Tìm hiểu công tác xử lý tài liệu tại thư viện Hà nội

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
I H C QU C GIA HÀ N I
NG

I H C KHOA H C VÀ XÃ H I NHỂN V N
Khoa Thông Tin Th Vi n

OBO
OK S
.CO
M

---------------

BÁO CÁO KHOA H C

Tìm hi u công tác x lỦ tƠi li u t i th vi n HƠ n i

KIL

TR



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
M

U

1. LỦ do ch n đ tƠi

NgƠy nay cùng v i s ti n b c a KHCN, s phát tri n m nh m c a
CNTT s đ a th gi i hi n đ i chuy n t th i đ i công ngh sang th i đ i thông
đó tri th c- thông tin tr thƠnh ngu n l c quan tr ng

KIL
OBO
OKS
.CO
M

tin, xƣ h i thông tin mƠ

hang đ u, v th c a ho t đ ng thông tin th vi n cƠng đ

c kh ng đ nh trong

đ i s ng xƣ h i vƠ th vi n chính lƠ n i “có ch c n ng, nhi m v gi gìn di s n
th t ch c a dơn t c”(đi u 1-PLTV).
cho ng

i dùng tin 1 cách có ch t l

đáp ng đ y đ các thông tin khác nhau

ng, hi u qu thì công tác XLTL c a các c

quan thông tin th vi n lƠ m t trong nh ng nhi m v quan tr ng hƠng đ u. Cùng
v i h th ng th vi n toƠn qu c,Th vi n HƠ N i lƠ c quan hƠnh chính s
nghi p tr c thu c s v n hóa-thông tin HN lƠ TV khoa h c t ng h p. TV ph c
v đông đ o nhu c u c a b n đ c, đ m i l a tu i. NgoƠi nh ng y u t c b n

đ xơy d ng vƠ phát tri n m t TV không ng ng l n m nh c v s l
l

ng vƠ ch t

ng nh n i dung kho tƠi li u, CSVC trang thi t b …thì ho t đ ng x lỦ tƠi

li u có m t Ủ ngh a lỦ lu n vƠ th c ti n r t l n. T lỦ do đó chúng em đƣ ch n
đ tƠi “ Tìm hi u công tác x lỦ tƠi li u t i TVHN” đ lƠm đ tƠi Báo cáo khoa
h c.

2. M c đích nghiên c u
Trên c s
chúng ta bi t đ

nghiên c u th c tr ng ho t đ ng XLTL t iTVHN s giúp

c nh ng thu n l i, khó kh n, thách th c đ t đó đ a ra nh ng

bi n pháp vƠ đ nh h
3.

it

ng phát tri n nh m giúp TV ho t đ ng ngƠy m t t t h n.

ng vƠ ph m vi nghiên c u

tƠi t p trung nghiên c u n i dung công tác XLTL c a TVHN, t khơu
XLHT đ n khơu XLND trong giai đo n hi n nay.

4. C s ph

ng pháp lu n

tƠi s d ng ph

ng pháp nghiên c u, kh o sát th c t , phơn tích t ng

h p tƠi li u có n i dung liên quan đ n đ tƠi, tham kh o Ủ ki n c a Gíam đ c
TVHN, các cán b phòng B sung- Biên m c, t đó phơn tích đánh giá quá trình
XLTL t i TV.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
5. B c c c a đ tƠi
NgoƠi ph n m đ u, danh m c t vi t t t, m c l c, k t lu n vƠ TL tham
kh o đ tƠi g m 3 ch

ng v i b c c nh sau:

ng 1: Khai quát v quá trình hình thƠnh vƠ phát tri n c a TVHN.

Ch

ng 2: Th c tr ng công tác XLTL t i TVHN.

Ch

ng 3: M t s nh n xét đánh giá vƠ ki n ngh v công tác XLTL t i

TVHN

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Ch



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
PH N N I DUNG
CH

NG I: KHÁI QUÁT V QUÁ TRỊNH HỊNH THÀNH VÀ PHÁT
TRI N C A TH

VI N HÀ N I

1.1. L ch s hình thƠnh vƠ phát tri n c a Th vi n HƠ N i

KIL
OBO
OKS
.CO
M

TVHN thƠnh l p ngƠy 15/10/1956 v i tên g i ban đ u “ Phòng đ c sách
nhơn dơn”. TV đƣ qua r t nhi u l n thay đ i đ a điêm: lúc
khi v Lò

úc, Mai D ch, V n Mi u- Qu c T Giám.

b h HoƠn Ki m,

n tháng 1/1959 TVHN

chuy n v 47 BƠ Tri u vƠ mang tên “ Th vi n nhơn dơn HƠ N i” nay lƠ Th
vi n HƠ N i. V i h n 50 n m xơy d ng vƠ tr

ng thƠnh phát tri n, TVHN luôn

lƠ “c u n i” gi a đ i ng cán b vƠ NDT.
TV đƣ xơy d ng đ
d ng đ

c m t m ng l

i TV t sách r ng kh p thƠnh ph t o

c ngu n l c thông tin sách báo phong phú, đa d ng. V i v n tƠi li u

phong phú vƠ quí giá cùng v i đ i ng cán b nhi t tình vƠ yêu ngh nên TV đƣ
thu hút đ

cl

V il

ng b n đ c r t đông đ n s d ng TV.

ng b n đ c đông nh v y vƠ ngu n TL phong phú đó đòi h i

TVHN ph i có c c u t ch c t t, n ng đ ng đ qu n lỦ vƠ đáp ng nhu c u
ngƠy cao c a b n đ c. Trong quá trình ho t đ ng, TV c ng luôn chú Ủ đ n công
tác XLTL vì nó nh h

ng tr c ti p đ n ch t l

ng đáp ng NCT c a NDT.

