Rèn luyện kỹ năng viết chữ cho học sinh lớp 1

Trờng đại học vinh
KHOA GIáO DụC
=== ===
trần thị huệ

Rèn luyện kỹ năng viết
chữ cho học sinh lớp 1

khóa luận tốt nghiệp đại học
chuyên ngành: giáo dục tiểu học

Vinh - 2012


Trờng đại học vinh
KHOA GIáO DụC
=== ===

Rèn luyện kỹ năng viết
chữ cho học sinh lớp 1
khóa luận tốt nghiệp đại học
chuyên ngành: giáo dục tiểu học

GV hớng dẫn:
SV thực hiện:
Lớp:

PGS. TS. Chu Thị Thủy An
trần thị huệ
49A - GDTH

Vinh - 2012


LỜI CẢM ƠN
Đề tai "Ren luyên ky năng viêt chư cho hoc sinh lơp 1" nhăm đưa ra
môt số biên phap gop phân tich cưc vao viêc luyên viêt chữ cua cac em hoc
sinh. Vơi mong muốn nhăm nâng cao chât lương chữ viêt cho hoc sinh, chung
tôi đã tiên hanh nghiên cưu cơ sở lý luân va thưc tiên cua viêc ren luyên chữ
viêt cho hoc sinh lơp 1, tiêp thu những ý kiên cua môt số giao viên co kinh
nghiêm trong nghề để từ đo đưa ra môt số biên phap giup giao viên va hoc
sinh thao gỡ những kho khăn trong qua trinh ren luyên chữ viêt cho hoc sinh.
Đề tai đươc thưc hiên trong môt thơi gian ngăn, điều kiên không it kho
khăn. Trong qua trinh lam đề tai nay, ngoai sư nỗ lưc cua ban thân, tôi con nhân
đươc sư giup đỡ tân tinh, chu đao va co hiêu qua cua cac thây cô giao trong khoa
Giao duc. Vơi tâm long biêt ơn sâu săc, tôi xin chân thanh cam ơn PGS. TS. Chu
Thị Thuy An - giang viên khoa Giao duc, ngươi trưc tiêp hương dân tôi lam đề tai
nay. Tôi xin chân thanh cam ơn cac thây cô trong khoa Giao duc; cac thây cô va
cac em hoc sinh ở cac trương Tiểu hoc Lê Lơi, Tiểu hoc Lê Mao, Tiểu hoc Ha Huy
Tâp 2 thuôc Thanh phố Vinh - tỉnh Nghê An.
La sinh viên lân đâu lam quen vơi công trinh nghiên cưu khoa hoc. Mặt
khac, do trinh đô nghiên cưu cua ban thân con hạn chê nên không thể tranh
khỏi những sai sot. Tôi mong nhân đươc những ý kiên đong gop từ cac thây
cô va cac bạn.
Vinh, tháng 5 năm 2012
Ngươi thưc hiên
Trần Thị Huệ


MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU 11
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...............................................................................
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU......................................................................
4.ĐỐI TƯỢNG, KHÁCH THỂ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU...................
4.1. Đối tương nghiên cưu..............................................................................
4.2. Khach thể nghiên cưu..............................................................................
4.3. Phạm vi nghiên cưu.................................................................................
5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC......................................................................
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................................
7. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI..............................................................................
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN.........................................................................
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ........................................................
1.2. ĐẶC ĐIỂM TÂM - SINH LÝ CỦA HỌC SINH LỚP 1 VỚI
VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ.............................
1.2.1. Kỹ năng, qua trinh hinh thanh kỹ năng vơi viêc ren luyên kỹ
năng viêt chữ................................................................................
1.2.1.1. Kỹ năng va qua trinh hinh thanh kỹ năng..........................................
1.2.1.2. Qua trinh hinh thanh kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1................
1.2.2. Môt số đặc điểm sinh lý cua hoc sinh lơp 1 va viêc tâp viêt................
1.2.2.1. Đặc điểm đôi tay hoc sinh lơp 1 khi viêt...........................................
1.2.2.2. Đặc điểm đôi măt hoc sinh lơp 1 khi viêt..........................................
1.2.2.3. Trung khu thân kinh cua hoc sinh lơp 1 khi viêt...............................


5
1.3. ĐẶC ĐIỂM CHỮ VIẾT TIẾNG VIỆT VỚI VIỆC RÈN LUYỆN
KỸ NĂNG VIẾT CHỮ CHO HỌC SINH LỚP 1.......................
1.3.1. Chữ viêt tiêng Viêt la chữ ghi âm.........................................................
1.3.2. Chữ viêt tiêng Viêt sử dung chữ cai La tinh.........................................
1.4. CHƯƠNG TRÌNH VÀ TÀI LIỆU DẠY TẬP VIẾT HIỆN

HÀNH VỚI VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ
CHO HỌC SINH LỚP 1..............................................................
1.4.1. Yêu câu va nôi dung chương trinh dạy hoc Tâp viêt lơp 1...................
1.4.2. Vở Tâp viêt lơp 1..................................................................................
1.4.3. Mâu chữ viêt hiên hanh trong trương tiểu hoc.....................................
1.4.3.2. Đặc điểm cơ ban cua mâu chữ viêt hiên hanh...................................
1.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1..........................................................................
1.5.1. Đặc điểm tâm- sinh lý cua hoc sinh lơp 1 vơi viêc ren luyên kỹ
năng viêt chữ................................................................................
1.5.2. Đặc điểm cua chữ viêt tiêng Viêt vơi viêc ren luyên kỹ năng
viêt chữ cho hoc sinh lơp 1: Chữ viêt tiêng Viêt la chữ ghi
âm; chữ viêt tiêng Viêt sử dung chữ cai La tinh..........................
1.5.3. Chương trinh va tai liêu dạy hoc Tâp viêt hiên hanh vơi viêc
ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1. Trong đo,
đề câp đên chương trinh dạy hoc Tâp viêt lơp 1, mâu chữ
viêt hiên hanh ren luyên chữ viêt cho hoc sinh, đặc điểm
cua mâu chữ viêt hiên hanh.........................................................
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN.....................................................................
2.1. THỰC TRẠNG RÈN LUYỆN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH
LỚP 1 CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC........................................
5


6
2.1.1. Thưc trạng nhân thưc cua giao viên trong viêc ren luyên kỹ
năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1.................................................
2.1.2. Thưc trạng sử dung cac biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ
cho hoc sinh lơp 1 cua giao viên..................................................
2.2. THỰC TRẠNG RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ CỦA
HỌC SINH LỚP 1.......................................................................

