Anh chị hãy làm rõ nội dung những chữ “Công - Dung - Ngôn - Hạnh” và sau đó dùng những câu ca dao

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Anh ch hãy làm rõ n i dung nh ng ch “Cơng - Dung - Ngơn - H nh” và sau
đó dùng nh ng câu ca dao, nh ng câu t c ng , nh ng câu truy n l ch s đ
i ph n

OBO
OK S
.CO
M

ch ng minh cho b n đ c tính trên c a ng

BÀI LÀM

Trong xã h i Vi t Nam và nh t là
x a kia, hình nh c a ng

i ph n ln đ

trong xã h i phong ki n Trung Qu c
c kh c ho n i b t v i nh ng ph m

ch t t t đ p, ngồi vi c th c hi n cu c s ng Tam tòng “T i gia tòng ph , xu t
giá tòng phu, phu t tòng t ”, ng

i ph n còn h i t đ y đ trong mình b n

đ c tính cao đ p nh t khơng th thi u đó là t đ c “Cơng - Dung - Ngơn H nh”. C ng chính vì đ
nh ng ng

c h i t đ y đ nh ng đ c tính trên mà hình nh c a

i ph n ln ln đ

ph n ln ng i sáng tr

c tơn vinh q tr ng. Hình nh nh ng ng

c m i th i đ i và đã đi vào th ca, s sách đ

i

c ngàn

đ i ghi nh . Có th nói t đ c là hình nh m u m c là nh ng đ c tính q báu
là ni m t hào c a gi i ph n trong b t k m t xã h i nào, m t th i đ i nào.
Th t v y, sinh t là quy lu t c a t o hố đã ban cho con ng
trong cái quy lu t y đ có đ

c m t cu c s ng t t đ p thì con ng

i, nh ng
i ln ln

v n đ ng, bi n đ i và phát huy kh n ng c a mình , đ ch ng ch i v i t nhiên,
v i cu c s ng đ khơng ng ng v
trong xã h i đ
ng

c kh ng đ nh

n lên. N u nh đ a v c a ng

ch c v và quy n l c,

i ph n l i kh ng đ nh mình v ph

i nam gi i

cơng danh, thì nh ng

ng di n, l i s ng đ o đ c và ph m

giá t t đ p c a mình. Qua nh ng bài ca dao, nh ng câu t c ng , nh ng câu

KIL

chuy n l ch s , chúng ta b t g p hàng ngàn hàng v n nh ng g
bi u, nh ng t m g

ng m t tiêu

ng đi n hình, t h đã tốt lên nh ng đ c tính, nh ng ph m

ch t cao c . Có th nói t đ c “Cơng, Dung, Ngơn, H nh” đã g n li n v i tính
cách c a ng
đ

i ph n , nó đã là b n ch t và n sâu vào ti m th c c a h , và khi

c sinh ra v i thiên ch c là ng

tính đó.

i ph n thì h khơng th thi u nh ng đ c



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Cụng l m t trong b n c tớnh cao c trờn ó

c nh ng ng

i ph

n th c hi n r t hon h o trong cu c s ng gia ỡnh v xó h i.
Cú th núi cụng vi c ch m súc ch ng con l thiờn ch c b m sinh
i ph n , khụng qi cú th th c hi n

nh h

c chu ỏo v v n ton

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c a ng

c, chớnh vỡ v y ng
Nh ng ng

i x a th

ng cú cõu :

i th t ỏy l ng ong

V a khộo chi u ch ng l i khộo nuụi con

Trong cu c s ng gia ỡnh, chỳng ta khụng th ph nh n v trớ quan
tr ng c a ng
ng

i v , ng

i luụn gỡn gi

i m , chớnh h l ng

i i u ho cu c s ng, l

cho h nh phỳc c a gia ỡnh, h

l ng

i bi t ch u

ng, bi t hi sinh t t c vỡ ch ng con. V kh ng nh v trớ quan tr ng
c a ng

i m trong gia ỡnh ụng cha ta ó cú cõu.
V ng n ụng qu nh nh

V ng n b qu nh b p

N u nh ng
n



c coi nh

i n ụng

bi u t

c coi l tr c t trong nh thỡ ng

ng c a s

h nh phỳc no m c a giaỡnh ú,

nh ng cụng vi c n i tr , b p nỳc, ch m súc con cỏi t
nh t bỡnh th

ng ch ng nh nh

ng nh ng l i cú m t ý ngh a h t s c cao c . Th

cú ai ch m súc con cỏi h n ng

i ph

i m v y nờn ng

i ta th

h i r ng

ng núi :