1.2. Ngu n l c thông tin
1.2.1. V n tài li u

Hi n nay, TVHN đang l u tr m t kho tƠng th t ch khá đ s c a Th đô
vƠ c a nhơn lo i v i trên 300.000 cu n sách, 502 lo i báo, t p chí trong n
n

c vƠ

c ngoƠi, trên 25.000 TL ngo i v n, h n 10.000 TL đ a chí di s n quí giá c a

Th ng Long- HƠ N i, h n 2500 b n sách ch n i vƠ b ng cátet dƠnh cho ng

i

khi m th , biên so n hƠng tr m th m c chuyên đ , th m c gi i thi u, trên 200

đ a CD-ROM. TL c a TV có đ
bi u t ng…

c ngoƠi ngu n mua còn có các ngu n trao đ i,



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1.2.2.

i ng cán b TVHN

TVHN hi n có 43 ng

i, trong đó có 1 ti n s . 5 th c s vƠ có trên 80%

cán b có trình đ đ i h c, đa s bi t t 1 đ n 2 ngo i ng , 2/3 cán b có trình
đ tin h c c b n.
it

ng ph c v

KIL
OBO
OKS
.CO
M

1.2.3.

Khác v i nhi u TV l n trên đ a bƠn c a Th đô, TVHN m c a ph c v
r ng rái m i đ i t

ng b n đ c: t các cháu thi u niên, nhi đ ng đ n nh ng

ng

i cao tu i, h c sinh sinh viên đ n cán b nghiên c u,cán b

i tƠn t t, t ng

qu n lỦ…

1.2.4. C s v t ch t k thu t

Hi n t i TVHN đang xơy d ng t i tr s lƠm vi c t i 47 BƠ Tri u d ki n
đ n tháng 8/2008 TV s hoƠn thƠnh vƠ đ a vƠo s d ng nên TV ph i chuy n
đ n Khu Di tích ThƠnh C 19 Nguy n Tri Ph

ng- Ba

ình đ ho t đ ng t

tháng 11/2005. Vì th các phòng ban c a TV c ng b thu h p di n tích lƠm vi c
vƠ ph c v b n đ c, CSVCKT ch a đ

c đ u t nhi u.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
CH

NG II: TH C TR NG CỌNG TÁC X
TH

Lụ THỌNG TIN T I

VI N HÀ N I

2.1. ụ ngh a c a công tác x lỦ tƠi li u
NgƠy nay, v i s phát tri n m nh m c a KHCN, đ c bi t lƠ CNTT đƣ
thông tin”. Hi n t
NDT có đ

ng kh ng l đó lƠ hi n t

KIL
OBO
OKS
.CO
M

lƠm gia t ng thông tin v i m t kh i l

ng “ bùng n

ng nƠy đƣ t o ra s m t thông tin, s nhi u tin. Vì v y đ

c m t ngu n tin chính xác, đ y đ , nhanh chóng lƠ vi c khó kh n vƠ

ph c t p đòi h i nh ng ng
c a c quan đó.

i lƠm công tác TV c n th c hi n t t công tác XLTL

Công tác XLTL có vai trò r t l n nh h
d ch v thông tin, t i ch t l

ng tr c ti ptowis s n ph m vƠ

ng ho t đ ng c a c quan TV. N u XLTL đ

c

chú tr ng s t o ra ngu n tin đ m b o đ tin c y chính xác, đ y đ , đáp ng nhu
c u NDT.

Công tác XLTL bao g m vi c mô t n i dung vƠ mô t hình th c c a TL.
N u lƠm t t công tác nƠy s thu n l i cho NSD trong quá trình tìm ki m, khai
thác TL. N u trình đ c a ng

i cán b XLTL cao, th c hi n t t công đo n nƠy

s lƠm t ng thêm giá tr c a s n ph m.

2.2. Công tác x lỦ tƠi li u t i Th vi n HƠ N i
2.2.1. Phân lo i tài li u
a. Khái ni m

Phơn lo i tƠi li u lƠ quá trình phơn tích tƠi li u nh m xác đ nh n i dung vƠ
th hi n n i dung đó b ng nh ng kí hi u c a khung phơn lo i c th . Kí hi u nƠy
có th đ n gi n hay ph c t p tùy thu c vƠo n i dung nh ng v n đ mƠ tƠi li u đ
c p.

Hi n nay, trên th gi i có m t s BPL đang đ

c s d ng r ng rƣi đó lƠ

BPL DDC, UDC, BBK…

Hi n t i, TVHN đang s d ng 3 BPL : BPL 19 l p do TV Qu c gia Vi t
Nam biên so n, BPL đ a chí do đ ng chí Lê Gia H i cán b nghi p v TV ch nh
biên, BPL DDC 21 rut gon c a M .
i v i t ng lo i hình tƠi li u khác nhau thì có s phơn lo i khác nhau.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
b. Phơn lo i tƠi li u
Phân lo i tài li u ti ng Vi t
TVHN s d ng BPL 19 l p đ phơn lo i tƠi li u ti ng Vi t
ơy lƠ BPL dùng cho các TV khoa h c t ng h p đ

c xu t b n l n đ u

KIL
OBO
OKS
.CO

M

vƠo n m 1961, d a trên BPL dùng cho các TV đ i chúng c a Liên Xô nh ng
n m 60 có ngu n g c t BPL UDC.
BPL 19 l p g m 2 t p:

T p 1 g m : B ng chính vƠ các b ng ph
B ng chính g m 19 l p

Các b ng ph g m: tr kí hi u hình th c

tr kí hi u đ a lỦ Vi t Nam

tr kỦ hi u đ a lỦ các chơu, các n

c vƠ các đ a danh

tr kí hi u ngôn ng Vi t Nam

T p 2 g m: B ng tra ch đ vƠ h

ng d n sách

Khi ti n hƠnh phơn lo i tƠi li u, cán b TVHN th

ng c n c vƠo tên tƠi

li u, l i gi i thi u, danh m c tƠi li u tham kh o đ xác đ nh n i dung cu n sách.
V i m t s sách có n i dung t ng h p, ph c t p r t khó xác đ nh n i dung thì
cán b x lỦ c n đ c ch

tr

ng, ph n m c l c vƠ ph i đ c toƠn b cu n sách. Có

ng h p phơn lo i không theo n i dung mƠ ch d a vƠo hình th c, ch ng h n

các tác ph m v n h c, bách khoa th , t đi n,..

Ví d 1: Cu n sách có nhan đ : “Trên đ
bình vƠ ti u lu n(1943-1958)”c a
b n.

ng h c t p vƠ nghiên c u: phê

ng Thai Mai do NXB V n h c HN xu t

V y KHPL cua cu n sách trên lƠ 8(V) + 801.5

Ví d 2: Cu n sách có nhan đ : “C s sinh thái h c c a D
Th i do NXB

ng H u

i h c Qu c gia HN xu t b n.

V y KHPL c a cu n sách trên lƠ 57.026.1
Phân lo i báo, t p chí
Công vi c nƠy đ

c th c hi n b i phòng báo, t p chí. TVHN s d ng

b ng ch cái ti ng Vi t đ phơn lo i báo, t p chí,.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Ví d : A ( An ninh nhơn dơn, An ninh Th đô…)
(

i đoƠn k t,

ut ,

i s ng vƠ Pháp lu n…)

K (Khoa h c công ngh , Khoa h c đ i s ng…)
Phân lo i tài li u đ a chí
đ

KIL
OBO
OKS
.CO
M

TVHN s d ng BPL tƠi li u đ a chí đ phơn lo i TL đ a chí. BPL này
c hình thƠnh trên c

s

ch nh biên KPL đ a chí Liên Xô do

G.M.Ambacxumian biên so n đ ng th i có s tham kh o BPL dùng cho kho
sách tong h p c a các th vi n t nh, thƠnh ph do TVQG VN ban hƠnh n m
1978 vƠ 1 s TL tham kh o chuyên ngƠnh khác.

BPL đ a chí nƠy do đ ng chí Lê Gia H i- cán b nghi p v TV ch nh
biên. BPL nƠy đ

c chia lƠm 10 môn lo i chính: t H.1 đ n H.0

H.1: ThƠnh ph HN, Th đô n

c CHXHCN VN. Các qu n, huy n, th xƣ

tr c thu c thƠnh ph . Ch t ch HCM v i
NhƠ n

ng b vƠ nhơn dơn HN.

ng vƠ

c v i nhơn dơn HN.
H.2 :

qu n lỦ đ a ph

ng b thƠnh ph HN. Các
ng.

ng b . Các c quan chính quy n vƠ

oƠn thanh niên C ng s n HCM thƠnh ph HN. Tình hình

chính tr , xƣ h i hi n đ i c a thƠnh ph HN ( t 30/4/1975 đ n nay)
H.3: Thiên nhiên vƠ các ngu n tƠi nguyên thiên nhiên c a thƠnh ph HN.
H.4: Kinh t HN. K ho ch hóa n n kinh t thƠnh ph
H.5:

i s ng KH c a thƠnh ph HN. Công tác v n hóa, giáo d ccuar

thƠnh ph . Công tác báo chí.

H.6: Công tác y t c a thƠnh ph HN. Công tác b o v s c kh e cho nhơn
dơn. Công tác th d c th thao.

H.7: Ngh thu t. Thanh ph HN trong các tác ph m ngh thu t.
H.8:

i s ng v n h c c a thƠnh ph HN. ThƠnh ph HN trong các tác

ph m v n h c. V n h c dơn gian.

H.9: L ch s thƠnh ph HN.

c đi m nhơn ch ng. Các di tích l ch s , các

danh lam th ng c nh c a thƠnh ph .
H.0: TƠi li u v các nhơn v t n i ti ng c a HN ( h p phích nhơn v t)

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Ví d 1: B o t n vƠ phát huy giá tr di s n v n hóa phi v t th Th ng
Long- HƠ N i/ Võ Quang Tr ng// T p chí V n hóa dơn gian.-2007.-s 1.-tr.4-7.
BƠi trích t p chí nƠy s thu c môn lo i H.5
766tr.

c s HN/ Nguy n V n Tơn.-H.: T đi n Bách khoa,2007.-

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Ví d 2: L

TƠi li u trên thu c môn lo i H.9
Phân lo i tài li u ngo i v n
Tr

c đơy TVHN đƣ s d ng BPL DDC 21 rút g n do nhƠ TV h c ng

i

M n i ti ng Melvin Dewey sáng t o.

Tháng 9 n m 2006, n b n DDC 14 b n d ch ti ng Vi t xu t b n đƣ đ
tri n khai

c

t t c các TVVN.

