Giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương

1

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
------------------------------------

LƯƠNG THỊ TÂM UYÊN

GIÁO DỤC THI ĐUA YÊU NƯỚC
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CHO THANH NIÊN
KHỐI CÁC CƠ QUAN TRUNG ƯƠNG

Chuyên ngành: Lí luận và lịch sử giáo dục
Mã số: 62.14.01.02

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

HÀ NỘI – 2015


2

CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phan Thanh Long
PGS.TS Nguyễn Đức Trí

Phản biện 1: PGS. TS
Phản biện 2: PGS. TS
Phản biện 3: PGS. TS

Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Trường
họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Vào hồi……. giờ…… phút, ngày…….. tháng…… năm 2015

Có thể tìm đọc luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia
2. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ


3
1. Lương Thị Tâm Uyên (2014), Giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên - yêu
cầu cần thiết trong thời kỳ hội nhập quốc tế, Tạp chí Giáo dục, số 348, tr -25.
2. Lương Thị Tâm Uyên (2015), Giáo dục thi đua yêu nước thi đua yêu nước theo tư
tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên các cơ quan Trung ương, Tạp chí Cộng sản số 102, tr -72.

3. Lương Thị Tâm Uyên (2015), Tổ chức hoạt động ngoại khóa nhằm giáo dục thi
đua yêu nước cho thanh niên, Tạp chí Giáo dục, số 359, tr -25.
4. Lương Thị Tâm Uyên (2015), Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước thi
đua yêu nước, Tạp chí Giáo dục số đặc biệt tháng 5/2015, tr -90.
5. Lương Thị Tâm Uyên (2015), Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu
nước để đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, Tạp chí Quản lý nhà nước số 232, tr -9.
6. Lương Thị Tâm Uyên (2015),Giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh, Luật thi đua, khen thưởng cho thanh niên thông qua sinh hoạt đoàn Tạp chí Thanh
niên số ra ngày 24/5, tr -33.
7. Lương Thị Tâm Uyên (2015),một số nghiên cứu về thi đua yêu nước theo tư
tưởng Hồ Chí Minh, Trường Đào tạo, bồi dưỡng công chức, Đặc san tháng 5, tr -56.
8. Lương Thị Tâm Uyên (2011), Phối hợp đào tạo giữa cơ sở dạy nghề và doanh

nghiệp, Tạp chí Quản lý Giáo dục số 24, tr -26.
9. Lương Thị Tâm Uyên (2014), Một số biện pháp phối hợp đào tạo giữa cơ sở dạy
nghề và doanh nghiệp, Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 78, tr -25.
10. Lương Thị Tâm Uyên (2011), Các giải pháp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng
cao tại các cơ sở dạy nghề, Tạp chí Giáo dục số đặc biệt tháng 12/2011, tr -37.

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu


4

1.1. Về lý luận
Trong những năm qua đã có không ít công trình khoa học nghiên cứu về
thanh niên, công tác thanh niên và giáo dục thanh niên với nội dung rất phong
phú. Các công trình nghiên cứu đó đã khảo sát, đánh giá thực trạng và đề xuất
các giải pháp tăng cường công tác giáo dục thanh niên; đưa ra quan niệm, nội
dung và phương thức mới; góp phần làm rõ vị trí, vai trò của thanh niên, nhất là
công tác giáo dục thanh niên... Đó là những đóng góp có ý nghĩa đáng kể trong
việc hoạch định chủ trương, chính sách của Đảng về công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
1.2. Về thực tiễn
Đảng và Nhà nước luôn đặt niềm tin và kỳ vọng vào lực lượng thanh niên:
“Thanh niên là một bộ phận nòng cốt của xã hội, rường cột của dân tộc, là lực
lượng xung kích của cách mạng và là chủ nhân tương lai của đất nước. Thanh
niên là sức mạnh, thanh niên là xung kích, là sáng tạo; là lực lượng nòng cột
trong chiến đấu và xây dựng đất nước”. [19, tr.55].
Các cấp bộ đoàn đều coi công tác giáo dục thanh niên thanh niên và coi đó
là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu trong công tác của mình. Có rất nhiều con
đường và cách thức để giáo dục thanh niên, trong đó tổ chức giáo dục thi đua

yêu nước là một con đường quan trọng. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Thi đua là một
cách yêu nước thiết thực và tích cực, là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm
cho mọi người tiến bộ”. Thi đua yêu nước theo Tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn còn
nguyên giá trị trong thời đại mới. Tuy nhiên, vấn đề giáo dục thi đua yêu nước
cho thanh niên trong thực tế đang gặp không ít khó khăn, lúng túng. Nhiều
người quan niệm rằng, đất nước bước vào thời kỳ xây dựng và phát triển nền
kinh tế theo cơ chế của thị trường, sức mạnh của vật chất và sự cạnh tranh trong
thương trường, trong các lĩnh vực sẽ thúc đẩy xã hội phát triển, nên không cần
tổ chức thi đua nữa. Vì vậy, giáo dục thi đua yêu nước cho thế hệ trẻ như thế
nào cho hiệu quả đã trở thành một vấn đề đòi hỏi cần được nhận thức và cần
tìm ra những nội dung, hình thức, biện pháp mới phù hợp với tâm lý thanh niên
và điều kiện, hoàn cảnh xã hội hiện nay.
Tuy nhiên, việc nghiên cứu vấn đề giáo dục thi đua yêu nước cho thanh
niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho đến nay còn ít được đề cập đến, hoặc có
chăng cũng còn mờ nhạt, chưa sâu sắc; những luận chứng phân tích chưa có sức
thuyết phục, thiếu tính thực tiễn, cụ thể. Thực tế đó còn để lại một khoảng trống
cả về lí luận lẫn thực tiễn. Trong khi đó, thực tiễn đòi hỏi xây dựng phong trào
thi đua yêu nước trong thanh niên là vô cùng cần thiết.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Giáo dục thi đua yêu nước theo
tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương” để nghiên cứu.


5

2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên khối
cơ quan Trung ương trong trong bối cảnh hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứâ
Quá trình giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
- Quá trình hình thành và nâng cao ý thức (nhận thức, thái độ, tình cảm) về
thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên.
- Biện pháp giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên Khối cơ quan Trung ương.
4. Giả thuyết khoa học
Phong trào thi đua ở các tổ chức Đoàn hiện nay vẫn được duy trì đều đặn,
tuy nhiên còn những hạn chế nhất định, chủ yếu do những biện pháp GD thi đua
yêu nước còn chưa thật phù hợp. Nếu xây dựng và thực hiện các biện pháp giáo
dục hợp với tâm lý thanh niên và phù hợp bối cảnh thì việc GD thi đua yêu
nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương sẽ
được nâng cao về nhận thức, thái độ và hành vi đối với công tác thi đua, tạo ra
chuyển biến tích cực trong thanh niên, nhằm thực hiện tốt hơn những nhiệm vụ
chính trị được giao của mỗi cá nhân cũng như cơ quan, đơn vị.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn về giáo dục thi đua yêu
nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng giáo dục thi đua yêu nước theo
tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên khối cơ quan trong bối cảnh hiện nay.
5.3. Đề xuất và tổ chức thực nghiệm một số biện pháp pháp giáo dục thi đua
yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên khối cơ quan Trung ương.
6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
6.1. Phạm vi về đối tượng nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu vận dụng tư tưởng thi đua yêu nước Hồ Chí Minh để
giáo dục thanh niên như là một bộ phận cấu thành hết sức quan trọng và không
thể thiếu trong công tác giáo dục thanh niên.
6.2. Phạm vi về khách thể điều tra
Đề tài khảo sát thực trạng giáo dục thi đua yêu nước của thanh niên Khối
cơ quan Trung ương. Cụ thể như sau:
Điều tra 200 cán bộ cấp ủy và cán bộ đoàn, 200 thanh niên Khối các cơ

quan Trung ương.
6.3. Giới hạn địa bàn thực nghiệm
Quá trình nghiên cứu luận án được tổ chức thực nghiệm tại Khối thi đua
các cơ quan Đảng Trung ương, Đoàn thanh niên của Học viện Chính trị Quốc


