Quản lý đội ngũ giảng viên trường đại học quốc tế bắc hà luận văn ths giáo dục học 60 14 01 14 pdf

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN THỊ LỆ HÒA

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC TẾ BẮC HÀ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN THỊ LỆ HÒA

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC TẾ BẮC HÀ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Khắc Bình

HÀ NỘI – 2014


LỜI CẢM ƠN

Thực hiện đề tài “Quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế
Bắc Hà”, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, các thầy, cô giáo và cán
bộ quản lý Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã luôn định
hướng, giáo dục, quan tâm, tạo mọi điều kiện và giúp đỡ tận tình trong suốt
thời gian học tập của tôi tại nhà trường.
Tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Khắc Bình, thầy giáo đã tận
tình hướng dẫn khoa học trong quá trình nghiên cứu viết luận văn của tôi.
Thầy vừa trang bị cho tôi về kiến thức, vừa định hướng giúp đỡ tôi về phương
pháp nghiên cứu khoa học, vừa chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn quý báu
để tôi hoàn thành luận văn của mình.
Tôi xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, các thầy, cô giáo Trường Đại học
Quốc tế Bắc Hà đã giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành đề tài
này.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những
thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý thêm của
các thầy, cô giáo cùng toàn thể các anh chị và các bạn.
Hà Nội, tháng 11 năm 2014
Tác giả
Trần Thị Lệ Hòa

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT

Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

1

CĐ

Cao đẳng

2

ĐH

Đại học

3

ĐHQTBH

Đại học Quốc tế Bắc Hà

4

ĐHTT

Đại học tư thục

5

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

6

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

7

GV

Giảng viên

8

NCKH

Nghiên cứu khoa học

9

Nxb

Nhà xuất bản

10

QL

Quản lý

11

SV

Sinh viên

ii


DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ
Trang
Hình 2.1. Mô hình hoạt động và quản lý của trường ĐHQT Bắc Hà ........ 39
Bảng 2.1. Số lượng giảng viên; cán bộ, nhân viên từ 2010-2014 .............. 40
Bảng 2.2. Tỷ lệ giảng viên so với cán bộ, nhân viên từ 2010-2014 ........... 41
Bảng 2.3. Tỷ lệ giảng viên so với sinh viên từ 2010-2014 ........................ 42
Bảng 2.4. Trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên ........................... 42
Bảng 2.5. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ giảng viên .............................. 43
Bảng 2.6. Trình độ tin học của đội ngũ giảng viên ................................

44

Bảng 2.7. Phân loại độ tuổi của đội ngũ giảng viên ................................ 44
Bảng 2.8. Thâm niên công tác của đội ngũ giảng viên .............................. 46
Bảng 2.9. Thống kê đội ngũ giảng viên các đơn vị theo trình độ .............. 47
Bảng 2.10. Thống kê về giới tính theo các đơn vị ..................................... 48
Bảng 2.11. Trình độ lý luận chính trị của đội ngũ giảng viên ................... 51
Bảng 2.12. Số lượng giảng viên tuyển dụng từ năm 2010-2014 ............... 58
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp ............... 93

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp .................. 93

iii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ...............................................................................................
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ....................................................
Danh mục các bảng .................................................................................
Mục lục ....................................................................................................
MỞ ĐẦU........................................................................................................

1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
ĐẠI HỌC.................................................................................................

8

1.1. Những nghiên cứu liên quan đến đề tài ..............................................

8

1.1.1. Ngoài nước .....................................................................................

8

1.1.2. Trong nước .....................................................................................

10

1.2. Những khái niệm cơ bản liên quan tới đề tài ......................................

12

1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ................................

12

1.2.2. Giảng viên, đội ngũ giảng viên, đội ngũ giảng viên đại học ............

17

1.2.3. Quản lý nguồn nhân lực, quản lý đội ngũ giảng viên........................

21

1.3. Những nội dung cơ bản của quản lý đội ngũ giảng viên .....................

24

1.3.1. Tuyển dụng…………………………………………………………

25

1.3.2. Đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng…………………………………….

26

1.3.3. Bố trí, sử dụng……………………………………………………...

27

1.3.4. Kiểm tra, đánh giá………………………………………………….

28

1.3.5. Tạo môi trường và điều kiện làm việc…………………………….

30

1.4. Công tác quản lý đội ngũ giảng viên ở các trường tư thục ....................

30

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý đội ngũ giảng viên .........................

31

1.5.1. Các yếu tố chủ quan...........................................................................

31

1.5.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................

32

Tiểu kết chương 1 .....................................................................................

32

Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ QUẢN LÝ
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC TẾ BẮC HÀ

34

2.1. Khái quát về Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà......................................

34

2.1.1. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển ......................................................

34

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ......................................................................

37

iv


2.1.3. Đặc điểm và cơ cấu tổ chức ............................................................

38

2.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà ........

40

2.2.1. Số lượng đội ngũ giảng viên ...........................................................

40

2.2.2. Trình độ của đội ngũ giảng viên ...........................................................

42

2.2.3. Cơ cấu đội ngũ giảng viên ...............................................................

44

2.2.4. C ông tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học....................................

48

2.2.5. Chính trị- tư tưởng ..........................................................................

50

2.2.6. Những bất cập của đội ngũ giảng viên hiện nay trước yêu cầu phát
triển của trường.........................................................................................

