Bài giảng sinh học đại cương chương 4 GV nguyễn thành luân

31/05/2012

CHƯƠNG 4

SINH HỌC ĐỘNG VẬT

Chương 4: Sinh học động vật
NỘI DUNG

4.1. Tổ chức cơ thể động vật
4.2. Quá trình trao đổi và chuyển hoá vật chất
4.3. Quá trình sinh sản

4.1. Tổ chức cơ thể động vật
4.1.1. Cấu trúc tế bào, mô

1


31/05/2012

4.1. Tổ chức cơ thể động vật
4.1.1. Cấu trúc tế bào, mô

Các hệ cơ quan chính và chức năng chung
1. Hệ tiêu hóa: xử lý và hấp thu các chất dinh
dưỡng
2. Hệ hô hấp: có vai trò trong quá trình trao đổi khí,
thu nhận oxy và thải CO2
3. Hệ tuần hoàn: là hệ thống chuyên chở bên trong
của động vật

4. Hệ bài tiết: phóng thích các chất thải do sự
chuyển hóa, điều hòa các thành phần hóa học của dịch
cơ thể.
5. Hệ nội tiết: các tuyến và các hormone của chúng
5
có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nội môi.

Các hệ cơ quan chính

6. Hệ thần kinh: một hệ thống kiểm soát trong việc
điều phối chức năng của một động vật đa bào phức tạp
7. Hệ xương: giúp nâng đỡ và xác định hình dạng ở
một số động vật.
8. Hệ cơ: có vai trò quan trọng trong chuyển động
của động vật
9. Hệ sinh dục: có vai trò trong việc sản sinh ra các
cá thể mới.
6

2


31/05/2012

4.2. Quá trình trao đổi và chuyển hoá vật chất

4.2.1. Tiêu hoá
4.2.2. Hô hấp
4.2.3. Bài tiết

Chức năng hệ tiêu hóa
 Tiêu

hóa thức ăn
 Hấp thụ thức ăn
 Thải thức ăn không tiêu hóa
 Tạo sinh tố cho cơ thể

Các phần của hệ tiêu hóa
Ổ miệng
Hầu
 Thực quản
 Dạ dày
 Ruột non
 Ruột giá
 Tuyến nước bọt
 Gan
 Tụy



3


31/05/2012

4


31/05/2012

CẤU TẠO CHUNG GỒM 5 LỚP
1. Lớp thanh mạc
2. Tấm dưới thanh mạc
3. Lớp cơ
4. Lớp dưới niêm mạc
5. Lớp niêm mạc

Hình thức vận động của ruột
 Co

thắt từng phần

 Cử

động lắc

 Cử

động nhu động làn sóng

 Cử

động nhu động ngược

 Cử

động của nhung mao

5

31/05/2012

Sự hô hấp: là quá trình động vật trao đổi
khí với môi trường
- Hoạt động hô hấp: thu
nhận O2, vận chuyển O2
đến tế bào, lọai bỏ CO2
- Hoạt động hô hấp chịu
ảnh hưởng bởi áp suất
không khí.
17

18

6


31/05/2012

19

20

21

7

31/05/2012

22

- Hít vào (hoạt động tích cực):
+ Cơ gian sườn ngoài và cơ hoành co ngắn
lại làm lồng ngực nâng lên
+ Cơ hoành phẳng ra và lõm xuống  tăng
thể tích lồng ngực  áp suất bên trong phổi giảm
so với bên ngoài  không khí từ bên ngoài ùa
vào trong

- Thở ra (quá trình thụ động)
+ Cơ gian sườn ngoài và cơ hoành giãn ra
+ Thể tích lồng ngực giảm  đẩy không khí
ra ngoài
23

Sắc tố Hemoglobin:
+ Được tạo ra từ lúc tế
bào hồng cầu chưa
trưởng thành  tế bào
có màu đỏ
+ Giúp tăng tốc độ vận
chuyển O2 trong máu
lên gấp 70 lần
 95% O2 được vận
chuyển bởi
hemoglobin
 5% O2 được vận

chuyển bởi huyết
tương
24

8


31/05/2012

Bài tiết là quá trình đào thải các chất
cặn bã, các chất thừa… ra khỏi cơ thể,
giúp cho cơ thể không bị nhiễm độc và
cân bằng nội môi
Nhiều cơ quan tham gia vào chức
năng bài tiết như tuần hoàn, hô hấp, tiêu
hoá, da, thận…
25

26

Chức năng lọc máu và tạo nước tiểu
Mỗi phút có 1.300 lít máu qua thận, 1 giờ có thể
lọc 60 lít máu , 5 lít máu trong con người sau 24 giờ
có thể chảy qua thận 288 lần( 5 phút / 1 lần)
Dịch lọc (còn gọi là nước tiểu loạt đầu) có
thành phần gần giống với huyết tương

27

9

31/05/2012

28

Nguyên tắc chạy thận nhân tạo

29

30

10


31/05/2012

BÀI TIẾT MỒ HÔI
Sự bài tiết mồ hôi giữ vai trò quan
trọng trong điều hòa nhiệt độ của cơ thể.
Ra mồ hôi giúp duy trì nhiệt độ cơ
thể được ổn định, mặc dù có sự thay đổi
nhiệt độ môi trường bên ngoài.

31

32

Nhiệt độ
Liên quan đến số lượng

tuyến mồ hôi bị kích thích, gia
tăng kích thước của mỗi
tuyến. Thân chiếm 50% lượng
mồ hôi, chi dưới chiếm 25%,
và 25% còn lại là do chi trên
và đầu.
Khi nhiệt độ môi
trường cao trên 31OC thì ra
mồ hôi cũng có thể là khắp
người
33

11


31/05/2012

Do vị giác
Thường xảy ra ở
người bình thường
khi ăn ớt cay. Mồ hôi
đầu tiên bài tiết ở
mặt, lan ra cổ, đôi lúc
lan đến phần trên
thân mình
34

Do tâm lý
Chỉ xuất hiện khi bị
stress do cảm xúc, còn gọi là

“lạnh toát mồ hôi”.

35

Sự bài tiết mồ hôi này
có nguồn gốc trung ương,
xảy ra rất nhanh
Vị trí xuất hiện cũng
rất đặc biệt, thường là lòng
bàn tay, háng, nách.

A.KHÁI NIỆM SINH SẢN
Là quá trình hình thành cơ thể mới, đảm bảo sự phát triển
liên tục của loài.

12


31/05/2012

B. SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT
SINH SẢN VƠ TÍNH

SINH SẢN HỮU TÍNH

Tế bào mầm sơ khai (mào sinh dục) Mitose tế bào
giao tử tiền thân

Meiose

giao tử

spermatogenesis

Tinh

oogenesis

Trứng

13


31/05/2012

14


31/05/2012

43

8 ngày sau
một phôi thai
mới sẽ được
cố định tại vị
trí tốt nhất
trên thành tử
cung

12 ngày sau
phôi thai vẫn
chưa phát
triển hoàn
toàn, đại não
đang hình
thành

15


31/05/2012

24 ngày
sau, tim
bắt đầu
hình
thành

9 tuần sau,
chúng ta
đã có thể
nhìn thấy
những
mạch máu
trên đầu
thai nhi.

20 tuần
sau, thai

nhi đã
cao
20cm

16


31/05/2012

36 tuần sau, tử cung đã bao chặt thai nhi

17