đảng lãnh đạo quá trình xây dựng bộ máy chính quyền trong thời kỳ 1945 1954

IVỘ (ỈIẢO DỤC VÀ n Ả O TẠO
DẠI HỌC ỌUỐC í ỈIA MÀ NỘI
IT?ư()Nc; J)ẠI li< X ' KHOA IKK.' XÃ Ilộ? VÀ NHÂN VÁN

\

N g u yền ỉỉ uy Cót

BẢNG lầm ĐẠO QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG BỘ MÂV
C H Ím QUYỂN t r o n g th ờ i Kỳ 1945 -1954

LUẬN ÁN THẠC SỸ KHOA HỌC LỊCỈI SỪ
Chuyên ngành : Lịch sứ clỉíng
Mã sò
: 50316
OẠI mọc:Qj CC gia HÃnội
TRÙĨIGX^ Ti:5HGTtì-í.TH=j ViỆH
No V „ L - t / Â Ĩ Ĩ
Nmròi hướng dẫn khn;» học:
r a s . r r s . Nguvền Tri 1 hít
/ ’7’.v. ì\'gõ ỉ)ntlự Tri

Hà Nội -19%


MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU…………………………………………………………….2
Chương I. ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG BỘ MÁY CHÍNH
QUYỀN CÁCH MẠNG THỜI KỲ 1945-1946…………………………4
I..Sự ra đời của Nhà nước dân chủ nhân dân ở Việt Nam……………4

II..Đảng lãnh đạo xây dựng và cungngr cố bộ máy chính quyền
Cách mạng thời kỳ 1945-1946…………………………………………..15
1..Xây dựng và củng cố bộ máy chính quyền Trung ương………… 16
2..Xây dựng và củng cố bộ máy chính quyền địa phương…………..34
3..Xây dựng hệ thống tổ chức các cơ quan chính quyền……………..40
Chương II. ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG BỘ MÁY CHÍNH
QUYỀN CÁCH MẠNG THỜI KỲ 1946-1954………………………..47
I..Chuyển hướng xây dựng và củng cố chính quyền Trung ương
Trong thời chiến…………………………………………………………47
II..Chuyển hướng xây dựng và củng cố chính quyền ở các địa
Phương……………………………………………………………………54
1.Xây dựng chính quyền ở vùng địch tạm chiếm và các khu du kích 62
3. Kiện toàn và củng cố chính quyền cấp xã…………………………..73
III.. Kiện toàn bộ máy các chính quyền chuyên chính……………….78
Chương III..THÀNH QUẢ VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM
RÚT RA TỪ QUÁ TRÌNH LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG BỘ MÁY CHÍNH
QUYỀN CỦA ĐẢNG THỜI KỲ 1945-1954…………………………..86
1. Dựa vào dân để xây dựng và củng cố chính quyền……………….91
2. Sự lãnh đạo của Đảng CSVN là nhân tố đảm bảo thắng lợi của
Quá trình xây dựng và củng cố bộ máy chính quyền……………….94
3. Xây dựng bộ máy chính quyền thích hợp, đáp ứng đòi hỏi của
nhiệm vụ cách mạng……………………………………………………..97
MỘT SỐ VĂN BẢN PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC BỘ MÁY
CHÍNH QUYỀN THỜI KỲ 1945-1954……………………………….103
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………….114


LC*I NOI HAU

Rfl

nhò mrớci oách

vừfl t r ò n 50 t u ổ i .

của ^ np:, cbỉrih quyền nhân dân

Dưỗi sư l ê n h đeo

<Ĩ8 nhanh chóng lố n nanh vò

t j i / 5 n g thanh, frí\ỉ v n i t r ô t o l ố n t r o n g v i ệ c đoan k ế t to à n
đẵn vè động v i ê n mọi nguồn l ự c xẽ h ộ i vẳo c h ỉ ẽ n đau, xây
rĩựng vò bỗo vệ t ồ quốc.
''S ự n g h i ệ p cách mang của rtất nưốc đòi h ỏ i cbúny t e
can lem rõ ngiiypn n h ân , r ú t ra những b ỗ i họn cần t h i ế t đế
TQV đưnp nhà niíỗc t e t b ệ t vững manh, ttãi mẽì l à c h ỉn h quyền
cùa d â n , do dân, v i đen dưối 8Ư ) i n h

ctọo của f)0ng; đế t ổ

ohức động v iên nhân rìẫn r s sứ c phấn dấu v ỉ mục t i ê u dộc 3 ệ r
(lên t ộ c , détn R iêu m i r ic mẹnh *s b ộ ỉ vSn min h, xô.y dựng t h à n h
,
/59^6/
công cbủ nghĩa xã h ộ ỉ t r ê n đ a t ni/ỗc t e ' *
, Nghiên cứu qún
trìn h

xây dưng bọ mpỵ c h í n h quyền cua Dang t r o n p t:hồỉ t ỳ

kháng c bién, nhíĩng t h à n h công vè lcỉnh n g h i ệ n cùa nó có t h ể
gốD phnn ooi eống cho v i ê c xây dựng bộ máy c h í n h quyền tronp,
p;iai đopn Bối. Trên ỷ n g h ĩ e đó t ô i chọn đề t ố i

ỉ ' ' Đang l ê n h

(Tọo xây đư ig bộ máy c h í n h quyền t r o n g t h ồ ỉ kỳ kliếng c h i ế n

chống r h é p 1945 - 1 9 5 ^ ' ' lòm l u ệ n vỡn t h ạ c BĨ, mong tử
thực t i ê n ninh dộng cua t h ô i kỳ 1 9 4 5 - 1 9 5 4 đóng RÓo rcột

phen nho vào công cuộc xây dưng; vẫ hoồn t h i ệ n nha nưốc công
hòa xã h ộ i thũ nghĩo V i ệ t Katn mẳ t r ọ n g tâm t r ư ỏ c mổb l à c ẵ i
cốch một bưlc nên hònh ch ín h qjuốc

f?io cua toan Pnng, toan

dân.
TÌÍ trưec đín nay có nhỉều công t r i n h n gbiên cứu r ề


- 2 -

nbồ nưốc t r ê n những góc độ kbếc n h e u , có t h ề c h i a làm h a ỉ
lopi :
- Những t ố c phàm l ý lu ệ n cũa cếc nhà l ã n h đọo Đang
nhằ nưốc t e . Hhilng công t r i n h nay c h ỉ đê c f p đến nhơng n é t
l ỏ n tồ n g q u á t có g i á t r ị

ch{ đạo vằ đúc k ế t k i n h nghiêm vè

qúa t r ỉ n h xây dưng nhà nưốc V i ê t Kem 50 nSra qua.
- Nhiĩnp t ó c phí?m của c á c ccl quan nghiên cứu t r u n g ưđng

và đ ị e phưrtng, c á c b ă i v i ế t t r ê n c á c t ẹ p c h i chuyên ngành
cua n h i ề u t á c g ỉ ẵ đi s â u V80 những n ộ ỉ dung cụ t h ể , t h à i kỳ
cụ t h ề xuriR quenh vấn (le nhả nưốc.
Cốc t á c p i ẵ , t á c phẩm n ó ỉ t r ê n đều th ố n g n h ầ t à những
nhện đ ịn h : nhè nưỗc t e đe đống một v a i t r ồ t o lố n t r o n g
qúe t r i n h g i à n h t h ắ n g l ợ i cua c á c h mạng V ỉ ê t Nam.Qua các
t h ồ ỉ kỳ Dang t a l u ô n l u ô n ch&ro l o xây dưng nhè nưởc về t ổ
c h ứ c, ban c h ấ t để đáp ớng ,yêu cầu l ị c h s ử .
Tuy v | y đến no.y chi/6 cố một công t r i n h chuyên khẫo nao
vè sư l ã n h rtẹo của Pang ve xây dưng bộ máy c h í n h quyền t r o n g
t h ồ i kỳ k h é n g c h i ề n một c.ách đey đủ.
Nghiên cứu van đề nay chúng t ô i muốn 1 ằm rõ một số
van đe :
- Dưng l e i iriộtỉ cốch hệ th ố n g bộ may c h í n h quyền cách
tnẹng đư^c Dang xâỵ dưng t r o n g t h à i kỳ khống c h i ế n .
- Tim r e cốc đôc t h ù t r o n g qủa t r i n h xây dưng bộ may
c h í n h qnyen t h ô i lcỳ n a y .


