Đánh giá chất lượng cấp nước và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả các công trình cấp nước tập trung nông thôn tỉnh sơn la

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

B

NG

VI TR

NÔNG NGHI P VÀ PTNT

I H C THU L I

NG THÀNH

ÁNH GIÁ CH T L
NG C P N
C
VÀ
XU T GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU
CÁC CÔNG TRÌNH C P N
C T P TRUNG
NÔNG THÔN T NH S N LA

CHUYÊN NGÀNH: C P THOÁT N
MÃ S : 60 58 02 10

LU N V N TH C S

NG

IH

GS.TS. D

NG D N KHOA H C:
NG THANH L

Hà N i - 2014

NG

C


L IC M

N

Tác gi lu n v n xin dành s bi t n sâu s c đ i v i th y, ng
khoa h c GS. TS D

ng Thanh L

ng đã h

gi hoàn thành lu n v n " ánh giá ch t l
nâng cao hi u qu các công trình c p n

và v sinh môi tr

c, Tr

ng

ng d n

ng d n, ch b o t n tình, giúp tác
ng c p n

c và đ xu t gi i pháp

c t p trung nông thôn t nh S n La".

Xin g i l i c m n chân thành t i Khoa
Khoa K thu t tài nguyên n

ih

ào t o đ i h c và sau đ i h c,

i h c Th y l i, Trung tâm n

c s ch

ng nông thôn t nh S n La đã t o đi u ki n, quan tâm giúp đ

tác gi hoàn thành lu n v n này.
Xin c m t t m lòng c a nh ng ng

i thân yêu trong gia đình, bè b n, đ ng

nghi p đã chia s khó kh n, đ ng viên, giúp đ h c viên trong quá trình h c t p,
nghiên c u và th c hi n lu n án.
Do h n ch v trình đ cá nhân, th i gian và tài li u, lu n v n ch c ch n
không th tránh kh i các thi u sót, tác gi r t mong nh n đ

c s thông c m,

góp ý chân tình c a các th y cô và đ ng nghi p quan tâm t i v n đ này.

Hà n i, ngày

tháng 11 n m 2014

Tác gi lu n v n

Vi Tr

ng Thành


B N CAM K T
Tên đ tài lu n v n: “ ánh giá ch t l

ng c p n

phápnâng cao hi u qu các công trình c p n

c và đ xu t gi i

c t p trung nông thôn t nh

S n La”
Tôi xin cam đoan đ tài nghiên c u lu n v n là công trình c a cá nhân h c
viên, đ

c làm d a trên các s li u, t li u đ

công b trên báo cáo c a các c quan nhà n

c thu th p t ngu n th c t , đ

c

c … Nh ng k t qu nghiên c u

không sao chép t b t k ngu n thông tin nào khác. N u vi ph m tôi xin hoàn
toàn ch u trách nhi m, ch u b t k các hình th c k lu t nào c a Nhà tr
Hà n i, ngày

tháng 11 n m 2014

Tác gi lu n v n

Vi Tr

ng.

ng Thành


M CL C
L IC M

N .............................................................................................................................

B N CAM K T ..........................................................................................................................
B NG THU T NG
M

VÀ CÁC DANH T

VI T T T .........................................................

U.................................................................................................................................... 1
I. TÍNH C P THI T C A
II. M C ÍCH C A
III.

IT

TÀI ...................................................................................... 1

TÀI ............................................................................................... 1

NG NGHIÊN C U ......................................................................................... 2

IV. N I DUNG NGHIÊN C U............................................................................................ 2

V. PH
CH

NG PHÁP NGHIÊN C U .................................................................................... 2

NG 1 T NG QUAN V V N

1.1.Tình hình nghiên c u các ph

NGHIÊN C U ................................................... 3

ng pháp và công c đánh giá ch t l

ng c p n

c. ....... 3

1.1.1.Tình hình nghiên c u qu c t . ................................................................................... 3
1.1.2.Tình hình nghiên c u trong n

c .............................................................................. 6

1.2. Yêu c u c p thi t v đánh giá ch t l
CH

ng c p n

c. .................................................... 10

NG 2. MÔ T HI N TR NG CÁC CÔNG TRÌNH CNTTNT. ÁNH GIÁ

CH T L

NG C P N

C ................................................................................................ 15

2.1. T ng quan v đi u ki n t nhiên, kinh t xã h i t nh S n La ....................................... 15
2.1.1. Các y u t và đi u ki n phát tri n .......................................................................... 16
2.1.2. Tài nguyên r ng...................................................................................................... 19
2.1.3. Dân s và ngu n nhân l c ...................................................................................... 19
2.2. Các th ch hi n hành liên quan. ................................................................................. 20
2.2.1. Lu t ......................................................................................................................... 20
2.2.2. Ngh đ nh c a chính ph ......................................................................................... 20
2.2.3. Quy t đ nh c a Th t

ng ...................................................................................... 20

2.2.4. Ch th , quy t đ nh c a B NN&PTNT .................................................................. 21
2.2.5. Ch th , quy t đ nh c a các b ngành...................................................................... 21
2.2.6. Quy t đ nh, quy chu n, tiêu chu n v ch t l
2.2.7. Các h

ng n

c. ........................................ 21

ng d n k thu t, công ngh , qu n lý. ........................................................ 22

2.3. Hi n tr ng ho t đ ng. Gi i thi u đánh giá ch t l

ng c p n

c b ng ph n m n

SigmaLite 2.0. .......................................................................................................................... 22
2.3.1. Hi n tr ng ho t đ ng.................................................................................................. 22
2.3.2. Gi i thi u thành ph n c a quy trình đánh giá b ng ph n m m SigmaLite 2.0.......... 38
2.3.2.1. Các ch tiêu đánh giá (Performance Indicators - PI): .......................................... 39


2.3.2.2. Thông tin v b i c nh h th ng c p n

c (Context Information): ...................... 55

2.3.3. Các giá tr bi n s . ................................................................................................. 60
2.4. Nh ng v n đ t n t i c n ph i gi i quy t. ................................................................... 68
CH

NG 3.