2.2.1. Thưc trạng hưng thu va thai đô ren luyên kỹ năng viêt chữ cua
hoc sinh lơp 1...............................................................................
2.2.2. Thưc trạng chât lương chữ viêt cua hoc sinh lơp 1 hiên nay................
2.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2..........................................................................
Chương 3 MỘT SỐ BIÊN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT
CHỮ CHO HỌC SINH LỚP 1....................................................
3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP......................................
3.1.1. Nguyên tăc đam bao muc tiêu dạy hoc Tiêng Viêt ở lơp 1..................
3.1.2. Nguyên tăc phù hơp vơi đặc điểm tâm- sinh lý cua hoc sinh lơp
1...................................................................................................
3.1.3. Nguyên tăc - phù hơp đặc điểm chữ viêt tiêng Viêt.............................
3.2. CÔNG TÁC CHUẨN BỊ CHO QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỸ
NĂNG VIẾT CHỮ CHO HỌC SINH LỚP 1.............................
3.2.1. Muc đich, ý nghĩa.................................................................................
3.2.2. Công tac chuẩn bị.................................................................................
3.2.2.1. Ánh sang phong hoc..........................................................................
3.2.2.2. Bang lơp va trinh bay bang................................................................
3.2.2.3. Bang con............................................................................................
6


7
3.2.2.4. Vở tâp viêt lơp 1................................................................................
3.2.2.5. But viêt, phân viêt bang, khăn lau.....................................................
3.2.2.6. Phân loại đối tương hoc sinh.............................................................
3.3. CÁC BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ CHO
HỌC SINH LỚP 1.......................................................................
3.3.1. Nhom biên phap ren cho hoc sinh co nề nêp luyên viêt.......................
3.2.2.1. Muc đich, ý nghĩa:.............................................................................
3.2.2.2. Cac biên phap cu thể..........................................................................

3.2.3. Nhom biên phap ren luyên cac thao tac viêt chữ..................................
3.2.3.1. Ren luyên kỹ năng viêt cac nét cơ ban..............................................
3.2.3.2. Ren luyên kỹ năng liên kêt cac nét cơ ban để tạo chữ.......................
3.2.3.3. Ren luyên kỹ năng liên kêt cac con chữ để tạo chữ...........................
3.2.3.4. Ren luyên kỹ năng viêt dâu phu, dâu thanh.......................................
3.2.3.5. Ren luyên kỹ năng viêt liền mạch......................................................
3.2.3.6. Ren luyên kỹ năng viêt từ, câu, đoạn.................................................
Ngoai ra cac em con đươc lam quen vơi môt số loại dâu câu xuât hiên
trong sach giao khoa, giao viên giup hoc sinh nhân diên
cach viêt cac loại dâu nay. Cu thể la: dâu châm hỏi (? ),
dâu châm than (! ), dâu hai châm (: ), dâu ngoặc đơn ( ),…
.....................................................................................................
3.3.4. Ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1 thông qua hê
thống bai tâp.................................................................................
3.3.4.1.Muc đich, ý nghĩa...............................................................................
3.3.4.2. Hê thống cac bai tâp..........................................................................
7


8
3.3.5. Ứng dung công nghê thông tin vao qua trinh ren luyên kỹ năng
viêt chữ cho hoc sinh lơp 1..........................................................
3.2.5.1. Muc đich, ý nghĩa..............................................................................
3.2.5.2. Yêu câu sư phạm khi sử dung phân mềm trinh diên
PowerPoint...................................................................................
3.2.5.3. Biên phap cu thể................................................................................
3.4. THỬ NGHIỆM SƯ PHẠM.....................................................................
3.4.1. Muc đich thử nghiêm............................................................................
3.4.2. Đối tương va địa ban thử nghiêm.........................................................
3.4.3. Nôi dung thử nghiêm............................................................................

3.4.4. Qua trinh thử nghiêm............................................................................
3.4.4.1. Tim hiểu chât lương chữ viêt cua lơp đối chưng va lơp thử
nghiêm.........................................................................................
3.4.4.2. Nghiên cưu chương trinh va soạn giao an thử nghiêm......................
3.4.4.3. Theo dõi va ghi lại những biểu hiên cua hoc sinh đươc thể
hiên trong tiêt hoc........................................................................
3.4.4.4. Xử li kêt qua quan sat đươc trong qua trinh thử nghiêm...................
3.4.4.5. Đanh gia sơ bô về kêt qua va tim kiêm nguyên nhân........................
3.4.5. Phân tich kêt qua thử nghiêm...............................................................
3.4.5.1. Kêt qua hoc tâp..................................................................................
3.4.5.3. Hưng thu cua hoc sinh khi viêt..........................................................
3.4.6. Đanh gia thử nghiêm............................................................................
3.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3..........................................................................

8


9
KẾT LUẬN CHUNG.....................................................................................
1. KẾT LUẬN................................................................................................
2. KIẾN NGHỊ................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................
PHỤ LỤC 100

9


DANH MUC BẢNG

Bang 1: Những lỗi hoc sinh lơp1 thương măc phai........................................

Bang 2: Biên phap giao viên thương sử dùng để ren luyên kỹ năng
viêt chữ cho hoc sinh lơp 1..........................................................
Bang 3: Hinh thưc ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1.................
Bang 1: Kêt qua điểm số cua hoc sinh thử nghiêm va lơp đối chưng............
Bang 2: Kêt qua xêp loại hoc tâp theo điểm số cua hoc sinh.........................
Bang 4: Mưc đô hưng thu cua hoc sinh khi viêt.............................................


