i m , ki u

dáng c b n, các tiêu chí liên quan đ n an tòa và yêu c u qu n lỦ ch t l
v i MBH s n xu t trong n
MBH thông th

c, nh p kh u và tiêu th trên th tr

ng đ i

ng, có 4 lo i

ng sau:

 MBH có ph n b o v tồn b ph n m t: Lo i MBH này có thêm ph n b o
v m t, đ c đi m c a m này có che ph và b o v t ph n c m đ n các
ph n xung quanh, bao g m c x
có ph n th tr

ng giúp cho ng

ng hàm. Phía trên c a ph n quai hàm,
i đ i không b c n tr t m m t khi nhìn

th ng ho c bao quát xung quanh. Kh i l

ng m c l n: 1,5 kg; m c

trung và c nh : 1,2 kg.
 MBH khơng có ph n b o v m t: Lo i MBH này cung c p b o v chu n
đ i v i s tác đ ng khi g p tai n n b ng ch c n ng c a ph n v c ng bên
ngoài và ph n m m co dãn

bên trong. So sánh v i lo i m có b o v

tồn ph n vùng m t, lo i m này ch ch c n ng b o v r t t i thi u đ i
v i vùng c m và quai hàm. Lo i m này có th có ho c khơng lo i kính
l

i trai c đ ng b o v vùng m t.

 MBH n a vùng đ u: Lo i MBH này cung c p b o v đ i v i vùng đ u
khi có s tác đ ng khi g p tai n n b ng ch c n ng c a ph n v c ng bên

ngoài và ph n m m co dãn

bên trong. Lo i này khơng có ph n b o v

cho c m, quai hàm và m t. Lo i m này có th có ho c khơng v t m m
che tai trong h th ng c đ nh c a m . Kh i l

ng m c l n: 1,0 kg, m

c trung và c nh : 0,8 kg.
 Lo i MBH dùng
d ng

khu v c nhi t đ i: Lo i MBH này đ

nh ng khu v c nóng và có đ

m cao nh các n

c thi t k đ s
c vùng Nam á

và ông Nam Á. Th c t đây là lo i MBH n a vùng đ u, có các l thơng
gió đ làm gi m nhi t t i đa. Lo i MBH này c c nh do s n xu t b ng
v t li u PVC r ng.


8
1.2. M t s nghiên c u v vi c s d ng m b o hi m c a ng

i dơn

1.2.1. Nghiên c u v vi c s d ng m b o hi m đ i v i tr em
Tình tr ng khơng đ i m b o hi m hi n nay v n còn r t ph bi n đ c bi t
là v i tr em.

l a tu i còn ch a Ủ th c đ

c h t các m i nguy hi m c a vi c

không đ i m b o hi m khi tham gia giao thơng và cịn ph thu c nhi u vào gia
đình, b m thì vi c s d ng m b o hi m

tr em càng c n thi t đ

c quan

tâm và có s can thi p đ gi m thi u nh ng r i ro, tai n n khơng đáng có.
1.2.1.1. Th c tr ng
Hi n nay, tình tr ng tr em khơng đ i m b o hi m khi ng i trên xe môtô, xe g n máy v n đang r t ph bi n, gây ra nh ng t n h i v s c kh e và th m
chí là nguy h i đ n tính m ng c a các em, m c dù lu t Giao thông đ
ngh đ nh c a Chính ph đã ghi: "Ng

ng b ,

i ng i trên mô-tô, xe g n máy ph i đ i

MBH khi tham gia giao thông". C ng theo thông t s 01/2003 c a B Giao
thông v n t i đã h

ng d n chi ti t h n: "B t bu c đ i MBH đ i v i ng

trên mô-tô, xe g n máy (k c tr em) khi đi trên đ
l

i ng i

ng b ...". Ngay c v ch t

ng MBH, trong b tiêu chu n k thu t qu c gia c ng đã có các quy đ nh

riêng đ i v i MBH dùng cho tr em.
TNGT đã và đang là nguyên nhân hàng đ u gây t vong và ch n th
s não cho tr em đ n d
vong do TNGT, t

