Những quan điểm cơ bản về bảo hiểm xã hội

Những quan điểm cơ bản về bảo hiểm xã hội

Những quan điểm cơ bản về
bảo hiểm xã hội
Bởi:
Đại Học Kinh Tế Quốc Dân

Những quan điểm cơ bản về bảo hiểm xã hội
Mọi người lao động đứng trước nguy cơ bị giảm hoặc mất thu nhập do bị giảm
hoặc mất khả năng lao động hoặc bị mất việc làm đều có quyền tham gia bảo
hiểm xã hội
Bởi vì bảo hiểm xã hội ra đời là để phục vụ quyền lợi của người lao động và mọi người
lao động ở mọi ngành nghề thuộc mọi thành phần kinh tế khác nhau đều đứng trước
nguy cơ mất an toàn về thu nhập và đều có nhu cầu đước tham gia bảo hiểm xã hội.
Hầu hết các nước khi mới thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, do các điều kiện kinh tế
xã hội mà đối tượng thực hiện bảo hiểm xã hội chỉ là công nhân viên chức nhà nước và
những người làm công hưởng lương. Việt nam cũng không vượt ra khỏi thực tế này mặc
dù biết rằng như vậy là không bình đẳng giữa tất cả những người lao động. Tuy nhiên
việc tham gia bảo hiểm xã hội đã và sẽ được mở rộng đến tất cả người lao động bằng cả
hình thức tự nguyện và bắt buộc.
Nhà nước và người sử dụng lao động có trách nhiệm phải bảo hiểm xã hội đối với
người lao động, người lao động phải có trách nhiệm tự bảo hiểm xã hội cho mình
Bảo hiểm xã hội đem lại lợi ích cho cả người lao động, người sử dụng lao động và cả
nhà nước: Nhà nước thực hiện chức năng quản lý vĩ mô mọi hoạt động kinh tế xã hội và
có đủ phương tiện, công cụ thực hiện chức năng đó, tuy nhiên không phải lúc nào chức
năng đó cũng được phát huy tác dụng như mong muốn mà đôi khi đem lại những kết
quả bất lợi làm ảnh hưởng đến đời sống người lao động. Khi đó dù không có bảo hiểm
xã hội thì nhà nước vẫn phải chi ngân sách để giúp đỡ người lao động dưới một dạng
khác. Đối với người sử dụng lao động cũng tương tự nhưng trên phạm vi xí nghiệp, đơn
vị tổ chức sản xuất kinh doanh. Chỉ khi người sử dụng lao động chăm lo đến đời sống
người lao động và có những ưu đãi xứng đáng thì người lao động mới yên tâm, tích cực

lao động góp phần tăng năng suất lao động. Còn đối với người lao động, những rủi ro

1/3


Những quan điểm cơ bản về bảo hiểm xã hội

phát sinh suy cho cùng đều có một phần lỗi của người lao động (do ý thức, tay nghề...)
và vì thế họ cũng phải gánh vác một phần trách nhiệm tự bảo hiểm xã hội cho mình.
Bảo hiểm xã hội phải dựa trên sự đóng góp của các bên tham gia để hình thành
quỹ bảo hiểm xã hội độc lập, tập trung
Nhờ sự đóng góp của các bên tham gia mà phương thức riêng có của bảo hiểm xã hội
là dàn trải rủi ro theo nhiều chiều, tạo điều kiện để phân phối lại thu nhập theo cả chiều
dọc và chiều ngang mới được thực hiện. Hơn nữa, nó còn tạo ra mối liên hệ ràng buộc
chặt chẽ giữa quyền lợi và trách nhiệm của mỗi bên tham gia, góp phần tránh những
hiện tượng tiêu cực như lợi dụng chế độ bảo hiểm xã hội.
Phải lấy số đông bù số ít
Bảo hiểm nói chung hoạt động trên cơ sở xác suất rủi ro theo quy luật số lớn, tức là lấy
sự đóng góp của số đông người tham gia san xẻ cho số ít người không may gặp rủi ro.
Trong số đông người tham gia đóng góp bảo hiểm xã hội, chỉ những người lao động mới
là đối tượng hưởng trợ cấp và trong số những người lao động lại chỉ có những người bị
ốm đau, thai sản, tai nạn lao động hay tuổi già... có đủ các điều kiện cần thiết mới được
hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội.
Phải kết hợp hài hoà các lợi ích, các khả năng và phương thức đáp ứng nhu cầu
bảo hiểm xã hội
Việc xác định lợi ích của các bên tham gia bảo hiểm xã hội thì đã được làm rõ và quyền
lợi luôn đi đôi với trách nhiệm, điều đó đòi hỏi phải có một sự cân đối giữa trách nhiệm
và quyền lợi của mỗi bên tham gia, nghĩa là xác định mức đóng góp của mỗi bên tham
gia phù hợp với lợi ích mà họ nhận được từ việc tham gia đó. Việc thực hiện bảo hiểm
xã hội cho người lao động sẽ không được thực hiện nếu như gánh nặng thuộc về bất cứ

