tiểu luận quản trị tác nghiệp đề tài tìm hiểu đặc điểm, vai trò ngành công nghiệp cơ khí đối với ngành kinh tế quốc dân

Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh

Trường Đại học Ngoại thương
Khoa Quản trị kinh doanh
---------o0o---------

Đề tài: Tìm

hiểu đặc điểm, vai trò ngành
công nghiệp cơ khí
đối với ngành kinh tế quốc dân

Giảng viên hướng dẫn: Đào Minh Anh
Sinh viên: Trương Thị Thảo Nguyên
Nguyễn Thị Quyên
Nguyễn Thị Phương Quỳnh
Vương Thị Hương Quỳnh
Trần Thị Tâm
Lớp: Du lịch & Khách sạn
Khóa: 52

Quảng Ninh, 24/09/2015

1


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU
5.

Tính cấp thiết của đề tài

Thế kỉ 21 là thời đại mà quan hệ quốc tế đa cực, tiêu dùng đa dạng, kinh tế toàn
cầu và tự do thương mại, tiến bộ khoa học công nghệ và xã hội thông tin, coi trọng
bảo vệ môi trường khiến cho vị trí của ngành công nghiệp cơ khí được các nước thế
giới quan tâm đặc biệt , nó trở thành một vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự phát
triển của nền kinh tế bởi vì đây là một ngành công nghiệp sản xuấ ra máy móc, thiết
bị cung cấp cho toàn bộ các ngành kinh tế khác. Thực tế cho thấy, ngành công nghiệp
cơ khí đang là ngành then chốt cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, bất kì quốc gia thực hiện công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước cũng có nền
cơ khí mạnh , sự phát triển của ngành cơ khí vừa là nền tảng, vừa là động lực cho sự
phát triển của tất ca các ngành nghề khác nhau trong xã hội, nó còn có tác động tích
cực đến ngành dịch vụ thông qua sự phát triển của mạng lưới phân phối, thu hút số
lượng lao dộng xã hội tham gia vào quá trình phân công lao động và hợp tác quốc tế .
Phát triển công nghiệp cơ khí sẽ cho phép các nước tiết kiệm được những
khoản ngoại tệ lớn dành cho nhập khẩu máy móc thiết bị hàng năm (những năm gần
đây Việt Nam đa nhập khẩu bình quân hàng năm là trên 10 tỉ USD đối với máy móc
thiết bị) và phát huy được thế mạnh cạnh tranh của nguồn nhân lực của các nước phát
triển.
Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với
mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 trở thành nước công nghiệp. Công nghiệp hóa, hiện
đại hóa mà nội dung là xây dựng nền kinh tế mà sản phẩm của nó chủ yếu được sản
xuát bằng máy móc, thiết bị hiện đại do vật ngành công nghiệp cơ khí càng có vai trò
quan trọng, hơn nữa Việt Nam là đất nước xuất phát điểm thuần nông, có số dân lớn
do vậy chúng ta không thể tiến hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa bằng
máy móc, thiết bị của nước ngoài tức là không thể bằng bàn tay của người khác,
chính vì vậy phát triển công nghiệp càng trở nên có ý nghĩa và cấp thiết hơn bao giờ

hết.
Ngành công nghiệp cơ khí nước ta được hình thành và phát triển từ rất sớm,
nhận thức được tầm quan trọng của ngành Đảnng và nhà nước ta đã luôn đặt ở một vị
trí quan trọng và từng bước ưu tiên phát triển. Ngành công nghiệp cơ khí Việt Nam
đã có thời kì thuộc loại mạnh của khu vực và đáp ứng đến 50% nhu cầu của nền kinh
tế. Hiện nay, cùng với quá trình mở cửa nền kinh tế và hội nhập với nền kinh tế khu
2


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
vực và thế giới là một làn sóng đầu tư ồ ạt chảy vào Việt Nam, các công ty sản xuất
các sản phẩm cơ khí (cơ khí thiết bị , thiết bị đóng tàu, lắp ráp ô tô...) của Việt Nam
đã bắt đầu tìm gặp những đối tác chiến lược để hình thành nên các liên doanh sản
xuất và lắp ráp thiết bị cơ khí. Tuy nhiên, do xuất phát từ một nền kinh tế nông
nghiệp, cơ sở vật chấ kĩ thuật và nguồn nhân lực yếu nên sản phẩm cơ khí của ngành
công nghiệp cơ khí Việt Nam nói chung đến nay vẫn còn nhỏ bé, giá trị kim ngạch
thấp, manh mún, thiếu vốn, thiếu nguồn cung cấp nguyên vật liệu, máy móc thiết bị
phần lớn lạc hậu và rất nhiều bất cập khác. Cho nên chất lượng thấp, mẫu mã đơn
điệu, giá trị gia tăng của sản phẩm chưa cao, hạn chế về thị trường xuất khẩu và chưa
đáp ứng được các tiêu chuẩn so với ngành công nghiệp cơ khí thế giới.
5.

