Việc nuôi cá chim trắng ở Hà Nam

LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, nền kinh tế Việt Nam đang rất phát triển. Nhà nước đã có rất
nhiều chính sách, biện pháp để phát triển công nghiệp cũng như nông nghiệp.
Việt Nam ta là một nước có truyền thống với nền văn hố lúa nước, tuy bây
giờ diện tích trồng lúa nước đã thu hẹp hơn trước để nhường lại cho phát triển
công nghiệp, chăn nuôi... nhưng sản lượng hàng năm vẫn đạt hiệu quả cao.
Xét trong ngành nông nghiệp, ngày càng nhiều các hội thực hiện mơ hình
V-A-C (Vườn - Ao - Chuồng) để phát triển kinh tế gia đình, tận dụng triệt để
nguồn thức ăn để chăn ni. cũng như giảm việc mất vệ sinh, ảnh hưởng đến
môi trường. Nhưng một câu hỏi được đặt ra: trồng gì cho tốt, ni gì cho đạt
hiệu quả kinh tê? Những năm gần đây, sự xuất hiện của một loại cá đã được
rất nhiều người dân ủng hộ cũng như đưa vào ni trong gia đình. Đó là cá
chim trắng - Một loại cá để nuôi và đạt hiệu quả năng suất cao. Nhưng có một
số vấn đề bất cập nảy sinh từ sự xuất hiện của loài cá này. Dưới cái nhìn Triết
học, em xin được nói rõ hơn, giúp mọi người hiểu sâu thêm về loài cá này
với đề tài: Việc nuôi cá chim trắng ở Hà Nam. Hi vọng, qua đề tài này, mọi
người sẽ thấy được thực trạng của vấn đề tại Hà Nam nói riêng và trên cả
nước nói chung.

Nguyễn Thị Phượng

1

Lớp KT12-08


CHƯƠNG I: VIỆC NUÔI CÁ CHIM TRẮNG Ở HÀ NAM
I. Tình trạng của việc ni cá ở Hà Nam
Cùng cả nước hội nhập WTO, tỉnh Hà Nam đang ngày một cố gắng để
phát triển kinh tế của tỉnh, thúc đẩy nền kinh tế chung của cả nước. Nhìn
chung Hà Nam là một tỉnh có nền kinh tế nơng nghiệp. Với phần nhiều diện

tích là đất nơng nghiệp, nên tỉnh đã có rất nhiều biện pháp phát triển kinh tế từ
đất nông nghiệp. Áp dụng các biện pháp luân canh tăng vụ, ngồi việc cấy lúa
ra cịn kèm theo trồng thêm vụ đơng, một số ruộng trũng khơng thích hợp cho
việc trồng lúa thì khuyến khích động viên người dân đào ao thả cá. Bước đầu
một số gia đình tiên phong thực hiện cải cách đất nông nghiệp, nuôi thêm cá
chủ yếu là các loại cá thông thường: cá trắm, cá trôi, chép, mè, rô phi... Tuy
vẫn đạt hiệu quả cao nhưng do sức đề kháng của các loại cá này không cao
lắm như trong mùa đông, hay mùa hè nếu trời quá nóng hay quá lạnh có thể
ảnh hưởng trực tiếp làm cá bị chết, mắc bệnh... Mặt khác việc nuôi những loại
cá này tốn nhiều vốn: lao động, tiền của. Cá chậm lớn, tuy có đạt năng suất
nhưng chưa cao. Cách đây 5 năm vào năm 2003, ở huyện Thanh Liêm - tỉnh
Hà Nam đã có một số gia đình mua giống cá chim trắng về ni thử. Chỉ với
những kiến thức truyền miệng, họ nuôi cá chim thay cho các loại cá thơng
thường mà chưa tìm hiểu kỹ về mơi trường, điều kiện sống... của nó. Nhưng
sau lứa cá đầu, họ đã gặt hái được một thành công đáng kể. Nuôi một lứa cá
mất từ 3 đến 5 tháng, thời gian ngắn mà năng suất lại cao. Từ đó, tại huyện
Thanh Liêm, mọi gia đình đều chuyển sang việc ni cá chim trắng. Các gia
đình của anh Bùi Việt Hạnh tại xã Liêm Chung của huyện Thanh Liêm, chị
Nguyễn Thị Cúc cùng xã, anh Trần Văn Tuấn xã Liêm Chính đã trở thành
những người đầu tiên đưa cá chim trắng về tỉnh Hà Nam. Vào cuối năm 2003
thì không những tại huyện Thanh Liêm mà ở các huyện khác như huyện Bình
Lục, Kim Bảng, đặc biệt là huyện Lý Nhân đã tham gia tích cực vào việc ni
cá. Cũng là cá nhưng cá chim trắng đã mang lại hiệu quả thực sự cho việc

