Các giải pháp tăng cường công tác quản lý chất lượng nguồn nước mặt trên địa bàn huyện hoành bồ tỉnh quảng ninh

L IC M

N

V i tình c m trân tr ng nh t, tác gi Lu n v n xin bày t s c m n chân
thành, sâu s c t i TS. Nguy n Tr ng Hoan vì s t n tình h

ng d n, giúp đ tác

gi trong quá trình th c hi n lu n v n.
Tác gi xin bày t lòng bi t n đ n Ban Giám hi u, các Gi ng viên đã nhi t
tình gi ng d y, truy n đ t ki n th c trong quá trình tác gi theo h c t i tr
n toàn th cán b , nhân viên Tr

ng

ng. C m

i h c Thu L i đã t o đi u ki n thu n l i

nh t cho tác gi trong th i gian h c t p và nghiên c u nh m hoàn thành ch

ng

trình Cao h c.
Xin chân thành c m n các đ ng chí lãnh đ o, đ ng nghi p, các c quan h u
quan, đã t o đi u ki n đ tác gi theo h c ch
thành b n lu n v n đ

ng trình đào t o th c s và hoàn

c thu n l i.

C m n gia đình, nh ng ng

i b n đã cùng đ ng hành, h tr , giúp đ tác

gi trong su t quá trình h c t p và hoàn thi n b n lu n v n này.
Sau cùng, xin đ
mong nh n đ

c c m n các Th y, Cô trong H i đ ng b o v và kính

c s quan tâm, nh n xét c a các Th y, Cô đ tác gi có đi u ki n

hoàn thi n t t h n nh ng n i dung c a lu n v n nh m đ t đ

c tính hi u qu , h u

ích khi áp d ng vào trong th c ti n.
Xin trân tr ng c m n!
Hà N i, ngày … tháng … n m 2014
Tác gi lu n v n

Tô Qu c V

ng


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan: Lu n v n “Các gi i pháp t ng c

ch t l

ng ngu n n

ng công tác qu n lý

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B - t nh Qu ng

Ninh” là công trình nghiên c u c a tôi, các s li u trong lu n v n đ
trung th c, k t qu nghiên c u trong lu n v n này ch a t ng đ

c s d ng

c công b t i

b t k công trình nào khác.
Hà N i, ngày … tháng … n m 2014
Tác gi lu n v n

Tô Qu c V

ng


DANH M C HÌNH V

Hình 1.1:

ng T nh l 326 (TL326) ........................................................... 19

Hình 1.2: Nhà máy nhi t đi n Hà Khánh ........................................................ 20
Hình 1.3: M đá Th ng Long.......................................................................... 22
Hình 1.4: Bãi th i do khai thác than................................................................ 24
Hình 1.5: Khai thác đá xây d ng .................................................................... 25
Hình 2.1: H Yên L p ..................................................................................... 34
Hình 2.2: H Cao Vân ..................................................................................... 35
Hình 2.3: Bãi rác khu 1 th tr n Tr i ............................................................... 59
Hình 2.5: Khu nghi n đã xây d ng ................................................................. 64
Hình 2.7: Nhà máy g ch Hoành B - xã Lê L i ............................................. 66
Hình 2.9: Hình nh di n tích r ng b suy gi m m nh ..................................... 69
Hình 3.1: S đ đ xu t h th ng thu gom rác ............................................. 100
Hình 3.2: S đ công ngh h th ng x lý n

c th i áp d ng cho khu v c c a

lò và nhà sàng (MH-1) .................................................................................. 102
Hình 3.3: S đ quy trình x lý n

c th i công nghi p ............................... 103

Hình 3.4: B n đ các ti u vùng môi tr

ng c a huy n Hoành B ............... 109


DANH M C B NG, BI U

B ng 1.1: K t qu quan tr c ch t l

ng không khí khu v c giáp ranh gi a xã

Th ng Nh t và nhà máy Nhi t đi n Hà Khánh ............................................... 21
B ng 2.1: T c đ t ng tr

ng kinh t c a Hoành B th i k 2008-2012 ...... 41

B ng 2.2: Tình hình thu chi ngân sách c a huy n Hoành B ......................... 42
B ng 2.3: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông Tr i đ a đi m qua

th tr n Tr i ..................................................................................................... 44
B ng 2.4: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông Di n V ng đi m

qua xã Th ng Nh t .......................................................................................... 45
B ng 2.5: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông Tr i đo n qua xã

Lê L i .............................................................................................................. 46
B ng 2.6: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông V Oai ............... 47

B ng 2.7: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i su i Váo ..................... 48

B ng 2.8: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông K Th

B ng 2.9: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông Khe Máy đo n qua

xã

ng ........ 49

ng S n .................................................................................................... 50

B ng 2.10: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i sông Khe Tân đo n

qua xã Tân Dân ............................................................................................... 51
B ng 2.11: K t qu quan tr c ch t l
Khe Cát xã

ng n

c m t t i .................................. 52

ng Lâm..................................................................................... 52

B ng 2.12: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i h Cao Vân .............. 53

B ng 2.13: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t........................................ 54

t i su i

ng Giang ........................................................................................ 54

B ng 2.14: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i h Yên L p đ a ph n

xã Qu ng La .................................................................................................... 55
B ng 2.15: K t qu quan tr c ch t l

ng n

c m t t i khe Liêu, xã B ng C ..... 56


B ng 2.16: K t qu quan tr c ch t l

ng không khí khu v c Bãi rác khu 1 th

tr n Tr i ........................................................................................................... 59
B ng 2.17: D báo t i l

ng các ch t ô nhi m trong ch n nuôi..................... 60

B ng 2.18: D báo t i l

ng n

c th i y t huy n Hoành B ........................ 61

B ng 2.19: K t qu quan tr c ch t l

ng không khí khu v c C.ty CP xi m ng

H Long ........................................................................................................... 65
B ng 2.20: K t qu quan tr c ch t l

ng không khí khu v c m sét C.ty CP xi

m ng Th ng Long ........................................................................................... 66
B ng 2.21: K t qu quan tr c ch t l

ng không khí khu v c các nhà máy, xí

nghi p s n xu t thu c xã Lê L i ..................................................................... 66
B ng 3.1: D ki n s d ng đ t s n xu t nông nghi p .................................... 83