- 3 -

-

Rút r a nhilng b à ỉ học k i n h nghiêm l ị c h sủf, hy vọng

Poi s á n g cho công cuộc c a ỉ c ách một bưỗc nèn hanh c h ín h

th e o t i n h t h ầ n ng h ị q u y ế t h ộ ỉ ng h ị t r u n g ương 8 (k h ó n V IỊ)
De th ự c h i ê n được yêu cau của đề t ă i , bổ cục lu ậ n án
Chương I : Đang l ã n h đẹo xây dưng bộ máy c h í n h quyen
Cách mong t h à i kỳ 1 9 4 5 - 1 9 4 6 .

Chương I I

: Đẳng l ã n h đao xây dưng bộ máy c h í n h quyề
t h ồ i kỳ 1946-195 4.

Chương I I I

: Kết l u â n .

Đe th ư c h i ệ n đư^c đề t a i ,

chúng t ô i đã t ỉ ẽ n hành nhi

đ£fc k h a i t h á c tư l ỉ ệ u ỗ cốc cđ quan lư u t r ữ của Đang, nhè
n ư ỗ c , c é c th ư v i ệ n , bảo t à n g , cốc b a i v i ế t . . .

lồm nguồn sử

li ệ u chính.
Qúa t r ỉ n h n g h ỉê n cứu, chúng t o ỉ chủ yếu sữ dụng phươ
pháp l ị c h 8Uf vằ phưđng pháp l ô g ỉ c .
phương pháp 80 sán h đế phân t í c b ,
Qúa t r i n h th ự c h i ệ n đe t ằ i ,

r a t khác cũng s\i dụng
đánh g ỉ ế c á c nguồn 3ố l i
chúng t ô i gãp n h i ê u khó

kliôn về chủ quan về k h á c h quen, l u ệ n ển không t r á n h k h o i
những t h i ế u s ó t , mong dtược sự g i ú p đ3 của c á c t h ầ y . Nhân d
cho phép t ô i
trách ,

đƯỢcbồy t ồ l ò n g b i ế t ơn đến cốc cđ quan hữu

fchsy hưỗng dẽn và c á c đồng n g h i ệ p đ i t ệ n t ỉ n h g iú p

đ8 để t ô i hoàn t h a n h bỏn lu ỗ n án đúng t h ỏ ỉ b a n .


- 4 ChưdnR I
DANG LANH DAO XAT DƯNG BO MAT CHINH QUYEN
ƠACII MANG THOI KY 1945 - 19^6

I . SƯ RA DOI CUA NHA NUOC DAN CHU NHAN DAN 0
VIET NAM.

Cuối t h e kỳ 1 9 , đầu t h ế kỷ 2 0 , d ư ố i ếc h t h ố n g t r ị cua
chủ n g h ĩ a t h ư c d a n , phong t r a o yêu nưỗo của nhan don V ỉ ệ t
Nam n ổ i l ê n r ế t mạnh mẽ. Những phong t r à o yêu nưỗc l ú c đó
đều chung mệt mục đ í c h đánh đuổi t h ư c đen Pháp, g i a n h độc
l ệ p dân t ộ c nhưng l ẹ ỉ k h á c nhau về phương phốp vẳ đưông l ố i
c ế c h mẹng,Tnỗ một t r o n g vấn đe quan t r ọ n g , q u y ế t đ ịn h l à v i ệ c
yếc đ ị n h một mô h ỉ n h nhà míâc B8U k h ỉ đánh đuổỉ t h ư c đ ằ n f

phong k i ế n .
Cốc s ỹ phu yêu nưốc l ã n h đẹo phong t r a o căn vương,
n g o à i mục đ ỉ c h cbống Phếp côn chủ trưquôn chủ 5 V i ệ t Nsm.
Những đ ạ i b i e u x u ấ t s ắ c cho c á c t r à o liíu dân chủ tư
Bẳn <5 V i g t Nam đều t h ế kỷ vồ những năm 2 0 , chủ tĩníđng đánh
Phốp vò xây dựnp; một nhằ nưốc cọng hòa dân ohử k i ề u Ẵu
Tây ’ trftm họ hã.y
hoa’

đoàn k ế t xây đựnp một nhò nưốc cộng

Tồ ty cả c á c mô h ỉ n h nhà nưốc k ề t r ê n đeu không
t h í c h h^p ở V ỉ f t Nam. DÓ cũng l à mộfc t r o n g những nguyên nhôn


- 5 -

dãn đến sư t h ấ t b ạ i của phong t r à o yêu nưỏc t h e o khuynh
hưỗng đân chủ fcư Bẻn và t h e o l ê p t r ư ô n g quan điem của g i a i
c s p phong k i ế n .
Cũng t h ồ ỉ điềm đó, Nguyên Ai Quốc r ấ t khâm phục những
nhà j ê u nơric đương t h ồ ỉ , nbưng Ngưôỉ không đồng t ỉ n h v ố i
con đưông cứu DƯỗc mẳ họ đề xưống. Ngưối q u y ế t đ ị n h đ i tìm
một con đưông cứu nưốc k h á c hẳn v ố i cốc sỹ phu yêu nưốc
rtưdng t h à i .

Trên con đưồng bôn ba khắp năm châu bốn b ỉ ế n ,

Nguyên Ai Quốc rìé đe tâm xem x é t t ỉ n h h i n h , n g h i ê n cứu l ý

l u ệ n vè k i n h nghiệm c á c cuộc c á c h mọng đ i ê n h ỉ n h t r ê n t h ế
g i ố i . Nghiên cứu c á c h raẹng Pháp, Cach mẹng Mỹ, Ngưồi h i ê u
rõ hơn t h ư c c h ố t của cá c h mọng t ư Bỗnf nha nưỗc t ư bản V8
(tèng sau những t ừ hào nhoáng: cộng h ò a , dên chủ t t ư d o , bác
ối*Ngiiôi v i ế t ' 'C ach mong Phép cũng như c ế c h mạnR Nỹ, n g h ĩ s
l ồ cá c h mẹng t ư b a n , c á c h mẹng không

đến

n ơ i, ti ế n g lồ

hồa vồ đân c hủ, kỳ t h ự c t r o n g t h i nó

t ư ố c l ụ c công nông,

cộng

n g o à i t h ỉ nóốp bức fchuộc đ ị a / 8 - 1 9 7 / .
Hưống t h e o c á c h mạng Tháng Kư3ỉ va nhè nưôc cá c h mạng
b Nga^Nguyẽn Aỉ Quốc đã q u ỵ ế t đ ị n h chọn con đưồng cứu nưỗc:
Con đưống c á c h meng vô s â n . N g ư à i n ó ỉ ''Muốn cứu nơóc và g i a i
phóng đôn t;ộc, ktiông cố con đưồng nao khốc con đưồng Cốch
meng vô e ả n ' ' . ' ' C h í n h phu công nông b i n h , p h é t ru ộ n g đai
cho dân c ẵ y , g i a o công xưỗng cho th £ th u y ề n . . .
chức k ỉ n h t ế m ỗ i ' '
V i ệ t Nam. Ngưồi c h ỉ rõ

ra ọ ư c t ồ

đo 1 ồ mô h ĩ n h nhà nưốc t h í c h h£p 5

! ' n h ú n g t a đã hy

BỈnh lồm c ể c h

meng,

t h i nên lem cho đen n ơ i . n g h ĩ e l ằ lèĩB 880 cách mệnh r o i

th i


- 6 quyền g ỉ e o cho đan chúng số n h i ề u , chố đổ t r o n g fcn.y một
bọn ỉ t n g ư à ỉ . Thố mỗi k h o i hy s i n h n h i e u l ầ n ,

t h ẽ dan chúní

mỏi đư^c họnh p h ú c ' ' / 8 - 1 9 2 /

Từ những nhện t h ứ c t r ê n đây, Nguỵẽn Aỉ Quốc đ i làm
t ấ t că đễ vừa chuen b ị cbo sư n g h i ệ p g i ẵ ỉ phóng dân t ộ c , vì
chuần b ị cho v i f c t h i p t l â p một nhà nưốc ki eu mỗi (Ị Vỉ|fc Nĩ
Nòm 193<\i được RƯ í i j nhiệm của Quốc t ễ cộng 8 ẻ n , Nguyen k i '
đứng

ra

th ành Lốp Đang cộng sẻn V i ệ t Nam. Ngay t r o n g Chír

cương vắn t ắ t , £ á c h l ư ợ c vAn t ắ t , N g ư à i nhấn r ấ t mgnh v i ệ c
đựng ra c h i n h phủ công nông b i n h ' ' .