XU T M T S

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU CÁC CÔNG

TRÌNH CNTTNT T NH S N LA ........................................................................................ 71
3.1. Các gi i pháp v k thu t. ............................................................................................. 71
3.1.1. V quy ho ch: ......................................................................................................... 71
3.1.2. V kh o sát và thi t k :........................................................................................... 75
3.1.3. V công tác th m tra th m đ nh:............................................................................. 75

3.2. Các gi i pháp v qu n lý. .............................................................................................. 75
3.3. Các gi i pháp v c ch , chính sách. ............................................................................ 76
K T LU N ............................................................................................................................. 82
1. K t lu n chung : ............................................................................................................... 82
2. Nh ng đóng góp m i c a lu n v n .................................................................................. 84
3. Ki n ngh : ........................................................................................................................ 84
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .............................................................................. 86
PH L C ................................................................................................................................ 87


B NG THU T NG

FAO

VÀ CÁC DANH T

Food and Agriculture
Organization of the United
Nations

VI T T T

T ch c nông nghi p và l
th c th gi i

ng

HTX

H p tác xã

ICORLD International Commission
on Large Dams

H i đ p l n th gi i

IPTRID

International Program for
Technology and Research
in Irrigation and Drainage

Ch ng trình qu c t v công ngh
và nghiên c u h th ng t i và tiêu

IWMI

International Water
Management Institute

H i qu n lý n

IRTC

Irrigation Training and
Research Center

Trung tâm ào t o và nghiên c u
(Tr ng i h c Bách khoa
California)

IWA

International Water
Associations

Hi p h i n

PI

Performance Indicators

Các ch tiêu đánh giá

RAP

Rapid Appraisal Process

Quy trình đánh giá nhanh

WB

World Bank

Ngân hàng th gi i

ADB

Asian Development Bank

Ngân hàng phát tri n Châu Á

IWA

International Water
Association

Hi p h i dùng n

JBIC

Japan Bank for
International Cooperation

Ngân hàng h p tác qu c t Nh t
B n

MCM

Million Cubic Meters

106m3

BWU

Benchmarking Water
Utillities

Chu n đánh giá ngành d ch v
n c

WUAs

Water User Associations

Hi p h i nh ng ng

CNTTNT

c th gi i

c qu c t

công trình c p n
thôn

c qu c t

i dùng n

c

c t p trung nông


1

M
I. TÍNH C P THI T C A
C pn

U

TÀI

c và v sinh môi tr

ng nông thôn là ch

ng trình m c tiêu qu c

gia và c ng là m c tiêu thiên niên k Chính ph Vi t Nam cam k t v i nhân dân
và c ng đ ng qu c t . Ch

ng trình đ

c th c hi n qua các giai đo n đã góp

ph n c i thi n cu c s ng v t ch t và tinh th n cho ng
c pn

c sinh ho t đã đ t đ

c pn

c nh l h gia đình, các công trình c p n

ng ng đ

i dân nông thôn, trong đó

c nh ng ti n b đáng k . Cùng v i các công trình
c t p trung nông thôn không

c quan tâm phát tri n.

Công trình c p n

c t p trung nông thôn ngày càng đ

soát t t h n c v s l

ng và ch t l

c m r ng nh ki m

ng, đ ng th i thu n l i cho ng

is

d ng. Tuy nhiên, công tác qu n lý v n hành khai thác đang g p nhi u thách th c
d n đ n các công trình c p n
t nh ch a phát huy h t đ

c t p trung nông thôn

nhi u đ a ph

ng trong

c nh ng u đi m mà đang b c l nh ng h n ch c v

hi u qu và tính b n v ng, th m chí đã có nhi u công trình h h ng, hu li t
không th s d ng đ

c.

Vi c nghiên c u tìm ra các gi i pháp đ nâng cao h n n a hi u qu các công
trình c p n

c sinh ho t t p trung trong nông thôn, góp ph n thúc đ y s nghi p

xây d ng và phát tri n kinh t t nh S n La đang là m t yêu c u th c s c p thi t.
ó c ng chính là lý do h c viên đã l a ch n đ tài lu n v n “ ánh giá ch t
l

ng c p n

c và đ xu t gi i pháp nâng cao hi u qu các công trình c p n

c

t p trung nông thôn t nh S n La”.
II. M C ÍCH C A

TÀI

Nghiên c u nh m các m c tiêu ch y u sau:
- Mô t hi n tr ng qu n lý khai thác, v n hành và b o d
c pn

-

ng các công trình

c t p trung nông thôn.
xu t các gi i pháp nh m c i thi n c ch qu n lý khai thác, v n hành và


2

b od

ng đ công trình CNTTNT ho t đ ng hi u qu và b n v ng.

III.

IT
it

NG NGHIÊN C U
ng nghiên c u c a lu n v n là công trình c p n

c sinh ho t t p

trung nông thôn trên đ a bàn t nh S n La hi n có d a trên các tiêu chí sau:
- Hi u qu .
- Hi u su t.
- Tác đ ng.
- Tính b n v ng.
IV. N I DUNG NGHIÊN C U

tài c a lu n v n s th c hi n các n i dung sau:
- Nghiên c u v n d ng, k th a m t s ph
qu c a h th ng công trình c p n

ng pháp và công c đánh giá hi u

c sinh ho t t p trung nông thôn, đ a ra các

ch s đánh giá v ph n ánh ho t đ ng th c t i c a h th ng nghiên c u.
- Mô t hi n tr ng h th ng công trình c p n
ánh giá ch t l
-

ng c p n

c sinh ho t t p trung nông thôn.

c.

xu t m t s gi i pháp nâng cao hi u qu công trình c p n

c sinh ho t t p

trung nông thôn t nh S n La.
V. PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

th c hi n đ

c các n i dung đ ra c a đ tài, d đ nh s d ng các ph

pháp nghiên c u sau:
- Ph

ng pháp đi u tra đ thu th p thông tin và d li u.

- Ph

ng pháp phân tích và t ng h p lý thuy t.

- Ph

ng pháp k th a.

ng


3

CH

NG 1

T NG QUAN V V N
1.1.Tình hình nghiên c u các ph
c pn

NGHIÊN C U

ng pháp và công c đánh giá ch t l

ng

c.

1.1.1.Tình hình nghiên c u qu c t .
Trong nh ng đ u n m th p k 1990, Hi p h i c p n

c qu c t (IWSA) đã l a

ch n ch đ v ch s th c hi n đánh giá công trình c p n
h i ngh . Ch đ này d

ng nh không đ

c trong m t ch

ng

c quan tâm nhi u. Tuy nhiên, ba, b n

n m sau, m t cu c trao đ i ch đ này đã đ

c t ch c trong khuôn kh IWSA

v i kho ng 150 thành viên đ n t nhi u qu c gia trên th gi i, và ch rõ r ng ch
s th c hi n đánh giá công trình c p n

c và th t thoát n

tâm l n nh t trong ph m vi h th ng phân ph i và d n n

c là hai ch đ quan
c. S phát tri n nhanh

chóng đó đáng ph i suy ngh . Không l thu c vào b n ch t (t nhân hay nhà
n

c) và ph m vi đ a lý, t t c các ngành n

c tuân theo m t lô gics qu n lý, mà

tri t lý c a chúng có th b t đ u nh sau: Th a mãn nhi u h ncho s khách
hàng và s đ i t

ng nhi u h n, v i vi c s d ng t t nh t các tài nguyên s n có

(Faria và Alegre, 1996). Trong ph m vi ngành n

c, đi u này t

ng đ

ng v i

hi u qu l n h n và hi u su t l n h n c a qu n lý.
K thu t qu n lý đã thay đ i trên kh p th gi i và ngày nay d
m t đi u công nh n chung là s th c hi n quy trình qu n lý h
m tb

ng nh tr thành
ng m c tiêu là

c đi c n thi t cho s thành công c a h u h t các công ty. Cách ti p c n

này đòi h i s thi t l p m c tiêu rõ ràng đ đ t đ

c trong ph m vi th i h n đ a

ra, so sánh gi a m c tiêu và k t qu , s a ch a nguyên nhân gây ch ch h

ng đ

hi u qu có th t t h n. Ch s th c hi n là m t công c khá m nh trong b i
c nh này, vì chúng đ c p đ n các ph
l

ng tiên đánh giá rõ ràng và có ch t

ng. M t s công ty đã nh n ra r ng n u so sánh h v i nh ng công ty t t nh t

và xác đ nh đúng các nguyên nhân c a nh ng s khác nhau thì h có th c i
thi n cách th c hi n c a h m t cách đáng k .

i u này cho th y Chu n đánh


4

giá xu t hi n nh th nào và đã đ

c s d ng thành công trong nhi u ngành

công nghi p. Chu n đánh giá c ng đang tr thành ph bi n trong ngành c p
n

c và rõ ràng là s so sánh gi a các công ty khác nhau đòi h i ph i s d ng

các ch s th c hi n đ

c tiêu chu n hóa.