M CL C

CH

NG 1: C

S

LÝ LU N V QU N LÝ MÔI TR

1.1. Các khái ni m v môi tr

ng và qu n lý môi tr

1.1.1. Khái ni m v qu n lý môi tr

1.2. Vai trò c a ngu n n
m b o ch t l

ng ............................................. 4

ng ............................................................. 5

c m t và vi c đ m b o ch t l

1.2.1. Vai trò c a ngu n n
1.2.2.

ng ngu n n

c m t .. 8

c m t .................................................................... 8

ng ngu n n

c .......................................................... 10

1.2.3. H th ng c s pháp lý v qu n lý môi tr
1.3. Các nhân t tác đ ng đ n ch t l
ngu n n

ng ................................ 1

ng ....................................................... 2

c v môi tr

1.1.4. Các công c qu n lý môi tr

C1

ng ........................................................... 1

1.1.2. S c n thi t c a qu n lý môi tr
1.1.3. N i dung qu n lý nhà n

NG N

ng n

ng ngu n n

c............................ 10

c m t và công tác qu n lý

c m t ............................................................................................... 16

1.3.1. Các ho t đ ng kinh t ............................................................................ 17
1.3.2. Các ho t đ ng xã h i dân sinh .............................................................. 25
K t lu n ch
CH

ng 1 ........................................................................................... 28

NG 2: TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ CH T L

NGU N N

C M T TRÊN

NG

A BÀN HUY N HOÀNH B , T NH

QU NG NINH............................................................................................... 30
2.1. Gi i thi u khái quát v đ c đi m t nhiên, kinh t xã h i huy n Hoành B . 30
2.1.1. V trí đ a lý, đ a hình, đ a m o .............................................................. 30
2.1.2. i u ki n khí h u .................................................................................. 31
2.1.3. H th ng sông su i ................................................................................ 32
2.1.4. H th ng h đ p .................................................................................... 33
2.1.5. Tài nguyên c a huy n Hoành B .......................................................... 35
2.1.6.

c đi m dân s .................................................................................... 39


2.1.7. Giao thông, th y l i .............................................................................. 39
2.1.8. Tình hình phát tri n kinh t giai đo n 2008 – 2012 .............................. 40
2.2. Th c tr ng qu n lý khai thác, s d ng ngu n n

c m t trên đ a bàn huy n

Hoành B ......................................................................................................... 43
2.2.1. Hi n tr ng ch t l

ng n

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B .......... 43

2.2.2. Tình hình khai thác ngu n n
2.3. Các nhân t gây ô nhi m n
2.4.

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B .... 56

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B ......... 58

ánh giá th c tr ng tình hình khai thác ngu n n

c m t trên đ a bàn

huy n Hoành B .............................................................................................. 69
2.4.1. K t qu đ t đ

c ................................................................................... 69

2.4.2. Nh ng t n t i và nguyên nhân .............................................................. 71
K t lu n ch
CH

ng 2 ........................................................................................... 73

NG 3:

LÝ MÔI TR

XU T M T S
NG

NH H

GI I PHÁP T NG C

NG

N CH T L

NG QU N

NG N

C TRÊN

A BÀN HUY N HOÀNH B , T NH QU NG NINH .......................... 75
3.1.

nh h

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Hoành B trong th i

gian t i đ n n m 2020 ..................................................................................... 75

3.1.1.

nh h

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Hoành B đ n n m

2020 ................................................................................................................. 75
3.1.2. M t s đ nh h

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Hoành B đ n

n m 2030 ......................................................................................................... 87
3.2. M c tiêu qu n lý môi tr

ng nh h

ng đ n ch t l

ng n

c trên đ a bàn

huy n Hoành B đ n n m 2020 ...................................................................... 89
3.2.1. Quá trình đô th hóa............................................................................... 89
3.2.2. Quá trình công nghi p hóa .................................................................... 90
3.2.3. Phát tri n nông nghi p, nông thôn ........................................................ 91
3.2.4. Phát tri n du l ch và d ch v .................................................................. 92


3.2.5. Phát tri n y t ........................................................................................ 92

3.2.6. Phát tri n giao thông ............................................................................. 93
3.3. Các gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý ch t l

ng ngu n n

c trên

đ a bàn huy n Hoành B , t nh Qu ng Ninh .................................................... 93
3.3.1. T ng c

ng qu n lý môi tr

ng b ng công c hành chính .................. 93

3.3.2. T ng c

ng qu n lý môi tr

ng b ng các công c lu t pháp và chính

sách .................................................................................................................. 94
3.3.3. T ng c
3.3.4. T ng c

ng qu n lý môi tr
ng qu n lý môi tr

ng b ng các công c k thu t ................. 96

ng b ng bi n pháp tuyên truy n, giáo d c . 104

3.3.5. Xã h i hóa đ u t b o v môi tr

ng.................................................. 105

3.3.6. T ng c

ng đ u t xây d ng h th ng công trình B o v môi tr ng ..... 105

K t lu n ch

ng 3 ......................................................................................... 109

K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................... 111
DANH M C TÀI LI U THAM KH O


DANH M C T
KTXH

VI T T T

Kinh t xã h i
chua

PH
GDP

T ng s n ph m n i đ a

COD

Nhu c u oxy hóa hóa h c

DO
BOD
Coliform
As
Pb
TSS
TSP
SO2
NO2
CO
BVMT

L

ng oxy hoà tan trong n

Nhu c u oxy sinh hoá
T ng vi khu n
Hàm l

ng asen

hàm l

ng chì

Tông ch t r n l l ng
T ng l ng b i l l ng
bão hoà oxy
Nit
Các bon
B o v môi tr ng

c


PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Ngày nay, vi c b o v môi tr
tr thành chi n l

ng và đ m b o s phát tri n b n v ng đã

c mang tính ch t toàn c u, nó không còn là v n đ riêng cho

t ng qu c gia, t ng khu v c. B o v môi tr

ng t nhiên nh ngu n n

c,

không khí, đ t đai, s đa d ng sinh h c,... là nh ng v n đ không ch liên quan

đ n ch t l

ng môi tr

th h mai sau.

