tác động của chính sách đối ngoại Thuỵ điển tới sự thành công của chính sách đối ngoại và an ninh chung của EU

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

L IM
i n, m t thành viên

Thu

phía b c c a Liên minh Châu Âu (EU), khơng

c đ c tr ng b i s phát tri n cao, mơ hình dân ch xã h i thành cơng mà

OBO
OK S
.CO
M

ch đ

U

còn b i chính sách trung l p riêng bi t. Tuy khơng ph i là m t c
tr

ng qu c trên

ng qu c t nh ng v i m c đ phát tri n kinh t và m t chính sách đ i ngo i

tích c c, Thu

i n có nh ng vai trò nh t đ nh trong q trình nh t th hố Châu

Âu nói riêng và hồ bình th gi i nói chung.

M c đích c a bài vi t này là tìm hi u chính sách đ i ngo i c a Thu

i n

đ i v i EU, c ng nh nh ng tác đ ng c a chính sách này đ n q trình th ng nh t
Châu Âu mà c th là vi c hồn thi n Chính sách đ i ngo i và an ninh chung c a
EU (CFSP). Bài vi t đ

c chia làm n m ph n chính: th nh t là đơi nét khái qt

v v trí đ a lý, l ch s c ng nh nh ng đ c tr ng n i b t trong chính sách đ i ngo i
c a Thu
này đ
c a Thu

i n; ti p đ n là chính sách đ i v i các n

c thành viên EU, các n

c chia thành ba nhóm theo v trí đ a lý c ng nh
i n là: các n

quan đi m c a Thu

c

u tiên trong chính sách

c B c Âu, Baltic và các thành viên khác. Ph n th t v

i n đ i v i nh ng v n đ c th c a EU, nh m phân tích rõ

nét h n chính sách c a n

c này.

ó là nh ng v n đ : m r ng EU v phía

ơng,

quan h EU-M và CFSP. Thay cho ph n k t lu n c a bài vi t là nh ng đánh giá
v tác đ ng c a chính sách đ i ngo i Thu

KIL

đ i ngo i và an ninh chung c a EU (CFSP).

i n t i s thành cơng c a chính sách



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
I. T NG QUAN V CHNH SCH

I NGO I C A THU

N m trờn bỏn o Scandinavia, Thu

I N

i n phớa tõy v b c giỏp Na Uy, ụng
an M ch. Di n tớch Thu

kho ng 449.964 km2, dõn s 8.943.892 tri u ng

i (tớnh n thỏng 2/2002). Thu

i n l n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

giỏp Ph n Lan, phớa nam giỏp bi n Baltic v

c cú khớ h u ụn ho, ti nguyờn thiờn nhiờn cú tr l

i n

ng l n nh t l

qu ng s t, g v thu i n.
Kinh t Thu

i n ch y u d a vo th

ng m i, nh ng ngnh ch ch t l

vi n thụng, luy n kim, ch t o b t gi y. B n hng l n nh t c a Thu
n

i n l cỏc

c EU, s n ph m nh p kh u ch y u l d u khớ, than ỏ, hng d t may v th

cụng m ngh .

i n theo ch quõn ch l p hi n v i hỡnh th c Chớnh ph ngh vi n.

Thu

Nh vua l nguyờn th qu c gia, Th t
quy n ch nh N i cỏc sau khi
v i 349 gh

ng l ng

i ng u Chớnh ph ,

c Ngh vi n thụng qua. Ngh vi n g m m t vi n

c b u theo hỡnh th c ph thụng u phi u. Hi n t i

b y ng phỏi chớnh trong Ngh vi n.
ng Cỏnh t ,

ú l:

ng Xanh. Tỡnh hỡnh chớnh tr Thu

i nt

ng h c a

Thu

ng Xó h i dõn ch ,

ng Dõn ch Thiờn chỳa giỏo,

dõn ch ang c m quy n v i s

ng Trung tõm,

ng T do v

ng i n nh, hi n t i

ng Cỏnh t v

i n l m t trong s ớt n

c Ph

chớnh sỏch trung l p. Chớnh sỏch ny ó

i n cú

ng ụn ho,
ng Xó h i

ng Xanh.1

1. Trung l p - c tr ng trong chớnh sỏch i ngo i c a Thu
Thu

c

i n

ng Tõy theo u i v thnh cụng v i

c Thu

i n th c hi n trong th i gian

di nh ng b i c nh qu c t hi n t i t ra nhi u thỏch th c ũi h i chớnh sỏch trung
l p ph i
Thu

c xem xột l i. Sau õy l khỏi quỏt l ch s chớnh sỏch trung l p c a

i n c ng nh nh ng i u ch nh trong th i gian g n õy.
Nguyờn nhõn d n n s l a ch n chớnh sỏch trung l p c a Thu

i nb t

ngu n t nh ng y u t mang tớnh l ch s . Nh ng di ch kh o c cú niờn i 10
nghỡn n m tr
1