B t đ u t n m 2008 TVHN s d ng BPL nƠy đ phơn lo i TL ngo i v n.
Ví d 1: Cu n sách “ Marketing research” c a David A.Aaker do NXB
Willey xu t b n. KHPL lƠ 658.83

Ví d 2: Cu n sách “ Vocational education: concepts and operations” c a
Calfrey C.Calhoun do NXB Wadsworth xu t b n. KHPL lƠ 370.11
Phơn lo i tƠi li u lƠ m t công đo n khó nên TVHN đòi h i có nh ng cán
b phơn lo i có trình đ ngo i ng t t, có tính c n th n, kiên trì, t m vƠ nhi t
tình trong công vi c.
Trong t

ng lai không xa thay vì s d ng BPL 19 l p, TVHN s áp d ng

BPL DDC n b n rút g n14 đ phơn lo i cho c tƠi li u ti ng Vi t.
d ch ti ng Vi t chính th c có b n quy n; đ
v i các phiên b n khác c a DDC; đ

ơy lƠ b n

c c p nh t vƠ ch nh lỦ m i nh t so

c m r ng vƠ thích nghi v i Vi t Nam. B

sung nh ng m c phơn lo i chi ti t liên quan đ n VN v các ch đ l ch s , đ a
lỦ, dơn t c, ch ngh a Mac-Lênin,

ng phái chính tr , ngôn ng , v n h c.

S d ng n b n DDC 14 s có 1 s
- Các đ m c đ

u đi m sau:

c s p x p theo nguyên t c th p ti n cho nên d nh , d

s dung.
- Các kí hi u đ

c s d ng đ ng nh t b ng m t lo i ch s Arap nên

thu n ti n cho vi c t đ ng hóa tìm tin vƠ chia s ngu n tin.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Bên c nh đó c ng xó nh

c đi m, đó lƠ:

- S phơn nhóm s p x p các l p chính trong dƣy c b n hoƠn toƠn không
ph n ánh đ

c s phát tri n c a th gi i khách quan.

- H th ng kí hi u th p phơn ch đ n 10 l p r t khó cho vi c m r ng

khoa h c.

c v trí x ng đáng cho 1 b môn

KIL
OBO
OKS
.CO
M

khung khi khoa h c phát tri n; không tìm đ
- Tính t tôn dơn t c quá cao, s l

ng kí hi u dƠnh cho M vƠ ph

ng

Tơy quá nhi u so v i các chơu l c khác.
2.2.2. Mô t th m c
Khái ni m

Mô t th m c( biên m c mô t ) lƠ quá trình nh n d ng vƠ mô t 1 TL:
ghi l i nh ng thông tin v n i dung, hình th c, trách nhi m biên so n…c a tƠi
li u trên 1 phi u mô t .

Thông qua vi c mô t s giúp NDT có 1 khái ni m v TL vƠ nhanh chóng
tìm đ

c TL phù h p v i yêu c u c a mình trong h th ng tìm tin truy n th ng

vƠ hi n đ i.

Hi n nay, TVHN mô t TL theo ISBD ( mô t th m c theo tiêu chu n
qu c t ). Mô t TL theo ISBD ( international standard bibliography descriptron)
lƠ đ nh ra 1 tr t t s p x p các vùng vƠ y u t mô t vƠ 1 h th ng kí hi u d u
ph i đ t tr

c các y u t đó.

Theo qui t c ISBD có 7 vùng chính dùng cho mô t sách ngoƠi ra còn có 1
s vùng dƠnh cho các d ng TL khác, chúng đ
xu t b n.

Mô t sách: sách trong TV đ

c đ t ngay sau vùng các y u t

c mô t trên 1 t m phích có kích th

12,5cm * 7,5cm v i 7 vùng mô t nh sau:
a.

vùng 1: Nhan đ vƠ thông tin trách nhi m

b.

vùng 2: Thông tin v l n xu t b n

c.

vùng 3: Thông tin v xu t b n

d.

vùng 4:

e.

vùng 5: Tùng th

c tr ng s l

ng

c lƠ



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
f. vùng 6: Ph chú
g. vùng 7: Ch s ISBN, giá ti n, s l
Nh ng vùng nƠy đ

ng in.

c trình bƠy trên phích mô t theo s đ sau:

Nhan đ chính =nhan đ song song: Thông tin liên

KIL

OBO
OKS
.CO
M

quan đ n nhan đ /thông tin v trách nhi m.-thông
tin v l n xu t b n / thông tin trách nhi m liên
quan đ n l n xu t b n. – ( n i in: nhƠ in ). – s
trang: minh h a; kh sách + t li u kèm theo. – (
nhan đ tùng th )

Ph chú

ISBN. Ki u đóng: giá ti n, s b n

Ví d phích mô t sách 1 t p
D

NG BÁ PH

NG

B o t n vƠ phát tri n các lƠng ngh trong

quá trình công nghi p hóa / D

ng Bá Ph

ng. –

H.: KHXH, 2001 .- 240 tr.

Ví d phích mô t TL ngo i v n

AAKER, DAVIDA

Marketing research / David A. Aaker, V.

Kumar, George S Day. – 6th ed.-NY.: Willey,

1998.-776 p.

Ví d phích mô t TL đ a chí
LÊ D



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
D u tích Th ng Long: HƠ ThƠnh kim tích
kh o / Lê D ; Ngd.: H Viên.- H.: Lao

ng,

2007.- 182 tr.

