Báo cáo kinh nghiệm giải pháp: Vai trò tổ chức Đoàn trong giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên

CỘNG
HÒA
XÃ HỘI
CHỦ
NGHĨA
VIỆT
NAM
Độc lập
– Tự do
– Hạnh
phúc


BÁO CÁO KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP
Vai trò của tổ chức đoàn trong giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh
niên khối trường học huyện Tiên Yên

I. SƠ YẾU LÝ LỊCH

- Họ và tên: Trần Thị Thảo
- Sinh ngày 02/7/1985
- Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học.
- Chức vụ: Chuyên viên Ban Tuyên giáo Huyện ủy Tiên Yên; Ủy viên Ban
Chấp hành, Ban Thường vụ Huyện đoàn, Bí thư chi đoàn Cơ quan Đản - Đoàn thể.
- Đơn vị công tác: Ban Tuyên giáo Huyện ủy Tiên Yên.
- Quê quán: Thái Thành - Thái Thụy - Thái Bình
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP CÔNG TÁC

1. QuyÒn h¹n, nhiÖm vô ®îc giao hoÆc ®¶m nhËn
- Là chuyên viên Ban Tuyên giáo Huyện ủy, trực tiếp tham mưu giúp Ban
Tuyên giáo thực hiện một số nhiệm vụ công tác Tuyên giáo trong toàn huyện 1.

Tham gia Ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Huyện Đoàn, Bí thư đoàn khối
cơ quan Đảng, đoàn thể.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Tên đề tài sáng kiến kinh nghiệm: Vai trò của tổ chức đoàn trong giáo
dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên khối trường THPT huyện Tiên Yên.
2.2. Thực trạng vấn đề
2.2.1. Một vài nét giới thiệu về công tác Đoàn và phong trào thanh niên
truờng THPT huyện Tiên Yên

1

Thực hiện sự chỉ đạo của Thường trực Huyện ủy Phân công Ban Tuyên giáo Huyện ủy theo dõi 08 chi, đảng bộ cơ
sở trong đó có các trường khối Trung học phổ thông trên địa bàn huyện Tiên Yên.

2


Tiên Yên là huyện miền núi, có nhiều dân tộc, nằm ở trung tâm khu vực
Miền Đông của tỉnh Quảng Ninh, có diện tích 647,897 km2, với 12 xã, thị trấn,
122 thôn, khu phố, dân số trên 50.000 người, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên
50,2 % (chủ yếu là dân tộc Dao, tày, Sán dìu, Sán chỉ,...). Hiện nay, tổng số thanh
niên trong độ tuổi của huyện Tiên Yên là là 10.115 người, chiếm 21,7% dân số toàn
huyện. Cơ cấu thanh niên huyện Tiên Yên gồm: Thanh niên nông thôn: 6.752 (trong
đó thanh niên dân tộc là 4.264; thanh niên tôn giáo là 29); Thanh niên đô thị: 628;
Thanh niên công nhân: 42; Thanh niên công chức, viên chức: 963; Thanh niên khối
trường học 1.685; Thanh niên khối lực lượng vũ trang: 45.
Năm học 2015 - 2016 Toàn huyện có 35 trường (giảm 01 trường tiểu học): 13
trường Mầm non (1 trường Tư thục), 7 trường Tiểu học, 6 trường TH&THCS (1 trường
PTDT bán trú TH&THCS), 5 trường THCS (1 trường PTDT bán trú THCS), 3 trường
THPT (1 trường Tư thục), 1 trường PTDT Nội trú THCS&THPT và 1 Trung tâm

HN&GDTX.
Triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án "Vận động thanh thiếu nhi tham gia
học tập ngoại ngữ và tin học đến năm 2020, tầm nhìn 2030”, Nghị quyết 01 NQ/TĐQN, ngày 07/7/2009 của Tỉnh Đoàn Quảng Ninh "Về phát huy vai trò của Đoàn
trong việc nâng cao năng lực hội nhập quốc tế cho thanh niên Quảng Ninh, giai
đoạn 2009 - 2015". Đoàn viên thanh niên khối trường học đã tích cực học tập nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; trình độ ngoại ngữ, tin học; ý thức cao về việc
chọn ngành học, chọn việc làm, thành lập 05 câu lạc bộ ngoại ngữ, thu hút 325 thanh
niên tham gia sinh hoạt, học tập ngoại ngữ; tuyên dương 30 tài năng trẻ, 10 thanh niên
tiêu biểu; Tổ chức thành công Cuộc thi Hùng biện Tiếng Anh cấp huyện lần thứ hai
năm 2015 với 40 thanh thiếu nhi tham gia dự thi, cử 04 thí sinh tham gia Cuộc thi Hùng
biện bằng ngoại ngữ và Opympic tiếng Anh dành cho cán bộ Đoàn cấp tỉnh trong đó 01
thí sinh đạt giải ba, 01 thí sinh đạt giải khuyến khích. Tổ chức thành công Ngày hội tư
vấn mùa thi năm 2015 cho 318 học sinh khối 12.
Trong những năm qua, phong trào thanh niên khối trường THPT huyện Tiên
Yên tiếp tục có bước phát triển với việc triển khai có hiệu quả các phong trào
“Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp”; “Học tập tốt, rèn luyện tốt” do Ban
Thường vụ Huyện Đoàn phát động. Công tác Đoàn và phong trào thanh niên huyện
Tiên Yên có nhiều khởi sắc và đạt được những kết quả đáng ghi nhận trên các mặt
công tác như: Công tác tuyên truyền giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ đã được các cấp uỷ Đảng quan
tâm phối hợp triển khai với nhiều hình thức như: Tuyên truyền các chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, giáo dục lịch sử truyền thống dân tộc;
3


