Thực trạng của sự kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữalý luận và thực tiễn trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Nguyễn Huệ từ năm 2004 - 2009

Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

A. PHẦN MỞ ĐẦU :
Giáo dục và đào tạo có vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp
trồng người, sự nghiệp có ý nghĩa nhất quán từ xưa đến nay, nó là mục tiêu,
là động lực của sự phát triển kinh tế-xã hội. Tất cả các nước trên thế giới
đều rất coi trọng vấn đề giáo dục và đã đặt ra những yêu cầu mới, những
chuẩn mới nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục nói chung cũng
như cho các trường học, các trung tâm giáo dục - đào tạo nói riêng. Nước
Mỹ đặt trọng tâm vấn đề cải cách giáo dục vào các trường học. Nhật Bản
coi giáo dục là nền tảng của quốc gia. Trung Quốc coi giáo dục là một
trong những trọng điểm chiến lược của phát triển kinh tế, đặc biệt nhấn
mạnh đến giáo dục cơ sở ở các trường và giáo dục dạy nghề.
Ở Việt Nam, Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã
khẳng định mục tiêu đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp vào năm
2020. Sự phát triển đất nước, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đó đang đặt ra
những vấn đề cấp bách cho ngành giáo dục. Từ đó Đảng ta có những Nghị
quyết riêng về giáo dục như Nghị quyết TW 2 khóa VIII đã nêu: Cần có
quyết tâm cao, suy nghĩ lớn về một chiến lược phát triển giáo dục và đào
tạo, trong đó một trọng điểm là những định hướng cơ bản về phát triển giáo
dục Trung học cơ sở (THCS). Tư tưởng chiến lược của Đảng ta trong thời
kỳ này là giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, coi giáo dục và đào tạo là
quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục- đào tạo gắn với nhu cầu phát triển
kinh tế -xã hội, những tiến bộ khoa học- công nghệ và củng cố quốc phòng
an ninh.
Hội nghị lần thứ IX BCH Trung ương khóa IX tiếp tục khẳng định :
“Phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng
đầu; quán triệt sâu sắc hơn nữa ở các cấp các ngành và trong toàn xã hội về
vai trò động lực của các yếu tố văn hoá, xã hội đối với sự phát triển nhanh,
bền vững của đất nước”. Đến Đại hội X tiếp tục khẳng định: “ Nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học”.

Trong thời kỳ đổi mới, giáo dục nước ta đã có những tiến bộ đáng
kể, qui mô giáo dục đang phát triển, chất lượng giáo dục có những mặt tiến
bộ, nhiều nhân tố mới trong giáo dục xuất hiện làm tiền đề cho sự phát
triển trong thời gian tới. Song giáo dục cũng đang đứng trước những thách
thức của sự phát triển, đòi hỏi những giải pháp mang tầm chiến lược, thích
ứng với yêu cầu phát triển của đất nước đến năm 2020. Mâu thuẫn cơ bản
bao trùm toàn bộ hoạt động giáo dục là mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển
nhanh về qui mô giáo dục, gấp rút nâng cao chất lượng, thực sự trở thành
nhân tố quan trọng phát triển kinh tế-xã hội với khả năng và điều kiện để
phát triển.
1


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Để nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển, ngành
giáo dục đưa ra hệ thống giải pháp chiến lược. Một trong những giải pháp
đó là đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp và tổ chức giáo dục. Đổi
mới là công việc thường xuyên tất yếu của bất kỳ tổ chức nào, ngành nào
nếu muốn phát triển. Để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường
cần phải kết hợp chặt chẽ giữa nội dung lý luận chỉ đạo về phương pháp
dạy học với việc áp dụng những nội dung đó vào thực tiễn các tiết dạy
trong quá trình lên lớp. Đây là hai vấn đề quyện chặt vào nhau không thể
tách rời, tạo thành một thể thống nhất, hoàn chỉnh.
Giáo dục THCS là một trọng điểm chiến lược trong chiến lược phát
triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ mới, là mắc xích quan trọng trong hệ
thống giáo dục phổ thông; giáo dục THCS còn có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng đối với lứa tuổi 11- 15, một lứa tuổi mang những nét đặc biệt về phát
triển sinh học, tâm lý và xã hội của mỗi con người, hình thành và phát triển
nhân cách, con người được phát triển toàn diện về tinh thần - đạo đức, trí

tuệ thẩm mỹ, sức khỏe và lao động, đáp ứng yêu cầu xây dựng con người
mới phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.
Trước yêu cầu của công cuộc đổi mới đất nước với mục tiêu “Dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” đang đặt ra và đòi
hỏi mỗi cán bộ, đảng viên chúng ta trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội nói chung và ngành giáo dục nói riêng, không ngừng nâng cao chất
lượng toàn diện và hiệu quả công tác.
Vì vậy tổ chức thực hiện nội dung chỉ đạo về đổi mới phương pháp
dạy học ở trường THCS vừa là mục tiêu, vừa là nhiệm vụ của người giáo
viên. Do đó tôi nghiên cứu và chọn đề tài “ Sự kết hợp đúng đắn mối quan
hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn trong việc đổi mới phương pháp
dạy học ở trường THCS Nguyễn Huệ từ năm 2004-2009” với mục đích
đánh giá lại thực trạng của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường
THCS Nguyễn Huệ trong thời gian qua. Trên cơ sở đó, tìm ra giải pháp
thiết thực nâng cao hơn nữa chất lượng dạy và học ở trường.
Đề tài được hình thành với những nội dung chính sau:
- Cơ sở lý luận của mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn
trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS.
- Thực trạng của sự kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa
lý luận và thực tiễn trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường
THCS Nguyễn Huệ từ năm 2004 - 2009.

B. PHẦN NỘI DUNG :
I. Cơ sở lý luận của mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn
trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS:
1. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin về mối quan hệ giữa lý
luận và thực tiễn:
2

Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Phương pháp khoa học đóng vai trò quan trọng, bất cứ một công việc
gì nếu có phương pháp đúng và khoa học bao giờ cũng đem lại hiệu quả
tốt. Nguyên tắc thống nhất biện chứng giữa lý luận và thực tiễn là một
trong những nguyên tắc cơ bản mà chúng ta cần phải vận dụng vào trong
công tác và đem lại hiệu quả cao. Vậy thực tiễn là gì? Lý luận là gì? Chúng
có mối quan hệ với nhau như thế nào?
a. Thực tiễn:
Phạm trù thực tiễn là một trong những phạm trù nền tảng, cơ bản
không chỉ của lý luận nhận thức macxít nói riêng, mà còn của toàn bộ triết
học Mác-Lênin nói chung. C.Mác và Ph.Aêngghen đã có công lớn trong
việc đưa phạm trù thực tiễn vào lý luận, hai ông đã thực hiện một bước
chuyển biến cách mạng trong lý luận nói chung và trong lý luận nhận thức
nói riêng. Vậy theo quan điểm duy vật biện chứng, thực tiễn là toàn bộ
những hoạt động vật chất có mục đích mang tính lịch sử - xã hội của con
người nhằm cải biến tự nhiên và xã hội.
Thực tiễn không phải bao gồm toàn bộ hoạt động của con người, mà
chỉ là những hoạt động vật chất. Trong hoạt động thực tiễn, con người sử
dụng những phương tiện, công cụ vật chất, sức mạnh vật chất của mình tác
động vào tự nhiên, xã hội để cải tạo làm biến đổi chúng phù hợp với nhu
cầu mình. Bằng hoạt độïng thực tiễn, con người làm biến đổi bản thân sự
vật trong hiện thực, từ đó làm cơ sở để biến dổi hình ảnh của sự vật trong
nhận thức. Do đó, hoạt động thực tiễn là hoạt động có tính năng động, sáng
tạo, là hoạt động đối tượng hóa, là quá trình chuyển hóa cái tinh thần thành
cái vật chất. Hoạt động thực tiễn là quá trình tương tácgiữa chủ thể và
khách thể, trong đó chủ thể hướng vào việc cải tạo khách thể, trên cơ sở
nhận thức khách thể. Vì vậy, thực tiễn trở thành mắt khâu trung gian nối
liền ý thức con người với thế giới bên ngoài.
Thực tiễn là hoạt động bản chất của con người, là hoạt động đặc

trưng chỉ cho con người. Nếu động vật chỉ hoạt động theo bản năng, nhằm
thích nghi với thế giới bên ngoài một cách bị động, thì con người nhờ vào
hoạt động thực tiễn- như là hoạt động có ý thức, có mục đích của mình mà
cải tạo thế giới để thỏa mãn nhu cầu của mình, thích nghi một cách chủ
dộng, tích cực với thế giới và để làm chủ thế giới.
Ngay từ buổi bình minh, con người đã tiến hành lao động sản xuất
để có cái ăn, cái mặc, cái ở để thích nghi với môi trường một cách chủ
động. Và thông qua hoạt động thực tiễn, bản thân con người nhận thức thế
giới bằng cảm tính, dần dần chính thông qua hoạt động thực tiễn, con người
ngày càng hoàn thiện hơn cả về thể chất lẫn năng lực trí tuệ, năng lực tư
duy của con người phát triển, con người có khả năng khái quát những kinh
nghiệm thực tiễn thành lý luận. Và cũng chính trong hoạt động thực tiễn
con người chế tạo ra công cụ lao động, phương tiện vật chất ngày càng hiện
đại hơn giúp con người ngày càng nhận thứ c sâu sắc hơn về thế giới hiện
thực.
3