i 18 tu i. M i n m

ng đ

ng 30 ng

h p là tr em, s tr em b ch n th

n

c ta có h n 12.000 ng

i ch t/ngày, trong đó h n 4.000 tr
ng s não

ng
it
ng

đ tu i 0- 14 là 1.436 tr , đ

tu i 15- 19 là 2.088 tr (b nh vi n Ch R y- n m 2010) còn riêng đ i v i 2 b nh
vi n Vi t

c và Saint Paul trong h n 1 n m có t i 1.736 tr nh p vi n do

TNGT, trong đó tr t 15- 19 tu i chi m 70%, có 26,7% b ch n th
khi mang m b o hi m, 17,8% ch n th

ng s não

ng s não m c đ n ng và 8,2% có kh

n ng tàn t t v nh vi n.
D

i đây là bi u đ th hi n t l đ i m b o hi m

3 thành ph l n nh t c n

c giai đo n 2011-2013:

tr em t 6 –11 tu i

9
Bi u đ 1. T l đ i m b o hi m
3 thƠnh ph l n nh t c n

Ngu n:

ánh giá k t qu đ i m b o hi m tr em tr

tr em t 6 ậ11 tu i

c giai đo n 2011-2013

c và sau các chi n d ch truy n thông giai đo n

1 và 2 (AIP)

T l đ i m b o hi m c a tr em đ tu i t 6-11 tu i

thành ph Hà N i

nh ng n m 2011 (8,7%), 2012 (11,4%) là r t th p và luôn là th p nh t trong 3
thành ph nh ng đ n n m 2013, t l này đã t ng v t lên 52,7%, cao nh t trong
ba thành ph . Có đ

c k t qu nh v y là nh vào chi n d ch “Tr em c ng

ph i đ i m b o hi m” do y ban An tồn Giao thơng Qu c gia, B Giáo d c và
ào t o ph i h p v i Qu Phòng ch ng Th

ng vong Châu Á (Qu AIP) phát

đ ng t n m 2011 đ n h t 2013 v i 3 giai đo n nh m c i thi n t l s d ng m
b o hi m cho tr em, xóa b nh ng quan ni m sai l m c a ph huynh v vi c
đ i m b o hi m cho tr em, đ ng th i nâng cao ki n th c v an tồn giao thơng
góp ph n gi m s l

ng th

ng vong do tai n n giao thông.

K t thúc giai đo n 1 vào tháng 11/2011, t l tr em đ i m b o hi m khi
tham gia giao thông t i Tp.HCM đã t ng đáng k t 22,2% lên h n 50%. Tuy
nhiên,

Hà N i m c t ng r t h n ch , ch t 8,7% lên 11,4%.
Trong giai đo n 2 vào n m 2012, cùng v i các ho t đ ng truy n thông đ i

chúng thông qua các ph

ng ti n nh truy n hình, m ng xã h i, pa-nơ ngồi tr i


10
và các s ki n c ng đ ng, Ban ATGT Hà N i đã lên k ho ch t ng c

ng tu n

tra, ki m soát x lỦ vi ph m quy đ nh v đ i m b o hi m cho tr em trên 10
qu n, 19 huy n, th xã c a thành ph , nh v y mà sau giai đo n II, t l tr em

đ i m b o hi m t i thành ph Hà N i có t l t ng cao nh t trong c n

c; c

th là t 9,1% đ n 52,7%.
Giai đo n 3 c a chi n d ch di n ra vào đ u tháng 9 và đã k t thúc vào
tháng 12/2013, m c tiêu t ng t l tr em đ i MBH c a thành ph Hà N i lên
80% khơng th hồn thành nh mong đ i. Vì c n có m t th i gian dài đ đánh
giá k t qu c a giai đo n 3 nên đ n nay nh ng con s v n ch a chính th c đ

c

cơng b nh ng có th t l này còn th p h n c giai đo n 2.
1.2.1.2. Nguyên nhân tr em không đ i m b o hi m
gi i thích cho tình tr ng khơng đ i m b o hi m

tr em, có m t s

nguyên nhân nh sau:
Th nh t, nguyên nhân đ n t phía cha m . Các b c ph huynh v n là
nh ng ng

i có nh h

ng nhi u nh t đ n vi c đ i m c a tr , cha m là ng

cu i cùng quy t đ nh vi c mua m b o hi m cho con và h

i

ng d n con s d ng.

