biên soạn e book một số hợp chất thiên nhiên bằng phần mềm adobe acrobat pro 9 0

Bộ giáo dục và đào tạo
Trường Đại học Sư Phạm TP Hồ Chí Minh
Khoa Hóa Học



Khóa luận tốt nghiệp

BIÊN SOẠN E-BOOK
MỘT SỐ HỢP CHẤT
THIÊN NHIÊN BẰNG
PHẦN MỀM ADOBE
ACROBAT PRO 9.0

Giáo viên hướng dẫn

Th.S Lê Văn Đăng

Sinh viên thực hiện

Phan Nguyễn Bảo Duy

Thành phố Hồ Chí Minh năm 2013


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, em đã
nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầy cô và các bạn.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc em xin được bày tỏ lới cảm ơn
chân thành tới:
Ban giám hiệu, Bộ môn Hoá hữu cơ trường Đại Học sư phạm

thành phố Hồ Chí Minh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy Lê Văn Đăng, người
thầy kính mến đã hết lòng dạy bảo, động viên và tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho em trong suốt thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Dù luôn bận rộn với công việc nhưng thầy vẫn luôn giúp đở em trong
quá trình học tập và nghiêng cứu.
Và xin gửi lời cảm ơn đến bạn bè, các anh chị em trong lớp hoá 4A
đã động viên và giúp đỡ em trong những lúc em gặp khó khăn.


MỤC LỤC
MỤC LỤC.......................................................................................... 1
Phần I. MỞ ĐẦU ............................................................................... 4
1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................................... 4
2. Lịch sử nghiên cứu ................................................................................................................ 5
3. Tình hình nghiên cứu trong nước ......................................................................................... 5
4. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ......................................................................................... 6
5. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................................. 6
6. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................................... 7
7. Nhiệm vụ của đề tài .............................................................................................................. 7
8. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 7
9. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu ............................................................................ 7
9.1. Phương pháp nghiên cứu................................................................................................7
9.2. Phương tiện nghiên cứu .................................................................................................8
10. Giả thuyết khoa học ............................................................................................................ 8

Phần II. NỘI DUNG .......................................................................... 9
CHƯƠNG 1. Cơ sở lí luận về các hợp chất thiên nhiên ............................................................. 9
1.1. Khái niệm về các hợp chất thiên nhiên và ngành hoá học các hợp chất thiên nhiên.....9

1.2. Tác dụng của Ebook Một số hợp chất thiên nhiên ........................................................9
1.3. Phân loại các hợp chất thiên nhiên .................................................................................9
1,3.1. Cơ sở phân loại các hợp chất thiên nhiên................................................................9
1,3.2. Gluxit ..................................................................................................................... 10
1,3.3. Ankaloit ................................................................................................................. 10
1,3.4. Terpen ................................................................................................................... 11
1,3.5. Steroit.................................................................................................................... 11
1.4. Một số phương pháp nghiêng cứu hợp chất thiên nhiên............................................ 11


CHƯƠNG 2. Giới thiệu E-book ................................................................................................ 12
2.1. Khái niệm E-book ......................................................................................................... 12
2.2. Đặc điểm của E-book ................................................................................................... 12
2,2.1. Ưu điểm ................................................................................................................ 12
2,2.2. Nhược điểm .......................................................................................................... 13
2.3. Một số định dạng của E-book ...................................................................................... 14
2,3.1. DOC (Document) ................................................................................................... 14
2,3.2. PDF (Portable Document Format)......................................................................... 15
2,3.3. CHM (Compiled HTML Help File) .......................................................................... 15
2.4. Tình hình sử dụng E-book ............................................................................................ 16
2,4.1. Ngoài nước ............................................................................................................ 16
2,4.2. Trong nước ............................................................................................................ 16
CHƯƠNG 3. Giới thiệu các phần mềm biên soạn E-book hóa học ......................................... 17
3.1. Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended................................................................................. 17
3,1.1. Giới thiệu phần mềm Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended. ..................................... 17
3,1.2. Cách download phần mềm ................................................................................... 18
3,1.3. Một số tính năng mới của Adobe Acrobat 9 Pro Extended .................................. 18
3,1.4. Các tính năng của phần mềm Adobe Acrobat 9 Pro Extended ............................. 21
3.2. Một số phần mềm hỗ trợ ............................................................................................. 33
3,2.1. Microsoft Office Word 2010 ................................................................................. 33

3,2.2. SnagIt 11................................................................................................................ 38
3,2.3. MathType 6.7 ........................................................................................................ 43
3,2.4. Chemwindow 6.0 .................................................................................................. 44
3,2.5. Adobe Reader 9.3.................................................................................................. 45
CHƯƠNG 4. ỨNG DỤNG CÁC PHẦN MỀM BIÊN SOẠN E-BOOK HÓA HỌC ............................. 46
4.1 Các bước biên soạn E-book hóa học ............................................................................. 46
4,1.1. Nghiên cứu tài liệu ................................................................................................ 46