51

2.3. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Quốc tế Bắc Hà .........................................................................................

54

2.3.1 Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên về công tác quản lý đội
ngũ giảng viên ..........................................................................................

54

2.3.2. Tuyển dụng .....................................................................................

55

2.3.3. Sử dụng ..........................................................................................

59

2.3.4. Đào tạo và bồi dưỡng .....................................................................

60

2.3.5. Kiểm tra đánh giá ..........................................................................

65

2.3.6. Sự quan tâm, đãi ngộ đội ngũ giảng viên ........................................

67

2.3.7. Công tác phối hợp quản lý đội ngũ giảng viên ................................

70

2.3.8. Đánh giá về công tác quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học

Quốc tế Bắc Hà .........................................................................................

72

Tiểu kết chương 2 .....................................................................................

75

Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC TẾ BẮC HÀ .................................

77

3.1. Các định hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp ...............................

77

3.1.1. Định hướng phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Quốc tế
Bắc Hà năm học 2014-2015 và định hướng đến năm 2020. ......................

77

3.1.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................

77

3.2. Một số biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên trường Đại học Quốc

79

v


tế Bắc Hà .............................................................................................................
3.2.1. Biện pháp 1: Đổi mới công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên........

79

3.2.2. Biện pháp 2: Đào tạo và bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn
nghiệp vụ cho đội ngũ giảng viên .............................................................

83

3.2.3 Biện pháp 3: Xây dựng chế độ đãi ngộ, động viên khuyến khích đội
ngũ giảng viên ..........................................................................................

85

3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy
và nghiên cứu khoa học của giảng viên ...........................................................

88

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .........................................................

91

3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ...................

92

Tiểu kết chương 3 .....................................................................................

93

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................

95

1. Kết luận ....................................................................................................

95

2. Khuyến nghị .........................................................................................

95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................

97

PHỤ LỤC ................................................................................................

99

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Xu hướng toàn cầu hóa và sự dịch chuyển nền kinh tế sang kinh tế tri
thức đã và đang tạo ra những thách thức lớn đối với chất lượng nguồn nhân
lực toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Với sứ mệnh "nâng cao dân trí, phát triển
nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài" giáo dục có vai trò quan trọng trong việc
chuẩn bị nguồn nhân lực có chất lượng của mỗi đất nước và tạo cơ hội học tập
cho mỗi người dân. Giáo dục với chủ thể là đội ngũ nhà giáo là con đường
ngắn nhất và khoa học nhất để truyền thụ tri thức cho người học một cách cơ
bản, có hệ thống và hiệu quả. Do vậy, muốn phát triển giáo dục - đào tạo, điều
quan trọng trước tiên là phải chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ giáo
viên. Vấn đề quản lý đội ngũ của các trường đại học hiện nay đang đứng
trước những cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Đặc biệt đối với các
trường ĐHTT thì việc xây dựng và quản lý đội ngũ trở thành một trong những
vấn đề có ý nghĩa hàng đầu nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
Nghị quyết TW2 khóa VIII năm 2000 về GD&ĐT đã nêu rõ: "Muốn
tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh
GD&ĐT, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển
nhanh và bền vững". Giáo dục là một trong những quá trình chủ yếu hình
thành và phát triển những phẩm chất, đạo đức, kiến thức, kỹ năng, giá trị, khả
năng hành động của con người, là công cụ chủ yếu để truyền bá văn minh
nhân loại, tạo nguồn phát triển nhân lực từ đó góp phần vào sự tăng trưởng
kinh tế, xóa đói, giảm nghèo và công bằng xã hội. Đầu tư cho giáo dục tạo
nên sự phát triển liên tục và bền vững của xã hội và cá nhân, giúp cho các
nước đang phát triển có thể đi tắt, đón đầu, xây dựng xã hội ấm no hạnh phúc,
nước ta có thể phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp
theo hướng hiện đại.

1


Từ thực tế kinh nghiệm của các nước có nền giáo dục xuất sắc như

Phần Lan, Anh, Mỹ v.v. ngoài việc nhận thức của công dân về tầm quan trọng
của giáo dục trong việc phát triển con người và kinh tế thì coi giáo viên là ưu
tiên hàng đầu. Chất lượng người thầy chính là một trong những nguyên nhân
quan trọng dẫn đến thành công của giáo dục. Ở Việt Nam, quan niệm về giáo
dục và vai trò của nó gắn liền với truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc
"Không thầy đố mày làm nên".
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục
nói chung và xây dựng đội ngũ người thầy nói riêng. Người có quan niệm khá
hoàn chỉnh về vai trò, nhiệm vụ, phẩm chất đạo đức, chuyên môn và phương
pháp giảng dạy của người thầy giáo. Hồ Chí Minh khẳng định: “Nhiệm vụ
giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có
giáo dục” [12, tr 184], "Học trò tốt hay xấu là do thầy giáo, cô giáo tốt hay
xấu" [13, tr 500-501]. Như vậy người thầy giáo trong tư tưởng Hồ Chí Minh
là nhân tố quyết định quá trình vận hành của hệ thống giáo dục và chất lượng
giáo dục.
Đảng ta cũng xác định “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo
dục và được xã hội tôn vinh” [7, tr 38-39]. Điều 15 Luật Giáo dục (2005)
cũng nêu "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo
dục". Nghị quyết hội nghị lần thứ 8 BCHTU khóa XI, chiến lược phát triển
giáo dục 2011-2020 xác định giải pháp đổi mới quản lý giáo dục là giải pháp
đột phá, giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là
khâu then chốt nhằm thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo
dục, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Hệ thống giáo dục
nước ta hiện nay có nhiều cấp học, ngành học được xây dựng chặt chẽ và
mang tính phát triển. Đội ngũ nhà giáo là lực lượng nòng cốt thực hiện mục
tiêu giáo dục - đào tạo, quyết định việc hiện thực hoá mọi chủ trương đường

