Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động kinh doanh du lịch trên vịnh hạ long, tỉnh quảng ninh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 102 trang )
L IC M
N
V i tình c m trân tr ng nh t, tác gi Lu n v n xin bày t s c m n chân
thành, sâu s c t i PGS.TSKH. Nguy n Trung D ng vì s t n tình h
ng d n, giúp
đ tác gi trong quá trình th c hi n lu n v n.
Tác gi xin bày t lòng bi t n đ n Ban Giám hi u, các Gi ng viên đã nhi t
tình gi ng d y, truy n đ t ki n th c trong quá trình tác gi theo h c t i tr
n toàn th cán b , nhân viên Tr
ng
ng. C m
i h c Th y L i đã t o đi u ki n thu n l i
nh t cho tác gi trong th i gian h c t p và nghiên c u nh m hoàn thành ch
ng
trình Cao h c.
Xin chân thành c m n các đ ng chí lãnh đ o, đ ng nghi p, các c quan h u
quan, đã t o đi u ki n đ tác gi theo h c ch
thành b n lu n v n đ
ng trình đào t o th c s và hoàn
c thu n l i.
C m n gia đình, nh ng ng
i b n đã cùng đ ng hành, h tr , giúp đ tác
gi trong su t quá trình h c t p và hoàn thi n b n lu n v n này.
Sau cùng, xin đ
mong nh n đ
c c m n các Th y, Cô trong H i đ ng b o v và kính
c s quan tâm, nh n xét c a các Th y, Cô đ tác gi có đi u ki n
hoàn thi n t t h n nh ng n i dung c a lu n v n nh m đ t đ
c tính hi u qu , h u
ích khi áp d ng vào trong th c ti n.
Xin trân tr ng c m n!
Tác gi
CAM OAN
Tôi xin cam đoan b n lu n v n là công trình nghiên c u khoa h c đ c l p
c a riêng tôi. Các s li u và k t qu nêu trong lu n v n là trung th c và có ngu n
g c rõ ràng, nh ng k t lu n khoa h c c a lu n v n ch a t ng đ
b t c công trình nào tr
c công b trong
c đây.
Qu ng Ninh, ngày 09 tháng 11 n m 2014
Tác gi
Mai Th Hà
DANH M C HÌNH
Hình 1.1: Quy trình qu n lý thu theo c ch NNT t kê khai – t n p thu
Hình 2.1: B n đ các tuy n du l ch V nh H Long
Hình 2.2: S đ t ch c b máy C c thu t nh Qu ng Ninh
DANH M C B NG BI U
B ng 2.1: B ng phân lo i r i ro v thu theo ngành ngh kinh doanh
B ng 2.2: K t qu thanh tra, ki m tra t i DN kinh doanh tàu du l ch
Bi u 2.3: Khách du l ch đ n Qu ng Ninh t n m 2006 đ n n m 2013
DANH M C CÁC CH
CBCC
Cán b công ch c
CNTT
Công ngh thông tin
CCT
Chi c c thu
CT
C c thu
DN
Doanh nghi p
TNT
it
VI T T T
ng n p thu
GTGT
Giá tr gia t ng
HHDV
Hàng hóa d ch v
MST
Mã s thu
NNT
Ng
NSNN
Ngân sách nhà n
TCT
T ng c c thu
TKTN
T khai t n p
TNCN
Thu nh p cá nhân
TNDN
Thu nh p doanh nghi p
UNESCO
T ch c giáo d c khoa h c và v n hóa c a Liên hi p qu c
VPHC
Vi ph m hành chính
i n p thu
c
M CL C
L I C M N ...............................................................................................................
CAM OAN .................................................................................................................
DANH M C HÌNH ......................................................................................................
DANH M C B NG BI U ..........................................................................................
DANH M C CÁC CH
PH N M
VI T T T ...........................................................................
U ...........................................................................................................
Ngoài nh ng n i dung nh : Ph n m đ u, k t lu n ki n ngh , danh m c tài li u
tham kh o,...n i dung chính c a lu n v n g m có 3 ch ng:.......................................
CH NG 1: M T S V N
LÝ LU N CHUNG V THU VÀ QU N LÝ
THU
I V I D CH V DU L CH .......................................................................1
1.1. Khái ni m, vai trò v thu và qu n lý thu ..........................................................1
1.1.1. Khái ni m và vai trò v thu ..........................................................................1
1.1.1.1. Khái ni m ................................................................................................1
1.1.1.2.Vai trò c a thu ........................................................................................2
1.1.2. Khái ni m và vai trò v qu n lý thu .............................................................4
1.1.2.1. Khái ni m qu n lý thu ............................................................................4
1.1.2.2. Vai trò c a Qu n lý thu .........................................................................6
1.1.3. Nguyên t c qu n lý thu ................................................................................7
1.1.3.1. Tuân th pháp lu t ..................................................................................7
1.1.3.2.
m b o tính hi u qu ............................................................................7
1.1.3.3. Thúc đ y ý th c t tuân th c a ng
i n p thu .....................................8
1.1.3.4. Công khai, minh b ch ..............................................................................8
1.1.3.5.Tuân th và phù h p v i các chu n m c và thông l qu c t ..................8
1.2. N i dung qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch ..............................9
1.2.1. Lu t Qu n lý thu ..........................................................................................9
1.2.1.1. Quá trình hình thành Lu t Qu n lý thu .................................................9
1.2.1.2. Ph m vi đi u ch nh, đ i t
ng áp d ng.................................................10
1.2.1.3. N i dung c b n, nguyên t c qu n lý thu ............................................11
1.2.2. Các s c thu áp d ng đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch .......................11
1.2.2.1. Thu Giá tr gia t ng ..............................................................................12
* Khái ni m, đ c đi m, vai trò thu giá tr gia t ng ...........................................12
1.2.2.2. Thu Thu nh p doanh nghi p ................................................................18
1.2.2.3. Thu khác và các kho n thu khác ..........................................................22
1.3. C ch , t ch c và quy trình qu n lý thu ............................................................23
1.3.1. C ch quy trình qu n lý thu hi n hành .....................................................23
1.3.2. T ch c, quy trình qu n lý thu theo c ch t khai t n p thu ................23
1.3.2.1. Khái ni m, đ c đi m và đi u ki n áp d ng quy trình qu n lý thu theo
c ch t khai t n p thu ..................................................................................23
1.3.2.2.T ch c, quy trình qu n lý thu theo c ch t khai t n p thu ...........26
1.3.2.3.
