Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Giao Tiếp – Phạm Phương Thảo

CAÙCê YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG
GIAO TIEÁP
Phạm Phương Thảo

1


NỘI DUNG
• Các yếu tố ảnh hưởng đến giao tiếp thầy
thuốc - bệnh nhân
Hướng dẫn buổi phỏng vấn
Câu hỏi mở
Các phương tiện giao tiếp

2


I-Các yếu tố ảnh hưởng đến giao
tiếp thầy thuốc - bệnh nhân
Các yếu tố liên quan đến bệnh nhân
Các yếu tố liên quan thầy thuốc
Nơi diễn ra phỏng vấn

3


I.I- Các yếu tố liên quan bệnh
nhân ảnh hưởng đến giao tiếp
Các yếu tố liên quan đến bệnh nhân:
Triệu chứng cơ thể
Phản ứng với ốm đau

Đặc điểm tâm lý, đặc điểm cá nhân
Các yếu tố khách quan

4


I.I-Các yếu tố của bệnh nhân
•
•
•
•
•
•

Cách phản ứng với ốm đau:
Sự phủ nhận
Sự lo lắng
Sự bực bội
Trầm cảm
Các yếu tố này ảnh hưởng đến hành vi của
BN khi nhận sự chăm sóc y tế

5


I.I- Các yếu tố của bệnh nhân
Các đặc điểm cá nhân:
Các đặc điểm tâm lý, cá tính
Tầng lớp xã hội
Trình độ văn hóa

Tôn giáo
Kinh nghiệm trước đây và hiện tại về chăm
sóc y tế
• Các yếu tố này ảnh hưởng đến sự giao tiếp
của bệnh nhân
• Đặc biệt là nhập viện, ảnh hưởng nhiều người
•
•
•
•
•
•

6


I.I- Các yếu tố của bệnh nhân
•
•
•
•
•
•
•

Các yếu tố khách quan:
Môi trường không quen thuộc
Mất đi không gian cá nhân
Sự bố trí chỗ ngồi không phù hợp
Sự chia cách với gia đình, bạn bè

Mất đi tính độc lập và riêng tư
Tính không chắc chắn về chẩn đoán

7


I.I- Các yếu tố của bệnh nhân
• Tóm lại:
• Điều kiện thể chất
• Tình trạng tâm lý

8


I.I- Các yếu tố của bệnh nhân
• Các yếu tố khác cần xem xét:
• Niềm tin của bệnh nhân về sức khỏe và bệnh
tật
• Vấn đề bệnh nhân mong muốn thảo luận
• Mong đợi của bệnh nhân về những gì thầy
thuốc sẽ làm (kinh nghiệm)
• Nhận thức vai trò của thầy thuốc

9


I.2-Các yếu tố liên quan thầy
thuốc
•
•

•
•
•

Đào tạo kỹ năng giao tiếp
Tự tin về khả năng giao tiếp
Nhân cách
Sức khỏe (mệt mỏi)
Tâm lý (lo lắng)

10


I.2- Các yếu tố liên quan thầy
thuốc
• Dễ đồng cảm với bn này hơn bn khác
• Khó khăn khi phỏng vấn bệnh nhân lớn tuổi
hơn
• Khó khăn khi phỏng vấn các vấn đề nhạy cảm
(hành vi liên quan tình dục)
• Sự mệt mỏi, lo lắng, bận tâm khác
• Đònh kiến

11


I.3- Nơi phỏng vấn
Bố trí đòa điểm: đảm bảo
Trang trọng: dễ chòu
Tính riêng tư, kín đáo

nh sáng, nhiệt độ thoải mái
Tránh ngắt quãng
Bố trí chỗ ngồi: ảnh hưởng trao đổi và nhận
thức vai trò, không quá gần và không quá xa
• Giao tiếp tại giường bệnh
• Khoảng cách
•
•
•
•
•
•

12


Không nên bắt đầu cuộc phỏng
vấn như thế này
• Khi tôi bước vào căn phòng rộng và trống
không, tôi đã cảm thấy có sự mất mát.
• Tôi khộng biết phải ngồi vào chỗ nào,
• Bs đang cúi đầu xuống bàn và viết,
• Điều dưỡng đang nghe điện thoại và
• Một số sinh viện y khoa đang nói chuyện với
nhau
• Tôi đợi quanh đó và chỉ muốn đi ngay.

