Thực hiện pháp luật về quyền kinh tế, xã hội và văn hóa đối với người dân tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi phía bắc việt nam hiện nay (TT)

H C VI N CHNH TR QU C GIA H

CH MINH

TH TH M

THựC HIệN PHáP LUậT
Về QUYềN KINH Tế, Xã HộI Và VĂN HóA ĐốI VớI
NGƯờI DÂN TộC THIểU Số ở CáC TỉNH
MIềN NúI PHíA BắC VIệT NAM
Chuyờn nganh : Lý lu n v l ch s nh n
Ma sụ

: 62 38 01 01
TểM T T LU N N TI N S

H N I - 2015

c v phỏp lu t


Công trình

c hoàn thành t i

H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh

Ng

ih

ng d n khoa h c: 1. PGS, TS. T
2. TS. Tr

ng Duy Kiên

ng H H i

Ph n bi n 1: .................... ....................................
Ph n bi n 2:............. ............................................
Ph n bi n 3:......... ................................................

Lu n án
c b o v tr c H i ng ch m lu n án c p H c vi n
h p t i H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
Vào h i...' ngày ... tháng ... n m ....

Có th tìm hi u lu n án t i: Th vi n Qu c gia
và Th vi n H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh


M

U

1. Tính c p thi t c a tài
m i qu c gia và khu v c, do nh ng nguyên nhân l ch s , xã
h i...luôn t n t i nh ng t c ng i có v th , n ng l c và trình
phát tri n
ch m h n s phát tri n chung c a xã h i, ó là t c ng i thi u s . M c dù
v y, t t c

u là thành viên c a c ng ng nhân lo i, u bình ng v các
quy n và t do c b n c a con ng i. Vì v y tôn tr ng, b o v và th c hi n
các quy n con ng i, trong ó có ng i dân t c thi u s là trách nhi m hàng
u c a qu c gia.
ng và Nhà n c Vi t Nam luôn coi công tác b o m và thúc y
quy n con ng i i v i ng i dân t c thi u s là trách nhi m hàng u c a
các c p y ng và chính quy n t Trung ng xu ng a ph ng. ng và
Nhà n c ã ban hành nhi u quy t sách c thù v phát tri n kinh t - xã
h i, h tr
t s n xu t, t , nhà , n c sinh ho t, ch m sóc y t , v n hóa,
giáo d c cho ng bào dân t c thi u s . Nh ó mà vùng dân t c thi u s ã
có s phát tri n m nh m h n, t ng b c n nh, i s ng c a bà con dân
t cd n
c c i thi n h n so v i tr c nh ng n m i m i, nh t là các
quy n v kinh t , xã h i và v n hóa.
Tuy nhiên, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa v n
còn nhi u b t c p t i vùng dân t c thi u s nói chung và các t nh mi n núi
phía B c nói riêng và ây v n là vùng khó kh n nh t c n c. Nhà n c ban
hành pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa là úng n, song vi c
tri n khai th c hi n r t h n ch , không ít v n b n quy ph m pháp lu t không
xu ng
c v i i s ng bà con dân t c thi u s hay do nh h ng c a i u
ki n t nhiên kh c nghi t vùng núi a hình chia c t,
d c l n; Ho c do
chính n ng l c h n ch v ý th c pháp lu t c a ng i dân t c thi u s
các
t nh mi n núi phía B c v các quy n v kinh t , xã h i và v n hóa. ó chính
là rào c n,, i v i vi c th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i dân t c thi u s n i ây
c hi u qu . H n n a, các th

l c thù ch ã và ang l i d ng nh ng y u kém c a vi c th c hi n pháp lu t
v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
kích
ng òi ly khai,, dân t c nh b o lo n Tây Nguyên n m 2001 và 2004,
M ng Nhé i n Biên n m 2011, là m t ví d .
ó là lý do tôi ch n tài : Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i
và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c Vi t
Nam,, làm Lu n án ti n s . ây là tài có ý ngh a quan tr ng c v m t lý
lu n và th c ti n.

1


2. M c ích, nhi m v nghiên c u c a Lu n án
2.1. M c ích c a lu n án
Lu n án phân tích làm sáng t nh ng v n lý lu n v lý lu n th c hi n
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s ;
qua phân tích, ánh giá th c tr ng th c hi n pháp lu t lu n án xu t các quan
i m và gi i pháp nh m b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i
và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c Vi t
Nam hi n nay.
2.2. Nhi m v c a lu n án
M t là, xây d ng khái ni m, phân tích các c i m, vai trò, n i dung và
các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s . Nghiên c u v th c hi n pháp lu t v quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s c a m t s n c trong khu v c
có s t ng ng v v n hóa, t ó rút ra nh ng kinh nghi m có th v n d ng
vào th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân

t c thi u s các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam.
Hai là, phân tích, ánh giá th c tr ng, nêu lên nh ng k t qu
t
c,
nh ng h n ch y u kém, rút ra các nguyên nhân c a nh ng k t qu
t
c và
nh ng h n ch trong th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam.
Ba là, trên c s lý lu n và th c ti n, lu n án xây d ng các quan i m và
xu t các gi i pháp c th , phù h p có tính kh thi nh m m b o th c hi n
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c hi n nay.
3. i t ng và ph m vi nghiên c u
3.1. i t ng nghiên c u
i t ng nghiên c u c a Lu n án là quá trình th c hi n pháp lu t v
quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n
núi phía B c (g m 14 t nh: S n La, Hòa Bình, i n Biên, Lai Châu, Hà
Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Cao B ng, B c K n, L ng S n, Yên Bái, Thái
Nguyên, Phú Th , B c Giang)
3.2. Ph m vi nghiên c u
Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i
dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c là v n r t r ng và ph c t p, có
th nghiên c u d i nhi u góc khác nhau.
Lu n án ch t p trung nghiên c u v n d i góc khoa h c lý lu n và
l ch s nhà n c và pháp lu t. Trong quá trình nghiên c u, t p trung vào các n i
dung c b n c a th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa. Khi
ánh giá th c tr ng ch i u tra kh o sát nh ng v n c t lõi làm c s lu n

2


gi i các h n ch , ng th i a ra nh ng quan i m, gi i pháp phù h p nh m
m b o th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i
dân t c thi u s các t nh mi n núi phía B c hi n nay.
4. C s lý lu n và ph ng pháp nghiên c u
4.1. C s lý lu n
Lu n án
c th c hi n trên c s lý lu n c a Ch ngh a Mác - Lênin, T
t ng H Chí Minh, quan i m,
ng l i c a ng C ng s n Vi t Nam v
Nhà n c và pháp lu t v th c hi n pháp lu t nói chung, th c hi n pháp lu t v
quy n kinh t , xã h i và v n hóa nói riêng.
4.2. Ph ng pháp nghiên c u
Lu n án
c th c hi n d a trên ph ng pháp lu n c a Ch ngh a duy
v t bi n ch ng, ch ngh a duy v t l ch s , k t h p các ph ng pháp nghiên
c u nh : phân tích, t ng h p, so sánh, ph ng pháp l ch s c th và s d ng
k t qu i u tra xã h i h c.
Tác gi ch n ph ng pháp nghiên c u phù h p v i t ng n i dung trong
Lu n án. Ch ng 1, tác gi s d ng ph ng pháp phân tích t ng h p
ánh
giá, nh n xét các công trình nghiên c u có liên quan n th c hi n pháp lu t v
quy n kinh t , xã h i và v n hóa nói chung. Ch ng 2, tác gi ch y u s d ng
ph ng pháp di n gi i - quy n p xây d ng các khái ni m; Ph ng pháp phân
tích, t ng h p nghiên c u c i m, hình th c, vai trò, ch th , n i dung và
các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s ; Ph ng pháp so sánh tìm hi u v các quy chu n

qu c t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa và th c hi n pháp lu t v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s m t s n c
tham
kh o nh ng kinh nghi m có th v n d ng vào Vi t Nam. Ch ng 3, tác gi s
d ng ph ng pháp th ng kê k t h p v í phân tích nghiên c u các c i m
v t nhiên, kinh t , xã h i các t nh mi n núi phía B c có nh h ng t i vi c
th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng bào dân
t c thi u s n i ây. ng th i s d ng ph ng pháp t ng h p, phân tích, ánh
giá, th ng kê
ánh giá nh ng k t qu
t
c và nh ng h n ch y u kém,
tìm ra nguyên nhân c a h n ch th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa i v i ng i. c bi t tác gi ã s d ng ph ng pháp i u tra xã h i
h c
t ó ánh giá m t cách khách quan th c tr ng th c hi n pháp lu t v
quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n
núi phía B c. Ch ng 4, tác gi s d ng ph ng pháp phân tích và t ng h p
a ra các quan i m và
xu t các gi i pháp nh m m b o th c hi n pháp
lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s các t nh
mi n núi phía B c Vi t Nam hi n nay.