Tháng 1 0 - 1 9 30 , quen

điểm ve xây dựng một nhà nưôc công nông b ỉ n h một l ầ n nữa
được khẲng đ ị n h . Luỗn cương c h í n h t r ị v i ế t : ' ' P h ã i dưng
l ê n c h i n h quyen xô V ỉ ế t công nông. Chi có c h i n h quyền l ô
v i ế t công nông mỏỉ l à c á i k h ỉ cụ manh mẽ đếnh đổ dế quốc cl
n g h ĩ a , phong k ỉ ế n , đ ịo c h ủ ,

lồm cho dân cằy cô đ ề t mà

lồm cho vô sen có phếp l u ệ t

beo vệ

cày,

quyen l ợ i cho m ỉ n h ' ^ 9 f

Như vệy ngny t ừ ngay t h a n h l ệ p ,

Pang t e đứng đau l à

Chủ t ị c h ITo Chí Minh đã quán t r i ê t s â u s ắ c l ỏ i ỡẹy của Lêni
Vấn đề cơ bản của mọỉ cuộc c é c h mạng l à vấn đe c h l n b quy'
Chừng nào chưn nhfn ro đưđc vấn đề đó t h ỉ không t h ề l ã n h đí
oách mẹng
Ohinh quyen công nông b i n b l à h ỉ n h t h ứ c nhè nưôc k i ềi
vô nẫn mà Nguyên Ai Quốc, Đang t a rtã chọn nhằm t h ư c h i ê n m<
nhằ nưỏc của d ôn, do d â n , v ì đ a n . s ư kb ẫn g đ ị n h đó đõ đ ịn h

hưông cho cẫ qủe t r i n h đẩu t r e n h g ỉ è n h vê g i ữ c h ín h q u y ê n


- 7 Cốch tnẹng hdn 60 nftm qua.
Trong b ối cảnh một nưỗc t h u ọ c đ ịo nửa phong k i ế n , bọn
rtế quốc vồ phong k i ế n sử dung bộ mểy th ố n g t r ị

đồ sộ để đan

ốp nhân d ỗ n , muốn đệp t e n c h í n h quyền c ũ , dưng l ê n c h ín h
quyền công nông, n h ấ t t h i ễ t p h ả i dùng sức mạnh của quần chún
Chính v ĩ v ệ y , ngay k h ỉ mối r a đ ồ i ,

Dang cộng s ẫ n V ỉ ê t Nam đã

b ắ t t a y vào v i ệ c vộn đọng, g ỉ á c ngộ quần chúng xây dựng 1ƯC
lư ợng cá c h mang. Nhỗ v ệ y , phong t r à o đeu t r e n h của quền chún
t r o n g cả nưốc đã day l ê n mẹnh mẽ; t ạ o nên C0O t r ằ o cách mẹng

1950

- 1 9 3 1 mà đ ỉn h cao l à xô v i ế t Nghệ T ĩn h , sư vùng ờệy

cù 8 quan chúng công nông

5 Nghệ An vồ Hồ T ĩn h đẽ l ộ t nhào

vồ lồm t a n r ã hệ t h ố n g c h í n h quyền t h ư c dân đế quốc ỗ n h iề u
th ô n x i . Từ đ ồỉ h ỏ i của phong t r à o ,

c á c ' ' xã bộ n ô n g ' ' T h ô n

bộ n ông' ’ được t h à n h l ỗ p và k ị p t h ồ i đứng r a làm nhiệm vụ
của một c h í n h quyền c ế c h mẹng. Thôn bộ nông, X8 bộ nông đã
fcổ chúc những bộ pbện chttm l o đỗ i s ố n g v ệ t c h ế t và t i n h t h e n
của nhân d a n ,

thành l ệ p r a độỉ t ư v ệ đỏ, c ắ c t ò a án các h

mẹng lâm t h ồ ỉ cle dùng beo 1ƯC t r ấ n áp sư chống đố i của k ẻ
thù.

' ' Xã bộ n ô n g ' *dược

xem l à cơ quan hềnh c h ỉ n h , l ằ đ s i

diện

chen c h i n h của nhân

dân ỗ đ ỉ e p h ư ơ n g .'/ 4 3 - 2 1 8 / .

Mếc dù c h i n h quyền đó mỗỉ c h ỉ t ồ n t e ỉ 5 một Pố địe
phưđng và v ề t ố chức chưa đ ẹ t đến mức hoằn c h ỉ n h nhưng x é t
vồ t í n h g ỉ e ỉ cấp t h l 70 v i ế t Nghê Tĩnh l è công cụ chuyên chí
của n h â n dân do Danp g i e ỉ cất) công nhân l ã n h đ ẹ o . x ô v i ế t Ngh
Tĩnh cliỉ t ồ n t a i t r o n g một t l ĩ â i g ỉ s n ngắn do những yếu t ố
kh á ch quan vố chu q u a n . Oong c h í n h quyen 70 v ỉ ế b đẽ k b ỉ n g
đ ị n h t r ê n t h ư c t ế t i n h c á c h mạng vồ đúng đrtn CỦ0 một mô hỉn h

- 8 -

nhà nưốc vô sen mà Đẳng t a vằ chủ t ị c h Hồ Chi Minh nêu r a
t r o n g cếc vSn k ỉ ệ n đầu t i ê n .
Năm 1939| c h i ế n t r a n h t h ế g i ỏ i l ầ n t h ứ 2 hùng n ổ . Vai
nRằy 8S11 nơỗc r h á p nhay vèo vòng c h ỉ ế n . Do b ị cuốn h ú t vào
chiến tr a n h ,

thưc dẵn Phốp đã t h ỉ hành hang loefc c h í n h s ắ c h

phan động, đẩy môu t h u a n dân t ộ c V i ệ t Nam v ố ỉ cbủ n g h ĩ a th ự
đan gay g ắ t hơn bao g ỉ ồ hẽfc. Đứng t r ư ỗ c t ỉ n h h ỉ n h ấ y , vện
dụng k i n h nghiệm của t h ỏ ỉ kỳ 1950 - 1 9 3 1 ị 1936 - 1 9 3 9 , Đan
cộng Ben Đông

dưđng chủ t r ư ơ n g đ ỉ ề u

c h i n h c h i ế n l ư ^ c cách

meng. sư đ i ề u

c h ỉ n h c h i ế n l ư ợ c cốch

mạng đư^c t h ế h ỉ ệ n qu8

c á c hội n g h ị Trang ương Đang l ầ n th ứ 6 ( 1 1 . 1 9 3 9 ) l ầ n th ứ 7
( 1 1 . 1 Ọ 4 0 ) , 3sn th ứ 8 (5* 19 ^ 1 ) • Đang t a khang địrlh nh ỉfm vụ
c(1 ben của cách mong 3 V i ệ t Nam vân l à chống đế quốc, chống
phong k i ế n . Nhưng t r o n g t h ò i kỳ t r i r ó c mắt k h ỉ mâu t h u â n dân

t ộ c t r ố nên g 8 j g ắ t , q u y ế t l i ệ t
phóng dân t ộ c

t h i p h s i đ ậ t nhỉềra

l ê n hàng đau. v ỉ t h ế ,

vụ g i ả i

í)ẫng xác đ ịn h đây l à

t h ò i kỳ t r ơ c t i ế p chuan b ị g i è n h c h i n h quyền. Mọi h o e t động
của to à n Đang, t o à n dan p h ả i xoáy vào nhiậm vụ t r ọ n g tâm,
cấp béch đó.
Thưc h i ệ n chủ t r ư ơ n g chuyen hưống t r ê n đêy, về mãt
c h i n b quyen Nhè nưốc,

Đang đã C&D cứ vồo t ì n h h ì n h cu t h ề

cĩế cố q u y ế t s á c h t h í c h hợp : khau h ỉ ệ u t h à n h l ê p c h í n h quyề
XÔ v i ế t công nông b i n h đư^c t h a y bầng khều h i ê u c h í n h quyền
dân chủ cọng h òa. Vftn k ỉ ê n của h ộ ỉ n g h ị t r u n g ưdng l a n th ử
8 khẳng đ ị n h : ' 'S e u k h ỉ đánh đ u ổ i được dế quốc pháb x í t
Nhệt ^hốp s ẽ t h è n h l | p một c h ỉ n h phủ ơéch mẹng của nưốc Việ


- 9 Nam dân chủ cọng h ò a '*

' ' C h í n h phủ cảe nưỏc V i ệ t Nam đôn chủ

cộng hòa do quốc dân đ e i h ọ ỉ củr l ê n *' / 6 1 - 1 9 6 / .
Những khẵnp đ ị n h t r ê n , fcbề h i ệ n bưỗc p h é t t r i ề n mỏỉ v ề
nhện t h ứ c th ư c t ỉ ẽ n c ủ 8 Đang ve mộb nhà nưỗc củo d â n , do dên
v ỉ đan fcrên cơ aở đ ị n h ftưHng t ừ nfim 1950.