2

lối giáo dục của của Đảng và Nhà nước, quyết định sự phát triển quy mô cũng
như chất lượng của giáo dục.
Tuy nhiên tổng kết tình hình giáo dục Việt Nam giai đoạn 2001-2010
ngoài những thành tựu đạt được thì vẫn còn tồn tại những bất cập và yếu kém
trong đó phải kể đến sự yếu kém của trình độ quản lý giáo dục, một bộ phận
nhà giáo chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới.
Theo số liệu của Bộ GD-ĐT tính đến năm học 2013-2014, số giảng viên ĐHCĐ cả nước là 91.633 người, tăng 4% so với năm học trước. Tuy nhiên so với
yêu cầu đổi mới giáo dục đại học đội ngũ nhà giáo vẫn thiếu về số lượng, yếu
về chất lượng và chưa đồng bộ về cơ cấu chuyên môn. Vẫn còn một bộ phận
nhà giáo có biểu hiện thiếu trách nhiệm và tâm huyết với nghề, năng lực còn
hạn chế. Tỷ lệ nhà giáo có trình độ sau đại học ở các cơ sở giáo dục đại học
còn thấp. Cả nước có 517 giảng viên có học hàm Giáo sư, 2.966 Phó Giáo sư,
9.562 Tiến sĩ. Theo kết quả khảo sát của Bộ GD-ĐT năm 2013 nhiều trường
có tỷ lệ sinh viên/giảng viên vượt quá quy định, có những trường có quy mô
sinh viên quá nhỏ, đội ngũ giảng viên thiếu về số lượng, chưa đảm bảo về số
lượng so với đề án cam kết thành lập trường như Trường ĐH Hà Hoa Tiên,
Trường ĐH Thành Đông, Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà .
Đội ngũ nhà giáo yếu, kém, bất cập, không có động lực dạy học và
không phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức thì dù có
chương trình, sách giáo khoa hay, cơ sở vật chất - thiết bị dạy học đầy đủ,
hiện đại vẫn không thể đảm bảo được chất lượng giáo dục. Có đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục tốt thì mới phát huy tác dụng tích cực của các
điều kiện khác đảm bảo chất lượng giáo dục. Giáo viên là người xây dựng cho
học sinh thế giới quan, nhân sinh quan tiến bộ, trang bị tri thức và phương
pháp tư duy khoa học, khả năng làm việc độc lập, sáng tạọ. Đặc biệt trong bối
cảnh thực hiện đổi mới giáo dục hiện nay thì vai trò của giáo viên là người
định hướng, khuyến khích, giúp người học tự khám phá tri thức, chọn lọc
những kiến thức nào thực sự cần thiết phù hợp với trình độ, năng lực tiếp thu
3

của người học là hết sức quan trọng. Giáo viên trở thành người dẫn dắt và
định hướng tương lai của người học, coi trọng sự phát triển của từng cá nhân,
là nguồn cảm hứng tuyệt vời về lòng ham học, tinh thần tự học, truyền cho
các em lòng đam mê nghiên cứu khoa học và tinh thần học tập suốt đời. Do
vậy hiện nay, để đảm bảo đủ số lượng, cơ cấu hợp lý và nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên trên tất cả các mặt: tư tưởng, chính trị, phẩm chất đạo đức,
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm vừa là giải pháp mang tính
then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, vừa là nhiệm vụ trọng
tâm của toàn ngành giáo dục nói chung và các trường đại học nói riêng.
Trong bối cảnh cạnh tranh cao, tình hình tuyển sinh gặp nhiều khó
khăn, để duy trì chất lượng và tạo thương hiệu thì đảm bảo chất lượng là vấn
đề quan tâm hàng đầu của bất kỳ trường đại học nào. Với một trường ĐHTT
còn khá non trẻ như Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà thì việc xây dựng và
quản lý được một đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, mạnh về chất lượng là
việc làm hết sức quan trọng để duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo, thực
hiện tôn chỉ, mục đích của trường là xây dựng trường đại học ngang tầm quốc
tế tại Việt Nam, đào tạo ra những sinh viên có thể "Thành người, Thành tài và
Thành đạt". Đã có nhiều đề tài nghiên cứu quản lý đội ngũ giáo viên ở các
trường đại học ở các cấp độ khác nhau, và cũng có những đề tài được nghiên
cứu ở trường Đại học Quốc tế Bắc Hà ở các mảng như chương trình đào tạo,
đảm bảo chất lượng song chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý đội ngũ
giảng viên trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
Từ những nhận thức trên tôi định hướng nghiên cứu vấn đề quản lý đội
ngũ giảng viên trường Đại học Quốc tế Bắc Hà. Trên cơ sở xem xét đội ngũ
giảng viên về một số khía cạnh cơ bản, từ đó đưa ra những giải pháp mang
tính chiến lược và biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng chuyên môn,
nghiệp vụ, đặc biệt là nghiệp vụ quản lý, năng lực chuyên môn để từ đó nâng
cao hiệu quả trong đào tạo của trường Đại học Quốc tế Bắc Hà. Đó là lý do