3


5. óng góp khoa h c c a lu n án
Th nh t, lu n án ã làm rõ khái ni m, c i m v quy n kinh t , xã
h i và v n hóa; ã nêu

c vai trò c a vi c th c hi n pháp lu t v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s ; phân tích rõ n i
dung, c i m và các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s ; Tham kh o và phân tích
vi c th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i
dân t c thi u s
m t s n c trên th gi i và nh ng kinh nghi m có th v n
d ng vào Vi t Nam.
Th hai, lu n án nghiên c u, phân tích, ánh giá m t cách h th ng th c
tr ng th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
t c thi u s các t nh mi n núi phía B c, nêu lên nh ng k t qu
t
c, nh ng
h n ch y u kém; nguyên nhân c a nh ng k t qu
t
c và nh ng h n ch
y u kém. ây là c s th c ti n khoa h c
a ra các gi i pháp b o m th c
hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u
s các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam hi n nay.
Th ba, lu n án d báo xu h ng tác ng n th c hi n quy n kinh t xã
h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s các t nh mi n núi phía B c, a
ra các quan i m và xu t các gi i pháp có tính kh thi v
m b o th c hi n
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam hi n nay nh m góp ph n thúc y phát
tri n m t xã h i hài hòa không có tính lo i tr nh ng nhóm d b t n th ng
nh ph n , tr em, ng i dân t c thi u s .
6. Ý ngh a lý lu n và th c ti n c a lu n án
- V m t lý lu n: Lu n án góp ph n làm phong phú thêm nh ng v n lý

lu n c a th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i
dân t c thi u s nói chung và các t nh mi n núi phía B c nói riêng. Làm sáng t
khái ni m quy n kinh t , xã h i và v n hóa và th c hi n pháp lu t v quy n kinh
t , xã h i và v n hóa.
- V m t th c ti n : Nh ng gi i pháp mà lu n án a ra
c xu t phát
t th c tr ng th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c, qua ó th y
c nh ng
k t qu , h n ch và ch ra nguyên nhân c a h n ch trong quá trình th c hi n
pháp lu t v quy n i v i ng i dân t c thi u s n i ây.
Lu n án ã d báo nh ng xu h ng tác ng n vi c th c hi n quy n kinh
t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s , xây d ng các quan i m
và
xu t các gi i pháp mang tính toàn di n, có c s khoa h c nh m b o
m th c hi n pháp lu t v quy n i v i ng i dân t c thi u s
các t nh
mi n núi phía B c. Do v y, lu n án có th làm tài li u tham kh o giúp các

4


nhà ho ch nh chính sách, các nhà l p pháp, các cán b làm công tác th c
ti n trong l nh v c dân t c, các cán b làm công tác nghiên c u, gi ng d y
c ng nh nh ng ng i làm công tác áp d ng pháp lu t có cách nhìn toàn
di n, th u áo i v i vi c th c hi n pháp lu t v quy n con ng i nói chung
và quy n kinh t , xã h i và v n hóa nói riêng i v i ng i dân t c thi u s .
6. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m

u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o và ph l c, n i
dung c a lu n án
c k t c u thành 4 ch ng, 11 ti t.
Ch ng 1
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
LIÊN QUAN
N
TÀI LU N ÁN
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U TRONG N

C

Các công trình nghiên c u trong n c ã
c công b cho th y có
nhi u công trình c p n các v n chung v quy n con ng i, trong ó có
quy n kinh t , xã h i và v n hóa, và
c p n t ng khía c nh c a vi c th c
hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u
s . Tuy nhiên, các công trình m i ch
c p n t ng n i dung c th c a th c
hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u
s mà ch a có công trình nào nghiên c u có h th ng và toàn di n n i dung
th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c
thi u s
các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam.
1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U NGOÀI N

C

Nghiên c u các công trình ngoài n c liên quan n

tài cho th y có
m t s công trình c p n th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa. Tuy nhiên, do hoàn c nh l ch s và i u ki n phát tri n kinh t - xã h i và
h th ng pháp lu t các qu c gia trên th gi i có nhi u khác bi t, nên trong các
công trình này ch a c p n Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa i v i ng i dân t c thi u s , mà ch
c p n nh ng quy ph m
chung v quy n con ng i, trong ó có quy n kinh t , xã h i và v n hóa.
1.3. M T S NH N XÉT, ÁNH GIÁ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U
CÓ LIÊN QUAN T I
TÀI VÀ NH NG V N
C N TI P T C NGHIÊN
C U TRONG LU N ÁN

- Nh ng công trình trong n c và n c ngoài ã t p trung nghiên c u các
v n lý lu n v quy n con ng i trong ó có quy n kinh t , xã h i và v n hóa
và các khía c nh khác nhau, ch a có m t công trình nào nghiên c u m t cách
toàn di n, y có h th ng các v n lý lu n và th c ti n th c hi n pháp lu t
v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s nói chung và
các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam nói riêng.

5


- Các công trình nghiên c u c trong và ngoài n c cho th y ch a có công
trình nào t p trung nghiên c u m t cách toàn di n có h th ng v Th c hi n pháp
lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s , c ng
nh th c tr ng c a vi c th c hi n pháp lu t v nhóm quy n này và gi i pháp b o
m th c hi n m t cách hi u qu
i v i ng i dân t c thi u s nói chung và

các t nh mi n núi phía B c nói riêng.
- Nh ng v n c n ti p t c nghiên c u trong lu n án
Th nh t: nghiên c u c s lý lu n c a th c hi n pháp lu t v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s . Trên c s phân tích
khoa h c các công trình nghiên c u trên, tác gi k th a có ch n l c và ti p
t c i sâu nghiên c u th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
i v i ng i dân t c thi u s , mà c bi t là khu v c mi n núi phía B c m t
cách có h th ng và toàn di n.
Th hai: lu n án phân tích c i m, lu n gi i, phân tích làm rõ vai trò
c a th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
t c thi u s ; các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i
và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s .
Th ba, lu n án phân tích, h th ng hoá và xây d ng các quan i m ch
o, xu t các gi i pháp kh c ph c nh ng h n ch , y u kém trong vi c th c
hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u
s các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam nh m góp ph n gi i quy t nh ng b t
c p gi a quy nh c a pháp lu t v i th c hi n pháp lu t trên th c ti n i
s ng c a ng i dân t c thi u s .
Ch ng 2
C S LÝ LU N C A TH C HI N PHÁP LU T
V QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I
V I NG
I DÂN T C THI U S
2.1. KHÁI NI M,
C I M, VAI TRÒ TH C HI N PHÁP LU T V
QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG I DÂN T C THI U S

2.1.1. Khái ni m và c i m c a quy n kinh t , xã h i và v n hoá

2.1.1.1. Khái ni m quy n kinh t , xã h i và v n hóa
Quy n con ng i là nh ng c tính xu t phát t nhu c u và ph m giá v n
có c a con ng i,
c ghi nh n và b o m b ng pháp lu t qu c gia và qu c
t . V i t cách là m t giá tr xã h i mà con ng i giành
c
i n phát
tri n t do thì quy n kinh t , xã h i và v n hóa là nhu c u thi t y u v nhân
ph m và giá tr c a con ng i
c pháp lu t qu c gia và qu c t ghi nh n là
i u ki n b o m cho s t do và phát tri n c a con ng i, bao g m các

