giáo án điện tử vật lý 12 nâng cao sử dụng phần mềm microsoft powerpoint và adobe presenter 7

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA SƢ PHẠM
BỘ MÔN SƢ PHẠM VẬT LÝ

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VẬT LÝ 12 NÂNG CAO
SỬ DỤNG PHẦN MỀM MICROSOFT POWERPOINT
VÀ ADOBE PRESENTER 7

Luận văn tốt nghiệp
Ngành : SƢ PHẠM VẬT LÝ – CÔNG NGHỆ

Giáo viên hƣớng dẫn

Sinh viên thực hiện

Vƣơng Tấn Sĩ

Lê Thị Ngọc Chi
Mã số sinh viên: 1117578
Lớp: TL1192A1
Khóa: 37

Cần Thơ, năm 2015


LỜI CẢM ƠN

Sau những cố gắng và nỗ lực, cuối cùng em đã hoàn thành luận
văn tốt nghiệp đại học. Để đạt được thành quả như ngày hôm nay, em
đã nhận được sự ủng hộ và giúp đỡ của nhiều người.
Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến thầy Vương Tấn Sĩ,

người đã hết lòng hướng dẫn, đóng góp những ý kiến quý báu cũng
như đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp em có thể hoàn thành tốt đề tài
luận văn.
Tiếp theo, em xin gửi lời cảm ơn đến Ba Mẹ, những người thân
trong gia đình và bạn bè đã luôn ủng hộ và động viên em trong suốt
thời gian khó khăn nhất của 4 năm đại học.
Sau cùng, em xin chúc quý thầy cô của trường Đại học Cần
Thơ, đặc biệt quý thầy cô của Khoa Sư Phạm được nhiều sức khỏe và
thành công trong cuộc sống.
Em xin chân thành cảm ơn!
Trân trọng kính chào.
Cần Thơ, ngày 10 tháng 4 năm 2015
Sinh viên thực hiện

Lê Thị Ngọc Chi


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Các số liệu,
kết quả phân tích trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong
bất kỳ công trình nghiên cứu nào trước đây.

Mọi tham khảo, trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn trong danh mục tài liệu tham khảo
của luận văn

Cần Thơ, ngày tháng

năm 2015

Tác giả

Lê Thị Ngọc Chi


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ............................................................................................. 1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 1
3. HẠN CHẾ TỒN TẠI CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................ 2
4. PHƢƠNG PHÁP VÀ PHƢƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU ........................................ 2
4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu: ............................................................................... 2
4.2. Phƣơng tiện nghiên cứu: ................................................................................. 2
5. CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ............................................................... 2
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ .............................................. 3
1. KHÁI QUÁT VỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ ................................................................... 3
1.1. Khái niệm về giáo án điện tử. ......................................................................... 3
1.2. Quy trình thiết kế giáo án điện tử .................................................................. 3
1.2.1. Xác định mục tiêu bài học ............................................................................ 4
1.2.2. Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy, xác định đúng những nội dung
trọng tâm, trọng điểm của bài, cấu trúc các kiến thức cơ bản theo ý định bài học.5
1.2.3. Multimedia hóa kiến thức ............................................................................ 6
1.2.4. Xây dựng các thƣ viện tƣ liệu ...................................................................... 7
1.2.5. Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến
trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể ............................................................ 7

1.2.6. Chạy thử chƣơng trình, sửa chữa và hoàn thiện ....................................... 8
2. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ ........................................... 8
2.1. Mục đích chính của việc xây dựng bài giảng điện tử ................................... 8
2.2. Kỹ năng trình bày ............................................................................................ 8
2.3. Kỹ năng giảng bài ............................................................................................ 8
2.4. Đáp ứng tiêu chí tự học ................................................................................... 8
2.5. Kỹ năng Multimedia ........................................................................................ 8
2.6. Soạn câu hỏi ...................................................................................................... 9
i


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

2.7. Nguồn tƣ liệu .................................................................................................... 9
2.8. Từ khóa ............................................................................................................. 9
CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG MICROSOFT
POWERPOINT 2003 .................................................................................................. 10
1. CHUẨN BỊ ............................................................................................................... 11
1.1. Mở trình xử lý tiếng Việt (Unikey):.............................................................. 11
1.2. Mở chƣơng trình Powerpoint: ...................................................................... 11
1.3. Lƣu file: ........................................................................................................... 11
2. THỰC HIỆN NỘI DUNG ....................................................................................... 11
2.1. Chọn định dạng trang thích hợp cho nội dung đƣa vào ............................ 11
2.2. Đƣa nội dung vào slide .................................................................................. 12
2.3. Thêm vào các slide mới.................................................................................. 13
2.4. Chèn ngày và giờ (Date and time), số thứ tự trang (Page Number),
Header, Footer. ............................................................................................................ 14
3. ĐỊNH DẠNG NỀN TRANG ................................................................................... 14

3.1. Màu .................................................................................................................. 14
3.2. Fill Effects (Gradient, Texture, Pattern, Picture) ....................................... 15
4. TẠO KỸ XẢO CHO TRANG VÀ CÁC ĐỐI TƢỢNG TRONG TRANG ........ 16
5. ĐÓNG GÓI .............................................................................................................. 17
5.1. Lƣu file dƣới dạng *.pps. .............................................................................. 17
5.2. Đóng gói .......................................................................................................... 17
6. CÁC TIÊU CHUẨN CỦA GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ .................................................. 18
6.1. Quy cách thiết kế ............................................................................................ 18
6.2. Kết xuất giáo án theo chuẩn E – Learning .................................................. 19
6.3. Một số yếu tố cần thiết khi giảng bài dùng giáo án điện tử ....................... 19
CHƢƠNG 3 : THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG POWERPOINT &
ADOBE PRESENTER 7 ............................................................................................. 21
1. MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 21
2. QUY TRÌNH XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ DÙNG ADOBE
PRESENTER 7 ............................................................................................................ 22
ii