của đề tài “Quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà”.
4


2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số
biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà, góp
phần từng bước nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giảng viên.
3.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng ĐNGV và công tác quản lý
đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
3.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Quốc tế Bắc Hà.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- Quản lý đội ngũ giảng viên trong trường đại học dựa trên cơ sở lý luận nào?
- Thực trạng ĐNGV và công tác quản lý đội ngũ giảng viên Trường
Đại học Quốc tế Bắc Hà hiện nay như thế nào?
- Biện pháp nào có thể sử dụng để quản lý đội ngũ giảng viên Trường
Đại học Quốc tế Bắc Hà ?
6. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, công tác quản lý ĐNGV của Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà
chưa thật sự hiệu quả. Việc nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý ĐNGV
của trường một cách khoa học sẽ giúp xây dựng hệ thống biện pháp quản lý
đồng bộ, hiệu quả, khả thi nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV đáp ứng yêu cầu

phát triển của nhà trường.
5


7. Phạm vi nghiên cứu
- Luận văn tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà từ năm 2010 đến nay. Từ đó đề xuất một số
biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại
học Quốc tế Bắc Hà trong những năm tiếp theo.
8. Phương pháp nghiên cứu
Kết hợp các nhóm nghiên cứu sau:
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích và tổng hợp tài liệu, phân loại và hệ thống hoá lý thuyết từ
các công trình nghiên cứu, các giáo trình, tài liệu tham khảo, các chủ trương
chính sách của Đảng, Nhà nước, của ngành Giáo dục và Đào tạo và thông tin
trên mạng Internet có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý
luận của đề tài.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu
* Đối tượng điều tra: Giảng viên, cán bộ quản lý Trường Đại học Quốc
tế Bắc Hà.
* Nội dung điều tra: tìm hiểu thực trạng về đội ngũ giảng viên; thực
trạng về công tác quản lý đội ngũ giảng viên; những giải pháp mà Trường Đại
học Quốc tế Bắc Hà đã áp dụng để quản lý đội ngũ giảng viên; tính khả thi
của các giải pháp và những đề xuất nhằm hoàn thiện công tác quản lý đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
- Các phương pháp hỗ trợ
* Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn cán bộ quản lý, cán bộ, giảng
viên nhằm thu thập thông tin và làm rõ hơn những vấn đề từ phiếu điều tra.

6


* Phương pháp quan sát: quan sát hoạt động quản lý của cán bộ quản lý
để có thông tin đầy đủ hơn về thực trạng quản lý đội ngũ giảng viên.
* Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: xin ý kiến các nhà quản lý giáo
dục, các nhà giáo có học vị cao, có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu về khoa
học quản lý và giảng dạy, nhằm bổ sung cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tế
phục vụ cho việc thực hiện đề tài.
8.3. Phương pháp xử lý thông tin
Ngoài các phương pháp trên tác giả còn sử dụng các phương pháp xử lý số
liệu thống kê để bổ trợ, bổ sung việc xử lý kết quả
9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
9.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận nâng cao chất lượng đội ngũ nhà
giáo quyết định việc đảm bảo chất lượng đào tạo.
9.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề xuất những biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo và các phụ lục, luận văn dự kiến được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giảng viên đại học.
Chương 2: Thực trạng đội ngũ giảng viên và quản lý đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà.
Chương 3: Một số biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Quốc tế Bắc Hà.

7

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC
1.1. Những nghiên cứu liên quan đến đề tài
1.1.1. Ngoài nước
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, xu hướng toàn
cầu hóa và hội nhập quốc tế diễn ra trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội đã làm thay đổi mạnh mẽ nội dung, phương pháp giáo dục trong các nhà
trường và đòi hỏi giáo dục phải cung cấp được nguồn nhân lực có chất lượng
cao. Hầu hết các nhà trường nhất là các trường đại học đều tiến hành những
cải cách toàn diện để trở thành những trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa
học, sản xuất và chuyển giao công nghệ, xuất khẩu tri thức. Trong đó giáo
viên là trung tâm của mọi chương trình cải cách, đổi mới giáo dục. Tiến sĩ
Raja Roy Singh, nhà giáo dục nổi tiếng ở Ấn Độ, chuyên gia giáo dục nhiều
năm ở UNESCO khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã nói: "Giáo viên giữ vai
trò quyết định trong quá trình giáo dục và đặc biệt trong việc định hướng lại
giáo dục.... Trong quá trình dạy học giáo viên không chỉ là người truyền thụ
những phần tri thức rời rạc. Giáo viên giúp người học thường xuyên gắn với
cơ cấu lớn hơn. Giáo viên cũng đồng thời là người hướng dẫn, người cố vấn,
người mẫu mực của người học. Giáo viên do đó không phải là người chuyên
về một ngành hẹp mà là người cán bộ tri thức, người học suốt đời. Trong công
cuộc hoàn thiện quá trình dạy học, người dạy, người học là những người bạn
cùng làm việc, cùng nhau tìm hiểu và khám phá" [10, tr 271].
Từ nhận thức, cũng như kinh nghiệm từ các nước có nền giáo dục xuất
sắc việc nghiên cứu về đội ngũ giảng viên, quản lý đội ngũ giảng viên ở các
trường đại học được nhiều nhà chuyên môn và các tổ chức nghiên cứu về phát
triển giáo dục nghiên cứu.

