bài giảng hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật

CHƯƠNG III
I. HIỆU LỰC CỦA VĂN BẢN QPPL
1. Hiệu lực về thời gian
2. Hiệu lực về không gian và đối tượng áp dụng
3. Trường hợp ngưng hiệu lực của văn bản
4. Trường hợp VB chấm dứt hiệu lực
II. NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG VĂN BẢN QPPL
1. Nguyên tắc chung
2. Nguyên tắc áp dụng trong trường hợp điều
chỉnh địa giới hành chính
1. Hiệu lực theo thời gian
a. Thời điểm phát sinh hiệu lực
Yêu cầu: Phải được xác định trong văn bản
- VB của Trung ương: Điều 78 (Luật 2008)
+ không sớm hơn 45 ngày, kể từ ngày công
bố hoặc ký ban hành.
+ có thể có hiệu lực kể từ ngày công bố hoặc
ký nếu quy định các biện pháp thi hành trong
tình trạng khẩn cấp, hoặc yêu cầu phòng, chống
thiên tai, dịch bệnh.
Ví dụ 1
• Thông tư 28/2009/TT-BTC 10/02/2009 về
việc sửa đổi mức thuế suất TNKhẩu ưu đãi
đối với một số nhóm mặt hàng trong biểu
thuế nhập khẩu ưu đãi.
• Có hiệu lực kể từ ngày ký và áp dụng cho
các Tờ khai Hải quan hàng hóa nhập khẩu
đăng ký với cơ quan Hải quan kể từ ngày
16 tháng 02 năm 2009
Ví dụ 2
• Thông tư 13/2009/TT-BTC ban hành ngày

22- 01-2009 hướng dẫn thực hiện giảm
thuế GTGT đối với một số hàng hóa, dịch
vụ DN kinh doanh gặp khó khăn.
• Có hiệu lực “sau 45 ngày kể từ ngày ký”
(08/3/3009) và áp dụng đối với hàng hóa,
dịch vụ từ ngày 01/02/2009 đến hết ngày
31/12/2009.
Ví dụ 3
• Nghị định 05/2009/NĐ-CP ngày 19/01/2009
quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh Thuế
tài nguyên và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung
Điều 6, Pháp lệnh Thuế tài nguyên.
• Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ
ngày ký.
• Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định
này.
Lưu ý:
– VBQPPL phải được đăng Công báo;
– VBQPPL không đăng Công báo thì không có hiệu
lực thi hành, trừ trường hợp có nội dung thuộc bí
mật nhà nước.
VB của địa phương (Đ51 Luật 2004)
– HĐND, UBND cấp tỉnh: sau 10 ngày
– HĐND, UBND cấp huyện: sau 7 ngày
– HĐND, UBND cấp xã: sau 5 ngày…
– VB của UBND có thể có hiệu lực sớm hơn nếu
quy định các biện pháp giải quyết vấn đề phát
sinh đột xuất, khẩn cấp.
b. Hiệu lực trở về trước (Đ79)
• VB của TƯ chỉ áp dụng trong trường hợp

thật cần thiết. Không được áp dụng 2
trường hợp sau:
+ quy định trách nhiệm pháp lý mới,
+ trách nhiệm pháp lý nặng hơn.
• VB của địa phương: không áp dụng
• Xác định hiệu lực của VB sau:
NQ của HĐND TPHCM
• Ví dụ: Quyết định số 64/2008/QĐ-BTC quy định:
"Điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với
mặt hàng sắt, thép thuộc phân nhóm
7204.50.00.00 và thuộc các nhóm 7206 và 7207
từ 10% lên mức thuế suất thuế xuất khẩu mới là:
20%.
• Mức thuế suất thuế xuất khẩu này được áp dụng
cho các Tờ khai hải quan hàng hoá XK đăng ký
với Hải quan kể từ ngày 10/8/2008.
• QĐ có hiệu lực thi hành sau 15 ngày kể từ ngày
đăng Công báo (ngày đăng công báo 14/8/2008)
2.Hiệu lực về không gian và đối tượng
áp dụng
a. Đối với văn bản TU: Điều 82
+ Áp dụng trên lãnh thổ VN trừ trường hợp QĐ
khác.
+ Áp dụng với mọi cơ quan, tổ chức, công dân
VNam trừ trường hợp QĐ khác.
+ Áp dụng với cơ quan, tổ chức, người nước
ngoài ở VNam trừ trường hợp ĐƯQT có quy định
khác.
b. Đối với VB địa phương: Điều 49
áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân

khi tham gia các quan hệ xã hội được văn
bản đó điều chỉnh.
3. Trường hợp ngưng hiệu lực của
VBQPPL
Cơ sở pháp lý: Đ.80 Luật 2008, Đ.50 Luật 2004
 VB bị đình chỉ thi hành thì ngưng hiệu lực cho
đến khi có quyết định xử lý.
 Trường hợp không bị hủy bỏ, bãi bỏ thì VB
tiếp tục có hiệu lực; nếu bị hủy bỏ, bãi bỏ thì VB
hết hiệu lực.
Ngưng hiệu lực - Ví dụ (1)
- Quyết định số 1212/2006/QĐ-BTP đình chỉ thi
hành một một phần hoặc toàn bộ 16 văn bản do
5 tỉnh thành ban hành.
- Sau đó UBND các tỉnh phải ban hành văn bản
bãi bỏ, hoặc hủy bỏ.
Ngưng hiệu lực - Ví dụ (2)
- 7/2008, HĐND TX Sơn La ban hành NQ thông qua
phương án huy động “đóng góp tự nguyện” của các tổ
chức và cá nhân để làm lại vỉa hè.
- 9/2008, Sở TP xác định VB trái PL và đề nghị hủy bỏ.
- 10/2008, CTUBND tỉnh Sơn La ban hành QĐ đình chỉ
thi hành VB, ngừng thu toàn bộ các khoản đóng góp.
- 01/2009, HĐND tỉnh hủy bỏ NQ trên.
4. Những trường hợp VB hết hiệu lực
VĂN
BẢN
HẾT
HIỆU
LỰC

CƠ SỞ PHÁP LÝ: Đ.53 (LUẬT 2004), Đ.81 (LUẬT
2008)
1. HẾT THỜI HẠN CÓ HIỆU LỰC ĐƯỢC QUY ĐỊNH
TRONG VĂN BẢN
2. ĐƯỢC SỬA ĐỔI, BỔ SUNG HOẶC THAY THẾ
BẰNG MỘT VB MỚI
3. BỊ HUỶ BỎ HOẶC BÃI BỎ BẰNG MỘT VB
4. KHÔNG CÒN ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH
- Luật, pháp lệnh hết hiệu lực thì Nghị
định, TTư hướng dẫn thi hành có hết
hiệu lực?
II – NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG VB QPPL
1. Các nguyên tắc chung
2. Nguyên tắc áp dụng trong trường hợp điều
chỉnh địa giới hành chính
1. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG
Cơ sở pháp lý:
- Đ83 Luật 2008;
- Đ54 Luật 2004.
Ý nghĩa
 Xuất phát từ thực tiễn các cơ quan NN ban
hành nhiều VB mâu thuẫn, chồng chéo
nhau.
 Áp dụng nguyên tắc này để giải quyết các
xung đột pháp luật.
NGUYÊN TẮC 1
Các VB có quy định khác nhau về cùng
một vấn đề:
 Áp dụng VB có hiệu lực pháp lý cao
hơn.

NGUYÊN TẮC 1 – THỰC TIỄN
PHÁP LỆNH QC 2001
Cấm sử dụng quốc kỳ
để quảng cáo
THÔNG TƯ 43/TT- BVHTT
Không được dùng màu cờ
Tổ quốc làm nền cho q.cáo
NĐ56/2006/NĐ-CP
Phạt tiền từ 500.000- 1,5tr
đối với mỗi băng-rôn
quảng cáo về k.doanh
hàng hóa mà dùng
màu cờ Tổ quốc làm nền
?
Luật Cạnh tranh Luật Cạnh tranh
(2005)(2005)
phạt tiền tối đa đến phạt tiền tối đa đến
10% tổng doanh thu 10% tổng doanh thu
trong năm tài chính trong năm tài chính
trước năm thực trước năm thực
hiện hành vi VP.hiện hành vi VP.
Plệnh XLVPHC Plệnh XLVPHC
(2008)(2008)
mức phạt tiền tối mức phạt tiền tối
đa là 70 triệu.đa là 70 triệu.
XPVPHC
NGUYÊN TẮC 2
Các VB có quy định khác nhau về cùng một
vấn đề do cùng một cơ quan ban hành:
 Áp dụng VB được ban hành sau.