T ng quan v Thu

c Cụng nguyờn ó ch ng t Thu

i n c ng nh m t s n

i n, website B Ngo i Giao Vi t Nam, c p nh t 2004.

cB c



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Âu t ng là cái nơi c a nh ng n n v n hố c đ i
phát tri n, t n m 800-1050 ng

i Thu

đã b t đ u cu c m r ng v phía

i n cùng m t s dân t c khác

ơng, k t h p thám hi m v i c

B c Âu

p bóc và bn

ng m i r ng m kéo theo s ra đ i c a nh ng đơ th tr

KIL
OBO
OKS
.CO
M

bán-th i k Viking. Th

trình đ cao. Tr i qua th i kì dài

thành đ ng l c cho s phát tri n c a v

ng qu c Thu

i n. V

ng qu c đ

thành l p t n m 610 nh ng đ n th k 13 đã phát tri n c c th nh. Thu

c

i n th i

trung đ i khơng ch tham gia các cu c chi n tranh mà còn sát nh p v i các n
láng gi ng thành Liên Hi p Kalmar (1379-1521), g m Thu
Uy, d

c

i n, an M ch và Na

i quy n cai tr c a N hồng an M ch. ây c ng là th i k hồn thi n th

ch c a v

ng qu c, sau khi Liên hi p ta rã, Thu

i n khơng ng ng tham gia các

cu c chi n tranh thơn tính lãnh th , nh Cu c chi n tranh 30 n m, chi n tranh v i
an M ch (1643-45 và 1657-58). K t qu c a nh ng cu c chi n này là Thu
tr thành m t đ ch

i n

B c Âu, nh ng giai đo n h ng th nh này khơng kéo dài lâu.

Sau th t b i c a cu c chi n
Baltic, Ph n Lan và đ t n
Baptise Bernadotte, ng

i ph

ng B c, Thu

i n m t đi các t nh thu c

c thu c quy n cai tr c a m t v t

i đã đ t n n móng cho v

1814, sau khi sát nh p Na Uy, Thu

ng ng

i Pháp-Jean

ng tri u hi n nay. T n m

i n chính th c tun b chính sách trung l p,

khơng tham gia b t k cu c chi n nào.
Chính sách trung l p c a Th y

i n có nét t

ng đ ng v i s trung l p c a

m t s qu c gia Châu Âu khác nh Áo, Thu S , Ph n Lan, Ai len

đi m chúng

đ u b tác đ ng b i v trí đ a chính tr . Biên gi i chung v i Ph n Lan, m t n

ch u nhi u nh h

ng c a Liên Xơ khi n Thu

i n ít nhi u ch u nh h

c

ng t

chính sách c a Liên Xơ đ i v i Ph n Lan, c ng nh xung đ t ơng-Tây. Tuy nhiên
Thu

i n khác bi t b i chính sách trung l p c a n

c này khơng ch u b t c s

tác đ ng t bên ngồi nào nh Áo (bu c ph i trung l p do Hi p
các n

c đ ng minh sau khi rút kh i lãnh th n

cn

c Áo 1955,

c này đã bu c Áo ph i kí hi p

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
c kh ng đ nh s trung l p); khơng đ c p trong Hi n pháp nh Thu S . Chính
sách c a Thu

i n xu t phát mong mu n b o v l i ích chính tr c a đ t n

Th c t trong chi n tranh Thu
chi n II, Thu

i n v n thu c m t phe nh t đ nh, nh trong

i n là m t b n hàng quan tr ng c a

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Chi n tranh th gi i I, Thu

c.2

c, trong Th

i n c ng vi n tr cho Ph n Lan. T t c nh ng sách l

c đó ch

nh m m c đích duy trì s trung l p trong khi v n đ m b o l i ích và an ninh c a

đ tn

c. C ng nh m m c đích trên Thu

i n tham gia tích c c trong L c l

ng

gìn gi hồ bình c a Liên H p Qu c. Tuy nhiên khi chi n tranh l nh g n đi đ n h i
k t, đã x y ra nhi u cu c tranh cãi

Thu

duy trì chính sách trung l p. Li u Thu

i n xung quanh s c n thi t c a vi c

i n có c n thi t ph i đ ng ngồi xu th

tồn c u hố, duy trì chính sách trung l p khi mà chi n tranh l nh s p k t thúc, th c
t khơng còn hai phe đ i đ ch. Nh ng cu c tranh cãi c ng liên quan đ n kh n ng
Thu

i n gia nh p EU và NATO.3

B i c nh qu c t và khu v c thay đ i đã d n đ n s đi u ch nh trong chính
sách c a Thu
th

i n. Khi nhi u n

c B c Âu đã gia nh p EU, quan h kinh t ,

ng m i ngày càng m r ng gi a Thu

Thu

i n và EU đã d n đ n xu th t t y u là

i n gia nh p liên minh này n m 1995. M c dù Thu

i n v n tun b

trung thành v i quan đi m trung l p trên c s m t n n qu c phòng m nh, khơng
tham gia liên minh qn s , nh ng q trình nh t th hố EU trong đó Thu
là m t thành viên t t s tác đ ng m nh đ n chính sách trung l p c a n
t

ng lai.

