BAO BÌ THỰC PHẨM TÌM HIỂU VỀ BAO BÌ KIM LOẠI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM

BAO BÌ THỰC PHẨM
TÌM HIỂU VỀ BAO BÌ KIM LOẠI


NỘI DUNG

I.

Đặt vấn đề

II. Bao bì kim loại
III. Các chức năng của bao bì kim loại
IV. Xu hướng phát triển của bao bì kim loại
V. Kết luận


I. ĐẶT VẤN ĐỀ


II. BAO BÌ KIM LOẠI


1. Yêu cầu bao bì kim loại
•

Ngoài những yêu cầu chung đối với bao bì thực phẩm, bao bì kim loại còn phải
đáp ứng các yêu cầu:

Về kỹ thuật
- Không gây độc cho thực phẩm,
- Không làm biến đổi chất lượng, mùi vị, màu sắc lạ cho thực phẩm.
- Bền đối với tác dụng của thực phẩm.
- Có khả năng chống thấm mùi, không khí, dầu mỡ và sự xâm nhập của vi sinh vật.
- Chịu được sự tác động của các yếu tố hóa học, vật lý, nhiệt độ và áp suất cao.
- Không bị rỉ và phồng dưới mọi hình thức.
- Lớp vecni phải nguyên vẹn
- Truyền nhiệt tốt, chắc chắn, nhẹ.
- Dễ gia công, sử dụng, vận chuyển, bảo quản tiện lợi.
- Đảm bảo được các chức năng của bao bì.


1. Yêu cầu bao bì kim loại
Về cảm quan
- Hình thức hấp dẫn, thích hợp với sản phẩm sử dụng
- Đảm bảo hình thái, hương vị, màu sắc đặc trưng của sản phẩm theo những qui định
của từng loại sản phẩm.
- Nhãn bao bì nguyên vẹn, ngay ngắn, sạch sẽ, bền chắc, không dễ tẩy xoá.
- Trên bao bì ghi rõ các mục: Cơ quan quản lý, cơ sở chế biến, tên sản phẩm, phẩm
cấp, ngày sản xuất, hạn sử dụng, khối lượng, mã số
Về kinh tế
- Vật liệu dễ kiếm, giá thành phù hợp


2.
2. Phân
Phân loại
loại
•

Phân loại theo hình dạng
- Lá kim loại (giấy nhôm)
- Hình trụ tròn: phổ biến nhất
- Các dạng khác: đáy vuông, đáy oval

•

Theo vật liệu làm bao bì
- Bao bì thép, sắt
- Bao bì nhôm

•

Theo công nghệ chế tạo
- Lon 2 mảnh
- Lon 3 mảnh


3. Tính chất chung
Ưu điểm
- Có thể gia nhiệt, làm lạnh nhanh
- Độ bền cơ học cao.
- Kín, không thấm ướt
- Chống ánh sáng thường và cả tia cực tím tác động vào thực phẩm.
- Chịu nhiệt độ cao và khả năng truyền nhiệt cao thuận lợi cho việc thanh trùng hoặc
tiệt trùng cho thực phẩm.
- Tạo ánh sáng bóng, có thể được in và tráng lớp vecni bảo vệ lớp in không bị trầy
sước.
- Gia công bao bì tự động hóa với cường độ và chính xác cao.

- Nhẹ, thuận lợi cho vận chuyển.
Nhược điểm
- Độ bền hóa học kém hay bị rỉ và bị ăn mòn.
- Không thể nhìn được sản phẩm bên trong.
- Nặng và đắt hơn cac loại bao bì khác
- Khả năng tái sử dụng bị hạn chế.