Mục đích nghiên cứu
-Sơ lược về sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí trên toàn thế giới nói chung

và tại Việt Nam nói riêng
-Phân tích đặc điểm chung của các doanh nghiệp cơ khí
-Vai trò của ngành công nghiệp cơ khí đối với nền kinh tế quốc dân
-Định hướng về ngành công nghiệp cơ khí tại Việt Nam trong tương lai

6.
1.1

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng
Nghiên cứu thực tiển phát triển ngành công nghiệp cơ khí

1.2

Phạm vi nghiên cứu
Trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng

7.

Nội dung
Chương 1: Khái niệm chung về ngành công nghiệp cơ khí
Chương 2: Đặc điểm chung của các doanh nghiệp cơ khí

Chương 3: Vai trò của ngành công nghiệp cơ khí với nền kinh tế quốc dân.
Định hướng của Việt Nam về ngành công nghiệp cơ khí trong thời kì đổi mới.

3


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
CHƯƠNG 1.

KHÁI NIỆM CHUNG VỀ NGÀNH CÔNG NGHIỆP CƠ
KHÍ

Công nghiệp là một bộ phận của nền kinh tế, là lĩnh vực sản xuất

hàng hóa, vật chất mà sản phẩm được chế tạo, chế biến cho nhu cầu tiêu
dùng hoặc phục vụ hoạt động kinh doanh. Đây là hoạt động kinh tế, sản
xuất quy mô lớn, được hỗ trợ thúc đẩy mạnh mẽ của các tiến bộ về
công nghệ khoa học và kỹ thuật.
Cơ khí là một ngành khoa học, chuyên nghiên cứu và ứng dụng các khí cụ các
nguyên lý, định nghĩa cơ học mang tính công nghệ vào các quá trình sản xuất nhằm
nâng cao năng suất, giảm thiểu đến mức tối ưu về thời gian và hao mòn trong các quá
trinh sản xuất.
Công nghệ cơ khí là ngành ứng dụng các nguyên lý vật lý để tạo ra các loại
máy móc, thiết bị, vật dụng hữu ích phục vụ cho đời sống và sản xuất như: ô tô, máy
bay, robot, các hệ thống gia nhiệt và làm lạnh, thiết bị sản xuất, đồ dùng gia đình, vũ
khí,...
Công nghệ cơ khí thường tạo ra các giả lập mô phỏng hoạt động của các đối
tượng, như quy trình chế tạo thực tế theo trình tự tối ưu hóa sự thực hiện, hiệu quả
kinh tế và chi phí năng lượng trước khi quyết định lựa chọn một thiết kế cụ thể.
Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch
ổn định được đăng kí kinh doanh theo quy đinh của pháp luật nhằm mục đích thực
hiện hoạt động kinh doanh.

4


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
CHƯƠNG 2.ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGÀNH
CƠ KHÍ
Nhìn chung các doanh nghiệp ngành cơ khí của nước ta cũng có những chuyển biến tích
cực, ngày càng phát triển hơn trước, tạo ra giá trị kinh tế và đem về ngoại tệ cho đất

nước. Sau 10 năm ngành công nghiệp cơ khí đã hình thành thêm 3 ngành hàng mới là
đóng tàu biển, chế tạo thiết bị phi tiêu chuẩn, lắp ráp ôtô chở khách và xe tải nhẹ.
Một số doanh nghiệp cơ khí đã chủ động đầu tư đổi mới công nghệ hợp tác quốc tế
tạo nguồn nhân lực về chế tạo được nhiều sản phẩm có giá trị như máy động lực nhỏ,
máy biến áp, trong khi khối doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực này cũng trưởng
thành hơn, đã tự thiết kế và đóng mới được một số thiết bị như cẩu trục lầm kết cấu
phụ tùng… Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng mạnh dạn và khẳng định
mình trong việc sản xuất chế tạo cũng như tham gia các tổng thầu EPC và một số
công trình công nghiệp...
Năm 2010 Việt Nam đã xuất khẩu hàng cơ khí đạt 5,5 tỷ USD, năm 2011 là 6,2
tỷ USD nhưng vẫn chủ yếu là khối FDI.
Từ năm 2002 đến nay, thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về phát triển ngành
Cơ khí Việt Nam, đặc biệt là việc tổ chức thực hiện Quyết định 186/2002/QĐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Cơ khí Việt Nam
với 8 nhóm cơ khí trọng điểm, các doanh nghiệp cơ khí đã có những bước đi phù
hợp, đạt được nhiều thành tựu và trở thành một ngành mang lại lợi ích kinh tế rất lớn.
Chính vì vậy hiện nay càng ngày có càng nhiều những doanh nghiệp cơ khí. Đa phần
các doanh nghiệp cơ khí có những đặc điểm sau đây:
5.
1.2

Nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp cơ khí
Nguồn nhân lực về con người

Đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước đối với ngành cơ khí: vừa thiếu vừa yếu về
chuyên môn, không đủ điều kiện để quán xuyến thường xuyên hoặc tư vấn cho các
cấp có thẩm quyền giải quyết. Tính đến năm 2014, chúng ta vẫn chưa giải quyết được
bài toán đầu tư cơ khí trọng điểm cho nước nhà sẽ như thế nào để cơ khí Việt Nam đủ
nội lực cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
Quản trị viên cấp cao: gồm ban giám đốc và các trưởng phòng phó ban. Đây là

đội ngũ có ảnh hưởng quyết định đến kết quả sản xuất kinh doanh.
Quản trị viên cấp trung gian: đội ngũ trực tiếp quản lý sản xuất và chất lượng
sản phẩm.
Đội ngũ quản trị viên cấp thấp và các cán bộ công nhân viên trực tiếp sản xuất
sản phẩm: là bộ phận có ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng sản phẩm, cần tạo điều
5


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
kiện cho họ hoàn thành tốt công việc được giao. Họ có tinh thần làm việc chăm chỉ,
cần cù chịu khó nhưng kinh nghiệm chuyên môn chưa cao. Cần tạo điều kiện tập
huấn học hỏi kinh nghiêm của các doanh nghiệp nước ngoài.
1.3

Nguồn nhân lực vật chất

Đây là yếu tố quan trọng và không thể thiếu trong bất cứ ngành nghề nào, tuy
nhiên hiện tại máy móc của các doang nghiệp cơ khí kể cả tư nhân và nhà nước đa
phần đều có sức cạnh tranh thấp, đầu tư của các doanh nghiệp trong nước chắp vá,
dàn trải, công nghệ sản xuất khép kín, lạc hậu, thiết bị chậm được đổi mới, hiệu quả
chưa cao, thậm chí chưa đủ sức chiếm được thị phần ngay trong nước.
Tình trạng chung của hầu hết các doanh nghiệp trong nước đều thiếu vốn; công
nghệ, thiết bị chế tạo còn lạc hậu, sản xuất còn manh mún, chưa đáp ứng được yêu
cầu ngày càng cao về sản phẩm công nghệ cao; vốn ít, việc tiếp cận vốn của ngân
hàng với lãi suất thấp hết sức khó khăn. Việc đầu tư của ngành cơ khí chế tạo những
năm qua còn phân tán và chưa đồng bộ, chưa có một cơ sở chế tạo nào đủ mạnh làm
đòn bẩy thúc đẩy toàn ngành. Việc phối hợp liên kết chưa thực hiện được cũng vì
thiếu những chuyên ngành cơ khí cần thiết như các dự án sản xuất phôi thép rèn, đúc
chất lượng cao, khối lượng lớn, áp dụng công nghệ tiên tiến; thiếu các cơ sở có máy

gia công chế tạo thiết bị lớn; thiếu nhân lực chất lượng cao cho ngành kể cả cán bộ
hoạch định chính sách, quản lý, tư vấn, thiết kế, công nhân kỹ thuật có tay nghề…
Muốn phát triển ngành này cần phải từng bước trang bị lại và hiện đại hóa các
trang thiết bị hiện có. Đổi mới công nghệ, ứng dụng kỹ thuật số trong khâu thiết kế,
chế tạo. Ngoài ra, cần tập trung, chủ động đào tạo nhân tố con người để từng bước
làm chủ công nghệ. Đây là yếu tố quan trọng nhất để phát triển ngành cũng như phát
triển đất nước.
8.

Ngành cơ khí: "Miếng ngon" vẫn rơi vào tay khối ngoại

Theo ông Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí, ước tính
đến năm 2055 doanh thu từ ngành cơ khí của Việt Nam có thể đem lại gần 300 tỷ
USD, nhưng do năng lực cạnh tranh thấp, công nghệ lạc hậu nên thị phần ngành cơ
khí vẫn rôi vào rơi vào các tập đoàn đầu tư nước ngoài. Ngoài hai ngành chính là: cơ
khí lắp ráp thiết bị nâng hạ, lắp ráp ôtô và đóng tàu thủy được đầu tư mạnh nên phát
triển rất nhanh chóng, thì ngược lại lĩnh vực chế tạo máy do ít đước đầu tư vẫn chậm
phát triển. Số liệu của Hiệp hội cho thấy, sau hơn 10 năm toàn ngành vẫn chưa đầu tư
thêm được một nhà máy mới nào về chế tạo máy dẫn đến cơ khí nước ta phát triển
lệch.
Thêm vào đó, những lĩnh vực quan trọng vẫn chưa được Chính phủ chú trọng đầu tư
phát triển. Ngoài ra, các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ do chúng ta sản xuất chưa đáp
ứng được yêu cầu về chất lượng và sự ổn định, giá cả và mẫu mã theo yêu cầu của
6


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh nên chưa tham gia được
chuỗi cung ứng của họ.