2. Nh ng tr ng tâm trong chính sách đ i ngo i c a Thu
N n t ng chính sách đ i ngo i c a Thu
nh m duy trì đ

i n

c này trong

i n

i n là m t n n qu c phòng m nh

c v trí trung l p đ ng th i đóng góp tích c c cho s

n đ nh và an

ninh trong khu v c Châu Âu c ng nh trên th gi i. V i mong mu n th c thi m t

2
3

L ch s Thu i n, website Chính ph Thu i n.
Sverker Astrom, Current Sweden, Swedish Institute xu t b n n m 2003.



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
chính sách đ i ngo i tích c c, chính ph Thu

i n đã đ ra nh ng m c tiêu c th

cho chính sách đ i ngo i c a mình đ i v i t ng khu v c.
Tr ng tâm trong chính sách đ i ngo i c a Thu

i n tr

c h t là t ng c

ng

ninh cho các n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

h p tác tồn di n v m i m t, t o đi u ki n phát tri n kinh t c ng nh đ m b o an
c trong khu v c B c Âu và Baltic. M i quan h c a Thu

i nv i

nh ng n

c này khơng ch d a trên nh ng ti n đ v v trí đ a chính tr mà còn t

nh ng t

ng đ ng v v n hố và l ch s . C ch h p tác c a khu v c này là H i

đ ng Baltic và H i đ ng B c Âu s đ

c phân tích

ph n sau.

i v i nh ng thành viên còn l i c a EU, Thu
th

ng m i m , t ng c

sách trung l p, Thu

ng trao đ i, h p tác v i các n

i n duy trì chính sách

c này. Nh m duy trì chính

i n khơng tham gia vào các ho t đ ng thúc đ y liên minh

qn s , song ng h m t EU v ng m nh, có vai trò tích c c trong vi c đ m b o
hồ bình th gi i. M c tiêu c a Thu
quy n trong h p tác. Thu

i n ln ng h q trình m r ng Châu Âu và quan

h h p tác EU-Nga b i l i ích c a n
v i Nga.
Thu
Thu

c này g n li n v i s

n đ nh trong quan h

i n c ng ln coi tr ng m i quan h v i M . M c dù dân chúng

i n khơng tán thành vi c n

ninh, Thu

i n là nh n m nh các giá tr dân ch , nhân

c này gia nh p NATO, nh ng đ đ m b o an

i n ln coi M là m t đ i tác quan tr ng c a c ch h p tác khu v c

nh H i đ ng B c Âu.
i v i các n
th

c phát tri n khác, m c tiêu c a Thu

i n là t ng c

ng

ng m i, tích c c h p tác trong vi c gi i quy t các v n đ qu c t nh xố đói

gi m nghèo, bình đ ng xã h i.
V i các n

c đang và kém phát tri n, Thu

h p tác phát tri n tích c c. Gi ng nh m t s n
đi đ u trong các ho t đ ng vi n tr .
này là đ m b o cung c p n
nhân quy n. V i m t n

i n theo đu i m t chính sách

c B c Âu khác, Thu

u tiên hàng đ u c a Thu

i n ln

i n trong l nh v c

c s ch, xố đói gi m nghèo, dân ch hố và đ m b o

c có trình đ phát tri n cao đ

c đ c tr ng b i chính sách



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
khụng liờn minh thỡ l nh v c h p tỏc phỏt tri n ny l m t trong nh ng ph
cỏch giỳp Thu

ng

i n kh ng nh vai trũ c a mỡnh trong n n chớnh tr qu c t c ng

nh úng gúp tớch c c cho s ti n b c a ton th gi i. Cỏc ho t ng h p tỏc phỏt
c Thu

i n y m nh t nh ng n m 1960, cho n nay Thu

KIL
OBO
OKS
.CO
M

tri n

thnh m t i tỏc phỏt tri n quan tr ng c a cỏc n
Phi.