6


quy n s h u, quy n có vi c làm, quy n
c giáo d c, quy n ch m sóc s c
kh e, quy n an sinh - xã h i, quy n
c duy trì và b o t n b n s c v n hóa.
2.1.1.2. c i m c a quy n kinh t , xã h i và v n hóa
Quy n kinh t , xã h i và v n hóa là m t trong hai nhóm quy n c b n c a
con ng i, vì v y nó mang y các c i m c a quy n con ng i nh : Tính
ph bi n
c áp d ng cho t t c các thành viên trong gia ình nhân lo i mà
không có s phân bi t i x nào d a trên ch ng t c, màu da, gi i tính, ngôn
ng và các tình tr ng khác; Tính không th chuy n nh ng; Tính không th
phân chia và ph thu c l n nhau. Ngoài ra quy n kinh t , xã h i và v n hóa
còn có nh ng c i m c thù nh :
Th nh t: Tính c thù c a các quy n kinh t , xã h i và v n hóa, tr c
h t do s phát tri n kinh t không ng u gi a các khu v c và các qu c gia

và vùng lãnh th . Do ó các quy n kinh t , xã h i và v n hóa không ch
c
ghi nh n trong các v n ki n nhân quy n qu c t mà còn
c ghi nh n c
trong các v n ki n nhân quy n khu v c nh : Hi n ch ng xã h i châu Âu,
Ngh nh th b sung Công c châu M v quy n con ng i trên l nh v c
quy n kinh t , xã h i và v n hóa;
Th hai: Th c hi n quy n kinh t , xã h i và v n hóa tr c ti p g n li n và
ph thu c nhi u vào trình
phát tri n kinh t - xã h i và ngu n l c c a m i
qu c gia. Không th b o m th c hi n nhóm quy n kinh t , xã h i và v n hóa
khi mà n n kinh t kém phát tri n, thu nh p bình quân u ng i th p. B i
nhóm quy n kinh t , xã h i và v n hóa có liên quan n vi c ho ch nh chính
sách, pháp lu t, các ch ng trình hành ng, và ngu n l c c a các chính ph .
i u này hoàn toàn phù h p v i quan i m c a ch ngh a Mác- Lênin:
Kho ng cách chênh l ch phát tri n gi a các qu c gia, dân t c, ch ng qua là
s ph n ánh c a trình
s n xu t, n ng su t lao ng và c th hóa b ng k t
qu s n xu t có
c. S phát tri n kinh t là c s
phát tri n chính tr ,
pháp lu t, tri t h c, v n hóa... d n n m t t t y u: "Quy n không bao gi có
th
m c cao h n ch
kinh t và s phát tri n v n hoá do ch
kinh t
ó quy t nh.
Th ba: Ngh a v c a các qu c gia thành viên theo ICESCR s b coi là vi
ph m trong các tr ng h p: Không nhanh chóng xóa b ho c không t ch c
th c hi n k p th i các quy n mà theo công c yêu c u ph i th c hi n ngay.

2.1.2. Khái ni m, c i m c a ng i dân t c thi u s
Vi t Nam
2.1.2.1.Khái ni m v dân t c thi u s
Dân t c là m t khái ni m
c hi u theo ngh a r ng là dân t c qu c gia
(Nation) là m t c ng ng chính tr - xã h i, bao g m t t c các thành ph n
dân t c a s và thi u s sinh s ng trong ph m vi lãnh th c a m t qu c gia
th ng nh t.

7


Dân t c hi u theo ngh a h p thì khái ni m dân t c (Ethnic) l i: " ng
ngh a v i c ng ng t c ng i, c ng ng này có th là b ph n ch y u hay
thi u s c a m t dân t c sinh s ng trên cùng m t lãnh th th ng nh t hay
nhi u qu c gia khác nhau nh ng
c liên k t v i nhau b ng ngôn ng , v n hóa
và ý th c t giác t c ng i .
T i i u 5 Ngh nh c a Chính ph v công tác dân t c quy nh: "Dân t c
thi u s là nh ng dân t c có s dân ít h n so v i dân t c a s trên ph m vi lãnh
th n c C ng hòa Xã h i ch ngh a Vi t Nam" và "Dân t c a s là dân t c có s
dân chi m trên 50% t ng dân s c n c, theo i u tra dân s qu c gia".
Tuy nhiên, t ng h p nh ng thu c tính
c ghi nh n t n i dung các
v n b n pháp lu t có liên quan n dân t c thi u s , có th hi u khái ni m
"ng i dân t c thi u s " Vi t Nam nh sau:
Ng i dân t c thi u s là ng i thu c dân t c có s dân ít h n v i dân
t c a s trong ph m vi lãnh th Vi t Nam, có nh ng c i m riêng v
ch ng t c, ngôn ng , phong t c, t p quán.
2.1.2.2. c i m c a ng i dân t c thi u s

Vi t Nam
Th nh t, v
c i m c trú c a ng bào dân t c thi u s , Vi t Nam
là c ng ng các dân t c s ng xen k v i nhau (c dân t c a s là ng i
Kinh và các dân t c thi u s khác) mà không c trú thành nh ng khu v c
riêng bi t nh các dân t c thi u s
m t s n c trên th gi i - ây là c
tr ng duy nh t ch có các dân t c Vi t Nam
Th hai, v oàn k t dân t c, c ng ng các dân t c Vi t Nam có truy n
th ng oàn k t, g n bó, t ng tr giúp
l n nhau. Không có hi n t ng ng
hóa, xâm chi m lãnh th c a dân t c này v i dân t c khác. Vì v y, không xu t
hi n s mâu thu n i kháng gi a dân t c thi u s v i dân t c a s . ây là c
i m c tr ng nh t c a các dân t c thi u s Vi t Nam.
Th ba, v trình
phát tri n kinh t - xã h i, ph n l n (kho ng 75%)
trong t ng s các dân t c thi u s s ng vùng núi, vùng sâu, vùng xa, giáp biên
gi i, t p trung ch y u mi n núi phía B c Vi t Nam có i u ki n t nhiên
không thu n l i, trình phát tri n kinh t - xã h i không u nhau có i s ng
v t ch t r t khó kh n, l c h u, th m trí v n còn l i s ng du canh, du c .
Th t , v b n s c v n hóa, các dân t c thi u s
Vi t Nam u có
nh ng b n s c v n hóa riêng, t o nên m t n n v n hóa Vi t Nam a d ng,
phong phú, các dân t c thi u s
Vi t Nam u có ngôn ng riêng c a dân
t c mình, m t s ít dân t c thi u s có ch vi t riêng.
2.1.3. Khái ni m, c i m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã
h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
2.1.3.1. Khái ni m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa

Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa là m t quá
trình ho t ng v i nhi u trình t , th t c, có nhi u ch th tham gia v i

8


nh ng quy n h n và ngh a v nh t nh và vai trò khác nhau. Nh ng trình t ,
th t c trong quá trình ho t ng c a các ch th nói trên
c pháp lu t quy
nh c th , mà các ch th ph i th c hi n nghiêm túc.
Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa ph i là hành vi
h p pháp, t c là hành vi hoàn toàn phù h p v i yêu c u, òi h i c a pháp lu t.
Nhà n c là ch th chính có trách nhi m hàng u trong c ch b o
m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
trong ó có ng i dân t c thi u s .
T s phân tích lý gi i trên, có th hi u:
Th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
t c thi u s là t ng th các ho t ng có m c ích, có ch nh c a các c quan
nhà n c, các t ch c xã h i và các cá nhân ng i dân t c thi u s
a các
quy ph m pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i vào cu c s ng c a
ng i dân n i ây.
2.1.3.2. c i m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hoá i v i ng i dân t c thi u s
Th nh t, THPL v quy n kinh t , xã h i và v n hóa là s ti p n i xây
d ng pháp lu t v quy n, bao g m toàn b các ho t ng nh m a các quy ph m
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i vào cu c s ng c a bà con dân
t c thi u s .
Th hai, ch th th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
i v i ng i dân t c thi u s bao g m nhi u lo i ch th , ó là các c quan nhà

n c; các c p y ng; chính quy n các c p, công ch c, viên ch c nhà n c,
các t ch c chính tr xã h i, t ch c xã h i ngh nghi p; t ch c c ng ng c a
ng bào, các cá nhân và h gia ình ng i dân t c thi u s . Trong ó:
Ch th có ngh a v lãnh o, ch
o th c hi n pháp lu t v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa là ng b các c p t c p t nh xu ng huy n và xã;
các c p chính quy n t trung ng xu ng a ph ng.
Ch th t ch c th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
là nh ng c quan, t ch c, cá nhân có ch c n ng nhi m v ph i th c hi n, t
ch c THPLv quy n kinh t , xã h i và v n hóa trên a bàn mà mình ph
trách và b o m úng i t ng
c th h ng quy n.
Ch th h ng quy n chính là ng i dân t c thi u s . Trong tr ng
h p này ng i dân t c thi u s v a là ch th quy n, v a là ch th th c hi n
pháp lu t, h n ai h t chính ng i dân t c thi u s là ch th tr c ti p tham
gia th th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hoá
Th ba, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i dân t c thi u s
c ti n hành theo các trình t , th t c c a pháp lu t
quy nh.