u đi m, h n ch c a c ch t khai, t n p thu ................................27
1.3.3. Vai trò thanh tra, ki m tra trong qu n lý thu theo c ch t khai t n p...29
1.3.3.1. Khái ni m thanh tra, ki m tra thu ........................................................29
1.3.3.2. Vai trò c a thanh tra, ki m tra thu .......................................................30
1.4. Các nhân t
nh h
ng đ n công tác qu n lý thu thu đ i v i kinh doanh du l ch 32
1.4.1. Nhóm nhân t khách quan ...........................................................................32
1.4.1.1. Nhân t t nhiên khí h u môi tr
ng ....................................................32
1.4.1.2. Nhân t kinh t - chính tr - v n hóa xã h i ..........................................33
1.4.1.3. Ch tr
ng và chính sách thu ..............................................................37
1.4.2. Nhóm nhân t ch quan ...............................................................................38
1.4.2.1. i u ki n c s v t ch t .........................................................................38
1.4.2.2.Ý th c ng
i n p thu ............................................................................39
1.5. Kinh nghi m qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch ..........................40
K t lu n ch
ng 1 .....................................................................................................42
CH NG 2: TH C TR NG QU N LÝ THU
I V I D CH V DU L CH
TRÊN V NH H LONG, T NH QU NG NINH ....................................................43
2.1. Gi i thi u chung v khu du l ch V nh H Long .................................................43
2.1.1. Gi i thi u khái quát v V nh H Long .........................................................43
2.1.2. Các lo i hình kinh doanh d ch v du l ch trên V nh H Long .....................44
2.2. Tình hình ho t đ ng d ch v tàu du l ch trên V nh ............................................45
2.2.1. Quy mô và hình th c ho t đ ng d ch v tàu du l ch ....................................45
2.2.2. Vai trò k t qu đ t đ
c c a d ch v kinh doanh tàu du l ch ......................48
2.3. Th c tr ng công tác qu n lý thu thu d ch v tàu du l ch trên V nh H Long
trong nh ng n m qua.................................................................................................49
2.3.1. Các công tác qu n lý thu ............................................................................49
2.3.2. Ki m tra, thanh tra thu ...............................................................................51
2.3.2.1. Công tác ki m tra h s t i c quan thu ..............................................51
2.4.2.2. Công tác ki m tra, thanh tra t i tr s ng
2.3.3. Qu n lý n , c
i n p thu ..........................52
ng ch thi hành quy t đ nh hành chính thu ......................54
2.3.4. X lý vi ph m pháp lu t v thu ..................................................................54
2.4. ánh giá chung v công tác qu n lý thu d i v i d ch v du l ch trên V nh H
Long ..........................................................................................................................55
2.4.1. Nh ng k t qu đã đ t đ
c ..........................................................................55
2.4.1.1. V phí th m quan: .................................................................................55
2.4.1.2.V kinh doanh d ch v tàu du l ch..........................................................56
2.4.2. Nh ng m t h n ch ......................................................................................57
2.4.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch .................................................................58
2.4.3.1. V chính sách và ch tài x lý ...............................................................58
2.4.3.2. V phía c quan Thu và các c quan ch c n ng .................................59
2.4.3.3. V phía ng
i n p thu .........................................................................61
CH NG 3: NGHIÊN C U
XU T M T S GI I PHÁP T NG C
NG
CÔNG TÁC QU N LÝ THU THU
I V I HO T
NG KINH DOANH
D CH V DU L CH TRÊN V NH H LONG ........................................................63
3.1. Ti m n ng và tri n v ng phát tri n du l ch trên v nh H Long ..........................63
3.2.
nh h
ng qu n lý thu d ch v du l ch trên v nh H Long ............................65
3.2.1. Qu n lý theo h ng thúc đ y, khuy n khích NNT tuân th t nguy n t
khai, t n p thu ....................................................................................................65
3.2.2. T ng c
ng tính hi u l c, hi u qu c a công tác qu n lý ..........................66
3.2.3.
m b o tính công b ng, bình đ ng, th ng nh t ........................................66
3.2.4.
y m nh c i cách, hi n đ i hóa, h i nh p ................................................67
3.2.5. Thúc đ y d ch v kinh doanh tàu du l ch phát tri n b n v ng và hi u qu .67
3.3. Gi i pháp t ng c ng công tác qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch
v tàu du l ch trên V nh H Long th i gian t i .........................................................69
3.3.1. Nhóm gi i pháp áp d ng v i c quan thu ..................................................69
3.3.1.1. Phát tri n ngu n nhân l c đáp ng yêu c u qu n lý thu ....................69
3.3.1.2. Áp d ng hi u qu công ngh thông tin, trang b c s v t ch t, k thu t
............................................................................................................................71
3.3.1.3. Công tác ph i, k t h p v i các ngành, đ a ph
ng ..............................72
3.3.1.4.Gi i pháp v chính sách thu .................................................................74
3.3.2. Nhóm gi i pháp áp d ng v i ng
3.3.2.1.
i n p thu ..............................................83
ng ký, kê khai và n p thu : ...............................................................83
3.3.2.2.Nâng cao ý th c ch p hành pháp lu t thu ............................................83
3.4. M t s ki n ngh v ch tr
3.4.1. Ki n ngh v ch tr
ng và chính sách ..................................................83
ng ..............................................................................83
3.4.2. V chính sách, c i cách th t c hành chính .................................................84
3.4.3. V ch tài x ph t ........................................................................................85
3.4.4. V th m quy n c a c quan thu .................................................................85
K t lu n ch
ng 3 .....................................................................................................85
PH N M
U
1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u
Thu xu t hi n, phát tri n cùng v i s xu t hi n c a Nhà n
c và s phát tri n
c a n n kinh t hàng hoá ti n t và “Thu là ngu n thu ch y u c a Ngân sách Nhà
n
c” - đi u này đúng v i h u h t m i qu c gia trên th gi i.
n
c s d ng thu nh m t công c đ ph c v cho vi c th c hi n các ch c n ng và
Vi t Nam, Nhà
nhi m v c a mình.
L ch s càng phát tri n, các h th ng, các hình th c thu và pháp lu t thu
ngày càng đa d ng và hoàn thi n cùng v i s phát tri n c a kinh t th tr
kho n đóng góp c a ng
i dân cho Nhà n
khai b ng lu t pháp c a Nhà n
cđ
c xác đ nh và đ
ng, các
c quy đ nh công
c.
Vi c th c thi chính sách thu có hi u qu s đ m b o n đ nh cho ngu n thu
này, c n ph i có ph
t
ng pháp tính h p lý nh m đ m b o s công b ng cho các đ i
ng n p thu k t h p v i vi c h ch toán thu t i các doanh nghi p ph i theo đúng
ch đ k toán, tài chính và quy đ nh c a pháp lu t.