11
MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngay nay, chung ta đang ở trong môt thơi đại mơi, thơi đại công nghiêp
hoa - hiên đại hoa, thơi đại bùng nổ thông tin. Moi ngươi thương sử dung may
vi tinh để soạn thao văn ban vơi những phông chữ, kiểu chữ phong phu, đa
dạng thay vi câm but viêt năn non trên giây những văn ban, thư từ, tai liêu…
Vi vây, viêc ren chữ viêt không con đươc con ngươi quan tâm, coi trong như
trươc đây. Ở nha trương, trong những năm hoc gân đây, chữ viêt cua hoc sinh
rât xâu, hoc sinh tỏ ra thiêu hưng thu, thiêu ý thưc ren luyên chữ viêt mặc dâu
nha trương va cac câp quan lý cũng quan tâm đên vân đề nay.
Trong khi đo, chữ viêt cua hoc sinh co quan hê mât thiêt tơi chât lương
hoc tâp cac môn hoc khac. Chữ viêt đẹp sẽ tạo hưng thu cho hoc sinh trong
viêc hoc cac môn hoc khac, viêt chữ đung mâu, tốc đô viêt nhanh thi HS co
điều kiên ghi chép bai tốt nhơ vây kêt qua hoc tâp sẽ cao hơn. Viêt xâu, tốc đô
châm sẽ anh hưởng không nhỏ tơi chât lương hoc tâp.
Mặt khac, viêc ren luyên chữ viêt con gop phân quan trong vao viêc
hinh thanh nhân cach, những phẩm chât đạo đưc tốt như tinh kiên tri, tinh
thân kỷ luât cao va oc thẩm mĩ cho hoc sinh. Cố thu tương Phạm Văn
Đồng noi: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho HS viết
đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận,
lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài vở của

mình”.
Cac tai liêu về phương phap dạy Tâp viêt viêt ở tiểu hoc rât nhiều, tuy
vây, những tai liêu đề câp đên biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ cu thể,
phù hơp vơi đặc điểm cua hoc sinh lơp 1, phù hơp vơi điều kiên dạy hoc ở cac
trương tiểu hoc thanh phố Vinh chưa co.

11


12
Xuât phat từ những lý do trên, chung tôi đi vao nghiên cưu vân đề “Rèn
luyện kỹ năng viết chữ cho học sinh lớp 1”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đề xuât cac biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ gop phân nâng cao
chât lương dạy chữ viêt cho hoc sinh lơp 1.
3.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Tim hiểu cac vân đề lý thuyêt về chữ viêt tiêng Viêt va ren luyên kỹ
năng tâp viêt cho hoc sinh tiểu hoc.
- Tim hiểu nôi dung dạy hoc tâp viêt ở lơp 1 va thưc trạng ren luyên kỹ
năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1.
- Đề xuât môt số biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1.
- Tổchưc cac tiêt dạy thửnghiêm đểkiểm tra tinh khathi cua cac biên phap đềxuât.
4.ĐỐI TƯỢNG, KHÁCH THỂ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Cac biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Qua trinh ren luyên chữ viêt cho hoc sinh lơp 1.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
- Trong khuôn khổ cua môt khoa luân tốt nghiêp, chung tôi chỉ khao
sat thưc trạng va dạy thử nghiêm trên đối tương hoc sinh lơp 1 cua cac

trương: Tiểu hoc Ha Huy Tâp 2, Tiểu hoc Lê Mao, Tiểu hoc Lê Lơi thuôc địa
ban thanh phố Vinh, tỉnh Nghê An.
- Đề tai chỉ tâp trung nghiên cưu môt số biên phap ren luyên kỹ năng
viêt chữ cho hoc sinh lơp 1 trên giơ Hoc vân, Chinh ta va giơ Tâp viêt.
5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Chung tôi gia định răng, co thể tạo đươc hưng thu ren luyên chữ viêt
cho hoc sinh lơp 1, giup cac em năm chăc cac thao tac viêt chữ, viêt đung va

12


13
đẹp hơn nêu đề xuât đươc cac biên phap ren luyên phù hơp vơi đặc điểm cua
chữ viêt tiêng Viêt va đặc điểm tâm – sinh lý cua hoc sinh 6-7 tuổi.
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Khi nghiên cưu đề tai nay, chung tôi sử dung cac phương phap sau:
- Phương phap nghiên cưu lý luân: Nghiên cưu, tổng hơp cac tai liêu li
thuyêt liên quan đên vân đề nghiên cưu.
- Phương phap nghiên cưu thưc tiên:
+ Phương phap quan sat, điều tra để thu thâp thông tin về thưc trạng ren
luyên kỹ năng viêt chữ cua hoc sinh lơp 1.
+ Phương phap thống kê toan hoc để chưng minh đô tin cây cua kêt
qua nghiên cưu.
+ Phương phap thử nghiêm sư phạm: Kiểm tra tinh hiêu qua cua cac
biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ đã đề xuât.
7. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI
Ngoai phân Mở đâu, Kêt luân, Tai liêu tham khao va Phu luc, luân văn
gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn.

Chương 3: Một số biên pháp ren luyên ky năng viêt chư cho HS lơp 1.