ánh giá h th ng c p n

c theo "Chu n đánh giá". S tri n khai và ng d ng

trong Ch s th c hi n ngày nay là ch đ nóng b ng trong các cu c h p c a
ngành n

c th gi i. Trong th c t , vi c dùng các quy trình đánh giá th c hi n

tiêu chu n tr thành m t y u t then ch t thúc đ y nâng cao vi c th c hi n, nh n
ra đ

c nh ng ho t đ ng gì có th s đ

c c i thi n, t o ra m t s c nh tranh và

đ tr giúp trong vi c thi t l p nh ng h p đ ng đ b o v quy n l i c a các đ i

t

ng dùng n

c.

* H th ng các ch tiêu đánh giá PI (Performance Indicators) c a Hi p h i
n

c qu c t (IWA). Hi p h i n

ngành n

c qu c t là hi p h i qu c t l n nh t trong

c v i s tham gia c a kho ng 130 qu c gia. G n đây đã phát tri n h

th ng PI cho d ch v n
ngành công nghi p n

c mà hi n nay đang tr thành nh ng tham chi u trong
c. H th ng này là m t công c qu n lý k p th i và có

s c m nh cho ngành d ch v n

c, đ c l p v i s phát tri n, khí h u, đ a lý và

đ c tr ng v n hoá c a vùng. Nó nh m bao quát đ y đ hàng lo t các ch s th c
hi n PI v : qu n lý, tài nguyên n
ch t l

c, nhân l c, đi u ki n t nhiên, ho t đ ng,

ng d ch v và tài chính. Nó h

ng đ n tr thành m t ngôn ng PI bao

trùm đ y đ hàng lo t các v n đ trong qu n lý. H th ng PI c a IWA g m có tài
nguyên n

c, t ch c nhân s , đi u ki n t nhiên, hành đ ng, ch t l

ng d ch

v và ch s tài chính. Nó c ng bao g m s xác đ nh thông tin v hi n tr ng d ch
v c pn

c, hi n tr ng h th ng và hi n tr ng vùng. D án c a IWA v PI đã

b t đ u khá lâu t tr

c n m 1997. Công vi c này đã đ

h i ngh khoa h c và k thu t

c ti n hành qua h n 20

Châu Âu, B c M , và Châu Phi và v i s b o

tr c a h n 100 nhà qu n lý, ho t đ ng và nghiên c u có kinh nghi m trong h n

50 qu c gia t n m châu l c. Trong tháng 7 n m 2000 t ch c này đã đ a ra Các
ch s th c hi n cho nh ng d ch v c p n

c trong tài li u c a IWA. Tài li u này


5

nh m t công c qu n lý h u ích trong ngành kinh doanh n

c t i b t c giai

đo n phát tri n nào và không ph thu c vào đi u ki n đ a lý, khí h u và v n hoá.
Tài li u này g m m t quy n sách 160 trang và m t đ a CD-ROM ch a đ ng
ph n m m SIGMA Lite (có t i t đ a ch />H th ng PI c a IWA đang tr thành m t tài li u tham chi u trong ngành
công nghi p n

c. Nhi u công ty đang dùng nó tr c ti p nh m t công c qu n

lý bên trong. Trong nh ng tr
c n đánh giá th c hi n đ
Th y i n và B

ng h p khác, nó là đi m b t đ u cho cách ti p

c đ a ra b i

ào Nha, th

ng d

an M ch, Séc, Úc,

i d ng đã đ

c, Nam Phi,

c s a ch a và thay đ i.

* B công c Chu n đánh giá c a Ngân hàng th gi i. Tr

c đây PI đ

coi là công c m nh cho nh ng các c quan tài chính, nh là m t ph

c

ng ti n

cho vi c đánh giá nh ng u tiên đ u t , l a ch n d án và đ u t ti p theo. Trên
th c t , nh ng c quan nh Ngân hàng th gi i và Ngân hàng Châu Á d

ng

nh nh n th c đ y đ v th c t này và đã b t đ u tri n khai và s d ng PI t
lâu. Các ch s d ch v n

c và n

nh m vào các ch s d ch v n

c th i là m t công b c a ngân hàng th gi i
c và n

c th i và là m t trong các công b có

liên quan đ n ch đ này. G n đây Ngân hàng th gi i đã xu t b n m t h th ng
nh ng ch s m i nh m h tr cho các chu n đánh giá. Chu n đánh giá ngành
d ch v

n

Utilities), đ

c và v sinh BWSU (The Benchmaking Water and Sanitation
c thi t k ch y u cho phát tri n vùng, nh m trang b và chia s

nh ng thông tin th c hi n gi a các ngành d ch v và gi a các qu c gia b ng
vi c t o ra m t h th ng liên k t trên trang Web thông qua s n liên k t toàn
c u. BWSU bao g m 27 ch s v vi c tiêu th n

c, giá và nhân l c, ch t l

ng

d ch v , thanh toán và thu th p, th c hi n tài chính và đ u t v n. V i m c đích
tr giúp ng

i s d ng trong vi c so sánh giá tr PI, ba y u t gi i thích (quy mô

ngành d ch v , ph m vi ph c v và quy mô c a khu v c t nhân liên quan) c ng
đ

c cung c p trên trang web:
www.worldbank.org/html/fpd/water /topic/uom_bench.html.


6

N m 1997 Ngân hàng phát tri n châu Á (ADB) đã so sánh m t cách ch t
ch v vi c th c hi n c a 50 d ch v n
Báo cáo đ

ng.

c chia làm ba ph n: ph n I: mô t v ngành; ph n II: mô t vùng;

ph n III: mô t d ch v c a n
đ

c c a vùng châu Á Thái Bình D

c tri n khai: m i ch s đ

c và đô th . M t th t c phân tích đa chi u đã
c phân tích riêng l cho t p h p nhi u ngành, v

m t phân tích xu th và m i công ty, thành ph đ

c đ a ra và phân tích qua

hàng lo t ch s . Thông tin g m có c thông tin gi i thích và nh ng ch s .
* Tháng 9 n m 2001 FAO và trung tâm đào t o nghiên c u t
Tr

ng

i (IRTC)

i h c t ng h p k thu t California (Cal Poly) đã thi t k và gi i thi u

ph n m m đánh giá công trình c p n

c sinh ho t t p trung nông thôn theo các

tiêu chí công trình hi n đ i (RAP). Ph n m m này đã đ

c t ch c FAO và ngân

hàng th gi i (WB) gi i thi u và ng d ng đ đánh giá công trình c p n
ho t t p trung nông thôn c a nhi u n

c trên th gi i và khu v c nh Australia,

Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Trung Qu c, n
gi i thi u

c sinh

, Srilanca… và c ng đã đ

c

Vi t Nam n m 2002.