C ng cựng m c tiờu t ng c

c ang phỏt tri n

i n ó tr
Chõu v

ng v th v s úng gúp cho ho bỡnh th gi i,

i n ó tham gia tớch c c vo cỏc ho t ng c a Liờn H p Qu c (LHQ) v

Thu

c a cỏc t ch c cú liờn quan khỏc. L thnh viờn c a LHQ t n m 1946, khụng ch
cung c p l c l

ng m Thu

i n cũn úng gúp nh ng nh ho gi i cho cỏc cu c

xung t. T n m 1948, ó cú 70.000 ng
c a LHQ v kho ng 67 ng

i Thu

i ch t trong khi lm nhi m v . Bờn c nh ú, Thu

i n cũn tham gia cỏc ho t ng h tr a ph
nh ng yờu c u c i cỏch LHQ, Thu
m c ớch ginh quy n l i, n
hi u qu h n.

tr

4

ng qua h th ng c a LHQ. Tr

i n luụn by t s

c

ng h nh ng khụng nh m

c ny cho r ng c i t b mỏy s giỳp LHQ lm vi c

Nh v y, tr ng tõm chớnh c a Thu

t ng c

i n tham gia vo cỏc chi n d ch

i n l h p tỏc v i cỏc n

c lỏng gi ng,

ng h p tỏc trong khuụn kh EU, LHQ song song v i cỏc ho t ng vi n

phỏt tri n nh m duy trỡ v th

Sweden foreign policy, website chớnh th c v Thu

i n.

c a n

c ny trờn tr

ng qu c t .4



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
II. CHNH SCH

I V I CC N

Vi c gia nh p EU ó tr thnh m t b

Thu

C THNH VIấN EU
c ngo t trong l ch s i ngo i c a

i n. Khụng ch t o ra c ch h p tỏc a ph

ng gi a Th y i n v cỏc n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

i u ki n m i cho cỏc ho t ng h p tỏc song ph

ng m EU cũn t o ra nh ng

thnh viờn. V i nh ng i tỏc truy n th ng nh cỏc n

c

c B c u v Baltic, bờn

c nh nh ng c ch h p tỏc ó t n t i, cỏc th ch c a EU cú nh ng tỏc ng nh t
nh. Sau õy nh ng ti n c ng nh m c tiờu trong chớnh sỏch c a Th y i n v i
cỏc n
n

c thnh viờn EU s

c phõn tớch theo t ng khu v c c th . Bao g m cỏc

c thnh viờn B c u, Baltic v nh ng thnh viờn khỏc.
1. Cỏc n

c thnh viờn B c u

Khu v c B c u v i nhi u nột t

ng ng trong v n húa v l ch s luụn l

tr ng tõm trong chớnh sỏch i ngo i c a Th y i n. Tr

c khi gia nh p EU, Th y

i n cho r ng h p tỏc ch t ch trong khu v c s l m t b o m cho chớnh sỏch
trung l p c ng nh an ninh c a n
khi Na Uy v

c ny. Tuy nhiờn quan i m ú ó thay i sau

an M ch gia nh p NATO. Quy t nh trờn c a cỏc n

c lỏng gi ng

cựng v i b i c nh qu c t cú nhi u chuy n bi n trong giai o n cu i c a chi n
tranh l nh ó tỏc ng n chớnh sỏch c a Th y

nh p EU. M c dự v y khu v c B c u v n luụn

i n v d n n quy t nh gia
c Th y

i n chỳ tr ng, i u

ny bi u hi n rừ nột trong chớnh sỏch c a Th y i n v i c ch h p tỏc khu v c l
H i ng B c u v H i ng B tr
H i ng B c u

ng.

c thnh l p n m 1952, n n t ng l h p tỏc liờn ngh

vi n v i 85 thnh viờn n t n m qu c gia ( an M ch, Ph n Lan, Iceland, Thu
i n, Na Uy) v ba vựng lónh th trong khu v c (Greenland, qu n o Faroe,
land). Th c t , h p tỏc luụn l m t y u t n i b t trong khu v c ny, cỏc qu c gia
B c u chia s cỏc giỏ tr chung v v n hoỏ, l ch s v s n sng h p tỏc chớnh tr
lm n n t ng cho s phỏt tri n chung. Khụng ch h p tỏc trong n i b m cỏc n
ny cũn thỳc y h p tỏc v i cỏc n

c lõn c n (nh cỏc n

c

c Baltic, Tõy-B c Nga)

v cỏc thnh viờn EU. Nh ng thnh qu c a quỏ trỡnh h p tỏc ny l Liờn minh h

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
chi u B c u (1954), t o i u ki n i l i t do cho cỏc cụng dõn c a cỏc n
thnh viờn, Th tr

