Hành Chính Nhà Nước Thời Kỳ Xây Dựng Và Phát Triển Quốc Gia Phong Kiến _ www.bit.ly/taiho123

Phần thứ hai
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC THỜI KỲ
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN QUỐC
GIA PHONG KIẾN


Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt
Nam
Hồ Chí Minh
Cây có gốc mới nẩy cành xanh ngọn
Nước có nguồn mới biển rộng sông sâu
Chúng ta nguồn gốc từ đâu
Có tổ tiên trước về sau có mình
Ca dao


• Chỉ có tính chân thực và sự công bằng
mới tạo nên sự hấp dẫn của sử học.
• Không có nó, những tri thức lịch sử sẽ trở
thành một thứ khổ sai trí nhớ.
Dương Trung Quốc

• Sự hiểu biết và thông tuệ lịch sử giúp ích
mạnh mẽ cho hành động chính trị
Francois Mitterrand
Cựu Tổng thống Pháp


Hành chính Nhà nước từ thế kỷ X đến thế
kỷ XV

CN

Từ thế kỷ X

Đến thế kỷ XV

THỜI ĐẠI TỰ CHỦ
(thời kỳ thống nhất)


CHƯƠNG III
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
TỪ THẾ KỶ X ĐẾN THẾ KỶ XV

Đây là thời kỳ hình thành và xây
dựng nhà nước Phong kiến
quân chủ độc lập


I.

Hành chính Nhà nước giai đoạn
thành lập và củng cố chính
quyền tự chủ (thế kỷ thứ x)


Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Cuối thế kỷ thứ IX, sau khi đánh bại

Phùng An, quan lại nhà Đường sang
cai trị nước ta càng tham tàn, độc
ác. Hai lần quân Nam Chiếu xâm
chiếm, giết hại hơn 15 vạn dân An
Nam nhưng quan quân nhà Đường
đều bỏ chạy.


Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Năm Giáp Thân (864), Cao Biền đem
đại binh sang đánh mới đuổi được
quân Nam Chiếu. Vua Đường phong
cho Cao Biền làm Tiết độ sứ và đổi
An Nam đô hộ Phủ thành Tĩnh Hải
quận Tiết tuấn. Cao Biền cho đắp
thành Đại La bên sông Tô Lịch.


Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Năm 905, Khúc Thừa Dụ đang làm
Hòa Trưởng đất Hồng Châu (Ninh
Giang-Hải Dương) đã tổ chức lực
lượng tiến đánh thành Tống Bình
(Hà Nội), quân Đường thua to chạy
về nước.

Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Khúc Thừa Dụ chiếm phủ thành, tự
xưng là Tiết độ sứ. tuy nhiên ông vẫn
khéo léo giữ nguyên bộ máy và danh
nghĩa chính quyền cũ để xin “triều
đình” cho quyền độc lập thực tế, xóa
bỏ thực chất chính quyền đô hộ. nhà
Đường buộc phải công nhận Khúc
Thừa Dụ là người đứng đầu đất Việt.


• Năm Giáp Thân (864),
Vua Đường phong
cho Cao Biền làm Tiết
độ sứ và đổi An Nam
đô hộ phủ thành Tĩnh
Hải quận Tiết tuấn.

Năm 905

Khúc Thừa Dụ chiếm
phủ thành, tự xưng là
Tiết độ sứ
Ngày 7 tháng 2 năm bính dần (906), vua
Đường phong cho Khúc Thừa Dụ chức Tĩnh
Hải quận Tiết độ sứ, tước “Đông bình
chương sự”.

Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Ngày 7 tháng 2 năm bính dần (906),
vua Đường phong cho Khúc Thừa
Dụ chức Tĩnh Hải quận Tiết độ sứ,
tước “Đông bình chương sự”. Khúc
Thừa Dụ là người đầu tiên sử dụng
phép ngoại giao mềm dẻo, khôn
khéo với phong kiến phương Bắc.


Dùng phép
ngoại giao

MỀM DẺO
DẺO
•• MỀM
KHÔN KHÉO
KHÉO
•• KHÔN
 với
với phong
phong kiến
kiến phương
phương Bắc
Bắc


Hành chính Nhà nước
từ thế kỷ X đến thế kỷ XV
CN

Từ năm 906

Đến năm 923

THỜI ĐẠI HỌ KHÚC
(giành quyền độc lập
Tự chủ của đất nước)


Họ Khúc dựng nghiệp và thực hiện
những cải cách hành chính đầu tiên

• Về hình thức, Khúc Thừa Dụ giữ
nguyên bộ máy hành chính của
chính quyền đô hộ, song thực chất
bên trong, đó là một chính quyền
độc lập của nước ta sau ngàn năm
Bắc thuộc, quan lại người Trung
Quốc đều bị bãi bỏ, các chức vụ
đều thay thế bằng người Việt