tổ chức các lớp học về “6 bài học lý luận của Đoàn”, “Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí
Minh” cho đoàn viên thanh niên gắn với công tác triển khai, học tập Nghị quyết của
Đảng, của Đoàn. Ban Thường vụ Huyện đoàn cụ thể hoá việc học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thành các chương trình hoạt động; tăng cường
giáo dục truyền thống, giáo dục niềm tự hào về quê hương đất nước, về Đảng, về

Đoàn cho thanh niên. Hội đồng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã tổ
chức tốt các hoạt động tuyên truyền hàng năm; vận động đoàn viên thanh niên và
nhân dân thực hiện tốt quy ước thôn, khu phố gắn với thực hiện Phong trào "Toàn
dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá", các phong trào “Hai thi đua- Hai tình
nguyện” trong thanh niên… Đã có nhiều thanh niên học sinh đạt giải cao trong các
kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, vinh dự được nhận những giải thưởng cao
quý cấp TW; tỷ lệ học sinh thi đỗ các trường Đại học, Cao đẳng tăng qua các năm.
Các cấp bộ Đoàn tổ chức tốt các hoạt động hỗ trợ, khuyến khích thanh niên, học
sinh tích cực học tập, nghiên cứu khoa học bằng nguồn quỹ khuyến học của cơ sở
và những suất quà của nguồn Quỹ Tài năng trẻ cấp huyện. Công tác giáo dục chính
trị, tư tưởng, văn hoá trong thanh niên đã giúp cho thế hệ trẻ huyện nhà có thái độ,
nhận thức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý thức vượt qua khó khăn, làm tốt
nhiệm vụ xung kích, sáng tạo thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác Đoàn và phong trào
thanh niên trong huyện vẫn còn gặp nhiều tồn tại hạn chế trong việc thu hút, tập
hợp thanh niên vào tổ chức; công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục đạo đức
lối sống đạt hiệu quả chưa cao; hình thức sinh hoạt chưa phong phú. Một vấn đề
đặt ra là: Làm thế nào để tập hợp, thu hút thanh niên vào sinh hoạt Đoàn? Làm gì
để nâng cao chất lượng hoạt động Đoàn trong thanh niên? Vai trò và giải pháp của
tổ chức Đoàn trong giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên, thanh niên nói
chung, đặc biệt là đối với Đoàn viên thanh niên khối trường học nói riêng là gì?
Đây cũng là một vấn đề trăn trở không của riêng ai. Đối với tôi, một chuyên
viên làm công tác tuyên truyền, là Ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Huyện
đoàn, Bí thư chi Đoàn cơ quan, tôi thực sự thấy băn khoăn trước những câu hỏi nêu
trên. Việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là
việc làm cần thiết hơn bao giờ hết. Đó là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nhưng
trước hết phải kể đến vai trò quyết định của Nhà trường. Tổ chức Đoàn trong các
trường học với tư cách là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên có trách nhiệm
to lớn trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên thanh niên.
2.2.2. Vị trí, vai trò của tổ chức đoàn TNCS Hồ Chí Minh

trong nhà trường
4


Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong nhà trường có vai trò rất lớn trong
các hoạt động giáo dục chính trị, truyền thống, đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành
pháp luật của thanh niên, học sinh. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò
và vị trí của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Người
nói: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng
người”. Trong Di chúc, Người căn dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau là việc rất quan trọng và rất cần thiết”.
Công tác Đoàn vừa là một bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng
Đảng, vừa là một bộ phận quan trọng trong công tác vận động quần chúng của
Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ yêu cầu đối với cán bộ phải siêng năng:
Siêng nghe, siêng thấy, siêng đi, siêng nghĩ, siêng nói, siêng làm. Cán bộ Đoàn
trường học là cán bộ của Đảng, của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hoạt động trong môi
trường trường học với đối tượng là thanh niên học sinh, sinh viên và cán bộ, giáo
viên trẻ - một môi trường sư phạm, môi trường văn hoá tiên tiến và đồng thời cũng
là một môi trường mở. Người cán bộ Đoàn trường học phải luôn nỗ lực vươn lên
trau dồi đạo đức, rèn luyện bản lĩnh, tích luỹ kiến thức và đặc biệt phải có phương
pháp công tác khoa học, thực tế và luôn đổi mới. Người cán bộ Đoàn trường học
trước hết phải nắm vững một số phương pháp công tác Đoàn trường học.
Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã xác định: “Thường
xuyên giáo dục chính trị, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều
kiện, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Khuyến khích thanh niên tự học, tự nâng cao tay nghề, tự tạo việc làm…thu hút
rộng rãi thanh thiếu niên và nhi đồng vào các tổ chức do Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh làm nòng cốt phụ trách”.