13


14
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Trong nhiều năm trở lại đây, co nhiều công trinh nghiên cưu liên quan đên
dạy hoc Tâp viêt ở tiểu hoc, ren luyên kỹ năng viêt chữ ở tiểu hoc va đã thu đươc
nhiều kêt qua nhât định. Ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1 thê nao
cho đạt hiêu qua, vân đề nay đã va đang đươc nhiều nha sư phạm quan tâm. Co
thể kể đên cac tac gia va công trinh nghiên cưu tiêu biểu như:
- Lê A trong“Chữ viết và dạy học chữ viết ở tiểu học” đã nêu rõ khai
niêm chữ viêt, sư xuât hiên cua chữ viêt, vai tro cua chữ viêt, lịch sử chữ viêt
tiêng Viêt; môt số nguyên tăc, phương phap cua dạy chữ viêt. Tuy nhiên, tac
gia chưa nêu ra đươc những sai lâm ma hoc sinh măc phai trong qua trinh viêt
chữ cũng như chưa đưa ra đươc quy trinh ren luyên chữ viêt cho hoc sinh.
- Trân Mạnh Hưởng va môt số tac gia khac, trong cuốn“ Dạy và học
Tập viết ở tiểu học”, đã nêu đặc điểm, câu tạo, cach viêt cua từng con chữ
trong bô chữ cai tiêng Viêt; quy trinh dạy hoc Tâp viêt ở Tiểu hoc. Tuy nhiên,
tac gia chưa đề câp đên quy trinh ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh
Tiểu hoc noi chung va hoc sinh lơp 1 noi riêng.
- Công trinh nghiên cưu “ Rèn luyện kỹ năng thực hành Tiếng Việt cho
học sinh tiểu học” do tac gia Hoang Thị Mai chu biên đã đề câp đên ren luyên
kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh Tiểu hoc; luyên kỹ năng viêt văn ban cho hoc
sinh tiểu hoc. Tai liêu đươc biên soạn theo phương phap mơi, co tiêp thu va
chon loc cac công trinh nghiên cưu trươc đo.
- Giao trinh “Phương pháp dạy học Tiếng Việt 1” cua cac tac gia Lê

Phương Nga, Lê A, Lê hữu Tỉnh, Đỗ Xuân Thao va Đặng Kim Nga đề câp
đên cac phương phap dạy hoc cac phân môn Tiêng Viêt theo chương trinh va
sach giao khoa mơi. Công trinh xoay quanh cac chu đề luyên kỹ năng nghe,

14


15
noi, đoc, viêt cho hoc sinh Tiểu hoc nhăm nâng cao cac kỹ năng thưc hanh
tiêng Viêt cho hoc sinh Tiểu hoc theo hương chu đông, sang tạo.
- Cac công trinh nghiên cưu con đươc thể hiên thông qua môt số bai
bao đăng trên Tạp chi Giao duc. Đo la bai đăng trên Tạp chi giao duc số đặc
biêt 2/12-2008 cua tac gia Chu Thị Thuy An: "Quy trình rèn luyện kỹ năng
viết chữ đẹp cho học sinh” bao gồm kỹ năng viêt đung mâu chữ quy định,
viêt đẹp va viêt nhanh; kỹ năng trinh bay bai viêt trên giây va trên bang con;
giup hoc sinh hinh thanh đươc cac kiên thưc cơ ban về chữ viêt, mâu chữ hiên
hanh, kỹ thuât viêt chữ; hinh thanh ý thưc ren luyên chữ viêt va chu trong tinh
thẩm mĩ về chữ viêt cho hoc sinh.
Cac công trinh nghiên cưu trên gop phân vao viêc nâng cao chât lương
dạy hoc viêt chữ cho hoc sinh. Tuy nhiên, cac công trinh nghiên cưu nay con
mang tinh chât chung chung, chưa đi sâu vao khao sat thưc tê va nghiên cưu
quy trinh ren luyên kỹ năng viêt chữ cho hoc sinh lơp 1. Vi vây, luân văn cua
tôi nghiên cưu nhăm đưa ra môt số biên phap ren luyên kỹ năng viêt chữ cho
hoc sinh lơp 1 nhăm gop phân giup hoc sinh yêu thich viêt chữ, ren nêt ngươi,
gop phân nâng cao chât lương hoc tâp cho hoc sinh.
1.2. ĐẶC ĐIỂM TÂM - SINH LÝ CỦA HỌC SINH LỚP 1 VỚI VIỆC RÈN
LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ.
Trẻ vao lơp 1 la môt bươc ngoặt quan trong trong cuôc đơi cua trẻ. Từ
đây, cac em phai lam quen vơi môt môi trương hoạt đông mơi, thây cô mơi,
bạn be mơi va những môn hoc mơi, trong đo co môn Tiêng Viêt. Nêu như ở

lưa tuổi mâm non, hoạt đông chu đạo cua trẻ la vui chơi, thi đên tuổi lơp 1,
hoạt đông chu đạo cua trẻ đã co sư biên đổi về chât, chuyển từ hoạt đông vui
chơi sang hoạt đông hoc tâp. Cac em đươc hinh thanh cac kỹ năng nghe, noi,
đoc, viêt. La công cu để cac em lĩnh hôi tri thưc khoa hoc cua nhân loại.

15


16
1.2.1. Kỹ năng, quá trình hình thành kỹ năng với việc rèn luyện kỹ năng
viết chữ
1.2.1.1. Kỹ năng và quá trình hình thành kỹ năng
Theo quan điểm cua tâm lý hoc hiên đại, trong qua trinh dạy hoc, giao
viên thương truyền đạt cho hoc sinh những tri thưc. Năm đươc tri thưc la hiểu
biêt va năm đươc khai niêm khoa hoc. Tiên thêm môt bươc nữa la vân dung
khai niêm, định nghĩa… vao thưc tiên thi sẽ co kỹ năng. Nhưng kỹ năng vân
la môt hanh đông ý chi đoi hỏi phai “ đông não”, suy xét, tinh toan, phai co sư
nỗ lưc ý chi thi mơi hoan thanh đươc.
Vây, kỹ năng là khả năng thực hiện có kết quả một hành động hay một
hoạt động nào đó bằng cách lựa chọn và vận dụng những tri thức, kinh
nghiệm và những cách thức hành động đúng đắn vào thực tiễn.
Như vây kỹ năng không phai tư nhiên ma co, no đươc hinh thanh thông
qua môt qua trinh luyên tâp va trai qua môt qua trinh nhât định. Bât cư kỹ
năng nao cũng phai dưa trên cơ sở lý thuyêt – đo la kiên thưc. Sở dĩ như vây
la vi, xuât phat từ câu truc kĩ năng ( phai hiểu muc đich, biêt cach thưc đi đên
kêt qua va hiểu những điều kiên cân thiêt để triển khai cac cach thưc đo).
Thưc chât cua viêc hinh thanh kỹ năng la hinh thanh cho hoc sinh năm
vững môt hê thống phưc tạp cac thao tac nhăm lam biên đổi va sang tỏ những
thông tin chưa đưng trong bai tâp, trong nhiêm vu va đối chiêu chung vơi
những hanh đông cu thể. Muốn vây, khi hinh thanh kỹ năng cho hoc sinh,

