Sáng kiến kinh nghiệm sáng tác lời đồng dao mới dựa trên những bài đồng dao cổ và cách chơi trò chơi ứng với bài đồng dao đó

Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
PHÒNG GIÁO DỤC QUẬN TÂY HỒ
TRƯỜNG MẦM NON PHÚ THƯỢNG
----------------------------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Đề tài: Sáng tác lời đồng dao mới dựa trên những
bài đồng dao cổ và cách chơi trò chơi ứng với bài
đồng dao đó.
Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Tên tác giả: Công Thị Mai Linh
Giáo viên Lớp B4 ( mẫu giáo nhỡ)
Tài liệu kèm theo: đĩa CD

NĂM HỌC :2011-2012

1


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Sinh ra từ một làng quê nghèo, ấu thơ tôi lớn lên cùng đồng dao. Những câu hát

ngô nghê dù có nghĩa hay vô nghĩa nhưng nó chứa đựng một tâm hồn trong trẻo,
một cái nhìn hồn nhiên trước cuộc đời. Những đêm trăng sáng, chúng tôi thường
tập trung trên bãi cát để chơi trò “ Rồng rắn lên mây, có cây lúc lắc..”. Rồi trò “ chi
chi chành chành, cái đanh thổi lửa…’.cả những trò chơi đơn giản nhất cũng có câu
hát: “ tập tầm vông tay không tay có…tay nào có tay nào không…” Trong thời
công nghệ thông tin hiện đại, những trò chơi mà người ta hay gọi là “ game” đang
dần chiếm lĩnh trong nhận thức của mỗi đứa trẻ nói riêng cũng như cả thế giới nói
chung hiện nay. Để rồi ít ai còn nghe thấy những khúc đồng dao, cả những đứa trẻ
ở miền quê cũng đã bắt nhịp được với cuộc đua của công nghệ thông tin. Khi tôi
lớn lên, những đứa trẻ quanh tôi chỉ quen với những trò chơi gắng với những bài
đồng dao mỗi sáng và mỗi tối, với đất đai và cỏ cây.
Tôi thấy buồn vì người ta bỏ quên những khúc đồng dao đâu mất, loại chúng
khỏi cuộc sống của trẻ con, loại chúng khỏi ký ức của người lớn. Có ai đó đã nói
rằng, khi ta còn nhớ về tuổi thơ, là người ta còn có thể sống tốt đẹp. Trở về với
đồng dao, là trái tim ta trở về với niềm hứng khởi nguyên sơ và ngời sáng. Tình êu
cuộc sống bỗng trỗi dậy và được thanh lọc khỏi những bộn bề rác rưởi của bao
nhiêu năm tháng bon chen. Và cuộic đợi bắt đầu từ những điều nhỏ bé, thời gian
bắt đầu từ một giây. Và nhân loại, chẳng phải bắt đầu từ trẻ con đó sao?!
Và tôi, tôi cũng muốn đóng góp sức nhỏ bé của mình đối với những em nhỏ
thường gội tôi là “mẹ’ mà hàng ngày vẫn thường gắng bó bên tôi. Tôi muốn các
em nhỏ ấy được sống với những tro chơi dân gian gắn liền với những khúc đồng
dao đậm chất quê hương Việt Nam ấy.
Nhận thức được vấn đề này, trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ hàng ngày,
bên cạnh việc ứng dụng công nghệ dạy học hiện đại tôi luôn tìm tòi, học hỏi sáng
tạo các hình thức, phương pháp giáo dục trẻ dựa trên những tư liệu giáo dục sẵn có
trong kho tàng văn hóa dân tộc.
Vì vậy, để tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ trồng người của mình, năm học 20112012 tôi đã nghiên cứu trên những bài đồng dao xưa và áp dụng sáng kiến: “ Sáng
tác lời đồng dao mới dựa trên lời đồng dao cổ và một số trò chơi ứng với bài đồng
dao đó”.

2


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

2. Mục đích của sáng kiên kinh nghiệm:
- Dựa trên những lời đồng dao cổ xưa để viết lời mới cho một số bài đồng dao
phù hợp với chủ đề, phù hợp với mục tiêu của năm học.
- Cho trẻ làm quen với các bài đồng dao và chơi các trò chơi tương ứng với
các bài đồng dao đó.
- Giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về: ngôn ngữ, thể chất, nhận thức,
thẩm mỹ và tình cảm quan hệ xã hội, hướng trẻ đến với truyền thống văn
hóa dân tộc.
- Giúp các đồng nghiệp và các bậc phụ huynh có thêm tài liệu và kinh nghiệm
để giáo dục đạt hiệu quả.
- Với những bài đồng dao mới này còn có thể sử dụng phù hợp cho một số
chủ đề của năm học như: thực vật, động vật, dinh dưỡng, nghề nghiệp, quê
hương, giao thông…

3. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Việc viết lời mới cho một số bài đồng dao dựa trên những bài đồng dao cổ và
cách chơi trò chơi những bài đồng dao đó phục vụ công tác giáo dục trẻ mầm
non, ở mọi lứa tuổi ( từ 2- 6 tuổi)

3.2. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
Với các bài đồng dao sáng tác được, tôi áp dụng trong công tác giáo dục trẻ tại
trường mầm non Phú Thượng như sau:

- Tôi tổ chức cho trẻ làm quen với các bài đồng dao ở mọi lúc mọi nơi: trong
giờ làm quen với văn học, giờ hoạt động ngoài trời, giờ hoạt động góc, các
hoạt động chuyển tiếp, giờ sinh hoạt chiều và tích hợp trong các môn học
khác , trong tất cả các chủ đề của năm học…
- Tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với các bài đồng dao.
Tuỳ theo độ tuổi của trẻ, hay tùy theo từng chủ đề, tùy theo nội dung giáo dục
mà giáo viên có thể lựa chọn những bài đồng dao khác nhau và phù hợp.

3.3. Phương pháp nghiên cứu
Để “sáng tác lời đồng dao mới” tôi đã sử dụng một số phương pháp như sau:
-Sưu tầm các bài đồng dao cổ và các trò chơi dân gian ứng với những bài đồng
dao đó, Các bài đồng dao phải dễ nhớ và phù hợp với lứa tuổi
- Từ đó tôi nghiên cứu và sáng tác lời đồng dao mới ứng dụng một số trò chơi
vào các bài đồng dao mới. Những bài đồng dao mới được sáng tác phù hợp với các
chủ đề và đưa vào dạy trẻ học thuộc và chơi qua từng chủ đề của năm học.
3


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

-Giúp trẻ hiểu được nội dung ngôn ngữ riêng của từng bài đồng dao làm phong
phú vốn từ cho trẻ.
-Dạy đồng dao mọi lúc mọi nơi.
-Chuẩn bị một số đồ chơi tự tạo, đạo cụ để trẻ vận động, sử dụng minh họa khi
chơi và hát, độc các bài đồng dao.
-Kết hợp với đồng nghiệp tổ chức tốt các trò chơi cho các bài đồng dao mới.

3.4 Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu

Do thời gian không cho phép tôi chỉ nghiên cứu về “ Sáng tác một số lời
đồng dao mới dựa trên những lời đồng dao cổ và một số trò chơi ứng với lời đồng
dao mới ” trẻ 4 -5 tuổi trường mầm non Phú Thượng.
- Thời gian xây dựng đề cương ngày 20 tháng 10 – ngày 30 tháng 10 năm 2011.
- Viết đề tài 15/1 – 20/4 – 2012
- Hoàn thành đề tài 4/ 05/ 2012.

4


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I.

Cơ sở lý luận:

Các bài đồng dao viết lời mới cùng với các trò chơi đi kèm theo đều được
lựa chọn dựa trên cơ sở đặc điểm nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa
tuổi mầm non. Trong đó:
- Đồng dao là thơ ca truyền miệng trẻ em. Đồng dao được chia làm hai loại
gắn với công việc của trẻ em và gắn với trò chơi của trẻ em. Đồng dao được
truyền từ đời này tiếp đời nọ, vùng này qua vùng kia, có khi tay đổi, có khi
sai lạc, có khi thất truyền và bị lãng quên. Việc sáng tác đồng dao được thực
hiện trong một quá trình lâu dài bao gồm: sáng tạo – lưu truyền – sử dụng –
điều chỉnh. Ở đây chu thể sáng tạo, sử dụng, lưu truyền và tái tạo các bài
đồng dao này chủ yếu là trẻ em.
- Vui chơi là nhu cầu cần thiết đối với sự phát triển của trẻ em. Các trò chơi

dân gian của trẻ phần lớn đều gắng với các bài đồng dao, có tác dụng bổ
sung, làm rõ chức năn giáo dục và chức năng vui chơi của trẻ, với những
nhiệm vụ rất đa dạng: giáo dục nhận thức, đức, trí, thể, mỹ; luyện phát âm,
cung cấp vốn từ ngữ; bồi dưỡng tình cảm, giữ nhịp cho thao tác chơi…
- Vì vậy, việc sáng tạo các trò chơi mới cho trẻ cần quan tâm đến đồng dao.
Đây chính là cơ sở để tôi tìm đến với các bài đồng dao, nghiên cứu, viết lời
mới, sưu tầm và sáng tạo trò chơi mới để vừa đưa đồng dao đến với trẻ, vừa
thực hiện được mục tiêu giáo dục.