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Thực tiễn biểu hiện rất đa dạng với nhiều hình thức ngày càng
phong phú, song có ba hình thức cơ bản là hoạt động sản xuất vật chất, hoạt
động chính trị -xã hội và hoạt động thực nghiệm khoa học.
Ba hình thức cơ bản của hoạt động thực tiễn có mối quan hệ chặt
chẽ. Trong đó hoạt động sản xuất vật chất là hình thức cơ bản nhất quyết
định sự tồn tại và sự phát triển của xã hội loài người và ảnh hưởng đến hình
thức biểu hiện khác của hoạt động thực tiễn.
Hoạt động chính trị - xã hội là hình thức cao nhất của hoạt động thực
tiễn. Thông qua hoạt động chính trị-xã hội làm các mối quan hệ xã hội thay
đổi, đặc biệt là đấu tranh giai cấp trong xã hội có giai cấp đối kháng là

động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Hoạt động quan sát thực nghiệm khoa học, đây là hình thức đặc biệt.
Hoạt động thực tiễn được tiến hành trong môi trường đặc biệt nhưng kết
quả của hình thức này có vai trò to lớn trong quá trình cải tạo hiện thực.
Dạng hoạt động thực tiễn này ngày càng trở nên quan trọng do sự phát triển
mạnh mẽ của cách mạng khoa học-kỹ thuật hiện đại.
Song hoạt động sản xuất vật chất là hoạt động nguyên thủy nhất và
tồn tại một cách khách quan trong đời sống của con người và nó tạo ra
những điều kiện, của cải thiết yếu có tính quyết định đối với sự sinh tồn và
phát triển của con người và xã hội loài người. Các hình thức hoạt động
khác suy cho cùng đều xuất phát từ hoạt động sản xuất vật chất và phục vụ
cho hoạt động sản xuất của con người.
Tuy nhiên, các hoạt động khác của thực tiễn không phụ thuộc một
cách thụ động, một chiều vào hoạt động sản xuất vật chất. Ngược lại, chúng
có thể tác động kìm hãm hoặc thúc đẩy hoạt động sản xuất phát triển.
Chẳng hạn, nếu hoạt động chính trị xã hội mang tính chất tiến bộ, cách
mạng và nếu hoạt động khoa học thực nghiệm mà đúng đắn thì tạo đà cho
hoạt động sản xuất phát triển. Còn nếu ngược lại chẳng những kìm hãm sự
phát triển của sản xuất, mà cả sự phát triển của xã hội.
Chính sự tác động lẫn nhau của các hình thức hoạt động cơ bản đó
làm cho thự c tiễn vận động, phát triển không ngừng và ngày càng có vai
trò quan trọng đối với nhận thức nói chung, lý luận nói riêng. Thực tiễn là
cơ sở, động lực và mục đích của nhận thức nói chung, của lý luận nói riêng.
Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý.
b. Lý luận :
Lý luận là sự khái quát những tri thức kinh nghiệm thực tiễn, sự
tổng hợp những tri thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong quá trình
hoạt động lịch sử của con người bằng một hệ thống các phạm trù, khái
niệm, nguyên lý, những quy luật phản ánh sự vận động phát triển của sự vật
hiện tượng.

Lý luận là sản phẩm cao của quá trình nhận thức. Quá trình nhận
thức chân lý, nhận thức thực tại khách quan được V.I.Lênin khái quát như
4


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

sau: “ Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu
tượng đến thực tiễn”.
Quá trình nhận thức diễn ra ở hai giai đoạn:
• Giai đoạn 1:
Trực quan sinh động (nhận thức cảm tính) là giai đoạn đầu của quá
trình nhận thức, gắn liền với thực tiễn. Ở giai đđoạn này, nhận thức của con
người phản ánh trực tiếp khách thể thông qua các giác quan được biểu hiện
dưới 3 hình thức: cảm giác, tri giác, và biểu tượng.
- Cảm giác: là hình thức đầu tiên của quá trình nhận thức và là nguồn
gốc của mọi sự hiểu biết, là kết quả của sự tác động vật chất của sự vật vào
các giác quan của con người, là sự chuyển hóa năng lượng kích thích bên
ngoài thành yếu tố của ý thức. Ở hình thức này chỉ mới phản ánh những
thuộc tính, những mặt riêng lẻ của sự vật hiện tượng.
- Tri giác: là sự tổng hợp của nhiều cảm giác, nó đem lại hình ảnh
tương đối hoàn chỉnh hơn về sự vật. Tri giác nảy sinh trên cơ sở các cảm
giác, là sự kết hợp của nhiều cảm giác. Nó đem lại cho chúng ta tri thức về
sự vật đầy đủ hơn, phong phú hơn.
- Biểu tượng: là hình ảnh của sự vật được lưu giữ lại trong trí nhớ.
Sự tiếp xúc trực tiếp nhiều lần với sự vật, hiện tượng sẽ để lại cho chúng ta
những ấn tượng, những hình ảnh về sự vật, hiện tượng đó. Những ấn tượng,
những hình ảnh này đậm nét và sâu sắc đến mức có thể hiện lên trong ký ức
của chúng ta khi có sự tác động, ngay cả khi sự vật không còn ở trước mặt,
đó chính là biểu tượng.

Ở hình thức này đã ít nhiều mang tính gián tiếp nhưng biểu tượng
vẫn giống cảm giác, tri giác ở chỗ nó vẫn là hình ảnh cảm tính của sự vật.
Có thể xem biểu tượng như là một hình thức trung gian để chuyển từ trực
quan sinh động lên tư duy trừu tượng. Trên cơ sở những tài liệu do nhận
thức cảm tính cung cấp, nhận thức sẽ phát triển lên một giai đoạn cao hơn,
đó là nhận thức lý tính.
• Giai đoạn 2:
Tư duy trừu tượng ( nhận thức lý tính) là giai đoạn tiếp theo cao hơn
về chất của quá trình nhận thức, nó nảy sinh trên cơ sở nhận thức cảm tính
với sự giúp đỡ của các phương pháp tư duy lô gích như khái quát hóa, trừu
tượng hóa, so sánh, tổng hợp, phân tích…
Nhận thức lý tính được biểu hiện dưới ba hình thức cơ bản: khái
niệm, phán đoán, suy lý.
- Khái niệm: là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng, phản ánh
những mối liên hệ và thuộc tính bản chất, phổ biến của một nhóm các sự
vật, các hiện tượng nào đó.
Chúng có thể phản ánh khái quát, trừu tượng, gián tiếp sự vật, hiện tượng
khách quan, nhưng đi sâu vào nghiên cứu qui luật của sự vật hiện tượng,
phát triển của sự vật hiện tượng. Những hình thức này có mối liên hệ biện
chứng, tác động, quy định lẫn nhau.
5


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính là hai giai đoạn khác nhau về
chất, nhưng lại thống nhất với nhau, liên hệ, bổ sung cho nhau trong quá
trình nhận thức của con người. Nhận thức cảm tính là cơ sở cho nhận thức
lý tính, không có nhận thức cảm tính thì không có nhận thức lý tính. Nhờ
có nhận thức lý tính mà con người mới đi sâu nhận thức được bản chất của

sự vật, hiện tượng, làm cho nhận thức của con người sâu sắc hơn, đầy đủ
hơn, đúng đắn hơn.
c. Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn:
Các hình thức hoạt động thực tiễn nêu trên chúng có mối quan hệ mật
thiết với nhau, trong đó hoạt động lao động sản xuất cho xã hội là cơ bản
nhất. Thực tiễn mang tính lịch sử xã hội, nó không phải là hoạt động của
một cá nhân đơn lẻ mà là hoạt động của xã hội loài người.
Thực tiễn có vai trò to lớn đối với nhận thức, đó là cơ sở, động lực
chủ yếu và trực tiếp của nhận thức, muốn sống, muốn tồn tại con người làm
ra của cải vật chất và cải tạo xã hội. Nó buộc con người phải nhận thức thế
giới xung quanh. Cho nên Ph.Aêng-ghen đã chỉ rõ: “…Chính việc người ta
biến đổi tự nhiên, chứ không phải một mình giới tự nhiên, với tính cách
giới tự nhiên, là cơ sở chủ yếu nhất của tư duy con người và trí tuệ con
người đã phát triển song song với việc người ta đã học cải biến tự nhiên”.
Thực tiễn là mục đích của nhận thức chân lý: bằng hoạt động thực tiễn
và thông qua hoạt động thực tiễn, con người tác động vào thế giới khách
quan, buộc chúng phải bộc lộ những thuộc tính, tính chất, quy luật để con
người nhận thức, từ đó tri thức của loài người ngày càng phát triển. Con
người sử dụng các tri thức đó làm phương hướng, giải pháp để tiếp tục chỉ
đạo các hoạt động thực tiễn đạt kết quả cao hơn, tốt hơn.
Thực tiễn là tiêu chuẩn kiểm tra chân lý. Thực tiễn luôn luôn vận
động, biến đổi, phát triển, luôn đòi hỏi được khái quát, tổng kết để làm giàu
kinh nghiệm, phát triển lý luận, định hướng cho hoạt động thực tiễn tiếp
theo. Các tri thức kinh nghiệm đó phải được thực tiễn khẳng định, đánh giá.
Trên cơ sở ấy, thực tiễn thúc đẩy cho lý luận và khoa học phát triển. Chúng
ta cần quán triệt quan điểm thực tiễn, phải đi sâu, đi sát thực tiễn và tăng
cường tổng kết thực tiễn. V.I.Lê-nin đã chỉ rõ: “Quan điểm về đời sống, về
thực tiễn, phải là quan điểm thứ nhất và cơ bản của lý luận về nhận thức”.
Quan điểm này đòi hỏi:
- Phải xuất phát từ thực tiễn và dựa trên cơ sở thực tiễn để nhận thức

lý luận và có hành động đúng đắn.
- Phải coi trọng thực tiễn, thường xuyên quan tâm đến thực tiễn và chỉ
có thông qua thực tiễn thì tri thức của con người mới phát huy sức mạnh,
sự hiểu biết của con người mới có ý nghĩa và tri thức lý luận mới được biểu
hiện, được kiểm nghiệm và được chứng minh, được bổ sung phát triển về
nhu cầu nhận thức lý luận đặt ra.
- Phải tổ chức nghiên cứu thực tiễn một cách có hệ thống, tiến hành
tổng kết thực tiễn một cách nghiêm túc.
6