M t tr i khu t nỳi con chỳi lũng m
Hay

V ng cho n c m v i cỏ

V ng m vỏc giỏ i xin

Qua ú ó th hi n r ng nh ng cụng vi c tuy nh
nh ng cú y s m ang, ch u khú c a ụi tay ng
luụn bi t kiờn nh n, bi t ch u ng b
ng

i ph n c ng lm

m i lm
bi th th

bộ bỡnh th

ng

i ph n . H luụn

n tr i v i cu c s ng, nh ng

c nh ng vi c cao c m khụng ch cú nam gi i

c. Chỳng ta b t g p hỡnh nh ng
ng v .
Quanh n m ki m

n

mom sụng
1

i v c a Tỳ X

ng trong



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Nuụi l n con v i m t ch ng
L n l i thõn cũ khi quóng v ng
Eo xốo m t n

c bu i ũ ụng.
i c ó hỡnh dung hỡnh nh c a

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Sau khi c b n cõu th trờn, ng

m t thi u ph m nh kh nh y u t nh ng l i ch a y s m ang t n t o
c a m t ng

i v , m t ng

i m . M t mỡnh ph i b

n tr i v i cu c s ng

m u sinh ph i gỏnh trờn ụi vai nh bộ gỏnh m t gỏnh n ng gia ỡnh.
V y m ng

i ph n

y v n soay s nuụi l m con v i m t ch ng

m khụng m t ti ng than phi n, qu l m t s

t n t o, m t s

hy sinh

th m kớn y cao c .

Cu c s ng gia ỡnh c a m i chỳng ta, v i s ch m súc c a ng
m , ng

i v hng ngy t

c a ng

i ph n

ng ch ng nh r t bỡnh th

ng nh ng hỡnh nh

trong gia ỡnh l khụng th thi u v ng dự ch l m t

giõy lỏt. C ng chớnh vỡ v y m trong bi th V
ph i th t lờn.

i

i thi s Th Hựng ó

Em i v ng

Nh hoang tn giỏ l nh

Con m i ch i quờn b b a c m chi u
M t l nh th y ton l ỏ

B p ch ng ch ton nh ng n i niờu

Em i v ng

Anh cụ n bu n t i

Cú m t mỡnh phũng v ng ng t nh t

Con l n theo ch ng, con sau theo b n

Thui th i c n phũng tr ng tr i b v
Em i v ng

ờm ụm ch n trũng tr c

Ngy ó di ờm thao th c di h n
V i cho anh kh
C b v cỳ l kh th ny
2



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Khi xa em
Anh t t cùng n i kh

Thi u m t ng

i r t v - là em”
i v ng

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Khơng ch kh ng đ nh trong vai trò là m t ng
đang, ch m ch trong cơng vi c gia đình, ng
kh ng đ nh mình trong cơng vi c xã h i.

i ph

i u này đ

n

im đ m

còn th

hi n,

c th hi n rõ qua

hình nh c a Bà Tr ng và Bà Tri u vì c m thù l gi c xâm l ng c m thù

b n ác đ c đã gi t ch ng, Hai bà đã ph t c đ ng lên đánh đu i l gi c
tàn ác giành l i đ c l p cho dân t c.
Còn t ng th i hi n đ i ng

Trà Vinh

Ch Hai l m t n q

Thái Bình”

i c n cù ch u th

ng gi i vi c n

c đ m vi c nhà, nh ng con

ng ch u khó đ hồn thành cơng vi c c a mình

trong gia đình và trong xã h i. H
c

c th y hình nh :

“Cơ Ba d ng s q

ó là nh ng t m g
ng

i ta l i đ

là nh ng con ng

i anh d ng kiên

ng hiên ngang b t khu t trong chi n tranh và tiêu bi u là hình nh ch

Út T ch v i câu nói đ y d ng khi :

“Còn cái lai qu n c ng đánh”

Hay hình nh c a ch Võ Th Sáu v n hiên ngang b t khu t khi đi
gi a hai hàng lính ra pháp tr

ng, ch v n ung dung m m c

i.