tbằnh

Đe t ỗ p hợp mọi 1ƯC lư ợ n g chống đế quốc,

chủ t r ư ơ n

l ộ p mãt t r ệ n V i ệ t Nam độc l ệ p đồng minh ( g ọ i

tắt

là

V i ỹ t m ỉ n h ) , Ngày 1 9 . 5 . 1 9 ^ 1 , niăt t r ệ n V ỉ ê t minh c h í n h t h ứ c re
đ ô i , măt t r ộ n bao gồm c ê c t ố chức quần chúng yêu nưốc chống
đế quốc l a y t ê n l ồ ' ' h ộ i cứu q u ố c ' * , Sau k h i t h à n h l ệ p , mSt
t r a n V i ệ t Minh đã r a t u y ê n ngôn nêu rõ , ậ cốc qu.ỵền 1ỢỈ dẫn
t ộ c cao hơn h ế t t h a y ' ' ,

đưa r a những c h i n h s á c h căn bẫn về

đối n ộ i , đ ố ỉ n g o ẹ i nhẳm mục t ỉ ê u g i ỗ i phóng dân t ộ c , xây dơn
một xã h ộ i dân c h ù , công bằng.
Chương t r ỉ n h cứu nưốc của Vỉêt; mỉnh đã đáp ứnẹ nguyên
vọng của c ế c t â n g Ể p nhân dân t ừ t h à n h t h ị đ ế n th ô n q u ê , t ổ
chức của nó p h á t t r i ể n r ộ n g khắp t ừ rừ ng n ú i đến đồng bằng

vồ đô

th ị.

Từ chõ' l à một t ổ chức t ệ p hợp

t r ệ n V ỉ | t Minh đẽ p h ể t t r i ể n V8 vươn t ỗ i

quần chúng, m&t
thưc h iệ n

vai

trò

t ố chức c h í n h quỵền c ế c h mọng.
Ngây 9 . 3 . 1 9 4 5 » Nhật đao c h i n h Fhốpt Ban th ư ồ n g vy
t r u n g ương Đang r a c h i t h ị
cua chúng t a ' ' .

''N h ậ t

Phốp bắn nhau và

Baq c h ỉ t h ị l ằ kim c h ỉ

nam cho mọỉ

hành động
hành động

của Cốch mạng t r o n g t h ỏ i kỳ mỏi. V ì ê t th ồ n h l ệ p c h i n h quyền
nhân d â n , c b ỉ t b ị nêu rõ :
- ỗ nhãng

vùng dân q u ân , du

k í c h h o ọ t động, 5 c á c cSn


- 10 cứ đ ị a c á c h mọng, th ồ n h l ệ p cốc ' ' ũ y ban nhân dan cá ch mang'
vằ *' ỡ y
-

ban công nhên c á c h m e n g ''
ỡ các nhè may, ham mo, l à n g , ồp, đưòng phố t r 3 Ỉ

lin ỉ

t r ư ỗ n g học, công 8Ở t h a n h l ệ p cốc ' ' ủ y bsn dân t ộ c g ỉ ả ỉ phói
- Trên phạm v ỉ to à n quốc ’ ' t h à n h l ậ p ủy ben nhân dân
Cốch insng V i ệ t ị'am th e o b i n h thi'fc một c b í n h phủ lem t h à i cé<
mọng V i ệ t /ỉa m 'V G 1 - 3 9 1 /
Những h l n h t h ứ c c h i n h quyền t r ê n đây đư^c xác đ i n h rõ
ohớc nttng, nhiệm vụ nhằm đáp ứng yêu cầu của t i n h b i n h mốỉ.
Trưỗc sư b i ế n chuyển mau l e của t h ồ ỉ c u ộ c , ngồy 1 6 . 4 .
19^5, Tổng bộ V i ệ t minh l ẹ ỉ r a c h ỉ t h ị v ề v i ệ c t h à n h l ê p ủy
ben

dân t ộ c B Ỉ a i phóng c á c c ấ p . Vãn k i ệ n nêu rõ

t h ế c h í n h quyền đế quốc có

1Trong

tin

cho t a n r ã , cố chõ không đư^c ổn

đ ịn h như 5 nưốc t a n ^ ày n a y , ủy ban dân t ộ c g i ả i phóng l à
b i n h t h ứ c t ỉ en c h i n h ph ù , t r o n g đó nhan dan học t ê p để t i ế n
l ê n RỈữ c h i n h quyền c á c h mạng' ‘i / 6 1 - 5 1 8 / .
Bon c h l t h ị cồn xác đ ịn h rõ t h à n h phen uy v i ê n t r o n g
cốc ủy ban (d o quồn chúng m i t t ỉ n h công k h a i h o ă c b i mệt
bầu r e ,

mõi đoàn t h ể cớu quốc có một đ ẹ i b i ế u tham g i a ủy

ban) Ị nêu rõ bốn nhiệm vu cụ t h ể cua c.ểc ủy ban ne.y : bảo
vệ và bênh VƯO quyền l ộ i mọi măt CU8 nhen dân ; t ổ chức hua
lu y ệ n c h ỉ n h t r ị ,

quân a ư , bẫo v ệ t r â t t ư t r ị

e n , ngăn ngừa

vồ d i ệ t t r ừ g i a n Ị phân xủt cốc xung đ ộ t , x í c h mích t r o n g
n ội bộ nhân d â n .
Chỉ t h ị t r ê n dây đã

chuẩn b i đ i ề u k ỉ ê n cân t h i ế t ct


- 11 ròy dựng c h í n h quyen CÁch mọng vố t ệ p (lượt cho nhnn đrân nắm
c h i n h quyền k h i tổ n g k h ỗ i n g h ĩa t h ắ n g l ộ i
Dưối 8ự l ã n h đạo củe các cấp ủy đảng, cốc cuộc k h ỏ i
nRhĩa từ n g phan nố 1-8 rộ n g khắp ở nhơng n đ ỉ đ ị c h nuy y ếu.
Den th ố n g 6 . 1 9 4 5 » c h i n h quyền c é c h mẹng đã í u a b h i ệ n ô hầu
h ế t c á c xã t h u ộ c Ceo Bằng, L§ng Sơn, Thếi Nguyên, Tuyên Quanp
IỈB Giang.
Ngày 4 . 6 . 1 9 ^ 5 » h ộ i nghị cán bộ V ỉ ệ t minh q u y ế t đ ịn h
' 'fcet cả những khu VƯC quân g ỉ ẫ ỉ phóng chỉểm đươc th ố n g n h ầ t
l ọ i th ố n h một

khu KỌÌ l à khu g i ả i p h ó n g ' '

. /6 ]-y ị5 /

Như v |. y t khu

g iảỉ

t r u n g du đƯ0c

thành l â p .

g i ỗ ỉ phóng đã

làm nhiệm vụ l ã n h đẹo t o à n khu về mọỉ m&t,

phóng bao gồm 6 t ĩ n h mỉền
Tẹỉ đây, một ủy ban

n ú i và một phan
c h ỉ huy lỗm t h ồ i
dưối

nữa có ủy ban nhân dân cếch mẹog t ừ cấp xã đền cấp t ỉ n h do
nhân đàn cử l ê n . Cốc ủy bsn nay đã t h ự c sư nắm c h i n h quyen
vè t h i

hẳnh những c h i n h s á c h của V i ẹ t mỉnh. Cốc uy ben t b ư c

hiên 2

chức nfing chù y ế u : Trấn é p sư ahong đố i của k ẻ

bẳo vệ

cốch mẹng vả t ổ chức xây dưng cuộc sống mối của n h a n

d â n . CÓ t h ể n ó i , khu g i ả ỉ p h ó n g l à
0
^
V i ệ t Nam mơi r a đ ơ i .

thù,

h i n h anh th u nhỏ một nước

Nhện x é t về ý n g h ĩ a của v i ệ c t h è n h l ệ p CSC uy bsn g i ỗ i
phóng, đồng c h i Trưồng Chinh v i ế t ' 'Những t ổ chức ấy có t á c
dụng r ấ t l ố n . Nố mang l ạ i cho nhân dân một d ị p t h ư c h i ê n
phổ t h ô n g đâu p h i ế u va t ê p dần công v i ệ c hành c h í n h . . .

