Bài giảng Hướng dẫn viết tiểu luận cuối khóa chương trình bồi dưỡng KTQLNN ngạch chuyên viên

HƯỚNG DẪN
VIẾT TIỂU LUẬN
CUỐI KHÓA CHƯƠNG TRÌNH
BỒI DƯỠNG KTQLNN
NGẠCH CHUYÊN VIÊN
Tháng 11 - 2014


I. Một số vấn đề chung về tiểu
luận giải quyết tình huống QLNN
1. Tình huống QLNN là gì?
Tình huống QLNN là một sự kiện, vụ việc xảy
ra trong đời sống xã hội đòi hỏi cơ quan, cán bộ,
công chức có thẩm quyền, trách nhiệm phải xem
xét, phân tích tìm ra phương án giải quyết nhằm
thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà
nước


2. Mục đích, yêu cầu của việc
viết tiểu luận theo tình huống








Kiểm tra, đánh giá kiến thức cơ bản của học viên
sau khóa học bồi dưỡng

Kiểm tra, đánh giá kỹ năng của học viên về phân
tích, giải quyết các tình huống phát sinh trong
hoạt động quản lý nhà nước
Giúp học viên nắm vững và vận dụng đúng đắn,
hợp lý đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của nhà nước vào giải quyết các
vụ việc, tình huống cụ thể trong thực tiễn
Cung cấp những kinh nghiệm, đề xuất những
kiến nghị cho cấp có thẩm quyền để nâng cao
hiệu lực và hiệu quả QLNN


II. Cấu trúc chung của tiểu luận
tình huống
Mở đầu
I. Mô tả tình huống
II. Phân tích nguyên nhân và hậu quả từ tình
huống
III. Xác định mục tiêu xử lý tình huống
IV. Xây dựng, phân tích và lựa chọn phương án
giải quyết tình huống
V. Lập kế hoạch tổ chức thực hiện phương án giải
quyết tình huống
VI. Kết luận và kiến nghị, đề xuất (nếu có)


III. Trình tự và nội dung viết tiểu luận
tình huống

1. Phần mở đầu


Phần này nhằm thể hiện sự cần thiết và lý do
lựa chọn tình huống



Nên viết ngắn gọn (trong khoảng 1 trang)


2. Mô tả tình huống
Là việc kể lại (viết lại) câu chuyện về một sự
kiện, vụ việc nào đó đã xảy ra trong đời sống xã
hội phát sinh yêu cầu tác động quản lý hành
chính nhà nước


Một số lưu ý trong phần
mô tả tình huống


Tình huống được mô tả có thể là tình huống
diễn ra trong thực tế, tình huống hư cấu hoặc
kết hợp giữa thực tế và hư cấu nhưng phải gắn
với thực tiễn và thể hiện được yêu cầu phát sinh
tác động quản lý hành chính nhà nước.








Nên mô tả tình huống theo lối kể chuyện để tạo sự
hấp dẫn, lôi cuốn nhưng cần đảm bảo văn phong,
ngôn ngữ hành chính.
Cần thể hiện rõ ràng, chặt chẽ, hợp lý về nhân vật,
thời gian, không gian diễn ra tình huống
Sự kiện, vụ việc được mô tả trong tình huống phải
xuất hiện các vấn đề đòi hỏi cơ quan, cán bộ, công
chức nhà nước phân tích và tìm ra các phương án,
biện pháp giải quyết phù hợp






Các vấn đề mà tình huống đặt ra cần gợi mở ra
nhiều phương án giải quyết. Cố gắng tránh các
tình huống chỉ có một cách giải quyết duy nhất
đúng hoặc tình huống quá đơn giản mà sau khi
đọc đã thấy ngay cách giải quyết
Việc mô tả tình huống cần chi tiết, cụ thể, làm
nổi bật những yêu cầu tác động quản lý nhà
nước nhưng không nên quá dài hoặc sa vào kể
lể những tình tiết vụn vặt không cần thiết (chỉ
nên trong khoảng 2 đến 4 trang).

Những trường hợp mô tả tình
huống không phù hợp trong tiểu
luận tình huống
- Tường thuật lại một sự kiện, vụ việc đã được giải
quyết xong, không còn phát sinh nhu cầu tác
động quản lý hành chính nhà nước
- Nội dung tình huống quá xa rời thực tế
- Nội dung tình huống được mô tả không liên
quan đến chức năng, nhiệm vụ quản lý hành
chính nhà nước.


3. Phân tích nguyên nhân và hậu
quả từ tình huống




Đây là nội dung quan trọng của quá trình xử lý
tình huống, thể hiện trình độ lý luận, chuyên
môn, kỹ năng nghiệp vụ cũng như kinh nghiệm
thực tiễn của học viên. Làm tốt nội dung này là
cơ sở để xây dựng, phân tích và lựa chọn
phương án giải quyết tình huống cũng như đề
xuất các kiến nghị đúng đắn, hợp lý
Việc phân tích các nguyên nhân và hậu quả của
tình huống là hết sức đa dạng gắn với mỗi tình
huống. Tuy nhiên có thể định hướng phân tích

nguyên nhân và hậu quả của tình huống như
sau:


3.1. Nguyên nhân
Có thể có nhiều nguyên nhân làm phát sinh tình
huống nhưng nên chia thành 2 nhóm là nguyên
nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan:
- Nguyên nhân khách quan: Có thể từ
+ Bất cập từ chính sách, pháp luật, cơ chế quản lý
+ Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa-xã hội
+ Hạn chế, bất cập trong tổ chức và hoạt động
của cơ quan cấp trên
…