Nghị quyết TW 7, khoá X của Đảng cộng sản Việt Nam “Về tăng cường sự

lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hoá, hiện đại hoá” đã chỉ rõ: Thanh niên là rường cột nước nhà, chủ nhân tương
lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, một
trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa. Thanh niên được đặt ở
vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con
người. Chăm lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm
cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước. Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục
thanh niên thành lớp người “Vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh
là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan
trọng của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội.
5


Từ quan điểm trên, Nghị quyết TW 7, khoá X đã nêu lên mục tiêu chung là:
Tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân
tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng,
ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hoá, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh
trong hội nhập quốc tế; có sức khoẻ, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp
trong lao động tập thể, trở thành những công dân có ích của đất nước. Cổ vũ thanh
niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến, vươn lên ngang tầm thời đại. Hình thành một lớp thanh niên
ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của
Đảng, của dân tộc; phấn đấu cho mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh”; góp phần to lớn vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, sánh vai cùng các nước tiên tiến trên thế giới. Đảng, Nhà nước và toàn xã
hội chăm lo, tạo điều kiện, môi trường thuận lợi để thanh niên rèn luyện, cống hiến
và trưởng thành; được học tập, có việc làm, nâng cao thu nhập, có đời sống văn
hoá, tinh thần lành mạnh. Cụ thể trong những năm trước mắt, trọng tâm từ nay đến
năm 2020 đã xác định rõ mục tiêu là: Nâng cao nhận thức chính trị, bồi dưỡng lý

tưởng cách mạng cho thanh niên, nhất là học sinh, sinh viên. Tập trung giáo dục,
định hướng, cổ vũ thanh niên thực hiện có hiệu quả việc “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tạo bước chuyển biến thực sự trong đạo đức,
lối sống và hành động của thanh niên”.
Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
luôn đánh giá đúng vai trò chiến lược, vị trí to lớn của thanh niên, tin tưởng sâu sắc
vào lực lượng thanh niên; chăm lo giáo dục, bồi dưỡng và tạo điều kiện cho thanh
niên rèn luyện và trưởng thành; thường xuyên quan tâm phát huy vai trò làm chủ
và tiềm năng to lớn của thanh niên. Công tác thanh niên là nhiệm vụ rất quan trọng
của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng. Nghị quyết số
26-NQ/TW, ngày 01/7/1985 của Bộ Chính trị (Khoá V) đánh giá công tác vận
động thanh niên “Có tầm quan trọng chiến lược”. Nghị quyết số 25-NQ/TW,
ngày 13/3/1991 của Bộ Chính trị (Khoá VI) tiếp tục khẳng định: “Công tác thanh
niên là một nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa chiến lược đối với tương lai dân tộc và
vận mệnh của Tổ Quốc”. Tại Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành TW Đảng
(Khoá X), ngày 25/7/2008 đã ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW “Về tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá”. Chỉ thị số 13-CT/TTg, ngày 18/5/2012 của Thủ tướng
Chính phủ về việc “Triển khai thực hiện chiến lược phát triển thanh niên Việt
Nam giai đoạn 2011-2020”. Xác định rõ ý nghĩa, tầm quan trọng trong việc tăng
6


cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá theo tinh thần Nghị quyết 25-NQ/TW, ngày 25/7/2008
của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá X), Huyện ủy Tiên Yên đã xây dựng
Chương trình hành động số 55-CTr/HU, ngày 13/10/2008 về việc thực hiện Nghị
quyết 25 Hội nghị BCH Trung ương 7 (khoá X) về "Tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước". Đây là nội dung quan trọng trong sự lãnh đạo của Đảng, có vị trí

và ý nghĩa to lớn đối với phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công
cuộc đổi mới, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, và phấn đấu đến
năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
2.2.3. Thực trạng của việc giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên
thanh niên khối trường học
Nghị quyết liên tịch số 32/1998/NQ- BGD& ĐT- TWĐ, ngày 29 tháng 5
năm 1998 giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
về “Tăng cường công tác giáo dục thanh thiếu nhi và xây dựng Đoàn, Hội, Đội
trong trường học, giai đoạn 1998- 2002” xác định rõ 4 nội dung phối hợp, trong
đó nội dung trọng tâm xác định hàng đầu là giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức,
lối sống cho học sinh, sinh viên.
Hiện nay, cùng với Cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và
bệnh thành tích trong giáo dục” và “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo
đức, tự học và sáng tạo”, Bộ Giáo dục & đào tạo ra Chỉ thị số 40/2008 v/v phát
động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”; Kế
hoạch liên ngành số 7575/KHLN/BGDT- BVHTTDL- TWĐTN triển khai phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã góp phần huy
động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng
môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa
phương và đáp ứng nhu cầu xã hội; hình thành, phát huy tính chủ động, tích cực, sự
sáng tạo của học sinh trong học tập và trong các hoạt động xã hội.
Trong những năm qua, tư tưởng, thái độ và ý thức chính trị của Đoàn viên
thanh niên học sinh trong trường học tiếp tục chuyển biến theo xu hướng tích cực.
Niềm tin của đoàn viên thanh niên vào Đảng và sự nghiệp đổi mới do Đảng khởi
xướng và lãnh đạo ngày càng được củng cố. Đoàn viên thanh niên tích cực tham
gia các hoạt động chính trị - xã hội, có ý thức rèn luyện, phấn đấu trở thành Đảng
viên và tỷ lệ học sinh được kết nạp Đảng ngày càng cao. Trong thực tế đã xuất
7