Có th vì các lí do nh giá c , tâm lí c m th y khơng c n thi t ph i đ i m cho
tr khi đi chuy n trên quãng đ

ng ng n hay c m th y phi n toái và m t th i

gian nên cha m không mua m ho c không đ i m b o hi m cho con cái.
ụ ki n c a m t s ph huynh và h c sinh đ

c nêu ra trong h i th o t p

hu n giáo viên b c THCS, THPT (2013), k n ng tuyên truy n, giáo d c ATGT
cho h c sinh trong nhà tr

ng

ng Nai:

“N u em thích m t cái m nh ng quá đ t thì cha m s khơng đ ng ý cho mua,
mua thì ph i v a t m ti n thôi là 150 ngàn”. (H c sinh nam, THCS, Hà N i)
“….. ít đ i m b o hi m cho con khi đi xe máy b i đi xe máy trong Hà N i
không ph i là nguy hi m nh t.

i b và đi xe đ p m i nguy hi m vì s ng

tham gia giao thơng nhi u th .

i xe máy trên đ

ng ph v i t c đ ch m nh

th thì làm sao mà có tai n n nguy hi m” (Nam 57 tu i, Hà N i).

i


11
“Con nh do b đ a đi h c, l i đi h c g n nhà nên ch th nh tho ng m i đ i,
nh ng khi đi xa nhà kho ng10 km thì m i đ i m cho các con” (N 39 tu i,
HN).
“Không c n thi t cho tr ti u h c đ i m b o hi m, đ i m gây nhi u phi n
ph c và m t th i gian” (M t bà m
“

Hà N i).

i m b o hi m cho tr 6 tu i là quá s m, ng

tho i mái khi đ i m n a là….” (M t ph huynh tr

i l n còn c m th y không
ng LỦ Thái T , Hà N i)

Th hai, m t ph n nguyên nhân không nh gây nên th c tr ng không đ i
m b o hi m

tr em c ng là do các đi u kho n trong v n b n lu t pháp ch a

rõ ràng, công tác th c thi pháp lu t ch a nghiêm, m c dù đã có qui đ nh t t c

đ u ph i đ i m b o hi m khi tham gia giao thông b ng ph

ng ti n xe mô-tô,

xe g n máy, tuy nhiên l i khơng có quy đ nh ph t, bi n pháp x lỦ đ i v i
tr

ng h p vi ph m c a tr d

i 14 tu i gây ra m t s hi u l m c ng nh lúng

túng trong công tác x lỦ vi ph m. Chính đi u này làm th c tr ng không đ i m
tr ngày m t gia t ng. Ch có 5,5% ph huynh tr l i r ng h đã t ng b c nh
sát giao thông ph t khi không đ i m b o hi m cho tr . “…đi ra đ

ng th y các

anh cơng an r t ít b t nh ng tr em không đ i m b o hi m.” (N 37 tu i, H
Chí Minh). Ho c đ n gi n v i vi c đ i m b o hi m c a các h c sinh khi đ n
tr

ng, ch khi có giám th đ ng giám sát thì h c sinh m i đ i m đ y đ “Khi

nào có th y giám th ho c bác b o v đ ng

c ng tr

ng thì h u nh b n nào

c ng đ i m c .” (H c sinh THPT à N ng).