Và còn bi t bao nh ng bà m , nh ng anh hùng khác n , h âm th m
c ng hi n cho T qu c, h chi n đ u m t cách th m l ng và hi sinh m t
cách th m l ng, h th t cao c bi t bao, th t v đ i bi t bao. H là nh ng
t mg

ng chói lồ là nh ng ngơi sao l p lánh trên b u tr i và h đã th c

hi n thiên ch c “Cơng” c a mình m t cách hồn h o nh t.
Khơng ch kh ng đ nh mình trong các cơng vi c gia đình và xã h i.
Ng

i ph n còn t hào v chính b n thân h , v dung nhan, s c đ p c a

mình, cái mà t o hố đã ban cho. V y nên m t t ng nh ng ph m ch t, đ c
tính c a ng

i ph

n

là ph i bi t gi

gìn, ch m sóc và bi t phát huy

nh ng nét dung nhan c a mình, là m t ng
3

i ph n , m t ng

i v ph i



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
bi t ch m súc s c p cho chớnh mỡnh v ph i bi t nõng l u quý tr ng
i u ú. Chớnh vỡ s

nõng l u, bi t quý tr ng v ch m súc s c p c a

mỡnh m ó cú bi t bao nhiờu ph

n

ó

c ghi trong s

sỏch trong

KIL
OBO
OKS
.CO
M

nh ng truy n thuy t v v p tuy t m c a mỡnh. Cựng v i s m ang,
c n cự, thỏo vỏt trong cụng vi c thỡ v p cũn l m t nhõn t tụn vinh
ng

i ph n , i u ỏng chỳ ý

õy l v p c a ng

i ph n khụng

ch l v p n gi n v m t hỡnh th m h cũn p c v trớ tu v nhõn
cỏch v o c.
p nh

cụ T m v i v p hi n d u trong chuy n c tớch ó lm

cho vua ph i say m, hay p nh nng M L

ng v i v p nh hoa,

tớnh n t hi n d u, cũn nng Tõy Thi thỡ v p c a nng
l m t v p tuy t th giai nhõn.

c c m nh n

ú u l nh ng v p hon m , v

p ụn h u m i i khụng th no quờn. Cũn v i Nguy n Du thỡ v
p cũn

c h i t c ti v s c ú l s hon h o c a con ng

ụng l M

i phõn v n m


i.

u lũng hai

T Nga

Thuý Ki u l ch em l Thuý Võn

Mai c t cỏch tuy t tinh th n

M i ng

im tv m

i phõn v n m

i

Võn xem trang tr ng khỏc v i

Khuụn tr ng y n nột ng
Hoa c

Mõy thua n

i n nang

i ng c th t oan trang

c túc tuy t nh

ng mu da

Ki u cng s c s o m n m

So b ti s c l i l ph n h n.

Lan thu thu nột xuõn s n

Hoa ghen thua th m li u h n kộm xanh.
M t hai nghiờng n

c nghiờng thnh

S c nh ũi m t ti nh ho hai
Thụng minh v n s n tớnh tr i
4

i m theo



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Pha ngh thi ho đ mùi ca ngâm”.
Th t v y ch b ng m t đo n th
đ

c tồn b

ng n mà Nguy n Du đã th hi n

v đ p hồn m c a hai nàng Ki u, đó là m t v đ p tinh

KIL
OBO
OKS
.CO
M

khơi, m t v đ p trong tr ng c v m t hình th và trí tu . Hai nàng Ki u
hi n nên tr

c m t ng

s c và tài,

h h i t đ y đ nh ng dung nhan đ s ng đáng là m t m

nhân.