9


2.1.3.3. Hình th c th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hoá i v i ng i dân t c thi u s
Th nh t, tuân th pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
Th hai, s d ng pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa.
Th ba, thi hành pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa.
Th t , áp d ng pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa

2.1.4. Vai trò c a th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hoá
i v i ng i dân t c thi u s
Th nh t, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa là
ph ng ti n h u hi u giúp ng i dân t c thi u s phát tri n các n ng l c làm
ch , ch
ng, tích c c tham gia vào công vi c qu n lý nhà n c và xã h i.
Th hai, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s là m t ph ng th c b o m an toàn xã h i, an
ninh biên gi i và góp ph n b o m ch quy n toàn v n lãnh th qu c gia.
Th ba, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i dân t c thi u s gi v ng b n ch t Nhà n c c a dân, do dân và vì dân
nh m m c tiêu dân giàu, n c m nh, xã h i công b ng, dân ch , v n minh.
Th t , th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i dân t c thi u s góp ph n nâng cao trình
dân trí và ngu n l c c a
s phát tri n kinh t - xã h i vùng dân t c thi u s và c n c.
Th n m, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s phát huy các giá tr
o c, b n s c v n hóa
truy n th ng nhân v n c a dân t c Vi t Nam.
2.2. N I DUNG, YÊU C U VÀ CÁC Y U T B O
M TH C HI N
PHÁP LU T V QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG
I
DÂN T C THI U S

2.2.1. N i dung th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i dân t c thi u s

M t là, Nhà n c v i t cách là ch th ngh a v , ch u trách nhi m b o
m th c thi pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
t c thi u s thông qua các c quan nhà n c, các công ch c, viên ch c nhà
n c tri n khai t ch c th c hi n
a chính sách và pháp lu t vào cu c
s ng c a bà con dân t c thi u s
Hai là, Nâng cao nh n th c pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa cho các ch th quy n, trong tr ng h p này, ch th quy n chính là b n
thân ng bào dân t c thi u s th c hi n các quy n n ng c a mình v kinh t ,
xã h i và v n hóa.
Ba là, Các c quan nhà n c, công ch c nhà n c hay nh ng ng i có
th m quy n t ch c th c hi n các ho t ng áp d ng pháp lu t v quy n kinh

10


t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s c n ph i thi t l p nh ng
nguyên t c c b n c a quá trình gi i quy t khi u n i và t cáo trong quá trình
th c hi n pháp lu t v phát tri n kinh t , xã h i n u:
- Nh ng quy n và l i ích c b n c a ng i dân t c thi u s b nh h ng;
- Ng i có khi u ki n và
c gi i quy t khi u ki n mi n phí;
- C ch gi i quy t khi u ki n s là m t ph n quan tr ng trong c ch
gi i quy t xung t d a vào c ng ng và ph i phù h p v v n hóa c a ng
bào dân t c;
2.2.2. Yêu c u và các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
2.2.2.1. Yêu c u th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hoá i v i ng i dân t c thi u s
Th nh t, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i

v i ng i dân t c thi u s ph i b o m úng i t ng th h ng quy n.
Th hai, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i ng i dân t c thi u s ph i m b o s công khai, minh b ch, bình ng.
Th ba, th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i ng i dân t c thi u s ph i t ng thích v i các tiêu chu n qu c t và
cao các quy n con ng i ghi nh n trong Hi n pháp 2013.
Th t , chi phí th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
i v i ng i ng i dân t c thi u s ph i b o m tính h p lý.
2.2.2.2. Các y u t b o m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã
h i và v n hoá
i v i ng i dân t c thi u s
M t là, các y u t b o m v chính tri, kinh t , xã h i.
Hai là, b o m v m t pháp lý và t ch c th c hi n pháp lu t.
Ba là, b o m m t c ch giám sát hi u qu vi c t ch c th c hi n
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s .
2.3. TIÊU CHU N QU C T VÀ KINH NGHI M C A M T S N
C
V TH C HI N PHÁP LU T V QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG
I DÂN T C THI U S VÀ Ý NGH A
I V I VI T NAM

2.3.1. Pháp lu t qu c t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa và
quy n c a ng i dân t c thi u s .
2.3.1.1. N i dung pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hoá
- N i dung pháp lu t v quy n kinh t nh quy n lao ng, vi c làm
quy n có tiêu chu n s ng thích áng
- N i dung pháp lu t v quy n xã h i, nh quy n an sinh xã h i, ch m
sóc y t
- N i dung pháp lu t v quy n v n hóa bao g m giáo d c ti u h c là

ph c p và mi n phí v i m i ng i; B ng m i bi n pháp thích h p.

11


M i qu c gia c n b o m các quy n kinh t , xã h i và v n hóa d i
m i hình th c và t t c các c p ph i th hi n nh ng nét c tr ng, g n k t
bao g m:
- Tính s n có: th hi n nh ng i u ki n c s h t ng thi t y u
- Có th ti p c n: Th hi n vi c các c s và ch ng trình b o m
ti p c n bình ng c a t t c m i ng i,
- Có th ch p nh n
c: t c là phù h p v v n hoá các dân t c và có
ch t l ng t t
- Có th thích ng: Th hi n nhà cung c p d ch v ph i linh ho t
có th thích ng v i nhu c u liên t c thay i c a xã h i và c ng ng.
2.3.1.2. Quy n c a ng i dân t c thi u s trong pháp lu t qu c t
Th nh t: i u 27 Công c qu c t v các quy n dân s và chính tr
ã xác l p m t quy n c a riêng các nhóm thi u s , bao g m thi u s v dân
t c (quy n c a nhóm).
Th hai: Vi c b o m các quy n c a ng i thi u s nêu
i u 27
không làm t n h i n ch quy n hay toàn v n lãnh th c a m t qu c gia
thành viên.
Th ba: Các quy n
c b o v theo i u 27 Công c qu c t v
c
các quy n dân s và chính tr c ng không ng nh t v i nh ng quy n
b o v theo i u 2( kho n1) và i u 26 c a công c này.
Th t : B n ch t c a các quy n

c b o v theo i u 27 là các
quy n cá nhân, và kh n ng th c hi n các quy n này ph thu c vào vi c
các nhóm thi u s có th gi gìn
c n n v n hóa, ngôn ng c a h hay
không. Do v y, các qu c gia thành viên c n có các bi n pháp tích c c, ch
ng
b o v b n s c c a các nhóm thi u s v dân t c.
2.3.1.3. Bài h c kinh nghi m c a m t s qu c gia v th c hi n pháp
lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hoá i v i ng i dân t c thi u s
Lu n án nghiên c u th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa Trung Qu c; V ng qu c Thái Lan và Malaysia .
2.3.2. Nh ng kinh nghi m th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã
h i và v n hoá i v i ng i dân t c thi u s theo tiêu chu n qu c t và
m t s n c có ý ngh a i v i Vi t Nam
H th ng pháp lu t qu c gia ph i n i lu t hóa nh ng nguyên t c và các
chu n m c v QCN ã
c ghi nh n trong các i u c qu c t vào pháp lu t
qu c gia b o m:
- Nguyên t c bình ng v giá tr , nhân ph m và các quy n c a m i
ng i và m i dân t c, b t k ch ng t c, s c t c, ngu n g c xã h i
- Vi t Nam ph i s d ng các bi n pháp l p pháp, hành pháp và k c
các bi n pháp c bi t t m th i
th c thi các quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i DTTS m t cách hi u qu .