Th ba, nh ng nh n th c c a tr em v t m quan tr ng c a vi c đ i m
b o hi m ch a đ

c đúng đ n và hồn thi n. Tâm lí tr tu i d y thì thích th

hi n mình và khó đoán bi t, đa ph n tr em đ u thích s tho i mái và thích n
m c đ p, khơng thích đ i lên đ u chi c m b o hi m c ng k nh vì s b x u đi,
b b n bè cùng trang l a c

i chê, m t khác đ i m b o hi m c ng có th gây

m t s nh ng b t ti n nh làm r i tóc, n ng đ u, dây cài m làm tr khó th và
cịn có th gây ra m t s tri u ch ng nh ng a đ u, nóng đ u khi n tr c m th y
khó ch u, không mu n đ i m b o hi m khi đi xe máy cùng ng

i l n. “Em


12
th y m c a mình kích th

c nh ”. (H c sinh nam,

c khá to, m không đ

THCS, HàN i). “Nó n ng, nó trơi ra đ ng sau, đ i m b o hi m ch t và khó
th ”. (H c sinh n , THCS, Hà N i).
Th t , do các ho t đ ng truy n thông, các chi n d ch v đ i m b o hi m
cho tr em trong c tr
hút đ

ng h c và ngồi xã h i cịn ít, ch a quy t li t, ch a thu

c s quan tâm chú Ủ c a ph n l n h c sinh, ph huynh.

1.2.2. Nghiên c u v vi c s d ng m b o hi m đ t ch t l
ng

i tr

ng đ i v i

ng thành

1.2.2.1. Th c tr ng
Không gi ng v i tr em, v i ng

i tr

ng thành, t l đ i m b o hi m là

r t l n. Tuy nhiên ph n l n m b o hi m đ

c s d ng l i là m gi , m kém

ch t l

ng. Vi c này gây ra nhi u h u qu nghiêm tr ng, đe d a đ n s c kh e và

tính m ng c a ng

i s d ng.

T cu i n m 2008, B Khoa h c và Công ngh đã ban hành quy chu n k
thu t qu c gia v m b o hi m cho ng

i đi mô tô, xe máy. Theo đó, nh ng lo i

m b o hi m khơng có d u h p chu n CR khơng đ
Tuy nhiên, quy đ nh này v n ch a đ
b o hi m kém ch t l
đúng quy chu n ch t l

c th c thi nghiêm túc. S ng

iđ im

ng v n chi m t l l n h n g p nhi u l n s ng

iđ im

ng.

Th c t cho th y, m b o hi m kém ch t l
m i n i.
ch t l

ng

c phép s n xu t, l u hành.

ng v n đang cơng khai bán

ã có nhi u đ t ra quân ki m tra m b o hi m gi , m b o hi m kém
các thành ph l n nh Hà N i, Tp.HCM,

cho th y h n 80% s m b o hi m đ

c bán trên th tr

à N ng, nh ng k t qu
ng là m b o hi m gi .

Các c s s n xu t và phân ph i m b o hi m kém ch t l

ng dùng nhi u th

đo n đ gian l n, qua m t c quan ch c n ng.
Tr
ng

c th c tr ng m b o hi m kém ch t l

ng tràn lan trên th tr

ng,

i tiêu dùng v n l a ch n s d ng lo i m này, các c quan h u quan đã

nhi u l n đ y m nh tuyên truy n nh m h n ch s d ng m kém ch t l

ng.


13
Tuy nhiên, r t khó đ ng
l

ng, giá r do ng

i tiêu dùng t b thói quen s d ng m kém ch t

i tham gia giao thông đ i m b o hi m ch mang tính đ i

phó v i s ki m tra c a l c l

ng ch c n ng. Có nhi u v tai n n giao thông va

đ p nh nh ng khi đ a vào c p c u
tai n n không l
kém ch t l

b nh vi n thì đã ch y máu não do ng

ib

ng h t nh ng r i ro trong quá trình va ch m gi a đ u đ i m

ng và các v t c ng khác.