Trong nh ng n m v a qua, công tác qu n lý thu
chuy n mình m nh m .
n
c ta đã có nh ng b
c
t các d u n rõ nét nh t là s ra đ i c a các Lu t thu c
b n nh Lu t Thu Giá tr gia t ng (GTGT), Lu t Thu Thu nh p doanh nghi p
(TNDN) n m 1997 thay cho Lu t thu Doanh thu, Lu t Thu L i t c. Chính sách
Thu luôn đ
c ti p t c đ i m i, b sung, hoàn thi n, v i s ra đ i c a Lu t Qu n
lý Thu n m 2006 thì c ch qu n lý Thu chính th c theo mô hình ng
t khai, t n p thu ; c quan Thu đóng vai trò là ng
tra, giám sát ng
Theo ph
i h tr , h
i n p thu
ng d n, ki m
i n p thu (NNT).
ng th c m i này giao quy n ch đ ng, t giác n p thu cho NNT.
Tuy nhiên làm sao đ h n ch th p nh t th t thu v thu do chính c ch t khai t
n p, nh t là khi ý th c tuân th c a NNT còn ch a cao, xu h
ng tr n, gian l n thu
còn r t ph bi n đòi h i c quan Thu l i ph i có bi n pháp qu n lý phù h p tránh
th t thu cho ngân sách nhà n
c.
Qu ng Ninh là t nh có ti m n ng v du l ch, trong đó ngu n thu t du l ch c a
V nh H Long r t l n. Vì v y vi c qu n lý, giám sát thu t du l ch không ch nh m
mang l i ngu n thu Ngân sách cho t nh, mà còn góp ph n l n vào s phát tri n kinh
t xã h i c a t nh.
Hi n nay công tác qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch
Vi t
Nam nói chung và ho t đ ng kinh doanh du l ch trên V nh H Long nói riêng còn
nhi u th t thoát, xu h
ng tr n, gian l n thu còn r t ph bi n.
Xu t phát t yêu c u th c nêu trên, tác gi l a ch n đ tài: “Gi i pháp t ng
c
ng công tác qu n lý thu thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch trên v nh H
Long, t nh Qu ng Ninh” làm lu n v n th c s v i hy v ng đóng góp nh ng ki n
th c đ
c h c t p c a mình cho vi c c i ti n ho t đ ng c a c quan thu n i tác gi
công tác.
2. M c đích nghiên c u c a đ tài
Trên c s lý lu n và nh ng k t qu đánh giá th c tr ng công tác qu n lý
thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch v du l ch trên V nh H Long trên đ a bàn
t nh Qu ng Ninh, lu n v n nghiên c u m t s gi i pháp t ng c
ng công tác qu n
lý thu thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch trên V nh H Long, t nh Qu ng
Ninh nh m phát tri n kinh t xã h i c a t nh Qu ng Ninh trong th i gian t i.
3.
it
ng và ph m vi nghiên c u
a.
it
ng nghiên c u
it
ng nghiên c u c a lu n v n là công tác qu n lý thu thu đ i v i ho t
đ ng kinh doanh du l ch trên V nh h Long và các nhân t
này.
b. Ph m vi nghiên c u
nh h
ng đ n công tác
Lu n v n nghiên c u công tác qu n lý thu thu kinh doanh du l ch mà t p
trung ch y u vào công tác thu thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch b ng tàu
thuy n trên V nh H Long, t nh Qu ng Ninh trong kho ng th i gian t n m 20102013. Các gi i pháp đ xu t t ng c
ng công tác này đ
c đ xu t cho đ n n m
2020.
4. Ph
ng pháp nghiên c u
gi i quy t các v n đ c a đ tài, tác gi s d ng nh ng ph
nghiên c u sau đây: Ph
th a; Ph
ng pháp đi u tra, nghiên c u th c đ a; Ph
ng pháp h th ng hóa; Ph
so sánh; Ph
ng pháp chuyên gia; Ph
ng pháp
ng pháp k
ng pháp t ng h p, th ng kê, phân tích,
ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n
pháp quy.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c
Nh ng k t qu nghiên c u h th ng hoá các c s lý lu n và th c ti n v
công tác công tác qu n lý thu thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch v du l ch trên
V nh H Long. Nh ng nghiên c u nàycó giá tr tham kh o trong h c t p, gi ng d y
và nghiên c u các v n đ v qu n lý thu thu đ i v i các d ch v kinh doanh du
l ch.
b. Ý ngh a th c ti n
Nh ng phân tích đánh giá và gi i pháp đ xu t là nh ng tham kh o h u ích
có giá tr g i m trong vi c t ng c
ng hi u qu và ch t l
ng công tác ho t đ ng
kinh doanh d ch v du l ch t i V nh H Long nh m phát tri n kinh t trong khai thác
V nh H Long nói chung và khai thác du l ch nói riêng
n
c ta trong giai đo n
hi n nay.
6. K t qu d ki n đ t đ
c
- H th ng hóa và c p nh t nh ng c s lý lu n và th c ti n v thu và công
tác qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch v du l ch, trong đó t p trung
vào các v n đ nh : vai trò, n i dung, nguyên t c, t ch c, quy trình và các nhân t
nh h
ng đ n công tác qu n lý thu , nh ng bài h c kinh nghi m và nh ng công
trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài;
- T các s li u thu th p đ
c, lu n v n t p trung phân tích đánh giá th c
tr ng công tác qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch v du l ch trên V nh
H Long, t đó rút ra nh ng nh n xét v k t qu đ t đ
t n t i và nguyên nhân c n đ
c c n phát huy và nh ng
c kh c ph c;
- Nghiên đ xu t m t s gi i pháp t ng c
ng công tác qu n lý thu đ i v i
ho t đ ng kinh doanh d ch v tàu du l ch trên V nh H Long, nh m đ y m nh h n
ch t l
ng và thành qu c a công tác này, đ ng th i góp ph n phát tri n b n v ng
ho t đ ng d ch v du l ch c a khu v c trong th i gian t i.
7. N i dung c a lu n v n
Ngoài nh ng n i dung nh : Ph n m đ u, k t lu n ki n ngh , danh m c tài
li u tham kh o,...n i dung chính c a lu n v n g m có 3 ch
ng:
Ch
ng 1: M t s v n đ lý lu n chung v thu và qu n lý thu đ i v i d ch v
Ch
ng 2: Th c tr ng qu n lý thu đ i v i d ch v du l ch trên V nh H Long,
du l ch
t nh Qu ng Ninh
Ch
ng 3: Nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp t ng c
ng công tác qu n lý
thu thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh d ch v du l ch trên V nh H Long.