i đ c v i nh ng nét ch m phá hài hồ đ c s c v

Ngồi nh ng nét đ p v tài s c đ
ph m v n, th , v đ p cao c c a ng

c kh c ho , th hi n t ng các tác

i ph n còn đ

tác ph m h i ho , đó là nh ng pho t

ng, nh ng b c tranh vơ cùng q

giá th hi n nh ng nét đ p tuy t m c a ng
n hay nh ng b c tranh mà ng

c th hi n qua các

i ph n . Nh t

i ta có th chiêm ng

ng th n v

ng hàng gi khơng

bi t chán : b c tranh nàng Betsable c a R mbr ng, b c nàng trình n , tr
th và n thánh An c a Lêơn na đ Vanhxihay b c tranh ng
xinh đ p c a Raphaen… có th nói đó là nh ng v
ng

n

đ p tuy t v i c a

i ph n mà t o hố đã ban t ng, nh v y cái đ p c a ng

là cái đ p cao c , cái đ p b t di t, nó tr

i làm v
i ph n

ng t n v i th i gian và khơng

bao gi b m t đi, b i đó là s k t h p hài hồ gi a cái đ p hình th và cái
đ p trí tu , tài n ng.

Bên c nh s c đ p và tài n ng ng
cách n nói ng x v i m i ng
nh n nh n, khiêm nh
Ng

i ta th

i mà

i ph n còn th hi n mình qua

đây là nh ng l i n ti ng nói nhã

ng và d u dàng.

ng có câu

“Chim kh n hót ti ng r nh rang

Ng

i khơn nói ti ng d u dàng d nghe”.

Th t v y, m t trong b n đ c tính q báu h i t trong ng
là “Ngơn” đó là nh ng ngơn t , c

i ph n

ch khéo léo c a mình trong cu c

s ng. H khơng ch đ p v hình th , đ p v trí tu mà h còn đ p c trong
ngơn ng . Chúng ta th

ng hình dung ra hình nh c a nh ng ph n v i

5



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
v y u đi u th

t tha v i s

d u dàng đáng m n và nh ng l i nói ng t

ngào đ m th m v i ch ng con và s

ng x ph i đ o v i cha m ơng bà.

Nguy n Du đã th hi n đi u này qua m t câu th

di n t ngơn t

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c a Th Vân :

“Mi ng c

i ng c th t đoan trang”

Khơng nh ng ch bi t n nói d u dàng d nghe mà trong cách
x ng

i ph n c ng th t m m m ng và linh ho t v y nên ng

có câu :

ng

ix am i

“Ch ng nóng thì v b t l i

C m sơi nh l a khơng đ i nào khê”.

Hay

“Mơt khen đi đ ng nh nhàng

Hai khen n nói d u dàng d nghe”.

T t c nh ng đi u trên đã kh ng đ nh m t l n n cách n nói ng x
khéo léo c a ng

i ph n qua đó h đã th hi n lên m t v đ p tuy t v i

trong tâm h n c a m i ng

i.

Ngồi các đ c tính “cơng, dung, ngơn” thì m t đ c tính n a mà
ng

i ph

n

khơng th thi u đó là ph m ch t, ti t h nh, ph m h nh.

“H nh” là y u t là ph m ch t t t đ p nh t, nó cao q thiêng liêng th
hi n lên t m lòng chung thu son s t c a ng

i ph n đ i v i ch ng v i

con, đ i v i cha m mình. M t trong nh ng hình nh bi u hi n cho đ c
tính trên đó là hình nh c a nàng Tơ Th .

Chúng ta b t g p hình nh c a m t ng

i ph n b ng con đ ng đ i

ch ng v i m t ni m tinh son s t, m t t m lòng thu chung, mong m i m t
ngày ch ng mình s tr v . Nh ng ngày ngày qua đi ch ng nàng đã khơng
kia v n đ ng đó và đã hố đá. Hình t

ng c a

nàng Tơ Th đã th hi n m t s thu chung son s t c a m t ng

i v nó

tr

v và ng

i ph n

th hi n m t t m lòng cao c c a ng

i ph n đ nh thách th c v i th i

gian v i cu c đ i.

