Đằng sau những con số

Đằng sau những con số
Số là trong thời kỳ nóng sốt của TTCK, giá cổ phiếu của nhiều công ty lên
gấp hàng chục lần mệnh giá, nhiều giám đốc công ty đã nảy ra ý nghĩ “kinh
doanh ngành nghề chính không thể lời bằng kinh doanh cổ phiếu”. Thế là họ
đưa ra những dự án mở rộng kinh doanh, sản xuất để nâng vốn. Chỉ cần phát
hành thêm 100 tỉ đồng mệnh giá cổ phiếu mới là công ty đã thu về ngót ngét
2.000 tỉ đồng tiền tươi rồi, vì cổ phiếu của công ty được mua bán trên thị
trường với giá gấp khoảng 20 lần mệnh giá. Số tiền này đã được đổ vào đầu
tư chứng khoán, tăng sức cầu cho thị trường, làm cho thị trường đã nóng lại
nóng thêm. Nếu tính trung bình, một công ty A mua cổ phiếu của công ty B
và trả với giá thường gấp 5 đến 10 lần giá trị sổ sách. Trong khi đó nhà đầu
tư mua cổ phiếu của công ty A cũng với giá 5 đến 10 lần giá trị sổ sách. Vậy
là cái yếu tố “bong bóng của bong bóng và ảo của ảo” nằm ở đây.
Có thể nói thị trường chứng khoán và các thành viên của nó đã góp phần
tăng thêm lạm phát cho nền kinh tế đang phát triển quá nóng. Nó trở thành
cỗ máy in tiền với tốc độ lớn hơn cả Ngân hàng Nhà nước. Đơn cử một ví
dụ, khi Nhà nước yêu cầu các công ty phải tăng vốn pháp định lên trên 1.000
tỉ đồng, trong khi công ty A và công ty B chỉ có vốn pháp định ở mức 750 tỉ
đồng. Hai công ty này sẽ ký hợp đồng đối tác chiến lược, trong đó thỏa
thuận mua 25% cổ phần của nhau. Công ty A sẽ phát hành cổ phiếu mới với
mệnh giá 250 tỉ đồng, bán cho công ty B. Đồng thời công ty B cũng phát
hành 250 tỉ đồng cổ phiếu mới bán lại cho công ty A. Như vậy cả hai công
ty không phải bỏ ra một đồng nào mà vẫn tăng vốn lên đến 1.000 tỉ đồng.


Chưa kể giá thị trường của cổ phiếu các công ty này thường gấp nhiều lần
mệnh giá. Họ có thể bán cho nhau với giá thị trường làm tăng thêm vốn chủ
sở hữu thông qua thặng dư do phát hành cổ phiếu mới. Thế là cả hai công ty
lại có thể phát hành cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu, hoặc chia cổ tức
bằng cổ phiếu. Như vậy vốn hóa thị trường có thể tăng lên gấp bội mà không
cần phải bỏ thêm một đồng tiền tươi nào vào.

Nhiều khoản lãi trong báo cáo năm ngoái của một
số doanh nghiệp là dokinh doanh chứng khoán,
hoặc bán tài sản của doanh nghiệp như bất động
sản. Đó là các khoản lợi nhuận có tính nhất thời,
không liên quan đến hoạt động chính của doanh
nghiệp. Ngược lại, những khoản lỗ của năm nay
nếu do đầu tư tài chính thì cũng có yếu tố nhất
thời. Vì nếu doanh nghiệp giảm hoặc bán hết số
chứng khoán hiện đang giữ và tập trung vào
ngành nghề chính mà doanh nghiệp có thế mạnh
thì hướng phát triển của lợi nhuận cũng sẽ khác đi. Như vậy nhà đầu tư càng
phải nghiên cứu kỹ các con số và phân loại chúng, đọc kỹ những dòng nhận
xét của kiểm toán, nếu có. Đồng thời phải chú ý đến những kế hoạch của
công ty trong thời gian tới đối với đầu tư tài chính và những nỗ lực để thích
nghi với những khó khăn trong môi trường kinh tế vĩ mô, như cắt giảm chí
phí, tăng hiệu quả sản xuất v.v...
Có công ty qua báo cáo quý đã dũng cảm công nhận sự yếu kém của lãnh
đạo trong việc quản lý các danh mục đầu tư tài chính, không phản ứng kịp
thời với sự thay đổi của thị trường. Một điều dễ hiểu là họ không phải là quỹ


đầu tư chuyên nghiệp. Nhà đầu tư bỏ tiền mua cổ phiếu của công ty, với kỳ
vọng vào tiềm năng sinh lời thông qua các điểm mạnh của công ty trong lĩnh
vực hoạt động kinh doanh chính, chứ không phải đưa tiền cho các vị đi
“đánh quả” mạo hiểm, mà tự các nhà đầu tư có thể làm tốt hơn. Kinh nghiệm
ở Hungary (nơi TTCK đi trước chúng ta hàng chục năm) cho thấy, khi các
quỹ đầu tư phát hiện ra một số công ty sản xuất xoay ra kinh doanh chứng
khoán, họ đã tẩy chay các công ty này bằng cách bán tháo cổ phiếu của nó,
làm cho giá cổ phiếu của một số công ty chỉ còn 10% mức giá cao nhất.
Nhiều công ty đã buộc phải rút khỏi sàn, hoặc phá sản. Một số trong đám đó

cố trụ lại, nhưng sau mười năm giá cổ phiếu của họ vẫn đì đẹt ở mức 50%
giá trị sổ sách.
Trong tuần qua chỉ số VN-Index sụt giảm liên tục do ảnh hưởng chính của
quyết định tăng giá xăng của Bộ Tài chính.
Giá dầu thô trên thế giới đã giảm mạnh từ giá kỷ lục 147 USD xuống mức
123 USD vào ngày 28/7 và có xu hướng giảm tiếp. Như vậy áp lực tăng giá
nhiên liệu sẽ giảm bớt, các nhà đầu tư sẽ tập trung sự chú ý vào hoạt động
của từng doanh nghiệp. Nhất là các nhà đầu tư nước ngoài, họ vẫn tin tưởng
vào tương lai của nền kinh tế Việt Nam.
Theo biểu đồ phân tích kỹ thuật thì mức cản 480 điểm sẽ tương đối mạnh.
VN-Index sẽ bị bật lại vài lần thì mới vượt qua được. Đồng thời mức hỗ trợ
tương đối vững được hình thành ở 410 điểm. Nếu mức này bị chọc thủng do
các thông tin xấu đến dồn dập thì VN-Index có thể trở lại đáy 366 điểm, và
hình dạng hai đáy mới thực sự rõ. Nhưng khả năng dao động trong giải 410480 điểm vẫn nhiều hơn