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

3. HƢỚNG DẪN SỬ DỤNG ADOBE PRESENTER .............................................. 22
3.1. Cài đặt Adobe Presenter ............................................................................... 22
3.2. Sử dụng phần mềm Adobe Presenter .......................................................... 23
3.2.1. Thiết lập ban đầu cho bài giảng điện tử ................................................... 23
3.2.2. Thiết lập các thông tin giáo viên ................................................................ 25
3.2.3. Ghi âm bài giảng, đƣa âm thanh vào bài giảng ....................................... 27
3.2.4. Chèn hình ảnh ............................................................................................. 31
3.2.5. Chèn câu hỏi trắc nghiệm, tƣơng tác, vấn đáp (Quiz)............................. 31

3.2.6. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm ................................................................... 34
3.2.7. Cài đặt kết quả hiển thị ............................................................................. 40
CHƢƠNG 4: ỨNG DỤNG THIẾT KẾ MỘT SỐ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ MÔN VẬT
LÝ LỚP 12 NÂNG CAO ............................................................................................. 43
1. Thiết kế Bài 3: Momen động lƣợng. Định luật bảo toàn Momen động lƣợng ... 43
2. Thiết kế Bài 4: Động năng của vật rắn quay quanh một trục cố định ............... 48
3. Thiết kế Bài 24: Sóng điện từ ................................................................................ 52
PHẦN KẾT LUẬN
1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƢỢC CỦA ĐỀ TÀI .................................................................. 59
2. NHỮNG HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................ 59
3. NHỮNG DỰ ĐỊNH TRONG TƢƠNG LAI.......................................................... 59
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 60

iii


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đổi mới phương pháp dạy học đang là vấn đề hết sức cấp bách hiện nay, nền kinh
tế tri thức đòi hỏi ngành giáo dục phải đào tạo ra những con người năng động sáng tạo,
có khả năng tự học tự đánh giá, biết cách cộng tác với mọi người để phát triển cá nhân
hòa hợp với sự phát triển của cộng đồng. Do đó từ chỗ áp dụng các phương pháp dạy
học mà người thầy đóng vai trò trung tâm, thì chúng ta phải chuyển sang hướng dạy
học lấy học sinh làm trung tâm, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của
người học.
Thực tế cho thấy chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường phổ thông ở nước ta

đang từng bước được nâng cao.Và việc cải cách sách giáo khoa là một bước tiến rõ rệt
của nền giáo dục Việt Nam.Tuy nhiên nền giáo dục nước ta vẫn còn kém phát triển so
với xu thế tiến bộ của thời đại. Do cơ sở vật chất trang thiết bị ở trường phổ thông
chưa đáp ứng hết nhu cầu của sách giáo khoa làm hạn chế các ưu điểm của sách giáo
khoa mới. Đặc biệt là đối với chương trình sách giáo khoa vật lí mới hiện nay, tuy nội
dung phong phú và hiện đại hơn, mang tính khoa học và sát thực tế hơn. Nhưng vẫn
chưa đủ để việc dạy và học đạt hiệu quả cao nên cần áp dụng phương pháp tiên tiến và
các phương tiện hiện đại.
Nhìn chung xã hội phát triển đã đặt ra yêu cầu đổi mới cho ngành giáo dục thì
cũng mang lại cho ngành giáo dục nhiều phương tiện mới để thực hiện nhiệm vụ của
mình. Ở đây tôi muốn nói đến sự phát triển như vũ bão của ngành công nghệ thông tin;
với máy vi tính, máy chiếu, mạng internet và các phần mềm ứng dụng…Trong đó phù
hợp nhất với mức độ phát triển của nước ta hiện nay là việc sử dụng phần mềm Microsoft PowerPoint và một số phần mềm khác để thiết kế giáo án điện tử phục vụ cho
giảng dạy. Nếu giáo viên có một hệ thống giáo án điện tử được thiết kế hay, theo
hướng dạy học tích cực thì chắc chắn việc giảng dạy sẽ có hiệu quả cao hơn.
Đối với tôi, bản thân là một sinh viên sư phạm thì tôi thấy đây là một công việc
hết sức thiết thực của người giáo viên, đó là hành trang là cơ sở vững chắc để tôi bước
vào sự nghiệp giảng dạy sau này. Và đây cũng chính là động lực để tôi quyết định thực
hiện đề tài nghiên cứu “ Thiết kế giáo án điện tử môn Vật Lí lớp 12 nâng cao sử
dụng Microsoft PowerPoint và Adobe Presenter 7” với mong muốn đề tài này sẽ
góp phần thiết thực vào việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Thiết kế giáo án điện tử Vật Lí lớp 12 nâng cao nhằm phục vụ nhu cầu tự học, tự
nghiên cứu của các học sinh ngày càng lớn ở nước ta, đồng thời là tài liệu tham khảo
cho các giáo viên ở trường trung học phổ thông. Sử dụng phần mềm Microsoft PowerPoint và Adobe Presenter 7 để thiết kế giáo án điện tử được xây dựng theo nội dung

1

Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

sách giáo khoa lớp 12 nâng cao, nhằm góp một phần nhỏ trong công cuộc đổi mới
phương pháp dạy học ở nước ta hiện nay.