ng hi n t i mà còn là vi c b o v môi tr

đ m b o vi c qu n lý và b o v môi tr

Vi t Nam l nh v c B o v môi tr
nhi u v n b n: Lu t B o v môi tr
qu n lý b o v môi tr
tr

ng đã đ

ng.

c đ c p đ n thông qua

ng 1993 quy đ nh: "Nhà n

ng trong ph m vi c n

ng. Nhà n

c th ng nh t

c, l p Quy ho ch B o v môi

ng, xây d ng ti m l c cho ho t đ ng b o v môi tr

đ a ph

ng cho các

ng

Trung

ng và

c có chính sách đ u t , khuy n khích và b o v quy n

l i h p pháp c a t ch c, cá nhân trong và ngoài n

cd

áp d ng ti n b khoa h c công ngh vào b o v môi tr

i nhi u hình th c,

ng" ( i u 3, Ch

ng

I); và g n đây theo Ngh quy t s 41- NQ/TW ngày 15 tháng 11 n m 2004
c a B Chính tr v công tác b o v môi tr
nghi p hoá, hi n đ i hoá đ t n

N

ng trong th i k đ y m nh công

c.

c là m t trong nh ng tài nguyên thiên nhiên đóng vai trò quan

tr ng đ i v i đ i s ng các loài sinh v t trên Trái
70% di n tích qu đ t đ
m t trên Trái
c a Trái
su i, n
bi t là n
là n

c bao b c b i n

t là n

cđ id

ng (n

c, 97% tr ng n
c bi n), n

t chi m kho ng 2%, còn l i 1% là n
c ng m). N

t trong đó có con ng
cl

ng n

c m t, còn l i là n

c ng m.

c có

c đóng b ng t i các c c
c ng t (n

c ao, h , sông

c là nhu c u thi t y u hàng ngày c a con ng

c sinh ho t. H u h t ngu n n

i.

i, đ c

c c p cho sinh ho t c a con ng

i


Hòa chung v i s phát tri n c a t nh Qu ng Ninh, huy n Hoành B

đang b

c vào giai đo n công nghi p hóa và hi n đ i hóa. S phát tri n kinh

t c a Hoành B trong nh ng n m g n đây đang góp ph n phát tri n kinh t
chung c a khu v c và c a t nh. Tuy nhiên, quá trình phát tri n đó đã gây
không ít nh ng tác đ ng đ n môi tr

ng t nhiên.

Huy n Hoành B là đ a danh n m trong vùng nh h

ng c a nh ng tác

đ ng t các khu v c kinh t tr ng đi m c a t nh Qu ng Ninh. Cùng v i các
huy n th khác trong t nh, Hoành B đã và đang đ y nhanh t c đ công
nghi p hoá, hi n đ i hoá; v n hoá xã h i chuy n bi n tích c c, đ i s ng nhân
dân không ng ng đ

c nâng cao. Tuy nhiên tài nguyên thiên nhiên, đa d ng

sinh h c c ng đã d n b c n ki t, môi tr
xu ng c p nhanh chóng, s c môi tr

ng đô th , nông thôn,... có d u hi u
ng ngày càng t ng (bi n đ i khí h u,

l l t, h n hán, l đ t, cháy r ng...); đ i s ng s c kho c a m t b ph n c ng
đ ng b

nh h

b o v môi tr

ng. Bên c nh đó, do đi u ki n kinh t khó kh n nên công tác
ng ch a đ

c quan tâm và đ u t đúng m c... Nguyên nhân

c a nh ng b t c p này là ý th c c a m i ng

i đ i v i công tác này còn th p,

nh ng c ng có lý do là chúng ta ch a có k ho ch cùng các bi n pháp x lý
môi tr

ng hoàn ch nh đ ng b cho toàn huy n. Vì v y t ng c

qu n lý ch t l

ng ngu n n

th c hi n Chi n l

ng công tác

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B là thúc đ y

c b o v môi tr

ng đ n n m 2015, đ nh h

ng đ n n m

2020, nh m m c tiêu ng n ch n v c b n t c đ gia t ng ô nhi m môi
tr

ng, kh c ph c tình tr ng suy thoái; b o đ m cân b ng sinh thái

cao; đáp ng các yêu c u v môi tr
nh ng nh h
c p bách.

ng trong h i nh p kinh t và h n ch

ng tiêu c c c a quá trình toàn c u hoá, thúc đ y t ng tr

kinh t , nâng cao ch t l

m c
ng

ng cu c s ng c a nhân dân là h t s c c n thi t và


Hi n t i ngu n n
đang có d u hi u b

c m t t i m t s đ a bàn trong huy n Hoành B

nh h

ng x u b i các ho t đ ng s n xu t công nghi p

nh khai thác than, khai thác khoáng s n, s n xu t v t li u xây x ng nh : Xi
m ng, g ch ngói đ t sét nung và s phát tri n c a dân c . H u h t dân c
các xã trong huy n đ u ch a đ
là s d ng ngu n n
su i, khe và n
đ

c ti p c n v i ngu n n

c m t và n

c s ch, mà ch y u

c ng m. M t s xã vùng sâu s d ng n

c ng m đ t cung t c p. Ch t l

c ki m soát và các bi n pháp x lý n

ng ngu n n

c

c m t ch a

c c p sinh ho t còn nhi u b t c p.

