Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - Lý luận nền tảng công cuộc đổi mới ở Việt Nam

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Bản chất khoa học và cách mạng là nguồn gốc sức mạnh của chủ
nghĩa Mác-Lênin. Sự khủng hoảng và sụp ñổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và
Đông Âu có một phần nguyên nhân từ sự xa rời bản chất khoa học và cách mạng

OBO
OKS
.CO
M

của chủ nghĩa Mác - Lênin. Những thành tựu to lớn của chủ nghĩa xã hội thời kỳ
ñổi mới ở Việt Nam là minh chứng cho sức mạnh của bản chất khoa học và cách
mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin
1. Đặt vấn ñề

Trong sự nghiệp ñổi mới hiện nay, vấn ñề vận dụng và phát triển sáng tạo lý
luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng ñược ñặt ra một
cách cấp thiết và với tầm mức ngày càng lớn. Từ sự thất bại của công cuộc cải tổ ở
Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu trước ñây ñến sự thắng lợi ngày
càng to lớn của sự nghiệp ñổi mới chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay cho thấy
vấn ñề nhận thức ñúng ñắn và vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin
có một ý nghĩa quyết ñịnh ñối với thành, bại của công cuộc xây dựng xã hội mới.
Có thể khẳng ñịnh: cội nguồn sức mạnh của chủ nghĩa Mác-Lênin là nằm ở bản
chất khoa học và cách mạng của bản thân học thuyết. Từ thực tiễn ñổi mới chủ
nghĩa xã hội Việt Nam, bài viết này nêu ra một vài ý kiến với hy vọng góp phần
vào việc làm sáng tỏ vấn ñề.

2. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - Lý luận nền tảng công
cuộc ñổi mới ở Việt Nam

KI L

Trải qua 20 năm ñổi mới, một trong những bài học quan trọng mà Đảng ta
rút ra là: “trong quá trình ñổi mới phải kiên ñịnh mục tiêu ñộc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đổi
mới không phải từ bỏ mục tiêu chủ nghĩa xã hội mà là làm cho chủ nghĩa xã hội
ñược nhận thức ñúng ñắn hơn và ñược xây dựng có hiệu quả hơn. Đổi mới không
phải xa rời mà là nhận thức ñúng, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy ñó làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho
hành ñộng cách mạng”(1). Thực tiễn phong phú và những thành tựu to lớn của
1



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
công cuộc ñổi mới hai mươi năm qua ñã chứng minh giá trị to lớn của bài học ñó,
ñồng thời cho thấy việc khẳng ñịnh lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành ñộng là bước phát triển quan

OBO
OKS
.CO
M

trọng trong nhận thức và tư duy lý luận của Đảng ta. Tất nhiên, ñể làm rõ bước phát
triển quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận ấy của Đảng ta, cần phải phân
tích và làm rõ tính khoa học và cách mạng trong các luận ñiểm, tư tưởng cơ bản
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhất là phải làm rõ sự vận dụng
sáng tạo của Đảng ta trong tiến trình thực hiện công cuộc ñổi mới ñất nước.
Hiển nhiên, ñó là một công việc to lớn, ñòi hỏi công sức nghiên cứu khoa
học của rất nhiều người.

Một ñiều rõ ràng là, trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta,
khi thực tiễn ñất nước nảy sinh hàng loạt vấn ñề cần ñược giải ñáp về mặt lý luận,
Đảng ta ñã luôn luôn ñứng trên lập trường, quan ñiểm, phương pháp của chủ nghĩa
Mác-Lênin ñể tổng kết những kinh nghiệm thực tiễn và ñưa ra ñược ñường lối, chủ
trương, chính sách cùng với bước ñi và cách làm cụ thể phù hợp với thực tiễn cách
mạng nước ta. Chẳng hạn, trong quá trình ñổi mới ñất nước theo ñịnh hướng xã hội
chủ nghĩa, Đảng ta ñã coi ñổi mới tư duy lý luận, tư duy chính trị về chủ nghĩa xã
hội là khâu ñột phá, coi ñổi mới kinh tế là trọng tâm và phải ñi trước một bước.
Đảng ta cũng khẳng ñịnh, ñổi mới kinh tế và ñổi mới chính trị phải gắn kết với
nhau, nhưng ñổi mới chính trị phải trên cơ sở thành tựu của ñổi mới kinh tế và phục

KI L

vụ cho tiếp tục ñổi mới kinh tế, ngược lại, ñổi mới kinh tế phải ñúng ñịnh hướng
chính trị, phải góp phần tăng cường ổn ñịnh chính trị. Thực tiễn những năm ñổi
mới ñã mang lại nhiều bằng chứng xác nhận tính ñúng ñắn của những quan ñiểm
nêu trên.