II.

Cơ sở thực tiễn ( Thực trạng vấn đề nghiên cứu)

“SÁNG TÁC LỜI ĐỒNG DAO ” với hy vọng sẽ được phát triển một cách
toàn diện, hình thành cho trẻ những yếu tố nhân cách đầu đời của một con người
Việt Nam, đó là việc làm không dể, do môi trường mà tôi giảng dạy:
Các bài đồng dao được viết lời mới dựa trên lời cổ, cùng với các trò chơi đi
kèm theo nó đều được lựa chọn dựa trên cơ sở khảo sát việc tổ chức các hoạt động
cho trẻ làm quen với các bài đồng dao và tổ chức các hoạt động động vui chơi cho
trẻ ở trường mầm non Phú Thượng. Thực tế cho thấy:
Giáo viên trường mầm non Phú Thượng đã sử dụng nhiều bài đồng dao
trong khi tổ chức các hoạt động học tập và vui chơi cho trẻ. Nhưng do không có
nguồn tài liệu chưa phong phú nên các bài giáo viên đã sử dụng chủ yếu được lấy
từ một số tài liệu chuyên môn và từ kinh nghiệm của giáo viên. Vì số lượng bài ít
nên sử dụng lặp đi lặp lại gây nhàm chán cho trẻ.
5


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hiện nay, trường mầm non Phú Thượng đang thực hiện chương trình giáo
dục mầm non theo hướng đổi mới. Vì vậy, chương trình giáo dục trẻ được thực
hiện theo các chủ đề, chủ điểm chưa đưa thêm nhiều bài đồng dao vào các chủ đề
năm học .
Có những bài đồng dao có nhịp điệu, trò chơi hấp dẫn trẻ thì nội dung lại
không phù hợp với chủ đề giáo dục mà giáo viên đang thực hiện. Chính vì vậy,
giáo viên gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chợn và tổ chức các hoạt động cho trẻ
làm quen với các bài đồng dao.
Tuy nhiên, bên cạnh đó tôi cũng có một số thuận lợi:
Bản thân luôn được sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của Ban Giám Hiệu.
Khi sáng tác những lời đồng dao mới và đưa vào dạy cùng các trò chơi gây
cho trẻ rất nhiều những hứng thú.
Những lời mới sáng tác đều ngắn gọn, có vần, có điệu nên trẻ rất dể thuộc.
Những bài đồng dao mới sáng tác được chọn lọc đều phù hợp với các hoạt
động, với các chủ đề của năm học, phù hợp với mọi lứa tuổi mẫu giáo và đồng
nghiệp đều có thể sử dụng
Để khắc phục những tồn tại trên, ngoài việc sưu tầm thêm các bài đồng dao
cổ, qua sáng kiến này tôi muốn viết lới mới dựa trên những lời cổ và sáng tạo thêm
một số trò chơi phù hợp cho một số bài đồng dao, với mong muốn sẽ cung cấp
thêm cho các đồng nghiệp một tài liệu tham khảo về vấn đề này.
Trong cả quá trình 9 tháng tổ chức thực hiện “Sáng tác lời đồng dao mới dựa
trên lời đồng dao cổ và cách chơi một số trò chơi với những bài đồng dao mới” tôi
đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo ra những lời mới, cách chơi nhằm thu
hút trẻ, giúp trẻ được sống với những bài đồng dao, những trò chơi đầy tính dân
gian đậm chất quê hương Việt Nam.
Mong rằng những việc làm của tôi sẽ mang lại những kết quả nhất định cho
trẻ.

6


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

III: Sáng tác lời đồng dao mới dựa trên những bài

đồng dao cổ và cách chơi trò chơi ứng với bài
đồng dao đó.

Bài 1: DUNG DĂNG DUNG DẺ
Dung dăng dung dẻ
Mời bạn ghé thăm
Tây Hồ Hà Nội
Về đất bánh trôi
Phú Thượng quê tôi
Ôi, đất hoa đào
Nhật Tân rực rỡ
Mảnh đất màu mỡ
Quất cảnh Tứ Liên
Phố phường Thụy Khuê
Lễ Phủ Tây Hồ
Ngắm phường Quảng An
Cùng bạn thăm quan
Giấy gió làng Hồ
Ấy là Phường Bưởi
Thăm cây “ Thị” già
Là đất Xuân La

Bao la bát ngát
Khúc hát đồng dao
Tám phường Hồ Tây
Nào bạn bạn ơi!
Dung dăng dung dẻ
7


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Ghé thăm Tây Hồ..
(Lời mới)



Mục đích giáo dục:
 Phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ và làm quen, củng cố lại những địa

danh, những đặc sản , những văn hóa đặc trưng của một số phường trong quận Tây
Hồ.

