Bài giảng luật hình sự chương 3 tội phạm

CHƯƠNG III


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM

NỘI DUNG CƠ BẢN
I.
II.
III.
IV.

Khái niệm tội phạm
Phân loại tội phạm
Tội phạm và các vi phạm pháp luật khác
Nguồn gốc và bản chất giai cấp của tội
phạm.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM

I. KHÁI NIỆM VỀ TỘI PHẠM
1.1. Các kiểu định nghiõa về tội phạm.
1.2. Các dấu hiệu của tội phạm


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm

1.1 CÁC KIỂU ĐỊNH NGHĨA VỀ TỘI PHẠM
Có hai kiểu định nghĩa về tội phạm:
Định

nghĩa hình thức
Định nghĩa nội dung


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm

Định nghĩa HÌNH THỨC về tội phạm:
“Tội phạm là hành vi vi phạm PLHS”
Thể hiện trong PLHS một số nước
BLHS Pháp 1791 quy định: “Tội phạm là hành vi bị
Luật HS cấm bằng việc đe dọa áp dụng HP”.
Điều 1 BLHS Thụy Điển 1994 quy định: “Tội phạm là
hành vi bị xử phạt theo quy định của Bộ luật này và các
đạo luật khác”.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm

Định nghĩa NỘI DUNG về tội phạm:

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho
xã hội, có lỗi, trái pháp luật hình sự
và phải chịu hình phạt.

CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm

ĐỊNH NGHĨA TỘI PHẠM THEO BLHS 1999

Khoản 1 Điều 8 BLHS : “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho
xã hội được qui định trong BLHS, do người có năng lực
TNHS thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ
quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ
chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật
tự an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm
tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các
quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực
khác của trật tự pháp luật XHCN”.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm

1.2. CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA TỘI PHẠM

1.2.1. Tính nguy hiểm cho xã hội.
1.2.2. Tính có lỗi.
1.2.3. Tính trái pháp luật hình sự.
1.2.4. Tính phải chịu hình phạt.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM

I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm
1.2. Các đặc điểm của tội phạm

1.2.1. TÍNH NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI CỦA TỘI PHẠM
* Định nghĩa:

Tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm
được thể hiện ở chỗ gây thiệt hại hoặc đe
dọa gây thiệt hại đáng kể cho các quan
hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm
1.2. Các đặc điểm của TP

* Các căn cứ xác định tính nguy hiểm của tội phạm:
Tính chất của quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ và bị tội phạm
xâm hại.
Tính chất của hành vi khách quan, trong đó bao gồm cả tính chất của
phương pháp, thủ đoạn, công cụ và phương tiện phạm tội.
Mức độ nghiêm trọng của hậu quả do tội phạm gây ra.
Hình thức, dạng và mức độ lỗi.
Đôïng cơ, mục đích phạm tội;
Hoàn cảnh kinh tế, chính trị, xã hội lúc và nơi hành vi phạm tội xảy ra.
Nhân thân người có hành vi phạm tội.
Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự (TNHS).

CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm
1.2. Các đặc điểm của TP

1.2.2. Tính có lỗi của TP

* Khái niệm lỗi: Lỗi là thái độ tâm lý
của một người đối với hành vi nguy
hiểm cho xã hội và đối với hậu quả do
hành vi đó gây ra được thể hiện dưới
hình thức cố ý hoặc vô ý.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm
1.2. Các đặc điểm của TP

1.2.3. Tính trái PL hình sự

* Biểu hiện của tính trái PLHS
Tội phạm là hành vi vi phạm PLHS
Khoản 2 Điều 11 Tuyên ngôn toàn thế giới về nhân
quyền quy định: “Không ai bị kết án vì một hành vi
mà lúc họ thực hiện luật quốc gia hay quốc tế không
coi là tội phạm”.
Điều 2 BLHS VN quy định: “Chỉ người nào phạm
một tội đã được BLHS quy định mới phải chịu

TNHS”.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
1.1. Các kiểu định nghĩa về tội phạm
1.2. Các đặc điểm của TP