4,1.2. Thao tác trong Word 2007 .................................................................................... 46
4,1.3. Vẽ cấu trúc hóa học bằng Chemwindow 6.0 ........................................................ 46
4,1.4. Chụp hình bằng SnagIt .......................................................................................... 47
4,1.5. Chuyển đổi từ file Word sang file PDF .................................................................. 48
4.2. Thao tác trong Adobe Acrobat Pro 9 ........................................................................... 48
4,2.1. Lập bảng mục lục .................................................................................................. 48
4,2.2. Cách tạo bookmark trong cùng một file PDF ....................................................... 48
4,2.3. Cách tạo bookmark cho nhiều file PDF khác nhau................................................ 49
4,2.4. Cách tạo liên kết trong E-book .............................................................................. 49
4.3. E-book Chuyên đề một số hợp chất thiên nhiên ......................................................... 50
Chương 5. Thực nghiệm sư phạm........................................................................................... 53
5.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm ........................................................................... 53
5.2. Đối tượng thực nghiệm sư phạm................................................................................. 54
5.3. Tiến hành thực nghiệm ................................................................................................ 54
5.4. Kết quả thực nghiệm.................................................................................................... 54

Phần III. KẾT LUẬN – ĐỀ XUẤT ................................................. 57
1. Kết luận ............................................................................................................................... 57
1.1. Kết quả nghiêng cứu .................................................................................................... 57
1.1.2. Về khóa luận.......................................................................................................... 57
1.1.3. Về sản phẩm E-book Một số hợp chất thiên nhiên .............................................. 57

1.2. Thuận lợi ...................................................................................................................... 58
1.2. Khó khăn ...................................................................................................................... 59
2. Đề xuất ................................................................................................................................ 59
3. Hướng phát triển của đề tài ................................................................................................ 59

Lời kết .............................................................................................. 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 61


Phần I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
-

Trong thế giới vật chất tự nhiên, các hợp chất hữu cơ chiếm một phần

vô cùng lớn. Từ xa xưa các hợp chất hữu cơ trong thiên nhiên đã luôn đồng
hành với nhân loại trong suốt quá trình tiến hóa. Cho đến hôm nay các hợp
chất thiên nhiên gần như là một phần không thế thiếu của đời sống con người
hiện đại.
-

Nhu cầu tìm hiểu về các tích chất cơ bản của những hợp chất phổ

biến trong thiên nhiên là rất lớn. Các hợp chất thiên nhiên luôn nâng cao mức
sống và có nhiều lợi ích cho con người hiện đại như chữa bệnh, làm đẹp, tăng
cường sinh lực. . . nên được tìm ra ngày càng nhiều hơn.
-

Công nghệ thông tin đã đi vào đời sống đời thường, mỗi người học

đều có thể tiếp nhận và giao tiếp thông tin với cả thế giới . Việc truyền tải và
giao tiếp công nghê thông tin ngày càng phổ biến. Nên việc có được tài liệu
tham khảo mang tính khả dụng là rất cần thiết cho quá trình tự nghiên cứu,
tìm tòi tri thức mới cho mỗi người. Vậy vấn đề đặt ra là làm sao cho người
học có những tài liệu tham khảo bổ ích cho quá trình học của mình.
-

Ebook (sách diện tử ) hoàn toàn đáp ứng được các yêu cầu trên, ngoài

ra chúng còn mang giá thành thấp hơn so với sách thông thường. Ebook còn
không bị sờn, rách, mối mọt hay bị tổn hại bởi thời gian và vô cùng gọn nhẹ;
chỉ với những thiết bị lưu trử thông thường ai cũng có thể chứa hàng ngàn
quyển ebook các loại, hơn hẳn thư viện truyền thống về việc tra cứu và bảo
quản; khi cần ta cũng có thể in ấn hay sao chép phục vụ cho công tác giáo
dục và ebook còn dễ dàng thao tác, trao đổi và chia sẻ tài liệu…
-

E-book là một trong những dạng tài liệu phổ biến hiện nay được lưu

trữ trong thư viện điện tử.
-

Việc ứng dụng công nghệ tin học vào phục vụ học tập, giảng dạy,

nghiên cứu khoa học là yêu cầu tất yếu của sự nghiệp giáo dục trong giai


đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế của thời đại bùng nổ công nghệ thông tin
toàn cầu.
Đề tài này được chuẩn bị với ước muốn cung cấp thêm nguồn tài liệu tham

khảo hóa học cho quá trình tự nghiên cứu của học sinh, đồng thời hoàn thiện kĩ
năng ứng dụng tin học trong hóa học, em hy vọng nó sẽ là một tư tiệu có ích
cho sinh viên ngành hoá.
-

Với các lí do trên, em đã chọn đề tài “BIÊN SOẠN EBOOK

CHUYÊN ĐỀ MỘT SỐ HỢP CHẤT THIÊN NHIÊN BẰNG PHẦN
MỀM ADOBE ACROBAT 9.0 PRO EXTENDED”

2. Lịch sử nghiên cứu
Thời xa xưa đã có các công trình nghiêng cứu về các hợp chất thiên nhiên như:
-

Thế kỷ 19: Một trong những công trình có giá trị là ‘’qui tắc isopren’’ về

cấu tạo của tecpenoit (Wallch, 1887) . . . .
-

Thế kỷ 20:Xác định cấu trúc hợp chất thiên nhiên có sự tiến bộ vượt bậc

nhờ các kỹ thuật hiện đại, các phương pháp phổ . . .
Sách về hợp chất thiên nhiên thì chưa có nhiều mà ebook lại còn ít hơn nữa.
Không những vậy, các tài liệu trên tương đối khó tìm và không dể tra cứu với
người học chưa nắm vững công nghệ thông tin.