Do v y, vi c phát tri n kinh t ph i đ m b o tính b n v ng đang là v n
đ đ

c đ t ra h t s c c p thi t cho huy n Hoành B .

nh t thi t ph i b o v môi tr
n

đ tđ

c đi u đó,

ng, trong đó đ c bi t chú tr ng đ n môi tr

ng

c. Xu t phát t th c t đó, tôi đ xu t đ tài “Các gi i pháp t ng c

ng

công tác qu n lý ch t l

ng ngu n n

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B

- T nh Qu ng Ninh” đ đánh giá chính xác, khoa h c ch t l

ng ngu n n

c

m t trên đ a bàn huy n, t đó đ a ra các gi i pháp nh m ng n ng a tình tr ng
ô nhi m, nâng cao hi u qu s d ng ngu n n
n

c, b o v ch t l

ng ngu n

c và chính là b o v s c kho c ng đ ng.

2. M c đích c a đ tài
ánh giá hi n tr ng ch t l
đ xu t gi i pháp đ t ng c
ch t l

ng ngu n n

ng ngu n n

c m t t i huy n Hoành B và

ng công tác qu n lý môi tr

ng nh h

ng đ n

c m t. S là c n c th c hi n m c tiêu phát tri n b n

v ng c a huy n, c s th c hi n các d án quy ho ch xây d ng, phát tri n
kinh t c a huy n nói chung và c a các xã nói riêng.
là c n c đ qu n lý ch ng ô nhi m ngu n n
trong và ngoài t nh, và c v n đ u t n
tr

ng nh h

ng đ n ch t l

ng th i, đây c ng s

c, c s kêu g i v n đ u t

c ngoài cho các d án b o v môi

ng ngu n n

c m t c a huy n Hoành B , đ

đ a ra nh ng gi i pháp đ qu n lý và b o v ngu n n

c m t.


ra các gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý môi tr

t i ngu n n

c m t k t h p v i B o v môi tr

n m 2020;

nh h

ng nh h

ng

ng c a huy n Hoành B đ n

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Hoành B trong

th i gian t i; Quy ho ch B o v môi tr

ng t ng th và m t s vùng tr ng

đi m t nh Qu ng Ninh đ n n m 2020; Quy ho ch t ng th phát tri n kinh t xã h i t nh Qu ng Ninh đ n n m 2010 và đ nh h
Quy ho ch B o v môi tr
s phù h p v i b o v ch t l
quy t v n đ đ m b o môi tr

ng đ n n m 2020.

ng huy n Hoành B c n ph i cân nh c đ n
ng ngu n n

c m t c a huy n, nh m gi i

ng khi th c thi các quy ho ch phát tri n kinh t

- xã h i c a huy n.
3. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

a. Cách ti p c n
Nghiên c u t ng th các quan đi m, m c tiêu và các n i dung c b n
c a chi n l

c b o v môi tr

ng, phát tri n kinh t và quy ho ch c a các

ban, ngành có liên quan trong giai đo n tr

c và trong giai đo n quy ho ch.

Nh m đ xu t các gi i pháp qu n lý và b o v môi tr

ng đ ng b , k p th i

và hi u qu .
Trên c s đánh giá các tác đ ng môi tr
tr

ng và đánh giá t ng h p môi tr

ng, đánh giá ch t l

ng môi

ng huy n Hoành B , làm c n c đ đ a

ra nh ng nh n đ nh khách quan v nh ng thành t u và h n ch trong công tác
b o v môi tr

ng nh h

ng đ n ch t l

ng ngu n n

c m t c a huy n. ây

chính là c s khoa h c cho vi c đ xu t các gi i pháp b o v ch t l
ngu n n
b. Ph

c m t t i huy n Hoành B .

ng pháp nghiên c u
- Ph

ph

ng

ng pháp mô t so sánh: Ph

ng pháp này đ

c k t h p v i

ng pháp th c đ a trong vi c đi u tra nghiên c u, quan sát đo đ c, đánh giá


hi n tr ng.

ây là c s đ so sánh và ki m tra m c đ tin c y c a ph

pháp vi n thám và ph

ng pháp b n đ .

ng pháp b n đ : Là ph

- Ph

ng pháp đ a lý kinh đi n ph bi n nh t

nh m t ng h p thông tin c n thi t v đ a hình và c u trúc c a môi tr
s phân tích và tr c l
th

ng đ

c b n đ quy ho ch giai đo n tr

ng t

c.

ng pháp th ng kê: Là m t trong nh ng ph

- Ph

ng

ng pháp đ n gi n

c s d ng. Vi c d đoán các thành ph n ch t th i, l

ng th i trong

báo cáo qua vi c th ng kê t các đ n v có đi u ki n và quy mô ho t đ ng
t

ng t s cho ta s li u có đ chính xác t
- Ph

ng đ i cao và đáng tin c y.

ây là ph

ng pháp chuyên gia:

ng pháp d báo d a trên vi c

x lý có h th ng các đánh giá c a các chuyên gia trong cùng m t l nh v c, t
đó đ a ra các d đoán khách quan v t
4.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u

ng lai phát tri n c a l nh v c đó.

ánh giá công tác qu n lý môi tr
n

c m t. Quy ho ch B o v môi tr

v i đ nh h

ng nh h

ng đ n ch t l

ng c a đ a ph

ng ngu n

ng đ n n m 2020 g n

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Hoành B , c a t nh và

các ngành, phù h p v i đi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n Hoành
B và đ m b o phát tri n b n v ng.
b. Ph m vi nghiên c u
ánh giá đúng th c tr ng môi tr
trong gi m thi u tác đ ng x u
nhi m môi tr

ng đ đ a ra các gi i pháp phù h p

nh ng khu v c, c s kinh t đang gây ô

ng nghiêm tr ng, đ ng th i d báo nguy c tác đ ng c a môi

tr

ng đ n ch t l

ng ngu n n

c m t.