ng lao ng chung B c u (1954), v Hi p

nh an ninh xó h i, giỏo d c. Trong ch
B tr

ng

c v cỏc v n

ng trỡnh ngh s m i c a H i ng, cỏc

c u tiờn l cụng ngh , phỏt tri n b n v ng, phỳc l i xó h i. H i ng

KIL
OBO
OKS
.CO
M

l nh v c

c

c thnh l p n m 1971 v hai h i ng cú m i quan h ch t ch , trong

ú H i ng B tr

ng l c quan th c thi. 5

Nh v y i v i khu v c B c u, tr ng tõm h p tỏc c a Thu

i n ó

c

th hi n rừ nột trong nh ng l nh v c h p tỏc c a c ch khu v c. Trong nh ng l nh
v c ú, vi c h p tỏc v i cỏc n
nh n m nh. V i Thu

c thnh viờn EU v cỏc n

c Baltic c ng

c

i n, vi c h p tỏc trong khu v c khụng ch vỡ m c tiờu phỏt

tri n kinh t v xó h i m cũn l s m b o ch c ch n cho vi c duy trỡ chớnh sỏch
trung l p c a Thu
2. Cỏc n
Ba n

i n.

c Baltic

c Baltic (Lithuana, Latvia, Estonia) cú m i quan h l ch s , v n hoỏ

g n g i v i Thu

i n. Trong th i k Viking (800-1050), ng

hnh cỏc ho t ng trao i th

i Thu

i n ó ti n

ng m i, sau ny l thụn tớnh cỏc vựng lónh th ven

bi n Baltic. Chớnh th i k ny ó t o ti n cho nh ng giỏ tr v n hoỏ c a hai vựng
tỏc ng l n nhau. S g n g i v m t a lý, v n hoỏ l m t trong nh ng nguyờn
nhõn khi n Thu

i n luụn chỳ tr ng t ng c

ng quan h v i cỏc n

c Baltic, m t

trong nh ng y u t thỳc y s thnh l p c a H i ng B c u c ng nh H i ng
Baltic. Khi Thu

i n tr thnh thnh viờn EU, m i quan h gi a n

v c Baltic th m chớ

c thỳc y h n n a v i nh ng n l c c a Thu

ng h cho s gia nh p EU c a cỏc n
v i cỏc n

c ny v khu
i n nh m

c Baltic. Khụng ch giỳp phỏt tri n quan h

c trong khu v c m h i ng cũn l m t c ch h p tỏc gúp ph n c i

thi n m i quan h gi a EU v Nga, h n ch s chia r trong Chõu u.
H i ng cỏc n

hai thnh viờn l Thu
5

Ch

c khu v c bi n Baltic
i n,

c thnh l p n m 1992, v i m

an M ch, Na Uy, Ph n Lan,

ng trỡnh ngh s B c u, website H i ng B c u, c p nh t 2002.

i

c, Nga, Latvia,



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Lithuana, Estonia, Iceland, Ba Lan v U ban Chõu u. M c tiờu c a h i ng l
thỳc y phỏt tri n kinh t , dõn ch , t o i u ki n th ng nh t gi a cỏc n

c trong

khu v c.6
c Baltic, c ng nh khu v c B c u khụng ch l nh ng i tỏc

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Cỏc n

truy n th ng m cũn l nh ng i tỏc chi n l

c c a Thu

i n. N

c ny khụng

ch mong mu n phỏt tri n quan h h p tỏc v n hoỏ, kinh t , xó h i m cũn hy v ng
nõng lờn t m h p tỏc qu c phũng an ninh. Nh ng i u ú ó khụng tr thnh hi n
th c khi m t s n

c quy t nh n m d

núi chớnh sỏch trung l p c a Thu

i ụ b o tr c a M trong NATO. Cú th

i n mang tớnh ch t th c d ng, m trong ú h p

tỏc v i khu v c B c u v Baltic l nh ng u tiờn hng u nh m m b o s phỏt
tri n c ng nh an ninh c a chớnh Thu
3. Cỏc n
Tr

i n.

c thnh viờn khỏc c a EU

c khi gia nh p chớnh th c, Thu

tỏc kinh t , th

ng m i v i cỏc n

i n ó ti n hnh nhi u ho t ng h p

c Tõy u. Thu

i n ó thi t l p quan h kinh

t v i EEC t n m 1951 ngay khi t ch c ny m i thnh l p. Hai bờn ó t

c

nh ng tho thu n liờn quan n vi c hu b thu quan i v i h u h t cỏc m t hng
cụng nghi p, c ng nh cỏc tho thu n khỏc liờn quan n lao ng, v n. Thu

i n

coi nh ng c ch h p tỏc ti n thõn c a EU n thu n l nh ng c ch h p tỏc kinh
t , ch n khi chi n tranh l nh g n k t thỳc, khụng cũn nhõn t xung t gi a hai
kh i c n tr , Thu