hiện nhiều tấm gương học sinh, sinh viên tiêu biểu, phấn đấu vượt qua khó khăn,
vươn lên đạt kết quả xuất sắc trong học tập, rèn luyện và đóng góp tích cực trong
đời sống xã hội.
Tinh thần và thái độ học tập của đoàn viên thanh niên học sinh nhìn chung
nghiêm túc; tích cực học thêm ngoại ngữ, tin học và một số ngành nghề; chủ động
tiếp cận kiến thức khoa học kỹ thuật. Việc quan tâm đầu tư sâu cho học tập trong
học sinh không chỉ trong phạm vi nhà trường mà có xu hướng vươn ra tiếp cận và
khẳng định mình trong thực tiễn xã hội.
Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, được giao lưu, tiếp xúc với nhiều
luồng văn hoá, nhưng đa số học sinh vẫn giữ được truyền thống, phát huy bản sắc
văn hoá dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá thế giới, chủ động tiếp cận
những xu hướng mới tích cực trong đời sống giới trẻ; nêu cao cảnh giác, không để
kẻ xấu lợi dụng, kích động gây mất ổn định chính trị, xã hội; có lối sống lành
mạnh, năng động sáng tạo.
Đối với thanh niên khối trường trung học phổ thông của huyện Tiên Yên
trong những năm vừa qua đã thực sự có ý thức vươn lên trong lao động và học tập,
tích cực tham gia các hoạt động chính trị xã hội; tinh thần tình nguyện vì cuộc sống
cộng đồng của đoàn viên thanh niên học sinh ngày càng được thể hiện rõ nét, là lực
lượng nòng cốt, xung kích trong các hoạt động tình nguyện. Số học sinh tham gia
các hoạt động tình nguyện và Chiến dịch tình nguyện hè tăng nhanh theo từng
năm. Định hướng giá trị của học sinh về cuộc sống hiện nay là có kiến thức, có
việc làm, sống có mục đích và làm giàu chính đáng. Nhu cầu, nguyện vọng của học
sinh thường tập trung vào: Học tập chuyên môn, có việc làm đúng nghề nghiệp,
việc làm có thu nhập cao sau khi tốt nghiệp.
Công tác giáo dục của Đoàn trường học được triển khai khá toàn diện và
đồng bộ, bám sát chủ trương và chỉ đạo của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ
Huyện Đoàn Tiên Yên; nội dung đa dạng, hình thức, phương thức có nhiều đổi
mới, góp phần bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, nâng cao chất lượng chính trị, ý
thức trách nhiệm công dân, lối sống văn hoá trong học sinh. Công tác giáo dục
chính trị có những tiến bộ mới, các Đoàn trường học đã tập trung tổ chức thực hiện

có hiệu quả việc tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh; học tập, quán triệt các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, của Đoàn với
nhiều cách làm sáng tạo, có sức hấp dẫn đoàn viên thanh niên học sinh, nhất là các
đợt sinh hoạt chính trị lớn, như: “Tuổi trẻ Tiên Yên tự hào tiến bước dưới cờ
Đảng”, “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”. Đồng thời, tiếp tục duy trì có kết
quả việc học tập 6 bài học lý luận chính trị, các môn học chính trị. Đoàn thanh niên
8


các trường tích cực phối hợp tổ chức các hoạt động trong “Tuần sinh hoạt công
dân- học sinh” đầu năm học, cuối năm học.
Các hoạt động giáo dục truyền thống được đề cao và triển khai sâu rộng, với
nhiều hình thức sáng tạo như: Tổ chức các hoạt động về nguồn, thăm điểm di tích
lịch sử nơi thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên của huyện Tiên Yên tại Khe GiaoĐiền Xá; tổ chức toạ đàm với các bác Cựu chiến binh, các đối tượng có công với
cách mạng, tổ chức tọa đàm “Đảng với thanh niên - Thanh niên với Đảng”, thi tìm
hiểu lịch sử, truyền thống quê hương Tiên Yên. Các Đoàn trường học trong huyện
đã lồng ghép các nội dung tuyên truyền giáo dục, tổ chức có hiệu quả các hoạt
động nhân các ngày kỷ niệm trọng đại của Đảng, của dân tộc, của Đoàn, của tỉnh
và của huyện. Tiêu biểu như cuộc thi tìm hiểu: 85 năm ngày thành lập Đảng Cộng
sản Việt Nam, 60 năm Ngày Tiếp quản - Giải phóng Tiên Yên và đợt sinh hoạt
chính trị “Tiếp lửa truyền thống - mãi mãi tuổi 20”.
Công tác giáo dục đạo đức, lối sống được chú trọng, các Đoàn trường học
thường xuyên tổ chức các diễn đàn “Tuổi trẻ sống đẹp, sống có ích”, duy trì hoạt
động của các câu lạc bộ “Sống đẹp”; tổ chức tuyên dương những tấm gương tiêu
biểu trong học tập, rèn luyện, góp phần định hướng giá trị đạo đức, giáo dục lối
sống cho học sinh. Cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời
Bác” bước đầu được triển khai tới Đoàn viên, thanh niên trường học. Đồng thời, tổ
chức hướng dẫn học sinh sử dụng các trang thông tin có ích trên mạng Internet
phục vụ học tập và giải trí, xây dựng các điểm truy cập Internet lành mạnh trong
nhà trường; tổ chức các diễn đàn, các sân chơi trên mạng góp phần định hướng lối