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Nhận thức của con người diễn ra trên cơ sở thực tiễn và không ngừng
vận động, phát triển một cách biện chứng. V.I.Lê nin đã chỉ ra con đường
biện chứng của sự nhận thức chân lý như sau: “ Từ trực quan sinh động đến
tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn - đó là con đường
biện chứng của sự nhận thức chân lý, của sự nhận thức thực tại khách
quan”.
Giữa lý luận và thực tiễn có mối quan hệ biện chứng với nhau. Thực
tiễn có vai trò quyết định lý luận vì thực tiễn là cơ sở, động lực, nguồn gốc,
mục đích của nhận thức nói chung, lý luận nói riêng. Thực tiễn còn là tiêu
chuẩn của chân lý, và thông qua hoạt động thực tiễn, lý luận mới được vật
chất hóa, hiện thực hóa, mới có sức mạnh để cải tạo hiện thực.
Lý luận được hình thành và phát triển từ thực tiễn, được thực tiễn
kiểm nghiệm chứng minh. Trong thực tiễn, lý luận được hiện thực hóa, là
kim chỉ nam cho mọi hoạt động thực tiễn. V.I.Lê nin đã chỉ rõ: “ …con
người chứng minh bằng thực tiễn của mình sự đúng đắn khách quan của
những ý niệm, khái niệm, tri thức của mình, của khoa học mình”.
Sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là lý luận phù hợp với thực

tiễn, tức là sự thống nhất giữa cái phản ánh và cái được phản ánh. Tuy vậy
không phải ở đâu, lúc nào lý luận và thực tiễn cũng thống nhất, mà có lúc
nó mâu thuẫn với nhau.
Sự mâu thuẫn giữa lý luận và thực tiễn thể hiện ra khi thực tiễn không
phù hợp, không phản ánh đúng đắn thực tiễn. Vì thực tiễn luôn luôn vận
động phát triển không ngừng, lý luận đã trở nên không đầy đủ, không còn
phù hợp hoặc trở nên lạc hậu, phải có lý luận mới hình thành. Cứ như vậy
mà lý luận và thực tiễn cùng phát triển không ngừng.
Lý luận có khả năng vượt trước, có thể là giả thiết, là tiên đoán khoa
học có tầm cỡ chỉ đạo thực tiễn rất xa, trở thành định hướng cho hoạt động
thực tiễn, như lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
là lý luận khoa học có giá trị hướng dẫn thực tiễn, là sự tổng hợp các tri
thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong quá trình lịch sử của con người.
Do vậy, chúng ta phải quán triệt quan điểm thực tiễn, nhận thức lý
luận phải xuất phát từ thực tiễn, dựa trên cơ sở thực tiễn, coi trọng việc
tổng kết thực tiễn. Đồng thời phải thấy rõ sự tác động trở lại của lý luận đối
với thực tiễn, bởi vì nếu lý luận phản ánh đúng thực tiễn, phù hợp với thực
tiễn thì nó có vai trò chỉ đạo hoạt động thực tiễn và cải tạo thế giới khách
quan.
Bác Hồ đã dạy: “Lý luận như kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng
cho chúng ta trong công việc thực tế, không có lý luận thì lúng túng như
nhắm mắt mà đi…Có kinh nghiệm mà không có lý luận cũng như một mắt
sáng, một mắt mờ…Mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập lý luận, phải đem
lý luận áp dụng vào công việc thực tế…”. Ngược lại, nếu lý luận không phù
hợp với thực tiễn, không phản ánh đúng thực tiễn thì nó sẽ kìm hãm sự phát
7


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

triển của xã hội, điều đó càng thể hiện nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác
- Lênin về mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn có ý nghĩa to lớn trong
hoạt động thực tiễn và nhận thức khoa học. Thực tiễn thì luôn vận động
biến đổi không ngừng, nếu lý luận không được trau dồi thường xuyên thì sẽ
bị tụt hậu, thua kém.
Do vậy, vận dụng nguyên lý: học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp
với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội phải được thường
xuyên áp dụng vào thực tế công tác giáo dục. Đồng thời cần chống khuynh
hướng tách rời lý luận với thực tiễn, chống giáo điều, bắt chước, rập
khuông, máy móc; cần phê phán thái độ lười học tập, lười suy nghĩ bởi nó
là biểu hiện của sự tha hóa, thụt lùi của con người trong điều kiện hội nhập
kinh tế thế giới hiện nay.
Cũng như các khoa học khác, học thuyết chủ nghĩa Mác- Lê nin là
chân lý khách quan, là lý luận cách mạng khoa học, vừa có tính tương đối
vừa có tính tuyệt đối, gồm những nguyên lý cơ bản cần hiểu sâu sắc, nắm
vững thực tế để vận dụng như là định hướng, phương hướng hoạt động
thực tiễn mà nhận thức một cách đúng đắn. Ngày nay, trong thời kỳ xây
dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, nhờ vận dụng sáng
tạo, đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, chúng ta
đã đạt được những thành tựu vô cùng to lớn, đưa nước ta ra khỏi cuộc
khủng hoảng, lạm phát; từng bước ổn định và phát triển; tạo cơ sở, tiền đề
cho sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.
Như vậy, lý luận có cơ sở từ thực tiễn và phản ánh những vấn đề
sinh động của thực tiễn. Tất nhiên, có thể có lý luận không xuất phát trực
tiếp từ thực tiễn, nhưng xét đến cùng nó phải bắt nguồn từ thực tiễn.
Mặc dù lý luận phụ thuộc vào thực tiễn, do thực tiễn quy định,
nhưng lý luận có tính độc lập tương đối so với thực tiễn. Cho nên, nó có thể
tác động trở lại thực tiễn tích cực hoặc tiêu cực. Nếu lý luận đúng đắn, khoa
học, nó sẽ có vai trò soi đường, dẫn dắt, chỉ đạo cho hoạt động thực tiễn
của con người. Lý luận đúng đắn còn góp phần giáo dục, thuyết phục, tập

hợp quần chúng trong hoạt động thực tiễn của con người.
2. Quan điểm của Đảng :
Đảng ta xác định : Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là
hệ tư tưởng, là kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng.
Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ: “ Công tác lý luận chưa theo kịp sự
phát triển của thực tiễn và yêu cầu của cách mạng, chưa làm sáng tỏ nhiều
vấn đề quan trọng trong công cuộc đổi mới để phục vụ việc hoạch định
chiến lược, chủ trương, chính sách của Đảng, tăng cường sự nhất trí về
chính trị, tư tưởng trong xã hội”.
Đại hội đã đề ra nhiệm vụ: “ Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên
cứu lý luận, thảo luận dân chủ, sớm làm rõ và kết luận những vấn đề mới,
bức xúc nảy sinh từ thực tiễn; từng bước cụ thể hóa, bổ sung, phát triển
8


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

đường lối, chính sách của Đảng, đấu tranh với những khuynh hướng tư
tưởng sai trái.”
Phải có quan điểm thực tiễn trong nhận thức và hoạt động, nghĩa là
nhận thức vấn đề gì luôn phải xuất phát từ thực tiễn; gắn bó, sâu sát với cơ
sở, phong trào; coi trọng hiệu quả tổ chức thực tiễn; học tập lý luận phải
liên hệ với thực tế; coi trọng tổng kết thực tiễn.
Phải bổ sung lý luận cũng như chủ trương, đường lối, chính sách của
Đảng và Nhà nước bằng con đường tổng kết thực tiễn; chống các bệnh giáo
điều, kinh nghiệm, chủ quan.
Luôn lấy thực tiễn làm cơ sở, động lực, mục đích của nhận thức và
làm tiêu chuẩn cho chân lý. Thực hiện tốt trên thực tế nguyên tắc thống
nhất giữa lý luận và thực tiễn; nói đi đôi với làm; học đi đôi với hành;
thường xuyên học tập chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị để nâng

cao nhận thức, đổi mới nhận thức cho phù hợp với thực tiễn. Kiên quyết
chống các bệnh bảo thủ, trì trệ, lạc hậu, sợ đổi mới.
Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn được biểu hiện
trong công tác là xuất phát từ quan điểm và phương pháp luận khoa học, nó
trở thành một trong những nguyên tắc cơ bản. Bác Hồ dạy: Lý luận phải
liên hệ với thực tiễn, lý luận mà không có thực tiễn là lý luận suông. Thực
tiễn mà không liên hệ với lý luận trở thành thực tiễn mù quáng. Mặc khác,
nếu coi trọng thực tiễn mà xem thường lý luận sẽ rơi vào chủ nghĩa kinh
nghiệm, ngược lại đề cao lý luận xem nhẹ thực tiễn sẽ đi đến chủ nghĩa
giáo điều. Tất cả những biểu hiện nói trên là nguyên nhân dẫn đến sự sai
lầm, khuyết điểm. Vấn đề này vẫn có ý nghĩa vô cùng quan trọng đến mỗi
hoạt động của chúng ta. Đảng ta trong Đại hội X đã khẳng định: “…Về
giáo dục và đào tạo, chúng ta phấn đấu để lĩnh vực này cùng với khoa học
công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu” ( Nghị quyết Đại hội X trang
34).
3. Đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở trường THCS:
a. Vị trí, vai trò của giáo dục THCS:
Quán triệt tư tưởng trên, Bộ Giáo dục-Đào tạo đã và đang triển khai
một cách mạnh mẽ trong tất cả các bậc học, trong đó giáo dục THCS được
xác định là cơ bản, tiền đề, làm cơ sở nối tiếp giữa hai bậc học; Với mục
tiêu chung của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng
lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân;
chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào đời sống lao động, tham
gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thật vậy :
-THCS là cấp phổ cập trong những năm đầu thế kỷ 21 do yêu cầu
thúc bách của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
9

Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

-THCS gắn chặt với địa bàn xã phường, gắn chặt với cộng đồng mà
hơn 70% là nông thôn sẽ có ý nghĩa quyết định đối với một nước nông
nghiệp như nước ta trên con đường công nghiệp hóa nông nghiệp và phát
triển nông thôn.
-THCS là mắc xích quan trọng trong hệ thống giáo dục phổ thông
hoàn chỉnh. Nó nối với tiểu học không chỉ vì đầu vào mà chính là ở chức
năng phát triển con người bao gồm nhân lực.
-THCS phát triển trong sự gắn bó chặt chẽ với địa phương và vùng
kinh tế - xã hội. Phải có quan điểm về vùng kinh tế -xã hội một cách sâu
sắc và quán triệt quan điểm đó trong mọi họat động giáo dục THCS, mọi
quá trình giáo dục từ mục tiêu, nội dung, phương pháp đến tổ chức giáo
dục. Giáo dục THCS phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương, vì
sự phát triển cộng đồng và bằng sức mạnh của cộng đồng. Đặc biệt nhấn
mạnh vai trò của giáo dục THCS đối với sự nghiệp công nghiệp hóa nông
nghiệp và phát triển nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn có
những đặc điểm riêng về dân trí, về cơ cấu trình độ đội ngũ cán bộ người
dân tộc.
- Giáo dục THCS phải nhấn mạnh mục tiêu dân trí, mục tiêu nhân
lực cho nhân lực địa phương và các ngành kinh tế.
- Giáo dục THCS phải được xây dựng gắn bó chặt chẽ trong hệ
thống giáo dục thống nhất và hoàn chỉnh. Giải quyết tốt mối quan hệ hai
đầu: tiểu học và phổ thông trung học. Giải quyết mối quan hệ giữa THCS
và trung học nghề (dạy nghề). Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tính
chỉnh thể của bản thân THCS (có mục tiêu, nội dung, phương pháp và tổ
chức giáo dục riêng hoàn chỉnh) với các phân hệ ngang, dọc trong hệ thống
giáo dục phổ thông, hệ thống giáo dục quốc dân và mối quan hệ giữa hệ

thống giáo dục và sự phát triển kinh tế - xã hội.
-Trường THCS phải được xây dựng theo tinh thần thống nhất về mục
tiêu và nội dung giáo dục, đa dạng về hình thức học tập và loại hình nhà
trường.
b. Mục tiêu của giáo dục THCS :
* Mục tiêu chung: Trên cơ sở củng cố và phát triển những kết quả
giáo dục tiểu học, tiếp tục phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản của nhân cách con người Việt Nam Xã hội
chủ nghĩa có trình độ học vấn phổ thông cơ sở và những hiểu biết ban đầu
về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, trung học
chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.
* Mục tiêu cụ thể : Học sinh phải đạt một số yêu cầu sau:
- Có những phẩm chất, nhân cách phù hợp mục tiêu giáo dục chung
và mức độ yêu cầu của bậc THCS. Đó là yêu nước, hiểu biết và có niềm tin
về lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tự hào về truyền thống
dựng nước, giữ nước và văn hóa của dân tộc; quan tâm đến những vấn đề
bức xúc của toàn cầu; tin tưởng và góp phần vào sự nghiệp “Dân giàu,
10


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” thông qua các hoạt
đôïng học tập, lao động, công ích xã hội; có lối sống văn hóa lành mạnh,
cần kiệm, trung thực, có lòng nhân ái, tinh thần hợp tác, ý thức trách nhiệm
ở gia đình, nhà trường, cộng đồng và xã hội, tôn trọng giá trị lao động.
Hành động theo quy định của nhà trường, cộng đồng nói riêng và luật pháp
nói chung.
- Có kiến thức phổ thông cơ sở tương đối hoàn chỉnh theo yêu cầu
của cấp học. Hiểu được những nội dung cốt lỏi, cơ bản tiêu biểu nhất để từ

đó có thể chiếm lĩnh được những nội dung khác của hệ thống khoa học xã
hội và nhân văn, của khoa học tự nhiên và công nghệ; nắm được những
kiến thức có ý nghĩa cá nhân và cộng đồng.
- Bước đầu có kỹ năng vận dụng kiến thức đã học và kinh nghiệm
của bản thân để giải quyết những vấn đề thường gặp trong cuộc sống; có kỹ
năng lao động kỹ thuật đơn giản, biết thưởng thức và ham thích sáng tạo
cái đẹp trong cuộc sống và văn hoá nghệ thuật; biết rèn luyện thân thể, giữ
gìn vệ sinh và bảo vệ sức khỏe; biết sử dụng hợp lý thời gian để cân bằng
hoạt động trí lực và thể lực, giữa lao động và nghỉ ngơi; biết tự định hướng
con đường học tập và lao động tiếp theo.
Để đạt được mục tiêu trên, ngành Giáo dục phải tiếp tục” đổi mới
giáo dục” nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Theo lời dạy của Chủ tịch
Hồ Chí Minh, phải luôn coi con người là vốn quý nhất, nguồn lực hàng đầu
có tính chất quyết định của đất nước; cần coi trọng, nuôi dưỡng và phát
triển không ngừng. Con người là không lặp lại, sự trưởng thành và phát
triển của mỗi con người đều được đánh dấu bằng một loạt những vấn đề và
đòi hỏi riêng, do đó phải tôn trọng tính cá thể và giá trị chân thực của từng
người. Điều này lại càng cần được coi trọng trong việc giáo dục.
- Điều 28 của Luật Giáo dục quy định về yêu cầu, nội dung, phương
pháp giáo dục phổ thông là phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện,
hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiễn của cuộc sống, phù hợp với
tâm sinh lý của lứa tuổi học sinh, đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi cấp học.
Giáo dục THCS phải củng cố, phát triển những nội dung đã học ở tiểu học,
bảo đảm cho học sinh có những hiểu biết phổ thông cơ bản về tiếng Việt,
toán, lịch sử dân tộc; kiến thức khác về khoa học xã hội, khoa học tự nhiên,
pháp luật, tin học, ngoại ngữ; có những hiểu biết cần thiết tối thiểu về kỹ
thuật và hướng nghiệp.
c. Đổi mới nội dung và phương pháp dạy học:
Trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục của nước ta đã đạt được
những thành tựu quan trọng. Việt Nam đã tham gia vào Tuyên bố giôm

Chiêng (năm 1990), chương trình hành động Đacca (năm 2000) về giáo dục
cho mọi người. Năm 2003, Việt Nam đã công bố hành động quốc gia về
giáo dục hành động cho mọi người. Quy mô giáo dục ngày càng được mở
rộng và trình độ dân trí đã được nâng cao rõ rệt. Đến nay, 90% dân số Việt
Nam đã biết chữ. Tuy nhiên ngành giáo dục vẫn còn một số yếu kém về
11


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

chất lượng và hiệu quả giáo dục, về trình độ quản lý nhà trường, cơ sở vật
chất kỹ thuật và trang thiết bị nhà trường, về chương trình, nội dung giảng
dạy …
Để bắt kịp tình hình phát triển về các mặt kinh tế-khoa học-kỹ thuật
của con người trên thế giới, trong khu vực, đổi mới nội dung và phương
pháp dạy học là vấn đề tất yếu. Những thành tựu của nền khoa học hiện đại
đang tác động mạnh vào tình hình nước ta vừa được gia nhập vào WTO,
nhưng nền giáo dục của đất nước cũng còn những bất cập. Phương pháp
dạy học truyền thống chưa phát huy được tính chủ động học tập của học
sinh mà các em chỉ biết học những gì mà giáo viên cung cấp và học thuộc.
Đổi mới về phương pháp, giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của
từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc
theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đáp
ứng được xu thế thời đại thì cần giáo dục thế hệ trẻ trở thành những con
người “…năng động, sáng tạo, có năng lực để giải quyết vấn đề” những
con người tự tin, có trách nhiệm, hành động phù hợp với những giá trị nhân
văn và công bằng xã hội, cần thực hiện một kiểu dạy học “hướng tập trung

vào học sinh trên cơ sở hoạt động của học sinh” hay “dạy học lấy học sinh
làm trung tâm”.
Kiểu dạy học này làm thay đổi vai trò của người giáo viên, thay đổi
mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học. Người giáo
viên phải là người tổ chức ra những tình huống học tập có tác dụng kích
thích óc tò mò và tư duy độc lập, hình thành và phát triển những kỹ năng
giải quyết vấn đề, xúc tiến việc tự học để lĩnh hội kiến thức thông qua quan
sát, tư duy phê phán và hoạt động.
Kiểu dạy học lấy học sinh làm trung tâm là quá trình gồm hai mặt
quan hệ hữu cơ: hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học
sinh. Người giáo viên là chủ thể của hoạt động dạy với hai chức năng
truyền đạt và chỉ đạo tổ chức. Người học sinh là đối tượng (khách thể) của
hoạt động dạy, nhưng lại là chủ thể của hoạt động học tập với hai chức
năng tiếp thu và tự tổ chức.
Hoạt động học tập chỉ có thể đạt hiệu quả nếu học sinh tiến hành các
hành động học tập một cách tích cực, chủ động, tự giác, với một động cơ
nhận thức sâu sắc. Bằng hoạt động học tập, mỗi học sinh tự hình thành và
phát triển nhân cách của mình, không có ai có thể làm thay được.
Tư tưởng nhấn mạnh vai trò tích cực, chủ động của người học đã có
từ lâu. Ngay từ thế kỷ XVII A.Komenxi đã viết: “ Giáo dục có mục đích
đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán, phát triển đúng nhân cách…Hãy
tìm ra phương pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn, học sinh học nhiều
hơn”.
12