Nguyễn Thị Phượng

2

Lớp KT12-08

phát triển kinh tế của tỉnh cũng như tăng trưởng kinh tế của gia đình, thay đổi
cách làm ăn, tạo thêm công ăn việc làm, nguồn sống mới cho người dân Hà
Nam nói riêng và cho tất cả những ai đang ni cá chim trắng nói chung.
II. Một số nơi tiêu biểu, đạt hiệu quả cao trong việc nuôi cá ở Hà Nam
Từ năm 2003, việc người dân trong tỉnh nuôi nhiều cá chim trắng đã rất
phổ biến, sông không phải ai cũng thực hiện thành công, cũng làm đạt hiệu
quả. Có thế là do người dân chưa có đủ hiểu biết về lồi cá này nên chưa có
được thành cơng, như diện tích ao hồ, loại nước để ni cách cho ăn, cách
chăm sóc... Vì vậy, tiêu biểu chỉ có một số xã trong các huyện là đã thành
cơng lớn từ việc ni cá chim trắng. Ngồi 3 gia đình đi đầu trong việc ni
cá chim trắng ra thì cũng tại huyện Thanh Liêm cịn có xã tiêu biểu là xã
Liêm Từ với gia đình anh Nguyễn Văn Lộc, chì Bùi Thị Quế, anh Phạm Bá
Hùng, anh Nguyễn Văn Tài... đã giàu lên nhờ việc nuôi cá, hàng năm cho thu
tiền lãi từ 80 - 100 triệu đồng. Bên cạnh đó cịn ở các xã Nhân Nghĩa huyện
Lý Nhân, xã Đức Lý cùng huyện. Tại Bình Lục cịn có xã An Đổ. Đó là đều
là những nơi đi sau trong việc nuôi loại cá này nhưng đều rất thành cơng, trở
thành những tấm gương điển hình trong cả tỉnh trong việc nuôi cá chim trắng
nước ngọt.

Nguyễn Thị Phượng

3

Lớp KT12-08


CHƯƠNG II: NHỮNG MÂU THUẪN PHÁT SINH TỪ VIỆC NUÔI
CÁ CHIM TRẮNG
Như chúng ta đã biết, trong cuộc sống đầy rẫy những nghịch lý. Đã bao

giờ bạn thấy, chúng ta làm một việc mà phát sinh mâu thuẫn chưa? Chắc hẳn
những mâu thuẫn, nghịch lý ai cũng từng gặp phải. Điều đó có nghĩa là có
những việc ln có hai mặt mâu thuẫn, trái ngược nhau. Có mặt tốt thì cũng
có mặt xấu, có mặt lợi thì cũng có mặt hại. Cũng như con dao có hai lưỡi, khi
giúp ích cho con người, khi lại hại chính người sử dụng nó. Từ con người,
cuộc sống, xã hội đều xuất hiện mâu thuẫn thì trong việc sản xuất phát triển
kinh tế cũng vậy, cũng có mặt lợi, mặt hại. Sau đây chúng ta sẽ cùng đi tìm
hiểu những mâu thuẫn, nghịch lý phát sinh từ việc nuôi cá chim trắng ở Hà
Nam nói riêng và trong cả nước nói chung.
I. Những mặt có lợi từ việc ni cá chim trắng
1. Đối với người nông dân
Cũng là biện pháp phát triển kinh tế như luân canh tăng vụ cho đất màu,
việc làm thêm nghề tại gia như: đan lát, thêu thùa... Nuôi cá chim trắng đã
thực sự được mọi người dân quan tâm bởi tính ưu việt và lợi nhuận của nó
mang lại.
a. Tăng trưởng kinh tế
Ngày xưa khi người dân quanh năm chỉ biết mong chờ vào cây lúa, hạt
thóc thì đời sống của người nơng dân thực sự khó khăn. Lúc đó làm sao để
phát triển kinh tế dựa vào cái vốn có như: đất đai, sức lao động... quả là một
bài tốn khó. Đi theo chính sách phát triển của Nhà nước, áp dụng các biện
pháp, cải tạo, sử dụng các giống cây trồng, chăn nuôi phù hợp đã thay đổi đời
sống của người nơng dân từ việc có đủ ăn thành dư thừa, giàu có. Nhưng
khơng ngừng cố gắng, mỗi người dân, mỗi gia đình đang ngày góp phần tăng
trưởng kinh tế chung từ việc phát triển kinh tế của chính gia đình mình. Từ
việc cấy lúa hàng năm, trồng hoa màu, rau... vào vụ đông và chăn nuôi gia
Nguyễn Thị Phượng