8

Ở Châu Âu, hầu hết các nước đang chuyển đổi các mô hình quản lý
đội ngũ giảng dạy ĐH cho phù hợp với tình hình phát triển hệ thống ĐH
theo hướng tăng cường chất lượng, hiệu quả. Theo báo cáo chuyên đề của
Viện nghiên cứu Eurydice (2008) về quản lý giáo dục đại học ở châu Âu bao
gồm: chính sách, cơ cấu, kinh phí và đội ngũ giảng viên thì chiến lược về giáo
viên được coi là chính sách chiến lược phát triển giáo dục đại học quan trọng
của quốc gia. Từ việc phân tích cấu trúc của quản lý trong các tổ chức giáo
dục đại học, mức độ tự chủ để quản lý nguồn lực về tài chính và con người đã
đưa ra các phương pháp tuyển dụng, đánh giá, và các vấn đề quản lý cán bộ
giảng dạy. Việc xây dựng chiến lược và kế hoạch dài hạn cho việc quản lý
nguồn nhân lực trong trường đại học là hết sức quan trọng. Dukin cung cấp
một chiến lược cơ bản tập trung vào các biện pháp sau đây:
- Xác định nhu cầu nguồn nhân lực về số lượng.
- Xác định tình trạng thiếu các kỹ năng cần thiết.
- Thu hút và giữ đúng người.
- Quản lý hiệu suất.
- Xây dựng một hệ thống khen thưởng.
- Tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp cho nhân viên. [24]
Trong hơn 20 năm qua, các nước đều có chính sách nâng cao chất
lượng giáo dục đặc biệt bằng các tăng cường năng lực đào tạo sáng tạo và
tăng cường công tác chuyên môn cho giáo viên. Theo nghiên cứu của
Eurydice (2008) về "Mức độ tự chủ và trách nhiệm của giáo viên ở Châu Âu"
đã bổ sung các nghiên cứu về trách nhiệm của giảng viên, đào tạo và quyền tự
chủ của giáo viên với nội dung của các chương trình giảng dạy, phương pháp
giảng dạy và đánh giá học sinh. Từ đó đưa ra các nhiệm vụ mà họ phải thực
hiện, yêu cầu và cơ hội phát triển nghề nghiệp liên tục và cách thức mà giáo
viên đang góp phần vào cải cách và đổi mới giáo dục. Nghiên cứu cũng xem
xét phương pháp đánh giá giáo viên. [25]

9


Nghiên cứu của ĐH Cardiff Anh quốc đề xuất một mô hình QL đội ngũ
giáo viên thiên về QL thành tích. Theo mô hình này, quản lý thành tích dẫn
tới phát triển đội ngũ, thông tin hiệu quả và lãnh đạo quản lý tốt đội ngũ. [8]
Các nước Châu Á đã cho phép các trường ĐHTT phát triển nhanh trong
vài ba thập kỷ lại đây, những trường này đóng góp vào sự đa dạng hóa và đại
chúng hóa giáo dục đại học và điều phối nhu cầu học tập. [8]
Ngoài ra còn có nhiều công trình nghiên cứu khác.
Trong các tác phẩm này các tác giả đều đưa ra tầm quan trọng của
việc quản lý đội ngũ và đưa ra cách thức, phương pháp quản lý hiệu quả.
Nhiều nghiên cứu ở các nước cho thấy quản lý đội ngũ giảng viên các
trường đại học không có đáp số chung cho mọi trường đại học. Các trường
ĐHTT cần xây dựng hệ thống quản lý riêng phù hợp với đặc điểm của loại
hình trường tư thục và đặc thù đội ngũ giảng viên của trường mình trong
một bối cảnh cụ thể.
1.1.2. Trong nước
Với truyền thống "Tôn sự trọng đạo", từ xa xưa, ở nước ta vai trò của
thầy cô giáo luôn được đề cao và coi trọng như "Nhất tự vi sư, bán tự vi sư",
"Không thầy đố mày làm nên". Giáo viên là nhân tố có ảnh hưởng quyết định
của sự nghiệp giáo dục. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục cần nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên. Do đó vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà
nước ta rất mực quan tâm.
Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng vai trò của người thầy thông
qua nhiệm vụ của họ: “Nếu không có thầy giáo dạy dỗ cho con em nhân dân,
thì làm sao mà xây dựng chủ nghĩa xã hội được? Vì vậy nghề thầy giáo rất là
quan trọng, rất là vẻ vang” [14, tr.333]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt đề
cao vai trò của đạo đức, coi đạo đức là linh hồn của người thầy giáo. Người