3. Tình hình nghiên cứu trong nước
Trong vài năm trở lại dây - Ở Việt Nam – Trong công cuộc phát triển đất
nước, đã làm cho cơ sở vật chất ngày càng được đổi mới và ebook trở nên
thông dụng. Giáo dục cũng theo đó mà đòi hỏi người học phải tích cực tìm

thêm các kiến thức đương đại. Mà từ đó nhu cầu đọc sách điện tử ngày càng
tăng dần theo sự phát triển của khoa học và kĩ thuật và còn không ngừng đáp
ứng các phương pháp học tập hiên đại. Các website hoá học cung cấp Ebook
miễn phí cũng xuất hiện ngày càng nhiều như:
/>

o/
/> />Web của bộ giáo dục và đào tạo />
4. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Tại web có ebook Natural product chemistry của
tác giả N R Krishnaswamy; và có ebook
Chemistry of Natural Products do Sujata V. Bhat, Bhimsen A. Nagasampagi,
Meenakshi Sivakumar làm đồng tác giả. Các tài liệu trên được biết đến rất
nhiều, trong thời gian gần đây.

5. Mục tiêu nghiên cứu
-

Ebook “Một số chuyên đề hợp chất thiên nhiên“ xem như một tài liệu

tham khảo cho người học và những nhà nghiêng cứu về hóa học hữu cơ có được
cái nhìn tổng quang về các hợp chất phổ biến có trong tự nhiên.
-

Làm cho người học chủ động hơn trong việc học tập và nghiêng cứu

khoa học. Tiết thu và nhớ lại hiệu quả các nội dung đã đọc.
-

Khả năng áp dụng phương tiện hiện đại và khả năng sử dụng công nghệ

thông tin phục vụ đắc lực cho việc nghiên cứu, học tập của của người học được
nâng cao.
Việc biên soạn ebook cũng giúp bản thân tôi nâng cao kiến thức và kỹ năng
sử dụng một phần mềm hổ trợ như Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended, Adobe
Reader 9.3, Microsoft Office Word , MathType 6.0, Chemwindow 6.0 . . . . .
Qua đó góp phần làm phong phú thêm cho kho tàng tài liệu về các hợp chất
quang trọng có trong tự nhiên.


6. Đối tượng nghiên cứu
Việc sử dụng phần mềm Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended để biên soạn cuốn
Ebook Một số hợp chất thiên nhiên.

7. Nhiệm vụ của đề tài
- Nghiên cứu vai trò, thế mạnh và thực trạng của việc sử dụng ebook hiện nay.
- Nghiên cứu các tài liệu phù hợp với chương trình hóa học hữu cơ.
- Nghiên cứu các phần mềm tạo eBook, chủ yếu là các phần mềm Adobe
Acrobat 9 Pro Extended, Microsoft Office Word, Ulead Studio Video 11.Nghiên
cứu các phần mềm bổ trợ như Chemwindow 6.0, MathType 6.0, Adobe Reader
9.3, Snagit 10, QuickTime 7.8. Biên soạn cuốn eBook một số hợp chất thiên
nhiên dành cho sinh viên chuyên nghành hoá.

8. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu về việc biên soạn ebook đề một số hợp chất thiên nhiên bằng phần
mềm Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended.
Phạm vi không gian: Các hợp chất phổ biến có trong thiên nhiên.
Phạm vi thời gian thực hiện: năm 2012-2013

9. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu

9.1. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu, phân tích và tổng hợp tài liệu liên quan đến đề tài.
- Tìm kiếm các tư liệu phục vụ cho việc biên soạn E-book hóa học.
- Sưu tầm các cuốn eBook trên Internet để tham khảo và rút kinh nghiệm.
- Tham khảo ý kiến của giáo viên hướng dẫn, bạn bè.


9.2. Phương tiện nghiên cứu
- Các tài liệu về hợp chất thiên nhiên và hóa học hữu cơ 3.
- Các phần mềm tiện ích hỗ trợ cho việc nghiên cứu và tạo lập ebook về hợp
chất thiên nhiên như Acrobat 9 Pro Extended, Microsoft Office Word, Ulead
Studio Video 11. . . .
- Các phương tiện cơ sở vật chất phù hợp như máy ảnh, máy tính . . . .

10. Giả thuyết khoa học
Nếu nghiên cứu thành công đề tài này thì sẽ
– Thêm nguồn tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành hoá về các hợp chất tự
nhiên.
– Nâng cao kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin.
– Dễ dàng trao đổi các tài liệu hóa học bổ ích, bàn luận các vần đề hóa học thông
qua mạng Internet.