ánh giá thành qu đ t đ

đ

c nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân trong công tác qu n lý môi

tr

ng trong th i gian qua. Nh ng nh h

ng đ n ngu n n

m t s gi i pháp ng n ng a và kh c ph c đ b o v ch t l
m t t i huy n Hoành B trong th i gian t i.

c, ch ra

c m t đ xu t
ng ngu n n

c


5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c
K t qu nghiên c u c a lu n v n s góp ph n vào vi c hoàn thiên công
tác qu n lý môi tr

ng có nh h

bàn huy n Hoành B .

ng đ n ch t l

ng ngu n n

c m t trên đ a

ó là nh ng đóng góp quan tr ng trong b sung cho

quy ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a huy n, quy ho ch b o v môi tr
huy n t m nhìn đ n n m 2020.

ng

tài góp ph n h th ng và c p nh t nh ng

v n đ lý lu n c b n, các quy đ nh c a pháp lu t hi n hành v các nhân t tác
đ ng c a môi tr

ng nh h

ng đ n ch t l

ng ngu n n

c m t.

b. Ý ngh a th c ti n
K t qu nghiên c u, phân tích và nh ng đ xu t c a đ tài là nh ng g i
ý quan tr ng và h u ích, giúp cho vi c th c hi n qu n lý và b o v môi

tr

ng có nh h

ng đ n ch t l

ng ngu n n

c m t trên đ a bàn huy n

Hoành B , t nh Qu ng Ninh.
6. K t qu d ki n đ t đ

c

- H th ng nh ng c s lý lu n, các chính sách liên quan đ n qu n lý
môi tr
c

ng nh h

ng đ n ch t l

ng công tác qu n lý ch t l

ng ngu n n

ng ngu n n

c m t và các gi i pháp t ng

c m t trên đ a bàn huy n Hoành

B ph c v cho quá trình phát tri n kinh t - xã h i c a đ a ph
- Phân tích đánh giá hi n tr ng môi tr
B và công tác qu n lý môi tr

ng nh h

Qua đó đánh giá nh ng k t qu đã đ t đ
v

ng n

ng.

c m t t i Huy n Hoành

ng t i ch t l

ng ngu n n

c m t.

c và nh ng v n đ còn t n t i,

ng m c c n kh c ph c trong công tác qu n lý ch t l

ng ngu n n

c m t.

- Nghiên c u đ xu t nh ng gi i pháp có c s khoa h c và th c ti n,
có tính kh thi t ng c
l

ng ngu n n

ng công tác qu n lý môi tr

c m t trên đ a bàn huy n Hoành B .

ng nh h

ng đ n ch t


7. N i dung c a lu n v n
Ph n m đ u
Ch

ng 1: C s lý lu n v môi tr

ng n

c

Ch

ng 2: Th c tr ng công tác qu n lý ch t l

ng ngu n n

c m t trên

đ a bàn huy n Hoành B , t nh Qu ng Ninh
Ch
nh h

ng 3:

xu t m t s gi i pháp t ng c

ng đ n ch t l

ng n

Ninh
K t lu n và ki n ngh

ng qu n lý môi tr

ng

c trên đ a bàn huy n Hoành B , t nh Qu ng


1

CH

C

S

NG 1

LÝ LU N V QU N LÝ MÔI TR

1.1. Các khái ni m v môi tr

ng và qu n lý môi tr

1.1.1. Khái ni m v qu n lý môi tr
Qu n lý môi tr

NG N

C

ng

ng

ng là t ng h p các bi n pháp, lu t pháp, chính sách kinh

t , k thu t, xã h i thích h p nh m b o v ch t l

ng môi tr

ng s ng và phát

tri n b n v ng kinh t xã h i qu c gia.
* Các m c tiêu ch y u c a công tác qu n lý nhà n c v môi tr ng bao g m:
Kh c ph c và phòng ch ng suy thoái, ô nhi m môi tr
ho t đ ng s ng c a con ng

ng phát sinh trong

i.

Phát tri n b n v ng kinh t và xã h i qu c gia theo 9 nguyên t c c a m t
xã h i b n v ng do h i ngh Rio-92 đ xu t. Các khía c nh c a phát tri n b n
v ng bao g m: Phát tri n b n v ng kinh t , b o v các ngu n tài nguyên thiên
nhiên, không t o ra ô nhi m và suy thoái ch t lu ng môi tr

ng s ng, nâng cao

s v n minh và công b ng xã h i.
Xây d ng các công c có hi u l c qu n lý môi tr

ng qu c gia và các

vùng lãnh th . Các công c trên ph i thích h p cho t ng ngành, t ng đ a ph

ng

và c ng đ ng dân c .
- B n ch t h th ng c a môi tr
k thu t, môi tr
tr

ng c n đ

ng: D

i góc đ c a khoa h c công ngh -

c hi u nh là m t h th ng. Nói cách khác, môi

ng mang đ y đ nh ng đ c tr ng c a h th ng.
- Nh ng đ c tr ng c b n c a h th ng môi tr òng
+ Tính c c u (c u trúc) ph c t p: C c u c a h môi tr

ch

y u

ng đ

c th hi n

c c u ch c n ng và c c u b c thang. Dù theo ch c n ng hay theo

b c thang, các ph n t c c u c a h môi tru ng th

ng xuyên tác đ ng l n

nhau, quy đ nh và ph thu c l n nhau.
+ Tính đ ng: H môi tr òng không ph i là m t h t nh mà nó luôn luôn
thay đ i trong c u trúc c a nó, trong quan h t

ng tác gi a các ph n t c c u


2

và trong t ng ph n t c c u. B t k m t s thay đ i nào c a h đ u làm cho nó
l ch kh i tr ng thái cân b ng tr
m i.

c đó và h l i có xu h

ng l p l i th cân b ng

ó là b n ch t c a quá trình v n đ ng và phát tri n c a h môi tr

th cân b ng đ ng là m t đ c tính c b n c a môi tr

ng. Vì

ng v i t cách là m t h

th ng.
+ Tính m : Môi tr

ng dù v i quy mô l n, nh nh th nào c ng đ u là m t

h th ng m . Các dòng v t ch t, n ng l

ng và thông tin liên t c “ch y” trong

không gian và th i gian. Vì th , các v n đ v môi tr
c u, tinh lâu dài và c n đ

ng mang tính vùng, tính toàn

c gi i quy t b ng n l c c a toàn th c ng đ ng, b ng

s h p tác gi a các qu c gia, các khu v c trên th gi i v i m t t m nhìn xa, trông
r ng vì l i ích c a th h hôm nay và th h mai sau.
+ Kh n ng t t ch c và t đi u ch nh:
tr

