Bài giảng tin học đại cương chương 5 ths nguyễn minh thành

Chương 5

Cơ bản về Hệ Điều Hành
IT Essentials: PC Hardware and Software v4.0
ThS. Nguyễn Minh Thành

/>
ITE PC v4.0
Chapter 5

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

Cisco Public


Giới Thiệu
• Hệ điều hành (operating system (OS)) điều khiển tất cả các chức năng trên
máy tính.

3
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


Nội Dung

1. Trình bày mục đích của hệ điều hành
2. Mô tả và so sánh các hệ điều hành, bao gồm mục đích,
hạn chế và khả năng tương thích của chúng.
3. Xác định hệ điều hành dựa trên nhu cầu khách hàng.
4. Cài đặt hệ điều hành
5. Thao tác với Windows

4
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1. Trình bày mục đích của hệ điều hành
• Tất cả các máy tính đều phải dựa vào một hệ điều hành để cung
cấp giao diện tương tác giữa người sử dụng, các ứng dụng và
phần cứng.
• Hệ điều hành khởi động máy tính và quản lý các tập tin hệ
thống. Hầu hết tất cả các hệ điều hành hiện đại có thể hỗ trợ
nhiều hơn một người dùng, một nhiệm vụ, hoặc CPU.

5
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1. Trình bày mục đích của hệ điều hành
Các vai trò của Hệ điều hành.

6
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1.1 Mô tả các đặc tính của hệ điều hành.
Điều khiển truy cập phần cứng (Control Hardware Access)
• Hệ điều hành quản lý cấu hình các thiết bị.
• Các thiết bị phải được đăng ký với HĐH thông qua việc cài đặt
các trình điều khiển thiết bị (driver) cho mỗi phần cứng để truy
cập và giao tiếp với thiết bị phần cứng.
• HĐH quản lý sự tương tác giữa các ứng dụng và phần cứng,
điều phối tài nguyên phần cứng cho các ứng dụng

7
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1.1 Mô tả các đặc tính của hệ điều hành.
Quản lý tập tin (file) và thư mục (folder)
• Hệ điều hành thiết lập một cấu trúc tập tin trên ỗ đĩa cứng cho
phép lưu trữ dữ liệu.
• Một tập tin là một khối dữ liệu có liên quan với nhau được
nhận ra bởi một cái tên duy nhất và được xử lý như một đơn
vị duy nhất

8
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

1.1 Mô tả các đặc tính của hệ điều hành
Cung cấp giao diện người dùng (User Interfaces).
• Hệ điều hành cung cấp một giao diện giúp cho người sử dụng có thể
tương tác với phần mềm và phần cứng trên máy tính.
• Có 2 loại giao diện người dùng
 Giao diện dòng lệnh (Command Line Interface (CLI)) – Người sử
dụng đánh những dòng lệnh tại dấu nhắc lệnh
 Giao diện người dùng đồ họa (Graphical User Interface (GUI))–
Người sử dụng tương tác thông qua các menu và icon.

9
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1.1 Mô tả các đặc tính của hệ điều hành
Giao diện người dùng (User Interface)

Command Line Interface

10
ITE PC v4.0
Chapter 5

Graphical User Interface

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1.1 Mô tả các đặc tính của hệ điều hành
Quản lý các ứng dụng
• Các ứng dụng được cài trong máy tính phải thông qua HĐH
• HĐH xác định một ứng dụng người dùng cần và tải nó vào trong bộ
nhớ RAM của máy tính.
• Đảm bảo rằng mỗi ứng dụng có đầy đủ nguồn tài nguyên hệ thống.

11
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


1.2 Giải thích các khái niệm của hệ điều hành
• Các thuật ngữ thường được sử dụng khi so sánh các hệ điều hành:
 Multi-user – Hai hoặc nhiều người sử dụng có thể làm việc với các

chương trình và chia sẻ các thiết bị ngoại vi như máy in tại cùng 1 thời
điểm.
 Multi-tasking – Máy tính có khả năng hoạt động nhiều ứng dụng cùng
lúc.
 Multi-processing – Máy tính có thể có 2 hoặc nhiều đơn vị xử lý trung
tâm (CPU)
 Multi-threading – Một chương trình có thể chia thành các phần nhỏ hơn
để có thể được tải khi cần thiết bằng hệ điều hành, Multi threading cho
phép phân chia các chương trình thành nhiều nhiệm vụ.
12
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2. Mô tả và so sánh các hệ điều hành
• Lựa chọn hệ điều hành phù hợp với nhu cầu của người dùng
để cài đặt là điều quan trọng.
• Có 2 loại riêng biệt của hệ điều hành
 Hệ điều hành cho desktop
 Hệ điều hành cho network

13
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2.1 Mô tả hệ điều hành desktop
• Một hệ điều hành desktop có các đặc điểm sau
 Hỗ trợ người dùng đơn lẻ
 Chạy các ứng dụng người dùng đơn
 Chia sẻ tập tin và thư mục trong một môi trường mạng bị
giới hạn bởi các chương trình bảo vệ
• Một số hệ điều hành desktop
Microsoft Windows, Apple Mac OS, and UNIX/Linux.