Phần II. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. Cơ sở lí luận về các hợp chất thiên nhiên
1.1. Khái niệm về các hợp chất thiên nhiên và ngành hoá học các hợp
chất thiên nhiên
Hợp chất thiên nhiên là các sản phẩm hữu cơ của các quá trình trao đổi
chất trong cơ thể sống. Ngành hóa học nghiên cứu tính chất và cấu trúc của các
hợp chất thiên nhiên được gọi là Hóa học các hợp chất thiên nhiên

1.2. Tác dụng của Ebook Một số hợp chất thiên nhiên
-

Ebook giúp sinh viên ngành hoá hiểu rỏ hơn về cấu tạo của một số hợp chất

cơ bản và phổ biến, có tác dụng rộng rãi trong tự nhiên.
-

Ebook hóa học đào sâu mở rộng sự hiểu biết một cách sinh động phong phú

không làm nặng nề khối lượng kiến thức của các hợp chất thiên nhiên.
-

Các công thức về hợp chất thiên nhiên dể nhìn và đầy đủ, đảm bảo kiến thức

khi tra cứu hay tìm hiểu học tập.

1.3. Phân loại các hợp chất thiên nhiên
1,3.1. Cơ sở phân loại các hợp chất thiên nhiên
Dựa vào tính thiết yếu đối với sự sống của động thực vật người ta phân loại
những chất thiên nhiên và dẫn xuất của chúng. Hay dựa vào bộ khung cacbon,
các nhóm chức và theo tính phổ biến của hợp chất. Các hợp chất này được sản
sinh từ các cơ thể sống, không phụ thuộc vào loài.
Trong hợp chất thiên nhiên thường có các nhóm cơ bản:
- Gluxit
- Ankaloit


- Terpen và terpenoit

- Steroit
………
1,3.2. Gluxit
Còn gọi là cacbonhiđrat, có công thức chung C x (H 2 O) y , là một trong những
thành phần cơ bản của tế bào và mô trong cơ thể sinh vật, chủ yếu là thực vật.
- Thành phần của gluxit trong cơ thể động thực vật :
. Thực vật : 70-89% (tính theo trọng lượng khô) ở trong các bộ phận của
thực vật như củ, quả, lá, thân, cành.
. Động vật : 2% ở trong gan, cơ, máu của động vật.
- Gluxit có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống con người : cung cấp
năng lượng cho quá trình hoạt động (khoảng 60%-70%) nhưng lại không tổng
hợp được mà phải lấy từ thực vật; là nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm.
- Gluxit có vai trò quan trọng trong thực tế, trong công nghiệp hóa học như là
nguyên liệu làm nhà, trang trí nội thất ..., cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp
dệt may, công nghiệp giấy...
1,3.3. Ankaloit

 Những hợp chất hữu cơ có chứa dị vòng nitơ, có tính bazơ, thường gặp
ở trong nhiều loài thực vật và đôi khi còn tìm thấy trong một vài động
vật.
Đặc biệt của ancaloit là có tác dụng hoạt tính sinh lí cao đối với cơ
thể người và động vật, nhất là đối với hệ thần kinh. Với một lượng nhỏ,
ancaloit là chất độc gây chết người, nhưng nó có khi lại là thần dược trị
bệnh đặc hiệu.


1,3.4. Terpen

Loại hợp chất hiđrocacbon có công thức tổng quát là (C 5 H 8 ) n . Phân
tử của các hợp chất này có các mạch nhánh là các nhóm CH 3 - xuất hiện

một cách chu kì trong mạch cacbon. Quan trọng hơn các terpen là các dẫn
xuất chứa oxi của nó như ancol (terpenoic), các anđehit và xeton.
Có nhiều tác giả đã có nhiều công lao trong việc nghiên cứu cấu trúc
của terpen như Wallach (1887), Ruzicka (1921)...
1,3.5. Steroit

Tạo thành một nhóm hợp chất thiên nhiên rất phong phú, được trích li từ
súc vật và thảo mộc. Chúng gồm các loại quan trọng sau đây :
- Sterol, như colesterol, stigmasterol.
- Axit mật, như axit litocolic, axit colic.
- Kích thích tố nội tiết sinh dục, như estron, progesteron.
- Kích thích tố vỏ thượng thận - là các hoomon của tuyến thượng thận,
như cortison, aldosteron.
- Glucozit trợ tim, như digitoxigenin, stophantidin.
- Sapogenin, như diosgenin, sarsasapogenin.
Do tác dụng sinh lý của steroit nên nó không những là mối quan tâm khoa
học quan trọng mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc sử dụng dược học.
1.4. Một số phương pháp nghiêng cứu hợp chất thiên nhiên
Các phương pháp thông dụng dùng để nghiêng cứu các hợp chất thiên nhiên
được giới thiệu và giải thích đầy đủ trong ebook. Ngoài ra còn có các phương
pháp cô lập các hợp chất để có thể dể dàng sử dụng trong cuộc sống và nghiêng
cứu.


