Bài giảng luật hợp đồng

Luật Hợp đồng

luat hop dong

1


Bài 8:
NGHĨA VỤ DAN SU

luat hop dong

2


I. Nghĩa vụ dân sự:
1. Khái niệm, đặc điểm:





a. Khái niệm:
Hiểu theo nghĩa rộng:
Nghĩa vụ là một chế định pháp luật.
Hiểu theo nghĩa hẹp:
Nghĩa vụ dân sự là việc mà theo quy định của pháp
luật, thì một hoặc nhiều chủ thể (gọi là người có nghĩa
vụ) phải làm một công việc hoặc không được làm một
công việc vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác
(gọi là người có quyền).

luat hop dong

3


b. Đặc điểm:
- Là mối liên hệ về quyền và nghĩa vụ
- Là một loại quan hệ đối nhân
- Quyền và nghĩa vụ luôn đối lập nhau

luat hop dong

4


2. Căn cứ phát sinh và chấm dứt nghĩa vụ
a. Căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ: Đ 281
b. Căn cứ làm chấm dứt nghĩa vụ: Đ 374
3. Phân loại nghĩa vụ:
- Nghĩa vụ riêng rẽ
- Nghĩa vụ liên đới
- Nghĩa vụ bổ sung
- Nghĩa vụ hoàn lại
luat hop dong

5


II. Thực hiện nghĩa vụ:
1. Khái niệm:

Là việc chủ thể nghĩa vụ thực hiện những công việc như đã
cam kết hoặc luật định để đáp ứng yêu cầu của người có
quyền

2. Nguyên tắc thực hiện:
- Trung thực
- Hợp tác
- Không trái pháp luật và đạo đức xã hội.

luat hop dong

6


Nội dung:
- Thực hiện đúng đối tượng
. Đối tượng là tài sản: vật, tiền
. Đối tượng là công việc phải làm hoặc
không được làm
- Thực hiện đúng địa điểm
- Thực hiện đúng thời hạn
- Thực hiện đúng phương thức
- Thực hiện nghĩa vụ thông qua người thứ ba.


luat hop dong

7

III . Thay đổi chủ thể
1. Chuyển giao quyền yêu cầu
 Khái niệm: Là sự thỏa thuận giữa các bên mà theo đó
chủ thể quyền chuyển giao quyền của mình cho người
khác bằng hợp đồng.
 Nội dung:
- Người được chuyển giao là người thế quyền
- Việc chuyển giao không cần sự đồng ý của
người có nghĩa vụ nhưng phải thông báo cho
người đó biết bằng văn bản.
- Nếu có biện pháp bảo đảm thì cũng dược chuyển
giao.
luat hop dong

8


2. Chuyển giao nghĩa vụ:
 Khái niệm:
Là sự thoả thuận của các bên mà theo đó chủ thể
nghĩa vụ chuyển giao nghĩa vụ của mình cho người
khác


Nội dung:
- Người được chuyển giao là người thế nghĩa vụ
- Phải có sự đồng ý của người có quyền
- Nếu có các biện pháp bảo đảm thì chấm dứt.

luat hop dong

9




Chú ý các trường hợp không được chuyển
giao:
- Quyền yêu cầu gắn với quyền nhân thân
- Các bên có thỏa thuận không chuyển giao
- Pháp luật có quy định khác

luat hop dong

10


Bài 9 Hợp

đồng dân sự

I. Khái niệm, đặc điểm và phân loại hợp đôàng
1. Khái niệm:
Hiểu theo nghĩa rộng: HĐ là một chế định pháp luật
Hiểu theo nghĩa hẹp: HĐ là sự thoả thuận của các bên nhằm làm
phát sinh; thay đổi; chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự (Đ 388
BLDS)
2. Đặc điểm:
- Có sự thống nhất ý chí của các bên tham gia
- Trên cơ sở tự nguyện nhằm làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ

pháp lý.

luat hop dong

11


3. Phân loại hợp đồng
-

Căn cứ vào nhóm các QHXH do pháp luật HĐ điều chỉnh có:
- HĐ dân sự,
- H Đ lao đơng
- HĐ Thương mại