14
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2.1 Mô tả hệ điều hành desktop
Microsoft Windows

• Microsoft Windows là một trong những hệ điều hành phổ biến hiện tại.
• Một số phiên bản của hệ điều hành Microsoft Windows :
 Windows XP Professional
 Windows XP Home Edition
 Windows XP Media Center
 Windows XP Tablet PC Edition
 Windows XP 64-bit Edition
 Windows 2000 Professional
 Windows Vista
 Windows 7
15
ITE PC v4.0
Chapter 5

 Windows 8
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

ITE PC v4.0
Chapter 5

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2.1 Mô tả hệ điều hành desktop
Apple Mac OS
• Máy tính Apple thì độc quyền và sử dụng một hệ điều hành Mac OS
• Mac OS được thiết kế là một hệ điều hành thân thiện với người dùng.
• Phiên bản hiện tại của Mac OS dựa vào phiên bản customized của UNIX.

16

ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2.1 Mô tả hệ điều hành desktop
UNIX/Linux
• UNIX được giới thiệu từ những năm cuối thập niên 1960, là một trong
những hệ điều hành lâu đời nhất.
• Hiện nay UNIX có rất nhiều phiên bản khác nhau.
• Linux được phát triển bởi Linus Torvalds vào năm 1991, và nó được thiết kế
như một hệ điều hành mã nguồn mở.
• Thời gian gần đây Linux rất là phổ biến.

17
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

2.1 Mô tả hệ điều hành desktop
UNIX/Linux

18
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


2.2 Mô tả hệ điều hành network
• Một hệ điều hành mạng có những đặc điểm sau:
 Hỗ trợ nhiều người dùng (multiple users).
 Thực thi nhiều ứng dụng đa người dùng (multi user applications)
 Mạnh mẽ và có khả năng dự phòng.
 Cung cấp khả năng bảo mật cao hơn so với các hệ điều hành cho máy tính để
bàn.
• Những hệ điều hành network phổ biến như:
 Microsoft Windows – Windows 2000 Server and Windows Server 2003.
 Novell Netware – hệ điều hành mạng đầu tiên
 Linux – Red Hat, Caldera, SuSE, Debian, and Slackware.
 UNIX

19
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


3. Xác định hệ điều hành phù hợp
• Để chọn được một hệ điều hành phù hợp với yêu cầu của
khách hàng, bạn cần biết được loại máy tính của khách hàng
sử dụng.
• Hệ điều hành phải:
 Tương thích với ứng dụng nào
 Hỗ trợ tất cả phần cứng được cài đặt trong máy tính
 Tương thích với các hệ điều hành khác trong cùng một hệ
thống mạng, nếu máy tính có kết nối mạng
20
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


3. Xác định hệ điều hành phù hợp
• Một số hướng dẫn để xác định hệ điều hành tốt nhất cho khách

hàng.
 Máy tính có những ứng dụng định sẵn hay không, hoặc có
các ứng dụng đặc biệt dành riêng cho khách hàng hay
không?
 Những ứng dụng được muốn sử dụng là đơn người dùng
hay đa người dùng.
 Các file dữ liệu có chia sẽ với các máy tính khác hay không?
Chẳng hạn như máy tính xách tay hay máy tính ở nhà.
21
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


3. Xác định hệ điều hành phù hợp
• Các yêu cầu tối thiểu về phần cứng của các hệ điều hành.
Windows 7 :
•

1 gigahertz (GHz) or faster 32-bit (x86) or 64-bit (x64) processor

•

1 gigabyte (GB) RAM (32-bit) or 2 GB RAM (64-bit)

•

16 GB available hard disk space (32-bit) or 20 GB (64-bit)

•

DirectX 9 graphics device with WDDM 1.0 or higher driver

Windows 8
•

Bộ xử lý: 1 gigahertz (GHz) hoặc nhanh hơn

•

RAM: 1 gigabyte (GB) (32 bit) hoặc 2 GB (64 bit)

•

Không gian trên ổ đĩa cứng: 16 GB (32 bit) hoặc 20 GB (64 bit)

•

Đồ hoạ: Thiết bị đồ hoạ Microsoft DirectX 9 với trình điều khiển WDDM

22
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0

Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


3. Xác định hệ điều hành phù hợp
• Xác định các thiết bị mà khách hàng đã có.
• Một khi bạn đã xác định yêu cầu tối thiểu của phần cứng cho hệ điều hành,
bạn nên đảm bảo rằng tất cả các phần cứng trong máy tính tương thích với
hệ điều hành mà bạn đã chọn cho khách hàng
• Nếu việc nâng cấp phần cứng là điều cần thiết để phù hợp với yêu cầu về
phần cứng của hệ điều hành, cần thực hiện một bảng phân tích chi phí để
xác định được cái tốt nhất.

???
23
ITE PC v4.0
Chapter 5

+
ITE PC v4.0
Chapter 5

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


3. Xác định hệ điều hành phù hợp

Danh sách phần cứng tương thích
•

Hầu hết các hệ điều hành đều có một danh sách phần cứng tương thích,
có thể tìm thấy ở các website của nhà sản xuất

24
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


4. Cài đặt hệ điều hành
•

Các tình huống cài đặt :
 Máy tính mới được lắp ráp
 Khi hệ điều hành bị lỗi
 Khi có một ổ đĩa cứng mới được thay thế trong máy tính.

25
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0

Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.


4. Cài đặt hệ điều hành
Thiết lập khởi động trong BIOS
 Việc cài đặt thường được tiến hành cài từ một đĩa nguồn như CD, DVD hoặc
USB.
 Để khởi động chương trình cài đặt từ USB hoặc CD, DVD, ta cần thiết lập cấu
hình trong BIOS ROM của máy.
 Mỗi một loại main có 1 cách vào BIOS khác nhau như F4, F2, F10, Esc, Del…

26
ITE PC v4.0
Chapter 5

ITE PC v4.0
Chapter 5
© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.

© 2006 Cisco Systems, Inc. All rights reserved.