Trẻ
được

tìm

hiểu

về Quê
hương,

về

Quận

Tây

Hồ nơi

mà trẻ

đang

sống .
 Giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của Quê hương.
 Thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: Trẻ từ 2 – 6 tuổi
Cách chơi:
Các cháu cùng nắm tay nhau, vừa đi vừa đung đưa theo nhịp bài đồng dao.

Có thể chọn từng câu đồng dao để chuyển động cơ thể như ngồi xuống, đứng lên,
nghiêng người sang trái, sang phải, kiểng cao : Như đến địa danh của phường thì
ngồi xuống, đến những đặc sản của phường thì nghiêng sang trái, sang phải…
(hình 1,2).

8


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 1,2: Cô và cháu cùng chơi “dung dăng dung dẻ”.

Bài 2: CHI CHI CHÀNH CHÀNH
Chi chi chành chành
Liền anh liền chị
Cùng đi chảy hội
Tôi mua cái nón
Cùng mấy món đồ
Với cô với cậu
Con chim sáo xậu
Nó đậu cành tre
Vui vẻ ngày hè
Cùng tay đặt nhé!
Mắt bé nhanh nào
Ú tim oà ập
(Lời mới)


Mục đích giáo dục:
 Luyện tập cho trẻ có tính phản xạ, cử động nhanh nhẹn.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: Trẻ nhà trẻ (dưới 3 tuổi), trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi).



Cách chơi:
Khoảng 3-4 trẻ một nhóm. Một trẻ làm “cái” xoè bàn tay ra. Các trẻ khác đặt

ngón tay trỏ vào lòng bàn tay trẻ làm “cái”. Trẻ làm “cái” vừa gõ ngón tay vừa đọc
theo nhịp bài đồng dao (hình 3,4).
Đến câu cuối cùng, trẻ làm “cái” nắm tay vào để bắt các ngón tay của các bạn.
Các bạn phải rút nhanh ngón tay khỏi bàn tay của trẻ làm “cái”. Ai bị “cái” bắt ngón
tay thì xoè bàn tay ra, đọc theo nhịp bài đồng dao trên cho các bạn chơi tiếp.

9


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 3,4: Bé chơi “chi chi chành chành”
***********

Bài 3: ĐI CẦU ĐI QUÁN
Đi cầu đi quán
Đi bán lợn con
Đi mua cái xoong
Đem về đun nấu
Mua quả dưa hấu

Về biếu ông bà
Mua một đàn gà
Về cho ăn thóc
Mua lược chải tóc
Mua cặp cài đầu
Đi mau, về mau
Kẻo trời sắp tối!
(Lời cổ)

Đi cầu đi quán
Cùng mẹ thăm quan
Di tích lịch sử
Chùa bà “Hai Vẽ”
Phú Thượng làng ta
Ra chùa “Bà già”
Mái đình cây đa
Giếng nước, ao đào
Bạn nào cũng biết
Miệt mài học hỏi
Bạn nào chưa giỏi
Cùng đến thăm ngay!
(Lời mới)
10


Sáng kiến kinh nghiệm



Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Mục đích giáo dục:
 Củng cố các vận động đi bằng gót chân, đi bằng mũi bàn chân cho trẻ.
 Rèn luyện khả năng phản ứng nhanh theo hiệu lệnh cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức trong chủ điểm gia đình cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức về di tích lịch sử , chủ đề quê hương…
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi), trẻ mẫu gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu
gíáo lớn (5-6 tuổi).

Hình 5: bé chơi “đi cầu đi quán”


Cách chơi:
 Trẻ xếp thành hàng dọc, bạn sau để tay lên vai bạn trước (hoặc đi tự do theo hàng)

làm tàu hoả (cứ thế nối tiếp nhau).
 “ Đi cầu đi quán…đem về đun nấu” tất cả đi kiễng chân
 “ Mua quả dưa hấu về biếu ông bà…về cho ăn thóc” tất cả cúi người đi
bằng gót chân
 “ Mua lược chải tóc …cài đầu” tất cả lắc đầu sang hai bên
 “ đi mau …trời sắp tối” tất cả cùng chạy
11