6

gia Hồ Chí Minh, thuộc Đoàn Khối cơ quan Trung ương.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
Do đối tượng, nội dung nghiên cứu và tính chất đặc thù của đề tài, việc
nghiên cứu đề tài được tiến hành dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử, cũng như tư tưởng thi đua yêu nước của Chủ tịch Hồ
Chí Minh, đường lối giáo dục của Đảng Cộng sản Việt Nam.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết.
- Phương pháp phân loại, hệ thống hóa, khái quát hóa lý thuyết.
- Phương pháp giả thuyết.
- Phương pháp mô hình hóa lí thuyết.
7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Sử dụng bộ phiếu hỏi được chuẩn bị theo hướng các nội dung nghiên cứu
chính làm công cụ điều tra, khảo sát đối với cán bộ làm công tác thanh niên và
thanh niên Khối CQ Trung ương; cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng
Trung ương để tìm hiểu công tác giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên.
7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Đối tượng là cán làm công tác thanh niên; cán bộ làm công tác thi đua,
khen thưởng Trung ương về công tác giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên.

7.2.2.3. Phương pháp quan sát
Quan sát, theo dõi, ghi chép thực tiễn giáo dục thanh niên, trong đó có giáo
dục thi đua yêu nước qua các buổi hội nghị, hội thảo, triển khai công tác hàng
tháng, quý… ở cơ quan, đơn vị nơi thanh niên làm việc.
7.2.2.4. Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình
- Nghiên cứu một số trường hợp thanh niên điển hình trong các phong trào thi
đua yêu nước. Xem xét vai trò của yếu tố giáo dục đối với các trường hợp này.
- Nghiên cứu 2 đơn vị để phân tích, so sánh phát hiện ra “bí quyết thành
công”, nhất là yếu tố giáo dục.
7.2.2.6. Phương pháp thực nghiệm
Tổ chức TN sư phạm, so sánh kết quả nhóm TN và nhóm ĐC, thông qua đó để
phân tích, đánh giá các biện pháp giáo dục do luận án đề xuất.
7.2.3. Các hương pháp bổ trợ
7.2.3.1. Phương pháp chuyên gia
Tham khảo ý kiến các nhà khoa học, các cán bộ quản lý ở các cơ quan


7

Trung ương; Ban thi đua khen thưởng Trung ương để giải quyết những vấn đề lí
luận và thực tiễn đề tài đặt ra.
7.2.3.2. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.
8. Luận điểm nghiên cứu (đưa ra để bảo vệ)
8.1. “Thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh ”,
dưới góc độ Lý luận giáo dục, được coi như một giá trị,
một nội dung giáo dục cần và có thể GD được cho
thanh niên nói chung và thanh niên khối cơ quan Trung
ương nói riêng.
Điều đó có nghĩa, tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước chính là nội
dung GD cho thanh niên về thi đua trong giai đoạn hiện nay; làm cho thanh

niên nhận thức được ý nghĩa, giá trị của thi đua yêu nước theo Tư tưởng Hồ Chí
Minh, nâng cao được tính tích cực trong xúc cảm và hành động với phong trào
thi đua hiện nay đang diễn ra.
8.2. GD thi đua yêu nước cho thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh dưới góc
độ Lý luận giáo dục đó là quá trình giáo dục diễn ra mang tính chủ động tích
cực của chủ thể GD cũng như đối tượng GD nhằm đạt được mục tiêu GD.
Quá trình GD đó đòi hỏi xác định rõ các yếu tố: Mục tiêu GD, Nội dung
GD, phương pháp (biện pháp) GD, điều kiện tổ chức GD, kết quả GD, các yếu
tố ảnh hưởng, đến quá trình giáo dục, …
8.3. Đánh giá kết quả GD thi đua yêu nước được xác định bằng các tiêu chí
chuyển biến về nhận thức, thái độ, hành động theo chiều hướng tích cực
hơn đối với nội dung GD thi đua yêu nước cho thanh niên.
Thang đo có thể được đánh giá ở các mức: chuyển biến cao, trung bình,
thấp, không chuyển biến. Bằng cách đó có thể đánh giá được tác dụng của các
biện pháp thực nghiệm GD thi đua yêu nước cho nhóm thực nghiệm để rút ra
kết luận.
9. Đóng góp mới của luận án
- Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn về giáo dục thi đua yêu nước theo tư
tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thanh niên từ góc độ khoa học giáo dục
- Làm rõ thực trạng giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên ở Khối cơ
quan Trung ương. Chỉ ra những điểm mạnh, những hạn chế và yêu cầu cần thiết
phải giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên; những khó khăn, thuận lợi trong
quá trình giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên.
- Đề xuất biện pháp giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên Khối các cơ
quan Trung ương theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện nay


8

- Luận án là một tài liệu tham khảo bổ ích cho các nghiên cứu về giáo dục

thanh niên nói chung và giáo dục thi đua yêu nước nói riêng.
10. Cấu trúc của luận án
Ngoài các phần: mở đầu; kết luận, khuyến nghị; tài liệu tham khảo; phụ
lục, nội dung chính của luận án được trình bày trong 4 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
Chương 2: Thực trạng giáo dục thi đua yêu nước theo tưởng Hồ Chí Minh
cho thanh niên Khối CQ Trung ương
Chương 3: Các biện pháp giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh cho thanh niên Khối CQ Trung ương
Chương 4: Thực nghiệm sư phạm
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC THI ĐUA YÊU NƯỚC
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CHO THANH NIÊN
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Công tác GD thanh niên
Nhìn tổng quát, công tác thanh niên nói chung, vấn đề GD thanh niên nói
riêng được Đảng, Nhà nước và các nhà khoa học quan tâm đặc biệt. Vì “thanh
niên ta ngày nay là lực lượng xã hội to lớn, có tiềm năng hùng hậu”. Thanh niên
chính là lực lượng nòng cốt trong tiến trình đổi mới và phát triển xã hội ở nước
ta. Đảng Cộng sản Việt Nam xác định: “Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư
tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao
động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh
niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học,
công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục
trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần
quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
1.1.2. Nghiên cứu về thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Chủ tịch Hồ Chí Minh với phong trào thi đua yêu nước là vấn đề hấp dẫn

đối với nhiều nhà khoa học. Cho đến nay có rất nhiều bài viết, công trình
nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước viết về quan điểm, tư tưởng và
những cống hiến của Hồ Chí Minh đối với phong trào thi đua yêu nước.
1.1.3. Một số nghiên cứu về việc vận dụng tưởng Hồ Chí
Minh vào GD thanh niên


