Phộp biện chứng về mối liờn hệ phố biến và vận dụng phõn tớch mối liờn hệ giữa xõy dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI NểI ĐẦU
Hiện nay hội nhập kinh tế quốc tế là vấn đề bức xỳc của thời đại, mọi quốc gia
dự lớn hay nhỏ, dự giàu hay nghốo, dự muốn hay khụng cũng đều bị cuốn hỳt hoặc
chủ động tham gia vào quỏ trỡnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Nhận biết được xu thế đú của thời đại Đảng và Nhà nước ta đó đề ra phương
hướng chủ động tham gia hội nhập vào kinh tế quốc tế và đang chuẩn bị gia nhập vào
tổ chức thương mại WTO. Tuy nhiờn bờn cạnh đú Đảng và Nhà nước ta cũng nhận rừ
được mặt tớch cực và mặt tiờu cực của quỏ trỡnh hội nhập kinh tế quốc tế và đưa ra
biện phỏp khắc phục mặt tiờu cực đú là phải kết hợp giữa hội nhập kinh tế quốc tế và
xõy dựng nền kinh tế độc lập tự chủ.
Trước vấn đề cập nhật của thời đại và nhận biết được phương hướng xõy dựng
đổi mới của đất nước ta em quyết định chọn đề tài: "Phộp biện chứng về mối liờn hệ
phố biến và vận dụng phõn tớch mối liờn hệ giữa xõy dựng nền kinh tế độc lập
tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế" để tỡm hiểu sự vận dụng sỏng tạo của Đảng và
Nhà nước trong sự nghiệp xõy dựng đổi mới đất nước là hoàn toàn đỳng đắn.
Em xin chõn thành cảm ơn cụ giỏo Nguyễn Thị Ngọc Anh, người đó giỳp đỡ
em hoàn thành bài tiểu luận đầu tay này.
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG I
Trong những năm gần đõy khi khoa học kỹ thuật nhõn loại ngày càng phỏt triển
đó thỳc đẩy nền kinh tế của một số nước phỏt triển như vũ bóo. Nhưng để đạt được sự
phỏt triển đồng đều và kinh tế giữa cỏc nước trờn thế giới thỡ khụng cũn con đường
nào khỏc là con đường hội nhập kinh tế quốc tế. Hội nhập kinh tế quốc tế là một xu
thế khụng thể trỏnh khỏi trờn thế giới. Nú là nền tảng cho cỏc nước tăng cường hiểu
biết lẫn nhau và hợp tỏc thụng qua đối thoại đồng thời cải thiện quan hệ chớnh trị
giữa cỏc quốc gia, thỳc đẩy cỏc nước trờn thế giới cựng nhau phỏt triển và mục đớch
cao hơn nữa đú là đem lại cuộc sống đầy đủ, đoàn kết hoà bỡnh cho tất cả nhõn loại.
Chớnh vỡ những lợi ớch to lớn đú mà hội nhập kinh tế quốc tế đang trở thành
vấn đề cấp bỏch đối với mỗi quốc gia trờn thế giới. Với sự mở màn của liờn minh

Chõu Âu (EU) thụng qua một thị trường chung một đồng tiền chung và việc kết nạp
thờm cỏc nước thành viờn mới. Ở Đụng Nam Á, tiến trỡnh này cũng đang diễn ra rất
sụi động và đó thu hỳt được những kết quả khả quan. Mà đỉnh cao của quỏ trỡnh hội
nhạp kinh tế được thể hiện ở sự ra đời của tổ chức thương mại thế giới WTO, đõy là
tổ chức thương mại lớn nhất thế giới được thành lập ngày 1.1.1985, ban đầu cú 130
nước thành viờn, đến nay tổng số thành viờn WTO đó lờn 148 trong đú cú 2/3 là cỏc
nước đang và kộm phỏt triển.Ngoài cỏc thành viờn chớnh thức, hiện nay cũn 25 nước
đang trong quỏ trỡnh hội nhập trong đú cú Việt Nam. Thụng qua tổ chức WTO cỏc
nước cú thể tự do trao đổi mua bỏn trờn cơ sở cả hai bờn cựng cú lợi đồng thời giỳp
đỡ lẫn nhau cựng phỏt triển, tiếp thu được những thành tựu khoa học kỹ thuật của thế
giới.