-

Căn cứ vào tinh chất có đi có lại thì gồm:
- HĐ có đền bù,
- HĐ không có đền bù

-

Căn cứ vào quyền và nghĩa vụ của chủ thể trong HĐ:
- HĐ ưng thuận
- HĐ thực tế

-

Căn cứ vào sự phụ thuộc lẫn nhau:

- HĐ chính,
- HĐ phụ

-

Ngoài ra pháp luật HĐ còn quy định các loại khác: HĐ theo mẫu, HĐ có
điều kiện, HĐ vì lợi ích của người thứ ba..
luat hop dong

12


II. Điều kiện có hiệu lực của HĐ
1. Người tham gia HĐ phải có năng lực hành vi dân sự (là
Thương nhân đối với HĐ Thương mại)
2. Nội dung và mục đích không vi pham điêu câm cua
pháp luật và đạo đức xã hội.
3. Người tham gia phải tự nguyện: có sự thống nhất giữa ý
chí và bầy tỏ ý chí.
- Các trường hợp không có sự tự nguyện: giả tạo, lừa
dối,
đe doạ, nhầm lẫn, do người có năng lực hành vi
giao kết vào thời điểm không nhận thức được hành vi
của mình.
luat hop dong

13


III. Hợp đồng vô hiệu

1. Khái niệm:
HĐ vô hiệu là HĐ không làm phát sinh quyền và nghĩa
vụ của các bên. Căn cứ để tuyên bố HĐ vô hiệu là khi có
sự vi phạm 1 trong các điều kiện có hiệu lực.

luat hop dong

14


2. Phân loại
-

Căn cứ vào tính chất và mức độ của sự vi phạm:
- HĐ vô hiệu tuyệt đối
- HĐ vô hiệu tương đối

-

Căn cứ vào phạm vi vô hiệu:
- HĐ vô hiệu toàn bộ;
- HĐ vô hiệu 1 phần

-

Căn cứ vào điều kiện có hiệu lực của HĐ:
-

-

HĐ vô hiệu do người tham gia không có NLHV,
HĐ vô hiệu do vi phạm điều cấm, đạo đức xã hội,
HĐ vô hiệu do không có sự tự nguyện,
HĐ vô hiệu do vi phạm hình thức

Căn cứ vào phạm vi thẩm quyền có:
- HĐ vô hiệu do vượt quá thẩm quyền,
- HĐ vô hiệu do người giao kết không có thẩm quyền.

luat hop dong

15


3. Hậu quả của HĐ vô hiệu






Không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên kể từ thời điểm giao kết
Các bên phải hoàn trả cho nhau nhừng gì đã nhận
Người nào có lỗi làm cho HĐ vô hiệu thì phải chịu trách nhiệm
Trách nhiệm được tính theo lỗi

Theo Công văn 394 ngày 11/9/1995 của TATC thì đối với một số HĐ đặc thù như:
HĐ xây dựng, HĐ vân chuyển, HĐ thuê mặt bằng, HĐ tưới tiêu... thì không áp dụng
hoàn trả tài sản mà thanh toán phần đã thực hiện theo quy định của pháp luật hiện

hành.

luat hop dong

16


4. Thời hiệu khởi kiện yêu cầu TA tuyên bố HĐ vô hiệu



Khái niệm: Thời hiệu khởi kiện yêu cầu TA tuyên bố HĐ vô hiệu là một
khoảng thời gian do pháp luật quy định.
- Đối với HĐ vô hiệu do bị lừa dối, nhầm lẫn, đe doạ là 2 năm (Đ 136
BLDS)
- Đối với HĐ vô hiệu do giả tạo, vi phạm điều cấm thì không hạn chế.