bên nào làm triệt tiêu đi lợi ích mà họ đáng được hưởng.
Mức trợ cấp bảo hiểm xã hội phải thấp hơn mức tiền lương lúc đang đi làm,
nhưng thấp nhất cũng phải đảm bảo mức sống tối thiểu
Trong điều kiện bình thường, người lao động làm việc và nhận được mức tiền công thoả
đáng. Khi gặp các biến cố rủi ro họ được hưởng trợ cấp và nếu như mức trợ cấp này lớn
hơn hoặc bằng mức tiền công của họ thì không lý gì mà họ phải cố gắng làm việc và
tích cực làm việc. Tuy nhiên do mục đích, bản chất và cách làm của bảo hiểm xã hội thì
mức trợ cấp bảo hiểm xã hội thấp nhất cũng phải đủ để trang trải các chi phí cần thiết
cho người lao động trong cuộc sống hàng ngày.

2/3


Những quan điểm cơ bản về bảo hiểm xã hội

Chính sách bảo hiểm xã hội là bộ phận cấu thành và là bộ phận quan trọng nhất
trong chính sách xã hội đặt dưới sự quản lý thống nhất của Nhà nước
Ở nước ta, bảo hiểm xã hội nằm trong hệ thống các chính sách xã hội của Đảng và nhà
nước. Thực chất đây là một trong những chính sách nhằm đáp ứng một trong những
quyền và nhu cầu tối thiểu của con người: Nhu cầu an toàn về việc làm, an toàn lao
động, an toàn xã hội ... chính sách bảo hiểm xã hội còn thể hiện trình độ xã hội hoá của
mỗi quốc gia ( trình độ văn minh, tiềm lực kinh tế, khả năng tổ chức và quản lý xã hội )
và, trong một chừng mực nào đó, nó còn thể hiện tính ưu việt của một chế độ xã hội.
Hơn nữa, nhà nước có chức năng quản lý vĩ mô mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội do
đó bảo hiểm xã hội phải được đặt dưới sự quản lý thống nhất của nhà nước.
Bảo hiểm xã hội phải được phát triển dần từng bước phù hợp với các điều kiện
kinh tế xã hội của đất nước trong từng giai đoạn cụ thể
Sự phát triển của bảo hiểm xã hội còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố: Các điều kiện về kinh
tế xã hội, trình độ quản lý của nhà nước hay sự hoàn chỉnh của nền pháp chế mỗi quốc
gia. Việc thực hiện toàn bộ 9 chế độ trong công ước 102 của ILO là mong muốn và mục

tiêu phấn đấu của mỗi quốc gia, song không phải quốc gia nào cũng thực hiện được do
sự hạn chế về nhiều mặt. Khi xã hội đã đạt tới một bước phát triển mới làm nảy sinh
những vấn đề mà hệ thống bảo hiểm xã hội hiện thời không còn phù hợp thì yêu cầu đặt
ra là sự đổi mới hệ thống bảo hiểm xã hội ( Cơ cấu các bộ phận của hệ thống, số lượng
và cơ cấu các chế độ trợ cấp, mức đóng phí...) cho phù hợp với sự phát triển chung của
toàn xã hội.

3/3