CHƯƠNG 2. Giới thiệu E-book
2.1. Khái niệm E-book
E-book (electronic book), nghĩa là sách điện tử, theo định nghĩa của từ
điển Oxford của Anh “là một phiên bản điện tử của một cuốn sách in mà có thể
được đọc”. Có thể hiểu nó là một phương tiện số tương ứng của các loại sách in
thông thường. Các loại sách thông thường được in trên giấy và xuất bản rồi

phân phối đến người đọc. Sách điện tử không được in trên giấy, nó là một dạng
thông tin số đã được mã hóa dưới nhiều định dạng khác nhau, đòi hỏi phải có
thiết bị và phần mềm chuyên dụng mới xem được. Loại sách này ngày càng
phổ biến do việc dễ dàng phân phát, chia sẻ trên Internet.
Với dung lượng nhỏ gọn nhưng chứa đựng một lượng tri thức lớn, sách
điện tử là một sự lựa chọn tuyệt vời cho nhu cầu lưu trữ và đọc sách mọi lúc,
mọi nơi trên những thiết bị điện toán cá nhân như máy vi tính, máy tính bỏ túi
(pocket PC), máy điện thoại... có trang bị phần mềm chuyên dụng để đọc.

2.2. Đặc điểm của E-book
2,2.1. Ưu điểm
Thiết bị đọc E-book nhiều chức năng: Có thể được đọc trong ánh sáng
thấp hoặc thậm chí cả bóng tối. Có nhiều chế độ đọc khác nhau, có thể chỉnh
sửa nội dung sách điện tử hay ghi chú, đánh dấu trên sách mà không làm hư hại
gì đến sách. Có chức năng tìm kiếm nhanh một từ bất kì trong sách … Ngoài
chức năng đọc văn bản và hình ảnh, thiết bị đọc E-book có thể đọc được cả file
âm thanh và video. Do đó, nếu người đọc không thích đọc văn bản thì có thể
chọn chức năng nghe phiên bản âm thanh. Một số E-book còn có những ứng
dụng flash cho phép người đọc tương tác với các nội dung trong E-book.
Không tốn chi phí vận chuyển: Chỉ cần tải E-book từ trang web, không
cần phương tiện vận chuyển và không mất thời gian vận chuyển.


Chức năng tìm kiếm tiện lợi: Phần mềm đọc E-book có chức năng tìm
kiếm, chỉ cần nhập một từ cần tìm trong ô tìm kiếm, lập tức sẽ nhảy đến trang
có chứa từ cần tìm. Điều này đặc biệt hữu ích khi cần tra cứu tài liệu, chẳng hạn
khi tra từ điển.
Chi phí cập nhật thấp: Khi tác giả cần cập nhật một số phần của E-book
thì chỉ cần chỉnh sửa trên các tài liệu điện tử và sau đó thông báo cho khách
hàng về việc phát hành mới. Điều này giúp tiết kiệm các phiên bản cập nhật của

sách in.
Nguồn tài liệu rộng lớn: Hiện có sẵn một kho E-book khổng lồ để người
đọc có thể tải về và lưu trữ trong các thiết bị số cầm tay như điện thoại di động,
pocket PC, thiết bị đọc E-book …
Khả năng lưu trữ và di chuyển: Với một thiết bị đọc E-book nhỏ gọn như
kích thước của một cuốn sách thông thường nhưng có thể lưu hàng ngàn sách
điện tử tùy thuộc vào dung lượng bộ nhớ của nó.
Đa ngôn ngữ: Hiện nay, một cuốn sách điện tử có thể được dịch ra nhiều
thứ tiếng khác nhau. Người đọc có thể lên trang web và chọn mua một cuốn
sách phù hợp với ngôn ngữ của mình. Điều này rất thuận lợi cho người đọc ở
mọi quốc gia trên thế giới, giúp cuốn sách đến được với nhiều đối tượng khác
nhau.
Chi phí thấp: Chi phí cho một cuốn E-book rẻ hơn nhiều lần so với sách
in thông thường. Hơn nữa, phần lớn sách điện tử là miễn phí.
Phân phối: So với cách xuất bản sách dạng bản in trên giấy, xuất bản sách
dưới dạng E-book rẻ hơn và dễ dàng hơn, đặc biệt thuận lợi cho các tác giả tự
xuất bản sách điện tử.
2,2.2. Nhược điểm
Thiết bị đọc E-book đắt tiền: Sách điện tử yêu cầu một thiết bị điện tử để
hiển thị nó. Nhiều định dạng E-book yêu cầu phần mềm chuyên dụng để hiển
thị chúng. Một cuốn sách điện tử phụ thuộc vào thiết bị để đọc nó, nếu thiết bị


hay phần mềm đọc E-book bị lỗi thì sẽ gây ảnh hưởng đến nó. Giá cả đắt đỏ
cũng là trở ngại với việc phổ biến E-book đến với nhiều đối tượng. Tuy nhiên
nếu coi đây là sự đầu tư lâu dài thì với chi phí mua một thiết bị đọc E-book và
E-book vẫn tiết kiệm hơn so với đầu tư một kho sách in khổng lồ.
Hạn chế quyền sử dụng: Kỹ thuật quản lý quyền kỹ thuật số có thể hạn
chế những tác động của người dùng đối với E-book. Chẳng hạn, không thể
chuyển quyền sở hữu của một cuốn sách điện tử cho người khác, mặc dù giao

dịch như vậy được phổ biến với các sách in thông thường.
Tính phổ cập thấp: Hiện nay, phần lớn độc giả lại thích đọc sách in bình
thường hơn so với đọc sách trên màn hình vi tính.
Vi phạm tác quyền: Trong một vài trường hợp, sách điện tử có thể được
phổ biến mà không có sự chấp thuận của tác giả hoặc nhà sản xuất.
Vấn đề môi trường: Các thiết bị đọc E-book gây ra vấn đề về môi trường.
Tuy nhiên cũng phải nhìn nhận rằng E-book đã tiết kiệm được nguồn tài
nguyên giấy dùng để in sách.
Tóm lại, ngoài ưu điểm thì E-book cũng có những khuyết điểm riêng.
Nhưng cân nhắc giữa lợi và hại thì E-book vẫn là lựa chọn hàng đầu, phù hợp
với xu hướng phát triển công nghệ và trí tuệ con người.