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Tuy nhiên thuật ngữ “ dạy học theo hướng tập trung vào học sinh”
mới chỉ được sử dụng gần đây. Nhưng cơ sở của tư tưởng hướng tập trung

vào học sinh, những công trình của các nhà giáo dục tiên tiến của thế kỷ
XX trong đó có J.Dewey, C.Rogers, các tác giả này đã đề cao nhu cầu lợi
ích của người học, đề xuất tăng cường tính tích cực, vai trò tự nghiên cứu
học tập của người học. Như vậy, kiểu dạy học “hướng tập trung vào học
sinh” hay “ dạy học phát huy tính tích cực của học sinh” lấy tiêu điểm của
nó là bản thân của người học sinh, chứ không phải ở người giáo viên.
Phương pháp này được xây dựng trên cơ sở nhu cầu, hứng thú, thói quen,
năng lực của học sinh ở các trình độ khác nhau, nhằm làm cho học sinh lĩnh
hội được những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái độ, giá trị cần thiết, phát
huy đầy đủ nhất năng lực của các em.
Kiểu dạy học “hướng tập trung vào học sinh” là kiểu dạy học coi
trọng quá trình học của học sinh. Quá trình dạy được thiết kế nhằm tạo điều
kiện để hiệu quả của quá trình học là cao nhất. Như vậy trong kiểu dạy học
phát huy tính tích cực của học sinh hình thành và phát triển ở học sinh
những kỹ năng học, cách học khiến học sinh tự học, đáp ứng những nhu
cầu và thách thức của nguồn thông tin kiến thức ngày càng phong phú.
Vai trò của người giáo viên cũng có những sự thay đổi quan trọng.
Hiện nay, vai trò của giáo viên là vai trò của người truyền đạt nội dung
giáo dục kiến thức cho học sinh. Người giáo viên không chỉ là người truyền
thụ những tri thức riêng lẻ, mà giúp học sinh thường xuyên tiếp xúc với
những lĩnh vực học tập ngày càng rộng hơn, có quan hệ chặt chẽ với cuộc
sống của các em.
Trong quá trình học, người học tìm tòi, khám phá với sự giúp đỡ,
hướng dẫn, cố vấn của giáo viên. Với sự tham gia tích cực của học sinh vào
quá trình dạy học, với sự đề cao óc sáng tạo của học sinh, mối quan hệ đơn
tuyến và độc đoán giữa giáo viên và học sinh sẽ khó được duy trì. Uy tín,
quyền lực của giáo viên không còn dựa trên sự thụ động, sự thiếu hiểu biết
của học sinh, mà dựa trên năng lực của giáo viên góp phần vào sự phát
triển tối đa của học sinh.
Như vậy, bên cạnh vai trò truyền đạt tri thức, người giáo viên còn là

người tổ chức, người hướng dẫn, người cố vấn cho học sinh trong việc học
tập. Vai trò của giáo viên không bị hạ thấp mà được nâng cao lên nhiều với
những yêu cầu cao hơn. Người giáo viên hình thành ở học sinh cách học
đúng đắn, nhờ đó phát triển ở các em những kỹ năng cơ sở của quan sát,
thu nhập thông tin, đưa ra những suy luận, phán đoán và kết luận.
II. Thực trạng của sự kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa
lý luận và thực tiễn trong việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy
học ở trường THCS Nguyễn Huệ từ năm 2005-2008 :
1. Đặc điểm tình hình trường THCS Nguyễn Huệ –Diên Khánh
Trường THCS Nguyễn Huệ được hình thành từ năm học 1991, thuộc
địa phận xã Diên Phước, huyện Diên Khánh. Trường cách thị trấn Diên
13


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Khánh 7 km về hướng Tây, cách trục lộ tỉnh lộ 2 khoảng 100m, trên đường
đi vào xã Diên Tân đến khu du lịch Giang-Bay.
* Về xây dựng đội ngũ giáo viên:
Năm học 2007-2008:
Tổng số CB-GV-NV: 77 người. Trong đó:
- BGH: 03-100% trên chuẩn (Đảng viên: 02) - TPT: 01 - Thiết bị: 01
- CNV: 06.
- Giáo viên: 66. Tỉ lệ gv/lớp: 1,94 - Nữ: 48 - Tỉ lệ: 73 %. Trong đó:
Biên chế
Nam

18

Nữ

48

Hợp đồng

Đảng viên

Nam

Nam

0

Nữ

0

01

Nữ

04

GV dạy
CT mới
T.số

66

Chất lượng giảng dạy

(SL-%)

%
BD

Giỏi

Khá

TB

Yếu

100

51
14
-77, -21,
2
2

11,6

0

* Về cơ sở vật chất kỹ thuật:
- Tổng số phòng học: 21. Trong đó Phòng cấp 4 bán kiên cố: 1152,4%. Phòng cấp 4 kiên cố : 10 - 47,6%.
- Số phòng chức năng: 11. Trong đó gồm các phòng Thư viện Vitính - Thiết bị – Truyền thống – Y tế - 02 phòng Bộ môn và 04 phòng
Hành chính.
- Tỉ lệ học sinh bình quân: 42 hs /lớp.

- Trường được công nhận đạt trường chuẩn quốc gia năm 2008.
* Về học sinh:
Số liệu năm học 2007-2008:
Tổng
Mục
Khối 6
Khối 7 Khối 8 Khối 9
cộng
Học sinh đầu năm
347
329
302
275
1253
Học
Tổng số
345
317
288
264
1214
sinh
154 –
161 –
162 –
143 –
620 –
cuối
Nữ (sl-%)
44,6

50,7
53,6
54,1
51,0
năm
T.số
H.Đ ngang
0
tăng
so đầu Chuyển đến
1
2
3
năm
Bỏ học (sl13 –
11 –
36 –
2 – 0,57 10 – 3,0
T.số
%)
4,3
4,0
2,87
giảm
Chuyển đi
0
1
0
0
1

Sức khỏe
1
0
0
2
3
14


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Chết
0
1
1
0
2
so đầu
So
Tăng
0
0
0
4
4
cùng
kỳ
Giảm
13
0

12
0
25
Sl-%
Tổng số hs THCS: 1214 em. So với dân số các xã trong độ tuổi 11-14
đạt: 72,8% (1720 em).
Tổng số hs vào lớp 6: 315 em. So với số hs lớp 5 năm trước đạt: 100 %.
So với số hs tốt nghiệp tiểu học đạt: 100 %
• Trong 36 HS bỏ học, đã ra lớp phổ cập: 24 em =>HS thực bỏ
học: 12 em - Tỉ lệ: 0,95 %
• Tỉ lệ duy trì sĩ sô’: 99,05%
a. Những thuận lợi cơ bản khi thực hiện đổi mới nội dung và
phương pháp dạy học:
- Ngành giáo dục thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về đổi mới
nội dung chương trình, sách giáo khoa mới, tổ chức các tiết dạy mẫu, tổ
chức sinh hoạt chuyên môn cụm trường để giáo viên học tập kinh nghiệm
lẫn nhau. Ngành còn tổ chức học bồi dưỡng thường xuyên để kịp
thời bổ sung những kiến thức mới, phương pháp mới.
- Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp như Phòng
Giáo dục Diên Khánh, Đảng ủy, UBND và các đoàn thể ở xã Diên Phước,
hỗ trợ về tinh thần cũng như vật chất cho học sinh và giáo viên.
- Sự ủng hộ nhiệt tình của Hội Phụ huynh học sinh, của toàn thể phụ
huynh trong các hoạt động, nhất là hoạt động dạy và học của trường. Điều
đó đã động viên khích lệ tinh thần làm việc của cán bộ giáo viên hoàn
thành tốt nhiệm vụ.
- Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của trường đều nhiệt tình
trong công tác và giảng dạy. Năng lực chuyên môn đều đạt khá tốt. Giáo
viên trẻ yêu nghề, nhiệt tình, giáo viên lớn tuổi tận tâm và có nhiều kinh
nghiệm trong công tác giảng dạy.
-Tham gia đầy đủ các buổi tập huấn về đổi mới nội dung, chương

trình sách giáo khoa mới. Thường xuyên học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp
ở trường và các trường khác. Tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn để nâng
cao tay nghề, nhiều giáo viên tham gia học các lớp đại học từ xa, tự túc
kinh phí. Cán bộ, giáo viên mẫu mực, luôn là tấm gương sáng cho học sinh
noi theo.
- Học sinh có ý thức tốt trong việc thực hiện nội quy nhà trường, có
nhiều cố gắng trong học tập. Học sinh lễ phép, chăm ngoan.