ngươi giao viên cân phai thưc hiên cac thao tac sau:
Thư nhât, giup cho hoc sinh biêt cach tim toi để nhân xét ra yêu tố đã
cho, yêu tố phai tim va mối quan hê giữa chung trong cac tinh huống va trong
cac bai tâp.
Thư hai, giup hoc sinh hinh thanh môt mô hinh khai quat để giai quyêt
cac bai tâp, cac đối tương cùng loại.

16


17
Thư ba, giup hoc sinh xac lâp đươc mối liên quan giữa bai tâp mô hinh
khai quat va cac kiên thưc tương xưng.
Trong môn Tiêng Viêt ở lơp 1, hoc sinh đươc hinh thanh cac kỹ năng
trong đo co kỹ năng viêt chữ.
1.2.1.2. Quá trình hình thành kỹ năng viết chữ cho học sinh lớp 1
Chữ viêt la môt hê thống cac tin hiêu băng đương nét đươc sử dung để
ghi lại ngôn ngữ âm thanh. Nhơ co chữ viêt ma con ngươi lưu giữ đươc thông
tin từ đơi nay qua đơi khac, từ nơi nay đên nơi khac. Để viêt đươc chữ thi con
ngươi phai năm đươc mâu chữ, cac loại nét chữ, năm cac thao tac viêt, quy
định cach ngồi viêt, cach câm but, cach liên kêt cac con chữ…
Kỹ năng viêt chữ la kỹ năng thiên về mặt kỹ thuât, đoi hỏi sư công phu
va khéo léo cua ngươi viêt.
Qua trinh hinh thanh kỹ năng viêt chữ cua hoc sinh lơp 1 cũng không
năm ngoai quy luât cua qua trinh hinh thanh kỹ năng.
Quá trình hình thành kỹ năng viết chữ là quá trình luyện tập để đạt
được tới mức độ thành thục các thao tác viết.
Hoc sinh lơp 1, qua trinh hinh thanh kỹ năng viêt chữ đươc phối hơp
nhịp nhang vơi dạy hoc Hoc vân. Hoc sinh luyên viêt chữ dươi hai hinh thưc
chu yêu la: Luyên viêt chữ cai tiêt hoc âm, chữ ghi âm, vân trong hoc vân va

tâp viêt theo cac yêu câu kỹ thuât trong cac tiêt Tâp viêt. Để hinh thanh kỹ
năng viêt chữ cac em đươc ren luyên thông qua môt qua trinh từ đơn gian đên
phưc tạp, bao gồm kỹ năng viêt nét, liên kêt nét tạo chữ cai, tạo chữ ghi tiêng,
biêt đươc khoang cach, vị tri, cở chữ trên giây kẻ ô ly. Từ đo cac em biêt viêt
đung va viêt đẹp.
1.2.2. Một số đặc điểm sinh lý của học sinh lớp 1 và việc tập viết
Viêt chữ không chỉ la những vân đông cơ băp ma con la những thao tac
tri oc cua ngươi viêt. Kỹ năng viêt chữ bao gồm cac cử đông phối hơp thuân

17


18
thuc cua ngon tay, ban tay, cổ tay để sử dung but thưc hiên đung quy trinh
viêt chữ, đam bao tốc đô viêt chữ nhanh va đung.
Ở lưa tuổi hoc sinh lơp 1, năng lưc vân đông cua cac em co bươc phat
triển đang kể. Cac em co thể chu đông điều khiển cac hoạt đông cua cơ thể
như tay, măt, đâu, cổ, co thể phối hơp nhiều đông tac khac nhau. Đây la điều
kiên cân thiêt để cac em co điều kiên hoc viêt, hoạt đông đoi hỏi phai chu
đông trong cac hoạt đông cua canh tay trong sư phối hơp vơi măt nhin, tai
nghe, tay viêt.
1.2.2.1. Đặc điểm đôi tay học sinh lớp 1 khi viết
Qua trinh viêt chữ liên quan đên nhiều bô phân trong cơ thể, đặc biêt la
đôi tay. Chữ viêt đươc thể hiên chu yêu băng cac cơ băp cua ban tay va ngon
tay vơi công cu va vât liêu để viêt. Viêc hoc cach viêt dưa trên quy luât
chuyển đông cua ban tay viêt la: đưa ngoi but mạnh về phia ngươi va đông tac
đưa nét lên la hai đông tac chu yêu khi viêt. Đông tac kéo về phia ngươi hoặc
đưa lên co thể tạo ra cac nét phối phưc tạp .
Tay cua hoc sinh lơp 1 đang trong qua trinh phat triển. Chinh đặc điểm
đôi tay ở lưa tuổi nay tạo ra cac điều kiên thuân lơi cũng như kho khăn trong

qua trinh viêt chữ cua hoc sinh.
Thuân lơi cua đôi ban tay hoc sinh lưa tuổi lơp 1 la tay cac em con
mềm dẻo, đô linh hoạt con cao. Cac em dê dang điều chỉnh đôi ban tay để viêt
chữ, dê dang sữa chữa lỗi sai trong khi câm but. Tuy nhiên, cac cơ va xương
tay cac em chưa phat triển hoan thiên, xương con co nhiều sun, cơ băp con
non yêu vi vây cac cử đông cua cac em con long ngong, vung về, khi câm but
cac em co tâm li sơ but rơi nên cac em thương câm but chặt dân đên chong
mêt mỏi va gây kho khăn trong viêc di chuyển but. Hâu qua la chữ viêt
nguêch ngoạc, không tron nét va xâu.
Mặt khac, cac em kho duy tri tư thê câm but trong môt thơi gian dai.
Trong qua trinh viêt chữ, cac em thương quan tâm đên viêc viêt thanh chữ ma
18