2.3. Một số định dạng của E-book
2,3.1. DOC (Document)
Đây có thể nói là định dạng đơn giản nhất để lưu trữ một E-book. Định
dạng này có thể lưu trữ được chữ, hình ảnh, bảng, đồ thị,…
Định dạng DOC có thể được mở và xem tốt nhất bằng Microsoft Word,
nhưng nếu ta không có tiền để mua bản quyền bộ Microsoft Office của
Microsoft, ta có thể sử dụng Writer trong Open Office.org là ứng dụng miễn
phí, mã nguồn mở với những tính năng không thua kém gì sản phẩm của
Microsoft. Ngoài ra ta cũng có thể mở một file doc thông qua các ứng dụng
office online như Google Docs, ThinkFree Office, Zoho Office,…


2,3.2. PDF (Portable Document Format)
Một định dạng quen thuộc khác với chúng ta, PDF (viết tắt từ tên tiếng
Anh Portable Document Format, "Định Dạng Tài liệu Di Động") là một định
dạng tập tin văn bản khá phổ biển của hãng Adobe Systems. Tương tự như định
dạng Word (.doc), PDF hỗ trợ văn bản thô (text) cùng với phông chữ, hình ảnh
đồ họa, âm thanh và nhiều hiệu ứng khác. Tuy nhiên, việc hiển thị văn bản PDF

không phụ thuộc vào môi trường làm việc của người sử dụng (cấu hình máy,
phần mềm và hệ điều hành). Không như văn bản Word, một văn bản PDF,
trong hầu hết các trường hợp, sẽ được hiển thị giống nhau trên những môi
trường làm việc khác nhau. Chính vì ưu điểm này, định dạng PDF đã trở nên
phổ biển cho việc phát hành sách, báo hay các tài liệu khác qua mạng Internet.
2,3.3. CHM (Compiled HTML Help File)
Giống như tên gọi, đây vốn là định dạng để lưu trữ những tài liệu trợ giúp
dưới dạng HTML được biên soạn và nén lại trong 1 file duy nhất. Đây cũng là
một trong những định dạng phổ biến để làm E-book vì khả năng lưu trữ và sắp
xếp tài liệu tốt, dễ truy cập thông tin. Một số E-book CHM có thể được mở
bằng chính trình duyệt Web, một số khác thì phải sử dụng ứng dụng đọc CHM
để mở.
Trên Windows, để đọc được CHM chúng ta không cần bất cứ phần mềm
nào.
Chúng ta có thể tạo và chỉnh sửa E-book định dạng CHM bằng phần mềm
Fly Help (bản cũ có tên là Pocket CHM).
Trên đây là ba định dạng E-book phổ biến thường gặp, ngoài ra còn một
số định dạng khác như PRC, LIT, DJVU, CBR, CBZ, PDB, PS, RB,…


2.4. Tình hình sử dụng E-book
2,4.1. Ngoài nước
Khái niệm E-book được biết đến đầu tiên vào những năm 1970 và ngày
càng được phát triển. Cùng với xu hướng phát triển mạnh mẽ của công nghệ
thông tin, E-book cũng có nhiều bước tiến đáng kể. Hiện nay có cả một kho Ebook khổng lồ trên mạng Internet để người dùng dễ dàng chia sẻ và trao đổi với
nhau.
Một vài website cho phép tải E-book miễn phí:
www.free-E-book-download.net
www.e-booksdirectory.com
có ebook Natural product chemistry của tác

giả N R Krishnaswamy; và có ebook
Chemistry of Natural Products do Sujata V. Bhat, Bhimsen A. Nagasampagi,
Meenakshi Sivakumar làm đồng tác giả. Các tài liệu trên được biết đến rất
nhiều, trong thời gian gần đây.
2,4.2. Trong nước
Các website hoá học cung cấp Ebook miễn phí cũng xuất hiện ngày càng
nhiều như:
–

/>
–

o/

–

/>
–

/>
Web của bộ giáo dục và đào tạo />Đây là website về giáo trình điện tử với sự tham gia đóng góp của các
trường đại học qua dự án thư viện giáo trình đã được Bộ giáo dục và đào tạo
chính thức mở vào tháng 3 năm 2007. Đã được biên soạn mới, trang bị các
chức năng cộng đồng mạnh mẽ. Tại đây khách thăm là giáo viên, sinh viên, học


sinh.. có thể tìm kiếm, download giáo trình về sử dụng và có cơ hội sử dụng
nhiều dịch vụ liên quan khác như lưu trữ, chia sẻ, rao bán sách và các nội dung
điện tử.