1.2.3. Tính phải chịu hình phạt
* Các quan điểm khác nhau về tính phải chịu hình phạt.

Quan điểm 1: Tính phải chịu HP không
phải là đặc điểm của TP
Quan điểm 2: Tính phải chịu HP là đặc
điểm của TP


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm

II – PHÂN LOẠI TỘI PHẠM
2.1. Định nghĩa về phân loại tội phạm
2.2. Quy định BLHS về phân loại tội
phạm


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP

2.1. ĐỊNH NGHĨA VỀ PHÂN LOẠI TỘI PHẠM

Phân loại tội phạm là phân chia các tội
phạm được qui định trong BLHS thành
các nhóm (loại) khác nhau dựa trên
những căn cứ xác định nhằm vào những
mục đích nhất định.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP

2.2. QUY ĐỊNH CỦA BLHS 1999 VỀ PHÂN LOẠI TỘI PHẠM
Khoản 3 Điều 8 BLHS quy định:
“Tội phạm ít nghiêm trọng là TP gây nguy hại không lớn cho XH
mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến 3 năm
tù;
Tội phạm nghiêm trọng là TP gây nguy hại lớn cho XH mà mức
cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến 7 năm tù;
Tội phạm rất nghiêm trọng là TP gây nguy hại rất lớn cho XH mà
mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến 15 năm tù;
Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là TP gây nguy hại đặc biệt lớn
cho XH mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên
15 năm tù, chung thân hoặc tử hình”.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP

CĂN CỨ PHÂN LOẠI TỘI PHẠM THEO ĐIỀU 8 BLHS
•Căn

cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho
xã hội của tội phạm.
•Căn

cứ vào chế tài: mức tối đa của khung hình
phạt quy định đối với tội phạm đó


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP
III. TỘI PHẠM & CÁC VI PHẠM PHÁP LUẬT
KHÁC
Phân biệt tội phạm với các vi phạm pháp luật khác:
 Về nội dung: tội phạm có tính nguy hiểm đáng kể cho xã
hội; các vi phạm pháp luật khác có tính nguy hiểm cho xã
hội chưa đáng kể.
 Về hình thức pháp lý: tội phạm được quy định trong BLHS;
các VPPL khác được quy định trong các văn bản pháp luật
khác.
 Về hậu quả pháp lý: tội phạm phải chịu hình phạt; các
VPPL khác phải chịu các biện pháp cưỡng chế khác nhưng
không phải là hình phạt.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM

I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP
III. TP và các vi phạm PL khác

IV. NGUỒN GỐC VÀ BẢN CHẤT GIAI
CẤP CỦA TỘI PHẠM.
4.1. Vấn đề nguồn gốc của tội phạm.
4.2. Bản chất giai cấp của tội phạm.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP
III. TP và các vi phạm PL khác
IV. Nguồn gốc và bản chất giai cấp của TP

4.1 NGUỒN GỐC CỦA TỘI PHẠM
4.1.1. Các quan niệm về nguồn gốc của tội phạm
4.1.2. Quan niệm Mác xít về nguồn gốc của tội phạm


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP
III. TP và các vi phạm PL khác
IV. Nguồn gốc và bản chất giai cấp của TP

4.1.1. CÁC QUAN NIỆM VỀ NGUỒN GỐC CỦA
TỘI PHẠM
1.

Thuyết nhân chủng học về nguồn gốc của tội
phạm (Lomborozo, Fred…)
2.
Thuyết xã hội học sinh học (Franc List)
Thuyết tâm lý học
3.


CHƯƠNG III: TỘI PHẠM
I. Khái niệm tội phạm
II. Phân loại TP
III. TP và các vi phạm PL khác
IV. Nguồn gốc và bản chất giai cấp của TP

4.1.2. QUAN NIỆM MÁC XÍT VỀ NGUỒN GỐC
CỦA TỘI PHẠM
Tội

phạm là sản phẩm của XH phát triển đến một
giai đoạn nhất định
Tội

phạm là hiện tượng XH có tính lịch sử