4. Bao bì thép tráng thiếc

•

•
•

Thép tráng thiếc có thành phần chính là sắt và các phi kim, kim loại khác như cacbon hàm
lượng ≤ 2,14%; Mn ≤ 0,8%; Si ≤ 0,4%; P ≤ 0,05%; S ≤ 0,05%. Có những kim loại thép có tỉ
lệ cacbon nhỏ 0,15% - 0,5%.
Để làm bao bì thực phẩm, thép cần có độ dẻo dai cao có thể dát mỏng thành tấm bề dày từ
0,15 - 0,5 mm. Do đó, yêu cầu tỷ lệ cacbon trong thép vào khoảng 0,2%.
Lớp thiếc phủ bên ngoài 2 mặt lớp thép có tác dụng chống ăn mòn. Chiều dày: 0,1 –0,3mm
tùy thuộc vào loại thực phẩm đóng hộp, mặt trong có thể dày hơn, có phủ sơn.
Thép có màu xám đen không có độ dày bóng bề mặt, có thể bị ăn mòn trong môi trường axit,
kiềm. Khi được tráng thiếc thì thiếc có bề mặt sáng bóng. Tuy nhiên thiếc là kim loại lưỡng
tính (giống Al) nên dễ tác dụng với axit, kiềm, do đó ta cần tráng lớp sơn vecni.


5. Bao bì thép mạ crom

Do giá thành nguyên liệu thiếc cao đã tạo ra nhu cầu sản xuất thép không có thiếc trong

đó lớp thiếc và oxyt thiếc thông thường được thay thế bằng lớp crom và oxyt crom.
Bao bì thép tráng Crôm bao gồm một lớp thép nền, trên mỗi bề mặt theo thứ tự là một
lớp crom, một lớp oxyt crom và một lớp dầu bôi trơn cuối cùng là một lớp sơn vecni.


Lớp sơn vecni
Tác dụng
- Ngăn phản ứng hóa học giữa sản phẩm và bao bì để không làm hỏng sản phẩm.
- Ngăn sự biến mùi, biến màu của thực phẩm.
- Ngăn sự biến màu bên trong hộp đối với sản phẩm giàu sunfua.
- Dẫn điện tốt trong quá trình hàn.
- Chất bôi trơn trong quá trình tạo thành hộp của hộp 2 mảnh.
- Bảo vệ lớp sơn mặt ngoài bao bì khỏi trầy xước.
Yêu cầu
- Không được gây mùi lạ cho thực phẩm, không gây biến màu thực phẩm.
- Không bong tróc khi va chạm cơ học.
- Không bị phá hủy khi đun nóng, thanh trùng.
- Có độ mềm dẻo cao để trải khắp bề mặt được phủ.
- Độ dày của lớp vecni phải đồng đều, không để lộ thiếc.


Đối với loại vật liêu bao bì từ thép tráng thiếc và thép mạ crom, người ta thường sử
dụng loại lon 3 mảnh

Lon 3 mảnh gồm: - Thân
- Đáy
- Nắp


Qui trình sản xuất

Thép tấm
tráng thiếc
Sản phẩm

Rửa lớp dầu
và sấy khô

Sấy

In nhãn

Phủ vecni

Phủ vecni 2 mặt

Ghép mí đáy
và thân

Sấy khô

Cắt thân lon

Hàn mí thân

Loe miệng

Tạo gân


5. Các chức năng của bao bì kim loại

1. Chức năng bảo vệ
Trong quá trình bảo quản và lưu thông hàng hóa, thực phẩm luôn luôn bị tác động bởi nhiều
yếu tố khác nhau nên dễ bị hư hỏng. Với bao bì của thực phẩm đóng hộp bằng kim loại nó có
chức năng bảo vệ sản phẩm bên trong khỏi tác động của các yếu tố:
- Nhiệt độ môi trường, không khí nóng, ẩm, bụi và các chất gây hại ở không khí dễ xâm nhập.
- Tác động cơ học trong quá trình bốc dỡ, vận chuyển, bảo quản để sản phẩm không bị trào ra
ngoài (với loai sản phẩm lỏng như bia, nước ngọt) và không bị rơi ra ngoài đối với thực phẩm
thịt, cá…vì loại bao bì này có tính cơ học cao.
Vì thế bao bì bằng kim loại bảo vệ sản phẩm tránh bị hư hỏng và bảo quản được trong một
thời gian dài.
Đối với sản phẩm bánh bích quy, khi sử dụng bao bì bằng kim loại trong quá trình vận chuyển
sẽ tránh được tình trạng vỡ vụn - làm mất tính thẩm mỹ của sản phẩm