3. HẠN CHẾ TỒN TẠI CỦA ĐỀ TÀI
Do thời gian thực hiện đề tài có giới hạn, trong quá trình thực hiện gặp nhiều khó
khăn, vướng mắc nên việc thiết kế giáo án điện tử đưa vào luận văn còn hạn chế. Hình
ảnh minh họa, flash nhúng vào bài giảng chưa phong phú, đa dạng. Mặc khác, việc
nghiên cứu và tìm hiểu các phần mềm hỗ trợ cho việc thiết kế giáo án điện tử còn hạn
chế nên việc hoàn thành luận văn còn gặp nhiều khó khăn, thiếu sót.

4. PHƢƠNG PHÁP VÀ PHƢƠNG TIỆN NGHIÊN CỨU
4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu:
- Tìm hiểuchung các phần mềm xây dựng giáo án điện tử thông qua sách, giáo trình,
Internet và thông qua các thầy cô, bạn bè.
- Tìm hiểu phần mềm Microsoft PowerPoint và Adobe Presenter 7.
- Nghiên cứu sách giáo khoa Vật Lí 12 nâng cao hiện hành.
- Tiến hành thiết kế giáo án điện tử sử dụng Microsoft PowerPoint 2003, chuyển
hóa thành giáo án điện tử trực tuyến thông qua phần mềm Adobe Presenter được tích
hợp trên Microsoft PowerPoint 2003.
4.2. Phƣơng tiện nghiên cứu:
- Máy vi tính, phần mềm Microsoft PowerPoint 2003 và phần mềm Adobe Presenter 7.
- Sách giáo khoa Vật Lí lớp 12 nâng cao.
- Một số phần mềm hỗ trợ thực hiện đề tài: Snagit 10.

5. CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
- Nhận đề tài từ GVHD.

- Nghiên cứu các tài liệu có liên quan và khai thác các nguồn tài nguyên có trên
Internet.
- Lập đề cương chi tiết.
- Tiến hành viết lý thuyết nộp GVHD chỉnh sửa, bổ sung.
- Thiết kế giáo án điện tử sử dụng phần mềm Microsoft PowerPoint & Adobe Presenter 7.
- Hoàn thành luận văn.
- Bảo vệ luận văn tốt nghiệp.
* Các chữ viết tắt trong đề tài:
Học sinh: HS
Thí nghiệm: TN
Giáo viên: GV
Giáo dục: GD
Sách giáo khoa: SGK
Phương pháp: PP
Trung học phổ thông: THPT
Sách giáo viên: SGV
Công nghệ thông tin: CNTT
Phương pháp dạy học: PPDH
Dạy học: DH
Học tập: HT
2


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
1. KHÁI QUÁT VỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ

Trong thời gian gần đây, giáo án điện tử được sử dụng tương đối phổ biến ở nhiều
bộ môn. Giáo án điện tử có thể thiết kế với bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào tùy theo trình
độ có được về công nghệ thông tin của người viết hoặc dựa vào các phần mềm trình
diễn có sẵn như Frontpage, Publisher, PowerPoint… Trong đó thiết kế bài giảng với
phần mềm Microsoft PowerPoint là đơn giản và dễ sử dụng nhất đối với đa số các giáo
viên ở nước ta hiện nay.
1.1. Khái niệm về giáo án điện tử.
Giáo án điện tử là một hình thức tổ chức bài lên lớp mà ở đó toàn bộ kế hoạch dạy
học đều thực hiện thông qua môi trường multimedia do máy tính tạo ra.
Multimedia được hiểu là đa phương tiện, đa môi trường và đa truyền thông. Trong môi
trường multimedia, thông tin được truyền dưới dạng: văn bản (text), đồ họa (graphics),
ảnh động (animation), ảnh tĩnh (image), âm thanh (audio) và phim video (video clip).
Đặc trưng cơ bản nhất của giáo án điện tử là toàn bộ kiến thức bài học, mọi hoạt
động điều khiển của giáo viên đều được multimedia hóa.
Cần phân biệt khái niệm sách giáo khoa điện tử, giáo trình điện tử, giáo án điện tử
và bài giảng điện tử.
Sách giáo khoa hay giáo trình điện tử là tài liệu giáo khoa, mà trong đó kiến thức
được trình bày với nhiều kênh thông tin khác nhau như bản đồ, đồ họa, hình ảnh động,
hình ảnh tĩnh, âm thanh,… Đặc điểm quan trọng của sách giáo khoa điện tử là kiến
thức được khai thác theo nhiều phương án khác nhau: trọng tâm, đơn giản hoặc chi
tiết… thuận tiện cho người học tra cứu và tìm kiếm thông tin nhanh. Ngày nay sách
giáo khoa điện tử còn cho phép kết nối cập nhật thêm các thông tin mới từ các trang
Web mà địa chỉ đã có sẵn trong sách giáo khoa điện tử.
Giáo án điện tử là bản thiết kế toàn bộ kế hoạch hoạt động dạy học của giáo viên
trên giờ lên lớp, toàn bộ hoạt động dạy học đó đã được multimedia hóa một cách chi
tiết, có cấu trúc chặt chẽ và logic được quy định bởi cấu trúc của bài học. Giáo án điện
tử là sản phẩm của hoạt động thiết kế bài dạy được thể hiện bằng vật chất trước khi bài
dạy được tiến hành. Giáo án điện tử chính là bản thiết kế của bài giảng điện tử, chính
vì vậy xây dựng giáo án điện tử hay thiết kế bài giảng điện tử là cách gọi khác nhau
cho một hoạt động cụ thể để có được bài giảng điện tử.