sống cho học sinh; phối hợp phát hiện, tố giác những trang Web thiếu lành mạnh,
những hành vi lợi dụng Internet để truyền bá văn hoá phẩm độc hại trong học sinh.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, trên địa bàn huyện Tiên Yên, chúng ta vẫn
thường phải nghe nhiều thông tin không hay liên quan đến đối tượng là học sinh
trong các trường học. Đó là chuyện học sinh trường THPT tổ chức sinh nhật ngoài
quán để tụ tập chơi bời, chuyện một số bạn học sinh nữ bị bắt gặp vào nhà nghỉ với
bạn trai; rồi chuyện một bộ phận học trò thời nay thích xem các sản phẩm văn hoá
đồi truỵ và chuyện quan hệ tình dục trong học sinh… đã là những vấn đề bức xúc
khiến cho nhà trường - gia đình - xã hội quan tâm.
Hiện nay, trong nhà trường vẫn còn một bộ phận học sinh có biểu hiện ngại
học tập lý luận chính trị, ngại tham gia các hoạt động xã hội, đoàn thể, thờ ơ với
chính trị, với cái chung của đất nước, của tập thể. Một bộ phận không ít học sinh
có thái độ và động cơ học tập chưa đúng đắn, vi phạm nội quy, quy chế, thiếu
trung thực trong học tập, gian lận trong thi cử; phương pháp học thụ động, học tủ,
9


học lệch, chỉ học khi thi học kỳ, tính nghiên cứu, tổng hợp trong quá trình học tập
chưa cao. Trong khi đó, phương thức giáo dục của Đoàn chưa theo kịp yêu cầu
phát triển và nhu cầu của học sinh; việc tổ chức thực hiện các nội dung giáo dục
chưa đồng đều, có lúc, có nơi các hoạt động giáo dục còn hình thức, thiếu hấp dẫn,
hiệu quả thấp. Việc học tập lý luận chính trị chưa đạt chỉ tiêu đề ra, khi triển khai ở
các trường học còn nhiều khó khăn, thiếu sáng tạo, chưa cụ thể hoá cho phù hợp
với từng đối tượng học sinh. Một số cuộc vận động, cuộc thi còn chạy theo phong
trào, thành tích, hiệu quả giáo dục chưa cao. Công tác nắm bắt tư tưởng và định
hướng dư luận xã hội trong học sinh còn hạn chế, thiếu tính hệ thống, chưa có cơ
chế phối hợp đồng bộ và hiệu quả, nhất là việc nắm bắt tư tưởng của học sinh dân
tộc thiểu số. Công tác nắm và phối hợp xử lý những vấn đề về tư tưởng và dư luận
xã hội trong học sinh chỉ được quan tâm khi có vụ việc xảy ra. Các tổ thăm dò dư
luận ở một số trường hoạt động không hiệu quả, tồn tại hình thức. Công tác thông

tin hai chiều trong hệ thống về tình hình tư tưởng và những vấn đề bức xúc trong
học sinh chưa kịp thời. Việc tiếp cận và định hướng, hướng dẫn học sinh trước
những trào lưu, xu hướng mới như: Hiphop, Game- Online, Blog, facebook, các
diễn đàn trên mạng Internet thực hiện chưa hiệu quả, lúng túng trong xác định nội
dung và hình thức triển khai thực hiện. Chính vì thế, hiện nay tỷ lệ học sinh hư,
học sinh vi phạm pháp luật, mắc các tệ nạn xã hội hoặc sống thờ ơ vô cảm đang có
chiều hướng gia tăng. Trong khi đó, công tác Đoàn và phong trào thanh niên
trường học luôn luôn đòi hỏi có sự đổi mới, từng bước đáp ứng nhu cầu ngày càng
cao của thanh niên học sinh và cán bộ - giáo viên trẻ. Tuy nhiên, do điều kiện đặc
thù của trường học, đội ngũ cán bộ Đoàn luân chuyển nhanh, phần lớn chưa được
tập huấn kịp thời nên trong hoạt động còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, đặc biệt
là kỹ năng, phương pháp, nghiệp vụ công tác Đoàn, Hội.
Ở một số nơi, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện đạo đức cho
học sinh; việc giảng dạy các môn khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh còn
chưa được quan tâm đúng mức, thậm chí bị thu hẹp, các giờ học Giáo dục công
dân chưa được coi trọng, thiếu sự đầu tư chuyên môn nên học sinh coi đây là giờ
giảng dạy đạo đức “Khó học, khó nghe”.
Trước hết, cần phải xác định về mặt tâm lý cũng như về mặt sinh lý. Đây là
lứa tuổi ham tìm tòi cái mới, cái lạ nhưng chưa nhận thức được một cách sâu sắc
đâu là cái tốt, cái xấu, cái gì nên làm, cái gì không nên làm. Các em dễ nghe theo
những cái xấu, a dua theo những lời dụ dỗ của các đối tượng xấu, a dua theo những
phong trào xấu và đôi khi cũng không ý thức được việc mình làm là vi phạm pháp
luật. Nắm được đặc điểm tâm sinh lý này, chúng ta sẽ dễ hơn trong việc giáo dục
cho các em tự xây dựng một lối sống trong sáng, lành mạnh.
10