15


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

- Cơ sở vật chất của nhà trường cơ bản đảm bảo cho các hoạt động.
Có kho thiết bị, thư viện phòng đọc cho giáo viên và học sinh. Các phòng
học đủ ánh sáng và bàn ghế đảm bảo cho việc học và thực hành.
b. Những khó khăn trong việc thực hiện đổi mới nội dung và
phương pháp dạy học:
- Sự quan tâm của các bậc phụ huynh chưa đều khắp. Một số ít phụ
huynh không quan tâm đến việc học của con em mình, còn phó thác trách
nhiệm cho nhà trường.
- Học sinh của trường thuộc khu vực 5 xã, trong đó có 02 xã nghèo
nhất huyện là Diên Đồng và xã miền núi Diên Tân. Do đó, hoàn cảnh học
sinh phần lớn còn khó khăn, không đủ phương tiện phục vụ học tập.
- Chất lượng học sinh đầu vào thấp, có nhiều em đi học vì sự ép buộc
của gia đình chứ không có động cơ học tập, nhiều em bệnh bẩm sinh, thiểu
năng tuyến giáp..
- Một số giáo viên lớn tuổi, việc vận dụng nội dung và phương pháp
đổi mới còn chậm, không kịp thời và không thường xuyên. Thậm chí có
người cho rằng không phù hợp, khó thực hiện, phương pháp giáo dục

truyền thống phù hợp nhiều đối tượng học sinh hơn.
- Chuẩn bị cho một tiết lên lớp theo phương pháp mới tốn quá nhiều
thời gian, trong lúc đồ dùng dạy học chưa được phục vụ sẳn tại lớp. Do đó
trình trạng dạy chay (không đồ dùng) vẫn còn diễn ra ở một số tiết, ở một
số giáo viên.
-Tổ chức giáo viên học tập phương pháp mới không sát thực tế, do
những tiết dạy mẫu thường là được đầu tư kỹ, học sinh là học sinh các
trường chất lượng cao và có chọn lọc do đó ít có tình huống phải xử lý trên
lớp, chưa phù hợp học sinh các vùng nông thôn.
- Nội dung chương trình có tinh giản nhưng còn nhiều bất cập, có
nhiều bài còn dài, nhiều đơn vị kiến thức trong một tiết học, không đủ thời
gian giảng dạy; bài tập ít phong phú, không đa dạng, nếu giải tại lớp thì
không có bài tương tự cho về nhà. Nội dung chương trình cũng chưa quy
định rõ đơn vị kiến thức đã học nào được sử dụng không cần chứng minh
lại và những đơn vị kiến thức đã học nào phải chứng minh lại trong quá
trình giải bài tập.
- Thiết bị dạy học chưa được cung cấp đủ như chưa có máy cassett
phục vụ giảng dạy Anh văn. Một số thiết bị không có chất lượng, chưa
dùng đã hỏng, mốt số thiết bị đo lường, kiểm nghiệm thiếu chính xác nên
việc sử dụng rất khó khăn.
2. Kết quả đổi mới nội dung và phương pháp dạy học :
a. Kết quả đạt được, nguyên nhân:
* Về phía lãnh đạo trường :
- Nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà
nước , các văn bản chỉ đạo của ngành, đặc biệt là các văn bản chỉ đạo về
16


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

đổi mới nội dung, phương pháp dạy học; triển khai đầy đủ, kịp thời đến
giáo viên, phụ huynh học sinh và lãnh đạo địa phương.
- Đầu năm tích cực trong việc huy động học sinh ra lớp, phối hợp với
địa phương và Hội Phụ huynh học sinh vận động những học sinh chưa ra
lớp .
- Có kế hoạch và biện pháp thực hiện từng năm, tháng, tuần.
- Thường xuyên tổ chức thao giảng trước tổ, hội giảng trường, dự giờ
giáo viên, kiểm tra, đánh giá, đúc rút kinh nghiệm.
- Theo dõi chặt chẽ diễn biến chất lượng các môn Văn, Toán, Anh
văn hàng tháng, có đánh giá, rút kinh nghiệm.
- Quan tâm cảnh quan trường, xây dựng nền nếp dạy và học, tạo môi
trường thuận lợi trong giáo dục.
- Quan hệ tốt với lãnh đạo địa phương và quần chúng nhân dân, phản
ảnh và phối hợp kịp thời trong công tác.
- Thường xuyên tổng kết, đánh giá hoạt động năm trước, đề ra kế
hoạch, biện pháp cho năm sau, nhờ đó mà mỗi năm chất lượng giảng dạy
và học tập càng cao.
* Về phía giáo viên :
- Dạy theo phương pháp phát huy tính tích cực của học sinh, giáo
viên được học tập bồi dưỡng tay nghề, khi lên lớp giáo viên phải chuẩn bị
nhiều hơn, khi dạy ít nói hơn, nhưng đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt, phải
nắm vững kiến thức để xử lý tình huống.
- Bước đầu giáo viên tích cực hơn trong việc sử dụng đồ dùng dạy
học.
- Thường xuyên dự giờ học tập kinh nghiệm đồng nghiệp, học tập
nâng cao trình độ.
- Giáo dục học sinh phát triển toàn diện, do đó người dạy không
những dạy chữ mà còn dạy ngươiø; dạy lồng ghép nhiều chương trình như:
dân số, môi trường, an toàn giao thông, du lịch; phòng chống một số bệnh
như sốt xuất huyết, AIDS …

Nhìn chung tập thể sư phạm của trường luôn đoàn kết, thương yêu
tôn trọng học sinh, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, cùng nhau tiến bộ.
*Một số nội dung cụ thể về chất lượng, hiệu quả giáo dục trong hoạt
động dạy và học của trường năm học 2007-2008:
1. Về hoạt động dạy và học:
a. Các biện pháp thực hiện:
- Tổ chức dạy đủ các môn học và tiếp tục củng cố việc đổi mới
phương pháp dạy-học.
- Tổ chức sinh hoạt tổ - nhóm chuyên môn theo lịch qui định.
- Thực hiện nghiêm túc Qui chế đánh giá, xếp loại HS theo Quyết
định 40/BGD&ĐT - Qui chế xét công nhận tốt nghiệp THCS, Qui chế
tuyển sinh THCS-THPT theo Quyết định 11&12/BGD&ĐT và các yêu cầu
thực hiện cuộc vận động “Hai không”.
17


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

- Tổ chức dạy thêm, học thêm đúng qui định và phụ đạo cho HS yếu
kém.
- Tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ.
- BGH tổ chức dự giờ thao giảng theo từng bộ môn/HK và tổ chức
kiểm tra đồng loạt 3 môn Văn-Toán-Tiếng Anh theo định kỳ.
- Đoàn-Đội triển khai đầy đủ và phong phú chương trình hoạt động.
- Triển khai các chuyên đề hướng nghiệp cho HS lớp 9 và tổ chức
dạy nghề phổ thông cho lớp 8-9.
b.Kết quả:
- Chương trình được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc (có tổ chức bù tiết
do mưa lũ).
- GV-HS đã quen dần với phương pháp dạy-học mới, gây được hứng

thú và phát huy tính tích cực học tập và tính tự giác làm bài kiểm tra trong
học sinh.
- Tổ chuyên môn sinh hoạt 2lần/tháng. Nhóm bộ môn sinh hoạt 1
lần/tuần.
- Tổ chức 12 chuyên đề nâng cao chất lượng dạy-học.
- Thao giảng tổ-nhóm 130 tiết, bình quân 1tiết/gv/HK.
- Ngoại khóa 10 lần. Trong đó 9 lần cho cuộc thi “Đi tìm tri thức” và
1 lần về an toàn giao thông.
- Dự giờ 1231 tiết. Bình quân 18,6 tiết/gv.
- Thực hiện 2268 tiết học tốt.
- Học nghề phổ thông: Được công nhận 153 em. Đạt tỉ lệ: 58%. Lớp
8 đang học: 200 em/ 66%.
Kết quả học sinh giỏi - giáo viên giỏi:
Học sinh giỏi (SL -% /chỉ
tiêu giao)
Trường Huyện
Tỉnh
243
09/10
03/01
20%

HS tiên
333
25,3%

Lớp
tiên
tiến
10

29,4%

Giáo viên dạy giỏi (SL % /chỉ tiêu giao)
Trường Huyện Tỉnh
51
08
00
77,2%
67%

2.Về giáo dục đạo đức, giáo dục thể chất, vệ sinh học đường, văn
hóa văn nghệ:
a.Các biện pháp thực hiện:
a.1. Giáo dục đạo đức:
- Tổ chức cho GV – HS học tập Điều lệ nhà trường phổ thông; Tiểu
sử anh hùng Nguyễn Huệ và những yêu cầu đối với HS về cuộc vận động
“Hai không”.
- Lập kế hoạch và triển khai nghiêm túc chương trình sinh hoạt ngoài
giờ lên lớp theo chủ điểm giáo dục.
- Lập kế hoạch và triển khai kịp thời các chương trình hoạt động của
tổ chức Đoàn-Đội.
18


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

-Duy trì tốt công tác phối hợp giữa nhà trường-gia đình- Hội PHHS
và địa phương nhằm giáo dục và xử lý kịp thời những học sinh yếu kém về
2 mặt giáo dục.
a.2. Giáo dục thể chất:

- Thực hiện đầy đủ chương trình thể dục nội-ngoại khóa.
- Đáp ứng được thiết bị, sân bãi giảng dạy và luyện tập.
-Tổ chức Hội khỏe cấp trường và thành lập đội tuyển tham gia Hội
khỏe huyện.
a.3. Vệ sinh học đường, văn hóa văn nghệ:
-Thực hiện 3 nội dung chuẩn vệ sinh học đường và kế hoạch trồng
cây.
- Tổ chức lao động vệ sinh trường lớp hàng tuần, vệ sinh thôn xóm
từng học kỳ.
- Tổ chức chuyên đề “Giáo dục sức khỏe” theo chủ điểm hàng tháng.
-Tổ chức thường xuyên hoạt động xây dựng cảnh quan sư phạm, môi
trường xanh-sạch-đẹp.
b.Kết quả:
b.1. Về giáo dục đạo đức:
- Hầu hết học sinh chấp hành khá tốt nội qui, vào Đoàn TNCSHCM
123 em, đạt 25%.
- Tổ chức thi múa hát tập thể - Thi kể chuyện gương anh hùng chi
đội mang tên (26.3).
- Tham gia các cuộc thi viết về Phòng chống ma túy, tội phạm 831
bài; UPU 812 bài.
- Duy trì quỹ “Bạn nghèo” và giúp đỡ 136 trường hợp HS khó khăn,
trị giá 2.500.000đồng.
- Góp giấy vụn 421Kg; mua sản phẩm của Hội Người mù 500.000
đồng; ủng hộ bão lụt: 1.700.000đồng.
- Kiểm tra 03 chuyên hiệu. Kết quả: ATGT: 885hs - Nhà Sử học:
783hs - Nghệ sĩ: 1106hs.
-Công tác phối hợp được thực hiện khá chặt chẽ và kịp thời.
b.2. Về giáo dục thể chất:
- Hội Khỏe: Huyện đạt 02 HCV – 04 HCĐ; tỉnh đạt 2HCĐ-4HCB;
quốc gia đạt 1HCV-3HCĐ.