Tuy nhiờn vấn đề bức xỳc đặt ra hiện nay đối với mỗi quốc gia trong quỏ trỡnh
hội nhập kinh tế quốc tế đú là xõy dựng nền kinh tế được lập tự chủ. Bởi vỡ hội nhập
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh tế quốc tế vừa cú mặt tớch cực vừa cú mặt tiờu cực, vừa cú hợp tỏc vừa cú đấu
tranh, vừa tạo ra những cơ hội cho sự phỏt triển nhưng cũng vừa cú những thỏch thức
đối với cỏc quốc gia nhất là đối với quốc gia đang ở giai đoạn phỏt triển như nước ta.
Do xu thế hội nhập kinh tế quốc tế dẫn đến sự tuỳ thuộc lẫn nhau về kinh tế ngày càng
gia tăng nờn cỏc nước trờn thế giới đều rất coi trọng đến khả năng độc lập tự chủ về
kinh tế nhằm đảm bảo lợi ớch chớnh đỏng của quốc gia, dõn tộc mỡnh trong cuộc
cạnh tranh kinh tế gay gắt và để xỏc lập một vị thế chớnh trị nhất định trờn trường
quốc tế.
Đối với đất nước ta là đất nước xõy dựng nền kinh tế nhiều thành phần theo
định hướng XHCN và đang trong quỏ trỡnh hội nhập vào nền kinh tế quốc tế nờn
Đảng và Nhà nước ta đó xỏc định rừ mối quan hệ giữa xõy dựng nền kinh tế độc lập
tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế để Việt Nam cú thể vững bước hoà nhập vào nền
kinh tế của thế giới mà như Đại hội IX khẳng định:"Nước ta chủ động hội nhập kinh
tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phỏt huy tối đa mọi lực nõng cao hợp tỏc quốc tế,
bảo đảm độc lập tự chủ và xõy dựng định hướng XHCN, bảo vệ lợi ớch dõn tộc giữ

vững an ninh quốc gia, giữ gỡn bản sắc văn hoỏ dõn tộc, bảo vệ mụi trường"
(Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX, NXB Chớnh trị Quốc gia Hà
Nội, sản xuất 2001, tr: 119 - 200)
Như vậy xõy dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế cú
mối quan hệ biện chứng với nhau. Dựa vào nguyờn lý về mối liờn hệ phổ biến chỳng
ta sẽ phõn tớch mối liờn hệ giữa xõy dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với hội nhập
kinh tế quốc tế.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG II
1. Nguyờn lý về mối liờn hệ phổ biến.
1.1. Nội dung của nguyờn lý
Mọi sự vật hiện tượng của thế giới đều nằm trong mối liờn hệ phổ biến khụng
cú sự vật hiện tượng nào tồn tại một cỏch biệt lập mà chỳng tỏc động lẫn nhau, rằng
buộc quy định và chuyển hoỏ lẫn nhau, cỏc mối liờn hệ quy định trong mỗi tổng thờ
của nú quy định sự biến đổi của sự vật, khi cỏc mối liờn hệ thay đổi tất yếu sẽ dẫn đến
thay đổi sự vật .
Quan điểm biện chứng duy vật cũn khẳng định tớnh khỏch quan và đa dạng hoỏ
của mối liờn hệ giữa cỏc sự vật, hiện tượng. Mối liờn hệ là khỏch quan, là thống nhất
vật chất của thế giới. Tớnh đa dạng của mối liờn hệ trực tiếp và giỏn tiếp; cú mối liờn
hệ chung bao quỏt toàn bộ thế giới, cú mối liờn hệ bao quỏt một số lĩnh vực hoặc một
lĩnh vực riờng biệt của thế giới đú, cú mối liờn hệ bản chất và khụng bản chất, cú mối
liờn hệ tất yếu và ngẫu nhiờn…. cỏc loại liờn hệ khỏc nhau cú vai trũ khỏc nhau đối
với sự vận động và phỏt triển của sự vật về mối liờn hệ cũng đũi hỏi phải thừa nhận
tớnh tương đối trong sự phõn loại của cỏc mối liờn hệ.