9

Tổng quan cho thấy, việc nghiên cứu vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào
giáo dục, GD thanh niên trong những năm gần đây đã được các nhà khoa học quan
tâm. Các nhà nghiên cứu đều thống nhất với nhau ở nhận định tư tưởng Hồ Chí
Minh là di sản lớn, toàn diện về các lĩnh vực cho cách mạng Việt Nam, vận dụng
Tư tưởng Hồ Chí Minh về GD thi đua yêu nước nói chung, GD thanh niên, GD thi
đua yêu nước nói riêng, GD gắn liền với tổ chức và rèn luyện trong thực tế; xây đi
đôi với chống; nêu gương người tốt, việc tốt,… là một bộ phận của di sản đó.
Nghiên cứu sinh đã kế thừa những nội dung này trong quá trình nghiên cứu.
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu sâu về các
biện pháp GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên. Mặt
khác, các công trình nghiên cứu trên cũng chưa chỉ ra những nội dung cơ bản để
GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên. Chính vì vậy,
vấn đề nghiên cứu sinh lựa chọn “Giáo dục dục thi đua yêu nước cho thanh
niên Khối cơ quan Trung ương theo tưởng Hồ Chí Minh” là cần thiết, đảm bảo
tính mới, vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có ý nghĩa thực tiễn, cũng không trùng với
các công trình đã công bố.
1.1.4. Một số nghiên cứu về giáo dục thanh niên dưới góc độ lý luận giáo dục
Muốn giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên có kết quả không thể
không dựa trên những cơ sở lý luận và kinh nghiệm của giáo dục học nói
chung và lý luận giáo dục nói riêng. Đặc biệt là về bản chất của quá trình GD,
mục đích, nội dung, phương pháp, các hình thức GD, cách tổ chức các hoạt

động giáo dục.
Tóm lại, GD thi đua yêu nước cho thanh niên vừa phải quán triệt tư tưởng
Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, vừa phải dựa trên những thành tựu và kinh
nghiệm của lý luận giáo dục và có những biện pháp triển khai trong thực tiễn
một cách phù hợp, hiệu quả.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Giáo dục
Giáo dục cần được hiểu theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng,
UNESCO xác định: “Từ GD bao hàm quá trình sinh hoạt xã hội, nhờ đó các cá
nhân và nhóm xã hội được học tập để phát triển có ý thức, trong phạm vi và lợi
ích của cộng đồng dân tộc và quốc tế, toàn bộ năng lực, quan điểm, khuynh
hướng và tri thức của cá nhân họ. Quá trình này không hạn chế đối với bất cứ
hoạt động đặc biệt nào”.
Trong luận án này, chúng tôi sử dụng khái niệm GD theo nghĩa hẹp “Giáo
dục là quá trình tổ chức các hoạt động và giao tiếp, thông qua đó đối tượng
giáo dục lĩnh hội nội dung giáo dục, nhằm hình thành, phát triển ở họ các


10

mặt nhận thức, tình cảm (thái độ), hành vi đáp ứng mục tiêu giáo dục và phù
hợp với yêu cầu, chuẩn mực xã hội”.
1.2.2. Thanh niên
Có thể hiểu “thanh niên là một nhóm xã hội - nhân khẩu đặc thù, với độ
tuổi nằm trong giới hạn từ 15 đến 30 tuổi. Đây là lứa tuổi phát triển mạnh
mẽ về thể chất, tinh thần, trí tuệ và phẩm chất, nhân cách của một công dân,
hình thành thế giới quan, lý tưởng và đạo đức trong cuộc sống”.
Đối với thanh niên Việt Nam, Luật Thanh niên đã nêu rõ: Thanh niên “là
công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”.
1.2.3. Thi đua

“Thi đua là hoạt động có tổ chức, với sự tham gia tự nguyện của cá
nhân, tập thể nhằm kích thích thúc đẩy lẫn nhau phấn đấu hoàn thành tốt
nhất mọi nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc”. Khái niệm “thi đua” như vậy cùng đồng nghĩa với “Thi đua yêu
nước”.
1.2.4. Giáo dục “thi đua yêu nước” cho thanh niên theo tư
tưởng Hồ Chí Minh
Khái niệm giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên được cấu tạo từ hai
khái niệm “giáo dục” và “thi đua”, nhằm vào đối tượng là thanh niên, có thể xác
định như sau:
“Giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên là quá trình tổ chức các
hoạt động và giao tiếp, thông qua đó đối tượng giáo dục lĩnh hội được nội
dung, ý nghĩa của thi đua, nhằm hình thành, phát triển ở họ các mặt nhận
thức, thái độ, hành vi tích cực, tự nguyện tham gia vào phong trào thi đua
của đơn vị, thúc đẩy lẫn nhau phấn đấu hoàn thành tốt nhất mọi nhiệm vụ
được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Nội hàm
của khái niệm giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên có thể được cụ thể hóa
như sau:
1.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước
Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước là một bộ phận của tư tưởng
Hồ Chí Minh, hàm chứa những nội dung vô cùng sâu rộng. Trong luận án này
chỉ khái quát một số nét tiêu biểu, làm cơ sở cho việc vận dụng vào GD thanh
niên về thi đua yêu nước đó là:
- Thi đua là yêu nước, là nguồn sức mạnh của dân tộc.
- Thi đua yêu nước là toàn dân thi đua, người người thi đua, ngành ngành thi đua.
- Người lãnh đạo các cơ quan, đơn vị phải đi đầu, làm gương trong các
phong trào thi đua.
- Các nội dung thi đua phải thiết thực, phù hợp với thực tiễn cách mạng.
1.4. Một vài nét về thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Thanh niên Việt Nam hiện nay có khoảng 25,328 triệu người, chiếm 28,9%

11

dân số cả nước, trong đó nam 50,6%, nữ 49,4%”.
Lứa tuổi thanh niên là thời kỳ đặc biệt quan trọng đối với cuộc đời con
người. Đây là thời kỳ kết thúc căn bản của một quá trình trưởng thành và phát
triển lâu dài của đứa trẻ về sinh lý cũng như tâm lý. Đây là thời kỳ phát triển
cân đối, hài hòa và đẹp đẽ của con người là thời kỳ mà năng lực trí tuệ, thế giới
quan và toàn bộ nhân cách của con người có thể biến đổi lớn về chất lượng làm
cho thanh niên sẵn sàng và đủ khả năng để trở thành và bước vào đời.
1.5. Quá trình giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên
theo tư tưởng Hồ Chí Minh
1.5.1. Mục đích GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
GD thi đua yêu nước là GD thanh niên đạo đức, lối sống, giáo dục giá trị
chân thiện mỹ, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, nâng cao trình độ chuyên môn,
năng lực, nghiệp vụ cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng
chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
1.5.2. Nhiệm vụ GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
Để thực hiện mục đích đó, quá trình Giáo dục thi đua yêu nước cho thanh
niên cần quán triệt các nhiệm vụ sau:
- Phát triển, nâng cao nhận thức ở thanh niên về thi đua yêu nước, hiểu
biết về Luật Thi đua, Khen thưởng.
- Phát triển ở thanh niên những xúc cảm, tình cảm tích cực về thi đua yêu
nước. Từ đó nâng cao đạo đức, thái độ nghề nghiệp, tác phong công tác, tinh
thần trách nhiệm cao với công việc được giao; có ý thức đoàn kết, ý thức tập
thể, cộng đồng trách nhiệm.
- Phát triển ở thanh niên hệ thống hành vi phù hợp với các chuẩn mực, các

quy định của thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh, theo quy định của
Luật Thi đua - Khen thưởng, các văn bản quy phạm pháp luật về thi đua - khen
thưởng, các quy định, hướng dẫn thi đua - khen thưởng của các tổ chức đoàn thể
chính trị - xã hội.
1.5.3. Các khâu GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
Quá trình GD thi đua yêu nước diễn ra theo nhiều giai đoạn, bao gồm các
khâu cơ bản:
- Khâu thứ nhất: Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về thi đua yêu nước, Luật
Thi đua - Khen thưởng.
- Khâu thứ hai: Bồi dưỡng những tình cảm đúng đắn, lành mạnh về thi đua
yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Khâu thứ ba: Rèn luyện, hình thành hành vi, thói quen nêu cao tinh thần
thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh.