Hiện nhập siêu ngành cơ khí tương đối lớn, trong đó giá trị nhập khẩu máy
móc, thiết bị để phục vụ sản xuất chiếm tỷ lệ cao nhất (năm 2006 là 6,6 tỷ USD; năm
2012 là 16,04 tỷ USD). Điều đó cho thấy mục tiêu phát triển ngành cơ khí còn nhiều
bất cập. Phần lớn các lĩnh vực chưa đạt chỉ tiêu đề ra, trong đó đặc biệt là công
nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí và phát triển sản xuất sản phẩm cơ khí trọng điểm. Theo
ước tính, doanh thu từ thị trường cơ khí của Việt Nam đến 2055 cỡ gần 300 tỷ USD,
nhưng nếu không được đầu tư và có chiến lược phát triển cụ thể thì với năng lực cạnh
tranh thấp, máy móc kỹ thuật lạc hậu, thị phần của ngành cơ khí sẽ rơi vào cá đoàn
đầu tư nước ngoài.
Công nghiệp đóng tàu đã hình thành nhưng chủ yếu vẫn chỉ khép kín trong tập
đoàn và tổng công ty đó, không có sự phối hợp để liên kết với nhau. Hơn nữa, không
có công nghiệp phụ trợ để đáp ứng được cho ngành này như sắt thép không đủ... nên
dù có nhu cầu nhưng chủ yếu vẫn chỉ làm được phần gia công thôi còn những phần
cốt yếu vẫn chưa làm được mà phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Phần lớn các doanh
nghiệp cơ khí của nước ta hiện nay đều là gia công cho các nước ngoài điển hình như
việc gia công lắp ráp ô tô các máy móc linh kiện điện tử, chi tiết, phụ tùng cho các
hãng lớn như Ford, Toyota,...
9.

Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước còn

chưa cao
Các doanh nghiệp ngành cơ khí có năng lực cạnh tranh cao so với các ngành
công nghiệp khác trong nước. So với các ngành nông nghiệp hay ngành công nghiệp
chế biến thì ngành cơ khí chiếm tỉ trọng lớn hơn. Nhưng nếu so sánh với ngành công
nghiệp cơ khí trên thế giới thì ngành công nghiệp cơ khí ở nước ta vẫn còn thiếu sót
rất nhiều, chưa thể cạnh tranh với các nước khác. Thậm chí một số công trình lớn ở
nước ta vẫn cần phải có sự tham gia của các nhà thầu nước ngoài chứ chưa tính đến
việc ta có thể tự lập tham gia thầu hay nhận những công trình, hợp đồng đóng tàu
nước ngoài. vì năng lực cạnh tranh cong thấp nên các hợp đồng lớn thường rơi vào

tay các nhà thầu nước ngoài.
Nguyên nhân ảnh hưởng đến việc thực hiện quyết định trên được nhìn nhận
chủ yếu là do trong một thời gian dài, tỷ lệ lạm phát và lãi suất tín dụng luôn ở mức
cao, tỷ suất lợi nhuận một số ngành cao hơn nhiều đã hạn chế nguồn lực đầu tư của
xã hội vào ngành cơ khí. Cơ chế chính sách thiếu sự nhất quán, thủ tục vay vốn tín
dụng đầu tư phát triển của Nhà nước còn phức tạp, chưa thật sự tạo điều kiện thuận
lợi cho các doanh nghiệp, thiếu các chuyên gia chuyên nghiệp, cơ sở hạ tầng và máy
móc hiện đại còn hạn chế.
7


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh

CHƯƠNG 1. VAI TRÒ VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG
NGHIỆP CƠ KHÍ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ QUỐC
5.

Vai trò của ngành công nghiệp cơ khí đối với nền kinh tế
Ngành công nghiệp Cơ khí đóng vai trò có tính nền tảng và có sự hiện diện hầu

như trong tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội của cộng đồng quốc tế...
Những năm đầu của thế kỷ XXI, nhân loại được chứng kiến nhiều biến đổi sâu
rộng lớn của thế giới, nhất là sự phát triển như vũ bão của cuộc cách mạng Khoa học
& Công nghệ hiện đại, mà đặc trưng là các ngành công nghệ cao như công nghệ
thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ năng lượng mới, công nghệ hàng không và
vũ trụ đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống, kinh tế, chính trị quốc
tế, làm thay đổi diện mạo thế giới đương đại. Trong sự phát triển vĩ đại đó, ngành
công nghiệp cơ khí đóng vai trò có tính nền tảng và có sự hiện diện hầu như trong tất
cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội của cộng đồng quốc tế. Chính vì vậy, xu hướng phát

triển Khoa học & Công nghệ cơ khí tạo được chú trọng và tập trung phát triển.
1.1