1.1.2.Tình hình nghiên c u trong n
1.1.2.1.B ch s đánh giá n

c

c s ch và v sinh môi tr

ng nông thôn c a B

Nông nghi p và PTNT
Ngày 14 tháng 4 n m 2008 B Nông nghi p và PTNT ra Quy t đ nh s
51/2008/Q -BNN ban hành B ch s theo dõi - đánh giá n
môi tr

ng nông thôn, v i 14 ch s

c s ch và v sinh

2 c p đ - Ngành và Ch

ng trình đ áp

d ng trên toàn qu c.
Ngày 22 tháng 10 n m 2012, B Nông nghi p và PTNT ra Quy t đ nh s
2507/2012/Q -BNN đi u ch nh B ch s đánh giá n

tr

c s ch và v sinh môi

ng nông thôn, v i 8 ch s đ áp d ng trên toàn qu c.

Công c đánh giá: Ph n m m Wesmapper.
UNICEF và CERWASS cùng v i các t ch c có liên quan, bao g m: Ch

ng

trình m c tiêu qu c gia, T ng C c Th ng kê, B Y T , Ngân hàng Th gi i,


7

DANIDA, AusAid, chính ph Luxembourg và công ty ph n m m VIDAGIS,
cùng h p tác phát tri n m t h th ng toàn di n v giám sát c p n
môi tr

c và v sinh

ng nông thôn. H th ng này nh m gi i quy t t t c nh ng v n đ đang

t n t i ch ng chéo và cho phép các nhà qu n lý chính quy n
l p nh ng k ho ch trên c s nh ng d li u chu n và đ

m i c p có th

c so sánh chính xác.

Ph n m m có tên là WESMAPPER đ

c công ty VIDAGIS phát tri n d a trên

môi tr

s

ng ArcGIS Engine 9.1, c

d

li u s

d ng format personal

geodatabase c a ESRI.
CSDL GIS c a h th ng bao g m:
•

CSDL hành chính toàn qu c chi ti t đ n c p xã c a Vi t nam

•

Thông tin c p n

c, v sinh tr

•

Thông tin c p n

c t p trung, c p n

•

Các thông tin v nhân s

•

CSDL ch s qu n lý

ng h c, tr m y t
c nh l

C p nh t d li u, báo cáo:
Nh có công ngh GIS, WESMapper cung c p cho ng
nh p d li u ti n l i và d dùng. Các đ i t
các đ nh d ng riêng bi t. Các thông tin c n đ
•

Thông tin c p n

c, v sinh tr

•

Công trình c p n

c t p trung

•

Công trình c p n

c nh l

•

Thông tin v Ch t l

ng n

i s d ng giao di n

ng trên b n đ đ

c hi n th theo

c c p nh t:

ng h c, tr m Y t

c theo tiêu chu n đã ban hành c a B Y t ,

v n hành h th ng, b o hành b o trì.
•

chính.

Các báo cáo đ

c t o ra, và có th qu n lý theo t ng c p đ n v hành


8

Màn hình DataEntry-Nh p d li u

C p nh t ch s
WesMapper đ nh ngh a đ

c ch s m i, bao g m tên ch s , các đ nh ngh a,

khái ni m liên quan đ n ch s ,

n v toán và cách tính giá tr cho ch s . i u

này đ c bi t có ích cho vi c thi t l p m t ch s m i d a trên các thông tin đ u
vào, và có l i cho vi c t o các báo cáo thông kê đ u ra m t cách tùy bi n.
Các ch s đ

c phân thành các nhóm ch s và vi c c p nh t ch s là h t s c

đ n gi n.
H th ng cho phép in các báo cáo th ng kê đ u ra theo chi u th ng đ ng và
chi u n m ngang, v i n i dung là các ch s đã đ

c ch n, có th k t xu t ra các

m u Excel đ ti n l i cho vi c ch nh s a sau này.
Khai báo các b m u thông tin nh p d li u:
i v i t p thông tin đ u vào c a WESMapper là r t l n và

nhi u l nh v c

khác nhau nh v y, thì vi c t o ra các m u thông tin đ c p nh t và hi n th là
r t quan tr ng đ i v i ng
c p cho ng

i s d ng và cho t ng đ a ph

ng. WESMapper cung

i dùng kh n ng t t o ra các m u đó và l u l i thành các t p khác

nhau đ dùng l i nhi u l n.
Các B n đ , bi u đ :
WESMapper có kh n ng đ a ra các lo i b n đ khác nhau, d a trên thông tin
mà c s d li u nó đang có. Các thông tin hi n th trên b n đ có th thay đ i
tùy bi n v m t s l

ng và cách hi n th


9

Bi u đ ch t l

ng n

c b ng đánh giá n ng đ các ch t hóa h c theo đ sâu

C ch b o m t, an toàn:
M i ng

i s d ng có m t tên truy c p và m t kh u khác nhau, đ

c c p các

quy n s d ng khác nhau, vì v y ch có ai có quy n thì m i s d ng đ

ch

th ng này, đi u này là c n thi t đ tránh các s truy c p trái phép. Ngoài ra,
WESMapper còn cung c p kh n ng sao l u và ph c h i d li u, đ tránh s y ra
m t mát hay h ng hóc d li u.
Giao di n đa ng
WESMapper có giao di n hi n th đ
theo yêu c u c a ng
nhi u n

c trên r t nhi u ngôn ng khác nhau, tùy

i s d ng. Vì v y nó có th đ

c áp d ng

nhi u n i, và

c trên th gi i.

1.1.2.2. H c s d li u đánh giá ngành c p n
gia c a C c qu n lý môi tr ng y t - B Y t .

c và v sinh môi tr

ng qu c

M c tiêu
M c tiêu chính c a quá trình đánh giá ngành N c s ch và VSMT Vi t Nam
là đ thu th p, phân tích thông tin và l p ra các báo cáo d a vào b ng ch ng
th ng xuyên v vi c th c hi n các ho t đ ng c a toàn th ngành n c s ch và
VSMT nh m h tr vi c ra quy t đ nh, l p các quy ho ch, k ho ch và ch ng
trình thích h p.
Các m c tiêu c th bao g m:
•

T o ra công c d a vào b ng ch ng đ h tr các quy t đ nh h ng t i
vi c t ng c ng đ u t , nh m đ t đ c các m c tiêu n c s ch và VSMT
trên toàn qu c, m c tiêu thiên niên k MDG, c ng nh là các m c tiêu
c a Th p k hành đ ng, và tính đ n N m Qu c t v V sinh;


10

•

Ch ng minh n c s ch, VSMT, s c kh e và phát tri n kinh t có m i

quan h v i nhau nh th nào;

•

H tr các sáng ki n quy ho ch qu c gia và sáng ki n đ i m i chính
sách;

•
•

H

ng d n các ch

ng trình h tr k thu t;

S d ng làm n n t ng nh m h tr quá trình trao đ i thông tin thông
qua m t CSDL d a trên trang Web qu n lý thông tin thu đ c đ phân
tích ngành.