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

***********

Bài 4: BỊT MẮT BẮT CUA
(Thay lời “ Bịt mắt bắt dê”)



Một bầy trẻ nhỏ
Bịt mắt bắt cua
Đua nhay mà chạy
Tay anh thật khéo
Bắt cua bỏ giỏ
Cua chạy loanh quanh
Ngã kềnh bốn vó
Mọi người méo mó
Cố đuổi vòng quanh
Cua chạy thật nhanh
Túm ngay một chú
(Lời mới)
Mục đích giáo dục:
 Củng cố vận đi, vận động bò, phát triển khả năng định hướng trong không

gian cho trẻ.
 Phát triển các giác quan và khả năng phán đoán cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức về thế giới động vật cho trẻ.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: trẻ mẫu gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu gíáo lớn (5-6 tuổi)..



Cách chơi:
 Cách 1: Cô kẻ một vòng tròn trên sân (hoặc trong nhà).
 Mời một trẻ lên làm người bắt cua, 2- 3 trẻ hoặc hơn làm cua bò. Các
bạn đứng ngoài cổ vũ.
 Người bị bịt mắt sẽ đi (hoặc bò) theo tiếng hát đồng dao của người làm
cua để bắt cua. Cả cua và người bắt cua không được chạy (hoặc bò) ra
khỏi vòng tròn. Nếu bắt được “cua” là thắng cuộc, không bắt được là
thua cuộc.
12


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

 Cách 2:
 Mời một trẻ lên bịt mắt đi bắt cua, các bạn đứng thành vòng tròn làm đàn
cua.
Người bị bịt mắt sẽ đi vào hang theo tiếng hát đồng dao của các bạn để tìm bắt một
bạn cua. Bắt được rồi trẻ bị bịt mắt sẽ phải sờ và đoán xem đã bắt được bạn nào.
Nếu bắt được “cua” và đoán đúng là thắng cuộc, không bắt được hoặc đoán sai là
thua cuộc (Hình 5, 6,7)

13

Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 5, 6,7: trò chơi “Bịt mắt bắt cua”

Bài 5: TRỒNG ĐẬU, TRỒNG CÀ
Trồng đậu, trồng cà
Hoa hòe, hoa khế
Khế ngọt, khế chua
Cột đình, cột chùa
Hai tay ôm cột
Cây cam, cây quýt
Cây mít, cây hồng
Cành đa, lá nhãn
Ai có chân, ai có tay thì rụt.
(Lời cổ)


Trồng đậu, Trồng cà
Canh cá “ Thì là”
Canh gà om nấm
Cá kho nấu dấm
Đậu chấm mắm tương
Canh xương nấu đậu
Về nhậu cùng ông
Không chạy lông bông
Không ăn, thấp còi
Hỏi ngay thầy thuốc
Có chân thì rụt..

(Lời mới)

Mục đích giáo dục:
 Cho trẻ làm quen với âm điệu du dương của đồng dao, nhằm giúp cho trẻ

sau này biết yêu mếm ngôn ngữ của dân tộc Việt Nam.
 Cung cấp thêm kiến thức về thế giới thực vật, về dinh dưỡng cho trẻ.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: Trẻ nhà trẻ (dưới 3 tuổi), trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi).



Cách chơi:
Cho trẻ ngồi hàng ngang, duỗi chân ra, người điều khiển trò chơi đọc bài
đồng dao. Mỗi từ đập nhẹ vào một chân, đập từ đầu theo thứ tự đến cuối cùng, rồi
lại quay ngược lại cho đến chữ “rụt”, chân nào chúng từ “rụt” thì co lại. Cứ thế
cho đến khi các chân co lại hết, lại bắt đầu từ đầu ( Hình 8,9) .

14


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 8: Mình cùng chơi “ Trồng đậu, trồng cà” nhé!

Bài 6: NU NA NU NỐNG

Lời 1: Nu na nu nống

Nu na nu nống

Nu na nu nống
Cái cóng nằm trong
Cái ong nằm ngoài
Củ khoai chấm mật
Phật ngồi phật khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Nhà mụ thổi xôi
Nhà tôi nấu chè
Te he chân rụt.
(Lời cổ)

Nu na nu nống
Vòi nước sạch trong
Rửa chân đi nhé!
Cho trắng cho xinh
Cho mình thêm đẹp
Thi ai chân sạch
Gót đỏ hồng hào
Không bẩn tí nào
Được vào đánh trống.
(Lời mới)



Mục đích giáo dục:

 Cho trẻ làm quen với âm điệu du dương của đồng dao, nhằm giúp cho trẻ

sau này biết yêu mến ngôn ngữ của dân tộc Việt Nam.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: Trẻ nhà trẻ (dưới 3 tuổi), trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi).