Do dùng m b o hi m kém ch t l
đ n 12 ngàn tr

ng h p ch n th

ng, ch trong 2 n m 2009 và 2010 có

ng s não trong t ng s 36 ngàn tr

ng h p

liên quan đ n tai n n giao thông nh p vi n, chi m t l 37%. Riêng n m 2011 đã
có 18 ngàn tr
14 ngàn tr

ng h p tai n n giao thông đ a vào B nh vi n Vi t
ng h p ch n th

c a B nh vi n Vi t

c thì có t i

ng s não, chi m t l g n 80% (Theo th ng kê

c, 2012 ). “Bây gi ng

i ta mua m t cái m r t d dàng

và khơng có n i nào ki m soát ch t ch ch t l

ng c a m b o hi m.

ng

nhiên chúng ta ph i nhìn nh n cái m b o hi m không ph i c ng nh s t đá đ
b o v tuy t đ i cái đ u c a mình, nh ng c ng ph i th y r ng m b o hi m đ t
ch t l

ng n ng ph n đ u khi x y ra tai n n

ng thì s b o v kh i ch n th

giao thông”.(Ti n s Nguy n

c Chính – B nh vi n Vi t

c)

n n m 2014, sau g n hai n m áp d ng ngh đ nh 80/2013/N -CP trong
vi c th c hi n t ng c
đ t ch t l
ng

ng qu n lỦ s n xu t, kinh doanh và s d ng m b o hi m

ng, Ủ th c đ i m b o hi m c a ng

i dân đã đ

c c i thi n, s

i không đ i và đ i m không đ t chu n đã gi m đi tuy nhiên gi m không

đáng k . Theo th ng kê ch a đ y đ c a
(2014), trên c n
đ i MBH, s l

y ban An tồn giao thơng Qu c gia

c có 36 tri u xe máy v i h n 90% ng
ng MBH

i tham gia giao thơng

c tính có kho ng h n 50 tri u chi c (1 xe máy có t

2-3 m ). Tuy nhiên ch có 20% ng
cịn l i 70% là m gi , m kém ch t l

i tham giao thông đ i MBH đ t ch t l

ng,

ng.

i li n v i vi c s d ng m b o hi m kém ch t l
bán tràn lan m b o hi m gi , không đ t chu n trên th tr

ng là tình tr ng bày
ng.

c bi t, theo

ghi nh n trên đ a bàn Hà N i, các đi m bày bán m b o hi m kém ch t l

ng la


14
li t t i các v a hè nh trên đ

ng Chùa B c, đê Yên Ph , đ

ng Láng. Khi ti n

hành ki m tra thí đi m 15 c s kinh doanh m b o hi m t i qu n

ng a, Hai

Bà Tr ng, C u Gi y và Hoàng Mai, c quan ch c n ng phát hi n 100% c s b
ki m tra đ u vi ph m. Theo chi c c qu n lỦ th tr
trong t ng s h n 3000 chi c m b o hi m đ

ng Hà N i (25/03/2014),

c ki m tra thì có t i x p x 60%

là khơng đ t chu n, cịn l i ch h n 1000 chi c là h p quy đ nh (nhãn mác h p
chu n CR).
1.2.2.2. Nguyên nhân c a vi c s d ng m b o hi m không đ t ch t l

i v i nh ng ng
ng

i tr

ng thành, h là nh ng ng

i đã có gia đình, h Ủ th c đ

ng

i đã đi làm, nh ng

c rõ ràng nh ng r i ro và nguy hi m c a vi c

không đ i m b o hi m khi tham gia giao thông b ng xe mô-tô, xe g n máy.
Nh ng dù Ủ th c đ

c nh ng m i nguy hi m ln rình r p đó, v n cịn m t s

nguyên nhân và đôi khi là các hi u l m khi n nhi u ng
b o hi m đ t ch t l

i t ch i s d ng m

ng khi tham gia giao thông, gây ra nh ng h u qu đáng

ti c.
Th nh t, thái đ ch quan c a ng

i đi xe mô-tô, xe g n máy. Thái đ

ch quan luôn là nguyên nhân gi i thích cho h u h t tr
b o hi m ho c đ i m gi khi di chuy n trên quãng đ
5km), nh ng ng