nhấn mạnh đến vai trò đạo đức của người thầy song không tuyệt đối hóa mặt
đạo đức coi nhẹ lĩnh vực chuyên môn nghiệp vụ. Theo Người giữa đức và tài,
10


hồng và chuyên, phẩm chất và năng lực của người thầy giáo có mối quan hệ
hữu cơ và tác động qua lại lẫn nhau. Có đức là để tài năng phát triển đúng
hướng và có tài thì đức mới phát huy được tác dụng. "Giáo viên phải chú ý cả
tài, cả đức, tài là văn hóa, chuyên môn, đức là chính trị" [13, tr 500-501].
Theo Hồ Chí Minh, người thầy giáo phải giỏi về chuyên môn và thuần thục
về phương pháp giảng dạy. Người nói: "Muốn huấn luyện thợ rèn, thợ nguội
thì người huấn luyện phải thạo nghề rèn, nghề nguội" [11, tr 46]. Mục đích
của phương pháp giảng dạy trong tư tưởng Hồ Chí Minh là "Việc cốt yếu là
phải làm cho người học hiểu thấu vấn đề" [11, tr 47]. "Cán bộ và giáo viên
cũng phải tiến bộ cho kịp thời đại thì mới làm được nhiệm vụ. Chớ tự túc, tự
mãn, cho là giỏi rồi thì dừng lại. Mà dừng lại là lùi bước, là lạc hậu, mình tự
đào thải trước. Cho nên phải cố gắng học tập để cải tạo mình, cải tạo tư tưởng
của mình, cải tạo con em và giúp vào việc cải tạo xã hội" [13, tr. 497].
Như vậy, Hồ Chí Minh có quan niệm rất sâu sắc về vai trò, đạo đức, chuyên
môn và phương pháp giảng dạy của người thầy giáo. Đội ngũ nhà giáo đã và đang
góp phần quyết định trong việc đào tạo ra những trí thức trẻ, kỹ sư, bác sĩ, cán bộ
khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý kinh tế, những người lao động chân chính trong
các lĩnh vực khác nhau, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thực hiện tư tưởng của Người, Đảng và Chính phủ đã rất coi trọng việc
xây dựng đội ngũ nhà giáo về cả số lượng và chất lượng.
Ngày 27/8/2001 Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị 18/2001/CT-TTG nêu ra một
số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo dục quốc dân.
Ngày 11/01/2005 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 09/2005/TTg về
việc phê duyệt Đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010” nhằm xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ

quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất
đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo
thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả của sự nghiệp
11


giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng
cao của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước và hội nhập quốc tế” [18, tr.1]. Trong các nhiệm vụ nêu ra đã lưu ý
việc: "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng để tiếp tục xây dựng và nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền
nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vai trò, trách nhiệm của nhà giáo và nhiệm
vụ xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục có chất lượng cao, giỏi về
chuyên môn nghiệp vụ, trong sáng về đạo đức, tận tụy với nghề nghiệp, làm trụ cột
thực hiện các mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài".
Trong các chiến lược phát triển giáo dục, biện pháp phát triển đội ngũ nhà
giáo được coi là: Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục. Đó là
phải đặc biệt chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn hóa đội ngũ giảng viên,
cũng như đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị tư tưởng, đạo đức và
nâng cao năng lực chuyên môn. Vì vậy, biện pháp phát triển đội ngũ nhà giáo hiện
nay là vấn đề đang được cán bộ quản lý các cấp, nhất là các cán bộ lãnh đạo, chỉ
huy trong các nhà trường và các nhà khoa học giáo dục quan tâm nghiên cứu.
Có nhiều công trình nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực trong đó có
những nội dung đề cập đến việc quản lý đội ngũ giảng viên dưới nhiều góc độ
của các cấp học, ngành học khác nhau. Một số đề tài luận văn thạc sĩ tập trung
nghiên cứu về đội ngũ giảng viên ở từng cấp học, bậc học như:
Nguyễn Kỷ Trung (2008) với đề tài "Thực trạng và biện pháp quản lý
đội ngũ giảng viên trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh", đã
nghiên cứu công tác phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Sư phạm

