Bài giảng đánh giá và tổ chức sử dụng văn bản bài 1 TS lưu kiếm thanh

ĐÁNH GIÁ & TỔ CHỨC
SỬ DỤNG VĂN BẢN
Xin kính chào
Anh Chị Em học viên!
TS. Lưu Kiếm Thanh
Khoa Văn bản và Công nghệ hành chính
Học viện Hành chính Quốc gia

77 Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội
ĐT: (04)8357083; (04)8359290
NR: (04)8636227; DĐ: 0913045209
E-mail:
DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

1


Bài I
sự hình thành các loại văn bản trong hoạt động của các cơ quan và đặc
điểm của chúng (5 tiết )
1.

2.

3.

Các loại văn bản hình thành trong hoạt động
của các cơ quan
Vai trò của hệ thống VBQLNN trong hoạt
động của các cơ quan và trong đời sống xã
hội

Khái niệm về giá trị của văn bản

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

2


1. Các loại văn bản hình thành trong hoạt
động của các cơ quan






1.1. Khái niệm hệ thống
1.2. Tính chất của hệ thống
1.3. Lợi ích của nghiên cứu hệ thống
1.4. Hệ thống văn bản quản lý nhà nước
1.5. Một số hệ thống VBQL

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

3

1.1. Khái niệm hệ thống




“Nhiều yếu tố có quan hệ và liên hệ với nhau, cấu
thành một khối hoàn chỉnh (thống nhất) nhất
định” (TĐTH, 1975)
Hệ thống là một tập hợp các phần tử khác nhau,
giữa chúng có mối liên hệ và tác động qua lại theo
một nguyên tắc nhất định tạo thành một chỉnh thể
có khả năng thực hiện được những chức năng cụ
thể nhất định. (NVT)

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

4


Hệ thống?






Thuật ngữ này bao gồm nhiều khái niệm khác
nhau: Hệ thống tự nhiên, hệ thống cơ học, hệ

thống nhân tạo, hệ thống xã hội, hệ thống chính
trị, hệ thống tư duy v.v...
Thuật ngữ hệ thống còn bao hàm cả ý nghĩa về
kế hoạch, phương pháp xếp đặt một cách trật
tự.
Đối lập với hệ thống là tình trạng hỗn loạn.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

5


1.2. Tính chất của hệ thống






Đặc trưng của hệ thống bao gồm các mối liên hệ giữa
các yếu tố cấu thành (tính tổ chức nhất định); và sự
thống nhất bền vững với môi trường: trong quan hệ
qua lại với môi trường hệ thống biểu hiện tính hoàn
chỉnh của nó.
Bất kỳ một hệ thống nào cũng có thể coi như là một yếu
tố của một hệ thống thuộc loại cao hơn, đồng thời các
yếu tố của nó cũng có thể là một hệ thống thuộc loại
thấp hơn.

Các phương diện bất biến của hệ thống quyết định kết
cấu của nó.
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

6


Trong hệ thống:






a- Quan hệ giữa các phần tử luôn có tác động tới
toàn hệ thống.
b- Sự thay đổi của một phần tử luôn luôn ảnh
hưởng đến hệ thống và ngược lại.
c- Các tính chất của hệ thống do tổng hợp các đặc
điểm của các phần tử của nó tạo nên mà từng
phần tử riêng rẽ không thể nào có được.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

7

1.3. Lợi ích của nghiên cứu hệ thống


Cho phép xem xét đối tượng như một thành tố trong chỉnh thể nhằm
truy tìm những thay đổi của đối tượng, ý nghĩa của đối tượng trong
hoạt động của hệ thống nói chung, xem xét một cách khoa học giá
trị của đối tượng trong mối quan hệ tương ứng với giá trị của toàn
hệ thống.



Cho phép hội nhập những khái niệm, những ý kiến và phần tử mà
khởi đầu là dị biệt. Nó mang lại cho ta một khuôn khổ mà trong đó
có chỗ cho mọi phương diện của tập hợp.



Giúp ta lắp ghép những kiểu mẫu, trình bày những đồ thị, sơ đồ
được dễ dàng hơn.



Giúp lượng hoá các quan hệ thuận lợi hơn.
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

8

1.4. Hệ thống văn bản quản lý nhà nước


Xét một cách tổng quát, hệ thống văn bản là một
tập hợp những văn bản hình thành trong hoạt
động của một cơ quan hay một số cơ quan, đơn vị
nhất định có liên quan và ảnh hưởng lẫn nhau,
đồng thời có quan hệ nhất định về mặt pháp lý.
Các hệ thống văn bản quản lý có thể được hình
thành theo các chức năng quản lý khác nhau hoặc
theo từng phạm vi quản lý cụ thể. Một cách tự
nhiên, các hệ thống này có nhiều giới hạn khác
nhau. (NVT)
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

9




Văn bản quản lý nhà nước là một tập hợp các văn bản
được ban hành tạo nên một chỉnh thể các văn bản cấu
thành hệ thống, trong đó tất cả cả văn bản có liên hệ
mật thiết với nhau về mọi phương diện, được sắp xếp
theo trật tự pháp lý khách quan, lô gíc và khoa học. Đó
là hệ thống chặt chẽ các cấu trúc nội dung bên trong và
hình thức biểu hiện bên ngoài, phản ánh được và phù

hợp với cơ cấu quan hệ xã hội, yêu cầu của công tác
quản lý nhà nước. Trong hệ thống này những tiểu hệ
thống với tính chất và mức độ hiệu lực pháp lý cao
thấp, rộng hẹp khác nhau.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