19
không chu trong đên cach câm but. Ban đâu cac em câm đung tư thê nhưng
sau môt luc lại thay đổi tư thê. Co em câm but băng 4 ngon hoặc thâm chi ca
ban tay. Viêc câm but sai tư thê sẽ anh hưởng đên quy trinh cũng như chât
lương cua chữ viêt. Vi vây, trong qua trinh ren luyên kỹ năng viêt chữ cho
hoc sinh, giao viên cân quan tâm, chỉnh sửa cach câm but cho hoc sinh để cac
em co cach câm but đung đăn, tạo điều kiên cho viêc viêt chữ thuân lơi.
1.2.2.2. Đặc điểm đôi mắt học sinh lớp 1 khi viết
Trong qua trinh viêt chữ măt thưc hiên 2 nhiêm vu:
- Nhiêm vu thư nhât, măt thu nhân hinh anh chữ viêt để truyền lên cho
não phân tich câu tạo chữ viêt.
- Nhiêm vu thư hai, truyền hinh anh chữ viêt xuống cho tay trong qua
trinh viêt.
Trong thơi gian đâu, co thể cac em nhân ra đung hinh dạng chữ nhưng
ban tay chưa ghi lại đây đu hinh dang cua mâu chữ. Chỉ sau khi luyên tâp, số
lân nhăc đi nhăc lại nhiều hay it tùy theo từng hoc sinh thi cac em mơi chép

đung mâu.
Hoc sinh lơp 1, măt cac em rât sang, đô nhanh nhạy cao, cac em co thể
quan sat đươc cac vât, mâu chữ môt cach rõ rang. Tuy nhiên, ở lưa tuổi nay
cac em cũng dê măc cac bênh hoc đương về măt, nguyên nhân la do tư thê
ngồi sai, cac em thương cui sat vao ban để viêt nên măt phai điều tiêt mạnh,
lâu dân dân đên bênh về măt.
Để tiêp thu hinh anh chữ viêt môt cach thuân lơi cho hoc sinh thi phai
đam bao môt số yêu câu như:
- Chữ mâu phai đu lơn để măt thuân tiên trong quan sat, phân tich đươc
câu tạo cua chữ viêt, tranh dùng mâu chữ qua nhỏ gây kho khăn trong viêc
quan sat cho cac em.
- Phong hoc phai đu anh sang để măt điều tiêt phù hơp, tranh cac bênh
về măt như cân thị, loạn thị…
19


20
- Đối vơi hoc sinh bị khuyêt tât về măt, cân bố tri chỗ ngồi hơp lý để
thuân tiên cho cac em trong viêc quan sat.
- Cân quan tâm đền cac tư thê ngồi hơp lý, điều chỉnh tư thê để tranh
cac bênh về măt cho hoc sinh.
1.2.2.3. Trung khu thần kinh của học sinh lớp 1 khi viết
Não hoc sinh lơp 1 phat triển tương đối hoan chỉnh. Ở đô tuổi 6- 7 tuổi,
bô não cua trẻ đã co khối lương băng 90% khối lương bô não ngươi lơn. Điều
nay cho phép cac em tham gia vao môt hoạt đông mơi co ý thưc đo la hoạt
đông hoc tâp. Trẻ co đây đu kha năng nhân biêt, thu nhân chữ viêt, phân tich
câu tạo chữ, tổng hơp cac chữ…
Trong qua trinh tâp viêt, măt trẻ tiêp thu hinh anh chữ viêt rồi truyền
lên cho não, não phân tich câu tạo chữ, quy trinh viêt chữ, sau đo trung khu
thân kinh truyền lênh cho đôi tay để viêt. Tuy nhiên, những thao tac phân tich,

tổng hơp chưa đươc thuân thuc va yêu câu tâp trung cao đô để viêt chữ nên
tạo cho cac em tâm lý căng thẳng, sơ hãi trong qua trinh viêt chữ.
Vi vây, giao viên nên tạo tâm lý thoai mai cho hoc sinh giup cac em
cam thây không co ap lưc trong qua trinh viêt chữ để cac em co thể viêt chữ
môt cach thoai mai va viêt chữ đẹp hơn.
1.3. ĐẶC ĐIỂM CHỮ VIẾT TIẾNG VIỆT VỚI VIỆC RÈN LUYỆN KỸ
NĂNG VIẾT CHỮ CHO HỌC SINH LỚP 1
Chữ viêt la môt hê thống cac tin hiêu băng đương nét đươc sử dung để ghi
lại ngôn ngữ âm thanh. Vơi sư ra đơi cua chữ viêt, hoạt đông giao tiêp băng ngôn
ngữ cua con ngươi đươc chuyển từ dạng âm thanh thinh giac sang đương nét – thị
giac; do đo no trở nên chinh xac, chuẩn mưc hơn, co thể tiên hanh trong môt thơi
gian lâu bền, trong môt không gian rông lơn. Chữ viêt tiêng Viêt hiên nay đang
đươc sử dung la chữ Quốc ngữ vơi những đặc điểm sau:
1.3.1. Chữ viết tiếng Việt là chữ ghi âm
Đo la chữ theo nguyên tăc ghi âm, la môt hê thống chữ viêt tiên bô.
Nguyên tăc cơ ban cua kiểu chữ nay la nguyên tăc ngữ âm vị. Nghĩa la, căn
20