1.2. Quy trình thiết kế giáo án điện tử
Giáo án điện tử có thể được xây dựng theo quy trình gồm 6 bước:
- Xác định mục tiêu bài học.
- Lựa chọn kiến thức cơ bản, xác định đúng những nội dung trọng tâm.
- Multimedia hóa từng đơn vị kiến thức.
3


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

- Xây dựng thư viện tư liệu.
- Lựa chọn ngôn ngữ hoặc phần mềm dễ trình diễn để xây dựng tiến trình dạy
học thông qua các hoạt động cụ thể.
- Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện.
Dưới đây là nội dung cụ thể của từng bước:
1.2.1. Xác định mục tiêu bài học
Mục tiêu là cái đích cần phải đạt được sau mỗi bài học, do chính giáo viên đề ra để
định hướng hoạt động dạy học. Mục tiêu giống mục đích ở chỗ đều là cái đề ra nhằm
đạt đến, nhưng chúng khác nhau cơ bản:
- Mục đích (aim) là mục tiêu khái quát, dài hạn.
Ví dụ: mục đích của chương trình trung học phổ thông.
- Mục tiêu (objective) là mục đích ngắn hạn, cụ thể.
Ví dụ: mục tiêu của một bài dạy học.
Như vậy, mục đích quy định mục tiêu. Mục đíchchung của chương trình quy định mục
tiêu cụ thể của các chương, các bài cụ thể ở lớp.
Xác định mục tiêu đúng, cụ thể mới có căn cứ để tổ chức hoạt động dạy học khoa
học và đánh giá khách quan, lượng hóa kết quả dạy học. Trong dạy học, hướng tập
trung vào học sinh, thông thường mục tiêu phải chỉ rõ học xong bài, học sinh đạt được

cái gì.Ở đây là mục tiêu học tập (Learning objectives) chứ không phải mục tiêu dạy
học (Teaching objectives).
Mỗi mục tiêu cụ thể nên diễn đạt bằng một động từ để xác định rõ mức độ học sinh
cần đạt được bằng hành động, tránh viết chung chung như “nắm được”, “hiểu được”…
Để viết mục tiêu cụ thể nên dùng các động từ như: phân tích, so sánh, liên hệ, tổng
hợp, chứng minh, đo đạc, tính toán, quan sát, lập được, vẽ được, thu thập, áp dụng,…
Mục tiêu được đề ra nhằm vào việc đảm bảo thực hiện nhiệm vụ.Liên quan đến 3
nhiệm vụ cơ bản của lý luận dạy học, bài học thường có các mục tiêu và kiến thức, kỹ
năng, thái độ.
Theo Bloom, nhóm mục tiêu nhận thức có 6 nhóm từ thấp đến cao:
- Biết: nhận biết, ghi nhớ, tái hiện, định nghĩa khái niệm.
- Hiểu: thông báo, thuyết minh, tóm tắt, thông tin, giải thích, suy rộng.
- Vận dụng: vận dụng kiến thức vào tình huống mới.
- Phân tích: nhận biết các bộ phận của một tổng thể, so sánh, phân tích, đối chiếu, phân
loại.
- Tổng hợp: tập trung các bộ phận thành một thể thống nhất, lập kế hoạch, dự đoán.
- Đánh giá: khả năng đưa ra ý kiến một vấn đề.

4


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

Đánh giá
Tổng hợp

Phân
tích

Phân

tích

Vận dụng
Hiểu
Biết

1.2.2. Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy, xác định đúng những nội dung
trọng tâm, trọng điểm của bài, cấu trúc các kiến thức cơ bản theo ý định bài học.
Những nội dung đưa vào chương trình và sách giáo khoa phổ thông được chọn lọc
từ khối lượng tri thức đồ sộ của khoa học bộ môn, sắp xếptheo logic khoa học và logic
sư phạm, đảm bảo tính khoa học, tính thực tiễn, tính giáo dục, tính phổ thông của
chương trình. Tuy nhiên trong thực tế quá trình dạy học, đã có nhiều mâu thuẫn xuất
hiện giữa:
- Khối lượng tri thức phong phú và thời gian tiết lên lớp có hạn (45 phút) với
nhiều nhiệm vụ đa dạng.
- Yêu cầu đảm bảo tính khoa học và đảm bảo tính vừa sức đối với học sinh.
- Yêu cầu đảm bảo sự lĩnh hội kiến thức vững chắc với sự phát triển những năng
lực nhận thức của học sinh.
Nhiều giáo viên đã rơi vào hai cực của việc dạy học: một số tham lam ôm đồm
kiến thức, làm cho tiết học nặng nề đối với học sinh, ngược lại một số khác rơi vào cực
kiaquá “tóm lược” sách giáo khoa, không đảm bảo truyền thụ đầy đủ kiến thức cần
thiết cho học sinh. Kiến thức cơ bản là những kiến thức chưa vạch ra được bản chất
của sự vật hiện tượng.
Chọn đúng các kiến thức cơ bản của một bài dạy học là một công việc khó, phức tạp.
Để chọn đúng kiến thức cơ bản của một bài dạy học, cần phải quan tâm đến các điểm
sau:
5

Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

- Nắm vững đối tượng và nhiệm vụ nghiên cứu của bộ môn. Do tính tổng hợp
cao của khoa học bộ môn mà nội dung tri thức liên quan đến hàng loạt ngành khoa học
khác.
- Bám sát vào chương trình dạy học và sách giáo khoa bộ môn. Đây là điều bắt
buộc tất yếu vì sách giáo khoa là tài liệu dạy học và học tập chủ yếu; chương trình
pháp lệnh cần phải tuân theo. Căn cứ vào đó để lựa chọn kiến thức cơ bản là nhằm
đảm bảo tính thống nhất của nội dung dạy học trong toàn quốc. Mặt khác, các kiến
thức trong sách giáo khoa đã được quy định để dạy cho học sinh. Do đó, chọn kiến
thức cơ bản là kiến thức ở trong đó chứ không phải là ở tài liệu nào khác.
Nắm vững chương trình và sách giáo khoa, ngoài nắm vững nội dung từng chương,
từng bài, giáo viên cần có cái nhìn tổng quát chung toàn bộ chương trình và mối liên
hệ “ móc xích” giữa chúng để thấy tất cả các mối liên quan và sự kế tiếp. Do đó mới
xác định được đúng đắn những vấn đề, khái niệm… cần giảng kỹ, cần đi sâu, cần bổ
sung vào và giảm bớt đi được mà không có hại đến toàn bộ hệ thống kiến thức, trên cơ
sở đó chọn lọc các kiến thức cơ bản.
Tuy nhiên, để xác định đúng kiến thức cơ bản mỗi bài thì cần phải đọc thêm tài liệu,
sách báo tham khảo để mở rộng hiểu biết về vấn đề cần dạy học và tạo khả năng chọn
đúng kiến thức cơ bản. Đồng thời “ muốn chọn lọc cái không nhiều, cái quan trọng
thường phải học tập rất nhiều (hầu như tất cả mọi thứ) và không phải chỉ học tập mà
còn phải hiểu biết khá sâu sắc nữa”. Điều đáng chú ý là khi nghiên cứu nội dung sách
giáo khoa, giáo viên không chỉ dừng lại ở nội dung bài khóa mà phải nghiên cứu các
bảng số liệu thống kê, tranh ảnh, câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa với tư cách là
một thành phần của nội dung bài giảng.
Phải hết sức quan tâm đến trình độ học sinh (tức là chú ý đến đối tượng dạy học). Cần
phải biết học sinh đã nắm vững cái gì, dựa vào kiến thức của các em để cân nhắc lựa

chọn kiến thức cơ bản của bài giảng, xem kiến thức nào cần bổ sung, cải tạo hoặc cần
phát triển, đi sâu hơn.
Việc chọn lọc kiến thức cơ bản của bài dạy học có thể gắn kết với việc sắp xếp lại cấu
trúc của bài để làm nổi bật các mối liên hệ giữa các phần kiến thức của bài, từ đó làm
rõ thêm các trọng tâm, trọng điểm của bài.Việc làm này thật sự cần thiết, tuy nhiên
không phải ở bài nào cũng có thể áp dụng được. Cũng cần chú ý cấu trúc lại nội dung
bài phải tuân thủ nguyên tắc không làm biến đổi tinh thần cơ bản của bài học mà các
tác giả sách giáo khoa đã dày công xây dựng.
1.2.3. Multimedia hóa kiến thức
Đây là bước quan trọng nhất cho việc thiết kế bài giảng điện tử, là nét đặc trưng cơ
bản của bài giảng điện tử để phân biệt với các bài giảng truyền thống hoặc các bài
giảng có sự hỗ trợ một phần của máy vi tính. Việc multimediahóa kiến thức được thực
hiện qua các bước:
- Dữ liệu hóa thông tin kiến thức.
6


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

- Phân loại kiến thức được khai thác dưới dạng văn bản, bản đồ, đồ họa, ảnh
tĩnh, phim, âm thanh… Kiến thức cho một bài lên lớp thường rất nhiều, hình thức tổ
chức hoạt động dạy học rất phong phú và đa dạng. Giáo viên cần chọn một nội dung
kiến thức nào được trình bày dưới dạng văn bản, sơ đồ, tranh ảnh, video clip…những
hình ảnh, sơ đồ, video clip đó được trình bày dưới dạng nguồn tri thức hỗ trợ cho học
sinh hoạt động học tập chứ không chỉ minh họa đơn thuần.
- Tiến hành sưu tập hoặc xây dựng mới nguồn tư liệu sẽ sử dụng trong bài học.
Nguồn tư liệu này thường được lấy từ một phần mềm dạy học nào đó hoặc từ Internet,
Encarta…hoặc được xây dựng mới bằng đồ họa, hoặc ảnh quét, ảnh chụp, quay video,