12

1.5.4. Nội dung GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
Thứ nhất, cần giáo dục cho thanh niên thấy được mục đích và ý nghĩa
của thi đua.
Thứ hai, thi đua là yêu nước, là tinh thần đoàn kết tập thể, nguồn sức mạnh
của dân tộc.
Thứ ba, thi đua là nhiệm vụ của mọi người, toàn dân thi đua, người người
thi đua, ngành ngành thi đua.
Thứ tư, người lãnh đạo phải đi đầu, làm gương trong các phong trào thi
đua yêu nước
Thứ năm, nội dung của thi đua là những nhiệm vụ cụ thể, thiết thực thanh
niên đang làm.

Thứ sáu, giáo dục thanh niên tích cực học tập sáng tạo, phát huy sáng kiến
kinh nghiệm, phổ biến kinh nghiệm cho tập thể cơ quan, đơn vị.
Thứ bảy, giáo dục tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả.
1.5.5. Con đường GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên
Có nhiều con đường để thực hiện GD thi đua yêu nước Hồ Chí Minh cho
thanh niên như thông qua dạy học, sinh hoạt tập thể, lao động sản xuất và hoạt
động xã hội. Con đường GD tốt nhất là thông qua quá trình công tác, hoạt động
tập thể, lao động và hoạt động xã hội của các tổ chức đoàn thể trong cơ quan đơn
vị để GD tinh thần thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên.
1.5.6. Phương thức GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên.
1.5.6.1. Học tập, nâng cao nhận thức về thi đua yêu nước
1.5.6.2. Tổ chức phong trào thi đua ở cơ sở
1.5.6.3. Thông qua sinh hoạt đoàn thanh niên ở cơ sở
1.5.6.4. Phát hiện bồi dưỡng nhân tài, nêu gương điển hình tiên
tiến, người tốt việc tốt
1.5.6.5. Tăng cường các hình thức giao lưu giữa các đơn vị,
điển hình tiên tiến
1.6. Các yếu tố tác động đến giáo dục thi đua yêu nước
1.6.1. Sự quan tâm của Đảng, chính quyền các cấp đến công tác giáo
dục thi đua yêu nước cho thanh niên
1.6.2. Biện pháp và phương thức giáo dục
1.6.3. Môi trường xã hội hiện nay ảnh hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước
cho thanh niên.
1.6.4. Kinh phí, cơ sở vật chất giành cho giáo dục thi đua yêu nước cho


13

thanh niên
1.6.5. Chưa coi trọng công tác thi đua, khen thưởng
1.6.6. Ảnh hưởng mặt trái của nền kinh tế thị trường
Kết luận chương 1
- Tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy giáo dục thi đua yêu nước cho
thnh niên theo TT HCM đây là đề tài mới, chưa được đề cập đến ở bất cứ công
trình nghiên cứu hoặc báo cáo cáo khoa học nào và là đề tài rất cần thiết, có ý
nghĩa thiết thực đối với Khối các cơ quan Trung ương trong công tác giáo dục
thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trước tình hình mới
để khơi dậy chuyển thành sức mạnh, động lực hoàn thành nhiệm vụ ở mỗi cơ
quan, đơn vị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
- Chương 1 đã xây dựng được cơ sở lý luận để nghiên cứu vấn đề GD thi
đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho TN hiện nay đã xác định được
những khái niệm công cụ: Giáo dục, Thi đua, Thanh niên, Giáo dục thi đua yêu
nước cho thanh niên; nội hàm của mỗi khái niệm đã được cụ thể hóa, thao tác hóa
để có thể triển khai nghiên cứu trong thực tiễn.
- Khái quát hóa những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về thi
đua yêu nước và ý nghĩa giáo dục của nó đối với các cá nhân, tập thể và xã hội;
đã nêu lên khái quát một số đặc điểm của thanh niên ngày nay làm cơ sở cho
việc giáo dục thi đua yêu nước phù hợp với những đặc điểm của thanh niên.
Trên cơ sở đó, mục đích, nhiệm vụ, nội dung, các phương thức giáo dục thi đua
yêu nước đã được xác định, cụ thể hóa, những yêu cầu và yếu tố cơ bản ảnh
hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên hiện nay.
Tóm lại những nội dung được trình bày ở chương 1, đủ đảm bảo cơ sở lý
luận cho việc triển khai nghiên cứu ở các phần còn lại của luận án.
Chương 2
CƠ SỞ THỰC TIỄN GIÁO DỤC THI ĐUA YÊU NƯỚC
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CHO THANH NIÊN
KHỐI CƠ QUAN TRUNG ƯƠNG
2.1. Khái quát chung về thanh niên Khối cơ quan Trung ương

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Khối các cơ quan Trung ương hiện có 57 cơ sở
Đoàn trực thuộc, trong đó có 29 đoàn tương đương cấp huyện, 21 đoàn cơ sở và
07 chi đoàn cơ sở (trong đó có 1.176 chi đoàn và 155 đoàn cơ sở trực thuộc các
đơn vị) với hơn 90.000 cán bộ, thanh niên đang công tác tại các bộ, ban, ngành
Trung ương. Cán bộ, đoàn viên, thanh niên Đoàn Khối có trình độ học vấn cao,


14

đa số đã tốt nghiệp đại học, trong đó có hơn 200 Tiến sỹ, hơn 3.000 thạc sĩ,
nghiên cứu sinh. Về cơ cấu đoàn viên, bên cạnh đoàn viên là cán bộ, công chức
là nòng cốt, chiếm hơn 50%, còn có số lượng khá đông đoàn viên đến từ 14
trường học trong Khối cơ quan Trung ương.
2.2. Thực trạng giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên trong Khối cơ quan Trung ương
2.2.1. Mục tiêu, đối tượng khảo sát
- Khảo sát thực trạng giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương và những vấn đề có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu.
- Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng
Hồ Chí Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương trong giai đoạn hiện nay
giúp xác định cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các biện pháp giáo dục thi đua
yêu nước cho thanh niên.
- Đối tượng khảo sát là cán bộ đoàn, thanh niên khối cơ quan Trung ương.
Khảo sát đại diện gồm 200 cán bộ đoàn, quản lý các cấp và 200 đoàn viên,
thanh niên.
2.2.2. Nội dung Khảo sát
- Đánh giá thực trạng nhận thức, thái độ của cán bộ đoàn và thanh niên
trong việc giáo dục tinh thần thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên Khối cơ quan Trung ương trong giai đoạn hiện nay.