12


Kinh nghi m c a các n c có ý ngh a v i Vi t Nam bao g m:
M t là, nhà n c luôn xác nh trách nhi m hàng u và chính y u

trong vi c u t , phát tri n kinh t - xã h i vùng dân t c thi u s , nh t là
các t nh biên gi i, mi n núi. Nhà n c ph i c bi t quan tâm phát tri n kinh
t - xã h i gi i quy t v n dân t c và b t bình ng gi a các dân t c g n
v i b o m an ninh biên gi i và n nh chính tr .
Hai là, nhà n c ban hành các chính sách, pháp lu t nh m thúc y s
phát tri n kinh t - xã h i c a ng bào dân t c thi u s
u ti n hành các
ch ng trình u t mang tính ng b , dài h n gi i quy t m t cách c b n
i u ki n c s h t ng thi t y u, nh t là giao thông, n ng l ng, các công trình
th y l i, g n s n ph m nông nghi p v i th tr ng hàng hóa, c ng nh
ng b
v i chính sách phát tri n, y t giáo d c, và b o m an sinh xã h i.
Ba là, nhà n c ph i xác nh h ng u tiên trong vi c u t vào th c
hi n các ch ng trình, d án tr ng i m t p trung vào ba l nh v c quan tr ng
i v i ng i dân t c thi u s và vùng dân t c thi u s ó là: L nh v c phát
tri n kinh t ; l nh v c giáo d c và ào t o cán b , có th xu t b n giáo khoa
song ng ti ng Vi t và ti ng dân t c ( i v i nh ng dân t c có ch vi t
riêng) c ng nh có chi n l c ào t o cao h c riêng cho cán b ng i dân
t c thi u s . ây là nh ng v n
c t lõi liên quan tr c ti p n vi c th c
hi n quy n bình ng gi a các dân t c.
Qua vi c tham chi u th c hi n pháp lu t v quy n m t s n c trong
khu v c, chúng ta nh n th y chính sách, pháp lu t c a m i qu c gia c ng có
nh ng u i m và c nh ng h n ch , nh ng ây là bài h c kinh nghi m quí
cho Vi t Nam nghiên c u, b sung và hoàn thi n các quy t sách v quy n
con ng i, c ng nh b o m th c hi n quy n con ng i ngày m t hi u qu .
Ch ng 3
TH C TR NG TH C HI N PHÁP LU T V
QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG

I DÂN
T C THI U S
CÁC T NH MI N NÚI PHÍA B C VI T NAM
3.1.
C I M T NHIÊN, KINH T - XÃ H I CÓ NH H
NG
N
VI C TH C HI N PHÁP LU T V QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HÓA
I V I NG
I DÂN T C THI U S
CÁC T NH MI N NÚI PHÍA B C
VI T NAM

3.1.1.
c i m t nhiên c a các t nh mi n núi phía B c có nh
h ng n th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i dân t c thi u s n i ây
Các t nh mi n núi phía B c là vùng có nhi u c i m t nhiên r t khác
bi t so v i các vùng mi n c a c n c, a hình r ng l n, có các dãy núi cao

13


ch y theo h ng Tây B c - ông Nam,
d c l n, vùng biên gi i a hình
hi m tr , b chia c t, khí h u kh c nghi t, n ng nóng v mùa hè, l nh và
s ng mu i v mùa ông, là vùng th ng xuyên ch u h u qu thiên tai nh
l quét, s t l
t, cháy r ng. V n t
canh tác ít, nghèo, l i luôn b r a

trôi, vùng ti p giáp biên gi i, giao thông i l i khó kh n, hi m tr . i u
này ã nh h ng l n n sinh k c a bà con dân t c c trú n i ây.
3.1.2.
c i m kinh t - xã h i có nh h ng n th c hi n pháp
lu t n i ây
c i m kinh t : S n xu t kinh t c a ng bào dân t c thi u v n ch
o là nông nghi p làm ru ng n c, n ng r y, tr ng tr t, ch n nuôi nh l
là ch y u, manh mún tính t cung, t c p; T l ói nghèo cao, ch m
c
c i thi n. T l ói nghèo trong ng bào dân t c thi u s
các t nh mi n núi
phía B c r t cao(chi m trên 50% trong t l nghèo chung c n c). Tây B c
có 958 xã BKK thu c Ch ng trình 135 giai o n II, chi m 58,3% t ng s
xã BKK c a c n c. C s h t ng k thu t còn y u kém và ch u tác ng
tiêu c c c a quá trình phát tri n công nghi p hóa, hi n i hóa t n c.
c i m v n hóa, xã h i: M t
dân s th p 60 - 90 ng i/km2. Dân
t c thi u s có 5.949.436 ng i, chi m 61% dân s vùng và 53% dân t c
thi u s c n c; nhi u t nh ng i dân t c thi u s chi m t l cao nh ; Cao
B ng 94,1%; B c k n 85%; ây là vùng c trú sinh s ng c a h n 30 Dân t c
thi u s trong 54 dân t c anh em, t p trung ch y u vùng i núi, vùng sâu,
vùng xa, biên gi i. Các dân t c thi u s n i ây u có ngôn ng riêng m t
s ít dân t c thi u s có ch vi t riêng, s t n t i lâu i c a nhi u phong t c
t p quán l c h u, b t l i cho s c kho và s ti n b xã h i. Ch t l ng ch m
sóc y t , giáo d c và ào t o ngu n nhân l c còn h n ch . c thù v an ninh
biên gi i, ho t ng kinh t vùng biên di n ra h t s c ph c t p nh tình tr ng
buôn l u, ma túy, lao ng qua biên gi i vùng biên..v.v.
Qua phân tích các y u t
c thù v i u ki n t nhiên và kinh t - xã
h i c a các t nh mi n núi phía B c Vi t Nam, n i c trú c a ph n l n ng

bào các DTTS n c ta, chúng ta nh n th y các v n
nêu trên th c s là
nh ng khó kh n, thách th c ã và ang nh h ng không nh
n vi c th c
hi n pháp lu t v quy n con ng i trong ó có các quy n kinh t , xã h i và
v n hóa i v i ng i dân n i ây.
3.2.TH C TR NG PHÁP LU T VÀ TH C HI N PHÁP LU T V
QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG
I DÂN T C THI U
S
CÁC T NH MI N NÚI PHÍA B C

3.2.1. Th c tr ng pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa sau
i m i 1986 n nay
Các quy n con ng i, quy n công dân c a ng i dân Vi t Nam ã
c ghi nh n trong b n Hi n pháp u tiên 1946 và ngày càng
cm

14


r ng trong các b n Hi n pháp sau này là Hi n pháp 1959,1980, 1992, 2013
c a Vi t Nam.
M t trong nh ng nguyên t c xuyên su t toàn b ch
nh QCN, quy n
công dân trong các Hi n pháp c a Vi t Nam là: "T t c công dân Vi t Nam
u ngang quy n v m i ph ng di n: chính tr , kinh t , v n hóa" và t t c
m i công dân u bình ng tr c pháp lu t,,
Sau g n 30 n m th c hi n

ng l i i m i, Hi n pháp 1992
c thay
th b ng Hi n pháp n m 2013 v i y
các ch
nh v quy n con ng i,
quy n công dân. Hi n pháp m i 2013 c ng m r ng n i hàm ch th quy n,
ó là các ch th
c m r ng, không ch là "công dân" mà còn là " m i
ng i" " t ch c" hay nhóm xã h i và c ng ng. T i i u 14 Kho n 1 Hi n
pháp 2013 ghi nh n:
" n c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam, các quy n con ng i,
quy n công dân v chính tr , dân s , kinh t , v n hóa, xã h i
c công
nh n, tôn tr ng, b o v , b o m theo Hi n pháp và pháp lu t".
M t s quy n m i nh : Quy n
c b o m an sinh xã h i ( i u 34);
quy n có n i h p pháp ( i u 22); quy n v v n hóa ( i u 41); quy n
c
s ng trong môi tr ng trong lành ( i u 43); quy n
c xác nh dân t c
c a mình, s d ng ngôn ng m
( i u 42) ã giúp c ng c v th pháp
lý, c ng nh t o thu n l i cho vi c nâng cao n ng l c th h ng toàn di n
các quy n con ng i c a ng i dân t c thi u s , c bi t là ng bào sinh
s ng các t nh mi n núi phía B c.
Ngoài ra, Nhà n c còn ban hành nh ng chính sách c thù
c th
hi n b ng hai quy t nh c a Th t ng Chính ph là hai ch ng trình l n tác
ng n gi m nghèo mi n núi, vùng sâu, vùng xa, vùng c bi t khó kh n, n i
có ông ng bào dân t c thi u s sinh s ng ó là Ch ng trình phát tri n kinh

t , xã h i các xã c bi t khó kh n vùng dân t c thi u s và mi n núi (Q
135/1998/Q -TTg, g i t t là Ch ng trình 135 và Ch ng trình 134).
- M t s v n b n quy ph m pháp lu t v quy n kinh t
- M t s v n b n quy ph m pháp lu t v quy n xã h i
- M t s v n b n quy ph m pháp lu t v quy n v n hóa nh giáo d c
và ào t o, d y ngh , b i d ng cán b là ng i dân t c thi u s .
3.2.2. Th c tr ng th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hoá i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c
3.2.2.1. Nh ng thành t u, k t qu
t
c trong th c hi n pháp
lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hoá i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c
Th c hi n pháp lu t nói chung và THPL v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa nói riêng v i ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c u có b n hình