Tổ chức

chức các
các đơn
đơn
Tổ
vị hành
hành chính
chính ở
ở
vị
Trung ương
ương và
và
Trung
địa phương
phương
địa

Giữ nguyên bộ máy hành chính
của chính quyền đô hộ


Tổ chức
chức các
các đơn
đơn
Tổ
vị hành
hành chính
chính ở
ở

vị
Trung ương
ương và
và
Trung
địa phương
phương
địa

Quan lại người Trung Quốc đều bị bãi bỏ,
các chức vụ đều thay thế bằng người Việt


Triều đình
Nhà Đường

Châu

Châu

Thứ Sử

Thứ Sử

HUYỆN
(Huyện lệnh)

HUYỆN
(Huyện lệnh)

HUYỆN
(Huyện lệnh)

Hương

Hương

Hương

Hương trưởng

Hương trưởng

Hương trưởng

Xã
Xã trưởng

Xã
Xã trưởng

Xã
Xã trưởng


• Ngày 23 tháng 7 năm 907 (đinh mão)
Khúc Hạo con trai Khúc Thừa Dụ lên
thay.
• Ngày 01 tháng 9 năm Đinh Mão
(907), nhà hậu Lương cũng phải

công nhận Khúc Hạo là “An Nam đô
hộ, sung tiết độ sứ”. để củng cố, xây
dựng một nền tảng độc lập thống
nhất của dân tộc, Khúc Hạo đã tiến
hành một loạt các cải cách hành
chính.


Ngày 77 tháng
tháng 22 năm
năm bính
bính dần
dần (906),
(906), vua
vua
Ngày
Đường phong
phong cho
cho Khúc
Khúc Thừa
Thừa Dụ
Dụ chức
chức Tĩnh
Tĩnh
Đường
Hải quận
quận Tiết
Tiết độ
độ sứ,
sứ, tước

tước “Đông
“Đông bình
bình
Hải
chương sự”.
sự”.
chương
Ngày 23
23 tháng
tháng 77 năm
năm 907
907
•• Ngày
(đinh mão)
mão) Khúc
Khúc Hạo
Hạo con
con
(đinh
trai Khuc
Khuc Thừa
Thừa Dụ
Dụ lên
lên
trai
thay.
thay.
Ngày 01
01 tháng
tháng 99 năm

năm Đinh
Đinh Mão
Mão (907),
(907), nhà
nhà
Ngày
hậu Lương
Lương cũng
cũng phải
phải công
công nhận
nhận Khúc
Khúc Hạo
Hạo
hậu
là “An
“An Nam
Nam đô
đô hộ,
hộ, sung
sung tiết
tiết độ
độ sứ”.
sứ”.
là


Cải cách hành chính
• Khúc Hạo thiết lập một hệ thống cai
trị gồm 5 cấp: Lộ, Phủ, Châu, Giáp,

Xã. Giáp và xã là cấp hành chính cơ
sở đặt dưới sự cai quản của quản
Giáp và Phó tư giáp (cấp giáp); chánh
lệnh trưởng và tá lệnh trưởng (cấp
xã). Như vậy, đến thời Khúc Hạo, cấp
hành chính Hương thời nhà Đường
đã được đổi thành cấp “Giáp”.


AN NAM

LỘ
(An Phủ Sứ)

Phủ

Phủ

(Tri Phủ)

Châu

Châu

Châu

(Tri Châu)

(Tri Châu)

(Tri Châu)

Giáp

Giáp

Giáp

(Quản giáp và
Phó tư giáp )

(Quản giáp và
Phó tư giáp )

(Quản giáp và
Phó tư giáp )

Xã

Xã

Xã

Chánh lệnh trưởng và
Tá lệnh trưởng

Chánh lệnh trưởng và
Tá lệnh trưởng

Chánh lệnh trưởng và

Tá lệnh trưởng


Thời
Khúc Hạo
(Nhà Hậu Lương)

Bỏ cấp Hương
Hương trưởng

Cấp Giáp
(Quản giáp và
Phó tư giáp )

Xã
Chánh lệnh trưởng và
Tá lệnh trưởng


Về chính sách quản lý hành chính
• Khúc Hạo sửa đổi lại chế độ điền
tô, các loại thuế khóa nặng nề của
Đô hộ phương Bắc đặt ra.


Chính sách
sách
Chính
quản lý
lý hành

hành
quản
chính
chính
Bình quân
quân thuế
thuế ruộng,
ruộng, tha
tha bỏ
bỏ lực
lực dịch,
dịch,
Bình
lập sổ
sổ hộ
hộ khẩu,
khẩu, kê
kê rõ
rõ quê
quê quán,
quán, giao
giao
lập
cho Giáp
Giáp trưởng
trưởng trông
trông coi,
coi, chính
chính sự
sự

cho
cốt chuộng
chuộng khoan
khoan dung,
dung, giản
giản dị,
dị,
cốt
nhân dân
dân đều
đều được
được yên
yên vui.
vui.
nhân