Có thể khẳng ñịnh, chúng ta không thể ñưa công cuộc ñổi mới ñất nước theo
ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa ñến thành công nếu xa rời lập trường quan ñiểm,
phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Mặt khác, việc
tìm ra những giải pháp ñể ñưa công cuộc ñổi mới ñến thành công không thể không
2



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
gn lin vn dng v phỏt trin sỏng to lý lun ca ch ngha Mỏc - Lờnin, t
tng H Chớ Minh thụng qua tng kt kinh nghim thc tin theo phng phỏp

khoa hc ca ch ngha Mỏc-Lờnin, t tng H Chớ Minh. Nh vy, ủi mi ủt

OBO
OKS
.CO
M

nc theo ủnh hng xó hi ch ngha v phỏt trin lý lun ch ngha Mỏc - Lờnin,
t tng H Chớ Minh l mt quỏ trỡnh thng nht. ú l s thng nht gia lý lun
v thc tin, s thng nht gia tớnh khoa hc v tớnh cỏch mng ca lý lun MỏcLờnin, t tng H Chớ Minh.

3. Ch ngha xó hi ủi mi - Thc tin sinh ủng ca s thng nht
gia tớnh khoa hc v tớnh cỏch mng ca ch ngha Mỏc-Lờnin
Trc ht cn khng ủnh s ra ủi ca ch ngha xó hi hin thc l
hon ton phự hp vi quy lut vn ủng, phỏt trin khỏch quan ca lch s xó hi,
phự hp vi tin trỡnh lch s t nhiờn ca cỏc hỡnh thỏi kinh t - xó hi. Cho dự
ủn nay, ch ngha xó hi vn cha xut hin nhng ni m ch ngha t bn ủó
phỏt trin ủn trỡnh ủ cao. Theo hc thuyt hỡnh thỏi kinh t - xó hi ca Mỏc thỡ
lc lng sn xut, xột ủn cựng, bao gi cng l cỏi ủúng vai trũ quyt ủnh trong
vic thay ủi phng thc sn xut, dn ủn thay ủi ton b cỏc quan h xó hi,
thay ủi mt ch ủ xó hi m Mỏc gi l hỡnh thỏi kinh t - xó hi. Trờn c s ủú,
Mỏc ủi ủn kt lun: xó hi loi ngi phỏt trin tri qua nhiu giai ủon k tip
nhau, ng vi mi giai ủon ca s phỏt trin ủú l mt hỡnh thỏi kinh t - xó hi.
V tin b xó hi chớnh l s vn ủng theo hng tin lờn ca cỏc hỡnh thỏi kinh t

KI L

- xó hi, l s thay th hỡnh thỏi kinh t - xó hi ny bng hỡnh thỏi kinh t - xó hi
cao hn, tin b hn. Mỏc khng ủnh: tụi coi s phỏt trin ca cỏc hỡnh thỏi kinh
t - xó hi l mt quỏ trỡnh lch s - t nhiờn(2). Mc dự khng ủnh quỏ trỡnh lch

s t nhiờn ca cỏc hỡnh thỏi kinh t - xó hi l tin trỡnh b quy ủnh bi cỏc quy
lut khỏch quan, nhng Mỏc cng luụn luụn cho rng, con ngi cú th rỳt ngn
v lm du bt nhng cn ủau ủ. iu ủú cú ngha l, trong quan nim ca Mỏc
ủó hm cha t tng: quỏ trỡnh lch s - t nhiờn ca s phỏt trin xó hi chng
nhng cú th din ra bng con ủng phỏt trin tun t t hỡnh thỏi kinh t - xó hi
3



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
ny lờn hỡnh thỏi kinh t - xó hi khỏc, m cũn cú th din ra bng con ủng b
qua mt giai ủon phỏt trin no ủú, mt hỡnh thỏi kinh t - xó hi no ủú trong
nhng ủiu kin v hon cnh khỏch quan c th nht ủnh.

OBO
OKS
.CO
M

Nh vy v mt lý lun, chỳng ta cú th khng ủnh s nghip xõy
dng ch ngha xó hi theo hng cụng nghip húa, hin ủi húa nc ta hin
nay l quy lut khỏch quan trong quỏ trỡnh phỏt trin ca dõn tc, phự hp vi quy
lut phỏt trin khỏch quan ca lch s v xu th phỏt trin ca thi ủi. Chỳng ta ủó
chng kin s sp ủ ca cỏc nc xó hi ch ngha Liờn Xụ v ụng u v ủó tri
nghim nhng thnh cụng ca cụng cuc ủi mi ch ngha xó hi Vit Nam v
Trung Quc. Theo chỳng tụi trong nhng nguyờn nhõn dn ủn tht bi ca cụng
cuc xõy dng ch ngha xó hi Liờn Xụ v cỏc nc ụng u trc ủõy cú
nguyờn nhõn xa ri bn cht cỏch mng v khoa hc ca ch ngha Mỏc - Lờnin v
tỏch ri tớnh cỏch mng vi tớnh khoa hc trong thc tin xõy dng ch ngha xó
hi.