Ph m vi đánh giá
Ph m vi c a quá trình đánh giá là ho t đ ng c a toàn th ngành n

c s chvà

VSMT trên ph m vi toàn qu c và chi ti t đ n c p vùng và c p t nh thành khi có
d li u. Quá trình đánh giá bao g m các v n đ n
s c kh e, môi tr

c s ch, VSMTvà các v n đ

ng, kinh t -xã h i liên quan t i đ

ng n

c

các khu v c đô

th và nông thôn c ng nh các v n đ t ng th nh s t ch c c a ngành, nh ng
h n ch đ i v i phát tri n ngành,các v n đ qu n lý và th ch , v n hành và b o
d

ng v.v…
Ngoài ra, theo hi u bi t c a tác gi lu n v n, còn có ánh giá l nh v c c p

n

c và VSMT c a C c qu n lý môi tr

trình c p n

ng Y t - B Y t ; Ki m kê các công

c s ch t p trung c a B Tài chính theo Thông t 54/2013/TT-BTC

ngày 04/5/2013 c a B Tài chính.
1.2. Yêu c u c p thi t v đánh giá ch t l
Chi n l

c qu c gia C p n

ng c p n

c.

c s ch và v sinh nông thôn đ n n m 2020

đ

c phê duy t t i quy t đ nh s :104/2000/Q -TTg ngày 25/8/2000 c a Th

t

ng chính ph đã xác đ nh rõ m c tiêu:
- M c tiêu đ n n m 2020 : t t c dân c nông thôn s d ng n

tiêu chu n qu c gia v i s l

ng ít nh t 60 lít/ng

c s ch đ t

i/ngày, s d ng h xí h p v

sinh và th c hi n t t v sinh cá nhân, gi s ch v sinh môi tr

ng làng, xã.

11

- M c tiêu đ n n m 2010 : 85% dân c nông thôn s d ng n
sinh s l

ng 60 lít/ng

ch pv

i/ngày, 70% gia đình và dân c nông thôn s d ng h

xí h p v sinh và th c hi n t t v sinh cá nhân.
N

c s ch và v sinh môi tr

chí xây d ng nông thôn m i đ
qua các ch

c các c p các ngành quan tâm đ c bi t. Thông

ng trình, d án đã và đang đ

Ch

ng trình m c tiêu qu c gia n

ch

ng trình n

cao ch t l
tr
Ch
n

ng nông thôn c ng là m t trong nh ng tiêu
c tri n khai th c hi n

c s ch và v sinh môi tr

t nh nh :

ng nông thôn,

c s ch Xây d ng nông thôn m i... đã góp ph n c i thi n, nâng

ng cu c s ng c ng đ ng, phát tri n kinh t g n li n b o v môi

ng, tài nguyên thiên nhiên, h

ng t i m t xã h i phát tri n b n v ng.

ng trình Xây d ng nông thôn m i đ ra m c tiêu chính là: cung c p đ
c sinh ho t s ch và h p v sinh cho dân c , tr

ng h c, tr m y t , công s và

các khu d ch v công c ng.
c bi t, nh

t nh S n La hi n nay, do m r ng di n tích canh tác nông

nghi p, thói quen s d ng không đúng cách v thu c tr sâu, thu c b o v th c
v t, phân bón c a ng
toàn cho ngu n n

i nông dân đang là “hi m h a khôn l

ng” đ i v i s an

c ng m. S n La hi n có t ng di n tích h n 1 tri u 417 nghìn

ha, trong đó, đ t s n xu t nông nghi p 261,4 nghìn ha (chi m kho ng 18%).
Thu c di t c do ng

i s n xu t s d ng v i t c đ gia t ng nhanh, kh i l

ng

thu c di t c đ

c s d ng n m 2012 g p 36,3 l n n m 2006. T c đ gia t ng

h ng n m đ u

m c ba con s . Theo “Báo cáo d án đi u tra, đánh giá tình

hình qu n lý s d ng, tác đ ng và bi n pháp gi m thi u ô nhi m hóa ch t di t c
trên đ a bàn t nh n m 2012” c a S Tài nguyên và Môi tr

di t c đã s d ng trong n m 2012 đ

ng, t ng l

ng ch t

c th ng kê c th nh sau: T ng l

ng

thu c di t c s d ng trên 127.000 ha ngô vào kho ng 255,2-765,6 t n; 44.000
ha lúa dùng 26,49 - 59,61t n; 13.000 ha đ t tr ng cây công nghi p h ng n m
(mía, l c, đ u t

ng…) s d ng kho ng 66,52-139,71 t n; 15.000 ha đ t tr ng

cây lâu n m (chè, cà phê, cao su…) dùng kho ng 105,28 - 203,04 (t n); 17.000
ha đ t tr ng cây n qu (cam, xoài, nhãn,…) dùng t 119,66-256,41 t n. C ng


12

theo báo cáo này, k t qu l y m u, phân tích ch t l

ng đ t cho th y: d l

ng

thu c di t c trong đ t t i S n La v i m u đ t sau khi phun 10 phút có n ng đ
v

t gi i h n cho phép 4,3 l n. Nh v y, v i t p quán canh tác c a ng

i dân,

vi c s d ng và l m d ng thu c tr c hi n nay đã và đang phát sinh các tác
đ ng tiêu c c đ n môi tr
không đ

ng c ng nh s c kh e c ng đ ng. M t l

c cây tr ng ti p nh n, s lan truy n và tích l y ng m trong đ t hòa

tr n v i m ch n

c ng m, làm suy thoái ch t l

khí

cd

các l p n

c và gây nh h

là do có s bi n đ ng ho c thay đ i c a ch t l
vi sinh, phóng x ) mà h th ng x lý n
do l i trong khâu v n hành b o d
ng n

ng môi tr

c, gây y m

ng x u đ n s c kh e c ng đ ng
ng ngu n n

c (v t lý, hóa h c,

c sinh ho t ch a đáp ng k p th i ho c

ng h th ng c p n

c làm nh h

ng đ n

c sau x lý hay nh ng nguyên nhân khách quan khác.

Trong nh ng n m qua th c hi n m c tiêu Ch
VSMTNT, t nh S n La đã đ t đ
dân nông thôn đ
n

ng n

i đ t. Nh v y, có th nh n th y m i nguy h i l n nh t

xâm nh p vào h th ng c p n

ch t l

ng đáng k

cc pn

ng trình MTQG N

c s ch &

c nh ng k t qu nh t đ nh. Theo báo cáo t l s

c h p v sinh là 80%. S dân nông thôn đ

c đ t QC 02 cu i n m 2013 là 27,5 %, S tr

ng h c có nhà tiêu và n

cc p
ch p

v sinh là 90%. (Báo cáo s :1377/BC-BNN-TCTL ngày 28 tháng 4 n m 2014 v
k t qu th c hi n Ch

ng trình n

c s ch và v sinh môi tr

ng n m 2013).