13

Không nên bắt đầu cuộc phỏng
vấn như thế này
• Sau sự chờ đợi như hàng thế kỷ,
• TT bảo tôi ngồi xuống và hỏi có chuyện gì xãy
ra với tôi.
• Tôi không hề biết ông ấy tên gì,
• tôi không chắc chắn là ông ấy biết tôi,
• Tôi đã nghó đến vấn đề của tôi và những gì tôi
muốn nói với thầy thuốc• Nhưng tôi quên tất cả
• Và ông ấy có vẻ không quan tâm lắm.
• Tôi hy vọng là sẽ không quay lại đó nữa.
14


Cách mở đầu giao tiếp làm bệnh
nhân thấy thoải mái
•
•
•
•
•
•
•

Vò trí ngồi thoải mái
Được chào đón bằng cách hỏi tên và bắt tay
Được chỉ rõ chỗ ngồi ở đâu
TT giới thiệu bản thân
TT giới thiệu quy trình phỏng vấn
Câu hỏi đầu tiên rất dễ

TT rất chú ý đến các vấn đề bạn quan tâm

15


II- HƯỚNG DẪN BUỔI PHỎNG VẤN
• Bắt đầu cuộc phỏng vấn
• Phần chính của cuộc phỏng vấn
• Kết thúc cuộc phỏng vấn

16


III- Bắt đầu cuộc phỏng vấn
Chào hỏi:
 Chào hỏi thân mật
 Mời bệnh nhân ngồi
 Mỉm cười với BN
 Tự giới thiệu về mình
 Hỏi và gọi tên BN
Giải thích mục đích cuộc giao tiếp
Thảo luận về thời gian phỏng vấn
Giải thích sự cần thiết ghi chép và xin phép ghi chép
Có thái độ quan tâm đến đối tượng
Tạo sự thoải mái, tin tưởng
17


III- Phần chính của cuộc phỏng
vấn

Duy trì không khí tích cực, cởi mở
Quan sát bệnh nhân
Ban đầu hãy đặt câu hỏi mở
Lắng nghe cẩn thận
Thận trọng và đáp lại bằng lời và cử chỉ
không lời
• Khuyến khích bệnh nhân bằng lời nói và
không lời hãy tiếp tục nói cho tôi biết, gật
đầu,..)
• Khi thích hợp hãy sử dụng câu hỏi đóng
• Làm rõ những gì bn nói
•
•
•
•
•

18


III- Kết thúc cuộc phỏng vấn
• Tổng kết lại những gì bn đã nói và hỏi bn
nhân về mức độ chính xác của thông tin tóm
tắt
• Hỏi bn có bổ sung gì thêm không, có thắc
mắc gì không
• Yêu cầu bn nhắc lại
• Cám ơn bn

19

Cấu trúc hỏi bệnh sử
•
•
•
•
•
•
•
•

Thông tin cơ bản về bệnh nhân
Mô tả vấn đề hiện tại
Bệnh sử vấn đề hiện tại
Khám hệ thống cơ quan
Bệnh sử vấn đề sức khỏe trong quá khứ
Tiền sử gia đình
Tiền sử xã hội
“Hãy lắng nghe Bn. Họ là người cung cấp cho
bạn chẩn đoán” Rene’ Laennec, TK19, Pháp.
20


Giao tiếp của thầy thuốc?

Thầy thuốc được kính phục, nể trọng
Nhờ có kiến thức y khoa
Liên quan đến sức khoẻ và mạng sống
Loại giao tiếp xã hội đặc biệt

21


• Giao tiếp với bệnh nhân ngày nay khác ngày
xưa như thế nào?

22


Ngày xưa như thế nào?
Bất bình đẳng
Phù thủy, pháp sư kiệm thầy thuốc
-Quan đại phu:
-Quan đốc
Quan hệ Xin-Cho:
-Van nài, cầu xin
-Ban phát ân huệ
Hypocrate: Nghóa vụ luận
23


Mối quan hệ thay đổi
Do đâu?

Theo phát triển kinh tế-xã hội
Theo trình độ dân trí, kiến thức y học
Tiến bộ Y học : CT, MRI, ghép tạng,
Bùng nổ thông tin
Internet

24


Mối quan hệ mới ngày
nay?
Bình đẳng dần

Hiện tại - tương lai: Đầu tư vào bệnh viện
Bệnh viện như khách sạn ?!!!
Bệnh viện như doanh nghiệp
Vai trò người thầy thuốc?

25