bằng các phần mềm đồ họa chuyên dụng như Macromedia Flash…
- Chọn lựa các phần mềm dạy học có sẵn cần dùng đến trong bài học để đặt liên
kết.
- Xử lý các tư liệu thu được để nâng cao chất lượng về hình ảnh, âm thanh. Khi
sử dụng các đoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải đảm bảo các yêu cầu về mặt nội
dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý đồ sư phạm.
1.2.4. Xây dựng các thƣ viện tƣ liệu
Sau khi có được đầy đủ tư liệu cần dùng cho bài giảng điện tử, phải tiến hành sắp
xếp lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo được cây thư mục hợp lý. Cây thư mục hợp lý
sẽ tạo điều kiện tìm kiếm thông tin nhanh chóng và giữ được các liên kết trong bài
giảng đến các tập tin âm thanh, video clip khi sao chép bài giảng từ ổ đĩa này sang ổ
đĩa khác, từ máy này sang máy khác.
1.2.5. Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến
trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể
Sau khi đã có các thư viện tư liệu, giáo viên cần lựa chọn các ngôn ngữ hoặccác
phần mềm trình diễn thông dụng để tiến hành xây dựng giáo án điện tử.
Trước hết cần chia quá trình dạy học trong giờ lên lớp thành các hoạt động nhận thức
cụ thể. Dựa vào các hoạt động đó để định ra các slide (trong PowerPoint) hoặc các
trang Frontpage. Sau đó xây dựng nội dung cho các trang (các slide). Tùy theo nội
dung cụ thể mà thông tin trên mỗi trang/slide có thể là văn bản, đồ họa, tranh ảnh, âm
thanh, video clip…
Văn bản trình bày ngắn gọn cô động, chủ yếu là các tiêu đề và dàn ý cơ bản. Nên dùng
một loại font chữ phổ biến, đơn giản, màu chữ được dùng thống nhất tùy theo mục
đích sử dụng của văn bản như câu hỏi gợi mở, dẫn dắt hoặc giảng giải, giải thích, ghi
nhớ, câu trả lời… Khi trình bày nên sử dụng sơ đồ khối để học sinh thấy ngay được
cấu trúc logic của những nội dung trình bày.
Đối với mỗi bài dạy nên dùng khung, màu nền (background) thống nhất cho tất cả các
trang/slide, hạn chế sử dụng các màu quá chói hoặc quá tương phản nhau.
Không nên lạm dụng các hiệu ứng biểu diễn theo kiểu “bay nhảy” thu hút sự tò mò
không cần thiết của học sinh, làm phân tán chú ý trong học tập, mà cần chú ý đến làm

7


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

nổi bật các nội dung trọng tâm, khai thác triệt để các ý tưởng tiềm ẩn bên trong các đối
tượng trình diễn thông qua việc nêu vấn đề, hướng dẫn, tổ chức hoạt động nhận thức
nhằm phát triển tư duy của học sinh. Cái quan trọng là đối tượng trình diễn không chỉ
để thầy tương tác với máy tính mà chính sự hỗ trợ một cách hiệu quả sự tương tác thầy
– trò, trò – thầy.
Cuối cùng là thực hiện các liên kết (hyperlink) hợp lý, logic giữa các đối tượng trong
bài giảng.Đây chính là ưu điểm nổi bật trong bài giảng điện tử nên cần khai thác tối đa
khả năng liên kết. Nhờ sự liên kết này mà bài giảng được tổ chức một cách linh hoạt,
thông tin được truy xuất kịp thời, học sinh dễ tiếp thu.
1.2.6. Chạy thử chƣơng trình, sửa chữa và hoàn thiện
Sau khi thiết kế xong phải tiến hành chạy thử chương trình, kiểm tra các sai sót đặc
biệt là các liên kết để tiến hành sửa chữa và hoàn thiện.Kinh nghiệm cho thấy không
nên chạy thử từng phần trong khi thiết kế.

2. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
2.1. Mục đích chính của việc xây dựng bài giảng điện tử
a. Giúp người học hiểu bài dễ hơn, chính xác hơn.
b. Đề cao tính tự học nhờ bài giảng điện tử, đáp ứng tính cá thể trong học tập.
c. Giúp người học có thể tự học ở mọi nơi, mọi lúc, trên mọi thiết bị.
2.2. Kỹ năng trình bày
a. Màu sắc không lòe loẹt.
b. Không có âm thanh ồn ào.
c. Chữ đủ to, rõ, không quá nhỏ.

d. Không ghi nhiều chữ chi chít.
e. Mỗi slide nên có chủ đề (title).
f. Có slide ngăn cách khi chuyển chủ đề lớn.
2.3. Kỹ năng giảng bài
a. Tránh không thao thao bất tuyệt từ đầu đến cuối.
b. Hãy đặt câu hỏi trao đổi, khuyến khích người học phát biểu.
c. Trước khi giảng bài, cần tìm hiểu đối tượng nghe giảng, tâm lý và mong muốn
của họ, cố gắng hãy nói cái họ cần hơn là cái mình có.
2.4. Đáp ứng tiêu chí tự học
a. Có nội dung phù hợp.
b. Có tính sư phạm.
2.5. Kỹ năng Multimedia
a. Có âm thanh.
b. Có video giáo viên giảng bài.
c. Có hình ảnh, video clips minh họa về chủ đề đang giảng.
d. Công nghệ: Chuẩn SCORM, AICC, công cụ dễ dùng, có thể online hay
offline…(giải quyết vấn đề mọi lúc, mọi nơi).
8


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

2.6. Soạn câu hỏi
Các câu hỏi ở đây không phải để thi cử, lấy điểm.Các câu hỏi được xây dựng nhằm
kích thích tính động não của người học, thực hiện phương châm lấy người học làm
trung tâm, chú trọng tính chủ động. Có những nội dung không nên giảng luôn, mà
chuyển sang thảo luận, trả lời câu hỏi gợi ý.
2.7. Nguồn tƣ liệu

Có nguồn tư liệu phong phú liên quan đến bài học.Tài liệu, website tham khảo để
người học tự chủ học thêm. Tuy nhiên cũng tránh việc trích dẫn tràn lan.
2.8. Từ khóa
Để gợi ý người học đặt từ khóa để tìm trên mạng.Tốt nhất có cả tiếng Anh và tiếng
Việt. Ví dụ: làm thế nào để biết cách tách âm thanh ra khỏi đĩa CD, DVD? Mấu chốt
nằm ở chỗ từ khóa: Ripper.