2.2.3. Kết quả khảo sát
2.2.3.1. Độ tin cậy của bảng hỏi
Bảng 2.1. Hệ số tin cậy Cronbach's Alpha của bảng hỏi
Cronbach's Alpha N of Items
.822
65
Dưới đây là kết quả phân tích khảo sát thực trạng hoạt động giáo dục thi đua
yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
2.2.3.2. Nhận thức về vai trò, ý nghĩa giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng
Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
* Vai trò giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh
cho thanh niên
Qua khảo sát cả lãnh đạo quản lý các cấp và thanh niên đề cho rằng vai trò
của giáo dục thi đua yêu nước rất quan trọng. Kết quả trong tiến hành trên mẫu
400 thanh niên và CBQL thì thấy vai trò ý nghĩa của giáo dục thi đua yêu
nước trong giai đoạn hiện nay là rất quan trọng. Điểm trung bình nhận thức
của đoàn viên và cán bộ quản lí đều đạt 4,6 điểm với độ lệch chuẩn 0,55 điểm


15

và 0,64 điểm. Như vậy, nhận thức về vai trò của giáo dục thi đua yêu nước đạt
mức rất quan trọng.
2.2.3.3. Nhận thức mục đích giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Qua bảng số liệu thấy rõ nhận thức của thanh niên và cán bộ lãnh đạo về
mục tiêu giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên đều đạt từ mức đúng và
hoàn toàn đúng với điểm trung bình của thanh niên đạt 4.35 điểm với độ lệch
chuẩn 0.67 điểm; CBQL đạt 4.21 điểm với độ lệch chuẩn đạt 0.72 điểm.
2.2.3.4. Đánh giá nội dung giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí

Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Qua bảng số liệu thấy rằng các nội dung thi đua yêu ước cần đưa vào giáo
dục cho thanh niên nhìn chung phù hợp. Thanh niên và cán bộ quản lý đều cho
rằng cần Giáo dục cho thanh niên thấy được mục đích và ý nghĩa của thi đua
cho thanh niên đạt mức cần thiết tới rất cần thiết với điểm trung bình chung của
đoàn viên là 4,5 điểm độ lệch chuẩn 0,61 điểm; cán bộ quản lí là 4,45 điểm độ
lệch chuẩn 0,68 điểm.
2.2.3.5.Đánh giá phương thức giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Bảng 2.6. Phương thức giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng
Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
TTT
11
22
33
44

55

Nội dung
Học tập, nâng cao nhận
thức về thi đua yêu
nước
Tổ chức phong trào thi
đua ở cơ sở
Thông qua sinh hoạt
đoàn thanh niên ở cơ sở
Phát hiện bồi dưỡng
nhân tài, nêu gương
điển hình tiên tiến,

người tốt việc tốt
Tăng cường các hình
thức giao lưu giữa các
đơn vị, điển hình tiên
tiến

Đoàn viên
Cán bộ quản lí
Min Max Mean Std.D Min Max Mean Std.D
2.00 5.00 4.22 .766 1.00 5.00 4.21 .715
2.00 5.00 4.55 .599

1.00 5.00 4.38 .669

2.00 5.00 4.41 .644

1.00 5.00 4.38 .662

2.00 5.00 4.41 .674 2.00 5.00 4.37 .660

2.00 5.00 4.35 .714 1.00 5.00 4.31 .705
4.39 0.679

4.33 0.682


16

2.2.3.6. Đánh giá hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục thi đua yêu
nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay

Bảng 2.8. Đánh giá của thanh niên về hình thức kiểm tra,
đánh giá kết quả giáo dục thi đua yêu nước
TT

Nội dung

1
2
3
4
5

Mức độ thực hiện
Min Max Mean Std.D
1.00 5.00 3.71 .804
1.00 5.00 3.97 .703
1.00 5.00 3.76 .797
1.00 5.00 3.77 .766
2.00 5.00 3.76 .795

Mức độ phù hợp
Min Max Mean Std.D
1.00 5.00 3.98 .867
1.00 5.00 4.08 .739
1.00 5.00 3.94 .803
1.00 5.00 4.02 .792
2.00 5.00 3.92 .826

Tổ chức việt thu hoạch
Tổ chức thi tìm hiểu

Dùng bảng hỏi
Trắc nghiệm
Tự luận
Kết quả thi đua, các đợt, hàng
6
1.00 5.00 4.11 .735 1.00 5.00 4.21 .686
năm của các cơ quan đơn vị
7 Thông qua hoạt động thực tiễn
2.00 5.00 4.37 .659 2.00 5.00 4.42 .644
3.92 0.75
4.08 0.76

2.2.3.7. Những khó khăn trong quá trình giáo dục thi đua yêu nước theo tư
tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Bảng 2.10. Những khó khăn trong quá tình giáo dục thi đua yêu nước
theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
TT
1
2
3
4
5
6

Nội dung
Ảnh hưởng của nền kinh tế thị
trường
Lý tưởng của thanh niên
Về lực lượng giáo dục
Về điều kiện cơ sở vật chất

Về kinh phí để thực hiện
Công tác GD tuyên truyền giáo
dục thi đua yêu nước còn hạn
chế

Đoàn viên
Cán bộ quản lí
Min Max Mean Std.D Min Max Mean Std.D
1.00 5.00 4.16 .810 1.00 5.00 4.19 .785
1.00
1.00
1.00
1.00

5.00
5.00
5.00
5.00

4.07
4.03
3.87
3.93

.934
.832
.841
.846

1.00

1.00
2.00
1.00

5.00 3.9 .873
5.00 3.98 .859
5.00 3.91 .787
5.00 3.96 .843

1.00 5.00 3.89 .829 1.00 5.00 3.76 .892

Cả thanh niên và CBQL đều cho rằng Ảnh hưởng của nền kinh tế thị
trường là khó khăn lớn nhất trong giáo dục thi đua yêu nước trong giai đoạn
hiện nay. Tuy nhiên có sự khác biệt trong đánh giá về những khó khăn trong
quá trình giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên.
Khác biệt nằm ở một số khó khăn như: Ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường;
điều kiện cơ sở vật chất; kinh phí thực hiện; CBQL đánh giá mức độ gặp khó
khăn cao hơn thanh niên. Các khó khăn như: Lý tưởng của thanh niên; Công
tác GD tuyên truyền về thi đua yêu nước còn hạn chế; thanh niên lại đánh giá
mức độ khó khăn cao hơn CBQL.


17

2.2.3.8. Đánh giá về những yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước
theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
Bảng 2.11. Những yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước theo tư
tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay
TT

Nội dung

Đoàn viên
Cán bộ quản lí
Min Max Mean Std.D Min Max Mean Std.D

Sự quan tâm của Đảng, chính
1.0
1 quyền các cấp đến công tác thi
5.00
0
đua, khen thưởng
2.0
2 Biện pháp và phương thức GD
5.00
0
2.0
3 Môi trường xã hội
5.00
0
2.0
4 Cơ sở vật chất
5.00
0
Nhận thức của thanh niên về thi 2.0
5
5.00
đua yêu nước
0
6

4.25 .672

1.0
5.00 4.17
0

1.0
0
1.0
4.28 .650
0
1.0
3.86 .720
0
1.0
4.20 .710
0
4.13 .711

.804

5.00 4.01

.792

5.00 4.01

.811

5.00 3.78

.809

5.00 3.93

.853

Ảnh hưởng mặt trái của nền 2.0
2.0
5.00 4.12 .708
5.00 4.06
kinh tế thị trường
0
0