Khái ni m

KIL
OBO
OKS

.CO
M

2.2.3 Tóm t t n i dung tài li u

Tóm t t lƠ mô t n i dung tƠi li u g c b ng m t bƠi vi t ng n cô đ ng, th
hi n b ng ngôn nh t nhiên. LƠm tóm t t lƠ m t khơu quan tr ng trong XLTL.
Cán b TVHN khi lƠm tóm t t th

ng d a vƠo l i gi i thi u ho c l i nói

đ u, sau đó xem m c l c n i dung. Quá trình nƠy g i lƠ đ c l

t. Cán b TV

không th d a vƠo tên sách đ tóm t t. N u đ c m c l c, h th

ng l y nh ng

ph n l n, ch

ng chính đ tóm t t. Tuy t đ i không đ

c đ a l i nh n xét cá

nhơn c a mình khi vi t tóm t t.
D

i đơy lƠ b n tóm t t đ

Ví d : Dinh d

c convert t ISIS lên trang wed c a TVHN

ng vƠ m th c cho ng

c H i vƠ ông H i ch biên




Biên d ch: Ti u Qu nh



N i xu t b n: TPHCM



NhƠ xu t b n T ng h p TPHCM



N m xu t b n: 2007

Tóm t t n i dung: Cu n sách g m 6 ch
b n ng

th ; các món n m th c d
ng

ng gi i thi u nh ng ki n th c c

i cao tu i c n bi t đ t ch m sóc vƠ b o v s c kh e; m t s ph

pháp t xoa bóp b o v vƠ t ng c
g p

i cao tu i

i cao tu i.

2.2.4.

nh t khóa

Khái ni m

ng s c kh e; d

ng

ng sinh s c kh e vƠ tr

ng

ng sinh theo 4 mùa vƠ đi u tr các lo i b nh th

ng

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
nh t khúa l i m truy c p chớnh c a CSDL. T khúa l t hay c m t
n nh, ngh a c a ngụn ng t nhiờn

c dựng mụ t n i dung chớnh c a

ti li u nh t nh khi cú 1 yờu c u ch a t ho c c m t ú.
TVHN ang s

d ng B t khúa do TVQGVN biờn so n nh t
c biờn so n trờn c s x l, ch n l c v rỳt ra

KIL
OBO
OKS
.CO
M

khoỏcho TL. B t khúa ny

nh ng t phự h p trong s h n 20.000 t khúa t do, t o thnh CSDL sỏch ti ng
Vi t v sỏch n

c ngoi( Anh,Phỏp,

c)

c nh p vo TVQG t 1755-1991.

B t khúa bao g m nhi u ti khỏc nhau, ph n ỏnh tớnh ch t t ng h p
c a v n sỏch TVQG. Nh ng t khúa trong B t khúa

c s p x p theo thụng

tin v n ch cỏi v chia lm 3 ph n:

* Ph n 1: Bao g m cỏc t khúa v n i dung v hỡnh th c TL
* Ph n 2: T khúa tờn nhn v t

* Ph n 3: T khúa a l tờn cỏc t nh, huy n c a VN v c a n
TVHN s d ng cỏc ph

c ngoi.

ng ti n ki m soỏt t nh sau:

* Gi i h n ngh a c a t : khỏc v i t i n thụng th

ng m i 1 t trong B

t khúa ch gi i h n 1 ngh a nh t nh. N u b n thn t ú ch a th hi n rừ thỡ
ph i cú chỳ thớch nờu rừ quy

c c a t ú.

Vớ d : Okinama -Vừ c
Ch m - Dn t c
*

i v i nh ng t ng ngh a khỏc m thỡ ch n t no thụng d ng h n.
Vớ d : Mỏy i n toỏn

Xem: Mỏy tớnh i n t
*

i v i nh ng t ng m khỏc ngh a ( t a ngh a)

c phn bi t b ng

chỳ thớch ho c ph n m r ng.
Vớ d : Mốo

ng v t

Mốo Dn t c

* Tờn 1 s nhn v t

nhau do d ch thu t ( tờn ng

c th hi n d
in

c ngoi)

Vớ d : H Chớ Minh (1890-1969)
DC: Nguy n i Qu c

i nhi u bỳt danh ho c

c vi t khỏc

c quy vo 1 tờn thụng d ng.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Nguy n T t ThƠnh
H Ch T ch
Dicken, Saclo(1812-1870)
DC: Dicken, S

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Dickens, S

* V nguyên t c phơn chia ho c gi nguyên d ng t t h p tuơn th theo
nh ng quy đ nh c a ISO 2788 (tiêu chu n Qu c t h

ng d n xơy d ng vƠ phát

tri n t đi n t chu n đ n ngh a)
Thêm vƠo đó:

+ các t t h p quen thu c thu n ti n cho vi c tìm tin
Ví d : Cách m ng xanh
Ô nhi m môi tr

ng

+ các c m t mang tính c p thi t, n i tr i trong giai đo n hi n nay thu c
các ngƠnh kinh t , lu t pháp, công ngh .
Ví d : Kinh t công nghi p
Lu t hình s

V n h c hi n đ i

+ đ i v i nh ng t g c n

c ngoƠi đ

vƠo các TL tra c u t đi n ho c các ph
t mang tính quy
m it đ

c phiên ơm sang ti ng Vi t c n c

ng ti n thông tin đ i chúng đ ch n 1

c nh m t p trung TL vƠo 1 n i th ng nh t ( các ơm ti t c a

c vi t li n)

Ví d : Axit, acqui, miama

B t khóa do TVQGVN biên so n mƠ TVHN đang s d ng có th lƠm
c s ban đ u đ đ nh t khóa cho các TL ti ng Vi t vƠ ti ng n

c ngoƠi

TVQG vƠ các TV mang tính t ng h p. M t khác nó s lƠ công c h u ích cho
tra c u tìm tin đ i v i CSDL đƣ đ
Ví d :

c t o l p trong h th ng tìm tin c a TV.