Công nghiệp cơ khí là ngành công nghiệp then chốt, quyết định

đến sự phát triển của tất cả các ngành kinh tế khác và nền kinh tế cả
nước.
Với vai trò quan trọng của ngành cơ khí và xuất phát từ nhu cầu thị trường,
trong những năm qua ngành cơ khí đã có sự tăng trưởng đáng kể, đóng góp một phần
không nhỏ vào phát triển kinh tế - xã hội. Ngành cơ khí từ vài xưởng quân cụ chuyên
sửa chữa xe quân sự, vũ khí, máy bay tàu hải quân, vài xưởng cơ khí chuyên cán, kéo
sắt ri, xưởng sửa chữa nhỏ của tư nhân chuyên sửa chữa ôtô, xe máy, tàu thuyền…
tập trung rải rác chủ yếu ở Huế, Đà Nẵng, Điện Bàn, Tam Kỳ, Chu Lai, Quảng Ngãi,
Qui Nhơn…đến hôm nay là cả một ngành cơ khí với hàng ngàn doanh nghiệp bao
gồm nhiều thành phần kinh tế tham gia với quy mô vốn đầu tư từ vài tỷ đến hàng
ngàn tỷ, với máy móc, thiết bị đủ các loại từ đơn giản đến phức tạp ứng dụng công
nghệ PLC, CNC …; sản xuất ra nhiều loại sản phẩm phục vụ cho tất cả các ngành
nông – lâm- ngư nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, du lịch, phục vụ nhu cầu trong nước
và bước đầu vươn ra thị trường nước ngoài. Ngành công nghiệp cơ khí, nhất là cơ
khí trọng điểm, trong suốt hơn 10 năm qua, chỉ tiêu chính về sản xuất, kinh doanh
của ngành cơ khí năm sau cao hơn năm trước và đến năm 2013 giá trị sản xuất của
toàn ngành đạt trên 251.000 tỷ đồng, tăng hơn 7 lần so với năm 2000. Giá trị xuất
khẩu cơ khí cũng đã đạt gần 35% trên tổng giá trị ngành cơ khí, cao hơn mục tiêu đề
ra trong chiến lược. Doanh nghiệp trong nước đã sản xuất được các loại thiết bị như:
8


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
cơ khí thủy công cho các nhà máy thủy điện; dây chuyền thiết bị cán thép xây dựng

công suất đến 30.000 tấn/năm; sản xuất, lắp ráp các loại xe bus đến 80 chỗ chất
lượng cao với tỷ lệ nội địa hóa lên tới 40% gắn với chế tạo ô tô nông dụng, ô tô tải
nặng và xe chuyên dụng… Ở Mỹ hơn nửa nguồn giá trị tổng sản phẩm quốc dân và
hoạt động kinh doanh năm 1992 của nuiwcs Mỹ là do ngành cơ khí đem lại. Người
Mỹ vô cùng ngạc nhiên và có thể nói rằng nhân dân Mỹ đạt được sự thịnh vượng như
vậy là nhờ vào ngành công nghiệp cơ khí.
1.2

Công nghiệp cơ khí tạo động lực thúc đẩy các ngành công

nghiệp khác phát triển.
Các sản phẩm chủ yếu của ngành cơ khí bao gồm: Nông cụ cầm tay, xe máy, lắp
ráp ôtô, máy nông nghiệp, tàu, thuyền, ống áp lực, khung nhà tiền chế,…Trong điều
kiện Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, ngành cơ khí có những mặt thuận
lợi để phát triển và không ít khó khăn thách thức phải vượt qua. Bất cứ ngành công
nghiệp nào muốn hoạt động và phát triển đều phụ thuộc vào ngành công nghiệp cơ
khí. Ngành công nghiệp cơ khí cung cấp vật liệu, máy móc, trang thiết bị…cho các
ngành công nghiệp khác nhằm thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Có
thể kể đến là công nghiệp cơ khí đã đóng vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển ngành
công nghiệp xây dựng(xi măng, vật liệu xây dựng,…), trong ngành nông nghiệp
(máy bừa, máy cày…), thiết bị y tế, chế tạo thiết bị điện, đóng tàu và công nghiệp hỗ
trợ ngành cơ khí…Mặc dù đã có những bước tiến lớn nhưng mục tiêu đến năm 2010
ngành cơ khí đáp ứng 40-50% nhu cầu trong nước đến nay vẫn chưa đạt được; tỷ lệ
nhập siêu vẫn cao hơn xuất khẩu; chất lượng sản phẩm cơ khí còn nhiều hạn chế;
doanh nghiệp chưa làm chủ được công tác thiết kế đối với các dự án lớn; năng lực,
quản trị doanh nghiệp và sự phối hợp, liên kết còn kém hiệu quả…
1.3

