Slide bài giảng Tài chính học chương 1: Tài chính Hệ thống tài chính

Tài chính học
Giảng viên
TS. Lê Thị Diệu Huyền
Khoa Tài chính- HVNH

1


MỞ ĐẦU: ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU,
MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU


Đối tượng nghiên cứu




Quá trình phân phối của cải vật chất dưới hình thức giá trị

Mục đích và yêu cầu


Mục đích






Trang bị những kiến thức cơ bản về tài chính và hệ thống tài chính
Phân tích và lý giải các quyết định tài chính của các chủ thể

Bổ trợ cho môn học chuyên ngành

Yêu cầu







Tài chính và hệ thống tài chính
Thị trường tài chính
Trung gian tài chính
Tài chính công
Tài chính doanh nghiệp
Dòng tài chính quốc tế


Tài liệu học tập và tham khảo






Giáo trình Tài chính học, Chủ biên TS. Mai
Thanh Quế - HVNH (2013)
GT Tài chính-Tiền tệ, PGS.TS. Dương Đăng
Trinh - HVTC (2012)
GT Lý thuyết Tài chính-Tiền tệ, PGS.TS.

Nguyễn Hữu Tài- ĐHKTQD (2012)
Tài chính, Tiền tệ - Ngân hàng, GS.Nguyễn
Văn Tiến (2013)
Các
trang
web:
;
www.gdt.gov.vn; www.vneconomy.com.vn
3


Tổng quan
Chương 1: Tài chính và hệ thống tài chính
 Chương 2: Thị trường tài chính
 Chương 3: Trung gian tài chính
 Chương 4: Tài chính công
 Chương 5: Tài chính doanh nghiệp
 Chương 6: Dòng tài chính quốc tế


4


Chương 1
Tài chính và hệ thống tài chính

Bộ môn Tài chính- HVNH

5

Chương 1
Tài chính và hệ thống tài chính


Tổng quan về tài chính
 Tiền

đề ra đời của tài chính
 Quan niệm về tài chính
 Bản chất, chức năng của tài chính


Hệ thống tài chính
 Quan

niệm về hệ thống tài chính
 Chức năng của hệ thống tài chính
 Cấu trúc của hệ thống tài chính
 Vai trò của hệ thống tài chính với tăng trưởng kinh tế

6


Tổng quan về tài chính
Tiền đề ra đời
của tài chính

Nền sản xuất
hàng hóa- tiền tệ

Nhà nước

7


Tổng quan về tài chính


Quan niệm về tài chính
 Tài chính là tiền
 Nguồn gốc ra đời tiền tệ
 Chức năng của tiền
 Tài chính là các quyết định

định tài chính)


liên quan đến tiền (Quyết

Đặc trưng quyết định tài chính
Gắn với thời gian nhất định
 Lợi ích không biết trước cách chắc chắn




Khi đưa ra quyết định tài chính, cần quan tâm
Chi phí
 Lợi ích

 Rủi ro


8


Tổng quan về tài chính


Quan niệm về tài chính
 Tài

chính là sự phân bổ nguồn lực tài chính có hạn
theo thời gian



Nguồn tài chính có hạn
Nhu cầu sử dụng nguồn tài chính là vô hạn

 Nguồn

lực tài chính: Là khả năng mà các chủ thể có
thể khai thác và sử dụng


Nguồn tài chính hữu hình





Dưới dạng giá trị: Tiền dân tộc, ngoại tệ…
Dưới dạng hiện vật: Tài nguyên, đất đai…

Nguồn tài chính vô hình: Thông tin, dữ liệu, hình ảnh…

9


Tổng quan về tài chính


Bản chất tài chính
 Quan

sát quan hệ tài chính
Doanh nghiệp nộp thuế Nhà nước
Doanh nghiệp đi vay Ngân hàng

Doanh nghiệp trả lương Người lao động
Cá nhân mua bảo hiểm Công ty bảo hiểm
 Nhận

xét?

10


Tổng quan về tài chính



Bản chất tài chính
 Hình thức bên ngoài
 Sự vận động dòng tiền từ chủ thể này sang chủ thể khác
 Gắn liền với hoạt động thu-chi của mỗi chủ thể
 Bản chất tài chính
 Cách thức huy động, phân bổ và sử dụng nguồn tài chính
của từng chủ thể nhằm đạt mục tiêu nhất định.
 Quá trình phân phối của cải dưới hình thức giá trị nhằm đáp
ứng mục tiêu của mỗi chủ thể trong xã hội.

11


Tổng quan về tài chính


Trao đổi
 Phân

biệt nguồn lực kinh tế với nguồn lực tài
chính?
 Phân biệt quan hệ kinh tế với quan hệ tài
chính?