1
CH
NG 1: M T S
V N
LÝ THU
LÝ LU N CHUNG V THU VÀ QU N
I V I D CH V DU L CH
1.1. Khái ni m, vai trò v thu và qu n lý thu
1.1.1. Khái ni m và vai trò v thu
1.1.1.1. Khái ni m
Cùng v i s phát tri n c a s n xu t xã h i, xã h i loài ng
thành giai c p và đ u tranh gi a các giai c p, Nhà n
theo ph
i có s phân chia
c ra đ i, ch đ đóng góp
ng th c t nguy n c a dân c trong ch đ c ng s n nguyên th y không
còn phù h p n a.
duy trì b máy Nhà n
qu c phòng an ninh... đòi h i Nhà n
tài chính này có đ
c, phát tri n s nghi p giáo d c, y t ,
c ph i có ngu n tài chính đ chi tiêu. Ngu n
c là do s đóng góp c a m i thành viên trong xã h i và s đóng
góp này mang tính b t bu c, đó chính là thu . Có th nói Thu là m t ph m trù kinh
t tài chính mang tính khách quan, đ ng th i c ng là m t ph m trù l ch s .
Xã h i càng phát tri n thì nhi m v đi u hành, qu n lý n n kinh t , ch m lo
đ i s ng, v n hoá, xã h i c a c ng đ ng c a Nhà n
h n d n đ n chi tiêu c a Nhà n
c càng ph i đ m nh n nhi u
c ngày càng l n, đòi h i ngu n tài chính ph c v
cho vi c chi tiêu ngày càng t ng lên, thu khoá c ng theo đó càng đa d ng và phát
tri n.
V i ti n trình phát tri n c a xã h i loài ng
t đó ra đ i, t n t i và phát tri n, thu và Nhà n
v i nhau. Nhà n
i, Nhà n
c xu t hi n, thu c ng
c là hai ph m trù g n bó h u c
c t n t i t t y u ph i có thu . Thu là c s v t ch t đ m b o cho
s t n t i và phát tri n c a Nhà n
M t đ nh ngh a v thu t
c.
ng đ i hoàn ch nh đ
c nêu lên trong cu n
“Economics” c a hai nhà kinh t M nh sau: Thu nhà n
c là m t kho n chuy n
giao b t bu c b ng ti n (ho c hàng hoá, d ch v ) c a các Công ty và các h gia đình
cho Chính ph , mà trong s trao đ i đó h không nh n đ
c m t cách tr c ti p
hàng hoá ho c d ch v nào c , kho n n p thu đó không ph i là ti n ph t mà toà án
2
tuyên ph t do hành vi vi ph m pháp lu t.
n
c ta, Thu là vi c Nhà n
c dùng quy n l c c a mình đ t p trung m t
ph n ngu n tài chính qu c gia hình thành qu Ngân sách nhà n
các nhu c u c a Nhà n
c.
ó là kho n thu c a Nhà n
c nh m th a mãn
c đ i v i các t ch c và
m i thành viên trong xã h i; kho n thu này mang tính b t bu c không hoàn tr tr c
ti p. Trong m t s công trình nghiên c u v thu , các nhà kinh t cho r ng, khái
ni m thu c n ph i nêu đ
c khía c nh sau: N i dung kinh t c a thu đ
tr ng b i các quan h ti n t gi a Nhà n
quan h d
i d ng ti n t này đ
cđ c
c v i pháp nhân và th nhân; nh ng m i
c n y sinh m t cách khách quan và có ý ngh a xã
h i đ c bi t - vi c chuy n giao thu nh p có tính ch t b t bu c theo m nh l nh Nhà
n
c, xét theo khía c nh lu t pháp thu là kho n n p cho Nhà n
cđ
c pháp lu t
quy đ nh theo m c thu và th i h n nh t đ nh.
Tóm l i, trên góc đ tài chính thì thu là m t kho n n p b t bu c mà các th
nhân và pháp nhân có ngh a v ph i th c hi n đ i v i Nhà n
s các v n b n pháp lu t do Nhà n
hoàn tr tr c ti p cho đ i t
nhiên mà là m t hi n t
ph m trù Nhà n
c, phát sinh trên c
c ban hành, không mang tính ch t đ i giá và
ng n p thu . Thu không ph i là m t hi n t
ng xã h i do chính con ng
ng t
i đ nh ra và nó g n li n v i
c và pháp lu t.
Thu do c quan quy n l c Nhà n
c cao nh t ban hành.
các qu c gia, do
vai trò quan tr ng c a thu đ i v i vi c hình thành qu NSNN và nh ng nh h
ng
c a nó đ i v i đ i s ng kinh t xã h i nên th m quy n quy đ nh, s a đ i, bãi b các
Lu t thu đ u thu c c quan l p pháp.
Vi t Nam, Qu c h i là c quan ban hành
Lu t thu .
1.1.1.2.Vai trò c a thu
- Thu là công c ch y u huy đ ng t p trung ngu n l c cho Nhà n
c:
M t n n tài chính qu c gia lành m nh ph i d a ch y u vào ngu n thu t n i
b n n kinh t qu c dân.T t c các nhu c u chi tiêu c a Nhà n
cđ uđ
qua các ngu n thu t thu , phí và các hình th c thu khác nh : vay m
c đáp ng
n, vi n tr
3
n
c ngoài, bán tài nguyên qu c gia, thu khác.... Song th c t các hình th c thu ngoài
thu đó có r t nhi u h n ch , b ràng bu c b i nhi u đi u ki n. Do đó thu đ
c coi là
kho n thu quan tr ng nh t vì kho n thu này mang tính ch t n đ nh và khi n n kinh t
càng phát tri n thì kho n thu này càng t ng
Thu t o ngu n thu cho NSNN, nh ng ngu n thu đó c n đ
c s n n kinh t t ng tr
c hình thành trên
ng và đ t hi u qu cao, đây chính là huy đ ng nh ng ph i
đ m b o “nuôi ngu n thu” cho t
ng lai. V n đ này luôn đ
c các qu c gia quan
tâm đúng m c trong quá trình ho ch đ nh chính sách và t ch c qu n lý thu thu .
- Thu là công c đi u ti t v mô n n kinh t :
Nhà n
c s d ng thu nh m t o l p các cân đ i v mô, đi u ti t th tr
ng,
m r ng l u thông hàng hoá, thúc đ y s n xu t phát tri n; đ m b o s th ng nh t
gi a t ng tr
ng kinh t và công b ng xã h i, c a các bên h p tác, nâng cao đ i
s ng c a ng
i dân, theo đ nh h
v n có c a n n kinh t th tr
ng c a Nhà n
c, kh c ph c nh ng khuy t t t
ng. Hi n nay, chính sách thu đ
c Nhà n
cs
d ng t ng h p nh m khuy n khích các c s s n xu t kinh doanh thu c m i thành
ph n kinh t cùng c nh tranh lành m nh, bình đ ng, khai thác hi u qu tài nguyên,
v n đ u t trong và ngoài n
c.