Công nghiệp cơ khí giúp tạo việc làm cho người dân lao động

Ở nước ta số người làm việc trong ngành công nghiệp cơ khí chiếm hơn 10%
tổng số lao động toàn quốc. Theo như thống kê của Trung Quốc thì với số dân là hơn
1tỷ người thì có đến 84.43 triệu người làm việc trong ngành công nghiệp cơ khí. Như
vậy nếu không có nghành công nghiệp cơ khí hay ngành công nghiệp cơ khí không
phát triển thì tỷ lệ người thất nghiệp ở mỗi quốc gia là rất cao. Hiện nay, các ngành
công nghiệp cơ khí còn đang cần rất nhiều nhân lực, trên các trang tìm việc làm như
careerlink, Việc làm 24h, tìm việc nhanh…thì cơ khí là một trong những ngành mà
các doanh nghiệp có nhu cầu lớn nhất. Ông Trần Anh Tuấn, phó giám đốc Falmi cho
biết: “Từ nay đến 2020, có 4 ngành kinh tế chủ lực cần nhiều lao động là cơ khí chế
tạo chính xác – tự động hóa: Cần khoảng hơn 8000 người/ năm; hóa chất- dhóa dượcmỹ phẩm: Cần 10.800 người/ năm; điện tử- công nghệ thông tin: Cần 16.200 người/
năm; chế biến thực phẩm: Cần 10.800 người/ năm”. Do đó sinh viên tốt nghiệp
9


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
những ngành này trong thời gian tới sẽ dễ dàng tìm việc làm và có thu nhập ổn định.
Còn theo nguồn nhân lực TP.HCM từ nay đến 2020, cơ khí chế tạo chính xác và tự
động hóa là một trong 4 ngành công nghiệp chủ lực được ưu tiên nên ngành này sẽ
đòi hỏi một lượng lao động rất lớn và tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao
động.
1.4

Ngành công nghiệp cơ khí tạo ra nguồn thu ngoại tệ

Ngành công nghiệp cơ khí phát triển dẫn đến các ngành công nghiệp khác cũng
phát triển theo.Việt Nam từ đó có thể sản xuất ra nhiều các sản phẩm để đáp ứng nhu
cầu ngày càng tốt hơn, tỷ trọng nhập khẩu các mặt hàng từ các nước bên ngoài vào
giảm đi, không những giảm nhập khẩu nước ta có thể xuất khẩu nhiều hơn và mang
lại doanh thu bằng ngoại tệ.

Công nghiệp là ngành đóng vai trò quan trọng nhất trong nền kinh tế quốc
dân.Đặc biết công nghiệp cơ khí là nền tảng là tinh thần của các các ngành công
nghiệp khác.vì vậy ngành công nghiệp cơ khí phải hoạt động thường xuyên và liên
tục. Hoạt động xuất khẩu càng mạnh càng tạo ra được nguồn thu lớn bằng ngoại tệ
tích làm cho khả năng dự trữ ngoại tệ của chính phủ càng cao.
Với 4 vai trò chính như đã nêu ở trên ta thấy ngành công nghiệp cơ khí đóng vai
trò hết sức to lớn trong nền kinh tế quốc dân. Nó là là nền tảng và là động lực cho sự
phát triển các ngành công nghiệp khác. Không những vậy công nghiệp cơ khí còn
đóng vai trò quan trọng trong nền an ninh quốc phòng toàn dân và chiếm phần lớn
tổng thu nhập trong nền kinh tế quốc dân.
10.

Định hướng phát triển ngành công nghiệp cơ khí trong tương

lai
Mục tiêu của Việt Nam là trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại,
vì vậy việc đẩy nhanh ngành công nghiệp cơ khí đặc biệt là cơ khí chế tạo là hết sức
quan trọng và cấp bách. Đảng và nhà nước ta đã đưa ra một số định hướng sau đây:
Đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp cơ khí trong lĩnh vực nông nghiệp,
nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường thế giới, tập trung phát triển mạnh về
công nghiệp cơ khí chế tạo nhằm thúc đẩy các ngành công nghiệp khác cùng phát
triển.
Chủ động hội nhập kinh tế thế giới, khuyến khích thúc đẩy các doanh nghiệp
đầu tư nước ngoài, thúc đẩy phát triển bền vững khu vực kinh tế ngoài nhà nước, chú
ý phát triển những doanh nghiệp cơ khí vừa và nhỏ
Đầu tư phát triển nguồn nhân lực là điều kiện quyết định sự thành công của quá
trình công nghiệp hóa- hiện đại hóa
10

Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
Đẩy mạnh nghiên cứu, áp dụng khoa học kĩ thuật, phát triển theo hướng sử
dụng công nghệ hiện đại nhằm nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh, thân
thiện với môi trường, thiết bị đồng bộ có tính liên hợp cao và tiêu hao năng lượng
thấp, tăng trưởng giá trị xuất khẩu giai đoạn đến năm 2020 đạt 15 - 16%; giai đoạn
đến năm 2030 đạt 14 - 15%.
Định hướng phát triển công nghiệp cơ khí kết hợp với việc phục vụ an ninh
quốc phòng.
Ngoài ra, từ thực tế hiện nay, để ngành cơ khí của Việt Nam có động lực phát
triển trong thời gian tới, theo chúng em nhà nước cần hoàn thiện cơ chế đấu thầu quy
định tỷ lệ bắt buộc sử dụng vật tư, thiết bị công nghiệp do Việt Nam sản xuất; không
nhập khẩu các sản phẩm, chi tiết, phụ tùng đã sản xuất được trong nước khi sửa chữa,
trung đại tu các công trình. Đặc biệt, Chính phủ cần đưa chính sách tín dụng ưu đãi
cho nông dân thành một chương trình dài hạn với hồ sơ thủ tục đơn giản để dễ tiếp
cận khi mua các máy móc sản xuất nông nghiệp có xuất xứ trong nước.
KẾT LUẬN
Bài tiểu luận với 14 trang của chúng em đã nêu rõ được đặc điểm chung và vai
trò của ngành công nghiệp cơ khí. Chúng em đã tìm hiểu thông tin và chỉ trong vòng
14 trang giấy chúng em đã thấy rõ được tầm quan trọng của ngành công nghiệp cơ
khí đối với nền kinh tế quốc dân. Với phần nội dung được chia thành 3 chương rõ
ràng chúng em đã nêu được các khái niệm chung về ngành công nghiệp cơ khí ở
chương I, chương II về đặc điểm chung của các doanh nghiệp công nghiệp cơ khí và
thực trạng hiện nay ở nước ta, cuối cùng chương III với nội dung là vai trò của ngành
công nghiệp cơ khí và một số định hướng để phát triển trong tương lai.
Qua toàn bộ bài tiểu luận chúng ta nhận thấy rõ là Việt Nam đang trên con
đường hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước
thì tất yếu và cấp bách phải xây dựng phát triển nền công nghiệp trong đó quan trọng
nhất là ngành công nghiệp cơ khí vì công nghiệp cơ khí là nền tảng, là tinh thần, là
động lực để thúc đẩy sự phát triển của những ngành công nghiệp khác.Công nghiệp

cơ khí cung cấp các nguyên vật liệu, các công cụ và các sản phẩm cho tất cả các
ngành công nghiệp. Con người Việt Nam vốn đã được biết đến là thông minh, sáng
tạo, cần cù lao động đồng thời Việt Nam cũng là một nước giàu tài nguyên thiên
nhiên khoáng sản. Vì vậy ngành công nghiệp cơ khí phát triển là một tất yếu để đưa
Việt Nam trở thành một nước phát triển hội nhập với nền kinh tế thế giới. Một ví dụ
thực tế sau đây cho thấy chúng ta đã tận dụng lợi thế của mình để phát triển ngành
công nghiệp cơ khí hết sức có hiệu quả.
“Tổng công ty PTSC đảm bảo khả năng thắng thầu và thực hiện thành công dự
án chế tạo giàn khoan cho đối tác nước ngoài. Đây là thành công lớn cho ngành cơ
11


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
khí dầu khí, khẳng định năng lực, trình độ tay nghề và củng cố niềm tin cho việc xuất
khẩu mặt hàng này trong tương lai. Ông Phan Thanh Tùng, Tổng Giám đốc PTSC
cho biết, mục tiêu tự thiết kế chi tiết các công trình dầu khí biển đã đạt được sớm về
thời gian so với kế hoạch đặt ra, Tổng công ty hiện tại đã và đang tự thực hiện thiết
kế chi tiết 100% bởi các kỹ sư Việt Nam cho cả các công trình dầu khí biển trong
nước và ngoài nước như Dự án EPC MLS cho khách hàng Total Brunei, việc mà chỉ
5 năm trước đây phải thuê hoàn toàn các tổ chức nước ngoài. PTSC rất coi trọng chất
lượng và đã thực hiện tiến độ và chất lượng đảm bảo nghiêm ngặt.
Tại Ấn Độ, HRD là dự án thứ hai được thực hiện bằng phương pháp lắp đặt
bằng lực đẩy nổi của xà lan - phương pháp đòi hỏi kỹ thuật và năng lực rất cao của
nhà thầu thực hiện. Đây là dự án khai thác dầu khí ngoài khơi đầu tiên của Ấn Độ
được thực hiện bởi một nhà thầu Việt Nam. Tôi rất mừng khi dự án đã được PTSC
M&C hoàn thành một cách chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Chính
sự chuyên nghiệp và hợp tác hiệu quả của PTSC M&C đã giúp chúng tôi đạt được
mốc quan trọng này của tiến độ dự án” - ông K.Subrahmanian nhận xét.
Những thành công đạt được này không những góp phần bảo đảm mức phát triển