15


th c c b n là: Tuân th pháp lu t; thi hành pháp lu t; s d ng pháp lu t và
áp d ng pháp lu t. Nh ng trong b n hình th c th c hi n pháp lu t nêu trên,
tuân th pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c
thi u s là các ch th pháp lu t t ki m ch
không th c hi n hành vi,
ho t ng mà pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa nghiêm c m,
không cho phép th c hi n. Qua s li u i u tra xã h i h c cho th y h u h t
ng bào n i ây u tuân th pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
và không ghi nh n tr ng h p nào b x lý hành chính hay x lý trách nhi m
hình s v nh ng hành vi liên quan n th c hi n pháp lu t v quy n. Vì v y,

trong khuôn kh lu n án này tác gi ch t p trung ánh giá th c tr ng th c
hi n pháp lu t v quy n trên ba hình th c:
- Trên ph ng di n thi hành pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hoá i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c.
- Trên ph ng di n s d ng pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa các t nh mi n núi phía B c.
- Trên ph ng di n áp d ng pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c.
Qua tri n khai th c hi n pháp lu t v quy n quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c ã thúc y s
phát tri n kinh t xã h i vùng dân t c mi n núi, b ng nhi u bi n pháp tích c c
ng và Nhà n c ta ã th c hi n
c ba m c tiêu ch y u: xoá
c ói,
gi m
c nghèo, n nh và c i thi n i s ng, s c kho c a ng bào các dân
t c mi n núi , vùng biên gi i, xoá
c mù ch , nâng cao dân trí và phát huy
b n s c v n hoá t t p c a các dân t c, t o
c s ph n kh i, tin t ng c a
ng bào vào s lãnh o c a các c p u
ng, s qu n lý c a chính quy n a
ph ng t ng b c b o m các quy n con ng i cho ng bào n i ây, t ó
t ng c ng c ng c m i quan h gi a nhân dân v i ng và chính quy n góp
ph n t ng c ng kh i i oàn k t các dân t c.
3.2.2.2. Nguyên nhân c a nh ng thành t u, k t qu
t

c trong
th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân
t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c
Nguyên nhân khách quan:
-Vi t Nam ã phê chu n nhi u i u c qu c t c b n v quy n con
ng i và Vi t Nam cam k t th c hi n ngh a v c a qu c gia thành viên, th
hi n trong Báo cáo qu c gia ph quát nh k v vi c th c hi n quy n con
ng i Vi t Nam: "Chính ph Vi t Nam cam k t và xác nh vi c hoàn thi n

16


khuôn kh pháp lu t v quy n con ng i, quy n công dân là m t trong nh ng
u tiên qu c gia trong vi c b o v và thúc y quy n con ng i trong th i gian
t i" th hi n qua ã n i lu t hóa các quy ph m i u c vào h u h t các v n
b n quy ph m pháp lu t qu c gia.
- H th ng pháp lu t nói chung và pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa nói riêng, c ng nh nh ng chính sách c thù v phát tri n kinh t xã h i mi n núi ã t
c nh ng ti n b nh t nh t o ra c s cho vi c
th c hi n và thúc y các quy n kinh t , xã h i i v i ng i dân t c thi u
s , trong ó có ng bào dân t c các t nh mi n núi phía B c n c ta.
- Kinh t Vi t Nam trong nh ng n m g n ây có b c phát tri n m nh
ã ra kh i tình tr ng kém phát tri n, b c vào nhóm n c ang phát tri n có
m c thu nh p trung bình (th p) t n m 2010 v i m c thu nh p trung bình
u ng i là 1.068 USD, n m 2013 là 1.960 USD Vi t Nam h i nh p sâu
r ng vào n n kinh t th gi i và gia nh p nhi u nh ch th ng m i qu c t
vì v y Vi t Nam có ngu n l c thúc y th c hi n quy n kinh t , xã h i và
v n hóa i v i ng i dân nói chung và ng bào dân t c thi u s
các t nh

mi n núi phía B c nói riêng.
Nguyên nhân ch quan:
Th nh t, ng và Nhà n c Vi t Nam luôn kiên nh
ng l i oàn
k t, bình ng gi a các dân t c.
Th hai, S lãnh o, ch
o quy t li t, sâu sát trong th c hi n pháp
lu t v quy n c a các c p y ng và chính quy n các c p.
Th ba, S tham gia tâm huy t c a i ng cán b công ch c c p c s
và tham gia tích c c c a ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c
3.2.3. Nh ng h n ch trong th c hi n pháp lu t v quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía
B c và nguyên nhân
3.2.3.1. Nh ng h n ch trong th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã
h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s các t nh mi n núi phía B c
- Nh ng h n ch , b t c p trong thi hành pháp lu t
Công tác ph bi n tuyên truy n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa tuy ã
c các c p chính quy n tri n khai và t
c k t qu khá
quan tr ng, song v n ch a áp ng
c mong i c a các ch th ch u trách
nhi m; h qu c a nó là s hi u bi t c a m t b ph n bà con ng i dân t c
thi u s v quy n l i c a mình và gia ình mình còn r t h n ch so v i m t
s l ng các ch ng trình, d án l n

17

- Nh ng h n ch , b t c p trong s d ng pháp lu t
M t b ph n không nh
ng bào dân t c( 26,95%)
c h i v quy n
ti p c n thông tin v các quy n kinh t , xã h i và v n hóa ánh giá là ch a
t t và v i n i dung
c tham gia giám sát vi c th c hi n chính sách, pháp
lu t là 31,52% s ng i ánh giá là ch a hi u qu ; c ng t ng t nh d ch
v tr giúp pháp lý còn 20,18% ánh giá th p. Nh v y v n còn m t b ph n
ng i dân t c thi u s ch a hi u n i dung các chính sách, pháp lu t v quy n
con ng i có th s d ng các quy n l i h p pháp c a mình,
- Nh ng h n ch , b t c p trong áp d ng pháp lu t
K t qu áp d ng pháp lu t v quy n kinh t nh quy n s h u t ai,
quy n lao ng vi c làm c a ng i dân t c thi u s khu v c mi n núi phía B c
còn nhi u h n ch . Ch ng trình 134 v c p t , nhà , n c sinh ho t cho
ng bào dân t c thi u s nghèo, là m t ch tr ng úng, nh ng khi tri n khai áp
d ng l i không phù h p v i i u ki n c a các t nh, hi u qu tác ng ch a cao.
3.2.3.2. Nguyên nhân c a nh ng h n ch trong th c hi n pháp lu t
v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các
t nh mi n núi phía B c
Nguyên nhân khách quan:
- V trí a lý t nhiên vùng núi cao
d c l n, a hình hi m tr ,
chia c t ph c t p
c i m c trú c a ng bào dân t c thi u s
các t nh mi n núi
phía B c s ng phân tán, trên a hình r ng l n, i l i khó kh n
- Do y u t l ch s

l i mà tình hình kinh t - xã h i vùng dân t c
các t nh mi n núi phía B c v n là n i kém phát tri n nh t c a c n c.
Nguyên nhân ch quan:
M t là, ch t l ng các v n b n quy ph m pháp lu t v quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa
c ban hành v n còn không ít nh ng i m b t c p gi a
các quy nh và th c ti n i s ng c a ng bào dân t c thi u s
các t nh
mi n núi phía B c.
Hai là, qu n lý, ch
o, t ch c c a m t s các cán b , công ch c
các c p trong th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa
i
v i ng i dân t c thi u s còn h n ch , b t c p và b c l nhi u y u kém.
Ba là, nh n th c c a ch th th h ng quy n là ng i dân t c thi u s
v các quy n con ng i nói chung trong ó có các quy n v kinh t xã h i và
v n hóa còn m c .
B n là, vi c u t ngu n l c, c s v t ch t b o m i u ki n THPL
v quy n quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i DTTS các t nh
mi n núi phía B c còn h n ch .