i này tin t

ng h p không đ i m
ng ng n (th

ng r ng h đã quá thông thu c đ

ng <

ng sá, th i

gian đi l i r t nhanh và khơng có c nh sát b t ph t nên khơng có m i nguy hi m
nào khi n h ph i đ i m b o hi m ch t l
Th hai, giá m b o hi m ch t l
ch t l
ng

ng.
ng t

ng đ i cao (m t chi c m đ t

ng giá kho ng 300 nghìn đ ng), trong khi thu nh p c a m t b ph n

i đi xe máy còn th p, h

chi c m b o hi m đ t ch t l

u tiên chi cho các kho n khác h n là mua m t
ng v i giá cao h n đ n kho ng 10 l n so v i

chi c m h có th đ i.
Th ba, m b o hi m đ t ch t l

ng gây ra m t s b t ti n cho ng

d ng và thi u đi m t s tính n ng so v i m b o hi m kém ch t l

is

ng. Trong

khi chi c m b o hi m gi thì g n nh , ti n l i vì có thêm ph n kht cho ph


15
n bu c tóc thì chi c m b o hi m đ t ch t l

ng th

ng c ng k nh, dày h n và

n ng h n m b o hi m gi , gây nóng đ u hay h ng tóc c a ng
Chính vì v y, m c dù bi t s d ng m gi là khơng an tồn, ng

ch n chi c m b o hi m gi thay vì m t chi c m ch t l

i s d ng m b o

ng, đ i v i c s s n xu t kinh doanh m b o hi m gi .

Th n m, ng
l

i dùng v n l a

ng

Th t , ch a có lu t qui đ nh ph t rõ ràng đ i v i ng
hi m kém ch t l

i s d ng.

i s d ng m b o hi m không bi t phân bi t m đ t ch t

ng và m gi , trong khi r t nhi u c s s n xu t, kinh doanh m b o hi m

nhái, làm gi tem khi n c ng

i bán và ng

i mua đ u b nh m l n.

Bên c nh đó, m t s nh m l n trong nh n th c v vi c s d ng m b o
hi m c ng nh ch a n m rõ v các đi u kho n quy đ nh c ng là nh ng nguyên

nhân gi i thích cho vi c s d ng m b o hi m kém ch t l
thông c a ng

ng khi tham gia giao

i dân. M t s hi u l m nh :

 M b o hi m đ t ch t l

ng có th gây các th

ng tích

Nh ng trên th c t , các nghiên c u đã ch ng minh đ
b o hi m đ t tiêu chu n và đ
th

c hay c t s ng.
c r ng nh ng m

c đ i đúng cách s khơng gây ra b t kì

ng tích nào đáng lo ng i.

 M b o hi m đ t ch t l

ng th

ng quá dày làm gi m thính l c và t m

nhìn nh ng trên th c t s d ng m b o hi m đ t ch t l
h

ng không nh

ng đ n t m nhìn r ng. Bên c nh đó nó cịn có th làm gi m đ l n c a

ti ng đ ng do gió th i qua, nh ng không nh h
bi t âm thanh c a ng

i lái xe.

ng đ n kh n ng phân


16

CH

NG 2: PH

NG PHÁP NGHIểN C U

VÀ MỌ HỊNH NGHIểN C U

2.1. Mơ hình nghiên c u
2.2.1. Nhân t ph thu c
Nhân t ph thu c đ
sinh viên m t s tr

c xác đ nh là vi c s d ng m đ t ch t l

ng c a

ng đ i h c trên đ a bàn Hà N i.

2.2.2. Các nhân t tác đ ng
Vi c s d ng m b o hi m c a sinh viên b chi ph i b i 4 nhân t : nhân t
giá c , nhân t gi i tính, nhân t lu t pháp và nhân t tâm lí.
Nhân t giá c : M b o hi m c ng là m t hàng hóa trên th tr
s tác đ ng c a giá c .