i n m i th c s tham gia h p tỏc trờn m i l nh v c v chớnh

th c tr thnh thnh viờn n m 1995.
Cho n nay cỏc n
Thu

c Tõy u v n l nh ng i tỏc th

i n. Trong chớnh sỏch i ngo i c a Thu

ng m i hng u c a

i n, thnh viờn tớch c c c a EU

l m t m c tiờu song song v i vi c ti p t c duy trỡ chớnh sỏch trung l p-i u m a
s ng

i dõn Thu

y u c a Thu

i n v n ng h . Cú th núi, gia nh p EU l m t s l a ch n t t

i n tr

c nh ng thay i c a b i c nh qu c t nh m duy trỡ an ninh

c ng nh s phỏt tri n. Nh ó phõn tớch
6

H i ng Baltic, B Ngo i Giao Thu

trờn, chớnh sỏch c a Thu

i n, c p nh t 1/1/2004.

i n v i cỏc



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

n

c thnh viờn EU v n xoay quanh cỏc tr ng tõm l t ng c

m t v i cỏc n

c B c u v Baltic, thỳc y trao i th

ng h p tỏc v m i

ng m i v i cỏc n

u, h p tỏc tớch c c trong khuụn kh EU. Chớnh sỏch c a Thu
c th hi n rừ nột trong quan i m c a n

i n i v i EU

c ny i v i m t s v n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c ng

c Tõy

quan tr ng c a kh i.

III. QUAN I M

IV IM TS

V N

C A EU

Tr thnh thnh viờn EU n m 1995 v ti p nh n ch c ch t ch luõn phiờn
c a liờn minh t thỏng 1 n thỏng 6 n m 2001, nh ng u tiờn i ngo i c a Thu
i n ó th hi n rừ nột trong nh ng ho t ng c a n
t ch. Sau õy l quan i m c a Thu

c ny trong nhi m k ch

i n i v i m t s v n quan tr ng c a EU

l m r ng v phớa ụng, quan h EU - M v Chớnh sỏch i ngo i v an ninh
chung.
1.

i v i vi c EU m r ng v phớa ụng

M r ng v phớa ụng th c t l m t ph n trong chớnh sỏch i ngo i c a
ton kh i EU, chớnh th c

c c p trong h i ngh th

u t i Copenhaghen n m 1993 nh ng xu h

ng nh c a U ban Chõu

ng ny ó xu t hi n t ngay khi chi n

tranh l nh k t thỳc. Tuy s m r ng l t t y u do s li n k v a lý c a cỏc n
Trung v

ụng u v i cỏc n

c

c Tõy u, nh ng nú c ng t ra nhi u thỏch th c

cho EU, trong ú cú v n phỏt tri n kinh t v chớnh sỏch an ninh chung.
Thu
n

i n luụn ng h vi c EU m r ng, trong nhi m k ch t ch c a mỡnh,

c ny ó n l c thỳc y m phỏn v i cỏc n

c ng c viờn gia nh p liờn

minh. Trong th i gian ny quỏ trỡnh m phỏn ó t

c m t s tho thu n quan

tr ng liờn quan n vi c di chuy n lao ng gi a EU v Hungary, Slovakia v
Latvia, hay liờn quan n cỏc v n mụi tr

Sộc, Slovenia.7

ng v i Lithuania, Estonia, C ng ho

Túm t t cỏc cụng vi c c a U ban cỏc v n chung t thỏng 1-thỏng 6/2001, website nhi m k ch t ch EU c a
Thu i n.

7



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
V i chính sách ngo i giao th c d ng, Thu
n

c Trung và

ông Âu song song v i các ho t đ ng h p tác nh m c i thi n quan

h c a EU v i Nga. V i m c tiêu đó, Thu

c vai trò

c nh ng l i ích an ninh c a qu c gia này.

i v i quan h EU – M

Quan h gi a EU và M đ
D

i n không ch th hi n đ

KIL
OBO
OKS
.CO
M

tích c c trong EU mà còn đ m b o đ
2.

i n ng h s gia nh p c a các

ng (1990) và Ch

c đ t trên n n t ng Tuyên b liên

ng trình ngh s liên

i Tây D

d ng n m 1995. Tuy v y quan h gi a các n

ng m i (NTA) đ

i Tây
c áp

c thành viên c ng nh gi a các c

ch ti n thân c a EU v i M đã có l ch s lâu dài, đ c bi t ch t ch trong th i k
h u Th chi n II v i vi c th c hi n k ho ch Marshall c a M . Hi n t i m i quan
h h p tác này đ

c đi u ph i b i các h i ngh th

ng đ nh gi a nguyên th qu c

gia M và nh ng nhà lãnh đ o EU.