4

Lớp KT12-08

súc, gia cầm: gà, vịt, trâu, bò... đã giúp người dân có thêm điều kiện lo cho
con cái học hành và cho chính cuộc sống của họ. Việc ni thành công cá
chim trắng đã giúp thay đổi cuộc sống của người dân một cách nhanh chóng.
Với những hộ chun ni cá chim trắng với diện tích ao hồ lớn, khoảng từ
3600m2 đến 5000m2 thì hàng năm thu được từ 150 triệu đến 400 triệu. Người
dân bỏ vốn lớn nhưng thu lại vốn nhanh, vì trọng điểm là cá chim trắng, nuôi
đúng thời gian, đúng lứa nên sau 3 đến 5 tháng, người dân thu hồi cá rất đều
lứa lương đều lượng kg phù hợp bán cho các công ty cũng như phục vụ thực
phẩm hàng ngày. Cứ như thế xoay vịng 1 năm, vốn lưu động nhanh và việc
chăn ni đi vào lề lối. Cịn những gia đình khơng có điều kiện về ao hồ, sức
lao động thì đóng góp tăng trưởng kinh tế gia đình của cá chim trắng cũng
tương đối đáng kể. Nếu như ngày xưa, người dân thả ao cá với đủ loại cá
trắm, trôi, mè, cá chép.. thu hoạch 2 lần/ năm có thể thu nhập được 5 - 10
triệu trong 1 năm với diện tích ao từ 360m 2 - 720m2 thì từ khi xuất hiện lồi
cá chim trắng, cũng cùng với diện tích như vậy, người dân cho thả thêm cá
chim trắng vào cùng với các loại cá như lúc đầu. Cá chim trắng sẽ phát triển
rất nhanh mà không cần mua thêm thức ăn cho chúng. Chúng sẽ tự ăn các loại
sinh vật phù du, cá nhỏ để sống và phát triển. Không mất nhiều công sức 1
năm, vẫn thu hoạch 2 lần nhưng lợi nhuận đem lại có thể tăng đạt tới 7-15
triệu/năm. Hơn thế, cá chim là loại cá có sức đề kháng rất tốt, chúng có thể
chịu đựng được qua mùa đơng, mùa hè mà vẫn phát triển bình thường khơng
như các loại cá trắm, trơi... tới mùa đơng thì chậm phát triển hơn các mùa
trong năm. Như vậy, cho chúng ta thấy cái lợi của việc nuôi cá chim trắng là
rất lớn. Chính vì cái lợi này nên có rất nhiều hộ gia đình đã đổi đất ruộng, quy
hoạch thành một diện tích lớn để đào ao ni cá chim trắng. Như ở xã Nhân
Nghĩa huyện Lý Nhân, có những gia đình đổi ruộng cấy để tập trung lại một
vùng đào ao thả cá, cũng có những hộ gia đình đã đấu thầu, mua đất để ni
cá tập trung. Từ những thành cơng mang lại thì so với trước năm 2003. Các

gia đình phát triển theo cách quy hoạch V-A-C chỉ có 30-40% dao động qua
Nguyễn Thị Phượng