c tính c b n này c a h môi

ng quy đ nh tính ch t, m c đ , ph m vi can thi p c a con ng

m h

ng gi i quy t c b n lâu dài cho các v n đ môi tr

i đ ng th i t o

ng c p bách hi n nay

(t o kh n ng t ph c h i c a các tài nguyên sinh v t đã suy ki t, xây d ng các h
ch a và các vành đai cây xanh, môi tr
- Phân lo i môi tr

ng thu và h i s n…)

ng: Tu theo m c đích nghiên c u và s d ng, t n t i

nhi u cách phân lo i môi tr

ng. V đ i th

có th phân lo i môi tr

ng theo các

d u hi u đ c tr ng sau
+ Theo ch c n ng (thành ph n)
+ Theo quy mô
+ Theo m c đ can thi p c a con ngu i
+ Theo m c đích nghiên c u và s d ng
1.1.2. S c n thi t c a qu n lý môi tr
V n đ qu n lý và b o v môi tr

ng
ng n

c

n

c ta hi n nay đang là v n

đ c p thi t, xu t phát t các v n đ sau
Th nh t: S xu ng c p c a môi tr

t đ t ra yêu c u qu n lý môi tr òng.

ng do h u qu c a s phát tri n kinh


3

Là m t n

c đang phát tri n, Vi t Nam đang trên con đ

ng xây d ng phát

tri n, đòi h i s d ng ngày càng nhi u tài nguyên thiên nhiên, các ch t th i trong
s n xu t c ng ngày càng t ng lên, đã đang và s làm nhi m b n môi tr
không khí, đ t, n
là
tr

c, làm cho môi tr

ng s ng c a con ng

ng

i ngày x u đi, nh t

m t s vùng m và khu công nghi p t p trung, gây s c ép đ i v i môi
ng s ng, s c kho c a c ng đ ng và tài nguyên sinh v t.
M c dù n n kinh t ch a phát tri n, song tình tr ng ô nhi m môi tr

ng do

ho t đ ng c a ngành gây ra (công - nông – lâm - ng - giao thông v n t i – d ch
v ) c ng không kém ph n nghiêm tr ng.

c bi t tình tr ng ô nhi m c c b

các khu công nghi p và các đô th đã th hi n rõ h n, nh t là ô nhi m ngu n
n

c và ô nhi m môi tr

ng do đ t xói mòn. Hi n nay n

đ u v i nh ng v n đ môi tr

c ta đang ph i đ

ng

ng nghiêm tr ng nh n n phá r ng và xói mòn

đ t, khai thác quá m c tài nguyên khoáng s n, đe do đ n c nh quan môi tr

ng,

các h sinh thái.
Th hai: Qu n lý và s d ng t t h n tài nguyên môi tr
C n ph i nh n th c r ng, v n đ b o v môi tru ng

ng.

Vi t Nam th c ch t là

v n đ và khoa h c các ngu n tài nguyên -thiên nhiên, các đi u ki n t nhiên và
ti m n ng lao đ ng g n bó ch t ch và ch đ ng trong m i quá trình xây d ng k
ho ch phát tri n kinh t - xã h i. ó là m t trong nh ng đ
l

ng l i có tính chi n

c.
Th ba: S gia t ng dân s đ t ra v n đ qu n lý môi tr
M c t ng dân s là s c ép n ng n t i môi tr

dân s trung bình c a n

ng.

ng l n nh t n

c ta. M t đ

c ta là 254/km2, thu c lo i cao trên th gi i. T c đ

t ng dân s nhanh, trong khi di n tích đ t canh tác không t ng, làm cho bình
quân di n tích đ t canh tác theo đ u ng
Nam Á) và l i xu h

i r t th p (th p nh t khu v c

ông

ng gi m d n. Di n tích r ng phá hàng n m (20 v n ha) làm

cho di n tích r ng càng gi m. Tàn phá th m th c v t r ng còn phá hu c các


4

ngu n gen quý giá c a các đ ng v t hoang dã, phá hu đ t r ng, làm c n ngu n
n

c ng m và n

c m t làm cho nhi u vùng tr thành hoang m c.

Dân s t ng nhanh cùng v i quá trình đô th hóa và công nghi p hóa
ta đã làm gia t ng nh ng kh i l

ng kh ng l các ch t ph th i vào môi tr

s ng, làm ô nhi m n ng n đ t canh tác, ô nhi m ngu n n
1.1.3. N i dung qu n lý nhà n

c v môi tr

N i dung công tác qu n lý nhà n
đ ng c a Nhà n

c v môi tr

c
ng

c và không khí.

ng

c v môi tr

ng c a Vi t Nam là s tác

ng, bao g m nh ng n i dung ch y u sau:

- Xây d ng và ch đ o th c hi n chi n l

c chính sách b o v môi tr

k ho ch phòng ch ng kh c ph c suy thoái môi tr
tr

n

ng,

ng, ô nhi m s c môi

ng.

- Xây d ng qu n lý các công trình b o v môi tr

quan b o v môi tr

ng, công trình có liên

ng.

- Ban hành và t ch c th c hi n các v n b n pháp lu t và h th ng tiêu
chu n v ch t l

ng môi tr

ng.

- T ch c, xây d ng qu n lý h th ng quan tr c đ nh k đánh giá hi n
tr ng môi tr

ng, d báo di n bi n môi tr

ng.

- Th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr

ng c a các c s s n xu t-

kinh doanh và các d án phát tri n.
- C p, thu h i gi y ch ng nh n h p chu n môi tr

ng.

- Ki m tra, thanh tra, giám sát vi c ch p hành pháp lu t v b o v môi
tr

ng, gi i quy t các tranh ch p khi u n i, t cáo v b o v môi tr

ph m pháp lu t v b o v môi tr
-

ào t o cán b v môi tr

ng, s lý vi

ng.
ng, giáo d c, tuyên truy n ph bi n ki n th c

v khoa h c và pháp lu t v b o v môi tr

ng.

- Nghiên c u áp d ng ti n b khoa h c công ngh trong l nh v c b o v
môi tr

ng.