Không ch có quan h h p tác ch t ch v i M d a trên nh ng y u t l ch s
nh vai trò c a ng
v i Thu

i di c g c Thu

i n trong quá trình hình thành n

i n, M còn là m t đ i tác th

M c khác tuy ng

i dân Thu

c thành viên EU.

i n ch a ch p thu n vi c n

NATO, nh ng trong b i c nh nhi u n
ninh c a Thu

ng m i l n sau các n

cM ,đ i

c này gia nh p

c láng gi ng đã gia nh p kh i này thì an

i n không th không ch u tác đ ng t m i quan h v i M hay

quan h EU-M . Do v y duy trì quan h h p tác thân thi n v i M là m t trong
nh ng m c tiêu chi n l

c c a Thu

i n kèm theo đó là s

ng h quan h h p

tác ch t ch gi a EU và M .
3.

i v i Chính sách đ i ngo i và an ninh chung (CFSP)

CFSP là m t b

c l n trong quá trình h p tác c a EU liên quan đ n l nh v c

đ i ngo i và an ninh. Ngay t nh ng th i đi m đ u, Thu

i n đã tham gia đ y đ

các ho t đ ng h p tác liên quan, h n th n a còn có nhi u đóng góp vào vi c phát
tri n chính sách đ i ngo i chung. Ví d nh nh ng tác đ ng tích c c đ n h p tác
EU-Nga, chính sách c a EU đ i v i các n

c khu v c bi n Baltic, vai trò c a EU



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
trong cu c xung t Trung ụng, ng h vi c tụn tr ng nhõn quy n v phỏt tri n
dõn ch

cỏc qu c gia trờn th gi i.

M t khỏc, CFSP c ng t ra nhi u thỏch th c cho Thu

i n. Chớnh sỏch

quy n c a cỏc n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

ny s t o ra s liờn k t ch t ch v m t an ninh v i ngo i, ph n no h n ch ch

c thnh viờn, i u i ng

c l i quan i m trung l p c a Thu

i n. Tuy ch a s n sng cho vi c tham gia m t liờn minh ton di n bao g m c
l nh v c qu c phũng nh ng Thu
ti n trỡnh h p tỏc ny, tr
N

i n v n bi u hi n mong mu n tham gia y

c tiờn l cỏc ho t ng nhõn o v gỡn gi ho bỡnh.

c ny ng h chớnh sỏch i ngo i phỏt tri n theo h

t ng c

ng c l p, gúp ph n

ng vai trũ c a EU trong vi c gi i quy t cỏc v n qu c t .
Túm l i i v i EU, Thu

i n th c thi m t chớnh sỏch ngo i giao tớch c c,

ng h quỏ trỡnh liờn k t ch t ch h n gi a cỏc thnh viờn trong kh i, c ng nh
m i quan h h p tỏc v i cỏc n
Thu

c lõn c n v M . M c dự v i m t s v n khỏc,

i n cũn g p nh ng c n tr nh t nh nh gia nh p ng ti n chung Chõu

u, nh ng trờn t t c , m c tiờu h p tỏc c a Thu
th nh v

ng, an ninh v gúp ph n t ng c

i n i v i EU l m b o s

ng v th c a n

c ny trờn tr

t b ng s úng gúp cho cỏc ho t ng h p tỏc phỏt tri n trờn th gi i.

ng qu c



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
IV.

ÁNH GIÁ TÁC

I NT IS

NG C A CHÍNH SÁCH

I NGO I THU

PHÁT TRI N C A CFSP

CFSP m t thành cơng b

c đ u trong q trình nh t th hố EU nh m ti n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

t i mơ hình siêu qu c gia. S phát tri n c a CFSP, c ng nh thành cơng c a q
trình liên k t khu v c khơng ch ph thu c vào s hi u qu c a các c ch h p tác
mà h n th là chính sách đ i ngo i c a m i n

c thành viên. M c đ s n sàng chia

s ch quy n c a các thành viên là m t trong nh ng ti n đ t o nên s thành cơng
c a CFSP, hi n m i ch d ng l i
Nh đã phân tích

c ch h p tác liên chính ph .

trên, chính sách đ i ngo i c a Thu

trung l p là m t chính sách th c d ng.
t t nh t cho an ninh c a đ t n

i u mà Thu

i n v i đ c tr ng

i n tìm ki m là s đ m b o

c trong khi v n duy trì đ

c s trung l p. B n ch t

c a chính sách trung l p là h n ch t i đa nguy c x y ra xung đ t v i bên ngồi
b ng cách khơng tham gia b t c liên minh nào trong th i bình đ trung l p trong
th i chi n. Gia nh p EU khơng đ ng ngh a v i thay đ i chính sách trung l p mà ch
là s đi u ch nh sách l