Thành phố Hồ Chí Minh từ 2008-2015 trên các mặt: tuyển dụng, đào tạo, bồi
dưỡng và sử dụng. Từ đó đưa ra các biện pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với nội dung
như: Nâng cao nhận thức đội ngũ giảng viên về chủ trương, đường lối chính
sách của Đảng và Nhà nước, của ngành cũng như chiến lược phát triển của
trường; Cải tiến quy trình tuyển dụng; Có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng hàng
12


năm; Chú trọng công tác phân công giảng dạy hợp lý; Có chính sách đãi ngộ
thỏa đáng, đồng thời đề xuất biện pháp quản lý sự thay đổi để hạn chế rủi ro.
Nguyễn Thanh Nam (2012) với đề tài: "Biện pháp quản lý đội ngũ giảng
viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Trung ương” đã đưa ra các biện pháp
nâng cao hiệu quả công tác quản lý đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Kinh
tế - Kỹ thuật Trung ương. Trong đó có các biện pháp nổi bật như: Nâng cao
nhận thức cho cán bộ, giảng viên về tầm quan trọng của quản lý phát triển đội
ngũ giảng viên; Quy hoạch đội ngũ giảng viên phù hợp với yêu cầu phát triển
của nhà trường; Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng
viên; Đổi mới và nâng cao hiệu quả các cấp quản lý trong trường.
Nguyễn Thị Anh Đào (2013) đã nghiên cứu vấn đề: "Quản lý đội ngũ
giảng viên các trường ĐHTT ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay". Tác giả đã làm
sáng tỏ những vấn đề lí luận và thực tiễn QL ĐNGV ở các trường ĐHTT, đưa ra
những giải pháp QL ĐNGV ở các trường ĐHTT Duyên hải miền Trung để nâng
cao hiệu quả QL ĐNGV, giúp các nhà trường phát triển bền vững trong bối cảnh
mới. Tác giả đã đưa ra hai giải pháp QL ĐNGV cơ hữu và QL ĐNGV thỉnh giảng
các trường ĐHTT với nhiều biện pháp cụ thể trên cơ sở vận dụng và tiếp cận lý
thuyết quản lý nguồn nhân lực.
Trong những công trình nêu trên đều đã chọn cho mình một góc độ
nghiên cứu riêng phù hợp với địa phương, nhà trường, đơn vị cụ thể với mong
muốn công trình nghiên cứu có những đóng góp nhất định trong việc quản lý

giảng viên, đáp ứng yêu cầu giáo dục - đào tạo ở các cơ sở đào tạo, các nhà
trường. Từ những kết quả nghiên cứu về các biện pháp quản lý đội ngũ giảng
viên cả trong cả nước đã tạo ra những điều kiện, nền tảng lý luận giúp cho
việc kế thừa, phát triển và nghiên cứu thành công vấn đề quản lý đội ngũ
giảng viên ở trường Đại học Quốc tế Bắc Hà trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Những khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
13


Từ xa xưa khi xã hội loài người xuất hiện, khi con người bắt đầu hình
thành các nhóm để thực hiện mục tiêu mà họ không thể đạt được với tư cách
cá nhân riêng lẻ thì nhu cầu quản lý là một yếu tố cần thiết để đảm bảo phối
hợp các nỗ lực cá nhân. Quản lý trở thành một nhân tố của sự phát triển xã hội
và là một hoạt động phổ biến, diễn ra trong mọi lĩnh vực, mọi cấp độ và liên
quan tới mọi người.
Quản lý là một hoạt động thiết yếu: nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá
nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Mục tiêu của mọi nhà quản lý là
nhằm hình thành một môi trường mà trong đó con người đạt được các mục đích
của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Quản lý là
một hệ thống mở hoạt động bên trong môi trường và tác động qua lại với nó.
Quản lý vừa là một khoa học vừa là một nghệ thuật. Khi áp dụng lý
thuyết vào công việc quản lý đòi hỏi các nhà quản lý dựa trên những nguyên
tắc, phối hợp các nguyên tắc trên cơ sở thực tế, xử lý những tình huống thực
tế. Do đó việc phân tích và thực hành quản lý đòi hỏi phải tiếp cận hệ thống
đồng thời tiếp cận theo điều kiện hoặc tình huống để đạt hiệu quả cao.
Khái niệm "Quản lý" là một khái niệm rất chung, rất tổng quát với
nhiều quan niệm khác nhau với các cách tiếp cận khác nhau:
- Hoạt động quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của

chủ thể quản lý đến đối tượng bị quản lý trong một tổ chức để vận hành tổ
chức, nhằm đạt mục đích nhất định.
- Quản lý chính là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận
dụng các chức năng: kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá.
- Quản lý là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho mục tiêu
của từng cá nhân biến thành những thành tựu của tổ chức.
Trong khái niệm đầu tiên nhấn mạnh tính chủ động, tự giác của chủ thể
quản lý song một khái niệm đầy đủ cần nêu đầy đủ các dấu hiệu của quản lý đó là:
+ Các hoạt động được tiến hành trong một tổ chức
+ Những tác động có tính hướng đích
14


+ Là tác động phối hợp nỗ lực của các cá nhân để đạt mục tiêu của tổ
chức.
Mặt khác quản lý trong lĩnh vực xã hội không khi nào là hoạt động có
tính chất một chiều tức là đối tượng bị quản lý thụ động chịu tác động của chủ
thể quản lý. Cho nên có thể hiểu khái niệm quản lý một cách chung nhất như
sau: Quản lý là sự tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý lên
đối tượng quản lý bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên
tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể nhằm sử dụng có hiệu quả nhất
các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Các yếu tố của quản lý được thể hiện qua sơ đồ sau:
Phương
pháp QL
Đối
tượng bị
quản lý