Cú th núi, hc thuyt v ch ngha xó hi, v thi k quỏ ủ v v kh
nng xõy dng ch ngha xó hi khụng qua giai ủon phỏt trin t bn ch ngha l
b phn quan trng nht ca ch ngha Mỏc-Lờnin. L mt hc thuyt khoa hc v
cỏch mng, hc thuyt Mỏc - Lờnin ủó ủỏp ng yờu cu v nhim v cỏch mng
ca thi ủi, phn ỏnh chớnh xỏc nhng nhu cu c bn cuc ủu tranh cỏch mng
ca giai cp vụ sn nhm thay ủi th gii v gii phúng con ngi. hon thnh

KI L

s nghip v ủi ủú, cỏc ng cng sn phi vn dng sỏng to bn cht khoa hc
v cỏch mng ca ch ngha Mỏc-Lờnin trong tin trỡnh cỏch mng, nht l trong
xõy dng ch ngha xó hi nhng nc lc hu, b qua giai ủon phỏt trin t bn
ch ngha, quỏ ủ dn lờn ch ngha xó hi. Tuy nhiờn, sau s sp ủ ca Liờn Xụ
v cỏc nc xó hi ch ngha ụng u, ủó cú khụng ớt ngi hoi nghi tớnh ủỳng
ủn ca hc thuyt Mỏc - Lờnin v ch ngha xó hi. Cỏc th lc phn ủng quc t
coi s sp ủ ủú l s cỏo chung ca ton b lý lun mỏc xớt v ch ngha xó hi,
v thi k quỏ ủ v kh nng quỏ ủ lờn ch ngha xó hi khụng qua ch ủ t bn
4



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
chủ nghĩa. Trong tình hình cực kỳ khó khăn phức tạp như vậy, công cuộc ñổi mới
do Đảng cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh ñạo ñã thể hiện mạnh mẽ sức sống
của chủ nghĩa xã hội hiện thực và thu ñược những thành tựu ngày càng to lớn.

OBO
OKS
.CO

M

Thắng lợi của ñường lối ñổi mới ñất nước theo ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam hai mươi năm qua ñã cho thấy, những luận ñiểm, tư tưởng cơ bản của chủ
nghĩa Mác-Lênin về chủ nghĩa xã hội vẫn giữ nguyên giá trị, vẫn là cơ sở lý luận,
là kim chỉ nam cho mọi hành ñộng của chúng ta trên con ñường xây dựng chủ
nghĩa xã hội. Vấn ñề không phải là bản thân lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về
chủ nghĩa xã hội và thời kỳ quá ñộ xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vấn ñề nằm ở chỗ
chúng ta có nhận thức thật sự ñúng ñắn bản chất khoa học và cách mạng của chủ
nghĩa Mác - Lênin và biết vận dụng một cách sáng tạo nó trong thực tiễn xây dựng
chủ nghĩa xã hội hay không. Thực tiễn cho thấy, công cuộc ñổi mới ñất nước ngày
càng ñi vào chiều sâu thì chúng ta càng phải ñối diện với những vấn ñề khó khăn,
phức tạp mới. Đất nước hiện ñang ñứng trước cả cơ hội lớn và thách thức lớn. Tất
cả ñều ñòi hỏi chúng ta phải nhận thức lại cho ñúng, vận dụng sáng tạo, bổ sung và
phát triển lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với bối cảnh mới
của thế giới và trong nước hiện nay. Vận dụng sáng tạo bản chất khoa học và cách
mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta ñã ngày càng làm
sáng tỏ con ñường tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta thời kỳ ñổi mới. Đó là con
ñường “phát triển quá ñộ lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế ñộ tư bản chủ nghĩa, tức

KI L

là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng
tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại ñã ñạt
ñược dưới chế ñộ tư bản chủ nghĩa, ñặc biệt về khoa học và công nghệ, ñể phát
triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền tảng kinh tế hiện ñại”(3).
Rõ ràng, chúng ta ñang trong giai ñoạn quá ñộ lên chủ nghĩa xã hội bỏ
qua chế ñộ tư bản chủ nghĩa với phương thức “phát triển rút ngắn” nhằm ñạt tới
mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Xây dựng chủ
nghĩa xã hội, ñương nhiên là một sự nghiệp to lớn, lâu dài, ñầy khó khăn phức tạp.