Dùng

nhơng ủy ben nhân dên c á c h mang và ỡy ban g i ả i phóng làm bưố<
chuyến t i ế p nhảy l ê n c h ỉ n h t h ề cộng hòa dân c h ủ , đó l ồ đSc


- 12 -

điểm h ế t aớc th ú v ị của Bốch lư ợ c cộng aản 5 V ỉ ệ t Nom t r o n g
t h ồ ỉ k ỳ t i ề n khrti n g h ĩ a ' ' / 2-565 /
Tháng 8 .19^5» t i n h t h ế cá c h mang x u ấ t h i ệ n t r ư c t i ế p .
Thàỉ cơ k h ỗ i n g h ĩ s g i à n h c h i n h quyền t r o n g cả nưốc của nhên
dân t a đã đến. Ngay 1 3 . 8 . 19 4 5 » h ộ i n g h ị toàn quốc cua Đẳng
họp t ẹ i Tan Trèo q u y ế t đ ịn h p h ế t động k h ỗ ỉ n g h ĩ a t r o n g cả
nưỗc g ỉ è n h c h i n h quyền về t a y nhan đ a n .
Ngày 1 6 . e . 1 9 4 5 , Quốc dên ỉíẹỉ taộỉkhaỉm ẹc, hđn 60 (laỉ
b i ễ u ths.y m8t cho cốc đang p h á i c h í n h t r i . , các đoèn t h ề cứu
quốc, cếc dân t ộ c ,
3

t ô n g i ế o từ Bắc Trung nam và ca V i ệ t k i ề u

Thắỉ Lan. 1,80 va dư đ ẹ i h ộ ỉ .

Dại h ộ i đã nbnh t r í tẵ n btianh

chủ trưclng t ố n g k h ỗ i n ^ h ĩ a cù8 Đang cộng sẻn Đông DƯđngvù ra
l ồ i kôu g ọ i nhân đan C8 nưốc, các đoan t h ề quan chúng cóch
mạnẹ; p h ẻ ỉ k ị p t b £ ỉ đứny l ê n phấn đấu ' ' g i à n h l ấ y c h í n h quyền,
xôy dưng một nưốc V ỉ ê t Nam dân chủ cộng hòa t r ê n nền .tảng
hoồn boèn độc l ệ p ' ' . Đoi h ộ i cì<“ qu,yết đ in h l ế p ủ.y ban dân
t ộ c g ỉ ễ i phóng V i ê t Nam, t ỉ ề n t h â n oủa c h í n h phủ lâm t h ồ i n ^ ố c
V i ê t Nam dên chu cộng hòa đo Hồ Chí minh đúng đầu, Đại h ộ i
(!St cd Bỗ pháp l ý c á c h menp: đau t i ê n cho một chế độ mối s ắ p
í *
f
ạ
(A
■>
^
A
f
9
i>nnh s á c h c á c u,y v i e n tronp: uy ban dãn t ộ c p i ó ỉ phóng

rfl
pồm :

1. Hồ Chí Kinh

Chủ t ị c h

6. Phem VSn ĩ&ng

ủ,y vi ôr

r.

Tran ĩĩuy L iên

T\

7 . Dưrlng ĩ)ớo Hiền

ủy v ỉê r

?.

Nguyên I.ưđng pẳng

ủy v i ê n

8 . Chu VSn Tan

4.

T^ng Xuan Khu

ủ.y v i ê n

9 . Nguyên Văn 7uên

5 . Võ Nguyên O iếp

chủ t.ịch

ủy v i ê n

10. cù Hu.7 oện

ủ.y v i ê i
ủy

vini


- 13 -

11. Ngu .yên J.»lnh Thỉ

13* Nguyên Chỉ Thanh

ủy v i ê n
•>
úy v i ê n
*
úy v i ê n

14. Thẹm Ngọc Thạch

ủy v i ê n

15. Nguyên Hi7u Dante

ủy v i ề n .

12. Lê van Hiền

f'ại bội quốc rìôn Tần Trốo thí? h i ê n nư đoàn k ế t n h ấ t t r í củo
toằn t;hế đôn tộ c tronp: g.lỗ phúfc q u y ế t đ ị n h .

ỉ)ặi h ộ i b i ế u t h ị

lò n g t i n tưSng t u y ệ t đối vào sư l ã n h đao CỎ3 Đang, q u y ế t tâm
hhơc h i ệ n cĩưông l ố i t ổ n g k b o ỉ n g h ĩ a do Đang đề r a .

nai h ộ i

Quốc (ìôn Tân Trao l è pự k i ê n có ,ý nghĨ8 quan t r ọ n g đối v ồ ỉ
dúa t;rỉn h rn fíc?j cua nhà nưốc t r o n g c ế c h mạng Tháng Tấm nflm

1945.
Sau k l ũ Quốc rlôn £>81 h ộ i b ế mec, ỡy ben dân fcôc g i ẵ ỉ
phống V i ệ t Nam đã t r ự c t i ế p l ã n h đạo nhân dân cả nưôc đứng
l ê n b iế n hanh t ổ n g k h ở i n g h ĩ a t r o n g phsm v ỉ cả nưỗc vẫ g i à n h
'hhắng ]ỢỈ một c á c h
céch mang l ú c be.y
l^ ỉ

mau l e , t r ọ n v g n . Tuy n h i ê n , do t ỉ n h

thế

mốc dù nhân dân t a đã g i à n h đươc

thắnr

một Bố t h ề i ư c th ù đ i c h , l ợ i đyng quân đồng minh s ắ p

vòo Pônp đưdng tư ố c k h í g i ỗ i quan Nhật đe n o i đệy bònp; l â t
đổ c h ỉ n h qu y ền . Đe md rộng hdn nữa k h õ ỉ đoân k ế t dân t ộ c ,
t r a n h t h ũ nhân t à i

cho đ ấ t nưỗc va hen chế đến mức t h ấ p

sự công k í c h của k ẻ t h ù , ngay 2 5 - 8 - 1 9 ^ 5

nhnt

ủy ban dân t ộ c g i ỏ i

phóng V i ệ t Nam đõ quỵết; đ i n h nhen thêm một Rồ đ a i b ỉ ễ u củs
cốc

đnng p h á i ypii nơcte và một Bố nhân s ĩ t r í

mSt t r ẵ n V i ệ t Minh và c ả i t ổ

thứ c ngoài

t h à n h Chinh phủ lam t;h ồ i.

DÓ

- 14 ' ' l à một Chinh phủ quốc gỈ8 th ố n g n h ấ t g iữ t r ọ n g t r ố c h c h ỉ
đẹo oho to a n quốc đợỉ ngèy t r i ệ u t ệ n Quốc h ộ i để cữ r a ữiột
Chính phủ đan chu cộng hòa c h i n h t h ứ c ' ' . / 36-28 /
Chinh phủ lam t h ò i gồm có :
1. Hồ Chi Minh

Chủ t ị c h kỉêm Ngoai g ia o

2 . Võ Nguyên Giáp
3. Tran Huy L iề u

Bộ tr ư S n g Bộ Mội vy
BỘ brưdng Bô Thông t i n
tư y ê n tr u y ề n

4 . Chu Văn Tấn

Bộ t r ư ơ n g Quốc phòng

5. Dưdng PÚfc ITỈen

BỘ t r ư S n g Thanh Niên

6 . Nguyẽn rtenh Hồ

BỘ t r ư ờ n g Kinh t ế quốc g i a

7. N(5u.yẽn Vfin Tố

BỘ t r ư S n g Cữu t ế xã h ộ i

p . Vũ Trọng Khánh

BỘ t r ư ỗ n g BỘ Tư pháp

9.

BỘ t r ư ở n g Gỉao th ô n g công chí

Đno Trọng Kỉm

1 0 . Lê Văn Hiển

Bộ t n i S n g Bộ J/8o động

1 1 . Pham Ngọc Thach

Bộ t r ư ơ n g BỘ Y t ế

1 2 . Phạm VSn Đong

BỘ t r ư ớ n g Bộ Tai c h í n h

1 3 . Vũ

Bộ t n í S n g Bộ Ọuốc g io G.dục

M nh Hồe

Cù Huy cện

BỘ t r ư ỗ n g không g i ữ bộ nào

1 5. Nguyễn Văn Xuân

Rộ t r ư ỗ n g không g i ữ bộ nèo.

14.