5

Lớp KT12-08


các năm nhưng phần lớn đều là diện tích nhỏ. Sau năm 2003 với thành công
mang lại từ việc nuôi cá chim trắng mang lại thì đã nâng tỉ lệ phần trăm đó tới
tận 45-53%. Các gia đình đã có đời sống khá hơn, thu nhập đều hơn. Và rõ
ràng cá chim trắng đã góp phần rất lớn vào việc tăng trưởng kinh tế của các
hộ gia đình tại Hà Nam.
b. Tạo thêm cơng ăn việc làm có thu nhập cao.
Không những tạo điều kiện phát triển kinh tế mà việc nuôi cá phần nào
đã giúp cho con người lao động có thêm cơng ăn việc làm, bình ổn xã hội và
cho cả hạnh phúc gia đình.
Nếu như ngày xưa, điều kiện kinh tế chưa có, người lao động bỏ quê
hương đi tha hương tìm việc làm là chuyện rất bình thường khơng riêng gì ở
Hà Nam mà cịn rất nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Đã có rất nhiều
người bị lôi kéo, lao theo các tệ nạn xã hội ảnh hưởng tới gia đình, làng xóm,
địa phương và cho cả xã hội nữa. Cũng từ đó có biết bao đứa trẻ mất cha, mẹ,
hạnh phúc gia đình tan vỡ... Tất cả đều có thể là do sống ở bản xứ, họ khơng
tìm được cách để kiếm thêm tiền, nâng cao đời sống chính vì thế nhà nước đã
cố gắng tìm ra những biện pháp phát triển kinh tế để cho mỗi người dân lao
động có thể tự làm giàu bằng chính sức lực trên chính mảnh đất của mình.
Cũng như việc đưa các giống cây trồng mới, chăn ni các loại gia súc, gia
cầm mới thì việc ni cá chim trắng đã tạo thêm công ăn việc làm cho người
dân lao động. Hết thời gian làm đồng ruộng họ có việc để làm lại đạt hiệu quả
kinh tế cao, họ sẽ không phải bỏ quê đi xa làm nữa. Từ đó phần nào sẽ giảm

tệ nạn xã hội, giảm nguy cơ dẫn đến mất hạnh phúc gia đình.
2. Đối với nền kinh tế của Hà Nam
Vì việc phát triển cá chim trắng và những thành cơng do nó mang lại làm
tăng trưởng nền kinh tế của từng hộ gia đình nên cũng góp phần làm phát
triển nền kinh tế ở Hà Nam nói chung.

Nguyễn Thị Phượng

6

Lớp KT12-08


Hàng năm do phát triển kinh tế của tỉnh Hà Nam cịn phụ thuộc rất nhiều
vào các ngành cơng nghiệp như khai thác đá, sản xuất xi măng... Nhưng xét
trong ngành nơng nghiệp thì trước năm 2003 tới giờ thì nền kinh tế nơng
nghiệp tang được 6%. Đó là một thành tích đáng kể. Quan trọng nhất là đã
giúp được các hộ gia đình tự cải tạo nền kinh tế gia đình của mình.
II. Những mặt hại của việc ni cá chim trắng
Cá chim trắng đã mang lại rất nhiều lợi ích với người dân, nhưng trong
đó lại tồn tại những mặt hại mà mỗi người đều nên biết.
1. Đối với đời sống tự nhiên
Cá chim trắng là loại cá ăn thịt. Nó sống và phát triển nhờ vào việc ăn
thịt những loại cá nhỏ hơn nó. Chính vì vậy nó sẽ gây mất cân bằng sinh thái.
Nếu như các lồi sinh ra đều có quan hệ với nhau như quan hệ sau: con hươu
ăn cỏ và lá cây để sống, con hổ ăn thịt con hươu, con hổ chết được phân huỷ
cây cỏ lại nhờ thế mà mọc lên xanh tốt hơn. Ở loài cá cũng vậy. Ta lấy ví dụ
như lồi cá mập ăn thịt, ai cũng sợ hãi bởi bản tính của nó, ở dưới biển nó ăn
các loại loại cá nhỏ hơn để sinh tồn nhưng chắc hẳn chúng ta sẽ không ai
giám nuôi để phát triển chúng. Nhìn lại thực tế, lồi cá chim cũng là loại ăn