.775

Thanh niên và CBQL đánh giá các yếu tố trong bảng 2.10 ảnh hưởng từ mức
nhiều tới mức rất nhiều đối với hoạt động giáo dục thi đua yêu nước cho thanh
niên. Các nguyên nhân ảnh hưởng nhiều nhất gồm có: Sự quan tâm của Đảng,
chính quyền các cấp đến công tác thi đua, khen thưởng (thanh niên 4,25 điểm với
độ lệch chuẩn 0,67 điểm; CBQL 4,17 điểm với độ lệch chuẩn 0,80 điểm); Môi
trường xã hội (thanh niên 4,28 điểm với độ lệch chuẩn 0,65 điểm; CBQL 4,01 điểm
với độ lệch chuẩn 0,81 điểm); Ảnh hưởng mặt trái của nền kinh tế thị trường (thanh
niên 4,12 điểm với độ lệch chuẩn 0,70 điểm; CBQL 4,06 điểm với độ lệch chuẩn
0,77 điểm)...Gần như không có sự khác biệt nào trong đánh giá về những yếu tố
ảnh hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh
niên trong giai đoạn hiện nay giữa thanh niên và CBQL.
2.3. Kết quả nghiên cứu trường hợp

2.3.1. Chi đoàn cơ quan Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương
2.3.2. Đoàn thanh niên Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
2.4. Đánh giá chung về những mặt còn hạn chế trong giáo dục thi đua yêu
nước cho thanh niên hiện nay


18

2.4.1. Nhận thức chung về mục đích ý nghĩa của thi đua yêu nước thì tốt,
nhưng nhận thức cụ thể về ý nghĩa, giá trị của thi đua yêu nước theo tư tưởng
Hồ Chí Minh thì còn hạn chế.
2.4.2. Nội dung GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh còn chung
chung, chưa được cụ thể hóa và quán triệt toàn diện
2.4.3. Phương pháp, hình thức (phương thức) GD thi đua yêu nước còn nhiều
hạn chế
2.4.4. Việc đánh giá phong trào thi đua cũng như GD thi đua yêu nước cho
thanh niên còn chung, đơn giản hóa, chưa khoa học
2.4.5. Các điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị, thời gian... dành cho công tác
GD thi đua yêu nước cho thanh niên còn nhiều hạn chế
Kết luận Chương 2
Kết quả khảo sát thực trạng được thể hiện ở 11 bảng, 7 biểu đồ nêu trên
đã cho thấy trong thực tiễn hiện nay, việc giáo dục thi đua yêu nước tho thanh
niên là rất cần thiết, có ý nghĩa và tầm quan trọng rất lớn; đã đánh giá chung
về những mặt còn hạn chế trong giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên
Khối các cơ quan Trung ương hiện nay
Các biện pháp giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên trong giai đoạn hiện nay được đánh giá đều có hiệu quả, đặc biệt là
những chính sách khen thưởng, đãi ngộ, thu hút tài năng trong thanh niên; mặc
dù biện pháp tuyên truyền, giáo dục, tìm hiểu về Luật thi đua khen thưởng cho
thanh niên bằng các hình thức bồi dưỡng ngoại khóa, về nguồn chưa được tổ

chức một cách thường xuyên, hình thức tổ chức chưa phong phú, tính hấp dẫn
và hiệu quả còn thấp. Các hình thức giáo dục được thực hiện chủ yếu thông
qua hoạt động thực tiễn và thông qua các phong trào thi đua, theo các đợt,
hàng năm của cơ quan đơn vị. Các hình thức đánh giá thông qua việc viết thu
hoạch, dùng bảng hỏi, được đánh giá có mức độ thực hiện hiệu quả thấp.
Những bất cập, khó khăn trở ngại lớn nhất trong quá trình giáo dục thi
đua yêu nước cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay là chưa có những nội
dung và biện pháp giáo dục đồng bộ; Ảnh hưởng của mặt trái nền kinh tế thị
trường trong thời đại hội nhập quốc tế; Lý tưởng, lối sống thực dụng của bộ
phận thanh niên và lực lượng đội ngũ cán bộ giáo dục; Điều kiện cơ sở vật
chất, kinh phí của cơ quan, đơn vị và cơ chế của Luật Thi đua - khen thưởng,
những yếu tố đó tạo ra những khó khăn, tuy rằng ở các mức khác nhau.
Từ cơ sở lí luận và thực tiễn mà Chương 2 đã giải quyết, Chương 3 của
Luận án sẽ đi sâu vào các mục đích, yêu cầu, cơ sở đề ra những biện pháp
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên Khói các
cơ quan Trung ương.
Chương 3


19

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC THI ĐUA YÊU NƯỚC
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CHO THANH NIÊN
KHỐI CƠ QUAN TRUNG ƯƠNG
3.1. Nguyên tắc đề xuất
3.1.1. Đảm báo tính mục đích
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn
3.1.3. Đảm bảo tính chủ động, độc lập, sáng tạo của thanh niên
3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển
3.1.5. Đảm bảo phù hợp với đặc điểm đối tượng thanh niên

3.2. Các biện pháp giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh
cho thanh niên khối cơ quan Trung ương
3.2.1. Biện pháp 1. Nâng cao nhận thức về thi đua yêu nước theo tư tưởng
Hồ Chí Minh cho thanh niên Khối cơ quan Trung ương
3.2.2. Biện pháp 2. Tổ chức tốt các phong trào thi đua yêu
nước trong thanh niên
3.2.3. Biện pháp 3. Tổ chức hội thảo, báo cáo chuyên đề, tổ chức các cuộc
thi tìm hiểu với các chủ đề cụ thể về thi đua yêu nước
3.2.4. Biện pháp 4. Tổ chức giao lưu, trao đổi kinh nghiệm
về tổ chức thi đua giữa các đơn vị, tổ chức Đoàn, cá nhân
tiên tiến trong Khối cơ quan Trung ương
3.2.5. Biện pháp 5. Tổ chức trải nghiệm “về nguồn” tìm hiểu phong trào thi
đua, những gương anh hùng, chiến sĩ thi đua trong các giai đoạn cách mạng
trước đây
3.2.6. Biện pháp 6. Tăng cường và cải tiến công tác kiểm tra, giám sát đánh
giá thi đua, khen thưởng, động viên phong trào thi đua trong thanh niên
(Mỗi biện pháp có mục tiêu, nội dung và cách tổ chức thực hiện giáo dục)
Kết luận Chương 3
Trên cơ sở lí luận và thực tiễn đã trình bày ở chương 1, 2, chúng tôi đã xác
định 05 nguyên tắc đề xuất các biện pháp. 06 biện pháp được đề xuất là một hệ
thống đồng bộ, mỗi biện pháp có vai trò, chức năng riêng, tương tác lẫn nhau tạo
thành một hệ thống hoàn chỉnh. Các biện pháp quán triệt quan điểm giáo dục
hiện đại, được thiết kế thành hệ thống các hoạt động, trong đó các nhà giáo dục
(cán bộ quản lý các đơn vị) tạo mọi điều kiện cho thanh niên trở thành chủ thể
tích cực, chủ động thực hiện các hoạt động. Qua đó thanh niên tự khám phá, lĩnh
hội, trải nghiệm... hình thành nên nhận thức, xúc cảm, hành vi đúng đắn về Thi
đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với bối cảnh hiện nay. Tuy