T khóa n i dung t A đ n Y theo b ng ch cái
A: An ninh
An ninh Kinh t



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
An ninh Qu c gia
Ánh sáng
Ánh x
T khóa nhơn v t:

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Abel, Nieles Henrich(1802-1829)

Xem: Aben, Nien Henrich(1802-1829)
Aben, Nien Henrich(1802-1829)

DC: Abel, Nieles Henrich(1802-1829)
H Bi u Chánh(1884-1958)
DC: H V n Trung
H V n Trang

T khóa đ a lỦ VN

ph n 1: S p x p theo t nh
A: An Giang
B: B c Ninh

B c Liêu

Gia L

B c liêu

ng

ph n 2: S p x p theo Huy n
AL

i (Th a Thiên Hu )

An Biên (Kiên Giang)

An H i (H i Phòng)

ph n 3: S p x p theo các Chơu
Châu Á
Châu Âu
Chơu
Chơu M

iD

ng. Chơu Úc

2.2.5. óng d u, dán nhãn
a. óng d u
Ngay sau khi TL đ

c b sung v , thao tác đ u tiên mƠ cán b x lỦ ph i

th c hi n lƠ đóng d u lên TL.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
M i lo i hình TL có 1 cách đóng d u. Chúng khác nhau v lo i d u vƠ s
l

ng d u đ

c đóng trên m i lo i TL

* Sách, t li u
D u “ Th vi n HƠ N i” đ

c đóng vƠo trang tên sách, t i kho ng gi a

Ví d :

i c a trang th 17.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c a tên TL vƠ tên NXB vƠ góc phía d

Th vi n HƠ N i
1999/80732

Trang tên sách có đóng 2 lo i d u:
D uđ

c đóng

góc trên cùng bên ph i cu n sách
8(V)

M

H404

8(V) : V n h c Vi t Nam
M

: TƠi li u kho m

n

H404T: Tr kí hi u tên tác gi TL
D uđ

c đóng

trang th nh t vƠ trang th 17 c a cu n sách
Th vi n HƠ N i
1998/76412

1998 : TL xu t b n 1998

76412 : s đ ng kí cá bi t
* Báo, t p chí

TV ch đóng d u vƠo trang bìa mƠ không dán nhƣn. Vì báo, t p chí đ
x p trên giá theo th t b ng ch cái.

Th vi n HƠ N i
Phòng Báo

* TL đ a chí

c



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Trong trang tờn sỏch c ng
sỏch v t li u

ch d u cú 2

c úng 2 lo i d u. Tuy nhiờn cú khỏc v i

ng vi n.

Vớ d :
c úng d u

KIL
OBO
OKS
.CO
M

+ gúc trờn cựng bờn ph i trang tờn sỏch
C

H43

464

H431 : kinh t H N i
C : kho a chớ

464 : tr kớ hi u tờn TL

trang tờn sỏch v trang th 17

Th vi n H N i
HVL/ 1962

HVL : sỏch v HN kh Vi t l n
1962 : s ng kớ cỏ bi t

ngh a c a vi c úng d u : úng d u cho TL s giỳp cho vi c ki m soỏt
TL c a TV. Vi c úng d u cho m i TL s ch ng t TL ú thu c quy n s h u
c a TV.

ng th i giỳp cỏn b TV d dng nh n bi t

c n u TL b xộ hay b

th t l c, b m t

Yờu c u : khi úng d u, ng

i cỏn b nờn chỳ úng d u

c y ,

chớnh xỏc, cn i sao cho m b o tớnh th m m , trỏnh vi c úng nh m v trớ
c a m i lo i d u.

b. Dỏn nhón

B t k TL no c ng ph i

c dỏn nhn b i trờn nhn ch a ng 1 s

thụng tin c n thi t lm c s cho vi c t ch c, s p x p kho TL, b o qu n TL v
vi c tra tỡm TL c a NDT.
TVHN ang in v dựng 5 lo i nhn

c kớ hi u nh sau:



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
*

(

* M (

c)
cm )

(M )

* C

( a chí)

* TN

(Thi u nhi)

KIL
OBO
OKS
.CO
M

*M

Trên m i lo i nhƣn g m có nh ng y u t :
* Tên c quan

* Kí hi u nhƣn

* Kí hi u môn lo i, kh c TL

* S đ ng kí cá bi t, tr kí hi u tên tác gi , tên TL
Ví d : TL đ c trong kho đóng (

)đ

Th vi n HƠ N i
VL

24547

c x p theo s

KCB



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
TL đ c trong kho m ( M ) đ

c x p theo KHPL

Th vi n HƠ N i

M

8(V)

KIL
OBO
OKS
.CO
M

H805A

TL trong kho m ( M) đ

c dán nhƣn:

Các kí hi u c a TL trong kho TVHN:

VL : Vi t l n ( TL ti ng Vi t kh l n h n 19cm )
VV: Vi t v a ( TL ti ng Vi t kh v a 19cm )
VN : Vi t nh ( TL ti ng Vi t kh nh d
TL đ a chí

Th vi n HƠ N i

i 19cm)

C

HVL
1962

Cách th c dán nhƣn:

- Dán 1 nhƣn / 1 đ n v TL
- N u TL đ
b ph n đó

c s p x p vƠo b ph n nƠo thì dán lo i nhƣn có kí hi u c a

Riêng tƠi li u ngo i v n chúng tôi không đ

c ti p c n trong quá trình

kh o sát th c t t i TVHN. Vì di n tích ho t đ ng c a TVHN bên Khu di tích

ThƠnh c quá ch t h p nên phòng ngo i v n t m th i ng ng ph c v , vì th
chúng tôi không quan sát đ
này.
Yêu c u:

c cách đóng d u, dán nhƣn đ i v i lo i hình tƠi li u

- dán nhƣn trên trang bìa vƠ sát mép gáy c a TL.
- nhƣn c n dán ngay ng n, không b l ch vƠ nh n nhúm.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
2.2.6. X lý phi u ti n máy
Sau khi đƣ hoƠn thƠnh các công đo n trên, cán b XLTL s ti n hƠnh x
lỦ phi u ti n máy hay g i lƠ l p b n khai các TL. ơy lƠ b
y u d li u c a TL tr

c chu n b tr

c các

c khi nh p chúng vƠo máy đ t o ra các CSDL.

đang đ

KIL
OBO
OKS
.CO

M

TVHN đƣ l p nh ng b n khai trên theo đúng quy t c mô t ISBD vƠ BPL
c s d ng t i TV.

Sau đơy lƠ ví d v cách đi n b n khai c a TV dùng cho vi c nh p d li u
sách, TL ngo i v n…

2.2.7. Nh p và xây d ng CSDL
a. Nh p CSDL

Sau khi đƣ đi n xong phi u ti n máy, cán b x lỦ s ki m tra l i vƠ ti n
hƠnh nh p tin. Nh p tin lƠ đ a nh ng d li u đƣ đi n trong phi u ti n máy vƠo
các tr

ng đƣ đ nh tr

c trong máy tính. Hi n nay, TVHN đang s d ng ph n

m m CDS/ISIS đ qu n lỦ vƠ t ch c CSDL c a TV.

ơy lƠ công vi c trong quá trình XLTL có s d ng máy tính. Vì v y đòi
h i ng

i nh p máy ph i có s c n th n đ th c đúng nh ng quy t c, quy đ nh

chi ti t khi nh p d li u vƠo các tr

ng t

ng ngcuar ph n m m ng d ng.

Công vi c nƠy đòi h i tính chính xác r t cao vƠ s n ph m t o ra có nh h

ng

l n t i k t qu c a quá trình XLTL c a TV. Vì v y ph i ki m tra l i toƠn b d
li u đƣ nh p r i m i ti n hƠnh in phích.
b. Xây d ng CSDL

CSDL lƠ t p h p các DL c a TL. Chúng có liên quan v i nhau v m t n i
dung vƠ hình th c c a TL.
CSDL đ

c t o nên b i các bi u ghi vƠ đ

li u. H th ng nƠy bao g m các ch

c qu n lỦ b i 1 h qu n tr d

ng trình qu n lỦ, khai thác thông tin t

CSDL, c p nh t vƠ s a đ i DL trong bi u ghi c a CSDL.
Xơy d ng CSDL lƠ công vi c TVHN th

ng lƠm nh m l u tr vƠ qu n lỦ

d li u v v n TL c a TV. ơy lƠ công vi c không đ n gi n đòi h i cán b th c
hi n ph i có trình đ tin h c, bi t t ch c b o qu n, duy trì CSDL.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
n nay TVHN đƣ xơy d ng đ

c 6 lo i CSDL ( trên 130.000 bi u ghi )

đ ph c v b n đ c tra c u thông tin trên máy. C th :
a)
b)

Sách : 56.000 bi u ghi ( sách kho đ c )
a chí : 5.000 bi u ghi ( sách kho đ a chí )
Ngo i v n : 15.234 bi u ghi ( sách ti ng Anh, ti ng Pháp)

d)

Th m c : 28.700 bi u ghi ( bƠi trích đ a chí HN)

e)

B n đ c : 7.000 bi u ghi ( qu n lỦ b n đ c)

f)

B sung : 20.000 bi u ghi ( qu n lỦ đ u vƠo c a th vi n)

KIL
OBO
OKS

.CO
M

c)



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
CH

NG 3: M T S
CỌNG TÁC X

NH N XÉT, ÁNH GIÁ VÀ KI N NGH V
Lụ TÀI LI U T I TH

VI N HÀ N I

3.1. M t s nh n xét chung
Nhìn l i ch ng đ

ng h n 50 n m xơy d ng vƠ tr

ng thƠnh m c dù tr i

KIL
OBO
OKS
.CO
M

qua nhi u khó kh n vƠ th thách nh ng đ n nay TVHN có quy n t hƠo v
nh ng thƠnh qu mƠ mình đ t đ

c trên m i m t ho t đ ng. TVHN đƣ góp ph n

to l n vƠo s nghi p xơy d ng, b o v vƠ phát tri n v n hóa Th đô, nh t lƠ đáp
ng nhu c u đ c,sách báo, nghiên c u vƠ gi i trí ngƠy cƠng cao c a nhơn dơn
Th đô.

kh ng đ nh đ

c v trí vƠ có nh ng b

c phát tri n nh ngƠy hôm nay,

TVHN đƣ có nh ng n l c không ng ng trong m i ho t đ ng nói chung vƠ đ c
bi t trong công tác XLTL nói riêng. XLTL, xét v ph

ng di n t ng th ch lƠ 1

khơu trong qui trình nghi p v c a TV xong l i có vai trò h t s c quan tr ng.
3.1.1. Nh ng thu n l i

Trong nh ng n m qua, TVHN đƣ vƠ đang c g ng r t nhi u đ hoƠn thi n
vƠ phát tri n h n n a các ho t đ ng c a mình vƠ đ c bi t quan tơm đ n công tác
XLTL.