12


Sự khác biệt giữa quan hệ kinh tế và

quan hệ tài chính

13


Tổng quan về tài chính


Chức năng của tài chính

14


Tổng quan về tài chính


Chức năng tài chính
 Chức


năng phân phối

Phân phối: Là quá trình phân phối của cải xã hội
dưới hình thức giá trị


Tái phân phối?

Chủ thể phân phối
 Đối tượng phân phối

 Kết quả phân phối


15


Tổng quan về tài chính


Chức năng tài chính
 Chức

năng kiểm tra, giám sát

Kiểm tra tài chính: Là việc kiểm tra, giám sát quá
trình phân phối của cải dưới hình thức giá trị
 Chủ thể kiểm tra tài chính
 Đối tượng của kiểm tra tài chính
 Kết quả kiểm tra tài chính


16


Hệ thống tài chính
Quan
Quan niệm
niệm 11

Quan

Quan niệm
niệm 22

Quan
Quan niệm
niệm 33

Hệ
Hệthống
thốngtài
tàichính
chínhbao
baoHệ
Hệthống
thốngtài
tàichính
chínhbao
baoHệ
Hệthống
thốngtài
tàichính
chínhbao
bao
gồm
hệ
thống
tài
chính
gồm
các

khâu
tài
chính,
gồm
có
thị
trường
tài
chính,
gồm hệ thống tài chínhgồm các khâu tài chính,gồm
có thị trường tài chính,
được
đượckiểm
kiểmsoát
soátvà
vàhệ
hệ mối
mốiquan
quanhệ
hệvới
vớinhau
nhau trung
trunggian
giantài
tàichính,
chính,cơ
cơ
thống
tài
chính

tự
do
thông
qua
tạo
lập
và
sử
sở
hạ
tầng
tài
chính,
thống tài chính tự do thông qua tạo lập và sử
sở hạ tầng tài chính,các
các
dụng
tổ
dụngquỹ
quỹtiền
tiềntệ
tệ
tổchức
chứcđiều
điềuhành
hành


Quan niệm 1: Hệ thống tài chính
Hệ thống tài chính

Theo cơ chế kiểm soát

Hệ thống tài
chính được
kiểm soát
- Lãi suất ấn định và
kiểm soát chặt chẽ
- Can thiệp Nhà nước
đối với hệ thống
ngân hàng

Hệ thống tài
chính tự do
- Lãi suất theo cơ chế
thị trường
- Định chế tài chính
tham gia phân bổ
nguồn lực

18


Quan niệm 2: Hệ thống tài chính
-

-

-

-

Ngân
sách là
khâu chủ
đạo
TCDN, tài
chính hộ
gia đình
là khâu
cơ sở
Bảo hiểm,
tín dụng
la khâu
trung gian
Thị
trường tài
chính?
19


Quan niệm 3: Hệ thống tài chính theo cách
thức cung ứng vốn-Sơ đồ dòng tiền

20


Quan niệm 3: Hệ thống tài chính theo cách
thức cung ứng vốn
Hệ thống tài chính

Thị trường
tài chính

Các định
chế tài chính
trung gian

Cơ sở hạ
tầng pháp lý
kĩ thuật

Tổ chức
giám sát
HTTC


Hệ thống tài chính


Nhận xét
 Quan

niệm 1: Đề cao vai trò của nhà nước
trong việc kiểm soát dòng tiền
 Quan niệm 2: Nhấn mạnh vai trò các chủ thể
trong việc tạo lập và sử dụng nguồn tài chính
 Quan niệm 3: Kết hợp vai trò của nhà nước
và các chủ thể kinh tế

22

Hệ thống tài chính


Hệ thống tài chính hiệu quả
 Phát

huy tối đa chức năng huy động vốn
 Phân bổ vốn tối ưu và hiệu quả


Khái niệm

23


Hệ thống tài chính
Chức năng hệ thống tài chính
Chức năng 4

Chức năng 3

Vận hành hê thống thanh toán

Giám sát phân bổ nguồn tài chính

Chức năng 2

Sàng lọc, chuyển giao và phân tán rủi ro

Chức năng 1

Phân bổ nguồn lực tài chính


Hệ thống tài chính


Chức năng hệ thống tài chính
 Phân


bổ nguồn lực tài chính

Cơ sở phân bổ nguồn lực
Chủ thể dư thừa vốn: Hi sinh lợi ích hiện tại để hy vọng
có lợi ích cao hơn trong tương lai
 Chủ thể thiếu hụt vốn: Mong muốn tìm kiếm cơ hội đầu
tư trong tương lai




HTTC: Thúc đẩy luân chuyển vốn




Thị trường tài chính
Trung gian tài chính

Cơ sở hạ tầng tài chính, cơ quan giám sát điều hành HTTC

25