luat hop dong

17


IV: GIAO KẾT, THỰC HIỆN,CHẤM DỨT
HỢP ĐỒNG

luat hop dong

18

1. Giao kết, thực hiện HĐ
a. Giao kết HĐ
. Nguyên tắc giao kết
- Tự do giao kết:
. Chủ thể
. Điều khoản
. Cam kết khác không trái PL
- Bình đẳng:
. Thành phần chủ thể
. Giới tính, địa vị xã hội
- Tự nguyện: không bị đe doạ, lừa dối, nhầm lẫn
- Thiện chí trung thực:
. Cùng mong muốn xác lập HĐ
. Tạo điều kiện cho nhau
. Không được gian dối tư lợi
luat hop dong

19


Trình tự giao kết
Gồm 2 bước:
- Đề nghị giao kết HĐ (là việc bầy tỏ ý chí muốn xác lập HĐ)
. Đề nghị trực tiếp (gặp gỡ trao đổi)
. Đề nghị gián tiếp (gửi cho nhau giấy tờ, văn bản)
-

Chấp nhận đề nghị: là việc người được đề nghị đồng ý với những điều
khoản mà bên đề nghị đưa ra.

luat hop dong

20


Thời điểm có hiệu lực của HĐ
Hợp đồng có hiệu lực kể từ thời điểm giao kết
-

Đối với HĐ bằng miệng có hiệu lực kể từ khi các bên thoả thuận
xong những điều khoản cơ bản

-

Đối với HĐ bằng văn bản là thời điểm bên sau cùng ký vào văn
bản

-

Đối với HĐ bằng văn bản có chứng nhận, chứng thực là thời điểm
hoàn thành việc chứng nhận, chứng thực.

-

-

Đối với HĐ được chuyển qua đường bưu điện là thời điểm bên đê
nghi nhân đuoc su châp nhân
Im lặng cũng được xem là đồng ý giao kết nếu có thoả thuận hoặc
pháp luật có quy định.

luat hop dong

21


Nội dung của HĐ:
Là tập hợp những quyền và nghĩa vụ được ghi nhận trong HĐ thông qua
những điều khoản.
- Căn cứ vào tính chất của các điều khoản đối với HĐ chia làm 3 loại:
+ Điều khoản cơ bản: Đây là những điều khoản chủ yếu không thể
thiếu; nếu thiếu HĐ không hình thành. Tùy vào từng loại HĐ khác
nhau mà điều khoản cơ bản có thể là: đối tượng, giá cả, chất lượng,
số lượng, thời hạn.
+ Điều khoản thông thường: là những điều khoản được quy định
trong các văn bản quy phạm pháp luật, các bên có thể thoả thuận
hoặc không thoả thuận trong HĐ.
+ Điều khoản tuỳ nghi: là những điều khoản các bên tự thoả thuận
thiết lập vì lợi ích của mình. Ví dụ: bảo hành, phạt vi phạm..…

luat hop dong

22


b. Thực hiện hợp đồng

Nguyên tắc thực hiện:
 Trung thực
 Hợp tác
 Đúng cam kết

 Không trái pháp luật và đạo đức xã hội

luat hop dong

23


Nội dung của thực hiện HĐ










Thực hiện đúng đối tượng: tài sản; công việc
- Nếu đối tượng là vật: vật đặc định; vật cùng loại, vật đồng bộ
- Nếu đối tượng là tiền..
- Nếu đối tượng là công việc..
Thực hiện đúng số lượng (theo đơn vị đo lường do nhà nước quy
định hoặc thừa nhận)
Thực hiện đúng chất lượng: tiêu chuẩn Quốc tế; tiêu chuẩn Việt
nam; tiêu chuẩn ngành; tiêu chuẩn do mô tả
Thực hiện đúng địa điểm (địa điểm do thoả thuận hoăc theo quy
định của pháp luật)
Thực hiện theo đúng phương thức (do thoả thuận; nếu không có
thoả thuận thì giao 1 lần)

luat hop dong

24


Giải thích hợp đồng
Nếu điều khoản không rõ ràng thì giải thích:




Cho phù hợp ý chí các bên
Giải thích theo tập quán
Nếu HĐ theo mẫu thì giải thích theo hướng có lợi của
người gia nhập

luat hop dong

25