5



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Nhng thc tin luụn luụn l tiờu chun ca chõn lý. Thc tin hai mi nm ủi
mi ủó ủa ủt nc ra khi khng hong kinh t kộo di, ủó hon thnh nhng
nhim v c bn ca chng ủng ủu ca thi k quỏ ủ v bc sang thi k ủy

OBO
OKS
.CO
M

mnh cụng nghip húa, hin ủi húa theo ủnh hng xó hi ch ngha. Cụng cuc
xõy dng ch ngha xó hi ca chỳng ta ủang tin lờn phớa trc, bi ch ngha xó
hi ủi mi ca Vit Nam l biu hin sinh ủng s thng nht bin chng gia
thuc tớnh khoa hc v thuc tớnh cỏch mng ca ch ngha Mỏc-Lờnin v t tng
H Chớ Minh. Con ủng tin lờn ch ngha xó hi ca chỳng ta l khụng gỡ cú th
ngn cn ni, bi vỡ ủú l quy lut tin húa khỏch quan ca lch s, li ủang ủc
ng ta nhn thc v vn dng sỏng to. Quỏn trit bn cht khoa hc v cỏch
mng ca ch ngha Mỏc-Lờnin, t tng H Chớ Minh, phỏt huy tớnh ủc lp, sỏng
to, ủng thi k tha tinh hoa trớ tu dõn tc, nhng kinh nghim v thnh tu
khoa hc, vn húa ca th gii, nht ủnh chỳng ta s xõy dng thnh cụng ch
ngha xó hi trờn ủt nc ta, gúp phn quan trng vo s nghip cỏch mng chung
ca nhng ngi cng sn v nhõn dõn th gii. Vi thnh cụng ngy cng to ln
ca cụng cuc ủi mi, ủt nc ta, mt ln na tr thnh ni gi gm nim tin v
s k vng ca bn bố quc t. Vit Nam hụm nay ủang ủc nhỡn nhn mt cỏch
ủy ngng m: ng li ủi mi trong ủú kt hp kinh t th trng vi k
hoch, tin lờn ch ngha xó hi trờn c s cụng nhn s tn ti ca nhiu thnh

phn kinh t l con ủng ca nhng ngi m ủng mi m trong lch s... hy

KI L

vng rng ng cng sn Vit Nam v nhõn dõn Vit Nam, ủó tng chin thng
trong cuc ủu tranh ủy gian kh trc ủõy, s thnh cụng trc thỏch thc mi
trờn chng ủng m cha mt ai ủi qua(4).
4. Kt lun

Bt chp thng trm ca lch s, t khi ra ủi ủn nay, ch ngha Mỏc-Lờnin
luụn luụn t rừ sc sng mónh lit ca mỡnh. Thc tin thnh cụng v tht bi ca
cụng cuc xõy dng ch ngha xó hi Vit Nam cng nh trờn th gii ủó minh
6



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
chứng hùng hồn: bản chất khoa học, cách mạng là nguồn gốc sức mạnh của chủ
nghĩa Mác-Lênin. Từ khi ra ñời cho ñến nay, nhờ nắm vững và vận dụng sáng tạo
bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin mà Đảng ta ñã dẫn dắt

OBO
OKS
.CO
M

cách mạng Việt Nam ñi từ thắng lợi này ñến thắng lợi khác. Chủ nghĩa xã hội ñổi
mới Việt Nam ñã chứng tỏ sức sống mãnh liệt của mình và ngày càng thu ñược
những thành tựu to lớn. Điều ñó trước hết bắt nguồn từ bản chất khoa học và cách
mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Trung thành với bản chất khoa học và cách mạng

của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhất ñịnh Đảng ta sẽ lãnh ñạo nhân dân ta xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội của thời kỳ ñổi mới gắn với dân giàu nước mạnh, xã

KI L

hội công bằng, dân chủ, văn minh.

7



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
TI LIU THAM KHO
[1].

ng Cng sn Vit Nam, Vn kin ủi hi ủi biu ton quc

ln th X, NXB CTQG, HN, 2006 tr.70.
23 tr. 21.
[3].

C.Mỏc v Ph.ngghen, Ton tp, NXB CTQG, HN, 1995, Tp

OBO
OKS
.CO
M

[2].

ng cng sn Vit Nam, Vn kin ủi hi ủi biu ton quc

ln th IX, NXB CTQG, HN, 2001 tr.84.
[4].

Li cho mng i hi ủi biu ton quc ln th IX ng

KI L

cng sn Vit Nam, NXB CTQG, HN, 2001, tr.53.

8



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

MỤC LỤC
1. Đặt vấn ñề1

OBO
OKS
.CO
M

ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

2. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - Lý luận nền tảng công cuộc
ñổi mới ở Việt Nam1

3. Chủ nghĩa xã hội ñổi mới - Thực tiễn sinh ñộng của sự thống nhất giữa tính
khoa học và tính cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin3
4. Kết luận6

KI L

TÀI LIỆU THAM KHẢO8

9