10




Văn bản có thể trở thành yếu tố của hệ thống theo chiều
ngang, tức là dù được hình thành thế nào, thuộc thang
bậc pháp lý nào cũng đều phải căn cứ vào đối tượng điều
chỉnh, và theo chiều dọc, tức là mang tính chất thứ bậc
tuỳ thuộc vào thẩm quyền của các cơ quan ban hành. Để
có được hệ thống văn bản cần phải thường xuyên tiến
hành công tác rà soát và hệ thống hoá các văn bản. Kết
quả của công tác này là tạo ra hệ thống văn bản cân đối,
hoàn chỉnh, thống nhất, khắc phục tình trạng lỗi thời,
mâu thuẫn và những lỗ hổng của hệ thống văn bản, làm
cho nội dung của văn bản phù hợp với những yêu cầu,
đòi hỏi của đời sống, có hình thức rõ ràng, dễ hiểu, tiện
lợi cho việc sử dụng.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

11


Hàn Phi tử - bốn nguyên tắc pháp chế:


1) Luật pháp phải hợp với thời thế;
2) Luật pháp phải được ghi chép rõ ràng và công
bố minh bạch;
3) Luật pháp phải được áp dụng một cách công
bằng; và
4) Vấn đề thưởng phạt rất quan trọng cho nên
phải được quy định rõ ràng.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

12


Quyền lực?

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

13



Giới hạn của một hệ thống văn bản được xác định
bởi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và phạm vi hoạt
động của cơ quan, tổ chức đã tạo nên nó trong hoạt
động .



Không phải bất cứ văn bản trong khối tài liệu của cơ
quan cũng là thành phần hữu cơ của hệ thống văn
bản do cơ quan đó tạo nên. Có văn bản xuất hiện
không từ chức năng, nhiệm vụ cơ quan mà theo một
quan hệ ngẫu nhiên.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

14


Phân tích các hệ thống văn bản:


Thành phần các văn bản tạo nên hệ thống.



Tính chất liên hệ giữa các văn bản hoặc nhóm văn
bản trong hệ thống.



Chức năng của hệ thống văn bản (đầu ra).



Giới hạn phạm vi văn bản liên quan đến hoạt động
của cơ quan ban hành.



Quan hệ giữa hệ thống văn bản này với hệ thống
văn bản khác.
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

15


1.5. Một số hệ thống văn bản quản lý


Hệ thống VBQL của một ngành chủ quản.



Hệ thống VB của một cơ quan QLNN địa
phương.



Hệ thống VB của một đơn vị sản xuất kinh
doanh, cơ quan nghiên cứu...



Hệ thống VB của một tổ chức chuyên môn,
chính trị-xã hội v.v...,
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

16


Hệ thống văn bản theo NĐ 110

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

17


2. Vai trò của hệ thống văn bản










Thông tin
Xã hội
Văn hoá
Giao tiếp
Quản lý
Pháp lý
Thống kê
Sử liệu

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

18


3. Giá trị văn bản

3.1. Giá trị
 3.2. Các loại giá trị
 3.3. Giá trị của văn bản



12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

19


3.1. Giá trị




So sánh:
- Giá trị học tư sản
+ Duy tâm khách quan: chủ nghĩa Cantơ mới,
chủ nghĩa Toma mới, thuyết trực giác – giá trị là
bản chất của thế giới bên kia, ngoài không gian
và thời gian.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

20


3.1. Giá trị


+ Duy tâm chủ quan: chủ nghĩa thực chứng
lôgic, cảm xúc luận, phân tích ngôn ngữ học
trong đạo đức học – giá trị chỉ là hiện tượng của
ý thức, là biểu hiện của một trạng thái tâm lý,
của thái độ chủ quan của con người đối với
khách thể mà người đó đang đánh giá.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

21


3.1. Giá trị


+ Tự nhiên chủ nghĩa: đạo đức học của mục
đích luận vũ trụ, đạo đức học tiến hóa, thuyết
lợi ích – giá trị là biểu hiện của những nhu cầu
tự nhiên của con người hoặc của những quy luật
tự nhiên nói chung.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

22

- Giá trị học Macxit:




Giá trị là những hiện tượng xã hội đặc thù, là một
số biểu hiện của các quan hệ xã hội và của mặt
tiêu chuẩn đánh giá trong ý thức xã hội.
Giá trị là các đặc tính của sự vật hoặc hiện tượng,
tuy nhiên, chúng không phải cái vốn có do thiên
nhiên ban cho sự vật hoặc hiện tượng, không
phải đơn thuần do kết cấu bên trong của bản
thân khách thể, mà do khách thể bị thu hút vào
phạm vi tồn tại xã hội của con người và trở thành
cái mang những quan hệ xã hội nhất định.

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

23


3.2. Các loại giá trị


- Vật thể



+ Sử dụng



+ Kinh tế



+ Thẩm mỹ



- Quan niệm, đánh giá

12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

24


3.3. Giá trị của văn bản


- Vật thể



Sử dụng



Kinh tế



Thẩm mỹ



- Quan niệm,
đánh giá
12/09/15

DrLuuKiemThanh/HCQG-VB

25