- Được công nhận đơn vị Tiên Tiến về giáo dục thể chất.
b.3. Về giáo dục vệ sinh học đường – văn hóa văn nghệ:
- Đạt các tiêu chuẩn trường học xanh - sạch - đẹp.
- Được huyện kiểm tra và xếp loại tốt về vệ sinh học đường.
-Duy trì khá tốt phong trào văn nghệ học đường……………..
* Về phía học sinh:
- Ham thích học hơn được thể hiện qua phần chuẩn bị bài ở nhà, sưu
tầm mẫu vật chuẩn bị thực hành môn sinh; tham khảo sách báo trả lời các
19


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

câu hỏi môn văn, sử, địa; vẽ các vật mẫu môn mỹ thuật; tích cực tham gia
phát biểu xây dựng bài, có trách nhiệm trong việc học và làm theo nhóm, đi
học chuyên cần, ít bỏ học …
- Chủ động trong việc tìm tòi phát hiện kiến thức mới dưới sự điều
khiển dẫn dắt của thầy cô giáo, mạnh dạn trong tranh luận với bạn bè để
tìm ra cái đúng, cái cần tìm, nhờ đó mà kiến thức được nhớ lâu, nhớ chắc;
Nhanh, nhạy trong thực hành thí nghiệm hoặc giải bài tập nhanh.
- Có đức tính độc lập suy nghĩ, tự lực trong làm bài; cẩn thận, chính
xác trong tính toán, thực hành thí nghiệm.
- Chất lượng học tập, đạo đức có chuyển biến, nâng cao.
Kết quả xếp loại các mặt giáo dục học sinh qua các năm học:

Năm
học

Khối
/Ts HS

20042005

6-399
7-387
8-373
9-340

20052006

20062007

20072008

KẾT QUẢ XẾP LOẠI HẠNH KIỂM:
Trung
Tốt
Khá
Yếu
bình
(Sl/%)
(Sl/%)
(Sl/%)
(Sl/%)
249-62,4 133-33,3 17-4,3
0
232-60
128-33,1 27-6,9
0
237-63,5 114-30,6 22-5,9

0
233-68,5
94-27,7
9-2,6
4-1,2

Tc:1499

951-63,4

469-31,3

75-5

4-0,3

6-347
7-381
8-358
9-354

206-59,4
198-51,9
202-56,4
224-63,3

125-36
148-38,8
134-37,4
111-31,4

13-3,8
35-9,3
22-6,2
16-4,5

3-0,8
0
0
3-0,8

Tc:1440

830-57,6

518-36,0

86-6,0

6-0,4

6-339
7-324
8-335
9-332

214-63,1
179-55,3
185-55,2
212-63,9

110-32,4
108-33,3
116-34,6
109-32,8

15-4,5
35-10,8
30-9
11-3,3

0
2-0,6
4-1,2
0

Tc:1330

790-59,4

443-33,3

91-6,8

6-0,5

6-345
7- 317
8-288
9/ 264

203-58,8
179-56,5
154-53,5
178-67,4

134-38,9
109-34,4
111-38,5
78-29,5

8-2,3
23-7,3
23-8,0
8-3,1

0
6-1,8
0
0

Tc:1214

714-58,8

432-35,6

62-5,1

6-0,5

TB trở
lên
(Sl/%)
399-100
387-100
373-100
336-98,8
149599,7
344-99,2
381-100
358-100
351-99,2
143499,6
339-100
322-99,4
331-98,8
332-100
132499,5
345-100
311-98,1
288-100
264-100
120899,5

KẾT QUẢ XẾP LOẠI HỌC LỰC:
20


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Năm Khối
học /Ts HS
6-399
2004
2005

7-387
8-373
9-340
Tc:149
9
6-347

2005
2006

2006
2007

2007
2008

7-381
8-358
9-354
Tc:144
0
6-339
7-324

8-335
9-332
Tc:133
0
6-345
7- 317
8-288
9/ 264
Tc:121
4

Giỏi
(Sl/%)
11328,3
10326,6
75-20.1
10129,7
39226,2
10831,1
10828,3
72-20,2
69-19,5
35724,8
55-16,2
76-23,5
66-19,7
45-13,6
24218,2
69-20,0
65-20,5

58-20,1
51-19,3
24320,0

Yếu
(Sl/%)

Kém
(Sl/%)

TB trở
lên
(Sl/%)

118-29,6 148-37,1

19-4,8

1-0,2

379-95,0

125-32,3 137-35,4

22-5,7

0

365-94,3

127-34,1 159-42,6

12-3,2

0

361-96,8

119-35,0 106-31,2

14-4,1

0

326-95,9

489-32,6 550-36,7

67-4,4

1-0,1

144195,5

81-23,3

116-33,4 36-10,4

6-1,8

305-87,9

98-25,7

132-24,7 42-11,0

1-0,3

338-88,7

92-25,6 158-44,1 36-10,1
114-31,9 159-45,2 12-3,4

0
0

385-26,8 565-39,2 126-8,8

7-0,4

103-30,4 118-34,8 61-18,0
87-29,6 99-30,5 61-18,8
64-19,1 123-36,7 78-23,3
82-24,7 186-56,0 19-5,7
219336-25,3 526-39,5
16,5
90-26,1 116-33,6 68-19,7
92-29,0 118-37,2 42-13,3
77-26,8 97-33,7 55-19,1
76-28,8 128-48,5 9-3,4

174335-27,6 459-37,8
14,4

2-0,6
1-0,3
4-1,2
0

322-89,9
342-96,6
130790,8
276-81,4
262-80,8
253-75,5
313-94,3
110483,0
275-79,7
275-86,7
232-80,5
255-96,6
103785,4

Khá
(Sl/%)

Trung
bình
(Sl/%)

7-0,5

2-0,6
0
1-0,3
0
3-0,2

Với những kết quả nêu trên, nhiều năm liền trường được công nhận
danh hiệu Trường tiên tiến xuất sắc, đạt trường chuẩn quốc gia.
* Nguyên nhân:
Kết quả đạt được nêu trên là nhờ nguyên nhân cơ bản sau: đó là sự
kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn được
biểu hiện trong công tác, cụ thể là: Lãnh đạo trường cùng tập thể Ban giám
hiệu đã xuất phát từ tình hình thực tế của trường, từ đội ngũ cán bộ, giáo
viên, từ cơ sở vật chất, kỹ thuật hiện có …,từ nội dung chương trình, từ yêu
21


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

cầu, mục tiêu đào tạo và chất lượng học tập của học sinh…kế hoạch năm
học theo chỉ đạo của cấp trên để đề ra nội dung, phương pháp giảng dạy
phù hợp, đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của thực tiễn, nội bộ đoàn kết, hoàn
thành tốt kế hoạch nhiệm vụ từng năm học. Ngoài ra:
- Thầy cô giáo luôn nâng cao tinh thần trách nhiệm, lương tâm của
người thầy, hết lòng dạy dỗ học sinh, như lời Bác dạy: “ Vì lợi ích 10 năm
trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”, đoàn kết khắc phục khó khăn,
học tập vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.
- Xây dựng được phong trào thi đua dạy tốt-học tốt trong nhà trường;
học sinh được học đủ các môn học; ngoài giờ học học sinh được tham gia
các hoạt động ngoại khóa phong phú, lành mạnh.

- Có giải pháp thích hợp để khắc phục những hạn chế trong quá trình
thực hiện kế hoạch như công tác phối hợp, tham mưu với cấp ủy, chính
quyền, PHHS trong việc chống lưu ban-bỏ học, việc giáo dục đạo đức học
sinh.
b. Những việc chưa làm được, nguyên nhân :
- Việc sử dụng đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực
của học sinh chưa thực hiện đều khắp trong các tiết học, các môn học, chủ
yếu tập trung ở những tiết hội giảng, thao giảng.
- Một bộ phận nhỏ HS (0,5%) vi phạm 5 điều cấm về mặt hạnh kiểm,
phối hợp giáo dục nhiều lần nhưng chuyển biến chậm hoặc không chuyển
biến.
- 14,6% HS có chất lượng học tập yếu kém, kiến thức cơ bản không
bảo đảm theo học với bạn cùng lớp dẫn đến chán học, lười học, phối hợp
giúp đỡ nhiều lần nhưng chuyển biến chậm hoặc không chuyển biến. Trong
đó có khoảng 0,2% trí tuệ kém phát triển.
* Nguyên nhân:
- Gia đình: Nhận thức về việc học của người dân chưa được nâng cao
lắm. Còn một ít PHHS chưa ý thức đầy đủ về trách nhiệm đối với công tác
giáo dục con em dẫn đến quan tâm không thường xuyên, không đồng bộ.
Có phụ huynh khoán trắng cho nhà trường từ việc dạy chữ cho đến dạy
người. Nghèo không phải là nguyên nhân chính, vì có khá đông HS còn
khó khăn nhưng lại chăm học.
- Xã hội: Quan tâm đến giáo dục chưa đồng bộ, chưa kịp thời, chưa
thật sự đồng tình, nhiều gia đình còn lo toan đến kinh tế, chưa nhận thức
đầy đủ các yêu cầu và tầm quan trọng của giáo dục.
- Học sinh: Còn 10 % HS chưa có ý thức, động cơ học tập đúng, bị
chi phối bởi mặt trái của xã hội.
- Đội ngũ giáo viên: Vẫn còn vài giáo viên chưa làm hết trách nhiệm
được giao, chưa gương mẫu.
- Ngành giáo dục: Vẫn còn lúng túng trong việc đề xuất các giải

pháp: chống lưu ban, bỏ học; việc cấp thiết bị dạy học (bổ sung thiết bị
hỏng sau 4 năm sử dụng); việc thực hiện cuộc vận động 2 không.
22