- H p tác khoa h c trong l nh v c b o v môi tr

ng.

5

- Xây d ng tiêu chu n ch t l

ng môi tr

ng.

T t c nh ng v n đ trên là n i dung t ng quát c a qu n lý môi tr
chung, đi u quan tr ng đ t ra là tu theo tính ch t c a môi tr
c u c a qu n lý môi tr

ng đ các nhà qu n lý môi tr

a. Chính sách và chi n l
môi tr

ng.

ng

c b o v môi tr

Chính sách b o v môi tr

ng hi n t i và yêu

ng nh n m nh các n i

dung qu n lý c th thông qua các công c qu n lý môi tr

1.1.4. Các công c qu n lý môi tr

ng nói

ng

ng là công c ch đ o toàn b ho t đ ng b o v

ng trên m t ph m vi lãnh th r ng l n nh m t t nh, m t qu c gia trong

th i gian 10 -20 n m tr lên. Chính sách ph i nêu lên m c tiêu và các đ nh
h

ng l n đ th c hi n m c tiêu. Chính sách ph i h p lý có c s v ng ch c v

khoa h c và th c ti n.
Chi n l
đ nh. Chi n l

c c th hoá chính sách b o v môi tr

m t m c đ nh t

c xem xét m i quan h gi a các m c tiêu do chính sách xác đ nh

và ngu n l c đ th c hi n m c tiêu đó, trên c s
thi, xác đ nh các ph

ng h

y l a ch n các m c tiêu kh

ng bi n pháp th c hi n m c tiêu.

b. Lu t pháp quy đ nh v b o v môi tr
Thông th

ng

ng

ng h th ng lu t b o v môi tr

ng c a m t qu c gia bao g m

hai thành ph n chính là lu t chung và lu t v s d ng h p lý các thành ph n môi
tr

ng c th

m t đ a ph

ng. Lu t chung g i là lu t b o v môi tr

ng. Còn

lu t bi u, r ng, đ t đai, tài nguyên khoáng s n… là lu t v các thành ph n môi
tr

ng.

Quy đ nh là nh ng v n b n d

i lu t, nh m c th hoá ho c h

ng d n

th c hi n các n i dung c a lu t. Quy đ nh có th do chính ph trung

ng hay

đ a ph

ng, do c quan hành pháp hay lu t pháp ban hành.

Ch đ nh là các quy đ nh v ch đ , th l , t ch c qu n lý b o v môi
tr

ng, ch ng h n quy đ nh ch c n ng nhi m v quy n h n c a các c quan b ,

s k ho ch, công nghi p, môi tr

ng c a Vi t Nam.


6

c. K ho ch môi tr òng
B o v môi tr

ng là công tác có quy mô lãnh th l n, th i gian dài, quan

h đén nhi u ngành, nhi u ng

i thu c nhi u đ i t

ng khác nhau trong xã h i,

vì v y ch có th th c hi n t t khi ti n hành k ho ch hoá.
N i dung c b n c a k ho ch hoá môi tr
i u tra c b n v ch t l

ng môi tr

ng là:

ng, thu th p s li u đ làm c s cho

k ho ch trung h n, ng n h n, ho c dài h n.
B o v môi tr
t o l i môi tr

ng là ph i duy trì môi tr

ng c b n, nh m t o đi u ki n tái

ng, phát huy đ c đi m t đi u ch nh c a môi tr

ng. Vì v y ph i

đ t các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i trong k ho ch chung phù h p v i đi u

ki n b o v và duy trì môi tr
K ho ch hoá môi tr

ng c b n nh m h

ng t i s phát tri n b n v ng.

ng ph i đ m b o tính đ ng b cân đ i m c tiêu và

ngu n l c, g n ch t v i chính sách v n đ u t . Tái s n xu t ch t l
tr

ng r t t n kém, l i ích thu đ

h i v n th

ng môi

c có khi còn th p h n chi phí và th i gian thu

ng lâu. Vì v y vi c t o v n cho k ho ch hoá môi tr

ng là r t quan

tr ng.
- Thông tin, d li u môi tr

ng: Bao g m h th ng quan sát, đo đ c các

thông s k thu t v tài nguyên môi tr

ng, t o nên c s d li u th ng nh t v

qu c gia. Các công c này có vai trò quy t đ nh s đúng đ n, đ chính xác c a
vi c xác đ nh hi n tr ng, d báo di n bi n tình tr nh tài nguyên và môi tr
- K toán môi tr
xác đ nh đ nh h

ng: K toán môi tr

ng là s phân tích, tính toán nh m

ng v i đ chính xác nào đó v s gia t ng hay suy gi m ngu n

tài nguyên thiên nhiên c a m t qu c gia. Nh ng thông tin s li u đó đ
xét k l

ng trong quá trình xác đ nh các m c tiêu và ch

qu c gia. N i dung c a k toán môi tr
ch t l

ng.

c xem

ng trình phát tri n c a

ng g m có: đo đ c s l

ng, đánh giá

ng tài nguyên và sau đó là xác đ nh giá tr c a d ch tài nguyên d

d ng ti n t đ có th đánh giá đ
tài nguyên.

c cái “m t” và “đ

i

c” khi khai thác, s d ng


7

ng: Giáo d c môi tr

- Giáo d c môi t
nghi p b o v môi tr

ng có vai trò to l n trong s

ng c a m i qu c gia. Nh ng n i dung ch y u c a công

c này là
+

a giáo d c môi tr

ng vào tr

ng h c.

+ Cung c p thông tin cho nh ng ng
+ ào t o chuyên gia v môi tr

i có quy n ra quy t đ nh.

ng.

