truyen toi sinh ra de lam gi(le tram)

CÂU HỎI
Truyện ngắn Lê Trâm
Tôi cố nhớ, bất kỳ lúc nào có thể, rằng mình đã cảm nhận sự có mặt của
mình trên đời từ lúc nào nhưng không thể nào nhớ ra nổi. Trong vùng ký ức
nhạt nhòa chạy đôn đáo cùng cuộc mưu sinh khắc nghiệt có bao giờ trồi lên
một góc cạnh nào đó để nhớ về một tuổi thơ êm đềm đâu. Có thể chính là
lúc con Bé lên hai tuổi cùng với cơn bệnh động kinh ngày thêm dồn dập, cha
mẹ sấp ngửa động khô đồng cạn bỏ hai đứa bê bết đất cát cùng cứt đái, đói
cơm khát uống quanh năm. Nhiều lúc đâm thảng thốt, rằng ba mẹ sinh ra
bọn tôi để làm gì? Tôi suốt ngày oằn vai kẹp con Bé bên nách quần đùi áo
rách lê lêt đầu làng cuối xóm gạ cùng mấy trò chơi nghèo nàn của tụi trẻ
con. Cái buổi chiều/ trưa/ sáng định mạng đó cả bọn còn chơi trò chơi vợ
chồng( té ra cái trò chơi đầu đời tôi còn nhớ được là trò vợ chồng) với những
lá dừa lá mít cùng hạt keo bông bí bông bầu làm tiệc cưới bên nách mộ
thành hoàng bạc màu cỏ dại thì con Bé lại lên cơn. Nó lên cơn đúng hồi hai
họ ò í e rước dâu trăm phần hoành tráng. Thấy con Bé miệng sùi bọt mép
chân tay giãy đành đạch cả hai họ bốn bề nội ngoại hoảng hồn bỏ chạy tán
loạn, bỏ một mình tôi cùng con Bé bên ngôi mộ hoang liêu đến kinh người.
Tôi vừa lắc lắc hai vai con em vừa khóc ngất. Nó vẫn im lặng với trò chơi
đưa dâu đâu tận phía thiên đường. Tôi xốc nó lên chạy dọc bờ sông réo ba
mẹ. Ba mẹ tôi đang làm đồng phía bên kia sông, lọt thỏm giữa những ngôi
mộ chen cùng ruộng lúa nên dễ gì nghe thấy. Tôi tất tả chạy lên rôi chạy
xuống, bóng dáng ba mẹ vẫn mịt mù. Rồi, chẳng nhớ ba mẹ chạy về lúc nào,
đã cứu chữa con Bé ra làm sao nữa. Chỉ biết rằng phen ấy con Bé kịp thoát
khỏi tử thần. Tôi kịp lớn thêm một chút trong nỗi ngậm ngùi. Bởi cuộc vợ
chồng mới vừa kịp dựng nên đã hớt hãi cùng cơn động kinh của đứa em tội
nghiệp. Chẳng hiểu đất trời sinh ra tôi và con Bé để làm gì nữa? Tội nghiệp
như con Bé thì sinh ra để làm gì? Còn tôi? Hay chỉ là sinh ra để chứng kiến
nỗi đau của con bé cho trọn vẹn?
Cũng có thể là bắt đầu từ những buổi chiều ngồi bên vệ sông bứt lá thả
xuống cho nước cuốn trôi đi. Những lúc nhìn sông thao thiết chảy như thế

hình như tôi buồn lắm thì phải. Nếu quả thật phải buồn bã như thế thì trời
đất sinh ra tôi để làm gì nhỉ?
Nghe kể rằng đó là một dòng họ khá danh tiếng ở đâu phía sông gặp biển.
Cuộc tiêu thổ kháng chiến khiến tất cả các dinh cơ cả dòng họ tan thành tro
bụi. Sau hòa bình lập lại, nội tôi cùng nhiều người hàng xóm lên đây lập
làng. Cuộc thiên di này chắc là đau lòng lắm. Nhưng đến khi tôi bắt đầu cảm
nhận về cuộc đời thì đâu đấy đã yên bề. Những ngôi nhà tranh lụp xụp chạy