CHƯƠNG 3. Giới thiệu các phần mềm biên soạn E-book hóa
học
3.1. Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended
3,1.1. Giới thiệu phần mềm Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended.
Adobe Acrobat 9 Professional Extended là phần mềm cho ta dễ dàng
tạo tập tin PDF từ các chương trình khác dưới dạng Plug-ins tích hợp trong
Microsoft Office, Outlook, InternetExplorer, Project, Visio, Access, Publisher,
AutoCAD®, Lotus Notes… Ngoài ra, chương trình còn có thể liên kết các tài
liệu, các bảng vẽ với các nội dung media khác và cho xuất bản dưới dạng PDF.
Chương trình hoạt động hiệu quả trong việc tối ưu hóa dung lượng tập tin, sắp
xếp.
Giao diện chính của phần mềm Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended

Adobe Acrobat 9.0 gồm ba phiên bản là Standard, Pro và Pro Extended.


3,1.2. Cách download phần mềm
Download phần mềm Adobe Acrobat 9 Pro Extended tại địa chỉ:
– Adobe Pro: www.adobe.com/go/acrobatpro_trial
– Adobe Pro Extended: www.adobe.com/go/acrobatproext_trial
Phiên bản mới nhất của dòng sản phẩm Adobe Acrobat 9 Pro Extended là
phiên bản Adobe Acrobat 9.3.2 Pro Extended, có thể được download trực tiếp
trên www.adobe.com hoặc nếu máy đã cài sẵn Adobe Acrobat 9 Pro Extended
thì có thể tải bản Update của phiên bản này tại địa chỉ:
/>353
3,1.3. Một số tính năng mới của Adobe Acrobat 9 Pro Extended
* Tạo file PDF
Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended đã tích hợp thêm menu Acrobat vào bộ
Microsoft Office 2003, 2007, 2010 nhằm giúp người dùng tạo nhanh định dạng
PDF từ những chương trình như Word, Excel, PowerPoint, Visio...

Bên cạnh rất nhiều định dạng tài liệu khác, menu File > Create PDF >
From file của Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended cũng hỗ trợ tạo file PDF từ
AutoCAD. Chương trình hỗ trợ chuyển đổi nhanh các dạng tài liệu thành PDF từ
menu chuột phải của Windows Explorer bằng lệnh Convert to Adobe PDF.
Một số tính năng mới hữu ích khi click chuột vào biểu tượng Create
trên thanh công cụ:


+ PDF from Clipboard: Cho phép copy nhiều dữ liệu hơn và quản lý chặt chẽ
thông qua cửa sổ Clipboard.
+ PDF from Scanner: Dùng để tạo file PDF từ máy quét. Ngoài ra, Adobe
Acrobat 9 còn có tính năng nhận dạng chữ trên hình ảnh nằm trong menu
Document > OCR Text Recognition > Recognize Text Using OCR.... để lưu lại
thành dạng văn bản.
+ PDF from Web page: Hỗ trợ lấy nguồn là một trang web để tạo thành file
PDF. Chỉ cần nhập địa chỉ của trang web muốn chuyển thành PDF và bấm
Create. Đợi chương trình tải nội dung từ trang web về, sau đó vào menu File >
Save As để lưu lại.
* Ghi chú, minh họa trong PDF bằng hình ảnh, flash, video
Sau khi mở file PDF cần xử lý, trong giao diện chính của Adobe Acrobat
9.0 Pro Extended, chúng ta bấm vào biểu tượng Multimedia

.

Chức năng này gồm 4 công cụ:
− 3D Tool: chèn các vật thể 3D định dạng *.u3d của
AutoCAD vào nội dung PDF.
– Flash Tool: chèn 2 định dạng flash là *swf hoặc
*flv vào PDF.
− Sound: chèn âm thanh vào PDF.

−

Video Tool: chèn video vào PDF.

Cách sử dụng: Chọn một trong bốn công cụ trên, dùng chuột khoanh
vùng để đánh dấu vị trí cần chèn đối tượng trong nội dung PDF và ở hộp thoại
hiện ra, bấm Browse, tìm chọn định dạng file tương ứng, rồi bấm OK. Đối với
flash, âm thanh và video thì trên mỗi đối tượng đều có gắn sẵn nút Play để ta
trình diễn chúng. Khi đã chèn xong, ta bấm vào biểu tượng Save để lưu lại.
Chỉ ở phiên bản Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended hoặc phiên bản mới
hơn thì mới khai thác được file PDF có chèn thêm hình ảnh, flash, video.


* Nhúng nhiều định dạng file vào file PDF
Nếu muốn tạo ra một file PDF chứa những định dạng file khác trong nội
dung (kể cả file PDF khác) hay còn gọi là PDF Portfolio, ta bấm vào biểu tượng
Combine > Assemble PDF Portfolio. Tính năng này tương tự phương pháp giấu
những dữ liệu quan trọng vào trong một file PDF.
Trong cửa sổ Editor Portfolio xuất hiện, bấm nút Add Files và tìm chọn
những file muốn add vào file PDF sẽ tạo ra (hỗ trợ mọi định dạng file). Nút Add
Folder cho ta chọn nguyên thư mục chứa file, còn nút New Folder dùng để tạo ra
1 thư mục mới chứa các file nhúng trong file PDF này.
Tiếp đó, chọn kiểu hiển thị cho tất cả file trong mục CHOOSE A LAYOUT
là Basic Gird, On an Image, Revolve hay Sliding Row.
Phần ADD WELCOME & HEADER giúp ta chèn hình ảnh, Flash và Text
vào trang chào mừng của file PDF đích. Mọi thao tác khá dễ dàng, ta chỉ việc
bấm vào biểu tượng tương ứng và tìm chọn file cần chèn vào là xong. Tại phần
PUBLISH, ta lưu lại file PDF hoặc gửi qua email cho ta bè.
Chỉ phiên bản Adobe Acrobat 9.0 Pro Extended hoặc phiên bản mới
hơn mới mở được file PDF dạng Portfolio.