Đối với các sản phẩm như sữa đặc có đường, sữa bột, thịt cá đóng hộp… khi sử dụng
loại bao bì kim loại
• Đảm bảo kín, không thấm ướt.
• Sản phẩm không tiếp xúc trực tiếp với các điều kiện bất lợi ngoài môi trường,
• Chất lượng của sản phẩm đảm bảo trong 1 thời gian tương đối dài (thường là 1 năm)


5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại

loại
2. Chức năng thông tin
Tên sản phẩm: Ông Thọ
Sản phẩm của: Công ty Cổ phần sữa Việt Nam. Địa chỉ: 10 Tân Trào, phường Tân Phú, Q7, Tp HỒ
CHÍ MINH , Việt Nam Fax: (84-4) 37.281.106; Website: www.vinamilk.com.vn
Thành phần: Đường tinh luyện, nước, sữa bột, dầu thực vật, chất béo sữa, bột wey, chất nhũ hóa
- Giá trị dinh dưỡng trung bình trong 100g sản phẩm:
- Thời điểm sản xuất: 03/02/2013
- Hạn sử dụng: 03/02/2014
- Cách bảo quản: Bảo quản nơi khô mát.
Cách sử dụng: Pha 1 phần sản phẩm vào 3 phần nước ấm đã đun sôi …
Mã vạch sản phẩm
Hình ảnh thiết kế trên bao bì được pháp luật bảo vệ, tránh trường hợp các đối thủ cạnh tranh sao
chép hay làm giả sản phẩm. Các thông tin ghi trên bao bì đều được viết bằng tiếng Việt do sản
phẩm đang được bán trên thị trường Việt Nam, phục vụ người Việt Nam. Ngoài ra còn có một phần
được dịch ra tiếng Anh. Đây là yếu tố thể hiện mong muốn mở rộng thị trường của nhà sản xuất,
hướng đến đối tượng là người nước ngoài.


5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại
loại
2. Chức năng maketing

Bao bì không chỉ có tác dụng bảo vệ sản phẩm mà còn đóng vai trò quan trọng trong
việc xúc tiến sản phẩm, xét từ góc độ kinh doanh. Các hình thức của bao bì như : hình
dáng, kích thước bao bì, màu sắc trang trí một cách hài hòa và đầy đủ thông tin cần
thiết sẽ tạo sức hút cho người tiêu dùng.
•Với mỗi chiến lược kinh doanh khác nhau, đối tượng khác hàng khác nhau ,nhà sản
xuất sẽ dán nhãn hay in nhãn trực tiếp lên bao bì:
-Đối với sản phẩm sữa bột: để tăng niềm tin với khách hàng, tránh 1 phần hiện tượng
làm giả, các nhà sản xuất thường in nhãn trực tiếp lên bao bì, hạn sử dụng được dập nổi
trực tiếp lên bao bì
-Đối với các sản phẩm cá, thịt đóng hộp: để mẫu mã được thay đổi thường xuyên, hoặc
phụ thuộc thời vụ thu hoạch các nhà sản xuất thường chọn cách dán nhãn bằng giấy,
hoăc nilon lên vỏ bao bì


5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại
loại
2. Chức năng sử dụng
- Dạng nắp bật dễ mở
- Kích thước phù hợp với từng đối tượng sử dụng
- Giữ được chất lượng của thực phẩm sau 1 thời gian mở hộp

5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại
loại
5. Chức năng phân phối
• Lượng sản phẩm được đựng trong hộp phải phù hợp với người tiêu dùng và thói
quen. Dung tích và khối lượng của lon, hộp không quá nhiều hoặc quá ít cho người
sử dụng
• Sữa bột sản xuất và đóng ở dạng lon thể tích 400g, 900g. Với đơn vị bao gói là hộp
cactong 12 lon hoặc 6 lon. Đây là quy cách lon phổ biến đối với các sản phẩm sữa
bột. Dễ xếp đặt, vận chuyển và sử dụng.