Trước thực tiễn trên, đòi hỏi người cán bộ Đoàn cần tìm ra những giải pháp
thiết thực để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
2.3. Giải quyết vấn đề

Từ thực trạng kể trên, chúng ta thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực
trạng này. Có thể do đoàn viên thanh niên chưa thấy được vai trò to lớn của tổ
chức hay tổ chức Đoàn, Hội ở một số trường chưa phát huy vai trò, chức năng của
tổ chức mình trong việc tạo ra những hoạt động tích cực đối với đoàn viên thanh
niên. Hoặc các giải pháp để thực hiện công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn
viên thanh niên khối trường học chưa thật sự hiệu quả; nội dung, hình thức tổ chức,
tập hợp đoàn viên thanh niên vào các hoạt động chưa phong phú, còn áp đặt, cứng
nhắc. Do vậy, trong những năm qua, tình trạng một bộ phận học sinh lơ là với hoạt
động Đoàn hay đứng ngoài tổ chức là một trong những bức xúc cơ bản đối với các
cấp bộ Đoàn- Hội. Làm thế nào để công tác tập hợp đoàn viên thanh niên học sinh
đi vào chiều sâu? Làm thế nào để công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn
viên thanh niên học sinh đạt hiệu quả cao? Làm thế nào để ngày càng có nhiều học
sinh tham gia các hoạt động để cống hiến sức trẻ và lòng nhiệt huyết của mình?
Thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của Ban Tuyên giáo làm công tác nắm bắt
tư tưởng, tuyên truyền, trực tiếp phụ trách theo dõi các trường Trung học phổ
thông huyện Tiên Yên, trên cơ sở nắm được tâm lý lứa tuổi, tôi xin mạnh dạn đề
xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh khối trường học như sau:
- Vấn đề đầu tiên đặt ra đối với các cấp bộ Đoàn trong nhà trường là làm sao
phải giúp cho thanh niên học sinh hiểu được vai trò to lớn của tổ chức đối với cá
nhân nói riêng và xã hội nói chung tác động vào lý tưởng của Đoàn viên thanh niên
làm cho các em ngày càng yêu tổ chức, gắn bó với tổ chức và tự nguyện đứng
trong hàng ngũ và cống hiến nhiệt tình cho tổ chức, các em thấy đi theo tổ chức
Đoàn là một định hướng lý tưởng trên con đường lập thân, lập nghiệp. Có được
như vậy, tổ chức Đoàn mới thể hiện rõ vai trò và sức mạnh của mình. Mà muốn
làm cho học sinh yêu tổ chức của mình hơn, các cấp bộ Đoàn cần đẩy mạnh công
tác giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên thanh niên, học sinh.
- Ngay từ đầu năm học, các Đoàn trường cần bám sát chương trình công tác
Đoàn và phong trào thanh niên trường học của Ban Thường vụ Huyện Đoàn Tiên
Yên; đồng thời căn cứ tình hình thực tế của đơn vị mình để xây dựng chương trình

hoạt động cụ thể, rõ ràng đối với học sinh trong nhà trường, đồng thời tổ chức cho
11


Đoàn viên thanh niên đăng ký xây dựng và thực hiện chương trình hoạt động cụ thể,
trong đó cần xây dựng nội quy, quy định cụ thể, rõ ràng đối với học sinh trong nhà
trường và tổ chức cho Đoàn viên đăng ký thực hiện chương trình rèn luyện Đoàn
viên. Kế hoạch phải được xây dựng đảm bảo tính cụ thể, chi tiết, có dự tính thời gian
thực hiện các hoạt động do Đoàn trường tổ chức để vừa thuận lợi khi xin kinh phí
cho Đoàn hoạt động, vừa có công tác chuẩn bị thật sự chu đáo, vừa tạo tâm trạng
háo hức, chờ đón ở các em. Các hoạt động dự kiến tổ chức cần mang màu sắc thanh
niên, phù hợp với bản tính sôi nổi, thích khám phá của lứa tuổi mới lớn.
- Công tác tuyên truyền có thể thực hiện bằng nhiều cách nhưng tuyên
truyền tác động trực tiếp trước nhất đến đoàn viên thanh niên là sử dụng có hiệu
quả hệ thống phát thanh; hệ thống bản tin của trường… Hiện nay, hầu hết các
trường đều đã có hệ thống phát thanh hiện đại, nhưng một số trường chưa biết cách
tận dụng triệt để hiệu quả của phương tiện này. Các trường có thể thông qua hệ
thống này để tuyên truyền các chương trình, hoạt động của Đoàn; tuyên truyền
người tốt, việc tốt; tổ chức các chương trình giao lưu văn hoá văn nghệ giúp học
sinh có cơ hội được chia sẻ, gần gũi với nhau hơn. Đây là phương tiện có thể sử
dụng để tuyên truyền trực tiếp, có tác dụng rất to lớn trong việc giáo dục đạo đức,
lối sống cho các em nhưng lại không tốn kém quá nhiều.
- Đối với lứa tuổi thanh niên, không thể chỉ nói suông mà nói phải đi đôi với
làm thì mới gây được niềm tin và tình cảm nơi các em. Do đó, tổ chức Đoàn cần
tăng cường tổ chức các hoạt động có ý nghĩa giáo dục đạo đức cho Đoàn viên
thanh niên như:
+ Tổ chức cho Đoàn viên thanh niên tham gia các hoạt động xã hội (như
thăm hỏi, tặng quà cho các đối tượng chính sách hay các hoạt động tình nguyện vì
cuộc sống cộng đồng), qua đó nâng cao ý thức trách nhiệm của các em đối với thế
hệ đi trước, với cộng đồng và xã hội.