- Thu góp ph n đi u hoà thu nh p th c hi n công b ng xã h i trong phân ph i:
Theo Adam Smith (1723-1790), n n kinh t th tr
đi u ch nh, can thi p c a Nhà n
c, mà đ
ng t do không có s
c đi u ti t b i “bàn tay vô hình”, nó t
đi u ch nh và ho t đ ng có hi u qu , nh ng bên c nh đó khuy t t t l n nh t là v n
đ phân ph i thu nh p. Trong đi u ki n phân ph i thu nh p c a th tr
ng t do,
m t b ph n dân c s giàu lên nhanh chóng, trong khi đó, đ i đa s lao đ ng tr
nên nghèo túng và đ i s ng càng khó kh n h n. Tình tr ng trên không ch liên quan
đ n v n đ đ o đ c, công b ng xã h i mà còn t o nên tình tr ng l ng đo n, đ c
quy n và lâu dài s không th đ m b o cho n n kinh t t ng tr
Thông qua m t h th ng các s c thu , Nhà n
gi a các cá nhân trong xã h i, ng
ng đ
c.
c đi u ch nh m c thu nh p
i có thu nh p cao ph i đóng thu cao và ng
c
4
l i (th hi n thông qua ho t đ ng tiêu dùng ch u s đi u ti t c a các s c thu gián
thu và thu thu nh p đ i v i nh ng ng
i có thu nh p cao). T ch c và cá nhân
kinh doanh có l i nhu n cao ph i đóng góp thu cao h n nh ng t ch c và cá nhân
kinh doanh có l i nhu n th p (th hi n
s c thu TNDN).
1.1.2. Khái ni m và vai trò v qu n lý thu
1.1.2.1. Khái ni m qu n lý thu
Qu n lý thu là m t l nh v c qu n lý chuyên ngành, vì v y đ ti p c n khái
ni m qu n lý thu tr
c h t c n ti p c n khái ni m qu n lý.
T đi n Wikipedia đ nh ngh a qu n lý là “The act of getting people together
to accomplish desire goals and objectives”. Ngh a là “là ho t đ ng t p h p và đi u
khi n m i ng
i nh m đ t đ
c nh ng m c tiêu ho c m c đích nh t đ nh”
Theo T đi n ti ng Vi t, qu n lý là “ T ch c và đi u khi n các ho t đ ng
theo nh ng yêu c u nh t đ nh”
Mary Parker Follett (1868-1933) cho r ng qu n lý là “ Ngh thu t đ t đ
các m c tiêu c a t ch c thông qua con ng
c
i”.
Hery Fayol (1841-1925) cho r ng, qu n lý có 5 nhi m v là: Xây d ng k
ho ch, t ch c, ch huy, ph i h p và ki m soát. Trong đó, các ngu n l c có th
đ
c s d ng cho qu n lý bao g m: Nhân l c, tài chính, công ngh và tài nguyên
thiên nhiên.
Nhìn chung, các khái nhi m v qu n lý đ u th ng nh t r ng, đã nói đ n qu n
lý là nói đ n ho t đ ng c a con ng
i nh m th c hi n nh ng m c tiêu đã đ nh
thông qua các ho t đ ng l p k ho ch, t ch c, lãnh đ o, ph i h p, ki m soát và
thúc đ y ho t đ ng c a nh ng con ng
i trong t ch c đó.
Qu n lý thu là m t l nh v c qu n lý chuyên ngành thu c qu n lý hành chính
Nhà n
con ng
c. Qu n lý hành chính là s tác đ ng c a c quan hành chính Nhà n
i ho c các m i quan h xã h i đ đ t đ
Ti p c n d
i góc đ th c thi quy n l c Nhà n
c và
c các m c tiêu c a Chính ph .
c thì qu n lý hành chính là th c thi
5
quy n hành pháp c a Nhà n
c. Ti p c n d
hành chính là đi u ch nh hành vi con ng
i góc đ công vi c c th thì qu n lý
i, hành vi xã h i và t ch c thi hành pháp
lu t đã ban hành.
T nh ng cách hi u nh trên v qu n lý hành chính thì qu n lý thu có th
đ
c hi u là vi c t ch c th c thi pháp lu t thu c a Nhà n
đ
c hi u là ho t đ ng tác đ ng và đi u hành ho t đ ng đóng thu c a ng
c, t c là, qu n lý thu
in p
thu .
Ho t đ ng tác đ ng nói trên c a Nhà n
cđ
c hi u d
i ba góc đ sau:
- Là quá trình v n d ng b n ch t, ch c n ng c a thu đ ho ch đ nh chính
sách, bao g m c chính sách đi u ti t qua thu và chính sách qu n lý;
- Là quá trình xây d ng t ch c b máy ngành Thu và đào t o ngu n nhân
l c đáp ng yêu c u qu n lý thu ;
- Là vi c v n d ng các ph
ng pháp thích h p tác đ ng đ n quá trình th c
hi n ngh a v thu c a NNT phù h p v i quy lu t khách quan, bao g m các ho t
đ ng tuyên truy n, h
ng d n, h tr , thanh tra, ki m tra thu ... ây chính là cách
hi u v qu n lý thu theo ngh a r ng. Theo đó, qu n lý thu bao g m c ho t đ ng
xây d ng chính sách thu , ban hành pháp lu t thu và ho t đ ng t ch c hành thu.
Khái ni m qu n lý thu nêu trên cho th y qu n lý thu bao g m các khía
c nh ch y u sau đây:
Th nh t, ch th c a qu n lý thu là Nhà n
v i vai trò là ng
c, bao g m c quan l p pháp
i nghiên c u, xây d ng h th ng pháp lu t thu ; c quan hành
pháp v i t cách là ng
i đi u hành tr c ti p công tác thu và n p thu ; h th ng các
c quan chuyên môn giúp cho c quan hành pháp (c quan thu , c quan h i quan)
thay m t cho Nhà n
Th hai, đ i t
thu vào NSNN (ng
c t ch c và th c hi n thu thu .
ng qu n lý thu là các t ch c và cá nhân có ngh a v n p
i n p thu )
6
Th ba, m c tiêu c a qu n lý thu là huy đ ng ngu n l c tài chính t các t
ch c và cá nhân trong xã h i cho Nhà n
c thông qua vi c ban hành và t ch c thi
hành pháp lu t thu .
Th t , qu n lý thu là m t h th ng nh t gi a các c quan qu n lý Nhà n
c
v i nhau và gi a xây d ng chính sách thu v i t ch c hành thu.