9


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG
MICROSOFT POWERPOINT 2003
Microsoft PowerPoint giúp tạo ra một loạt các công cụ trình diễn có minh họa, nhờ
đó có thể thiết kế các mẫu chủ yếu cho bài báo cáo, bài giảng với các trang tiêu đề, văn
bản, các biểu bảng, biểu đồ, các hình họa, ảnh chụp được quét vào máy tính, các hoạt
hình, các phim video và âm thanh. Với các khả năng đó, nhiều giáo viên đã tận dụng
PowerPoint để thiết kế giáo án điện tử.
Sử dụng PowerPoint để soạn thảo giáo án điện tử cho phép tạo ra một tập các slide
theo cấu trúc logic của bài giảng. Mỗi một slide thường chứa đựng trên đó một đơn vị
kiến thức cần truyền thụ của bài giảng. Các slide được liên kết với nhau trong một file
và lần lượt xuất hiện theo một trật tự được quy định bởi người soạn.
Việc xây dựng giáo án điện tử trên máy tính không chỉ cho phép lưu trữ hệ thống
các bài giảng của từng môn học theo từng chức năng mà còn cho phép cập nhật, sửa
đổi để nâng cao chất lượng của bài giảng theo thời gian. Trong PowerPoint, số lượng
các Slide cũng như mỗi liên kết giữa chúng là hoàn toàn tùy ý.
Đặc điểm nổi bật của các trình ứng dụng trên Windows là chúng có thể phát huy cao

độ những khả năng đồ họa của máy tính. Cũng như vậy, PowerPoint cho phép tạo ra
các Slide với những dáng vẻ khác nhau (màu nền, kiểu chữ, màu chữ) rất đa dạng và
phong phú, nhờ đó đã tăng cường được sự chú ý, kích thích hứng thú, tránh được tâm
lý buồn chán, mỏi mệt khi phải làm việc chỉ với bảng đen và phấn trắng.
Việc liên kết các file dữ liệu hầu hết các chương trình trên Windows đã cho PowerPoint khả năng sử dụng thêm các công cụ khác để phục vụ cho tiến trình dạy học như:
vẽ các biểu bảng, biểu đồ, đồ thị, xử lý các bảng số liệu…
Các hiệu ứng tác động lên các đối tượng trên các Slide như hiệu ứng xuất hiện các
dòng văn bản, các hình vẽ, ảnh chụp,…khả năng trình diễn các hoạt ảnh, phim video,
ghi âm lời thuyết minh không chỉ đã làm cho hoạt động dạy học diễn ra phù hợp với
logic của quá trình nhận thức mà còn có tác dụng làm cho thế giới khách quan được tái
tạo lại một cách có chọn lọc và sinh động, kích thích hứng thú, tăng cường sự chú ý và
niềm tin của học sinh trong quá trình dạy học nhận thức.
Việc trình bày các slide theo thời gian có thể được thực hiện ở ba chế độ tự động,
có định thời gian hoặc không theo thời gian. Biết cách sử dụng hợp lý ba chế độ này sẽ
cho phép giám sát và khống chế được thời gian trình bày. Nhờ vậy, bài giảng luôn
được thực hiện đúng theo tiến độ đã được định sẵn.
Với chức năng Pointer Option, Powerpoint cung cấp một công cụ viết hoặc vẽ trên nền
các slide để đánh dấu các điểm trọng yếu trong nội dung trình bày và có thể dễ dàng
xóa đi mà không làm ảnh hưởng đến các đối tượng đã được tạo ra trước đó trên
slide.Đây là một chức năng rất ưu việt, thường được dùng để nhấn mạnh nội dung kiến
thức nào đó trong khi giảng dạy.
Để thực hiện một bài giảng dùng Powerpoint, ta làm theo thứ tự các bước sau:
10


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

1. CHUẨN BỊ

1.1. Mở trình xử lý tiếng Việt (Unikey):
Chọn bảng mã Unicode, kiểu gõ tiếng Việt (Telex, vini…).
1.2. Mở chƣơng trình Powerpoint:
a/ Chọn font chữ sẽ sử dụng trong slide, mặc định là Arial.
b/ Chọn định dạng cho slide phù hợp với nội dung muốn trình bày.
- Vào menu Format/Slide Layout
Các định dạng trang: Text Layouts, Content Layouts, Text and Content [Hình 2]

Hình 2

1.3. Lƣu file:
- Vào menu File/Save as, đặt tên file ví dụ: bài 1.ppt

2. THỰC HIỆN NỘI DUNG
2.1. Chọn định dạng trang thích hợp cho nội dung đƣa vào
- Như tiêu đề, đoạn văn bản, hình, phim, bảng tính, biểu đồ…[Hình 1]

11


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

Hình 1
2.2. Đƣa nội dung vào slide
a/ Văn bản
- Trực tiếp gõ vào hay copy từ tài liệu dán vào ( nhớ mở Text Box và chọn canh lề
là Justify). Các tiêu đề phải chọn định dạng Bold.[Hình 2a]
b/ Hình, audio, video, flash.