1.2. í nghĩa của nguyờn lý
Từ việc nghiờn cứu nguyờn lý về mối liờn hệ phổ biến, đũi hỏi trong quỏ trỡnh
nhận thức cũng như hoạt động thực tiễn chỳng ta cần thực hiện nguyờn tắc toàn diện
và lịch sử cụ thể.
Theo nguyờn tắc về quan điểm toàn diện thỡ trong nhận thức và hoạt động thực

tiễn con người cần xem xột sự vật trong tớnh toàn vẹn của nhiều mối liờn hệ nhiều
mặt, nhiều yếu tố vốn cú của nú kể cả cỏc quỏ trỡnh, cỏc giai đoạn phỏt triển của sự
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
vật, cả trong quỏ khứ, hiện tại và tương lai, cú như vậy mới nắm bắt được thực chất
của sự vật khi tuõn thủ nguyờn tắc con người sẽ trỏnh được sai lầm cực đoan, phiến
diện một chiều, khụng đồng nhất và san bằng cỏc mối liờn hệ, cỏc mặt của sự vật phải
phản ỏnh đỳng vai trũ của từng mối liờn hệ phải rỳt ra được mối liờn hệ bản chất chủ
yếu của sự vật. Khi tuõn thủ nguyờn tắc này con người sẽ trỏnh được mối quan hệ thứ
yếu và chiết trung.
Theo quan điểm lịch sử cụ thể thỡ khi nghiờn cứu xem xột sự vật phải đặt nú
trong điều kiện hoàn cảnh cụ thể trong khụng gian và thời gian xỏc định mà nú đang
tồn tại phỏt triển, đồng thời phải phõn tớch vạch ra ảnh hưởng của điều kiện hoàn
cảnh đối với sự tồn tại của sự vật, với tớnh chất của sự vật và với xu hướng vận động
phỏt triển của nú. Khi vận dụng một lý luận nào đú vào trong thực tiễn cần tớnh đến
điều kiện cụ thể của nơi vận dụng, trỏnh bệnh giỏo điều dập khuõn mỏy múc.
2. Vận dụng nguyờn lý mối liờn hệ phổ biến để phõn tớch mối quan hệ giữa xõy
dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế .
2.1. Khỏi niệm về hội nhập kinh tế quốc tế
Hội nhập kinh tế quốc tế là quỏ trỡnh "mở cửa" nền kinh tế, đưa cỏc doanh
nghiệp trong nước tham gia tớch cực vào cạnh tranh quốc tế, sự tham gia vào phõn
cụng lao động quốc tế sẽ tạo điều kiện mở rộng khụng gian và mụi trường để chiếm
lĩnh những vị trớ phự hợp nhất cú thể được trong quan hệ kinh tế quốc tế. Đú cũng là
quỏ trỡnh chỳng ta tham gia vào cỏc tổ chức kinh tế, tài chớnh khu vực và thế giới,
qua đú mà thiết lập mối quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học và cụng nghệ
với cỏc nước trờn thế giới. (Tạp chớ nghiờn cứu - trao đổi - Vương Thị Bớch Thuỷ)
2.2. Vai trũ của hội nhập kinh tế quốc tế đối với sự phỏt triển của đất nước.
Hội nhập kinh tế quốc tế là con đường duy nhất để đưa một quốc gia khụng
ngừng phỏt triển nền kinh tế và nõng cao trỡn độ khoa học kỹ thuật của nứoc mỡnh.