Th n m, quá trình tác đ ng, đi u hành thhu thu g n v i quá trình th c hi n
các ch c n ng qu n lý c a Nhà n
c và quá trình này ph i tuân th các quy lu t
khách quan.
1.1.2.2. Vai trò c a Qu n lý thu
Qu n lý thu là m t trong các nhi m v c a c quan Nhà n
c có th m
quy n trong đó có các c quan qu n lý thu . Th c hi n t t nhi m v qu n lý thu
không ch đ m b o s v n hành thông su t h th ng c quan nhà n
đ ng tích c t i quá trình thu, n p thu vào NSNN.
c, mà có tác
ó chính là vai trò c a qu n lý
thu . Vai trò c a qu n lý thu th hi n nh sau:
- Qu n lý thu có vai trò quy t đ nh trong vi c đ m b o ngu n thu t thu
đ
c t p trung chính xác, k p th i, th
ng xuyên, n đ nh vào NSNN. Thông qua
vi c l a ch n áp d ng các bi n pháp qu n lý thu có hi u qu , c ng nh xây d ng
và áp d ng quy trình, th t c v thu h p lý, c quan thu đ m b o thu thu đúng
lu t, đ y đ và k p th i vào NSNN.
- Thông qua ho t đ ng qu n lý thu góp ph n hoàn thi n chính sách, pháp
lu t c ng nh các quy đ nh v qu n lý thu . Nh ng đi m còn b t c p trong chính
sách thu và khi m khuy t trong các lu t thu đ
c phát hi n trong quá trình áp
d ng lu t vào th c ti n và qua các ho t đ ng qu n lý thu . Trên c s đó c quan
đi u hành th c hi n pháp lu t đ xu t b sung, s a đ i các lu t thu .
- Thông qua qu n lý thu , Nhà n
c th c hi n ki m soát và đi u ti t các ho t
đ ng kinh t c a các t ch c, cá nhân trong xã h i. Theo quy đ nh c a pháp lu t
thu , ng
i n p thu có trách nhi m ph i kê khai thu . N i dung kê khai thu là kê
7
khai các ho t đ ng kinh t có liên quan đ n vi c tính toán ngh a v thu c a ng
i
n p thu , t c là ph i kê khai các ho t đ ng kinh t phát sinh, các giao d ch kinh
doanh c a ng
i n p thu . M t khác, đ qu n lý thu , c quan thu ph i t ch c thu
th p, n m b t, l u gi thông tin v ho t đ ng s n xu t, kinh doanh c a ng
in p
thu , ph i t ch c ki m tra, thanh tra, ki m soát các ho t đ ng s n xu t, kinh doanh
c a ng
i n p thu . Nh v y, có th th y, thông qua qu n lý thu , Nhà n
c đã
th c hi n ki m soát các ho t đ ng kinh t c a các t ch c, cá nhân trong xã h i. T
vi c ki m soát các ho t đ ng kinh t này, Nhà n
c có th có các chính sách qu n
lý phù h p đ đi u ti t ho t đ ng c a các ch th trong n n kinh t theo đ nh h
c a Nhà n
ng
c.
1.1.3. Nguyên t c qu n lý thu
M i c p c quan qu n lý Nhà n
c có nhi m v khác nhau trong qu n lý
thu . Tuy nhiên, ho t đ ng qu n lý thu c a các c quan Nhà n
c có th m quy n
đ u ph i tuân theo nh ng nguyên t c nh t đ nh.
1.1.3.1. Tuân th pháp lu t
Nguyên t c này chi ph i ho t đ ng c a các bên trong quan h qu n lý thu
bao g m c c quan Nhà n
c và ng
i n p thu . N i dung c a nguyên t c này là
quy n h n, trách nhi m c a c quan qu n lý, quy n và ngh a v c a ng
i n p thu
đ u do pháp lu t quy đ nh. Trong quan h qu n lý, các bên liên quan có th đ
c
l a ch n nh ng ho t đ ng nh t đ nh nh ng ph i trong ph m vi quy đ nh c a pháp
lu t v qu n lý thu .
m b o tính hi u qu
1.1.3.2.
Gi ng nh m i ho t đ ng qu n lý khác, ho t d ng qu n lý thu ph i tuân th
nguyên t c hi u qu . Các ho t đ ng qu n lý thu đ
qu n lý đ
thu .
c th c hi n, các ph
ng pháp
c l a ch n ph i đ m b o s thu vào NSNN là l n nh t theo đúng lu t
ng th i, chi phí qu n lý thu là ti t ki m nh t. Ví d nh s l a ch n quy
trình, th t c v thu rõ ràng, đ n gi n phù h p v i đi u ki n th c ti n nh t đ nh và
trình đ c a ng
i n p thu s h a h n mang l i ngu n thu cao h n do ti t ki m
8
đ
c chi phí v n hành b máy thu thu và chi phí c a ng
i n p thu so v i vi c áp
d ng m t quy trình, th t c ph c t p h n.
1.1.3.3. Thúc đ y ý th c t tuân th c a ng
i n p thu
đ m b o ho t đ ng thu, n p thu đúng pháp lu t, Nhà n
t ng c
ng các ho t đ ng qu n lý đ i v i ng
thu hi n đ i s t ng c
c nào c ng
i n p thu . Trong đi u ki n qu n lý
ng vai trò c a Nhà n
c theo h
ng t p trung vào ki m
tra, ki m soát k t qu th c hi n ngh a v thu phù h p v i quy đ nh c a pháp lu t
(ki m tra sau), đ ng th i t o đi u ki n cho ng
i n p thu ch đ ng l a ch n cách
th c khai thu và n p thu phù h p v i ho t đ ng kinh doanh c a mình, tôn tr ng
tính t giác c a ng
i n p thu .
đ m b o nguyên t c này c n có h th ng các
v n b n pháp lu t thu đ y đ , rõ ràng, phù h p; có các ch tài đ m nh đ tr ng
ph t các vi ph m pháp lu t thu và có tác d ng r n đe.
1.1.3.4. Công khai, minh b ch
Công khai, minh b ch là m t trong nh ng nguyên t c quan tr ng c a qu n lý
thu . Nguyên t c công khai đòi h i m i quy đ nh v qu n lý thu , bao g m pháp
lu t thu và các quy trình, th t c thu n p thu ph i công b công khai cho NNT và
t t c nh ng t ch c, cá nhân có liên quan đ
c bi t. Nguyên t c minh b ch đòi h i
các quy đ nh v qu n lý thu rõ ràng, đ n gi n, d hi u và di n đ t sao cho ch có
th hi u theo m t cách nh t quán, không hi u theo nhi u cách khác nhau. Nguyên
t c minh b ch c ng đòi h i không quy đ nh nh ng ngo i l trong th c thi pháp lu t
thu , theo đó, c quan thu ho c công ch c thu đ
ngo i l cho là đ ho t đ ng qu n lý thu c a Nhà n
sát, là môi tr
c quy t đ nh áp d ng nh ng
cđ
c m i công dân giám
ng t t đ phòng ch ng tham nh ng, c a quy n, sách nhi u; qua đó,
thúc đ y ho t đ ng qu n lý thu đúng lu t, trong s ch và t o đi u ki n thúc đ y s n
xu t, kinh doanh phát tri n.