bền vững duy trì công ăn việc làm liên tục cho hàng ngàn cán bộ công nhân viên
công ty mà còn đóng góp tích cực, tăng nguồn thu ngoại tệ cho ngân sách nhà nước”.
Từ bức tranh về toàn bộ nền công nghiệp cơ khí như vậy ta thấy được đặc điểm
chung và vai trò của ngành công nghiệp cơ khí đối với nền kinh tế quốc dân. Nước ta
đang trong quá trình hội nhập kinh tế nên có nhiều cơ hội được giao lưu, tiếp xúc
học hỏi các nước lớn trên thế giới đồng thời cũng gặp không ít khó khăn thử thách đó
là có thể bị loại khỏi cuộc đua bất cứ lúc nào bởi tuy đang phát triển nhưng về công
cụ, máy móc, thiết bi nước ta vẫn còn lạc hậu hơn rất nhiều so vói các nước lớn. Nên
nhận thức rõ được điều này nhà nước ta cũng đưa ra một số định hướng nhằm nắm
bắt kịp thời các cơ hội và hạn chế đến mức thấp nhất những khó khăn thử thách.
Chúng ta cần chú ý quan tâm đến công nghiệp cơ khí chế tạo và phát triển đào tạo
nguồn nhân lực có trình độ tay nghề cao. Chúng em hi vọng từ những ví dụ thực tế
chúng em đã tìm hiểu và nêu ra ở trên các doanh nghiệp công nghiệp cơ khí sẽ nhận
rõ được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức để phát triển hơn nữa trên con
đường hội nhập kinh tế.
NHẬN XÉT CÁC THÀNH VIÊN
Trong bài tiểu luận này, tất cả thành viên trong nhóm đều tích cực tham gia
đóng góp ý kiến thảo luận và tìm kiếm, tổng hợp thông tin, tài liệu và viết bài. Các
thành viên trong nhóm đều có tinh thần làm việc nhóm, trách nhiệm cao. Nhóm em
đã cố gắng phân công nhiệm vụ hợp lý, công bằng, tạo điều kiện cho mọi thành viên
đều tham gia làm bài, rèn luyện kỹ năng làm tiểu luận, cụ thể như sau:
12


Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản trị Kinh doanh
1.
Trương Thị Thảo Nguyên: Viết lời mở đầu và chương I
Trong quá trình làm việc nhóm, bạn luôn thể hiện tinh thần tích cực, chủ động
trong quá trình làm bài, tìm kiếm thông tin. Ý thức làm việc tốt.

2.
Nguyễn Thị Quyên: Đi in tài liệu; Tham gia đóng góp ý kiến, tổng hợp
thông tin hỗ trợ các thành viên khác trong quá trình viết bài.
3.
Nguyễn Thị Phương Quỳnh: Tổng hợp bài, chỉnh sửa hình thức và nội
dung sao cho phù hợp, thống nhất; tham gia viết chương II và phần tìm kiếm
giải pháp. Có tinh thần làm việc nhóm.
4.
Vương Thị Hương Quỳnh: Viết chương II
Tích cực trong quá trình đóng góp ý kiến cũng như tìm tài liệu và viết bài. Luôn
thể hiện tinh thần tích cực, thái độ làm việc nhóm cao.
5.
Trần Thị Tâm: Viết chương III và phần kết luận

Tích cực tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến, tìm kiếm thông tin. Có tinh thần
trách nhiệm và kỹ năng làm việc nhóm. Chủ động trong quá trình làm bài.
Qua đây, chúng em cũng xin cảm ơn giảng viên Đào Minh Anh đã tạo điều kiện
và hướng dẫn chúng em thực hiện đề tài này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Doanh nghiệp Việt Nam 2005 số 60/2005/QH11
2. Quyết định về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ số

12/2011/QĐ-TTg
3.
Hội khoa học kỹ thuật cơ khí Việt Nam, Đánh giá tổng quát hiện trạng
cơ khí Việt Nam, đề xuất giải pháp phát triển ngành cơ khí trong giai đoạn
2000-2010, Hà Nội
4.
Nguyễn Hữu Thắng, Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh
nghiệp Việt Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, NXB Chính

trị Quốc gia, 2008
5.
Trang web Sở Công thương Đà Nẵng -
6. Trang web TNHH Cơ khí Thái Long -
7.
Báo
điện
tử
tỉnh
Bà
Rịa
Vũng
Tàu

8.
Báo điện tử Vietnam+ -
9.
Trang web Công ty Cổ phần chế tạo cơ khí Hải Phòng - Haiphong
Machinery Manufacturing J.S.C -

13