Bài giảng ngữ văn 9 sang thu

Tiết 121 - Ngữ văn 9

Hữu Thỉnh

Giáo viên: Nguyễn Thị Tuyết
Trường THCS Chu Văn An


I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:

- Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942.
Quê: Huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ,
ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính
và cuộc sống nông thôn..
- Phong cách thơ: Thiết tha, nhỏ nhẹ, sâu lắng.
Ông đã đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.


Một số tác phẩm chinh của Hữu Thỉnh:


2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác:

-

Đất nước vừa bước từ chiến
tranh sang hoà bình (1977).

- Bài thơ in trong tập: Từ chiến hào
tới thành phố


Sang thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vả
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi


Sang thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vả
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi

Tín hiệu báo thu về

Quang cảnh đất trời sang thu

Biến đổi trong lòng cảnh vật


Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về


1. Tín hiệu báo thu về:
Khứu giác

- Hương ổi – phả

Xúc giác

- Gió - se

- Sương – chùng chình

Tâm thế

Bỗng

Cảm nhận thu
Qua nhiều giác
quan vừa cụ
thể vừa tinh tế.

Thị giác

Cảm xúc tâm thế ngỡ ngàng,
ngạc nhiên, bất ngờ

Hình như

Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ khi chợt nhận ra thu về.


Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu:
Sông - dềnh dàng
Từ
láy
Chim – vội vã

Mây – vắt nửa mình

Đất trời chuyển biến sang thu
Nhẹ nhàng mà rõ rệt.

Nhân hóa

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã

Cảm xúc ngất ngây, say sưa trước sự vận động giao mùa của cảnh vật.


Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi


3. Những biến chuyển âm thầm trong lòng cảnh vật:
Cảnh

Nắng – mưa – sấm

vẫn còn đã vơi cũng bớt

Hạ nhạt dần

Hàng cây

Trưởng thành,
cứng cáp

Đứng tuổi

Chững chạc,
điềm tĩnh

Thu đậm nét


?

Câu hỏi thảo luận

Có ý kiến cho rằng: Hai câu thơ cuối của khổ thơ thứ ba
vừa có tính tả thực,vừa chứa đựng nhiều hàm ý sâu xa.
Em có đồng ý không? Vì sao?


Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi

Tả thực: sấm và hàng cây lúc sang thu

Ý nghĩa ẩn dụ:

Sấm : vang động bất thường
của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: con người

từng trải, sâu sắc, chín chắn hơn.


Với hình ảnh có giá trị thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi
muốn gửi gắm suy ngẫm của mình khi con người đã từng trải
thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của
ngoại cảnh, của cuộc đời.
(Lời tâm sự của nhà văn Hữu Thỉnh)


Sang thu
Khổ 1
Cảnh
(thiên
nhiên)
Tình
(cảm
nghĩ)

Tín hiệu
thu về
Bất giác
ngỡ
ngàng

Khổ 2

Đất trời
sang thu
Tri giác say

sưa

Khổ 3

Đổi thay
sâu kín
Trầm ngâm
suy ngẫm


Tính đa nghĩa của bài thơ

Đất trời

Đời sống

Đời người

Sang
thu


Luyện tập
1. Dòng nào nêu đúng nhất nội dung bài “Sang thu”?
A. Miêu tả cảnh thiên nhiên trời đất sang thu.
B. Nhận xét về cảnh vật thiên nhiên lúc sang thu.
C. Thể hiện tình yêu tha thiết với mùa thu quê hương.
D. Từ những cảm nhận tinh tế về cảnh vật sang thu gợi những suy nghĩ
kín đáo, sâu xa về con người và cuộc đời.
2. Đặc sắc nghệ thuật của bài “Sang thu” là:

A.
B.
C.
D.

Ngôn ngữ trong sáng, cô đọng.
Lời thơ tinh tế, hình ảnh giàu sức biểu cảm.
Ý thơ hàm súc, chứa chan tình cảm.
Hình ảnh chọn lọc lọc, gợi tình cảm nhiều hơn tả thực.


Hãy đọc những câu thơ về mùa thu mà em biết!

Nêu cảm nhận về một câu thơ mà em yêu thích nhất.


Bài tập về nhà
- Học

thuộc bài thơ.

- Viết

một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận
của em về bài thơ này.
- Đọc,

soạn bài: Nói với con (Y Phương)