Cách chơi:
Cho trẻ chơi tương tự như chơi trò chơi “trồng đậu, trồng cà”.

15


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 9: Mình cùng chơi “ Nu na nu nống” nhé!

Bài 7: CÂU ẾCH
Ếch ở dưới ao
Vừa ngớt mưa rào
Nào nhảy bì bọp
Ếch kêu oạp oạp!
Ếch kêu ộp ộp!
Thấy chộp đi câu
Một sâu chú ếch

Ở ruộng đồng cấy
Mấy chú ếch con
Chạy nhảy lon ton
Véo von ộp ộp
Véo von oạp oạp!
(Lời mới)


Mục đích giáo dục:
 Củng cố vận động bật nhảy cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức về thế giới động vật cho trẻ.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: Trẻ nhà trẻ (dưới 3 tuổi), trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi), trẻ mẫu
gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi).

16


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 10: Tớ với cậu cùng “câu ếch” nhé!


Cách chơi: Vẽ một vòng tròn lớn ở giữa sân (Hình 10,11).

Một trẻ làm người đi câu, người đi câu cầm một sợi dây dài chừng 1m, đầu sợi
dây buộc một miếng giấy gấp nhỏ lại cho hơi nặng để có thể hất chúng ếch ở xa
 Tất cả các bạn còn lại đứng trong vòng tròn làm ếch. Khi người điều khiển
phát lệnh và bắt nhịp thì các chú ếch bắt đầu hát bài đồng dao. Khi hát làm động tác
như ếch đang nhảy, tay chống nạnh, chân chụm lại, hơi nhún xuống nhảy lung tung
như con ếch.

Hình 11: Tớ với cậu cùng “câu ếch” nhé!
***********

Bài 8: AI LÀM GÌ ĐÓ?
Ai làm gì đó?
Khù khà khù khò
Ai làm gì đó?
A là chú chó
Đang ngủ khò khò
Cút ca cút kít
Ai làm gì đó?
A! là chuột chít
Dùng răng cắn gỗ.
Hớ hớ ha ha
Ai làm gì đó?
A ! ra là bé
Đang cười rất to.
(Lời cổ)

Ai làm gì đó?
Mỗi sáng gọi to
Gáy ò ó o
Ra là gà trống

Ai làm gì đó?
Cái tai nho nhỏ
Cái mõm xinh xinh
Ủn à ủn ỉn
A! là lợn con
Ai làm gì đó?
Cục ta cục tác
Mười quả trứng tròn
Là chị gà mái
Ai làm gì đó?
Hay đu hay chèo
17


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

A! là anh mèo
Leo cây thoăn thoắt
(Lời mới)

Hình 12: Mình cùng chơi “Ai làm gì đó?” nhé!


Mục đích giáo dục:
 Củng cố vận động tay, chân cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức về thế giới động vật cho trẻ.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: Trẻ nhà trẻ (dưới 3 tuổi), trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi), trẻ mẫu
gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)



Cách chơi:
 Chia làm 2 nhóm chơi, một nhóm bạn trai một nhóm bạn gái
 Một nhóm sẽ là nhóm đố, một nhóm là nhóm đoán
 Nhóm đố sẽ hát “ Mỗi sáng gọi to…” , nhóm đoán sẽ hát “ Ra là gà trống”

Vừa hát ,vừa làm động tác minh họa bằng chân tay. Cứ như vậy chơi đến hết, khi
hết lượt sẽ đổi lượt chơi.

18


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Bài 9: TAY TRẮNG TAY ĐEN?
Tay trắng tay đen
Làm quen với nghề
Thăm bác thợ nề
Về xây nhà cửa
Cùng vữa cùng vôi
Cùng đến với tôi
Thăm cô lao công

Không biết mệt mỏi
Giữ sạch phố phường
Tới trường tôi học
Có cô nuôi hiền
Mỗi bữa từng ngày
Cô chăm cô nấu
Tay nghề, tay khéo
Tay trắng, tay đen
Mau lên đi cùng đánh tù tì
Tới phiên bạn, bạn ra cái gì?
Thật lạ kỳ thế là bạn bị
Cái búa nó đập cái kéo
Mau lên đi cùng oẳn tù tì
Tới phiên bạn, bạn ra cái gì
Thật lạ kỳ, thế là bạn bị
Vì cái kéo, cái kéo nó cắt cái búa…
(Lời mới)

Hình 13: Bé chơi “ Tay trắng tay đen”