18


Ch ng 4
QUAN I M VÀ GI I PHÁP B O
M TH C HI N
PHÁP LU T V QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HÓA
IV I
NG

I DÂN T C THI U S
CÁC T NH MI N NÚI
PHÍA B C VI T NAM HI N NAY
4.1. D BÁO M T S XU H
NG TÁC
NG
N VI C TH C HI N
QUY N KINH T , XÃ H I VÀ V N HÓA
I V I NG
I DÂN T C THI U
S
CÁC T NH MI N NÚI PHÍA B C HI N NAY

Qua phân tích th c tr ng THPL v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i
v i ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c, cho chúng ta th y nh ng n m
qua, ng và Nhà n c Vi t Nam ã ban hành, th c hi n trên t t c các l nh
v c c a QCN, c bi t là THPL v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i
ng i DTTS
c chú tr ng. Nh t là th c hi n nhi u chính sách nh m phát
tri n kinh t - xã h i, b o m ASXH i v i ng bào DTTS trong ó có các
t nh mi n núi phía B c, gi v ng tr t t chính tr , b o m an ninh biên gi i.
Song th c t các vùng DTTS, nh t là các t nh mi n núi phía B c v n
m c phát tri n th p nh t c n c, c s h t ng thi u ng b , các chính sách
u t dàn tr i và trùng l p, v
i t ng, th i gian th c hi n ng n, ngu n
l c ch a b o m, nên ã nh h ng n hi u qu c a chính sách. Nh ng
thách th c, nguy c không th coi nh mà ng và Nhà n c ta c bi t quan
tâm nh Ngh quy t
i h i i bi u toàn qu c l n th XI c a
ng nh n

nh n c ta ng tr c nhi u thách th c l n, an xen nhau, tác ng t ng
h p và di n bi n ph c t p, không th coi th ng thách th c nào. Nguy c t t
h u xa h n v kinh t so v i nhi u n c trong khu v c và trên th gi i v n
t n t i. Tình tr ng suy thoái v chính tr , t t ng, o c, l i s ng c a m t
b ph n không nh cán b , ng viên g n v i t quan liêu tham nh ng, lãng
phí v n nghiêm tr ng, làm gi m sút ni m tin c u nhân dân vào
ng, Nhà
n c. Các th l c thù ch ti p t c th c hi n âm m u di n bi n hòa bình,,,
gây b o lo n l t , s d ng các chiêu bài dân ch , nhân quy n,, hòng
làm thay i ch
chính tr n c ta....,,
ó là nh ng nh n nh xác áng c a
ng và Nhà n c
chu n b
các ph ng th c i phó hi u qu trong b i c nh mâu thu n v l i ích gi a
các qu c gia, tôn giáo, s c t c v n di n ra gay g t.
4.1.1.B i c nh qu c t và khu v c ang có nhi u thay i t ra
nhi u thách th c cho vi c b o m th c hi n pháp lu t v quy n con
ng i i v i ng i dân t c thi u s
4.1.2. V n
ói nghèo và kho ng cách giàu nghèo gi a các dân
t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c v i dân t c Kinh và v i m t
b ng chung c n c có xu h ng ngày càng roãng ra

19


4.1.3. V n
di c t do, di c xuyên biên gi i, tình tr ng thi u t

s n xu t, t và tình tr ng tranh ch p t ai các t nh mi n núi phía
B c có chi u h ng gia t ng
4.2. QUAN
VÀ V N HOÁ
NÚI PHÍA B C

I M B O
I V I NG

M TH C HI N QUY N KINH T , XÃ H I
I DÂN T C THI U S
CÁC T NH MI N

4.2.1. Xây d ng và th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hoá i v i ng i dân t c thi u s ph i quán tri t ngh quy t c a
ng v công tác dân t c
V n
dân t c, và bình ng gi a các dân t c c ng nh các ch ng
trình, d án phát tri n vùng DTTS
c
c p trong nhi u Ngh quy t i
h i l n th IX,X,XI c a
ng C ng s n Vi t Nam.
c bi t
c th hi n
trong H i ngh Trung ng l n th 7 khóa IX ã ban hành riêng Ngh quy t
v công tác dân t c, t ra yêu c u c n gi i quy t v n
dân t c trong giai
o n hi n nay. Ngh quy t ã xác nh quan i m c b n c a
ng ta v

công tác dân t c là v n
chi n l c c b n, lâu dài, ng th i c ng là v n
c p bách hi n nay c a cách m ng Vi t Nam
4.2.2.
cao ch c n ng xã h i c a nhà n c khi xây d ng và th c
hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hoá i v i ng i dân t c
thi u s
các t nh mi n núi phía B c
Khi n n kinh t th tr ng ít có kh n ng chia s công b ng các thành
qu phát tri n và b o v
c các nhóm d b t n th ng, trong ó có ng i
DTTS tr c nh ng r i ro b t ch c mà nó gây ra, thì Nhà n c thông qua
pháp lu t qu c gia s óng m t vai trò vô cùng quan tr ng không th thay th
b o m th c hi n hi u qu các quy n kinh t c ng nh các quy n ASXH
c a ng bào DTTS trong ó có ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c
i v i vi c b o v ph m giá và s toàn v n v n có c a con ng i tr c
nh ng e d a do nh ng tác ng tiêu c c c a quá trình toàn c u hóa và
nh ng bi n i khó l ng c a c n l c suy thoái kinh t , t nhiên gây ra.
th c hi n ch c n ng xã h i c a mình, Nhà n c ph i xây d ng pháp
lu t v quy n theo h ng t ng c ng hi u l c, hi u qu , t ng c ng ngu n
l c u t cho THPL v quy n kinh t , xã h i và v n hóa phát tri n, cung
ng d ch v công. Bên c nh ó Nhà n c c n ban hành nh ng chính sách xã
h i bao trùm nhi u l nh v c c a i s ng con ng i, i u hòa các l i ích
trong xã h i, gi i quy t các v n
b c xúc trong xã h i, nh t là trong i
s ng c a ng bào DTTS. B o m s n nh và phát tri n theo h ng ti n
b nh m m r ng kh i i oàn k t toàn dân t c.

20

4.2.3. Xây d ng và th c hi n pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và
v n hóa ph i d a trên nguyên t c pháp quy n và b o m quy n làm
ch c a ng i dân t c thi u s
Nhà n c pháp quy n xã h i ch ngh a Vi t Nam mà ng, Nhà n c
và nhân dân ta ang xây d ng là Nhà n c c a nhân dân, do nhân dân và vì
nhân dân. V b n ch t, ó chính là Nhà n c luôn tôn tr ng QCN, quy n
công dân. Trong i u ki n Vi t Nam hi n nay, xây d ng Nhà n c pháp
quy n XHCN là s b o m có tính ch t n n t ng cho vi c th c hi n quy n
dân ch c a ng i dân. B i l ch c n ng c a Nhà n c pháp quy n là ph c
v nhân dân, gi m i liên h m t thi t v i nhân dân, th c hi n y
các
quy n dân ch c a nhân dân, tôn tr ng, l ng nghe ý ki n c a nhân dân và
ch u s giám sát c a nhân dân.
Yêu c u c a công cu c xây d ng Nhà n c pháp quy n n c ta hi
n nay là ph i xây d ng chính quy n các c p trong s ch, v ng m nh, vì nhân
dân ph c v . Do ó khi xây d ng và THPL v quy n kinh t , xã h i và v n
hóa i v i ng i DTTS c n có s tham gia dân ch c a các DTTS trong c
c u chính tr , th ch ngh nghi p và trong các ngh trình ho ch nh chính
sách liên quan n quy n c a t c ng i thi u s ; B i khi có i di n c a các
t c ng i thi u s tham gia trong c c u chính tr thì m i có i u ki n nói lên
ti ng nói i di n nh ng nhu c u b c thi t c a dân t c h và b o v quy n
l i c a t c ng i thi u s mà h là thành viên.
4.3. GI I PHÁP B O
M TH C HI N PHÁP LU T V QUY N KINH
T , XÃ H I VÀ V N HOÁ
I V I NG
I DÂN T C THI U S
CÁC
T NH MI N NÚI PHÍA B C VI T NAM