dọc theo bờ sông. Vài ngôi nhà lợp ngói khiêm tốn xen kẽ như điểm nhấn
bên những ngọn tre phất phơ. Hơn mười năm là đủ để làm nên cuộc nhân
duyên giữa ba mẹ tôi. Nhà nội đầu xóm. Nhà ngoai cuối xóm. Nhưng lại
thuộc một làng, một xã, một huyện khác. Không hiểu mẹ tôi có kịp chuẩn bị
cho công cuộc làm con đầu dâu trưởng hay không mà ngay bữa giỗ đầu tiên
ở nhà chồng đã để gà vuột chạy khắp làng trên xóm dưới sau mấy nhát dao
cắt cổ cứ mãi không thành? Hình như dấu ấn cuộc đời làm dâu của mẹ chỉ có
vậy. Sau đó là đầu tắt mặt tối với “giang san nhà chồng”. Hơn năm sau thì
tôi ra đời. Có vẻ như tôi cũng giống chú gà sút tay số phận mà sổ ra giữa đất
trời vậy. Nên có vẻ chông chênh ngớ ngẩn lạc nhịp thế nào ấy. Nên đến cả
cuộc học hành cũng chắp vá dở dở ương ương. Trường học ở phía bên kia
sông nên chuyện học hành phụ thuộc hoàn toàn vào con nước. Và vào con
Bé. Nên con chữ cũng cứ phải phập phù.
Một đêm cuối năm, súng nổ ran đâu phía nhà ngoại. Người ta bảo giải phóng
về và cả xóm hốt hoảng chạy lên bờ đê đầu làng núp đạn. Mẹ tôi bảo giống
hệt như năm Việt Minh đi cướp chính quyền! Sáng ra mới hay tin giải phóng
đã về tới quê ngoại với súng ống lỉnh kỉnh. Rồi thằng Hồng ghé tai tôi thì
thào rằng toàn súng giả làm bằng bẹ dừa nước! Tôi rụt vai lè lưỡi lắc đầu,
hay thật súng bằng bẹ dừa mà cũng giải phóng được. Mà giaỉ phóng là gì ta?
Tiếp theo là những ngày tháng bình lặng một cách khó hiểu. Rồi chúng tôi
được lệnh nghỉ học. Được ở nhà chơi suốt ngày thì còn gì bằng. Nhưng

không còn đi học thì sẽ làm gì? Không thằng nào biết, chỉ thấy sướng. Và,
tôi lại cùng con Bé cả ngày lê lết đầu làng cuối xóm.
Té ra chiến tranh không hề đơn giản như mấy cây súng làm bằng bẹ dừa mà
kinh khủng hơn nhiều. Đã bắt đầu có người chết. Chết hẳn, chết không sống
lại được chứ không phải chết giả như con Bé. Khi tàu bay đến rải bom khắp
xóm và tàu bay Mỹ rơi bên đám sắn kề bãi sông bên kia thì mọi người bắt
đầu bỏ chạy khỏi xóm. Lần lượt, nhà này nhà khác, không ai rủ ai. Còn lại
nhà nào nhà nấy đào hầm trú ẩn. Ba tôi bảo, trú là trú đạn thôi chứ còn bom?
Nhưng có còn cách nào đâu. Người ta chạy đi chạy về tránh bom tránh tránh
đạn. Bởi còn cái ăn nữa, có ai chạy trốn khỏi cái ăn được đâu? Chiến tranh
ngày càng ác liệt. Ngày nào cũng có người chết. Phía bên này. Phía bên kia.
Và nhiều nhất là dân thường... Nhiều lúc tôi cứ nghĩ mãi, giữa đạn bom ác
liệt như thế chúng tôi sinh ra để làm gì? Không lý giải nổi, cuối cùng, ác liệt
quá, cả làng cũng phải rời đi.
Con Bé ra đi trong một ngày bình thường không ai nhớ nổi bởi chiến tranh
quá sức ác liệt. Nó chết, hình như bởi vỡ ruột thừa chứ không phải căn bệnh
động kinh đầy ám ảnh. Chỉ nhớ nó được đem đi chôn vội vàng giữa đêm tối.
Tại sao lại phải vội vàng đến thế nhỉ? Thôi thì dù sao nó cũng đỡ phải chịu
đựng sự sợ hãi như những người còn sống. Nó đi làm thiên thần tận đâu trên


trời xanh, không kịp chơi trò vợ chồng như mấy đứa trẻ cùng xóm sau này.
Nó ra đi để lại câu hỏi không lời đáp, rằng tại sao cứ phải sinh ra nó làm gì?
Nhiều người quen nối nhau ra đi, còn tôi, tôi sống cộng thêm ba bốn mươi
năm nữa... Một phép cộng cơ học, giản đơn không hơn, kéo dài cuộc sống
không một triết lý nhân sinh nào cụ thể để lý giải sự tồn tại của mình trên cõi
đời.
Bây giờ, khi đã nằm liệt người trên giường bệnh tôi mới ngộ ra một lý do bé
mọn: Rằng mình sinh ra chỉ để làm khổ người khác, người ta sống được bởi
biết làm khổ người khác thôi. Nếu còn ngộ ra điều gì lớn lao hơn nữa ắt tôi

đã thành vĩ nhân mất rồi. Và, lại càng làm cho thiên hạ khổ thêm!
Tháng 12 . 2010
Lê Trâm------ Quê quán : Quế Sơn, Quảng Nam. ĐT: 0988.491.406
Đã in: Các tập truyện ngắn: Lai lịch một thành hoàng, Tìm lại thời gian, Một giấc
hồ điệp. Các truyện vừa: Tý cô nương, Bức tranh gửi lại, Mơ về phía chân trời.
Nghe vọng tiếng đồng- Tiểu luận( tạp văn- NXB Đà Nẵng - 2010
Địa chỉ : Hội VHNT Quảng Nam – 8 Nguyễn Đình Chiểu, Tam Kỳ, Quảng Nam.