Mục đích giáo dục:
 Phát triển cơ tay và rèn luyện sự nhanh nhẹn của đôi bàn tay trẻ.
 Giáo dục về một số nghề lao động trong xã hội. Có thể sử dụng trong chủ

đề nghề nghiệp.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi), trẻ mẫu giáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu

giáo lớn (5-6 tuổi).
19


Sáng kiến kinh nghiệm



Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Cách chơi:
 Đối với những trẻ bé, trẻ vừa hát vừa đưa tay theo nhịp bài đồng dao. Cô

giáo có thể cùng trẻ sáng tạo nhiều hình thức vận động khác như: làm nhiều kiểu
vận động tay khác nhau từ câu “tay trắng tay đen….rồi đậu đỏ cũng nấu đường.’,
vận động chân, lắc đầu...Đối với những trẻ lớn, cô cho hai trẻ ngồi đối mặt nhau,
vừa hát bài đồng dao, vừa làm các động tác của tay búa nắm tay lại, chìa hai ngón
tay giống cái kéo...
***********

Bài 10: THẢ ĐỈA BA BA
Lời 1: Thả đỉa ba ba
Thả đỉa ba ba
Con đỉa đeo bà
Con gà cục tác
Mỏ nhát cầm chầu
Con mèo cầm lái
Con nhái chạy buồm
Con tôm tát nước
Vục nước rỡn trăng.

(Lời cổ)



Thả đỉa ba ba
Thả đỉa ba ba
Nhà ta đi chợ
Nhớ mua cái địu
Không mua chịu hàng
Không màng quà vặt
Không nhặt linh tinh
La cà không thích
Mua con chim chích
Cheo ở đầu nhà
Cùng cười hả hê.
(Lời mới)

Mục đích giáo dục:
 Củng cố vận động chạy, củng cố kỹ năng ghép tương ứng 1-1 cho trẻ.
 Cung cấp thêm kiến thức về kỹ năng sống ( như không ăn quà chịu, không

ăn quà vặt, không mua hay nhặt linh tinh)
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: Trẻ mẫu giáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi).

20

Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 14,15: Bé chơi “ thả đỉa ba ba”


Cách chơi:
 Vẽ hai đường thẳng song song dài 2m, rộng 3m giả làm con sông.
 Số trẻ chơi có thể 10 – 12 trẻ đứng thành vòng tròn, chọn một trẻ thuộc lời

ca đứng ở giữa vòng tròn, vừa đi vừa đọc lời ca, cứ mỗi tiếng lại đập nhẹ tay vào
vai một bạn. Tiếng cuối cùng rơi vào ai người ấy sẽ làm “đỉa”, Nếu cần 2- 3 trẻ làm
“đỉa” cách chọn như trên (Hình 14,15).
 Khi chơi các con “đỉa” đứng ở giữa sông. Các trẻ khác đứng ở ngoài vạch
kẻ (bờ sông), tìm cách lội qua sông, sao cho các con “đỉa” không bắt được mình.
Khi qua sông đọc: Sang sông - Về sông - Trông cây - Ăn quả - Nhả hột. Khi đọc
đến câu cuối cùng trẻ làm “đỉa” bắt đầu đuổi bắt những người qua sông, nhưng chỉ
được bắt những người qua sông chưa tới bờ.
Những người qua sông phải tìm cách chạy thật nhanh lên bờ sao cho “đỉa” không
bắt được. Ai bị “đỉa” bắt phải đứng ra ngoài cuộc một lần chơi.
***********

Bài 11: KÉO CƯA LỪA KÍT
Lời 1: Kéo cưa lừa kít
Kéo cưa lừa kít
Cùng Mít đi chơi
Chờ với đèn vàng
Dừng xe đèn đỏ
Đèn xanh tới đó

Chu mỏ đạp xe
Vỉa hè đi bộ
Nhớ lời cô dậy
Mít mới thật là
Trò ngoan học giỏi
(Lời mới)


Mục đích giáo dục:
 Cho trẻ làm quen với âm điệu du dương của đồng dao.
21


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

 Giáo dục trẻ về luật an toàn giao thông, chịu khó học hành..
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: trẻ mẫu gíáo bé (3-4 tuổi), trẻ mẫu gíáo nhỡ (4-5 tuổi).