Chủ thể

quản lí

Mục tiêu
quản lí

Khách thể
quản lí

Công cụ
quản lý

Hình 1.1. Các yếu tố của quản lý
Chủ thể quản lý bằng cách thức và công cụ quản lý cụ thể tác động lên
đối tượng bị quản lý, nơi tiếp nhận tác động trực tiếp của chủ thể quản lý và
cùng với chủ thể quản lý hoạt động theo một quỹ đạo nhằm cùng thực hiện
mục tiêu tổ chức. Khách thể quản lý nhằm ngoài hệ thống của tổ chức, như là
các hệ thống khác bên ngoài môi trường, chịu tác động gián tiếp từ tổ chức
hoặc tác động trở lại tới tổ chức và bộ máy quản lý của tổ chức. Do đó đòi hỏi
chủ thể quản lý phải hạn chế tiêu cực, tăng tính tác động tích cực từ khách thể
quản lý để cùng tiến tới đạt mục tiêu chung.

15


1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Thuật ngữ "Quản lý giáo dục" có nhiều quan niệm khác nhau. Nói một
cách chung nhất quản lý giáo dục được được diễn ra ở hai cấp độ chủ yếu: cấp
vĩ mô và cấp vi mô.
Quản lý giáo dục cấp vĩ mô tương ứng với việc quản lý một hoặc một
loạt đối tượng có quy mô lớn, bao quát toàn bộ hệ thống được quy ước là quản

lý một nền hay một hệ thống giáo dục. Ở cấp vĩ mô quản lý giáo dục được hiểu
là: "những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống,
hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tất cả các mặt xích của hệ thống (từ cấp
cao nhất đến các cơ sở giáo dục là nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng
và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu của xã
hội" [16, tr. 14]. Hoặc quản lý giáo dục "là hoạt động tự giác của chủ thể quản
lý nhằm huy động, tổ chức điều phối, điều chỉnh, giám sát,... một cách có hiệu
quả các nguồn lực giáo dục (nhân lực, vật lực, tài lực) phục vụ cho mục tiêu
phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội" [15, tr.10].
Nhà trường là tổ chức giáo dục, là một đơn vị cấu trúc cơ sở của hệ
thống giáo dục quốc dân. Quản lý nhà trường hay quản lý giáo dục trong
phạm vi nhà trường/tổ chức giáo dục cơ sở là quản lý giáo dục ở cấp vi mô.
Hoạt động quản lý trong nhà trường bao gồm nhiều loại như quản lý hoạt
động dạy học, hoạt động văn thể, hoạt động ngoại khóa, hoạt động giáo dục
hướng nghiệp; quản lý các đối tượng khác nhau như : quản lý giáo viên, học
sinh, quản lý tài chính, quản lý cơ sở vật chất.
1.2.1.3.Quản lý nhà trường
Quản lý giáo dục thực chất là QL quá trình giáo dục đào tạo, tham gia
vào quá trình giáo dục - đào tạo có nhiều nhân tố: Mục tiêu đào tạo, nội dung
đào tạo, phương pháp đào tạo, lực lượng đào tạo, đối tượng đào tạo, điều kiện
đào tạo và môi trường đào tạo… QL giáo dục đào tạo hay QL trường học là
16


QL những nhân tố đó. Trong đó QL lực lượng đào tạo (người dạy), đối tượng
đào tạo (người học) là trung tâm.
Theo GS Phạm Minh Hạc: “Quản lí trường học là thực hiện đường lối của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, đưa nhà trường vào vận hành nguyên
lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo
dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh”. Ông chỉ cho rằng: “Quản lí nhà trường,

quản lí giáo dục là tổ chức được hoạt động dạy học, thực hiện được tính chất của
nhà trường phổ thông Việt Nam xã hội chủ nghĩa mới quản lí được giáo dục, tức
là cụ thể hóa đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó thành hiện thực,
đáp ứng yêu cầu của nhân dân, của đất nước”. [15, tr 11-12].
"Quản lý nhà trường là hệ thống xã hội sư phạm chuyên biệt, hệ thống
này đòi hỏi những tác động có ý thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể
quản lý lên tất cả các mặt của đời sống nhà trường để đảm bảo sự vận hành tối
ưu xã hội - kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và giáo dục thế
hệ đang lớn lên" [15, tr 12].
Trong nhà trường, giáo viên và học sinh vừa là đối tượng quản lý của hiệu
trưởng - chủ thể quản lý, vừa là chủ thể quản lý bởi họ là người chủ động, tích cực
vào hoạt động quản lý chung và biến nhà trường thành hệ tự quản. Quản lý là
công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của mọi thành viên nhằm đạt đến
mục tiêu của tổ chức. Do đó quản lý nhà trường không chỉ là trách nhiệm của
riêng hiệu trưởng mà còn là trách nhiệm của mọi thành viên trong nhà trường.
1.2.2.Giảng viên, đội ngũ giảng viên, đội ngũ giảng viên đại học
1.2.2.1. Giảng viên
Giảng viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục ở các cơ sở giáo
dục đại học (bao gồm các trường đại học và cao đẳng).
Điều 70 Luật Giáo dục đã ghi rõ: "Nhà giáo là người làm nhiệm vụ
giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác". "Nhà giáo giảng
dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp
gọi là giáo viên; ở các cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên" [21, tr. 23].
17