i v i đa s ng

ng và ch u

i tiêu dùng nói chung và sinh viên nói

riêng, v i m c thu nh p cịn khá th p c a ng

i Vi t Nam hi n nay thì giá c tác

đ ng khơng nh đ n vi c mua MBH- m t m t hàng không thi t y u trong cu c
s ng.
M b o hi m r là u tiên c a các b n sinh viên. Ch c n v i 30-80 nghìn
đ ng, b n đã s h u m t chi c m b o hi m. B ra t 100-200 nghìn đ ng s có
chi c m th i trang v i các màu s c và h a ti t đ l a ch n. Tuy nhiên, nh ng
chi c m này đ u có kh i l

ng r t nh (300g-500g), ph n v m ng dính làm

b ng ch t li u nh a không ch ng ch u đ

c l c va đ p m nh, các thông s k

thu t đ t tiêu chu n đ u khơng đ t. Trong khi đó, nh ng chi c m có th
hi u rõ ràng, ch t l

ng

ng đ m b o có m c giá t i thi u c ng t 645 nghìn đ ng.

Có nh ng chi c m lên đ n hàng tri u đ ng. Sinh viên có th khơng hi u bi t v
các tiêu chu n c a m t chi c m đ t ch t l

ng, ho c có th khơng quan tâm

đ n các tiêu chu n đó b ng vi c đ i m t chi c m th i trang, r và phù h p v i


17
túi ti n c a mình. Khơng ph i t t c nh ng đa s các sinh viên s không chi m t
kho n ti n l n nh v y đ mua MBH ch t l
M t chi c MBH t t, ch t l

ng v i giá thành đ t đ có th làm gi m r i

ro khi b tai n n nh ng c ng s xây x
n n hay các tr

ng.

c, h ng sau đôi l n va đ p dù là do tai

ng h p khách quan khác. Tâm lí xót c a và l a ch n mang tính

thích r i ro v tai n n càng thúc đ y sinh viên l a ch n m b o hi m giá r .
Nh m h tr ng

i tiêu dùng trong đó có sinh viên trong v n đ gi m nh ng h u

qu do tai n n giao thông gây ra, đ c bi t là ch n th
nhà n

c c ng đã có nh ng ch

ng s não, các c quan

ng trình h tr mua m b o hi m ch t l

song ch a th c s mang l i hi u qu nh mong mu n khi ch
r t ít, có tính linh ho t v đ a ph

ng,

ng trình di n ra

ng và th i gian, sinh viên ch a ti p c n k p

th i thông tin và không linh đ ng đ

c v m t th i gian. M t khác, sau khi đã

có h tr v giá c a các t ch c, m c giá này v n là cao so v i thu nh p c a m t
b ph n các b n sinh viên.
Nhân t gi i tính: Có s khác bi t rõ ràng gi a hành vi c a nam sinh và
n sinh đ i v i hành vi đ i m b o hi m ch t l
c a nam sinh có ch t l

ng. Nh ng chi c m b o hi m

ng h n, khơng c u kì v hình th c, tiêu chu n l a ch n

m đ n gi n. Chi c m b o hi m đ n thu n đ đ i vì đ ng c pháp lu t hay an
toàn c a b n thân. Tuy nhiên, t n su t s d ng m b o hi m c a nam sinh gi i
l i ch a
l

m c luôn luôn và th p h n n gi i.

i u này đ

c th hi n qua s

ng ph t dành cho nam luôn cao h n gi i đ i v i vi c đ i m b o hi m.

Trong khi đó, các n l i b tác đ ng b i nhi u y u t h n khi l a ch n m b o
hi m ch t l

ng: y u t v th i trang, tâm lí, m c chi tiêu...

Nhân t pháp lu t: Hi n nay, h th ng pháp lu t Vi t nam m i có nh ng
ch tài v vi c không đ i m b o hi m và đ i m không đúng cách đ i (nh
không cài quay) v i ng

i tham gia giao thông ch ch a có ch tài v vi c s

d ng m b o hi m ch a đ t ch t l
hi m ch t l
v i ng

ng. S hi u bi t c a công dân v m b o

ng c ng là m t v n đ khó kh n. Vi c th c thi ch tài x ph t đ i

i không đ i m v n cịn nh ng b t c p và khó kh n, nh t là trong đ a