20

nhiên, trong sáu biên pháp đã nêu thì cần đặc biệt quan tâm đến các biện pháp
giáo dục thông qua sinh hoạt đoàn và hình thức ngoại khóa vì nó đảm bảo công
bằng trong thi đua, khen thưởng, trong việc tổ chức các sân chơi cho thanh niên
và những biện pháp đó có tính cụ thể, sinh động, thiết thực với thanh niên hơn.
Khi thực hiện mỗi biện pháp, đều cần quan sát, đánh giá rút kinh nghiệm
để về sau áp dụng đạt hiệu quả cao hơn.
Chương 4
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM KIỂM CHỨNG CÁC BIỆN PHÁP
GIÁO DỤC THI ĐUA YÊU NƯỚC THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
CHO THANH NIÊN KHỐI CƠ QUAN TRUNG ƯƠNG
4.1. Khái quát chung về thực nghiệm sư phạm
4.1.1. Mục đích thực nghiệm
Một là, lựa chọn, tiến hành một hai biện pháp cụ thể để thăm dò khả năng
tác động giáo dục TĐYN đến thanh niên có tác dụng như thế nào? Từ đó
có cơ sở xác định tính đúng đắn, phù hợp của các biện pháp giáo dục.
Hai là, việc sử dụng biện pháp GD này cho thanh niên hiện nay có những
thuận lợi và khó khăn gì? Qua đó điều chỉnh các biện pháp cho phù hợp hơn.
4.1.2. Đối tượng thực nghiệm
Thực hiện tại Khối thi đua các cơ quan Đảng Trung ương cụ thể là Khối
trưởng Khối thi đua và Đoàn thanh niên Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh (91 thanh niên) đang công tác tại, có độ tuổi từ 22 tới 35, có trình độ
tương đối đồng đều từ cao đẳng trở lên.
4.1.3. Nội dung thực nghiệm
Các biện pháp GD thi đua yêu nước mà chúng tôi đề xuất ở chương 3 đều có
những thuận lợi và khó khăn riêng khi áp dụng vào việc GD cho thanh niên. Song
chúng tôi vận dụng phối hợp một số biện pháp trong quá trình thực nghiệm đó là:
“Nâng cao nhận thức về thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên Khối cơ quan Trung ương và Tổ chức hội thảo, báo cáo chuyên đề,
tổ chức các cuộc thi tìm hiểu với các chủ đề cụ thể về thi đua yêu nước ”

1.4. Các bước tiến hành thực nghiệm
Thực nghiệm được thực hiện thực hiện từ tháng 11/2014 đến tháng 6/2015.
a. Đối với Khối thi đua các cơ quan Đảng Trung ương
Chúng tôi trực tiếp tham mưu với Lãnh đạo Khối thi đua đã quán triệt các
quan điểm, chủ trương chính sách của Đảng về thi đua, khen thưởng trong các
văn kiện, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, sự chỉ đạo và quản lý của Nhà nước đối


21

với công tác thi đua, khen thưởng và vận dụng một cách cụ thể, sáng tạo đơn
vị mình tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức thái độ của thanh
niên với thi đua yêu nước.
b. Đối với Đoàn thanh niên Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
Chúng tôi đồng thời tiến hành thực nghiệm giáo dục thi đua yêu nước cho
thanh niên bằng việc tổ chức sinh hoạt đoàn thường xuyên và hội thảo, hội thi
về GD thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh bắt đầu vào tháng
11/2014. Từ đó, chúng tôi lựa chọn nhóm TN và các lớp ĐC như sau:
TT
1

Đơn vị
Đoàn thanh niên, Học viện Chính
trị quốc gia Hồ Chí Minh

Nhóm TN

Nhóm ĐC

44

47

Quá trình thực nghiệm chúng tôi tiến hành theo kế hoạch như sau:
- Tháng 12/2014: tiến hành tìm hiểu đối tượng thực nghiệm và tiến hành
khảo sát lần thứ 1 và kiểm tra lần 1.
- Tháng 01/2015: lồng ghép giáo dục tư tưởng thi đua yêu nước Hồ Chí
Minh, giáo dục Luật Thi đua - Khen thưởng vào sinh hoạt chi đoàn từ tháng
01/2015 đến 3/2015. Chúng tôi tiến hành phổ biến tài liệu thi đua yêu nước theo
tư tưởng Hồ Chí Minh, Luật Thi đua- Khen thưởng cho thanh niên; đã cho
photo tài liệu để phổ biến đến toàn bộ thanh niên các nhóm TN và nhóm ĐC.
Thanh niên nhóm TN nghe sinh hoạt, quán triệt về tư tưởng Hồ Chí Minh về thi
đua yêu nước, phổ biến Luật Thi đua - Khen thưởng. tiến hành khảo sát lần thứ
2 và kiểm tra lần 2 (trong quá trình thực nghiệm)
- Tháng 3 tổ chức Hội nghị gặp mặt, tuyên dương và trao đổi kinh nghiệm
các điển hình tiên tiến trong các phong trào thi đua của Khối các cơ quan
Đảng Trung ương gồm có 37 cá nhân và đơn vị tiên tiến. Các cá nhân trực tiếp
đối thoại về các kinh nghiệm xây dựng tập thể điển hình và cá nhân tiên tiến.
Tháng 5/2015 Hội thảo: “Giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh cho thanh niên” và ‘‘hội thi tìm hiểu Luật thi đua, khen thưởng’’. Tiến
hành khảo sát lần thứ 3 và kiểm tra lần thứ 3 (sau khi thực nghiệm).
4.1.5. Tiêu chí đánh giá kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm được chúng tôi đánh giá qua các tiêu chí:
* Đánh giá nhận thức của thanh niên về thi đua yêu nước
* Đánh giá thái độ của thanh niên đối với thi đua yêu nước, Luật thi đua,
khen thưởng
* Đánh giá hành vi về thi đua yêu nước của thanh niên
* Đánh giá qua bài kiểm tra

22

Bài kiểm tra được xây dựng 20 câu hỏi trắc nghiệm (xem thêm phần phụ
lục 2), mỗi câu trả lời đúng được 0.5 điểm, câu trả lời sai là 0 điểm.
4.2 Kết quả thực nghiệm
4.2.1. Kết quả khảo sát trước thực nghiệm
Bảng 4.1: Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm ( tính theo %)
Mức độ
Lớp Số ĐV
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu-Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
TN
44
3
6.82
9
20.45
27
61.36
5

11.36
ĐC
47
3
6.38
10
21.28
28
59.57
6
12.77
4.2.2. Kết quả khảo sát sau thực nghiệm
Bảng 4.4: Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm (theo %)
Lớp Số ĐV
TN
ĐC

44
47

Giỏi
SL
15
6

%
34.09
12.77

Mức độ

Khá
Trung bình
SL
%
SL
%
20
45.45
8
18.18
17
36.17
20
42.55

Yếu-Kém
SL
%
1
2.27
4
8.51

* Mức độ thay đổi về nhận thức, hành vi và thái độ
Bảng 4.5: Mức độ thay đổi về nhận thức, hành vi và thái độ
của thanh niên sau thực nghiệm
Lớp
Số ĐV
TN
44

ĐC
47
Chênh lệch

NT
2.98
2.64
0.34

HV
2.55
2.33
0.22

TĐ
1.50
1.37
0.13

Kết quả chung
7.02
6.34
0.68

Có thể nói, thông qua thực nghiệm bằng những tác động GD, thanh niên
nhóm TN đã biểu hiện rõ nét hành vi về thi đua yêu nước. Điều đó chứng
minh, các biện pháp GD về thi đua yêu nước đã có tác động tích cực đến
thanh niên và mang lại hiệu quả GD.
* Kết quả kiểm tra qua các lần đánh giá
Bảng 4.9: Kết quả của các lần kiểm tra của thanh niên lớp TN (Đơn vị %)

Mức độ
Lần kiểm tra
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu-Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Trước TN
33
6.82
9
20.45
27
61.36
5
11.36
Trong QTTN
12 27.27 23 52.27
7
15.91
2
4.55
Sau TN