- Nguyên nhân chủ quan: Có thể từ
+ Phẩm chất, năng lực của cán bộ, công chức
+ Tinh thần, thái độ, ý thức trách nhiệm, tác
phong, lề lối làm việc… của cán bộ, công chức
+ Trình độ dân trí, ý thức pháp luật của người dân
+ Sự mất đoàn kết trong nội bộ các cơ quan nhà
nước hoặc mâu thuẫn trong nhân dân.
…


3.2. Hậu quả từ tình huống
Hậu quả phát sinh từ tình huống có thể xem xét dưới
góc độ cụ thể (trước mắt) hoặc lâu dài. Tuy nhiên,
việc xác định hậu quả có thể dựa trên các khía cạnh

sau:
+ Xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, xã hội, quyền
và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân, tổ chức
+ Ảnh hưởng đến ổn định chính trị
+ Ảnh hưởng đến kinh tế, văn hóa – xã hội, môi
trường
+ Làm mất uy tín của cơ quan, cán bộ, công chức,
giảm sút lòng tin của nhân dân, gây bất bình trong dư
luận
+ Ảnh hưởng đến trật tự pháp luật và pháp pháp
chế XHCN…


4. Xác định mục tiêu xử lý
tình huống


Việc xác định mục tiêu xử lý tùy thuộc vào nội
dung, tính chất, đặc điểm của từng tình huống
cụ thể. Tuy nhiên, thường trong quá trình xử lý
mỗi tình huống chúng ta đều cần đặt ra các mục
tiêu cụ thể, trước mắt cũng như mục tiêu lâu
dài.




Ví dụ:
Giải quyết tình huống vướng mắc trong việc giải
phóng mặt bằng để xây dựng công trình công

cộng thì rõ ràng mục tiêu cụ thể, trước mắt là
phải giải phóng được mặt bằng kịp thời hạn để
thi công theo tiến độ đã định. Nhưng mục tiêu
lâu dài, sâu xa hơn là để tăng cường pháp chế,
kỷ cương, để bảo vệ lợi ích chính đáng của nhà
nước, xã hội, công dân cũng như ngăn ngừa các
tình huống đó tái diễn trong thực tế…


5. Xây dựng, phân tích và lựa chọn
phương án giải quyết tình huống.




Đây có thể xem là phần trọng tâm của tiểu luận
tình huống
Giúp học viên rèn luyện được kỹ năng xây dựng,
phân tích và lựa chọn phương án giải quyết các
tình huống QLNN.




Trên thực tế, mỗi tình huống có thể được giải
quyết theo nhiều phương án khác nhau. Mỗi
phương án đều sẽ luôn có những ưu điểm và
hạn chế nhất định.



Học viên cần xây dựng ít nhất 2 phương án, sau
đó phân tích làm rõ từng phương án để lựa chọn
phương án tối ưu.


Một phương án được lựa chọn đúng (tối ưu) cần
đảm bảo một số yêu cầu sau:
+ Đáp ứng được nhiều nhất các mục tiêu đặt ra,
ưu điểm là cơ bản, các nhược điểm, khuyết điểm
là không cơ bản và có thể chấp nhận được.
+ Có lý, có tình
+ Có tính khả thi



Lưu ý:


Đánh giá nội dung này ngoài sự hợp lý của
phương án được lựa chọn còn cần chú ý tới kỹ
năng phân tích và lựa chọn phương án, khả
năng lập luận để đi đến quyết định lựa chọn
phương án tối ưu trong số các phương án đã dự
kiến.


6. Lập kế hoạch tổ chức thực hiện
phương án đã được lựa chọn


Bước này giúp học viên rèn luyện kỹ năng lập kế
hoạch, tổ chức và điều hành để giải quyết, xử lý
tình huống sau khi đã lựa chọn một phương án
cụ thể


Một số lưu ý trong phần lập kế
hoạch tổ chức thực hiện phương án









Xây dựng lịch trình (có thể lập biểu đồ) công việc theo
thời gian
Thiết lập tổ chức và phân công trách nhiệm cụ thể cho
từng thành viên
Xác định các văn bản cần được áp dụng
Xác định nguồn lực về vật chất - kỹ thuật và tài chính
cần thiết để giải quyết phương án
Dự kiến kết quả giải quyết tình huống


7. Kết luận và kiến nghị
Kết luận: Đưa ra những kết luận chủ yếu qua

quá trình phân tích và xử lý tình huống đã được
tiến hành ở các phần trên.
 Kiến nghị (nếu có): Đề xuất với các cơ quan nhà
nước, cá nhân có thẩm quyền
 Yêu cầu khi kiến nghị:
+ Đúng cấp, cá nhân có thẩm quyền.
+ Cụ thể
+ Kết hợp hài hoà các lợi ích.
+ Có tính khả thi.



III. Yêu cầu về hình thức trình bày






Giấy trình bày: Tiểu luận được in 2 mặt trên giấy
khổ A4 (210 x 297 mm) một cách rõ ràng,
không được tẩy xóa, có đánh số trang, đánh số
bảng biểu, hình vẽ…(nếu có).
Bìa tiểu luận: Bìa ngoài là giấy màu cứng và in
chữ đủ dấu tiếng Việt ( theo đúng mẫu hướng
dẫn)
Sử dụng phông chữ: Phông Unicode Times New
Roman, cỡ chữ 14 của hệ soạn thảo Word hoặc
tương đương trên máy vi tính