TVHN luôn t p trung nơng cao trình đ chuyên môn, ngo i ng , tin h c
cho cán b TV.

n nay, TVHN đƣ đƠo t o đ

c 1 đ i ng các b XLTL lơu

n m, có r t nhi u kinh nghi m vƠ có trình đ chuyên môn v ng vƠng trong ho t
đ ng nƠy.

V ki n th c tin h c thì đ

c nơng cao rõ r t. Vì th cán b XLTL có th

s d ng thƠnh th o các thao tác trong quá trình XLTL.

Hi n nay, TVHN đang s d ng ph n m m CDS/ISIS đ l u tr vƠ qu n
tr toƠn b CSDL t o đi u ki n thu n l i cho vi c tra c u tìm tin trên máy, mang
l i hi u qu cao vƠ t o s th ng nh t trong XLTL, ti t ki m th i gian công s c
cho ng

i cán b .

3.1.2. Nh ng khó kh n
Bên c nh nh ng thu n l i nói trên thì TVHN còn g p nh ng khó kh n
sau:



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
- Hi n nay TVHN ang s d ng 3 BPL phn lo i TL, khụng cú s
th ng nh t.

- Phũng bỏo, t p chớ ch a cú dỏn nhn d n n vi c ki m soỏt cho cỏn b
cũn khú kh n.
nh ng s l

i ng cỏn b c a TV m c dự l nh ng ng

i cú trỡnh chuyờn mụn

KIL
OBO
OKS
.CO
M

-

ng cỏn b cú trỡnh vờ ngo i ng thnh th o l r t ớt.

- Trong khi ch d ỏn xy d ng TV t i 47 B Tri u, TVHN hi n nay ang
ho t ng t i 19 Nguy n Tri Ph

ng. T i y CSVCKT cũn nghốo nn.

3.2. Nh ng ki n ngh

Qua nghiờn c u th c ti n ho t ng XLTL v th c tr ng ho t ng c a
TVHN.

TVHN t

c m c tiờu ra v hon thnh t t ch c n ng c a 1

TV thỡ TVHN c n ph i ra nh ng bi n phỏp kh c ph c khú kh n:
- C n th ng nh t v c i ti n cỏc thao tỏc k thu t trong ho t ng XLTL.
+ th ng nh t s d ng 1 BPL phự h p v i tỡnh hỡnh ho t ng c a t
n

c c ng nh th c ti n ho t ng c a TVHN.

+ phũng bỏo, t p chớ c n cú dỏn nhn vi c ki m soỏt c ng nh s p x p
trờ giỏ

c thu n ti n v d dng.

- o t o cỏn b XLTL

TVHN c n t o nhi u c h i cỏn b XLTL
mỡnh, th

c phỏt huy kh n ng c a

ng xuyờn g i cỏn b i h c cỏc l p tin h c bờn ngoi, nng cao trỡnh

ngo i ng cho cỏn b TV v i cỏc th ti ng khỏc nhau.
- T ng c

ng trang thi t b cho vi c XLTL.

TVHN c n trang b thờm mỏy tớnh v 1 s thi t b ngo i vi m nh
xy d ng v qu n tr CSDL, ng th i ph c v tra c u tỡm tin c a b n c.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
K T LU N
TVHN lƠ 1 TV khoa h c t ng h p v i v n TL đa d ng, phong phú, đáp
ng đ y đ nhu c u c a b n đ c đ m i l a tu i, trình đ …

TV ho t đ ng

ngƠy 1 hi u qu h n, c n có s quan tơm vƠ đ u t thích đáng nhi u h n n a c a

KIL
OBO
OKS
.CO
M

các B , Ban ngƠnh liên quan. Vi c xơy d ng 1 TVHN hi n đ i “1 tòa nhƠ 9 t ng
nguy nga,, tráng l ”

47 BƠ Tri u lƠ 1 b

c phát tri n v

t b c trong ti n trình

h i nh p đ ti n t i k nguyên c a công ngh thông tin, xƣ h i thông tin.
H n 50 n m xơy d ng vƠ tr

ng thƠnh, TVHN đƣ góp ph n to l n vƠo s

nghi p xơy d ng, b o v vƠ phát tri n v n hóa Th đô.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
1)

V V n S n. Giáo trình Biên m c mô t .-H.: HQG,2000.-284tr

2)

Tr n Th QuỦ.

3)

ng bƠi gi ng môn Phơn lo i vƠ t ch c m c l c

KIL
OBO
OKS
.CO
M

phơn lo i.

c

Nguy n Minh Hi p ( Cb), Lê Ng c Oánh, D

ng Thúy H

ng, T ng

quan khoa h c thông tin vƠ th vi n.-HCM.: HQG, 2001.- 179 tr.
4)

B v n hóa – Thông tin v th vi n, các th vi n vƠ Trung Tơm

Thông Tin – Th vi n

Vi t Nam

5)

Tr n Th QuỦ.

c

6)

Nguy n Th

7)

Lê Gia H i. B ng phơn lo i đ a chí cho th vi n HƠ N i.

Ơo.

ng bƠi gi ng môn thông tin h c đ i c

c

ng bƠi gi ng môn x lí thông tin

ng