- Vào menu Insert/ Picture, Movies and Sounds, Flash Movie,…[Hình 2b]

12


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

Hình 2a

Hình 2b

2.3. Thêm vào các slide mới
- Vào Insert/ New Slide (Ctrl + M) [Hình 3a]
- Nếu muốn thêm 1 Slide mới có cùng định dạng ta chọn Insert/ Duplicate Slide
[Hình 3b]

Hình 3a

Hình 3b

13


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

2.4. Chèn ngày và giờ (Date and time), số thứ tự trang (Page Number),

Header, Footer.
-Vào menu Insert/ Slide Number, Date and Time [Hình 4]

Hình 4

3. ĐỊNH DẠNG NỀN TRANG
Trang trí cho nền của trang trình chiếu vào menu Format/ Background, ta có 2
định dạng:
3.1. Màu
Chọn More Colors [Hình 1]

Hình 1a

Hình 1b

14


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

3.2. Fill Effects (Gradient, Texture, Pattern, Picture)

Hình 2a

Hình 2b

Hình 2c

Hình 2d

Chú ý khi chọn Background cho Slide:
- Nếu màu chữ đậm thì background phải có màu nhạt và ngược lại.
- Các trang nội dung bài giảng (văn bản và công thức) nên chọn nền trang màu trắng.
 Thực hiện trình chiếu (F5):
15


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

4. TẠO KỸ XẢO CHO TRANG VÀ CÁC ĐỐI TƢỢNG TRONG TRANG
- Vào menu Slide Show/ Slide Transition – Custom Animation: để tạo kỹ xảo
cho slide khi chuyển trình chiếu từ slide này sang slide khác – kỹ xảo cho các đối
tượng trong trang [Hình 1]
* Kỹ xảo trang
* Kỹ xảo cho các đối tượng trong trang

Hình 1

16


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

5. ĐÓNG GÓI

5.1. Lƣu file dƣới dạng *.pps.
Ví dụ: bai 3-chuong 1.pps. Trong thư mục D:\GIAO AN DIEN TU [Hình 1]

5.2. Đóng gói
Hình 1
a. Chọn File > Package for CD để mở cửa sổ Package for CD, đặt tên: GIAO AN
DIEN TU [Hình 2a]

Hình 2a
b. Click Option và chọn Embedded True Type fontđể mang theo font chữ đã dùng
trong file trình chiếu [Hình 2b]
17


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

Hình 2b
- Để bảo vệ file đóng gói có thể đặt thêm Password. Click OK.
c. Chọn vị trí để lưu tập tin đóng gói [Hình 2c]
- Nếu muốn lưu trên đĩa CD, chọn Copy to CD và đặt đĩa CD trắng vào.
- Nếu muốn lưu trên ỗ đĩa cứng, chọn Copy to Folder và Click nút Browse để chọn
ỗ đĩa hay thư mục muốn ghi. Click OK.[Hình 2d]

Hình 2d

Hình 2c

6. CÁC TIÊU CHUẨN CỦA GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ

6.1. Quy cách thiết kế
- Tiêu đề: chọn size 44.
- Nội dung: chọn size 28 – 32.
- Font: chọn font Arial (loại font chữ không chân).
- Mỗi Slide chỉ khoảng 7 dòng hoặc 5 bullet.
18


Luận văn tốt nghiệp

SVTH: Lê Thị Ngọc Chi

- Màu nền của Slide và màu nền của Text phải tương phản (nên chọn nền màu
sáng, màu của Text thường là màu xanh dương, xanh lá, cam nhạt, vàng…).
- Thống nhất cách trình bày nội dung nên chọn định dạng cho các Slide là Slide
Master.
- Từ khóa.
- Chèn hình, video để minh họa sinh động nội dung.
- Slide tóm tắt các ý trên bài giảng.
* Các điều nên tránh:
- Các Slide chỉ có tiêu đề mà không có nội dung.
- Quá nhiều dòng Text trên cùng một Slide (tránh copy toàn bộ trang Word đưa
vào).
- Sử dụng quá nhiều hiệu ứng.
- Sử dụng quá nhiều Slide khi trình bày một chủ đề.
6.2. Kết xuất giáo án theo chuẩn E – Learning
Giáo án thiết kế từ Powerpoint có thể được dùng trong dạy và học ở nhiều hình
thức như để giảng bài trên lớp, để học tập trực tuyến, hay cũng có thể dùng cho HS tự
học ở nhà. Thông qua việc kết hợp với các phần mềm Lecturemaker, Adobe Presenter
cho phép kết xuất bài giảng ra nhiều định dạng khác nhau theo tiêu chuẩnSCO (Sharable Content Object), SCORM (Sharable Content Object Reference Model) để phục

vụ cho các hệ thống học tập trực tuyến (LMS) ở mức độ cao.
6.3. Một số yếu tố cần thiết khi giảng bài dùng giáo án điện tử
- Hấp dẫn.
- Gây ấn tượng với học sinh.
- Cùng với một số thủ thuật để tạo tình huống bất ngờ khi trình chiếu.
* Các điều nên tránh:
- Khi giảng bài đọc lại toàn bộ nội dung trên Slide.
- Đứng che màn hình trình chiếu.
- Không giảng được bài dùng phấn bảng khi cúp điện.
* Sử dụng phím tắt
Để hỗ trợ bài giảng điện tử linh hoạt, cần sử dụng các phím tắt sau đây:
- Shift + F5: trình chiếu.
- ESC: dừng trình chiếu.
- Ctrl + P: lấy bút mực vẽ, khoanh tròn ý.
- E: xóa đường gạch chân, dấu khoanh tròn.
- ESC: cất bút màu đi.
- Ctrl + H: che dấu chuột và nút.
- Dấu “=”: hiển thị hay che dấu chuột.
- B/W: Chuyển nền trang sang Đen/Trắng khi đối tác với học sinh, hay nghỉ giải lao.
- Sang trang kế tiếp: phím Space, N, phím mũi tên , , phím Enter,
19