Theo báo cáo Chi C c Th y l i, tính đ n cu i n m 2012 toàn t nh có 1516
công trình (báo cáo Trung tâm NSVSMT là 615, t ng h p c a đoàn t các
huy n là 1461). Trong 1461 công trình có 97% khai thác n
n

c, khe su i (B ng 1.1)

c m t t các mó


13

B ng 1.1 K t qu kh o sát th ng kê hi n tr ng công trình chung toàn t nh S n La
TT

Huy n

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

Qu nh Nhai

Phù Yên
M c Châu
Yên Châu
Mai S n
S pC p
Thu n Châu
Sông Mã
M ng La
B c Yên
TP. S n La
T ng

S l
Huy n
146
183
80
87
160
74
257
172
133
138
31
1461

ng công trình theo ngu n
Trung tâm
Chi C c

NSVSMTNT
116
86
183
158
196
70
86
50
110
28
80
73
238
39
170
52
171
21
136
20
30
18
1516
615

Ngu n: Các huy n,Chi c c th y l i, Trung tâm NSVSMTNT S n La, n m 2013

Hi n tr ng ho t đ ng c a các CTCNNT
Theo Báo cáo c a Trung tâm N

c s ch - VSMTNT, hi n có kho ng 6 %

công trình không ho t đ ng; 16 % s công trình đ t hi u su t < 40% và 65 %
công trình đ t hi u su t trên 75 %, còn l i 13% s công trình đ t hi u su t 100%
và trên 100%. Theo Báo cáo c a Chi C c th y l i s công trình ho t đ ng t t
chi m 74, 3 %; xu ng c p 16 % và h h ng 9,7 %. T ng h p các ngu n s li u
c a các huy n (v i s li u c a 786 công trình) có đ n 90,6 % s công trình ho t
đ ng t t (hi u su t đ t trên 70 %) Xem B ng 1.2.


14

B ng 1.2. Hi u su t ho t đ ng c a các CTCNNT t nh S n La
TT

Huy n

S công
trình

1

2

3

S ng

iđ

cc pn

c

Thi t k

Th c t

Hi u su t
s d ng
(6=5/4; %)

4

5

6

B c Yên
138
56715
50130
Mai S n
63
23696
23918
M c Châu
79
6616

6616
M ng La
43
12197
12028
Phù Yên
183
15476
13255
Qu nh Nhai
101
30261
29420
Sông Mã
133
47478
42310
S pC p
73
63981
26554
Thu n Châu
112
40376
33080
TP.S n La
30
9984
7846
Yên Châu

44
11286
9616
T ng
786
292606
233672
Ngu n: Chi c c th y l i S n La và các huy n báo cáo, n m 2013
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

88.39
100.94
100.00
98.61
85
97.22
89.11
41.50
81.93
78.59

85.20
79.86

Trong đó hi u su t khai thác th p nh t là huy n S p C p (41,5%) và cao
nh t là huy n Mai S n và Yên Châu (h n 100%).
T các báo cáo trên cho th y s li u có s khác bi t r t l n, thi u đ tin
c y, hi u qu ho t đ ng c a các CTCNNT r t đáng lo ng i. T l các công trình
không ho t đ ng là khá l n .
Tìm gi i pháp đ nâng cao hi u qu ho t đ ng c a các CTCNNT hi n có là
nhi m v h t s c quan tr ng hi n nay. Nên vi c đánh giá ch t l ng c p n c
c a các CTCNNT hi n có là h t s c c n thi t. Nh v y m i có c s xây d ng
k ho ch ho t đ ng t t đ hoàn thành m c tiêu Chi n l c qu c gia C p n c
s ch và v sinh nông thôn đ n n m 2020 c a Th t ng Chính ph đã nêu.


15

CH
NG 2
MÔ T HI N TR NG CÁC CÔNG TRÌNH CNTTNT. ÁNH GIÁ
CH T L
NG C P N
C
2.1. T ng quan v đi u ki n t nhiên, kinh t xã h i t nh S n La
S n La là m t t nh mi n núi, di n tích t nhiên 14.174 km2. Dân s trung
bình là 1.150 nghìn ng i. Dân s khu v c nông thôn chi m trên 89%, g m
nhi u dân t c
khác nhau. Thu
nh p ch y u
t

s n xu t
nông nghi p,
bình quân đ t
kho ng 2,5 –
2,8 tri u đ ng
/ng i/n m. T
l h nghèo khá
cao (trên 34%),
có b n 100%
h nghèo. Hi n
có
kho ng
1.105 b n là
b n đ c bi t
khó
kh n
(26,6% dân s
toàn t nh) và s
h
nghèo
chi m 60%.
a hình S n La ch y u là vùng núi và b chia c t, đan xen là các thung
l ng nh h p ch y d c theo các h th ng sông, có đ d c l n, hi m tr và có
nhi u vùng tách bi t.
Ngu n n c m t ch y u t 2 h th ng sông chính là sông à (l u l ng
52,7 lít/s.km) và sông Mã (15 lít/s.km) và kh ang 49 ph l u. Tuy v y m t đ
sông su i phân b không đ u nên v n có m t s vùng khó kh n v n c vào
mùa khô. Do có nhi u công trình th y đi n nên dòng ch y thay đ i khá l n theo
mùa, vào mùa m a l u l ng l n nh ng mùa khô khô h n. Ngoài ra toàn t nh có
kho ng 1562 m ch n c ng m xu t l , l u l ng kho ng 1-15 l/s, có n i 20-30

l/s có đ n 30% s m ch có l u l ng n đ nh quanh n m và còn l i là thay đ i
theo mùa. Tr l ng t nh n c d i đ t vào kho ng 16.356 x106 m3, tr l ng
khai thác t ng t ng là 1.811.992 m3ngày đêm. Ch t l ng n c ng m đ t ch
tiêu khoáng hóa và đ c ng cho phép. Ngu n n c m t S n La t ng đ i t t có
th s d ng cho sinh ho t hàng ngày nh ng ph i qua h th ng x lý. .