21
cư để viêt chữ la âm thanh chư không phai la ý nghĩa cua tiêng, từ. Mặt khac,
mỗi chữ cai dùng để ghi môt âm vị. Muốn ghi âm tiêt hay từ thi phai kêt hơp
cac chữ cai để ghi cac âm vị trong thanh phân cua âm tiêt hay từ đo.
Theo nguyên tăc ghi âm vị, chữ quốc ngữ co những ưu điểm sau:
- Co sư phù hơp va thống nhât cao giữa âm va chữ nên rât dê đoc, dê
nhơ, dê hoc. Mỗi âm vị tiêng Viêt đươc ghi băng môt con chữ như âm /a/
đươc ghi băng con chữ a, âm /n/ đươc ghi băng con chữ n.
- Số lương cac chữ cai không nhiều, bởi vi số lương cac âm vị trong
tiêng Viêt không nhiều. Cu thể, tiêng Viêt co khoang 50 âm vị nên chữ Quốc
ngữ chỉ cân 29 chữ cai (gồm 26 chữ cai Latinh bơt đi 4 chữ cai la J, W, Z, F,

công thêm 6 chữ cai la ă, â, đ, ê, ô, ơ, ư) va 5 dâu thanh (huyền, săc, hỏi, ngã,
nặng) để ghi thanh điêu. Cac con chữ trong bang chữ cai tiêng Viêt đươc săp
xêp theo môt thư tư cố định (theo thư tư chữ cai Latinh).
- Giống như loại chữ ghi âm vị noi chung, kha năng ghi lại âm thanh
cua chữ quốc ngữ rât lơn, chỉ cân ngươi viêt tri giac đung, phân tich đung âm
thanh va lưa chon đung chữ cai ghi âm.
Tuy nhiên, dù luôn đươc cai tiên nhưng chữ quốc ngữ vân con môt số
hạn chê như:
- Chưa thưc hiên triêt để nguyên tăc ghi âm vị, nghĩa la nguyên tăc mỗi
chữ cai ghi môt âm vị ma mỗi âm vị chỉ ghi môt chữ cai. Do nhiều nguyên
nhân khac nhau, ma chữ Quốc ngữ tồn tại môt số bât hơp lý như:
+ Môt âm đươc biểu thị băng nhiều con chữ khac nhau. Vi du: âm /k/ đươc
viêt băng 3 con chữ k, q, c; âm /ie/ viêt băn 4 tổ hơp chữ cai iê, yê, ia, ya;….
+ Cùng môt chữ cai thể hiên nhiều âm như chữ g thể hiên băng âm d
hoặc âm gi.
- Dùng nhiều dâu phu nên gây răc rối, phiền phưc khi viêt, khi in, khi đoc.
- Vân co môt số vân không phan anh đung thanh phân âm thanh cua âm
tiêt.
21


22
- Chữ viêt tiêng Viêt phân biêt theo hê thống ngữ âm chuẩn nhưng cach
noi, đoc cua hoc sinh lại thể hiên theo phương ngữ hoặc anh hưởng tiêng mẹ
đẻ (vơi hoc sinh hoc tiêng Viêt la ngôn ngữ thư hai), vi vây cac em phat âm
sai dân đên viêt sai.
Mặc dù vây, chữ quốc ngữ hiên nay vân la môt thư chữ tiên tiên, co
nhiều ưu thê va tiên lơi trong viêc ghi lại tiêng noi, âm thanh va lưu giữ thông
tin cua cac cuôc giao tiêp.
1.3.2. Chữ viết tiếng Việt sử dụng chữ cái La tinh

- Chữ viêt tiêng Viêt đươc câu tạo theo chữ cai Latinh, loại chữ tiên bô
nhât hiên nay. Bô chữ cai La tinh co môt lịch sử lâu đơi va đươc sử dung rông
rãi trong nhiều ngôn ngữ ở châu Âu, châu Phi va châu Mỹ. Đây la loại chữ cai
dê nhơ, dê đoc, dê viêt, bao gồm hai nét cơ ban la nét cong va nét thẳng. Thao
tac sử dung bô chữ cai nay rât thuân tiên, chỉ la lia but từ trai sang phai. Chinh
vi vây, khi luyên viêt cho hoc sinh lơp 1, điều đang lưu ý nhât la hương dân
kỹ thuât câm but; câm but đung sẽ giup thưc hiên cac thao tac lia but đươc dê
dang, nhanh, đam bao viêt đung, đẹp.
- Trong dạy hoc Tâp viêt ở tiểu hoc, xuât phat từ đặc điểm cua chữ cai
tiêng Viêt, cac nha nghiên cưu đã phân chia ra cac nhom nét chữ để hoc sinh
thuân tiên trong ghi nhơ va luyên tâp.
+ Nét thẳng:

+ Nét cong:

+ Nét thẳng đưng

(|)

:

+ Nét thẳng ngang :

(—)

+ Xiên phai

:

( / )

+ Xiên trai

:

(\ )

+ Nét hât

:

+ Nét cong kin

:

+ Nét cong hở:

+ Cong trai :
+ Cong phai : (

(

)
)

+ Cong trên : ()
22


23

+ Cong dươi : ()
+ Nét móc:

+ Nét moc xuôi trai

+Moc xuôi phai

: (

+ Moc ngươc trai

: ( ),

+ Moc ngươc phai

: (

),

(

)

)
:

+ Nét moc hai đâu

( )
:

+ Moc hai đâu co thăt ở giữa : (
+Nét khuyết:

+ Nét khuyêt trên
+ Nét khuyêt dươi

+Nét thắt (nét xoắn):

(

:

)

:
(

(

)

)

)