Hình 16,17: Bé chơi “ kéo cưa lừa xẻ”


Cách chơi:

Hai trẻ ngồi đối diện nhau, cả hai duỗi chân ra và hai bạn chạm chân vào nhau, hai
tay nắm lấy nhau, cùng chau vừa đẩy qua đẩy lại vừa đọc bài đồng dao đẩy đi đẩy

qua đẩy lại.
***********

Bài 12: RỒNG RẮN LÊN MÂY
Cùng bé đi chơi
Vừa hát với cười
Đến thăm thầy thuốc
Đi đôi guốc mộc
Lộc cộc mà đi
Sang đường bên phải
Đèn xanh sải bước
Dừng trước đèn đỏ
Nói nhỏ bạn nghe
Xe tới nơi rồi
Hỏi cho thật lớn
Thầy thuốc có nhà không?
(Lời mới)

22


Sáng kiến kinh nghiệm



Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Mục đích giáo dục:
 Củng cố vận động chạy và rèn luyện khả năng định hướng trong không

gian cho trẻ.
 Ôn củng cố về luật giao thông
 Luyện tập đếm trong phạm vi 10 cho trẻ.
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.


Đối tượng chơi: Trẻ mẫu gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu gíáo lớn (5-6 tuổi).

Hình 18,19: Nào mình cùng chơi “ rồng rắn lên mây” .


Cách chơi:
 Một trẻ làm thầy thuốc, đứng hoặc ngồi một chỗ. Các trẻ khác túm đuôi áo

nhau thành rồng rắn. Rồng rắn đi lượn vòng vèo vừa đi vừa hát bài đồng dao.
 Đến câu cuối cùng thì dừng lại trước mặt “thầy thuốc”. Người đóng vai
“thầy thuốc” trả lời: “Thầy thuốc đi chơi!” (hay di chợ, đi vắng…). Đoàn người lại
đi và hát tiếp cho đến khi thầy thuốc trả lời: “có”.
 “Rồng rắn” và“thầy thuốc” đối thoại với nhau:
 Thầy thuốc: Mẹ con rồng rắn đi đâu?
 Rồng rắn: Rồng rắn đi lấy thuốc để chữa bệnh cho con.
 Thầy thuốc: Con lên mấy?
 Rồng rắn: Con lên một.
 Thầy thuốc: Thuốc chẳng ngon.
 Rồng rắn: Con lên hai.
 Thầy thuốc: Thuốc chẳng ngon.
Cứ thế cho đến khi “Rồng rắn” trả lời:
23

Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

 Rồng rắn: con lên mười
 Thầy thuốc: Thuốc ngon vậy.
Tiếp theo thì thầy thuốc đòi hỏi
 Thầy thuốc: Xin khúc đầu
 Rồng rắn: Cùng xương cùng xẩu
 Thầy thuốc: Xin khúc giữa
 Rồng rắn: Cùng máu cùng me.
 Thầy thuốc: Xin khúc đuôi
 Rồng rắn: Tha hồ thầy đuổi.
 “Thầy thuốc” đuổi bắt “rồng rắn”. Trẻ đứng đầu dang tay cản “thầy thuốc”.
“Thầy thuốc” tìm nọi cách để bắt được “khúc đuôi” (trẻ cuối cùng). Nếu “thầy
thuốc” bắt được “khúc đuôi” hay “rồng rắn” bị đứt khúc hay bị ngã thì cũng thua.

Bài 13: CỜ LÙA NGÔ
Lúa ngô là cô đậu nành
Đậu nành là anh dưa chuột
Dưa chuột cô ruột dưa gang
Dưa gang họ hàng dưa hấu
Dưa hấu là cậu lúa ngô.

24


Sáng kiến kinh nghiệm

Công Thị Mai Linh- MN Phú Thượng

Hình 20: Nào mình cùng chơi “ Cờ lúa ngô” .


Mục đích giáo dục:
 Cho trẻ làm quen với âm điệu du dương của đồng dao.
 Giáo dục trẻ về những loại rau, quả phục vụ cho chủ đề thực vật
 Phát triển ngôn ngữ và thoả mãn nhu cầu vui chơi của trẻ.



Đối tượng chơi: trẻ mẫu gíáo nhỡ (4-5 tuổi), trẻ mẫu gíáo lớn (5-6 tuổi).



Cách chơi: 2 trẻ một bàn cờ , vẽ hình như trên. Trẻ vừa đọc vừa đi từng quân
cờ
Mỗi quân cờ đi sẽ đọc một câu, mỗi quân cờ chỉ được đi theo một đường thẳng
hoặc một đường chéo. Gặp cờ của bạn sẽ được ăn. Cờ chỉ được ăn khi không bị
cách ô. Bạn nào bị ăn nhiều quân nhất bạn đó sẽ thua.Bạn nào thua cuộc sẽ
phải nhường cho bạn khác . Bạn chiến thắng sẽ tiếp tục đấu với bạn mới.

25