15 34.09 20 45.45
8
18.18
1
2.27
Trước thực nghiệm: khi chúng tôi cho thanh niên làm một bài kiểm tra
nhằm đánh giá thanh niên ở 3 khía cạnh: nhận thức, hành vi, thái độ kết quả


23

như sau: chỉ có 6.82% thanh niên đạt mức độ giỏi, có hơn 20% thanh niên đạt
mức độ khá: 20.45%, hầu hết thanh niên đạt mức độ trung bình: 61.36% và có
hơn 10% thanh niên đạt mức độ yếu- kém: 11,36%. Điều này cho chúng ta thấy,
mức độ nhận thức của thanh niên còn thấp; mặc dù tỉ lệ thanh niên đạt mức độ
khá chiếm gần 1/3 sĩ số thanh niên, tuy nhiên số thanh niên đạt mức độ trung
bình vẫn còn cao - chiếm hơn 50% và vẫn có thanh niên đạt mức độ kém. Như
vậy, nhận thức, hành vi và thái độ của thanh niên về thi đua yêu nước vẫn còn
thấp, chưa đạt yêu cầu đề ra.
Sau thực nghiệm, mức độ nhận thức của thanh niên thay đổi theo chiều
hướng tích cực, ngày càng tăng. Điều này có nghĩa: những biện pháp mà chúng tôi
sử dụng trong quá trình giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên bước đầu đã thu
được một số hiệu quả nhất định. Cụ thể: thanh niên đạt loại giỏi: 34.09% (tăng
27.27 % so với trước thực nghiệm). Số thanh niên đạt loại khá chiếm gần nửa sĩ số
thanh niên trong lớp: 45.45% (tăng 25% so với trước thực nghiệm).Số thanh niên
đạt loại trung bình giảm đáng kể: 43.18 % so với trước thực nghiệm. Trước TN, số
thanh niên đạt loại trung bình là 61.36%, nhưng sau khi thực nghiệm, số thanh
niên đạt loại trung bình giảm xuống chỉ còn 18.18%. Số thanh niên đạt loại yếu
– kém cũng giảm khá nhiều: từ 11,36 xuống chỉ còn 2,27%.
Để thấy kết quả của thanh niên càng ngày càng tiến bộ, chúng tôi tiến hành

xem xét mức độ thay đổi trong nhận thức, hành vi và thái độ. Kết quả thể hiện
dưới đây:

Biểu đồ 4.6. Sự thay đổi về nhận thức, hành vi và thái độ qua các lần kiểm tra
* Kiểm định kết quả thực nghiệm
Bảng 4.10: Kiểm định mức độ thay đổi của thanh niên lớp thực nghiệm


24

và đối chứng sau tác động
Nội dung kiểm định
Lớp TN và ĐC
(sau tác động)

TN

ĐC

S2TN

S2ĐC

T (n=89)

T ( =0.02)

7.02

6.34

1.14

0.93

3.24

2.39

Theo kết quả ở bảng 4.10, chúng ta thấy T> T . Điều này có nghĩa là sự
khác biệt về điểm trung bình của thanh niên lớp TN và ĐC khi tham gia các
hoạt động giáo dục về thi đua yêu nước là có ý nghĩa với mức ý nghĩa là 0.02.
Như vậy, nếu được tác động bởi tất cả các biện pháp mà đề tài đã đề xuất thì
mức độ sẽ còn cao hơn.
* Kiểm định kết quả giữa lớp TN và lớp ĐC sau thực nghiệm
Để kiểm định độ tin cậy về hiệu quả thực nghiệm giữa nhóm ĐC và
nhóm TN sau thực nghiệm, chúng tôi sử dụng công thức tính độ tin cậy, kết
quả thu được như sau:
Bảng 4.11: Kiểm định hiệu quả thực nghiệm giữa lớp ĐC và lớp TN
(sau thực nghiệm)
Nội dung kiểm định
S2TN S2ĐC T (n=89)
T (= 0.02)
TN
ĐC
Lớp TN – ĐC
7.11 6.36 1.08 0.97
3.57
2.39
(sau thực nghiệm)

Theo kết quả ở bảng 4.11, chúng ta thấy T > T . Điều này có nghĩa là sự
khác biệt giữa điểm trung bình cộng của hai lớp TN và ĐC là có ý nghĩa với
mức ý nghĩa là 0.02. Như vậy, nếu được tác động bởi các biện pháp mà đề tài
đã đề xuất thì hiệu quả hình thành nhận thức, thái độ và hành vi qua việc tích
hợp giáo dục thi đua yêu nước qua sinh hoạt đoàn, qua hoạt động ngoại khóa
cao hơn so với lớp ĐC.
Kiểm định sự chênh lệch về mức độ sự thay đổi của lớp TN trước và sau
TN đã cho thấy hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất ở chương 3. Chúng tôi sử
dụng công thức tính đại lượng kiểm định T, kết quả thu được như sau:
Bảng 4.12: Kiểm định hiệu quả thực nghiệm
ở lớp thực nghiệm giữa trước và sau thực nghiệm
Nội dung kiểm định
S2TTN S2STN T (n=44) T (=0.02)
TTN
STN
Trước TN và sau TN 5.80 7.11 1.24 1.08 5.69
2.12
Kết quả kiểm định cho thấy: vì T > Tnên mức chênh lệch về kết quả trung
bình cộng giữa trước và sau TN của lớp TN là có ý nghĩa với mức ý nghĩa là 0,02.
Kết luận luận Chương 4


25

Sáu biện pháp được đề xuất là một hệ thống đồng bộ, hoàn chỉnh, tuy
nhiên do điều kiện có hạn của một luận án, nên chỉ có thể tiến hành thực
nghiệm trong phạm vi hẹp với những điều kiện hạn chế. Tuy vậy việc tổ chức
thực nghiệm cũng như kết quả thực nghiệm cho thấy:
- Mục đích, nội dung, cách tiến hành, các tiêu chí đánh giá và kết quả đánh
giá thực nghiệm là phù hợp; thực nghiệm cho kết quả có thể tin cậy.

- Những biện pháp được đề xuất là phù hợp với giáo dục thi đua yêu nước
cho thanh niên không chỉ Khối cơ quan trung ương mà có thể tổ chức ở phạm vi
rộng hơn cho toàn thể thanh niên hiện nay.
- Các biện pháp giáo dục thanh niên về thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh khi vận dụng vào thực tiễn cần tính đến đặc điểm đối tượng và các
điều kiện thực tiễn cụ thể của từng cơ quan, đơn vị mới phát huy tác dụng như
mong muốn.
Kết quả thực nghiệm dù mới bước đầu cũng cho thấy giả thuyết của luận
án nêu ra đã được làm sáng tỏ.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
Luận án đã hoàn thành, về khái quát chung cho thấy:
1. Đã tổng quan được các nghiên cứu về giáo dục thi đua theo tư tưởng Hồ
Chí Minh, những nghiên cứu dưới góc độ Lý luận giáo dục về giáo dục thanh
niên, xây dựng được các khái niệm cơ bản: Thi đua, Thi đua yêu nước theo tư
tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên… Luận án cũng đã xác định được những nội dung, quá trình, các
điều kiện giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên
cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giáo dục đó.
2. Kết quả điều tra hiện trạng giáo dục thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ
Chí Minh cho thanh niên khối các cơ quan Trung ương đã được phân tích về
các mặt: Nhận thức, thái độ, các hành động thực hiện, các nội dung, các hình
thức, các biện pháp tổ chức giáo dục thi đua yêu nước cho thanh niên các cơ
quan Trung ương cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục thi đua yêu nước
cho thanh niên hiện nay.