+ Tổ chức thi và vận động các em tham gia các cuộc thi tìm hiểu về lịch sử,
về pháp luật (như tìm hiểu về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, về đất nước, về
quê hương Tiên Yên; tìm hiểu về Luật phòng chống ma tuý, mại dâm, tuyên truyền
ATGT…). Đây cũng chính là một cách rất hiệu quả để nâng cao hiểu biết về các
lĩnh vực của đời sống xã hội cho Đoàn viên thanh niên.
+ Tổ chức các hoạt động về nguồn (về thăm quê Bác, thăm các địa chỉ đỏ,
các di tích cách mạng gắn liền với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc;
tổ chức thăm điểm di tích lịch sử Khe Giao, thôn Tiên Hải, xã Điền Xá…).

12


+ Không chỉ dừng lại ở việc tập trung giáo dục Đoàn viên thanh niên học
sinh trở thành người tốt mà còn thể hiện ở việc tập hợp, thu hút những học sinh cá
biệt, học sinh hư tham gia vào các hoạt động của Đoàn trường vì đây là một bộ
phận học sinh hay vi phạm pháp luật và mắc các tệ nạn xã hội nhất. Chính vì vậy
tổ chức Đoàn cần phải giúp những đoàn viên thanh niên học sinh lầm lỡ, sai lệch
về định hướng lý tưởng, đạo đức, lối sống trở lại với những điều tốt đẹp hơn. Đứng
trước một đoàn viên thanh niên mắc lỗi thì vai trò của tổ chức Đoàn cần giúp họ
nhận ra lỗi lầm của mình, thấy được vấn đề cần phải khắc phục ngay để có được
định hướng đúng đắn. Điều này các Đoàn trường học cần áp dụng các phương
pháp như điều tra, trò chuyện với thanh niên để gần gũi và hiểu thanh niên hơn.
+ Tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt”, tổ chức thường
xuyên các diễn đàn trao đổi về lối sống, nếp sống của học sinh. Vận động và quy
định trang phục bắt buộc cho học sinh khi đến trường góp phần hình thành thế hệ
học sinh sống có văn hoá, yêu lao động, giàu lòng nhân ái, tích cực tham xây dựng
nhà trường, cộng đồng văn hoá.
+ Tiếp tục phát triển và tổ chức có hiệu quả các đội, nhóm tuyên truyền ca
khúc cách mạng trong các nhà trường.
+ Đoàn thanh niên các trường học cần phối hợp chặt chẽ với công tác

chuyên môn trong trường học để hình thành phong trào thi đua của Đoàn, xây
dựng một môi trường giáo dục thân thiện, tổ chức các hoạt động vui chơi phù hợp
trong nhà trường, các hoạt động hỗ trợ, động viên học sinh vượt khó học tập; triển
khai sâu rộng phong trào “Giữ gìn trường em xanh, sạch, đẹp”. Ngay từ đầu năm
học, các Đoàn trường cần triển khai đăng ký đảm nhận các phần việc cho các chi
đoàn, Đoàn viên học sinh và phối hợp với chuyên môn của nhà trường để thực hiện
có hiệu quả. Đảm bảo mỗi địa chỉ, công trình cụ thể đều có người chăm sóc thường
xuyên. Đoàn trường cần tổ chức kiểm tra, khen thưởng vào dịp kết thúc Học kỳ I
và dịp 26/3 hàng năm.
+ Bên cạnh các hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, các Đoàn
trường cần phải chủ động đảm nhận nhiều công trình, phần việc thanh niên. Đây là
việc làm mang lại rất nhiều lợi ích: Vừa thu hút tập hợp đoàn viên thanh niên, vừa
nâng cao ý thức tự giác lao động cho đoàn viên thanh niên; vừa là cách tạo được dấu
ấn của tổ chức Đoàn tại địa phương. Và không thể nói đến một lợi ích rất to lớn nữa là
có thể mang lại một khoản kinh phí không nhỏ để cho các Đoàn trường tổ chức các
hoạt động phong trào.