Ngày 3 0 . 8 . l 9 ^ 5 i

t ? ỉ Huế, c ấ c ông Nguyên Lưđng Bẳng,

Trần Huy L i ệ u , cừ Huy cỗn t h a y mặt Chính phủ lâm t h ồ ỉ đã ro
tu y ê n bố chấp nhân sư t h o á i v ị của Bao đ ẹ ỉ va nhện ấn, k iế m
của nhà vua p i e o npp cho Chính phủ t n í ỗ c sự chớng k i ế n củs
đông đeo đồng bào Thừa t h i ê n - H u ế .
Ngay 2 -9 - 1 9 ^ 5 »

t r o n g l ẽ r a mốt đồng bào ca nưỗc t a i


- 15 quẫng t r ư ò n g Ba DĨnh.Ha Nội, ỡt.ủ Ti ch Hồ Chí Minh đã t h a y
niát c h i n h phủ lâm t h ò i đọc ban (Duyên ngÔQ độc l ệ p k h a i s i n h
r& nưốc V i ệ t Nam dân chủ cộng hòti. Sư k i ê n l ị c h sur t r ọ n g đ a i
đó vừa l ồ k ế t qùa cua cuộc đấu t r a n h g i a n kliổ g i à n h c h i n h
quyền t r o n g s u ố t 15 nôm của Dẳng và nhân dân t ạ , vừa l ả 8Ư
mỗ đầu cho t h ồ i kỳ l ị c h aùf mối : Thòi kỳ xây dơng, củng cổ
và bảo vệ c h í n h quyền c á c h mang.
II.

ĐANG LANH ĐAO XAY DUNG VA CUNG co BO MAY CHINH
QUYEN CACH MANG THỔĨ KY 1945-194 6 .

Giành c h í n h quyền đã khó nhưng g iữ c h í n h quyền l a i
càng khó hđn. Ngay sau k h i t b ằ n h l â p , c h í n h quyền c ách mang
đã p h ả i đố i phó v ó i vô vàn khó k h ă n . Dưối danh ng h ĩb đồng
minh, 20 vgn quân TưSng kéo vào nưốc t a tùf bắc v ĩ tu y ễn 16,
hàng van quân Anh kéo vào miền Nam. Núp sau quân Anh l à th ư c
dân Pháp X81U ìư^lc

trổng trộ n trỗ l a i

Đông D ư ơ n g . . . Bọn đễ

quoc đó mâu t h u ẫ n v ớ i nhau về quyền l ộ i , n h ư n g l a i th õ n g n h e t
tỉ m mọi cách t i ê u d i ệ t bẳng dư^c phong t r à o c á c h mang của
nhân dân t a .
Bám g ó t bọn đế quốc, cốc đảng p h a i phan động tùr nưôc
n g o à i kéo v ề , bọn t a y s a i t r o n g nưốc nổ i l ê n . Chúng đ iê n
cuồng chong l ọ i c á c h mang.
ChƯe bao g i ồ t r ê n đ ấ t nưỏc t u có n h i ề u ke t h ù đến t h ế .
củng v ố i họa n g o ẹ i xâm, o ộ ỉ p h ẫ n , c h í n h quyền các h mang p h ả i
t i ế p th u một g i a t à i
iei
k iệt

đổ n á t do chế độ t h ư c dân aế quốc đế

I công n g h i ệ p phố s e n , nông n g h i ệ p đ ỉ n h đốn, t à i

90 % > dân 00 mù chữ.

chính


- 16 Khó khôn c h ấ t chồng, đ â t c h í n h quyền cá c h meng đứng
t r ư ô c thur t b ố c h ' ' n g ồ n cẵn t r e o s £ i t ố c ' ' . v | a mệnh t ổ quốc,
c h in h quyền cách mẹog, có nguy cơ sống còn. Cuộc đấu ti*anh
của nhân dâo t a vân còn t i ẽ p d i ẽ n , p h ả i ' ' kháng c h i ề n k i ễ n
q u ố c '' ,

đ ố t l ộ i í c h ' ' Dân t ộ c t r ê n h ế t ’ ' ,

' ' Tổ quốc t r ê n

h ế t''.
Khác v ố i nộ i dung cd bạn t r ư ố c đây củù cuộc cách mang
g i ỗ i phóng dan t ộ c l à đấu t r a n h chống đẽ quốc, t a y Sbi đề
giố n h c h i n h quyền, t h i ngày nay n ội dung cơ bẫn l à đầu t r a n h
chống gi&c n g o a i th ù t r o n g đề g i ữ c h í n h q u / e n . Chính q u j ề n
l ề th ồ n h q u a , l ả k ế t t i n h cao n h ấ t của cách mang t h á n g Tam
năm 19^5* Nồt c h ỉ n h quyen l à mất t ẩ t c ả , l à t r ã l a i aô l ệ .
Muốn g i ữ c h í n h quyền không có con đưồug nào khác l ò chống
xâm l ư ợ c , l à có ngay những b i ệ n pháp đế xốy dưng, củng cố
bộ mốy nhà nứốc.
1 . xâ y dựng và củnK cố bộ máy c h í n h quy ê n ĩ m n g ƯdnK.

Đe c h í n h t h ứ c hóa và h o ồ n t h ỉ ệ n nhà nưốc 3 Trung ương,
công v i £ c đau t i ê n p h ỗ ỉ t i ế n hành l à t ổ chức cuộc t ố n g t u y ể n
củr Ui do t r o n g cả n ư ố c / ' x ú c t i ế n v i f c đi đến quốc h ộ i dề

quy đ ị n h h i ế n phốp, bầu c h i n h phủ c h í n h t h ứ c ' ' . / 60-28 /
Trong p h i ê n họp đầu t i ê n cua Hội đong C hính phủ

r^ồy

3 . 9 . 1 9 4 5 , Ho Chủ t ị c h đã n ố i ' t r ư ớ c đây 'Nhân dan t a không
được hưâng quyền t ư do dân c hủ. Chúng t a không co Hiến pháp
dền c h ủ . Tôi đề n g h ị Chính phu Uổ chức cằng sốra c à n g hay
cuộc t ổ n g t u y e n cử v ớ i ch ế độ phõ t h ô n g đầu p h i ế u . . . ' / 1 0 - 7 / . i
c â o g v i ệ c t i ế n hành t ồ n g t u y é n cử đư^Jc t i ế n hành khan t r ư ơ n g


- 17 yè

đẫm bao th ư c sư dân c hủ, chu đeo, ngay 8 . 9 . 1 9 4 5 , c h í n h

phủ lâm t h ồ i n ư â c V ỉ ệ t Nam dân chủ cộng hòa đã ban hồnh s ắ c
l ê n h Bố 14/SL q u y ề t đ in h m5 cuộc t ố n g tu y ể n cử để bầu ra
Quốchhệi / 6 5 - 2 / . s ắ c l ê n h c h ỉ rõ ' ' Chính phủ nhân dân to à n
quốc a ẽ do một Quốc dân đẹi h ộ i bầu r a th e o l ố i phổ th ô n g
đầu p h i ế u củ l ẽ n ’ '
ngày

' ' ti*ong một t h ò i han h a i th ố n g kể từ

kỷ s ố c l ệ n h này s ẽ mă cuộc tổ n g tu y ế n cổr bầu Quốc

dân đ a i h ộ i ' 1 .

vồ 11 t ấ t cả công dân V ỉ ê t Nam, cả t r a i

g á i t ừ 18

t u ổ i t r ỗ l ê n , đều

có quyền t u y ể n

cử vằ ứng cử,

t r ừ những

ngưòi đã b ị tư ớ c mất công quyền và những

ngưòi

tr

óc không bình ttaưông' 1

Ngày 2 6 . 9 . 1 9 4 5 , Chinh phủ r a t i ế p s á c l ệ n h 39/SL
t h à n h l ệ p ùy ban dư th ả o t h ể

t ổ n g t u y ể n c ủ , t r o n g đó có

đ ạ i d i ệ n cốc g i ố ỉ c á c ngành, s ắ c
quy đ ị n h

l ệ n h 5 1 /SL ngày 1 7 . 1 0 . 1 9 4 5

t ồ n g t u y ề n cữ p h a i được t i ế n hành th e o

l ố i pho thô

đầu p h i ế u , bau cuf t r ư c t i ế p và b í r u |t .
Công t á c g i á o rtục, tu y ê n t r u y ề n cho tổ n g t u y e n cũr đưd
t i ế n hành rộ n g r ã i .

Cắc bếo cứu q u ố c , Gồ g i ả i phóng (lăc b i ê

l à t ò Nhệt bao Quốc h ộ i đã nói l ê n ý n g h ĩ a của t ổ n g tu y e n c
đồng t h à i hưống dân

nhân dân t i m h i ế u về t h ể l |

bầu cử. Cuộ

vậ n động

t ố n g t u y ể n cuf đã t h ư c s ư t r d t h ằ n h d ộ t

Binh h o y t

chinh t r i

sâu I^ộngt r ê n quy

mô cả nưốc.