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

III. Những giải pháp và kiến nghị:
1. Giải pháp:
Để phát huy những thành tích đã đạt được, khắc phục những khuyết
điểm, tồn tại nêu trên, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể sau:
- Tiếp tục tham mưu, tuyên truyền làm cho cấp ủy, chính quyền, các
ban ngành đoàn thể và người dân trong xã cũng như đội ngũ cán bộ-giáo
viên- nhân viên nhà trường có nhận thức đúng đắn vị trí vai trò của giáo
dục.
- Nhà trường tổ chức các hoạt động giáo dục phù hợp với sự phát
triển xã hội, phục vụ sự phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương. Kế hoạch
phát triển giáo dục phải nằm trong kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội ở địa
phương.
- Cán bộ quản lý phải có uy tín, có trách nhiệm và xây dựng đội ngũ
cán bộ, giáo viên nhân viên phải có đầy đủ phẩm chất đạo đức, năng lực
chuyên môn; tập trung nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh
nhằm tạo uy tín, niềm tin đối với cha mẹ học sinh, cấp ủy Đảng, chính
quyền địa phương, thông qua đó khẳng định uy tín, chất lượng của nhà
trường.
- Thường xuyên tổ chức cho cán bộ giáo viên học tập quán triệt
những văn bản về đổi mới phương pháp dạy học. Tổ chức các chuyên đề để
giáo viên cùng nhau trao đổi về phương pháp dạy học ở tất cả các bộ môn,
tổ chức dạy thực hành góp ý trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau, vận dụng
những lý luận về đổi mới phương pháp áp dụng vào các tiết dạy.

- Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên dự giờ, rút kinh nghiệm
kịp thời trong việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. Có động viên,
khen thưởng đối với các tiết dạy tốt. Tổ chức phong trào thi đua “Hai tốt”,
chú trọng đến việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, theo hướng tập
trung vào học sinh.
- Tổ chức cho toàn thể giáo viên thi tự làm đồ dùng dạy học, phát
động vào đầu năm học. Các đồ dùng dạy học được ứng dụng vào trong các
tiết dạy. Sử dụng tốt đồ dùng dạy học trên lớp sẽ phát huy tính tích cực học
tập của học sinh, đó là phương tiện tốt để các em chủ động nắm được kiến
thức.
- Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm, thường xuyên liên hệ với
gia đình học sinh; tìm hiểu, nắm bắt hoàn cảnh của từng đối tượng gia đình
học sinh để có nhận thức đúng đắn về công tác giáo dục, vận động gia đình
cùng tham gia và làm gương cho học sinh noi theo, theo dõi, đôn đốc, nhắc
nhở học sinh học tập tốt.
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa phù hợp với tâm sinh lý học
sinh. Trong các hoạt động của nhà trường, cần có sự tham dự của cha mẹ
học sinh; đồng thời tranh thủ được ý kiến đóng góp khi giải quyết các vấn
đề nảy sinh trong lĩnh vực giáo dục.
23


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

- Nhà trường không ngừng đổi mới công tác quản lý đáp ứng yêu cầu
phát triển giáo dục trong giai đoạn hiện nay, xây dựng toàn diện nhà trường
đạt hiệu quả giáo dục cao theo các tiêu chí của trường đạt chuẩn quốc gia.
2. Kiến nghị:
Bộ giáo dục – đào tạo cần quan tâm một số vấn đề sau:
- Cần nghiên cứu Phân phối chương trình cho thật hợp lý như còn

thiếu tiết ôn tập trong chương; có môn có tiết ôn tập để kiểm tra học kỳ, có
môn không; các tiết kiểm tra vào cuối học kỳ, cuối năm khó thực hiện để
kịp làm điểm, làm hồ sơ.
- Cấp phát phụ lục đính chính trong sách giáo khoa, sách giáo viên
kịp thời khi có sự in ấn nhầm lẫn.
- Để thực hiện tốt đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát
huy tính tích cực của học sinh, Bộ Giáo dục, công ty Sách-Thiết bị cần
cung cấp các thiết bị dạy học kịp thời, đủ số lượng cho từng lớp và phải
đảm bảo chất lượng. Cần kiểm tra kỹ trước khi đưa về các trường, tránh
tình trạng hình thức đồ dùng đẹp nhưng không sử dụng được vì thiếu một
số chi tiết không lắp ráp được; cần cấp thêm máy vi tính để phục vụ cho
việc dạy tin học.
- Cần đầu tư kinh phí để xây dựng trường chuẩn, lớp chuẩn; hiện nay
các lớp chưa trang bị đủ vật dụng cần thiết cho tiết học, chưa đủ cơ sở vật
chất để bảo quản, trưng bày đồ dùng dạy học.
- Cần có chính sách hỗ trợ, biện pháp chế tài trong giáo dục nhằm tạo
điều kiện cho học sinh đến trường, đến lớp, đặc biệt là những vùng khó
khăn.
- Tuyên truyền trong nhân dân, các đoàn thể trong xã hội nhận thức
tốt về giáo dục. Cần xác định vai trò liên kết chặt chẽ giữa gia đình giáo
dục và nhà trường trong giáo dục học sinh.
- Xây dựng nhà công vụ phục vụ ăn, ở cho giáo viên.
- Tăng cường hơn nữa các biện pháp chỉ đạo, kiểm tra thực hiện cuộc
vận động “ Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong
giáo dục”.
Với Phòng Giáo dục, cần tham mưu tích cực và kịp thời hơn với
UBND Huyện để chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động và phát huy vai trò của
Trung tâm Học tập cộng đồng cũng như tăng cường công tác xây dựng gia
đình văn hóa, điều kiện và tiền đề cho việc học tập tốt của học sinh.
Tóm lại, ngành cần có nhiều biện pháp thiết thực, chỉ đạo sát sao

trong việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học để nâng cao hơn nữa
chất lượng dạy - học và vị trí của ngành trong xã hội hiện nay.

C. PHẦN KẾT LUẬN:

24


Lớp Trung cấp Lý Luận chính trị- Hành chính K75

Kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn
được biểu hiện trong công tác, là thế giới quan, phương pháp luận khoa
học, là một trong những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh. Nó có ý nghĩa quyết định sự thành bại trong công tác
lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý cũng như hành động của mỗi người trong cuộc
sống.
Giữa lý luận và thực tiễn có mối quan hệ biện chứng cho nên trong
hoạt động thực tiễn chúng ta không được xem nhẹ mặt nào. Vì nếu coi
trọng quá mức vai trò của thực tiễn sẽ rơi vào chủ nghĩa kinh nghiệm.
Ngược lại nếu đề cao quá mức vai trò của lý luận sẽ rơi vào chủ nghĩa giáo
điều.
Lý luận và thực tiễn là hai phạm trù có mối quan hệ biện chứng
mang tính khoa học, luôn tác động qua lại lẫn nhau. Chủ nghĩa Mác- Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh luôn xuất phát từ mối quan hệ biện chứng giữa lý
luận và thực tiễn, đánh giá một cách đúng đắn vai trò, vị trí của mỗi mặt
trong mối quan hệ ấy.
Mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn trong công tác đổi
mới phương pháp dạy và học ở trường THCS là vấn đề quan trọng giúp
chúng ta hiểu rõ thực trạng khách quan, chủ quan của công tác giáo dục
trong thời gian vừa qua. Từ đó, mỗi người tự đề ra yêu cầu nghiên cứu

nâng cao nhận thức đúng đắn về một tư tưởng chiến lược, một bộ phận của
đường lối giáo dục, một con đường phát triển giáo dục của nước ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở cán bộ, đảng viên: “
Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc cơ bản của chủ
nghĩa Mùác-Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thi hành thực
tiễn mù quáng. Lý luận mà không có liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”.
Đây là nhân tố có tính quyết định đến sự thành công hay thất bại trong
công tác giáo dục hiện nay.
Việc kết hợp đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực
tiễn là nhân tố dẫn đến thành công trong mọi công tác nói chung và công
tác giáo dục nói riêng.
Nhận thức đúng về vai trò, tác dụng to lớn của giáo dục trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, nhất là
trong thời kỳ đổi mới đất nước, trong văn kiện của Hội nghị lần thứ 2-Ban
Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam - khóa VIII đã ghi: “
Phát triển giáo dục là sự nghiệp của toàn xã hội, của nhà nước và của mỗi
cộng đồng, của từng gia đình và mỗi công dân. Kết hợp tốt giáo dục học
đường với giáo dục gia đình, giáo dục xã hội, xây dựng môi trường giáo
dục lành mạnh…Phát động phong trào rộng khắp toàn dân học tập, người
người đi học, học ở trường, lớp và tự học suốt đời…
Tiếp tục đa dạng hóa các hình thức giáo dục và các loại hình trường hợp
với đòi hỏi của tình hình mới, với nhu cầu học tập của tuổi trẻ và của toàn
xã hội…”.
25