- Nghiên c u và tri n khai khoa h c công ngh : B o v môi t
ti n hành trên c s khoa h c và công ngh

ng đ

c

trình đ cao. Các công c không

ph i là khuôn m u chung cho m i qu c gia mà b ng kinh nghi m th c t c a
mình, m i qu c gia, m i đ a ph

ng ph i nghiên c u và tri n khai đ ng th i v n

d ng thích h p nh ng ki n th c v khoa h c và công ngh môi tr
- ánh giá tác đ ng môi tr
c có hi u l c đ b o v môi tr
chi n l

ng: ánh giá tác đ ng môi tr
ng.

ng.
ng là m t công

ó là công c đ th c hi n chính sách,

c, th c thi pháp lu t, quy đ nh, làm cho các k ho ch, ch

ng trình, d

án phát tri n kinh t xã h i mang tính b n v ng.
- Các công c kinh t trong qu n lý môi tr
t trong qu n lý môi tr
tài nguyên và môi tr
lý môi tr

ng: S d ng các công c kinh

ng chính là s d ng s c m nh c a th tr

ng đ b o v

ng, b o đ m cân b ng sinh thái. Các công c trong qu n

ng bao g m

a. Ngân sách b o v môi tr

ng

b. Thu tài nguyên
c. Thu môi tr

ng:

d. Các lo i phí và l phí
e. Các bi n pháp tài chính ng n ng a ô nhi m
f. Các bi n pháp thu hút v n trong n c cho công tác b op v môi tr ng.
g. Vay n n

c ngoài

h. Ti n vi n ch c a n
i. Tr c p tài chính

c ngoài


8

j. Chính sách giá c và tiêu chu n
k. Th

ng ph t v môi tr

ng

Trên đây là các công c qu n lý v môi tr

ng tuy nhiên v i t m quan tr ng

và s phát tri n qua t ng th i k có th s còn ti p t c b sung hoàn thi n các công
c qu n lý v môi tr

ng đ m b o cho s phát tri n b n v ng c a qu c gia.

1.2. Vai trò c a ngu n n

c m t và vi c đ m b o ch t l

ng ngu n n

c

m t
1.2.1. Vai trò c a ngu n n
-N

cm t

c cho nuôi tr ng th y h i s n

M t s n i vùng núi cao thu c các xã nh

ng Lâm,

ng S n, ... có

ngu n n

c su i trong, mát l nh quanh n m, nhi t đ trung bình 25oC-28oC

đ

i dân xây d ng thành đi m nuôi cá T m là lo i th c ph m cao c p, có

c ng

th tr
th

ng n i đ a, xu t kh u ít b c nh tranh. Tuy nhiên, ngu n n

ng là trong nh ng khe, m ch nh n i hi m tr , mùa khô l u l

c l nh

ng r t th p,

do đó c n có bi n pháp khai thác và s d ng h p lý.
+ T ch c l i h th ng qu n lý ch t l
th

ng hi u cho s n ph m nh r

ng và th

u Bâu (xã B ng C ), r

ng m i nh m t o
u Ba kích Hoành B

ph c v ngành du l ch.
+ Khuy n khích đ u t chi u sâu v s n xu t trang tr i, gia tr i khuy n
khích nh ng mô hình hi n có, nhân r ng phát tri n các mô hình ch n nuôi có
hi u qu .
+ Phát huy th m nh c a huy n v phát tri n ch n nuôi gia súc, nuôi tr ng
thu s n, cây n qu .
- Xung đ t gi a các ngu n n
Vi c khai thác, s d ng n

c trong khu v c

c ph i đ m b o dòng ch y t i thi u c n duy trì

trên sông, su i. Dòng ch y t i thi u c n ph i duy trì nh m đ m b o đ nhu c u
khai thác, s d ng n
s phát tri n bình th

c cho h du, duy trì dòng sông ho c đo n sông b o đ m
ng c a h sinh thái th y sinh.


9

Hi n t i, vùng quy ho ch đang phát tri n các công trình h ch a th y l i.
Do đó, phía h du các sông, su i đ u có m i quan tâm v dòng ch y t i thi u c n
duy trì.

- M c thu nh p t các ngành, ngh có s d ng tài nguyên n

c trong c

c u thu nh p c a các c ng đ ng trong huy n.
Theo Niên giám th ng kê c a huy n Hoành B n m 2012, giá tr s n xu t
công nghi p là 2.540 t đ ng, trong đó: Than s ch các lo i đ t 390.000 t n, Xi
m ng đ t 1.450.000 t n, Clinhke đ t 1.960.000 t n, G ch ngói các lo i đ t 135
tri u viên, G d m đ t 15.000 t n, Khai thác và ch bi n đá các lo i 3.200.000
m3, đi n th

ng ph m 351 tri u kw, N

Giá tr s n xu t th

c s ch đ t 6,3 tri u m3.

ng m i d ch v n m 2012 đ t 635 t đ ng; T ng m c

luân chuy n bán l hàng hoá đ t 600 t đ ng, kinh doanh v n t i đ t 276 t
đ ng.
Giá tr s n xu t nông – lâm - ng - nghi p đ t 153 t đ ng; trong đó:
Nông nghi p đ t 74 t đ ng, Lâm nghi p đ t 53 t đ ng, thu s n đ t 26 t
đ ng.
Nuôi tr ng th y s n theo Niên giám th ng kê huy n Hoành B n m 2012,
giá tr s n xu t th y s n theo giá th c t t ng di n tích nuôi tr ng thu s n là 504
ha đ t 26 t đ ng. Trong đó: Nuôi tôm công nghi p 755 t n b ng 16,8 t đ ng
chi m 63%, khai thác th y s n là 445 t n b ng 9,2 t đ ng chi m 37%.
- Vai trò c a tài nguyên n

c đ i v i c ng đ ng trong vi c xóa đói, gi m

nghèo, nâng cao đ i s ng v n hóa, th c hi n công b ng xã h i và bình đ ng gi i
Ngu n n
l

ng n

c a ng

c là y u t tác đ ng l n đ i v i vi c phát tri n KTXH. Ch t

c và kh n ng ti p c n ngu n n

c có nh h

ng l n đ n cu c s ng

i nghèo vì nh ng lý do sau:
+ Ngu n n

c nh h

ng tr c ti p đ n s c kh e: các b nh do n

nh b nh l , tiêu ch y, b nh t , th

c gây ra

ng hàn là m t trong nh ng nguyên nhân gây