Xây d ng và hoàn thi n pháp lu t v QCN trong ó có quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa là khâu quan tr ng then ch t, là ti n , xu t phát i m cho
toàn b ho t ng b o m THPL v QCN i v i ng i DTTS c a các c
quan nhà n c, ng n ch n nh ng hành vi vi ph m pháp lu t v QCN. Kinh
nghi m m t s qu c gia ang phát tri n b c vào kinh t th tr ng ã h n
ch
c nh ng tác ng tiêu c c và t o nên nh ng thành t u nhân quy n
cho ng i DTTS nh t p trung và phát tri n s nghi p giáo d c và ch m sóc
s c kh e nhân dân. Vì v y, c n có s
t phá v lu t pháp, chính sách
m b o s ti p c n ph c p c a ng i DTTS v i quy n
c giáo d c và
quy n ch m sóc s c kh e có ch t l ng, thúc y s tham gia c a h vào quá
trình phát tri n, vào th c thi, giám sát lu t pháp, chính sách.

21


4.3.1. Rà soát và h th ng hóa th ng xuyên có ch t l ng các v n
b n quy ph m pháp lu t v quy n con ng i trong ó có quy n kinh t ,
xã h i và v n hóa
4.3.2. S a i, b sung các v n b n quy ph m pháp lu t có liên
quan n quy n c a ng i DTTS phù h p v i các ch
nh v quy n con
ng i trong Hi n pháp 2013
4.3.3. Ti p t c hoàn thi n và i m i n i dung v n b n quy ph m
pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i dân t c thi u
s
các t nh mi n núi phía B c

4.3.4. T ng c ng s lãnh o c a ng trong th c hi n pháp lu t v
các t nh
quy n kinh t , xã h i và v n hóa
i v i ng i dân t c thi u s
mi n núi phía B c
4.3.5. T ng c ng trách nhi m c a Nhà n c
i v i vi c tôn
tr ng, b o m và th c hi n các quy n con ng i v kinh t , xã h i và
v n hóa i v i ng i dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c
4.3.6.
y m nh công tác tuyên truy n, ph bi n pháp lu t v
quy n kinh t , xã h i và v n hóa nh m nâng cao nh n th c c a ng bào
dân t c thi u s
các t nh mi n núi phía B c và m i ch th th c hi n
pháp lu t
K T LU N
ng và Nhà n c Vi t Nam luôn coi công tác b o m và thúc y các
quy n con ng i trong ó có quy n c a ng i DTTS là m t trong nh ng
nhi m v chính tr tr ng tâm c a các c p y
ng, chính quy n t Trung
ng xu ng a ph ng, là m t v n
u tiên trong m i chính sách và chi n
l c phát tri n kinh t - xã h i c a t n c. Tr i qua các th i k cách m ng
Vi t Nam, ng và Nhà n c Vi t Nam luôn nh t quán quan i m: oàn k t,
bình ng gi a các dân t c.
Vì v y, ng và Nhà n c ta luôn chú tr ng t i vi c b o v quy n và l i
ích h p pháp c a m i ng i dân trong ó có ng i DTTS và c bi t quan tâm
n s phát tri n kinh t - xã h i vùng DTTS nói chung và các t nh mi n núi
phía B c nói riêng. ây là m t v n c b n trong m i ch tr ng, chính sách

c a ng và Nhà n c ta vì m c tiêu dân giàu, n c m nh, xã h i công b ng,
dân ch , v n minh, b o m và thúc y các QCN, trong ó có quy n kinh t , xã
h i và v n hóa.
n th i i m hi n nay, ã có nhi u công trình nghiên c u v QCN và b o
m QCN và ã có các công trình nghiên c u nh ng góc
nh t nh v các
chính sách dân t c trong ó có quy n c a ng i DTTS có th tham kh o, k th a.

22


Tuy nhiên ch a có m t công trình c l p nào nghiên c u m t cách toàn di n
THPL v quy n kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i DTTS nói chung và
ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c nói riêng. V i m c ích phân tích m t
cách toàn di n chính sách, pháp lu t v quy n kinh t , xã h i và v n hóa và kh o
sát ánh giá vi c THPL v nhóm quy n này i v i ng i DTTS các t nh mi n
núi phía B c, t ó có m t cái nhìn t ng th v nh ng thành t u ã t
c và
nh ng h n ch c ng nh nguyên nhân c a nh ng h n ch khi THPL v quy n
kinh t , xã h i và v n hóa i v i ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c.
Qua k t qu kh o sát T- XHH v th c tr ng THPL v quy n kinh t , xã
h i và v n hóa i v i ng i DTTS các t nh mi n núi phía B c mà tài th c
hi n, có th nh n th y: Vi c tri n khai th c hi n nhi u quy t sách, ch ng
trình, d án u t c a Nhà n c ã làm cho k t c u h t ng kinh t - xã h i
và i s ng nhân dân các t nh mi n núi phía B c
c c i thi n rõ r t.
Công tác xóa ói, gi m nghèo t
c nh ng k t qu to l n. M t b ng dân
trí
c nâng lên. M c tiêu ph c p giáo d c ti u h c và xóa mù ch ã

c
th c hi n; h th ng tr ng ph thông dân t c n i trú, bán trú
c hình
thành t Trung ng n t nh, huy n, xã.
i s ng v n hóa tinh th n c a
ng bào
c nâng cao m t b c; v n hóa truy n th ng c a các dân t c
c tôn tr ng, gi gìn và phát huy. Các lo i b nh d ch c b n
c ng n
ch n và t ng b c y lùi; Nhà n c ã tr c p th BHYT cho ng bào
DTTS
c khám, ch a b nh ch m sóc s c kh e.
Tuy nhiên, bên c nh nh ng thành t u ã t
c so v i nh ng thành t u
chung c a c n c t
c sau g n 30 n m th c hi n
ng l i i m i thì i
s ng c a ng bào DTTS nói chung và các t nh mi n núi phía B c nói riêng
v n còn nhi u thua thi t. Tình hình b o v và th c thi QCN vùng ng bào
DTTS n c ta v n còn nhi u v n
áng lo ng i, c bi t trong i u ki n phát
tri n và h i nh p qu c t hi n nay. nhi u vùng dân t c t i các t nh mi n núi
phía B c, t l ói nghèo hi n v n cao so v i bình quân chung c a c n c;
kho ng cách chênh l ch v m c s ng gi a các vùng, gi a các dân t c ngày càng
t ng; ch t l ng, hi u qu giáo d c và ào t o còn th p, vi c ào t o ngh ch a
c quan tâm d n n ch t l ng ngu n nhân l c kém; công tác ch m sóc s c
kh e cho ng bào vùng sâu, vùng xa còn nhi u khó kh n. M t s t p quán
l c h u, mê tín d oan có xu h ng phát tri n. M t s b n s c t t p trong v n
hóa c a các DTTS ang b mai m t. M c h ng th v n hóa c a ng bào còn
th p. m t s n i tôn giáo phát tri n không bình th ng, trái pháp lu t và

truy n th ng, phong t c, t p quán c a nhân dân; m t s n i ng bào b các th
l c thù ch và k x u l i d ng, kích ng, lôi kéo vào các ho t ng gây chia r
kh i i oàn k t dân t c. Ngoài nguyên nhân khách quan nh : a bàn DTTS
các t nh mi n núi phía B c r ng l n, a hình hi m tr , chia c t ph c t p, th ng
xuyên ch u nh h ng c a thiên tai, l l t, ng bào dân t c l i s ng vùng

23