13


+ Củng cố và phát huy mạnh mẽ vai trò của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh trong việc lựa chọn, bồi dưỡng, giới thiệu Đoàn viên ưu tú vào Đảng.
+ Sau khi tổ chức các phong trào, cần làm tốt công tác thi đua khen thưởng;
kịp thời biểu dương, khen thưởng các đoàn viên thanh niên có thành tích tích xuất
sắc, có ý thức đạo đức tốt, có hành động dũng cảm, trung thực (dù kinh phí một số
trường hạn hẹp nhưng không chỉ khen mà không thưởng bởi phần thưởng tuy nhỏ
nhưng có ý nghĩa rất lớn đối với người được khen thưởng…). Đồng thời, cần kịp
thời nhắc nhở, phê bình hoặc kỷ luật đối với những đoàn viên thanh niên vi phạm
nội quy quy định hoặc vi phạm pháp luật.
- Để đảm bảo tính khả thi cho kế hoạch, chương trình đã xây dựng, Đoàn

trường cần có sự phối hợp chặt chẽ với Ban giám hiệu nhà trường, Hội phụ huynh
học sinh và Đoàn cơ sở. Đây là những lực lượng tích cực nhất trong việc cùng với
tổ chức Đoàn quản lý và giáo dục học sinh. Để các lực lượng này cùng vào cuộc
thì tổ chức Đoàn cần phải tạo được tiếng nói và dấu ấn riêng thông qua các hoạt
động cụ thể như đã nói trên.
Công tác giáo dục đạo đức lối sống cho Đoàn viên thanh niên học sinh trong
trường học là một việc làm cần thiết và thường xuyên. Các Đoàn trường cần coi
vấn đề giáo dục nhân cách, lối sống cho học sinh là một tất yếu và rất quan trọng,
“Dạy làm người trước khi dạy chữ” cần được coi là một phương châm quan trọng
hàng đầu của các nhà trường.
Có thể khẳng định rằng, công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên
thanh niên học sinh trong những năm qua đã được nâng cao về chất lượng, hiệu
quả góp phần xây dựng lớp Đoàn viên học sinh giàu lòng yêu nước, có lối sống
đẹp, có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam. Với điểm
nhấn là cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, phong
trào “5 xây, 5 chống” đã được cụ thể hoá, triển khai sâu rộng, đồng bộ tại 100% cơ
sở Đoàn trường thông qua nhiều nội dung đa dạng, hình thức phong phú, tạo động
lực cho tuổi trẻ học đường tích cực rèn luyện, học tập, tu dưỡng đạo đức, sống có
lý tưởng, hoài bão, vượt lên khó khăn trong học tập và cuộc sống theo gương Bác
Hồ vĩ đại. Bên cạnh đó, các hoạt động giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, lịch sử của đất nước, truyền thống của dân tộc, của Đảng, của Đoàn,
Hội có nhiều đổi mới, sáng tạo trong nội dung và hình thức tổ chức thông qua các
diễn đàn, hội thảo, hội thi, Olympic…tạo nên một lớp thanh niên yêu nước, có bản
lĩnh chính trị vững vàng trước bối cảnh mới của xã hội hiện đại, trước những luồng
văn hoá ngoại lai và âm mưu của các thế lực thù địch. Công tác giáo dục, tuyên
truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương
14


của ngành Giáo dục & Đào tạo, Nghị quyết của Đoàn cũng được các trường quan

tâm chỉ đạo với nhiều nội dung thiết thực. Các hoạt động giáo dục đạo đức, lối
sống trung thực, lành mạnh, nếp sống văn minh, định hướng giá trị trong học sinh
cũng được các Đoàn trường quan tâm, tích cực đổi mới về hình thức tổ chức, chú
trọng giáo dục nâng cao nhận thức về truyền thống đạo đức, văn hoá ứng xử, giao
tiếp, ý thức giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá ứng xử, giao tiếp, ý thức giữ gìn
và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc; tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; đồng thời
phê phán những thói hư tật xấu, biểu hiện lệch lạc trong nhận thức và hành vi của
học sinh qua các diễn đàn. Việc nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội trong
học sinh được các cấp bộ Đoàn quan tâm và kịp thời xử lý. Các hình thức nắm
thông tin, dư luận xã hội, nhu cầu, nguyện vọng của học sinh được mở rộng. Diễn
đàn “Nghe thanh niên nói - nói thanh niên nghe” tạo nên cầu nối đối thoại trực tiếp
giữa lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo địa phương, cán bộ Đoàn với Đoàn viên, học
sinh về các vấn đề liên quan đến học tập và đời sống của các em.
Những giải pháp trên đây chỉ là một vài gợi ý nhỏ nhưng có ý nghĩa thiết
thực đối với công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho Đoàn viên thanh niên học sinh
của tổ chức Đoàn trong trường THPT. Tin rằng, nếu thực hiện đồng bộ những giải
pháp trên thì công tác này sẽ đạt hiệu quả cao; đồng thời, qua đó giúp cho học sinh
ngày càng yêu tổ chức và có nhu cầu cháy bỏng được đứng trong tổ chức và tham
gia các hoạt động phong trào do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức.

NGƯỜI ĐĂNG KÝ

Trần Thị Thảo

15