c tr

c nh ng tác đ ng c a ngo i c nh. Tuy v y c ch

thành viên c a EU và chính sách ngo i giao trung l p tác đ ng l n nhau, nh h

ng

nh t đ nh đ n q trình nh t th hố Châu Âu, trong đó bao g m c nh ng nh
h

ng tích c c và tiêu c c.
Tr

c h t, chính sách ngo i giao trung l p c a Thu

i n có nh ng tác đ ng

tiêu c c đ n CFSP. M c dù đ ng Dân ch xã h i c m quy n ng mong mu n h p
tác tồn di n v i EU nh ng dân chúng Thu

i n v n ln ng h chính sách trung

l p, coi đó là m t nét đ p truy n th ng c ng nh b n s c c a đ t n
m t trong nh ng tr ng i đ i v i vi c Th y

c. ây c ng là

i n tham gia đ ng ti n chung Châu

Âu và c ng có th t o khó kh n cho nh ng ho t đ ng h p tác sâu h n c a Thu
i n trong khn kh CFSP trong t

ng lai.

Bên c nh đó chính sách đ i ngo i c a Thu

i n c ng có nh ng đóng góp

tích c c cho CFSP nói riêng và q trình nh t th hố Châu Âu nói chung. Thu



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
i n đã góp ph n t o nên xu h
ó là xu h

ng t ng c

ng B c Âu trong chính sách đ i ngo i c a EU8.

ng quan h v i các n

c Baltic, Nga, đ c bi t đ

tri n trong nhi m k ch t ch ln phiên c a Thu

i n. H n th n a, đ i v i

m c tiêu là t ng c

KIL
OBO
OKS
.CO
M

i n c ng có m t quan đi m tích c c, ng h s phát tri n h

CFSP Thu

ng v th c a EU trên tr

chính sách trung l p, Thu

c phát

ng t i

ng qu c t . Do đó bên c nh duy trì

i n s n sàng tham gia các l c l

ng gìn gi hồ bình

c a EU, tham gia gi i quy t các cu c xung đ t trên th gi i.
Tóm l i, Thu

i n khơng ph i là m t n

sách ngo i giao trung l p đ

c l n trong EU nh ng v i chính

c th c hi n thành cơng trong hai cu c chi n tranh th

gi i, cùng v i các ho t đ ng h p tác phát tri n và nh ng n l c vì hồ bình th
gi i, Thu

i n có nh ng uy tín và vai trò nh t đ nh đ i v i c ng đ ng qu c t .

M c dù s thành cơng hay th t b i c a CFSP c ng nh q trình nh t th hố Châu
Âu ph thu c vào s cam k t và th c thi c a t t c các n

c thành viên, song v i

nh ng phân tích trên liên quan đ n chính sách đ i ngo i c a Thu

th nói n

i n v i EU có

c này đã và đang có nh ng đóng góp đáng k cho s phát tri n c a

CFSP theo h

ng t o nên v th m i c a EU trên tr

nh t, h p tác ch t ch v i các n

ng qu c t , m t EU th ng

c lân c n, đóng góp tích c c cho s phát tri n

chung c a nhân lo i.

8

Xu h

ng B c Âu trong chính sách c a EU: t v n b n đ n th c t , Financial Times, tháng 12/2000.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

TÀI LI U THAM KH O

KIL
OBO
OKS
.CO
M

- Website B Ngo i Giao Vi t Nam:


- Website v ch c Ch t ch EU luân phiên c a Thu

i n:

/>- Website Ngh vi n Thu

i n:

/>- Trang web chính th c v Thu

i n:



- T p chí nghiên c u Qu c t
-

i s quán Thu

i n t i Vi t Nam:

/>- Website Chính ph Thu

www.sweden.gov.se

i n:



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

M CL C

KIL
OBO
OKS
.CO
M

L IM
U ........................................................................................................ 1
I. T NG QUAN V CHÍNH SÁCH
I NGO I C A THU
I N.............. 2
1. Trung l p - đ c tr ng trong chính sách đ i ngo i c a Thu i n ..................... 2
2. Nh ng tr ng tâm trong chính sách đ i ngo i c a Thu i n ........................... 4
II. CHÍNH SÁCH
I V I CÁC N
C THÀNH VIÊN EU ........................... 7
1. Các n c thành viên B c Âu ........................................................................... 7
2. Các n c Baltic ............................................................................................... 8

3. Các n c thành viên khác c a EU ................................................................... 9
III. QUAN I M
IV IM TS V N
C A EU ................................ 10
1. i v i vi c EU m r ng v phía đông ......................................................... 10
2. i v i quan h EU – M .............................................................................. 11
3. i v i Chính sách đ i ngo i và an ninh chung (CFSP) ................................ 11
IV. ÁNH GIÁ TÁC
NG C A CHÍNH SÁCH
I NGO I THU
I N
T I S PHÁT TRI N C A CFSP .................................................................. 13
TÀI LI U THAM KH O................................................................................... 15
M C L C ........................................................................................................... 16