1.1.3.5.Tuân th và phù h p v i các chu n m c và thông l qu c t
H i nh p kinh t qu c t t o đi u ki n thúc đ y phát tri n kinh t và m r ng
quan h h p tác kinh t cho m i n
c.
ng th i, quá trình h i nh p c ng đòi h i
9
m i qu c gia c n có nh ng thay đ i quy đ nh v qu n lý, c ng nh các chu n m c
qu n lý phù h p v i các cam k t và thông l qu c t . Vi c th c hi n các cam k t và
thông l qu c t v thu t o đi u ki n cho ho t đ ng qu n lý c a các c quan Nhà
n
c h i nh p v i h th ng qu n lý thu th gi i. Tuân th thông l qu c t c ng
t o thu n l i cho ho t đ ng đ u t c a các nhà đ u t n
c ngoài.
1.2. N i dung qu n lý thu đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch
1.2.1. Lu t Qu n lý thu
1.2.1.1. Quá trình hình thành Lu t Qu n lý thu
Tr
c n m 2007, m i s c thu đ
c ban hành thành Lu t bao g m c quy
đ nh v chính sách thu và qu n lý thu . Các quy đ nh này đã phát huy đ
pháp lý, đ m b o các kho n thu đ
c vai trò
c huy đ ng k p th i vào NSNN. Tuy nhiên nó
b c l m t s t n t i nh : quy đ nh v qu n lý thu mang tính pháp lý c a ch a cao,
d n đ n h n ch trong tuân th pháp lu t thu ; các quy đ nh phân tán t i nhi u v n
b n, m t s n i dung ch a th ng nh t gi a các lu t thu , ch a bình đ ng gây khó
kh n cho NNT và c quan thu trong ch p hành pháp lu t thu . Quy n h n, ngh a
v , trách nhi m c a các ch th qu n lý thu ch a đ
nh h
đ
c quy đ nh đ y đ , rõ ràng
ng đ n hi u qu qu n lý thu ; th t c hành chính r
m rà, ch a xây d ng
c c ch ph i h p các bên liên quan trong qu n lý thu .
H th ng pháp lu t thu Vi t Nam đ
trong th i k đ i m i đ t n
th ng pháp lu t thu t
c hình thành và hoàn ch nh c b n
c, tr i qua hai l n c i cách, hi n nay chúng ta đã có h
ng đ i đ ng b , có ph m vi đi u ch nh toàn di n đ n các
quan h kinh t xã h i.
kh c ph c nh ng h n ch , Lu t qu n lý thu đã đ
c nh chi n l
c ban hành trong b i
c c i cách h th ng thu đ n n m 2010, cùng v i vi c hoàn thi n và
xây d ng m i các lu t v chính sách thu , đáp ng yêu c u phát tri n kinh t xã h i,
h i nh p kinh t qu c t , có hi u l c t ngày 01/7/2007 nh m:
- Nâng cao hi u l c, hi u qu công tác qu n lý thu ; t o thu n l i cho NNT
10
n p thu và c quan thu thu thu đúng, đ , k p th i vào NSNN.
- Quy đ nh rõ quy n, ngh a v , trách nhi m c a NNT, c quan qu n lý thu
và các t ch c, cá nhân có liên quan.
-
y m nh c i cách th t c hành chính thu theo h
minh b ch, d th c hi n, t ng c
ng đ n gi n, rõ ràng,
ng vai trò ki m tra giám sát c a Nhà n
c, c ng
đ ng xã h i trong th c hi n qu n lý thu .
V t ng th , Lu t qu n lý thu đã thi t l p khung pháp lý chung, áp d ng
th ng nh t trong quá trình th c thi t t c các chính sách thu , kh c ph c tình tr ng
chia c t, tách bi t v ph
ng th c qu n lý gi a các lo i thu , đ ng th i c ng chính
th c đánh d u cho vi c áp d ng c ch t khai t n p thu trên di n r ng.
1.2.1.2. Ph m vi đi u ch nh, đ i t
ng áp d ng
Ph m vi đi u ch nh: Lu t qu n lý thu đi u ch nh vi c th c hi n chính sách
thu
c khâu thu n i đ a và h i quan, bao g m c các kho n thu mang tính b t
bu c ph i n p nh phí, l phí, ti n thuê đ t, thuê m t n
c, thu t khai thác tài
nguyên, khoáng s n...
it
ng áp d ng:
it
ng áp d ng Lu t qu n lý thu bao g m NNT, c
quan qu n lý thu và các t ch c, cá nhân có liên quan, c th :
- Ng
i n p thu là đ i t
ng n p thu theo quy đ nh c a các v n b n pháp
lu t v chính sách thu , bao g m c các t ch c có trách nhi m n p thu thay cho
NNT, t ch c đ
c giao nhi m v thu phí, l phí thu c NSNN.
- C quan qu n lý thu bao g m h th ng c quan thu và c quan h i quan.
Pháp lu t giao cho c quan qu n lý thu các ch c n ng, nhi m v và quy n h n nh t
đ nh đ th c thi chính sách thu hi u l c, hi u qu .
- Các t ch c, cá nhân có liên quan bao g m các c quan nhà n
c, t ch c
chính tr , t ch c chính tr - xã h i - ngh nghi p, doanh nghi p, cá nhân liên quan
đ n ho t đ ng phát sinh ngh a v thu và tình hình tuân th pháp lu t c a NNT
ho c liên quan đ n công tác qu n lý c a c quan qu n lý thu .
11
1.2.1.3. N i dung c b n, nguyên t c qu n lý thu
* N i dung qu n lý thu : i u 3 Lu t qu n lý thu quy đ nh 8 n i dung qu n
lý thu , đ
c phân thành 3 nhóm n i dung g m:
Nhóm 1: Các th t c hành chính thu , g m có: đ ng ký thu , khai thu , n p
thu , n đ nh thu ; th t c hoàn thu , mi n thu , gi m thu ; xóa n ti n thu , ti n
ph t. Nhóm này nh m đ m b o các đi u ki n cho NNT th c hi n t t ngh a v kê
khai và n p thu đ y đ , đúng h n.
