Nguyên nhân nào gây chóng mặt?

Nguyên nhân nào gây chóng mặt?
Chóng mặt là một triệu chứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng ở người cao tuổi
(NCT) có tỉ lệ cao hơn và nguy hiểm hơn. Vì vậy, NCT không nên chủ quan. Mời
quý độc giả theo dõi bài viết sau đây để nắm được những kiến thức cần thiết giúp
phòng và điều trị bệnh hiệu quả.
1. Những nguyên nhân gây chóng mặt

Chóng mặt là do ảnh hưởng của tiền đình
Nguyên nhân thường gặp nhất trong chóng mặt ở người cao tuổi (NCT) là ảnh hưởng
của tiền đình. Tiền đình là vùng nằm sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò trò quan trọng
trong duy trì tư thế, dáng bộ, điều hòa, phối hợp cử động mắt, đầu, phản xạ các cơ và vận
động thân mình nói chung. Vì vậy, khi tiền đình bị ảnh hưởng do bất kỳ một nguyên nhân
nào cũng có thể sẽ gây rối loạn thăng bằng, rung giật nhãn cầu, chóng mặt, buồn nôn
hoặc nôn thực sự và được gọi là rối loạn tiền đình. Nguyên nhân tổn thương tiền đình có
thể do nhiễm khuẩn gây viêm tiền đình. Bên cạnh đó, nguyên nhân do những tổn
thương (chấn thương vùng đầu, viêm mê đạo của vùng ốc tai hoặc chấn thương gây vỡ
xương đá), do tắc mạch máu não vùng sau cổ (tắc, hẹp) hoặc do hội chứng Menière
đều có gây triệu chứng chóng mặt (hội chứng Menière gồm có chóng mặt, ù tai, giảm


thính lực).
Một nguyên nhân gặp khá nhiều gây chóng mặt ở NCT là rối loạn vận mạch do hệ
thống mạch máu (động mạch cung cấp máu cho vùng tiểu não bị ảnh hưởng hoặc do
lượng máu đến ít đi do thoái hóa cột sống cổ hoặc mạch máu bị tắc, nghẽn do xơ vữa
động mạch đối với động mạch cột sống thân nền).
Nguyên nhân của xơ vữa thành động mạch thì có nhiều nhưng do tăng mỡ trong máu,
đặc biệt là tăng cholesterol, trong đó tăng cholesterol xấu (LDC-cholesterol) là đáng chú
ý hơn cả, bởi vì có nguy cơ làm xơ vữa động mạch. Khi động mạch bị xơ vữa thì lòng
động mạch bị hẹp lại làm cho lượng máu đi qua khó khăn gây hạn chế lưu thông máu đến
não, nhất là động mạch thân nền gây thiếu máu tiền đình. Các loại u não cũng gây nên
chóng mặt, buồn nôn như: u não, u tiểu não, u dây thần kinh số VIII. Chóng mặt ở NCT

cũng có thể gặp do ngộ độc thực phẩm bởi hóa chất hoặc bởi vi khuẩn (vi khuẩn gây
ngộ độc thịt có độc lực mạnh và tác động chủ yếu vào hệ thần kinh trung ương như
Clostridium butulinum hoặc S. aureus). Ngoài ra, chóng mặt có thể gặp ở NCT bị tăng
huyết áp hoặc huyết áp thấp hoặc tụt huyết áp do các nguyên nhân khác nhau (mất
máu, mất nước, mất chất điện giải, hạ đường huyết…) hoặc rối loạn tuần hoàn não.
2. Biểu hiện chóng mặt
Chóng mặt là một triệu chứng thường có kèm theo một số triệu chứng khác như: hoa mắt,
ù tai, buồn nôn hoặc nôn gây rất khó chịu cho người bệnh và rất dễ tái phát. Chóng mặt
ở NCT có thể biểu hiện ở nhiều tư thế khác nhau nhưng hay gặp nhất là khi đang nằm
xuất hiện chóng mặt, đặc biệt là khi thay đối tư thế (đang nằm ngửa chuyển sang nằm
nghiêng trái hoặc nghiêng phải). Chóng mặt thường xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng, khi
tỉnh dậy không ngồi lên được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và có thể nôn. Người lảo
đảo, choáng váng, mất thăng bằng nếu cố dậy để đi có thể bị ngã hoặc dúi dụi xuống đất,
có trường hợp bị sang chấn làm gãy xương (lồng ngực, khung chậu, chân, tay). Các triệu
chứng này làm cho người bệnh rất khó chịu đặc biệt là khi người bệnh thay đổi tư thế.
Chứng chóng mặt ở NCT, nếu nhẹ thì thoáng qua, nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế
được và nôn nhiều.
Trong trường hợp NCT chóng mặt do rối loạn tuần hoàn não (thiếu máu não) thì người
bệnh còn có đau đầu, đôi khi đau đầu dữ dội, liên tục (tỉ lệ đau đầu trong trường hợp
này chiếm tới 90%).


3. Nguyên tắc phòng và điều trị chóng mặt
Khi bị chóng mặt dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đi khám bệnh để được bác sĩ xác định
nguyên nhân và tình trạng bệnh, trên cơ sở đó sẽ được điều trị, nhất thiết không được chủ
quan. Nếu NCT sức yếu, giảm trí nhớ thì rất cần có người nhà đi cùng để được bác sĩ tư
vấn và làm theo chỉ dẫn của bác sĩ về việc dùng thuốc và phòng bệnh. Nên lưu ý là chứng
chóng mặt ở NCT hay tái phát do các nguyên nhân phức tạp và phải chữa trị lâu dài. Vì
vậy, NCT không chủ quan, không bỏ thuốc điều trị. Hơn nữa, ngoài các loại thuốc dùng
chữa triệu chứng chóng mặt, còn được dùng thuốc điều trị nguyên nhân. Do đó, việc sử

dụng thuốc phải thường xuyên, tuy nhiên, dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu phải
do thầy thuốc chỉ định và cần dùng đủ liều, liên tục không được dùng ngắt quãng.

Bệnh nhân cần đi khám để được xác định nguyên nhân và tình trạng bệnh
Ngoài việc dùng thuốc, cần tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác.
Tùy theo nguyên nhân gây chóng mặt, bác sĩ sẽ có tư vấn phương pháp vận động cơ thể
khác nhau cho phù hợp với từng người và chế độ ăn, uống hợp lý tránh bệnh tăng lên
hoặc tái phát. NCT nên khám bệnh định kỳ để được bác sĩ theo dõi bệnh một cách liên
tục, có hệ thống .
Theo Sức khỏe đời sống