Tất

C8 những v i ệ c lồm

đó t h ề h i ệ n BIí

c 6 gắug r ấ t l ố n

của Dang vè Chính phu. Trong b ối cảnh bộn bề côn (5 v i ệ 9 ,mí
chuẩn bị ctiu đáo,

k ỉ U|ỉ

cho t ồ n g t u y en củt t h e h i ê n ý thức

l i ố c h nhiêm củo JJỎng ve một liều đôn chủ.
€5Ạ: ';v'*■ ■
HÀ NỘ! í
Tĩtm M' i d ^ r . u rhíj‘ ị
.'

Ũ 7 V I 3 ÍSW


-

ltì

-

công cuộc t i ễ n hành t ổ n g t u y ề n cử đ i è n r a t r o n g d iều
kiên h ế t

sứ c khó k h a n . Bọn t a y s a i t ỉ m mọi

cách phá h o e ỉ ,

vỉ chúng

h i ẽ u r ằ n g t ổ n g tu y ể n củf t h ố n g l ộ i

n g h ĩ a l à âm mưu

l ệ t đố c h í n h quyền của chúng đã t l ĩ ẩ t b a i . Trưôc t ì n h h ỉn h
dó, đế raò rô n g k h ố i đoàn k ế t to ằ n d â u , t h ư c h i ệ n dân chủ,
Hô Chi Minh vè t ổ n g bộ V i ê t minh dã q ư y ẽ t đ in h mòi t ẩ t cả
nhiỉng ngưồỉ ngoài Diăt t r ô n V i ê t minh cùng đứng t r o n g danh
eá c h ớng

củf. v i ' ' t o n g tu y ê n cử l à môt d ị p

quốc đan

t ư do lư a chọn nhíỉng n gưòi có t à i ,

vá c công v i ê c nưóc nhằ . . .

cho t o à n t h ể
có s ứ c , để gánh

t ổ n g t u y ể n cuf t ứ c l à t ư do, b ỉn h

đằng l ả dân chủ dotin k ế t ' ' / '1 0 - 7 2 / .
De han chế sư phá h o a i củo kế t h ù ,

f)ảng t& đã th ứ c

h i ê n s á c h ì ư ơ c t h ố a h i ê p , tihân nhương t r ê n cơ aă g i ữ vững
nguyên t ồ c . Ngồy 2 4 . 1 2 . 1 9 ^ 5 , V i ê t Minh, V i ê t q u ố c , V i ệ t
cách đã ký bản b i ệ n pháp đoàn k ế t gồm 14 điềm nhồrn t £0 không
k h i on đ ịn h cho t ổ n g tu y ề n củf. Chúng t a chấp nhên uiồ rộng
Chính phủ lêm t h à i , g i a n h 70 ghễ t r o n g C'uốc h ộ i cho V i ệ t
quốc, V i ê t c á c h không qua bâu cử. Ngằy 1 . 1 . 1 9 4 6 Chinh phủ
lâm t h ò i do Hồ Chí Minh l è chủ ti .c h dã c a i t o t h à n h Chính
* phủ l i ê n h i ê p lâm t h ồ ỉ .
Denh a á c h Chính phủ gồm có :

/

36-29 /

1.

Ho Chi Minh

Chủ t ị c h kiêm Ntĩoai g i o o

2.

Nguyên Hai Thần

Phố chủ t ị c h

3.

Vỗ Nguyên Gió])

Eộ tr ư ỗ rig Bộ

4.

Tran Huy L iê u

BỘ t r ư ở n g BÔ Tuyên t r u ^ ỗ n cồ độn í-

5. Chu Văn Tấn

BỘ ti-ưâng BỘ (?uốc phòng

Nội vu


- 19 6. Dương £Úc Hiền

Bộ tiuiđng RỘ Thanh n i ê n

7 . Nguyên T ,-ưòng Long

Bộ ti-ưăng BỘ Quốc dân k i n h t ế

8 . Nguyẽn Manh H6

Thứ t r ư ở n g Eộ Quốc dân k i n h t ẽ

9. Nguyên Vàn Tố

liộ t r ư ở n g Bộ cứu t ễ xã hội

10. Trương ĩíinh T r i

Bộ t r ư ỗ n g Bộ Y t ế

11. Vũ Trọng Khánh

BỘ t r ư đ n g Bộ Tư pháp

12. Hoàng TÍ ch T r í

Thứ t r ư ở n g y t ế

15. Đào Trong Kim

Bộ t r ư ở n g BỘ G i e o th ô n g công
chính

14. Lê van Hiến

bộ t r ư ở n g Leo động

15. Phu ra Ván Dong

Bộ t r ư ở n g Bộ T ài c h i n h

16. Vũ ĐÌnh HÒe

BỘ t r ư ồ n g Bộ ộ u ố c g i a g i á o cìuc

17. GÙ Huy tìân

Bộ t r ư ở n g Bô Canh nông

] 8 . Nguyên Vồn Xuân

BỘ t n i đ n g không g i ữ bộ nào.

Công v i ê c dầu t i ê n của Chinh phủ l i ê n h i ê p lâui t h ò i
l à làm cho t o à n dồn tu y ể n cử đứđc t h à n h công t ố t đ e p ,v à chuan
b i sẵti s à n g v i ê c k h a i Quổc h ộ i .
Ngày 6 . 1 . 1 9 ^ 6 cuộc tổng- tu y ể n cử mant5 t i n h c h ấ t dân
chủ đau t i ê n ờ V i ệ t Nam đưdc t i ế n hảnh t r o n g cả tiước. Măc dù
t i ế n hành t r o n g đ iê u k i ê n l i ế i sứ c khó khôn, nhưug tỷ l ệ cả
t r i đi bỏ p h ie u d£it 1 *8 1 coo.
ổ hà N ội, k ế t qủu 172*765 ti 1*0tí Ki tonti uỗ 1&7.860 ti'/c
91/95 ° / o cử t r i

của cả 7^khu phó n ộ i th ồnh vả 118 iètig dỗ

đi bỏ p h i ẽ u , Sáu t r o n g t ổ n g íiố 74 úfng củf v i ê n dã tiÁín^ củí đíi ì
b i ế u quốc h ô i . Người t r ú n g cử t h ắ p n h ấ t l à 5 2 , 5 ừ/ o , ngiiồi
đ$it p h i ễ u cao n h o t l à Hồ Chí Minh đưdc 1 6 9 .222 phitìU, tứ c
98,4 ° / o .

- 20 Tại Hai Phòng, t ỉ n h h ỉn h có phức t a n hơn, Ouân Tưãng
xông vào cướp hòin p h i ế u ở n h iề d n ơ i , b ấ t cua t e n h i ê u công
a n t bằo v ệ , nhưng 60 cử t r i đi bầu vân đat 96 ° / o .

Các t ỉ n h p h ía Nam n h ấ t l à Nam bộ, cuộc bầu oỉi d i ê n r a
t r o n g đ iề u k i ệ n bom đen ác l i ê t .

Nhiều nd i nhân dân p h ả i

dổi cả xưđng máu để t h ư c h i ệ n quyen t ư d o , dân chủ của minh.
Tai s è n GÒn, Chđ L d n ,4 2 cến bộ c h i ể n s ĩ hy s i n h t r o n g k h i
làm nhiêm vụ to n g t u y ế n củf. Tai Tân An,máy bay Pbáp xa búng
bân vảo ndi quen clmng bỏ p h i ẽ u , l à u i 14 ngưồi c h ế t vằ n h ie u
ngưồi bị t h ư ơ n g . . .
Nhìn chung, cả 71 t ỉ n h t h à n h t r o n g CD nưốc, tì9 ° / o tont
Bố cỉt t r i

đã b i bỏ p h i ế u , pho b i ế n l à 80 ° / o . Nhi en nđi ổtít

95 ° / o . Trừ một só n d i p h ă i bau bố xung cồn t u y ế t đoi aa so
cốc dị b phương clìỉ bầu một l ầ n . oả nước đã bau đườc 333 lì^i
b i ể u , t r o n g đó có 57 ° / o số địii b i ể u tl m o c các đảrj£ p h á i khác
nhau,

43 ° / o không đảng p h á i , 87 ° / o HO

nh â n ,

nông đ a n , c h i ế n &ỹ cách mang, 10 đ a i b i ể u l à phu nữ;

yv đ ẹ i b i ế u l à cốc dân t ộ c í t
Thắng l ơ i

của cuộc tổ n g

đui b i ễ u l à công

ngưòi.
t u y ể n cùr, Quốc h ộ i

đâu t i ê n

của nưóc V i ệ t Nam dân chủ cộng hòa ra d ò i , đ á n h dấu một riiổc
Hon quon t r ọ n g t r o n g qúa t r i n h xây dưng củng co c h i n h quyên
của Dang aau cách mang t h á n g Tám năm

Neu như ^uốo đôn

đoi h ộ i t h á n g 8 . 1^45 góp phân quan t r ọ n g cho tìơ r a đồi của
c h í n h quyên Cách m o n g / t h i tổ n g t u y en củ 1 . 1 9 4 6 củng

thêm

th ô n g l ộ i nhân dân t o đã g i à n h đưđc, đ ố t cổ sở pLáp l ý vững
chốc cho aư tồ n t ỡ i của nhà nước công nông dầu t i ê n ỏ Dông
Natii Â.