5

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Theo quan điểm biện chứng về mối quan liờn hệ phổ biến của cỏc nhà triết học
đó khẳng định ở trờn :"Mọi sự vật hiện tượng của thế giới đều nằm trong mối liờn hệ
phổ biến khụng cú sự vật hiện tượng nào tồn tại một cỏch biệt lập mà chỳng tỏc động
lẫn nhau, rằng buộc quy định và chuyển hoỏ lẫn nhau". Khi ỏp dụng quan điểm này
vào thực tế là hoàn toàn đỳng khi một quốc gia tự mỡnh tỏch ra khỏi mối quan hệ với
cỏc quốc gia khỏc thỡ nú khụng thể tồn tại và phỏt triển được. Bởi vỡ trước hết một
quốc gia khụng thể tự mỡnh cung cấp những nhu cầu cho quốc gia mỡnh, do mỗi
quốc gia trờn thế giới đều cú một thế mạnh riờng như Nhật Bảnh mặc dự là một quốc
gia phỏt triển mạnh về khoa học kỹ thuật nhưng lại là một nước nghốo tài nguyờn
khoỏng sản, thị trường tiờu thụ hàng hoỏ trong nước nhỏ bộ. Nếu như Nhật Bản
khụng hội nhập kinh tế giao lưu với cỏc quốc gia khỏc về trao đổi hàng hoỏ và mua
nguyờn vật liệu thỡ Nhật Bản sẽ khụng thể tồn tại và phỏt triển như ngày nay. Và cả
Mỹ mặc dự là một quốc gia phỏt triển bậc nhất thế giới hiện nay, là trung tõm khoa
học kỹ thuật của thế giới nhưng để cú sự phỏt triển như vậy là do Mỹ cú chớnh sỏch
đỳng đắn mở cửa hội nhập kinh tế và thu hỳt nhõn tài khắp thế giới cũng như mua
được những nguyờn vật liệu với giỏ rẻ và cú thị trường rộng lớn trờn toàn thế giới. Đú
là những quốc gia cú nền kinh tế phỏt triển bậc nhất thế giới phỏt triển được nền kinh
tế như ngày nay là do sự phối hợp kinh tế quốc tế. Cũn cỏc quốc gia đang phỏt triển
và chậm phỏt triển thỡ sao? Ta cú thể khẳng định rằng dự quốc gia giàu hay nghốo
cũng phải tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế. Sở dĩ như vậy bởi vỡ cỏc quốc gia
nghốo cú nền kinh tế kộm phỏt triển là do trỡnh độ khoa học kỹ thuật lạc hậu, trỡnh
độ hiểu biết thấp. Nờn cỏc nước này càng cần tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế
để tiếp thu thờm được những thành tựu khoa học kỹ thuật của cỏc nước phỏt triển,
cỏc nước đi trước, đồng thời trao đổi mua bỏn với cỏc nước phỏt triển như xuất khảu
nhõn cụng dư thừa, xuất khẩu nguyờn nhõn vật liệu và mua cỏc thiết bị kỹ thuật mỏy
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
múc hiện đại nhằm nõng cao trỡnh độ khoa học kỹ thuật trong nước, phỏt triển cụng
nghiệp gúp phần thỳc đẩy nền kinh tế phỏt triển.

Cần phải khẳng định rằng trước xu thế toàn cầu hoỏ khụng một quốc gia nào cú
thể đứng tỏch ra khỏi cộng đồng quốc tế. Sự xó hội hoỏ mạnh mẽ của lực lượng sản
xuất, sự phỏt triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật và cụng nghệ hiện đại đó làm nảy
sinh yờu cầu hợp tỏc đa dạng nhiều chiều, ổn định và bền vững trờn phạm vi toàn cầu.
Mỗi nước trở thành một bộ phận hữu của thế giới, nền kinh tế của mỗi dõn tộc được
đặt trong sự phụ thuộc vào mối quan hệ qua lại với nền kinh tế khu vực và thế giới.