* Bảo mật file PDF
Mã hoá file PDF là một trong những tính năng mới của Adobe Acrobat
9.0 Pro Extended. Để bảo mật một tập tin PDF: mở tập tin, bấm vào biểu tượng
Secure > Encrypt with PassWord rồi chọn Yes.
Trong phần Compatibility, xác định phiên bản Acrobat có thể mở được
file PDF sẽ mã hóa này (nên chọn Acrobat 7.0 or later).
Tiếp đó đánh dấu vào mục Require a passWord to open the docment, rồi
nhập mật khẩu chống mở file vào hộp trống phía dưới. Tương tự, đánh dấu mục
Restrict editing and printing of the document rồi nhập mật khẩu chống chỉnh sửa
và in file PDF. Sau cùng, bấm OK, nhập lại mật khẩu mở file và bấm OK 2 lần;
nhập lại mật khẩu chống chỉnh sửa và in file rồi bấm OK 2 lần nữa là hoàn tất.


* Lưu giữ, chia sẻ file PDF thông qua dịch vụ Acrobat.com
Menu hiện ra khi bấm vào biểu tượng Collaborate gồm các lệnh đáng chú ý như:
Upload Documents to Acrobat.com: Tải file PDF đang mở lên server của
Acrobat.com
Share Documents on Acrobat.com: Chia sẻ file PDF với cộng động người dùng
dịch vụ Acrobat.com
Create BuzzWord Document: Liên kết nhanh đến ứng dụng tạo văn bản trực
tuyến của Acrobat.com
Send & Collaborate Live: Gửi file PDF cho người quan tâm.
Share My Screen: Chia sẻ màn hình đang làm việc bằng ứng dụng Adobe
CONNECTNOW.
3,1.4. Các tính năng của phần mềm Adobe Acrobat 9 Pro Extended
Khởi động phần mềm
− Start/All Programs/Adobe Acrobat 9 Pro Extended
Sau đó sẽ xuất hiện cửa sổ làm việc của chương trình

Thanh Menu

Mục lục

Thanh công cụ


Giới thiệu các thanh menu

* File
Mở một file PDF đã lưu.

Open…:

Organizer: Mở cửa sổ hiển thị danh sách các file PDF đã mở ra.
Create PDF Portfolio: Tạo file PDF Porfolio (là một dạng file PDF trong đó có
chứa các file với định dạng khác).
Modify PDF Portfolio: Chỉnh sửa file PDF Porfolio.
Create PDF:

Tạo file PDF mới, gồm:

+ From File…: Tạo file PDF từ các file khác.
+ From Sanner: Tạo file PDF từ máy chiếu.
+ From Web Page…: Tạo file PDF từ trang web.
+ From 3D Capture…: Tạo file PDF từ file
AutoCAD.
+ From Blank Page: Mở một trang mới để tạo
file PDF.
+ Assemble PDF Porfolio…: Tạo file mới từ
file PDF Porfolio.

+ Merge files into a Single PDF…: Kết hợp nhiều file khác nhau thành một file
PDF.
+ Batch Create Multiple Files…: Kết hợp nhiều file document (văn bản Word)
thành một file PDF.
+ From Clipboard: Tạo file PDF từ clipboard (bộ nhớ tạm khi ta copy hay cut
một đối tượng).


Combine:

Kết hợp các file khác nhau thành một file PDF.
Các ứng dụng online của Adobe Acrobat.

Collaborate:

Save: Lưu file đang làm việc.
Save As: Lưu file dưới một tên khác.
Save as Certified Document:

Lưu file dưới dạng đã

đăng kí bản quyền.
Export:

Xuất file PDF sang định dạng khác.

Attach to Email: Đính kèm vào email.
Revert: Quay trở lại trạng thái lần save cuối (tương tự chức năng Undo).
Close: Đóng file đang làm việc.
Properties…: Trình bày các thuộc tính của file PDF đang làm việc.

Print Setup…: Định dạng trang in.
Print…: Cài đặt các thông số khi in.
Danh sách các file PDF đã

History:
mở.

Exit: Thoát khỏi chương trình.
* Edit
Undo: Hủy lệnh vừa thực hiện.
Redo: Lấy lại lệnh vừa hủy.
Cut: Cắt đối tượng, lúc này đối tượng được lưu
vào clipboard (bộ nhớ tạm).
Copy: Sao chép đối tượng và lưu vào clipboard.
Paste: Dán đối tượng từ clipboard vào vùng làm
việc.