thịt, nó cũng ăn các lồi cá nhỏ hơn để phát triển kinh tế. Nếu như có ít cá
mập trên biển, thì các loại cá khác vẫn sinh sơi và sống bình thường theo quy
luật tự nhiên.. Nhưng nếu trên biển toàn là cá mập chắc chẳng loài cá nào tồn
tại được. Cá chim trắng phát triển nhiều sẽ trực tiếp ảnh hưởng tới cân bằng
sinh thái. Nếu nó khơng chỉ được ni trong ao hồ mà xuất hiện nhiều trên
sơng, chắc hẳn nó sẽ ảnh hưởng tới quy luật tự nhiên và nhanh chóng lan
rộng. Nó sẽ phát triển nhiều, nhanh ơn lấn át các loại cá khác một cách chúng
ta sẽ hồn tồn khơng ngờ đến.
2. Đối với con người
Mặt lợi của nó thì ai cũng thấy nhưng mặt khác, nuôi cá chim trắng cũng
như con dao hai lưỡi ảnh hưởng trực tiếp tới con người. Chắc hẳn ai nuôi cá
Nguyễn Thị Phượng

7

Lớp KT12-08


chim cũng một lần bị nó cắn. Cá chim cắn như một phản xạ tự nhiên nhưng
thực sự nó rất nguy hiểm. Nếu là con cá chim to nó có thể cắn làm người ta bị
thương nặng còn nếu loại trung bình từ 0,7kg - 1kg thì xây xước da là chuyện
hiển nhiên. Cũng là cá nuôi nhưng cá trắm, trôi, mè... không thế. Cá chim rất
nguy hiểm. Nhưng trong trường hợp của bé Nguyễn Văn Toàn 5 tuổi. Do vơ
tình bị rơi xuống ao thả cá chim trắng đã bị đàn cá tấn công. Tuy không quá
nguy hiểm nhưng bé cũng phải chịu đau đớn và nằm điều trị tại trạm xá xã 5
ngày. Qua đây chúng ta đặt ra được một dấu chấm hỏi. Việc nuôi cá chim
trắng có lợi hay có hại, lợi nhuận nó đem lại rất cao nhưng nguy hiểm thì
cũng khơng kém phần. Nếu như chúng tràn lan ra các sơng, mương, móng thì
nó đã trở thành nỗi sợ hãi cho bất kỳ ai.
Đứng dưới góc nhìn Triết học để thấy rõ mâu thuẫn của vấn đề này.

Nhưng cho đến nay vẫn chưa có vấn đề quá nguy hiểm nào xảy ra do cá chim
trắng cả. Đó chỉ là một khả năng tiềm ẩn mà chúng ta có thể hạn chế và làm
cho chúng từ một loài ăn thịt nguy hiểm thành một loài cá ít nguy hiểm hơn
với con người. Sau đây là một số những biện pháp để phát triển hướng có lợi
của nó và hạn chế mặt hại, mặt tiêu cực.

Nguyễn Thị Phượng

8

Lớp KT12-08


CHƯƠNG III: MỘT SỐ CÁCH ĐỂ PHÁT TRIỂN CÁ CHIM
TRẮNG MÀ VẪN HẠN CHẾ ĐƯỢC MẶT HẠI CỦA NÓ
Rõ ràng nghịch lý luôn tồn tại, vậy làm sao để cái tốt phát huy, đẩy lùi
cái xấu thì mỗi chúng ta cần phải rút ra bài học riêng. Một số cách cân bằng
nghịch lý cho việc nuôi cá chim trắng là:
I. Cách lựa chọn địa điểm làm ao nuôi
Người nuôi cá chim trắng nếu như nuôi nhiều với số lượng 100% cá
chim trắng hay chỉ ni kèm với các lồi cá khác đều nên chọn ao, hồ gần với
nguồn nước có thể lưu thông lượng nước thường xuyên. Cá nếu được thường
xuyên thay nước sẽ được kích thích tăng trưởng tốt hơn.
II. Cách làm ao nuôi phù hợp đảm bảo an tồn
Để ni cá chim trắng tốt mà vẫn đảm bảo cá khơng bị thốt ra ngồi thì
nên làm ao hồ như sau:
- Bờ ao phải cao khoảng ~4m-5m (cho tất cả các loại ao hồ)
- Chiều rộng của bờ ~3m để đảm bảo cho người nuôi cá trồng thêm cây
cối. Đối với một số loại ao hồ lớn, chúng ta cần tăng chiều cao và bề rộng của
bờ ao lên.