Hội nhập kinh tế quốc tế chỳng ta cú cơ hội tớch luỹ được những tiền đề, những
điều kiện cho một trỡnh độ phỏt triển mới. Trước hết chỳng ta cú cơ hội thu hỳt vốn,
khoa học kỹ thuật cụng nghệ hiện đại, kinh nghiệm quản lý kinh tế từ bờn ngoài và
mở rộng thị trường để đẩy nhanh quỏ trỡnh cụng nghiệp hoỏ, hiện đại hoỏ, đưa đất
nước ra khỏi tỡnh trạng kộm phỏt triển. Với một nền kinh tế yếu kộm, nếu khụng
tranh thủ được những cơ hội do toàn cầu hoỏ mang lại dự là toàn cầu hoỏ đang do
CNTB chi phối thỡ chỳng ta khụng thể xõy dựng CNXH được. Chỉ riờng vấn đề "học
hỏi" CNTB đó là một đề tài khỏch quan, một yờu cầu bắt buộc đối với việc xõy dựng
CNXH ở cỏc nước chậm phỏt triển. Như Lờnin đó núi:"Chỳng ta khụng hỡnh dung
một thứ chủ nghĩa xó hội nào khỏc hơn là CNXH dựa trờn cơ sở những bài học mà
nền văn minh lớn của CNTB đó thu được"
(Theo tạp chớ nghiờn cứu - trao đổi, bài viết "bản chất của toàn cầu hoỏ và khả
năng hội nhập của Việt Nam" ThS Vương Thị Bớch Thuỷ)
2.3. Xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế trờn thế giới
Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và tự do hoỏ thương mại đang là vấn đề nổi bật
của kinh tế thế giới hiện nay. Thế giới đang chứng kiến sự phỏt triển như vũ bóo của
cỏch mạng khoa học cụng nghệ, đặc biệt là cụng nghệ thụng tin và sinh học. Làm tăng
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nhanh lực lượng sản xuất và tạo ra sự thay đổi sõu sắc cơ cấu sản xuất, phõn phối,
tiờu dựng thỳc đẩy quỏ trỡnh quốc tờ hoỏ, xó hội hoỏ nền kinh tế, cũng như quỏ trỡnh
tham gia của mỗi quốc gia vào phõn cụng lao động và hợp tỏc quốc tế. Đõy chớnh là
đặc điểm cơ bản của nền kinh tế thế giới hiện nay cỏc định chế và tổ chức kinh tế -
thương mại khu vực và quốc tế đó được hỡnh thành để phục vụ cho quỏ trỡnh hội

nhập kinh tế quốc tế, tạo lập hành lang phỏp luật chung và để cỏc nước cựng tham gia
vào quỏ trỡnh giải quyết cỏc vấn đề lớn của kinh tế thế giới mà khụng một quốc gia
nào cú thể thực hiện một cỏch đơn lẻ. Đặc điểm cơ bản của hội nhập kinh tế quốc tế
trờn thế giới hiện nay thể hiện qua một số xu hướng chớnh như sau:
- Xu hướng tăng cường hợp tỏc đa phương.
- Xu hướng tự do hoỏ và khu vực hoỏ
- Thương mại dịch vụ đúng vai trũ quan trọng trong thương mại thế giới.
- Sự tăng cường chớnh sỏch bảo hộ với cỏc rào cản thương mại hiện đại (trớch
bài viết của Thứ trưởng Bộ Thương mại Lương Văn Tự đăng trờn tạp chớ Thương
mại số ra thỏng 3/2004).
2.4. Khỏi niệm về nền kinh tế độc lập tự chủ
Một nền kinh tế độc lập tự chủ trong bối cảnh toàn cầu hoỏ cú thể được hiểu là
nền kinh tế cú khả năng thớch ứng cao với những biến động của tỡnh hỡnh quốc tế và
trong bất cứ tỡnh huống nào nú cũng cú thể cho phộp duy trỡ cỏc hành động bỡnh
thường của xó hội và phục vụ đắc lực cho cỏc mục tiờu phỏt triển kinh tế xó hội của
đất nước. Đú là nền kinh tế phải cú cơ cấu kinh tế hợp lý, hiệu quả và đảm bảo độ an
toàn cần thiết, cú tốc độ phỏt triển bền vững và năng lực cạnh tranh cao, cơ cấu xuất
nhập khẩu cơ bản cõn đối, cơ cấu mặt hàng đa dạng, phong phỳ với tỷ lệ cỏc mặt hàng
cụng nghệ và cú giỏ trị gia tăng lớn chiếm ưu thế, cơ cấu thị trường quốc tế; đối tỏc
cũng đa dạng và trỏnh chỉ tập trung quỏ nhiều vào một vài mục tiờu; đảm bảo nền tài
8