- 21 Sau t h ố n g l ơ i của tổ n g t u y ể n cử, bọn đế quốc và các

t h i ì ư c th ù đ ị c h cẳng đ i ê n cuồng chống phố cách mang. Thưc
dân Phép mở rộng c h i ế n t r a n h ỗ miền Nam. c é c t h ế l ư c đễ quốc
dồn xếp nhau về vấn đề Dông Dương; và c u ố i cùng Tưỏug dong ý
cho pháp r a Bắc Dông dưdng làrn nhiêm vu g i ả i g i á p quân N hật.
T r i ệ t đe k h a i t h á c t i n h h ì n h khó khồn phức t a p , bọn
V i ê t q u ố c , V i ệ t cách không từ một th ủ đoan

nào hòng

ép v ỗ i c h í n h

cốc ghế t r o n g

phủ cách mang. Chúti^-đòi thêm

gây sức

c h in h phủ c h i n h t h ứ c , v ố i dã têm lèin b i ế n c h ấ t nhà nưóc cách
meng bằng phương phốp hòa b i n h .
Đỏng t r ư ố c t i n h h ỉ n h đó, Đang t a một; mót nhanh chóng
t ổ chức nhẵn dân sô lì sà n g khống c h i ế n , mát khác h ế t aúíc
' ' b i n h t ĩ n h ' * ' ' mềm d ẻ o t r á n h

b ấ t cứ sơ Lỗ nào mà kẻ th u

có t h ế l ợ i dung công k ỉ c h . Gông v i ệ c t i ế n t ố i kỳ họp thứ 1
của quốc h ộ i khóa I đư^c chuan b i khan t r ứ đ n g , chu đáo. Ngày
2 5 . 2 . 1 9 4 6 , 68U n h i ề u l ầ n thươtig l ư ộ n g , h ộ i n g h ị l i ê n t ị c h
4 đảng p h á i c h í n h t r ị

( V i ê t minh, Dan chủ, V i ê t quổtí, V i é t

cá ch ) đã th ố n g n h ấ t :
1 . Thành l ệ p Chính phủ l i ê n h i ê p khống c h i ế n c h í n h t h ứ c
gồm 10 bộ : BỘ Quốc t>hòn£ và Nôi vu đê ngưòi không dảng phải
nốra, cốc bộ T à i c h i n h , Griao th ô n g công c h í n h , ( r iá o d u c , Tư
phốp do V i ệ t
Cốc bộ

Minh và Dan chủ nắiii.
n g o a i g i 60 , k i n h t ế , xã h ộ i ,

canh nông

đo V i ê t

quốc, V i ê t cách nắm.
2.

Thanh l â p ủy v i ê n ktiáng c h i ế n hội fcồra 9 n&ười đẽ

chuyên l o v i ệ c kháng c h i ế n .


- 22 3.

Thành l ệ p quốc g i a cố vẩn đoàn do cố vấn t ố i CÙO

Vĩnh Thụy làm đoàn t r ư đ n g , bso gom cốc v i có đao đức, k i n h
nghiệm để góp ý cho C hính phu.

RÕ r ằ n g sư nhân nhượng t r ê n đây t h ê h i ê n quun điếm
v i 1ỢỈ i c h dân t ộ c l ê n t r ê n h ế t , v ĩ k h ố i đoàn k ế t dân t ộ c
của Đeng và chù t ỉ c b Hồ Chí Minh. Sư nhân nhưđng đó dã han
chế sư phố h o ẹ i của c á c t h ẽ 1ƯC phan động t a y s a i ,

t ệ p t r u n (4

ì ư c lư ơ n g củe cách mang vèo kẻ th ù c h í n h l à tu ư c dân Pháp.
Ngày 2 .3 .194-6, sau môt t h ô i gỉ&n chuẩn b i , ọ u ố c h ộ i
khóa I đã k h a i mac t a i Thủ đô 116 N ội.C ốc đ ai b i ế u th ả o l u â n
s ô i n ổ ỉ ve v i ê•c t h a n h l ố•p Chính V))iu l i ê q h i ê•p khống c h i ế n .
Quốc h ộ ỉ đã n h ấ t t r í bầu Ho Chí Minh làm chủ t ị c h c h i n h phu,
Nguyễn Hẻi Thầu lồm phó chủ t ị c h .

Quốc hội dã g i e o cho Ghủ

T ịc h Ho Chí Kinh và phó Chủ T ịc h Nguyên Hai Thần đíiug X'tì
t h a n h l â p ỡ h ỉ n b phủ mối.
Danh a á c h Chính phủ l i ê n h i ệ p kháng c h i ế n gồm :
1. Hồ Chí Minh

Chả t ị c h

2. Nguyẽn Hai Thần

Phó Chủ t ị c h

3. Nguyên Tưâritỉ Tu ra

Bộ tỉ-Ưổug Bộ Mguoi g i a o

Huỳnh Thúc Khống

Bộ tr ư ở n g BỘ Nội vu

5. Chu Bá Phượng

Bộ tr ư ở n g Bộ Kinh t ẽ

6. Lê Vồn Hiến

Bộ t r ư ỗ u g Bộ Tõi c h ỉ n h

7 . Phan Anh

RÔ
•

6 . Trương DÌnh T r i

Bộ tr ư ở n g Bộ Xẽ h ô i , kiêm

trư ở n g

Põ Quác phòng

/ t ế , cứu t ế và buo động
9.

Đông Thai Nai

Bộ t r ư ở n g RỘ Giáo duc
•


- 23 10 . vũ

Đinh

Hồe

BỘ

t r ư ở n g BỘ Tư phốp

11. Tran Băng Khoa

BÔ t r ư ở n g EỘ (riao th ô n g

12. Bồ

Xuân

Luât

BỘ

Cồ vấn

đoàn

do cố van t ố i cao v ĩ n h

công chí.

ti-ưỏng Bô Canh nông.
Thuy đảm nhiêm.

Kháng c h i ế n ũy v i ê n hộ i do võ Nguyên Giáp lồm Chủ t ị c h
vè Vũ Hồng Khanh làm phó chủ t i c h .
Quốc h ộ i đã t h ả o l u ệ n và đ i dến q u y ể t n g h i v i ê c l ậ p
ban thư ồng t r ư c Quốc h ộ i th b y măt cơ quan quyền 1ƯC cao n h á t
của t o à n dân g i a i q u y ế t những công v i ê c l i ê n quan đến vện
mệnh
đ ấ t nước.
•
Căn cứ vầo t ỉ n h t h ế h i ê n t h ồ i , Ouốc h ộ i đã n h ầ t t r í
đ ã t quyên han của Ben thư ồng t r ư c như 86U :
1.

Góp ý k i ế n v ó i Chính phủ.

2.

Phê b ì n h Ghính phả và k h i Chính phủ đi ngươc l a i

quyền l ợ i quốc d ân, t h i có quyền h i ê u t r i ệ u quổc dân.
3.

T r ỉ ệ u t ê p quốc hội t r o n g những t r ư ồ n g hclp can

4.

Khi tu yen c liiẽn hay đ i n h c h i ế n ,

b ắ t buộc p h ả i

th iết
(iưdc

hỏi ý k i c n .
5. Khỉ kỷ h i ê•p ưóc v ó i nưốc n g o è i p h ả i t r ỉ ê•u t â*p J u 6 c
hộ i để chuẩn y.
Ban tbư ồng t r ơ c gồm 15 ủy v i ê n c h í n h t h ứ c và 3 ủy viêii
dư k h u y ế t .
Trương bfan : Nguyên VÊLli Tố
Phó t r ư ở n g ben : Pham Văn Đong, Cun& EÌnh Quy
ôy v i ê n c h i n h t h ứ c : BÙi kần£ Đoàn
Nguyêa Vồn Cbi