- Làm cống thốt nước phải vững chắc và phải ln được kiểm tra để
đảm bảo an tồn, cá chim khơng thốt được ra ngồi. Từ đó, cá chim sẽ vơ hại
và an toàn.

Nguyễn Thị Phượng

9

Lớp KT12-08


KẾT LUẬN
Sau khi nghiên cứu thì chúng ta đã được biết về loài cá chim trắng và
mâu thuẫn tồn tại. Một mặt có lợi đối lập một mặt có hại. Người nơng dân nên
tìm hiểu kỹ về lồi cá chim trắng, thấy rõ được hai mặt trái ngược đó để có
thể thành cơng trong việc ni cá chim trắng. Trong cuộc sống cịn tồn tại rất
nhiều thứ mà có nghịch lí. Và để sống tốt bạn nên tìm cách chấp nhận nghịch
lý đó và cố gắng cân bằng chúng thì cuộc sống mới tươi đẹp hơn. Đây là bài
tiểu luận đầu tiên của em, có thể cịn chưa đi sâu lắm. Nên trong bài khơng
tránh khỏi những sai xót dù nhỏ hay lớn. Em rất mong được sự góp ý của các
thầy, cô giáo trong bộ môn triết học Mác - Lênin. Cuối cùng em xin chân
thành cảm ơn các thầy cơ giáo đã giúp em hồn thành bài tiều luận này.

Nguyễn Thị Phượng

10

Lớp KT12-08

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Triết học Mác - Lênin - Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội.
- Báo về nông nghiệp tỉnh Hà Nam
- Phần tin trên Internet.

Nguyễn Thị Phượng

11

Lớp KT12-08


LỜI CAM KẾT
Em xin cam kết bài tiểu luận này là do bản thân tìm kiếm tài liệu, suy
nghĩ và tự viết ra.

Nguyễn Thị Phượng

12

Lớp KT12-08


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................... 1
CHƯƠNG I: VIỆC NUÔI CÁ CHIM TRẮNG Ở HÀ NAM...............2
I. Tình trạng của việc ni cá ở Hà Nam..................................................2
II. Một số nơi tiêu biểu, đạt hiệu quả cao trong việc nuôi cá ở Hà Nam3

CHƯƠNG II: NHỮNG MÂU THUẪN PHÁT SINH TỪ VIỆC NUÔI

CÁ CHIM TRẮNG................................................................................. 4
I. Những mặt có lợi từ việc ni cá chim trắng.......................................4
1. Đối với người nông dân........................................................................4
2. Đối với nền kinh tế của Hà Nam...........................................................6
II. Những mặt hại của việc nuôi cá chim trắng........................................7
1. Đối với đời sống tự nhiên......................................................................7
2. Đối với con người.................................................................................7

CHƯƠNG III: MỘT SỐ CÁCH ĐỂ PHÁT TRIỂN CÁ CHIM
TRẮNG MÀ VẪN HẠN CHẾ ĐƯỢC MẶT HẠI CỦA NĨ................9
I. Cách lựa chọn địa điểm làm ao ni......................................................9
II. Cách làm ao ni phù hợp đảm bảo an tồn.......................................9

KẾT LUẬN........................................................................................... 10
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................11
LỜI CAM KẾT..................................................................................... 12
MỤC LỤC............................................................................................. 13

Nguyễn Thị Phượng

13

Lớp KT12-08