5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại
loại
6. Chức năng sản xuất

Trên dây chuyền sản xuất, bao bì kim loại thường bị tác động bởi các yếu tố kĩ thuật vì
thế bao bì phải vừa đảm bảo được hiệu quả kinh tế vừa thỏa mãn các yêu cầu kĩ thuật
- Có độ bền cơ học phù hợp với tính năng của các loại máy móc thiết bị trên dây chuyền.
- Có khả năng chịu được các yếu tố công nghệ: áp suất, nhiệt độ, độ ẩm, sự ăn mòn…
Đối với các sản phẩm như thịt cá, cà chua đóng hộp thì nguyên liệu làm bao bì là
thép tráng thiếc:
Lớp tráng thiếc có thể tránh được sự ăn mòn của thực phẩm và bảo quản thực phẩm
được lâu ngày. Trong thời gian thực phẩm đựng trong hộp lâu, có thể lớp thiếc bị thực phẩm ăn
mòn hòa tan trong hộp nhưng không gây hại tới sức khỏe. Tính đóng kín và cách ly tốt hơn so
với các loại bao bì khác như tính chất chống thấm khí và hơi ẩm rất tốt, ngăn cách được ánh
sáng, có khả năng chịu được sự thay đổi lớn của nhiệt độ và áp suất… Chịu được quá trình
thanh trùng mà không biến dạng, cũng như chịu được sự va chạm khi đóng gói hoặc vận chuyển


5.
5. Các
Các chức
chức năng
năng của
của bao
bao bì
bì kim
kim loại
loại
7. Chức năng môi trường
Bao bì kim loại có khả năng tái chế, sau khi sử dụng có thể làm nguyên liệu cho các
ngành công nghiệp khác.
Tuy nhiên với chất liệu là kim loại nên dạng bao bì này chỉ được thu gom để tái chế
mà không được để tự phân giải trong môi trường.
8. Chức năng văn hóa

Chức năng văn hoá mang lại cho sản phẩm thực phẩm đặc trưng riêng và tạo cho sản
phẩm có khả năng thông tin và marketing độc đáo.
Thông tin trên nhãn hàng được trình bày bằng ngôn ngữ dân tộc. Trên bao bì có in những
hình ảnh biểu tượng riêng của từng doanh nghiệp, công ty sản xuất cũng có thể đó là những
sản phẩm mang đặc trưng riêng cho từng vùng, từng địa phương, từng quốc gia.


6.
6. Xu
Xu hướng
hướng phát
phát triển
triển
•

Trong tương lai công nghệ bao bì sẽ phải tiến đến việc sản xuất bao bì mỏng nhẹ hơn,
an toàn hơn cho môi trường, năng suất đóng gói cao, in ấn đẹp hơn.

•

Nguyên vật liệu phục vụ cho sản xuất ngày càng khan hiếm, yêu cầu của người tiêu
dùng đối với bao bì ngày càng khắt khe, sự quản lý của chính phủ ngày càng nghiêm
khắc. Do đó các doanh nghiệp phải liên tục nâng cao chất lượng hiệu quả trong sản xuất
và dịch vụ

•

Coi bao bì như một công cụ tiếp thị là một xu hướng quan trọng cần quan tâm. Để
thay đổi thói quen người tiêu dùng từ mua hàng từ các cửa hiệu nhỏ đến mua hàng trong
các siêu thị

•

Hình dáng, bề ngoài của bao bì, chất lượng bao bì sản phẩm đã thực sự đóng vai trò
quan trọng trong quyết định mua hàng. Điều này đặt ra yêu cầu các doanh nghiệp sản
xuất bao bì phải áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong sản xuất và phân phối sản phẩm
bao bì.

•

Thị trường mở rộng, phạm vi mở rộng, sản phẩm đa dạng thì yếu tố con người lại càng
trở nên quan trọng và quyết định. Do vậy mối quan hệ giữa các nhà sản xuất bao bì ,
doanh nghiệp sử dụng bao bì và người tiêu dùng đã trở nên quan trọng hơn

•

Nền công nghiệp bao bì của Việt Nam phải có sự liên kết chặt chẽ với các nhà sản xuất
trong ngành, có định hướng đúng đắn và chiến lược để có khả năng cạnh tranh và lớn
mạnh hơn.


KẾT LUẬN