6



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Cũn trong chuy n Tr
m t c nh r t ộo le.

ng Viờn ng

i c ó

c ch ng ki n

ú l khi hai m con dõu a nhau i tỡm con v

ch ng c a mỡnh l chng Tr

ng Viờn nh ng trong m t ờm ngh trong

ng

i : Ng

i m gi ó núi v i con dõu cho b

qu , nh ng ng
cụ

KIL
OBO
OKS
.CO
M

m t cỏi hang h ó g p m t con qu v nú ũi xộ n th t m t trong hai
c th m ng cho

i con dõu kia ó ụm m ch ng khúc v núi r ng hóy

c n p mỡnh cho qu d cũn m hóy i tỡm chng Tr
Qua nh ng hnh ng cao c trờn c a c hai ng

ng Viờn

i ó th hi n nhõn

ph m o c, th hi n nờn t m lũng cao c dỏm hy sinh m ng s ng c a
mỡnh b o v cho nhau v chớnh hnh ng cao th
v c m hoỏ
hai m con

c con qu v k t thỳc chuy n l vi c con qu ó tha cho

C ng xu t phỏt t
c a ng
m t ng

ng ú ó tỏc ng

lũng thu chung, t m lũng s t son m hỡnh nh

i ph n trong s tớch tru cau ó th hi n õy l m t ng
i ch chung thu , cao c . ú l hỡnh

nh ng

ig v

ỡv ,
i tỡm

ch ng v em c a mỡnh v ó n ch bờn c nh m t t ng ỏ v m t cõy
thõn th ng ú chớnh l ch m ng

i em v ng

ỡ ch ng ó hoỏ thnh v

cụ c ng hoỏ thnh m t lo i cõy leo qu n quýt quanh cõy thõn th ng o
i u ú mu n núi lờn r ng khi h s ng l v ch ng l ch em thỡ khi m t
i c ng s qu n quýt bờn nhau th hi n t m lũng chựng thu c a mỡnh.
Cũn v i Nguy n Du ph m ch t bi u hi n
ph n

l tỡnh c m o c l th hi n

cha m .

ch

H nh c a ng

i

c t m lũng hi u th o i v i

Thụng qua hnh ng bỏn mỡnh chu c cha c a Thuý Ki u, Nguy n
Du mu n kh c ho lờn chõn dung c a ng
ki n x a kia, ng

i con gỏi m

i ph n

trong xó h i phong

õy l Thuý Ki u ó t b t t c k c

m i tỡnh p v i Kim Tr ng lm trũn ch

hi u v i cha m , õy

khụng nh ng h l m t hnh ng cao c m t c tớnh trung hi u m cũn
l m t hnh ng y ph m h nh c a ng

7

i ph n .



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Còn trong v n h c th i hi n đ i hình nh ch D u m t ng

ì ph n

nghèo túng đã ph i bán con và chó đ có ti n c u ch ng nh ng “trong
m t đem m a to gió l n tên quan c đã mò vào bu ng cua ch …” Nh ng
c ti t h nh ch đã đ y tên quan c ra và ch y ra ngồi. Ch D u

KIL
OBO
OKS
.CO

M

đ gi đ

đã khơng vì nh ng đ ng ti n mà đánh m t nhân ph m, ph m giá c a
mình.

Có th nói t m lòng thu chung, đ o đ c cao c c a ng
ln là m t ph m ch t t t đ p nó ln đ

i ph n

c th hi n và to sáng trong

m i hồnh c nh.
Nh ng ng

i ph n bé nh kia l i làm lên nh ng đi u vơ cùng to

l n cao c , h th hi n trong s hài hồ c a Cơng - Dung - Ngơn - H nh
đó là nh ng đi u mà đ
b t c

c h i t trong t t c nh ng ng

m t xã h i nào m t th i đ i nào c ng đ

nh ng cơng vi c mà h làm th

i ph n

mà

c kh ng đ nh: đó là

ng ngày là nh ng nét đ p tuy t m mà t o

hố đã giành riêng cho h : Là nh ng hành đ ng, c ch , l i n ti ng nói
chu n m c, t nh , là s thu chung son s t là ph m ch t đ o đ c. T t c
đã làm nên nh ng ng

i ph n hồn h o, nh ng ng

8

i ph n v đ i.