16

2.1.1. Các y u t và đi u ki n phát tri n
a).

c đi m đ a hình, phân vùng KT - XH

a.1). c đi m đ a hình: S n La mang đ c đi m đi n hình c a vùng Tây B c
v i đ cao trung bình 600-700m so v i m t n c bi n, đ a hình b chia c t m nh
b i sông à, sông Mã và các dãy núi cao, t o ti m n ng, l i th v th y đi n v i
97% di n tích t nhiên thu c l u v c Sông à, Sông Mã, nh ng ng c l i môi
tr ng sinh thái d b nh h ng.
Hai cao nguyên M c Châu (đ cao trung bình 1.050m) và S n La - Nà S n (đ
cao trung bình 800m), đ a hình t ng đ i b ng ph ng, có ti m n ng, l i th c nh
tranh phát tri n hàng hóa ch l c nông s n cao c p và du l ch cao c p.
a.2). Phân vùng kinh t - xã h i: D a trên đ c đi m đ a hình, đ a lý t nhiên,
t nh S n La phân ra ba vùng v i đ c đi m nh sau:
* Vùng d c qu c l s 6: Vùng này có v trí, vai trò quan tr ng nh t trong
phát tri n KT - XH, đ c chia ra hai ti u vùng (vùng cao nguyên M c Châu,
vùng cao nguyên Nà S n) v i đ c đi m, ti m n ng phát tri n khác nhau.
- Vùng cao nguyên M c Châu: phân b trên không gian khá r ng, kéo dài 80 km
t Yên Châu đ n Su i Rút, b ngang n i r ng nh t đ t t i 25 km, đ a hình t ng
đ i b ng ph ng, mang đ c tr ng khí h u ôn đ i có l i th cho ho t đ ng du l ch;

đ t đai phì nhiêu, có ti m n ng phát tri n hàng hóa nông s n. K t c u h t ng đô
th , giao thông, đi n n c… phát tri n h n nhi u vùng khác trong t nh, là n i
c ng đ ng dân t c Thái, Kinh, Mông, M ng sinh s ng. N m v trí không xa
Hà N i (180 km), trên hành lang kinh t Tây B c nên M c Châu có đ y đ đi u
ki n, t o ra đ t phá phát tri n trong th i k quy ho ch.
- Vùng cao nguyên S n La - Nà S n: R ng kho ng h n 20km2 thu c các xã
Chi ng Mung, Hát Lót, Chi ng Mai, M ng Bon. a hình t ng đ i b ng
ph ng, đ i núi th p đ t đai t ng đ i phì nhiêu, có v trí chi n l c cho vi c
phát tri n kinh t và qu c phòng. Vùng này đã đ c đ ng bào các dân t c, đ c
bi t là ng i Thái, ng i Kinh phát tri n t lâu. V trí li n k là Thành ph S n
La, trung tâm chính tr , kinh t và v n hóa c a t nh S n La. Vùng này có ti m
n ng, l i th phát tri n đô th , d ch v và nông nghi p. Vùng này có k t c u h
t ng đô th , giao thông, đi n n c ti n b nh t, h i đ đi u ki n đ tr thành
Trung tâm chính tr , kinh t và v n hóa vùng Tây B c.
* Vùng d c sông à: Vùng này có di n tích đ ng th hai, phân b t p trung
d c theo hai b sông à. a hình b chia c t m nh, t o thành các lát c t, gãy và
đ d c l n, cùng v i m ng l i sông su i có tr c di n lòng sông h p, đ chênh
cao l n, ngu n n c d i dào, t o ra ti m n ng, l i th phát tri n th y đi n nh ng
đ t đai b xói mòn, r a trôi. Vùng này có 2 h ch a n c c a 2 nhà máy th y
đi n l n nh t Vi t Nam là th y đi n Hòa Bình và th y đi n S n La v i di n tích
m t h trên 17.000 ha.
Bên c nh đó, khí h u t

ng đ i thu n hòa, đ t đai r ng l n, tài nguyên


17

khoáng s n phong phú và đ c bi t là tài nguyên r ng - h th ng r ng phòng h
h u hi u cho vùng đ ng b ng B c B , t o đi u ki n phát tri n công nghi p khai

thác, ch bi n s t, niken - đ ng, phát tri n ch n nuôi đ i gia súc và phát tri n các
vùng nguyên li u cây công nghi p, nh : bông, tre…
H th ng canh tác vùng cao t ng đ i đi n hình g n li n v i t p quán sinh
ho t c a đ ng bào Thái, M ng, Dao. Tuy nhiên, m t đ dân s th a th t, đi u
ki n h t ng giao thông, đô th , cùng xã h i còn nhi u khó kh n và h sinh thái
r ng, đ t đai, ngu n n c b tác đ ng tiêu c c.
* Vùng cao, biên gi i: Vùng này có di n tích l n nh t, phân b trên m t
ph n l u v c Sông Mã, vùng biên gi i Vi t – Lào, h th ng núi thu c dãy
Hoàng Liên S n. a hình b chia c t ph c t p h n vùng d c Qu c l 6. Tài
nguyên đ t đai còn r ng, khá thu n l i đ phát tri n nông, lâm nghi p; các c a
kh u v i ti m n ng phát tri n kinh t , th ng m i.
ng bào Thái, Sinh Mun, M ng, Dao, Mông ch y u sinh s ng đây nh ng
c s h t ng giao thông, đô th còn y u kém. ây là vùng còn nhi u khó kh n
c v phát tri n kinh t l n gi v ng n đ nh chính tr , qu c phòng, an ninh và
bình n xã h i, đ c bi t là gi m nghèo và phòng ch ng buôn bán ma túy.
Trong tình hình m i, vi c b o đ m qu c phòng, an ninh và bình n xã h i c a
vùng này có vai trò quan tr ng đ c bi t không nh ng cho t nh S n La, vùng Tây
B c nói riêng mà còn đ i v i c n c, khu v c nói chung.
b). Tài nguyên thiên nhiên
Nhìn chung, tài nguyên thiên nhiên c a S n La khá đa d ng và phong phú, là
t nh còn nhi u ti m n ng, th m nh v n ch a đ c kh i d y, phát huy đ phát
tri n kinh t - xã h i nhanh, b n v ng.
b.1). Tài nguyên đ t đai
Nhìn t góc đ phát tri n kinh t - xã h i, phân tích, đánh giá s d ng đ t đai
c n đ c p t i hi u qu kinh t , xã h i, môi tr ng c a đ t và đ t đai là đ i
t ng, t li u s n xu t quan tr ng.
* Hi n tr ng s d ng đ t
Qu đ t c a t nh l n (1.417.444 ha), đ ng th 3 c n c v i m c bình quân
kho ng 1,27 ha/ng i. Trong đó, đ t nông nghi p, chi m 62,7%, đ t ch a s
d ng chi m 32,8% và phi nông nghi p chi m 4,5%.

- Phân tích đánh giá s d ng đ t đai theo các đ n v hành chính th y r ng, huy n
M c Châu có di n tích t nhiên l n nh t, huy n Sông Mã có di n tích t nhiên
l n th hai, và thành ph S n La có di n tích t nhiên nh nh t.
b.2). ánh giá hi u qu kinh t , xã h i, môi tr

ng

- V kinh t , b c đ u hình thành th tr ng đ t đai, đ c bi t là th tr ng b t
đ ng s n nên tài nguyên đ t đai đã có đóng góp đáng k vào thành qu phát tri n
KT - XH trong th i gian 5 n m v a qua.