Nhóm 2: Giám sát vi c tuân th pháp lu t thu c a c quan qu n lý thu đ i
v i NNT, bao g m: qu n lý thông tin v NNT; ki m tra, thanh tra thu .
Nhóm 3: Ch tài c
sách thu đ
ng ch và x lý vi ph m v thu nh m đ m b o chính
c th c thi có hi u l c, hi u qu , bao g m các nôi dung: c
ng ch thi
hành quy t đ nh hành chính thu ; x lý vi ph m pháp lu t v thu ; gi i quy t khi u
n i, t cáo v thu .
* Nguyên t c qu n lý thu : Th c hi n các n i dung trên đ u ph i đ m b o
nguyên t c qu n lý thu :
- T t c các c quan, t ch c, cá nhân trong xã h i đ u có trách nhi m tham
gia qu n lý thu .
- Vi c qu n lý thu đ
c th c hi n theo quy đ nh c a Lu t qu n lý thu và
các quy đ nh khác c a pháp lu t có liên quan.
- Vi c qu n lý thu ph i đ m b o công khai, minh b ch, bình đ ng; đ m b o
quy n và l i ích h p pháp c a NNT.
1.2.2. Các s c thu áp d ng đ i v i ho t đ ng kinh doanh du l ch
Chính sách pháp lu t thu là m t h th ng các v n b n quy ph m pháp lu t
mà cao nh t là Lu t do Qu c h i - c quan quy n l c cao nh t n
đ
c quy đ nh, h
ng d n c th hóa h n b ng các v n b n d
đ nh c a Chính ph , Thông t , Quy t đ nh c a B tr
c ta ban hành,
i Lu t nh : Ngh
ng, Th tr
ng c quan
12
ngang B ... Trong đó quy đ nh v các s c thu có th nói là lõi trung tâm c a h
th ng pháp lu t thu ; còn quy đ nh v qu n lý thu , v k toán, hóa đ n ch ng t ,
b máy t ch c ngành Thu ... là nh ng y u t ph tr không th thi u đ m b o cho
chính sách thu đ
c th c hi n kh thi.
Trong ph m vi lu n v n này tác gi không tham v ng đ c p r ng rãi chính
sách pháp lu t thu , mà ch phân tích m t s chính sách liên quan m t cách tr c ti p
nh t đ n d ch v du l ch s nêu d
i đây nh m làm rõ h n n i dung nghiên c u c a
lu n v n.
Có hai s c thu liên quan tr c ti p đ n ho t đ ng d ch v du l ch đó là thu
GTGT và thu TNDN.
1.2.2.1. Thu Giá tr gia t ng
* Khái ni m, đ c đi m, vai trò thu giá tr gia t ng
a) Khái ni m
Thu giá tr gia t ng có ngu n g c t thu doanh thu. C ng hòa Pháp là n
c
đ u tiên trên th gi i ban hành Lu t thu GTGT vào n m 1954, ti ng Anh g i là
Value Added Tax (vi t t t là VAT).
kho ng 130 n
n nay thu GTGT đã đ
c áp d ng r ng rãi
c trên th gi i, trong đó có Vi t Nam b t đ u áp d ng t
01/01/1999.
Thu GTGT là thu đánh trên ph n giá tr t ng thêm c a hàng hóa và d ch v
phát sinh trong quá trình s n xu t, l u thông đ n tiêu dùng và đ
c thu
khâu tiêu
th hàng hóa d ch v (HHDV).
Giá tr gia t ng đ
c xác đ nh b ng chênh l ch gi a t ng giá tr HHDV bán
ra v i t ng giá tr HHDV mua vào t
ng ng trong k tính thu .
V cách th c xác đ nh thì trong khi thu doanh thu đ
ti p c n ngành thì thu GTGT l i đ
th
c thi t k theo h
ng
c ti p c n theo quá trình. Thu doanh thu
ng ch quan tâm đ n doanh thu HHDV bán ra, nh ng thu GTGT do b n ch t
là thu tính trên ph n giá tr t ng thêm c a HHDV nên y u t đ u vào c ng gi m t
13
vai trò quan tr ng nh y u t đ u ra, vì th thu GTGT có nh ng khái ni m m i so
v i thu doanh thu là kh u tr và hoàn thu .
b)
c đi m thu GTGT
- Thu GTGT là m t lo i thu gián thu đánh vào đ i t
ch u thu GTGT (vì v y còn đ
c g i là thu tiêu dùng), là m t y u t c u thành
trong giá c HHDV, là kho n thu đ
này, tuy nhiên ng
c c ng thêm vào giá bán c a ng
ch ng
Tính gián thu th hi n
i mua HHDV là ng
i cung c p.
i ph i tr kho n thu
i mua không tr c ti p n p thu GTGT vào NSNN mà tr thu
thông qua thanh toán giá bán HHDV cho ng
thu GTGT mà ng
ng tiêu dùng HHDV
i mua ph i tr . Ng
i bán, trong đó bao g m c kho n
i bán là ng
i “thay m t” ng
i tiêu dùng
n p kho n thu này vào NSNN.
- Thu GTGT đánh vào GTGT
t t c các giai đo n t s n xu t, l u thông
đ n tiêu dùng. Vì v y t ng s thu GTGT thu đ
thu GTGT tính trên giá bán cho ng
c
t t c các giai đo n s b ng s
i tiêu dùng cu i cùng.
Nh v y, v nguyên t c ch c n thu thu
Tuy nhiên, trên th c t khó xác đ nh đ
khâu bán hàng cu i cùng là đ .
c đâu là khâu bán hàng cu i cùng, đâu là
khâu bán hàng trung gian. Do v y c có hành vi mua hàng là ph i tính thu . S thu
khâu tr
GTGT
cs đ
c t đ ng chuy n vào giá bán hàng
tiêu dùng cu i cùng là ng
khâu sau và ng
i
i ph i tr toàn b s thu GTGT đánh trên hàng hoá đó.
c đi m này cho th y thu GTGT có tính u vi t h n so v i các lo i thu gián
thu khác, kh c ph c đ
c nh
c đi m c a thu doanh thu là “thu ch ng lên thu ”.
- Thu GTGT là m t lo i thu có tính trung l p kinh t cao. Tính trung l p
bi u hi n
hai khía c nh:
+ Th nh t, thu GTGT không ch u nh h
ng
i n p thu , do ng
i n p thu ch là ng
ng b i k t qu kinh doanh c a
i “thay m t” ng
i tiêu dùng n p h
kho n thu này vào NSNN. Do v y thu GTGT không ph i là y u t c a chi phí s n
xu t mà ch đ n thu n là m t kho n thu đ
c c ng thêm vào giá bán c a ng
i