Ngoai ra con môt số nét dư: nét châm trong chữ i, nét gãy trong chữ ă,
â… Những nét dư nay co chưc năng tạo sư liên kêt giữa cac nét trong từng
chữ cai va giữa cac chữ cai vơi nhau.
Từ cac nét cơ ban, chung đươc kêt hơp vơi nhau để tạo thanh cac con

chữ cai va tạo ra môt kho lưu trữ thông tin khổng lồ dươi dạng chữ ghi âm
tiêt. Luyên tâp thanh thuc, chuẩn xac cac nét cơ ban la con đương ngăn nhât
để hoc sinh viêt đung mâu, viêt nhanh, viêt đẹp.
Đây la hê thống chữ viêt co thể vân dung phương phap phân tich va miêu ta
thanh cac nét khu biêt va thanh cac đối hê dưa trên sư đối lâp cac nét khu biêt. Sư
thể hiên chữ viêt xay ra theo trinh tư thơi gian va không gian nhât định. Do đo, sư
thể hiên chữ viêt la môt chuỗi hoạt đông nhăm liên kêt cac nét chữ thanh môt chữ
cai hay môt chữ theo môt trinh tư thơi gian va săp xêp trong môt không gian cu
thể. Quy trinh viêt chữ đơn gian: trai, phai, lên, xuống.
Viêc quan tâm đên hê thống cac nét câu tạo cua chữ cai La tinh ghi âm
tiêng Viêt la viêc lam không thể thiêu đươc trong qua trinh ren luyên kỹ năng
viêt chữ cho hoc sinh. Đây la điều kiên để hoc sinh viêt đung mâu, đam bao

23


24
không gây nhâm lân cac chữ cai vơi nhau. Đo la cơ sở để viêt nhanh va nâng
cao tinh thâm mĩ cua chữ viêt.
Chinh câu tạo cua chữ viêt tiêng Viêt tạo điều kiên thuân lơi cho viêc
xac định quy trinh dạy viêt cho hoc sinh đi từ nét cơ ban, theo trinh tư thơi
gian va không gian thưc hiên sư liên kêt tuyên tinh va đam bao sư khu biêt
giữa cac chữ cai đồng dạng.
1.4. CHƯƠNG TRÌNH VÀ TÀI LIỆU DẠY TẬP VIẾT HIỆN HÀNH VỚI
VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT CHỮ CHO HỌC SINH LỚP 1
1.4.1. Yêu cầu và nội dung chương trình dạy học Tập viết lớp 1
Chương trinh Tiêng Viêt tiểu hoc (ban hanh theo Quyêt định số
43/2001/QĐ – BGD va ĐT ngay 9 – 1 – 2001 cua Bô trưởng Bô Giao duc va
Đao tạo), quy định cu thể về nôi dung tâp viêt cua lơp 1 như sau:
- Tâp viêt đung tư thê, hơp vê sinh. Viêt cac chữ cai cỡ vừa va nhỏ; tâp

ghi dâu thanh đung vị tri; lam quen vơi chữ cai viêt hoa cỡ lơn, cỡ vừa theo
mâu chữ quy định, tâp viêt cac số đã hoc.
+ Về kiên thưc: Giup hoc sinh co đươc những hiểu biêt về đương kẻ,
dong kẻ, đô cao, cỡ chữ, hinh dang va tên goi cac nét chữ, câu tạo chữ cai,
chữ ghi tiêng, cach viêt chữ viêt thương, dâu thanh va chữ số.
+ Về kỹ năng: Viêt đung quy trinh viêt nét, viêt chữ cai va liên kêt chữ
cai tạo chữ ghi tiêng theo yêu câu liên mạch. Viêt thẳng hang cac chữ trên
dong kẻ. Ngoai ra hoc sinh con đươc ren luyên cac kỹ năng như: tư thê ngồi
viêt, cach câm but, để vở.
- Hêt lơp 1 hoc sinh viêt đung chữ viêt thương, chép môt đoạn văn
đung chinh ta khoang 30 chữ trong 15 phut.
1.4.2. Vở Tập viết lớp 1
Vở Tâp viêt cua Bô giao duc phat hanh giup hoc sinh không ngừng
nâng cao về chât lương chữ viêt ma con phối hơp vơi cac môn hoc khac nhăm
phat huy vai tro cua phân môn tâp viêt.

24


25
Vở Tâp viêt lơp 1 nôi dung luyên viêt bam sat yêu câu đề ra trong
chương trinh va SGK Tiêng Viêt. Câu truc nôi dung va cach trinh bay bai hoc
trong vở Tâp viêt như sau:
- Phân Hoc vân: gồm bai 1 đên bai 103
Ở đâu môt số bai, chữ cai mâu đươc viêt theo cở chữ lơn, trinh bay trên
khung kẻ ô vuông co kem theo chỉ dân quy trinh viêt. Hoc sinh tâp viêt chữ
thương cỡ vừa, cac chữ ghi âm vân va từ ngữ ưng dung.
- Phân Luyên viêt tổng hơp:
Hoc sinh băt đâu lam quen vơi chữ hoa va viêc tô chữ va tâp viêt cac từ
ngữ ưng dung. Bai Tâp viêt chia theo tuân. Mỗi bai tâp viêt gồm co 2 phân:

+ Phân viêt ở lơp (ký hiêu A): ở phia trên goc bên trai la mâu chữ cai
viêt hoa cỡ lơn trên khung kẻ ô vuông co kem chỉ dân viêt, bên phai hoc sinh
tâp viêt chữ qua viêc tô chữ theo cac nét châm. Cuối bai hoc sinh tâp viêt cac
vân va từ ngữ ưng dung.
+ Phân viêt ở nha (ký hiêu B) gồm 2 nôi dung: Hoc sinh tâp tô cac chữ
hoa cỡ vừa va tâp tô cac vân, từ ngữ ưng dung cỡ vừa. Từ chữ Q hoa đên hêt
năm hoc sinh tâp viêt cỡ chữ nhỏ.
1.4.3. Mẫu chữ viết hiện hành trong trường tiểu học
Ngay 14/6/2002, mâu chữ viêt trong trương tiểu hoc đã đươc ban hanh
kem theo Quyêt định số 31/ 2002/ QĐ – BGD&ĐT cua Bô trưởng Bô Giao
duc va Đao tạo.

25