18

Do qu đ t l n, l i có ti m n ng, đ c bi t đ t các khu đô th nh thành ph
S n La, đô th M c Châu, Mai S n, Phù Yên, các th tr n ... và đ t nông nghi p
màu m , c ng v i đi u ki n th i ti t thu n l i đ phát tri n hàng hóa nông s n
ch t l ng cao M c Châu, Hát Lót, B c Yên ... t o ra ngu n thu khá cho t nh.
C th ngu n thu t tài nguyên đ t trong 5 n m v a qua t ng t 29,2 t đ ng
n m 2006 lên t i 37,7 t đ ng n m 2010, nâng t ng ngu n thu đ c trong c
th i k trên lên 187,7 t đ ng, riêng n m 2011 đ t 128.496 t đ ng. ây là đi m
nh n tích c c trong khai thác, s d ng và qu n lý đ t giai đo n 2006 – 2010 và
n m 2011.
- V xã h i, qu đ t l n và nh ng khu đ t ti m n ng phát tri n nông, lâm, ng
nghi p là n n t ng và c h i đ gi i quy t nhu c u l n v lao đ ng nông nghi p
trình đ th p hi n nay. Bên c nh đó, nh ng khu đô th , khu công nghi p, c m
công nghi p các nhà máy th y đi n và khu d ch v có ti m n ng, l i th luôn thu
hút nhi u lao đ ng, đ c bi t là lao đ ng ch t l ng cao.
- V b o v môi tr ng, di n tích r ng S n La r t l n, chi m kho ng 44,6% di n
tích t nhiên, góp ph n gi m xói mòn, r a trôi đ t đai, đi u hòa khí h u, ngu n

n c, b o v s đa d ng sinh h c không nh ng cho vùng Tây B c, t nh S n La,
các công trình th y đi n tr ng đi m c th mà còn cho c vùng đ ng b ng B c
B .
c). Tài nguyên khí h u, thu v n
c.1). Tài nguyên khí h u
S n La có khí h u nhi t đ i, mang đ c đi m khí h u chung c a vùng Tây B c:
mùa đông l nh khô, mùa hè nóng m, m a nhi u. Tuy nhiên, ch đ nhi t, ch
đ m a, s gi n ng có khác so v i vùng đ ng b ng B c B và khí h u t i m t
s ti u vùng đây c ng khác nhau.
- Nhi t đ : nhi t đ trung bình n m 21,2 đ C, nhi t đ cao nh t n m là 41,8 đ
C (tháng 7), nhi t đ th p nh t -4,7 đ C và biên đ nhi t thay đ i gi a mùa
đông v i mùa hè, gi a ngày v i đêm l n. T ng s gi n ng trung bình n m là
1.895 gi . Tuy nhiên, nhi t đ có xu th t ng trong nh ng n m g n đây.
- L ng m a: l ng m a trung bình n m 1.429 mm, l ng m a mùa m a chi m
86% và mùa khô là 14% so v i t ng l ng m a c n m. L ng m a phân b
không đ u gi a các vùng, n i ít nh t là Sông Mã ch đ t 1.172mm, n i nhi u
nh t là Qu nh Nhai 1.725m, tuy nhiên đôi khi gây ra l quét.
m không khí, gió: đ m không khí trung bình n m 81%, có xu h ng
gi m. Gió Tây (gió Lào) khô nóng ph bi n x y ra t tháng 3 đ n tháng 5 hàng
n m, gió mùa Tây Nam t tháng 6 - 9, gió mùa ông B c t tháng 11 n m tr c
đ n tháng 02 n m sau.
Mùa đông nhi t đ không th p l m, mùa hè có n ng và m a nhi u c ng v i đ a
hình, đ cao lý t ng, t o đi u ki n thu n l i phát tri n công nghi p xanh (th y
đi n) và nông, lâm s n cao c p (s a, chè, cà phê, hoa, qu ).


19

Tuy nhiên, do mùa đông khô h n kéo dài, gió Lào khô nóng, mùa hè có bão và
m a l n, gây ra các hi n t ng th i ti t x u nh s ng mu i, rét đ m, rét h i,

m a đá, gió l c, l quét,… gây nh h ng nghiêm tr ng đ n phát tri n KT - XH
và s an toàn c a các công trình l n, đ c bi t là nhà máy th y đi n.
c.2). Tình hình th y v n
S n La có h th ng th y v n phong phú, khá dày v i 2 h th ng chính là sông
à và sông Mã. c đi m chung c a h th ng sông su i là l u l ng dòng ch y
l n (l n nh t n m trên sông à t i T Bú đ t 22.700 m3/s, trên Sông Mã t i Xã
Là là 6.930 m3/s), tr c di n h p, t o ra ti m n ng th y đi n r t l n, công su t
c kho ng 5.000 MW. Trong đó có 2 công trình l n là nhà máy th y đi n S n
La (công su t 2.400 MW), nhà máy th y đi n Hòa Bình (công su t 1.920 MW)
và g n 60 d án th y đi n v a và nh có t ng công su t trên 2.000 MW.
Bên c nh đó, ngu n n c m t phong phú và ngu n n c ng m t i khu v c phát
tri n đô th , d ch v khá thu n l i, có đ kh n ng đáp ng đ c nhu c u trong
phát tri n KT - XH t nh n m trên vùng núi cao nh S n La, c th t i các khu
v c thành ph S n La, đô th M c Châu và các khu v c thu c hai cao nguyên
Nà S n, M c Châu ...
Tuy nhiên do phân b không đ u, ph n l n m t n c th p h n m t đ t canh tác
cho nên vi c khai thác, s d ng cho phát tri n, đ c bi t là s n xu t nông nghi p
g p khó kh n, gây t n kém. M t khác, nh ng tr n l quét và l đ t ven sông
su i, ven đ ng giao thông, gây nh h ng t i phát tri n KT - XH.
Ngu n n c m t ch y u t 2 h th ng sông chính là sông à (l u l ng 52,7
lít/s.km) và sông Mã (15 lít/s.km) và kh ang 49 ph l u. Tuy v y m t đ sông
su i phân b không đ u nên v n có m t s vùng khó kh n v n c vào mùa khô.
Do có nhi u công trình th y đi n nên dòng ch y thay đ i khá l n theo mùa, vào
mùa m a l u l ng l n nh ng mùa khô khô h n. Ngoài ra toàn t nh có kho ng
1562 m ch n c ng m xu t l , l u l ng kho ng 1-15 l/s, có n i 20-30 l/s có
đ n 30% s m ch có l u l ng n đ nh quanh n m và còn l i là thay đ i theo
mùa. Tr l ng t nh n c d i đ t vào kho ng 16.356 x106 m3, tr l ng khai
thác t ng t ng là 1.811.992 m3ngày đêm. Ch t l ng n c ng m đ t ch tiêu
khoáng hóa và đ c ng cho phép. Ngu n n c m t S n La t ng đ i t t có th
s d ng cho sinh ho t hàng ngày nh ng ph i qua h th ng x lý. .

2.1.2. Tài nguyên r ng
Là m t trong nh ng t nh có di n tích đ t lâm nghi p l n, chi m t i trên 70%
di n tích đ t nông nghi p, đ che ph c a r ng đ t 50,0% (theo Quy đ nh m i
c a B NN&PTNT khi tr tr ng thái Ic = 44,1%, n m 2011 = 44,6%). R ng
đây có v trí, vai trò đ c bi t quan tr ng trong đi u hòa ngu n n c, ch ng xói
mòn, r a trôi đ t và b o đ m qu c phòng t nh S n La, vùng biên gi i Tây B c
và b o v môi tr ng vùng đ ng b ng sông H ng.
2.1.3. Dân s và ngu n nhân l c