Sự cần thiết, đặc trưng cơ bản và ý nghĩa của bảo hiểm xã hội đối với sự phát triển kinh tế xã hội

Sự cần thiết, đặc trưng cơ bản và ý nghĩa của bảo hiểm xã hội đối với sự phát triển kinh tế- xã
hội

Sự cần thiết, đặc trưng cơ
bản và ý nghĩa của bảo hiểm
xã hội đối với sự phát triển
kinh tế- xã hội
Bởi:
Phạm Thị Quế

Sự cần thiết của BHXH.
Nền sản xuất hàng hoá càng phát triển thì vấn đề thuê mướn nhân công diễn ra càng phổ
biến, mâu thuẫn giữa chủ và thợ ngày càng gia tăng. Đặc biệt khi người lao động không
may gặp rủi ro, sự cố như: ốm đau, bệnh tật, tai nạn lao động, mất việc làm…phải nghỉ
việc. Khi rơi vào những trường hợp này, các nhu cầu cần thiết không những không mất
đi mà còn tăng lên, thậm chí còn phát sinh ra nhiều nhu cầu mới như: cần được khám
chữa bệnh, điều trị khi ốm đau; cần người nuôi dưỡng, chăm sóc khi gặp tai nạn, thương
tật… Tổng thời gian nghỉ việc người chủ không trả lương, làm cho người lao động càng
gặp nhiều khó khăn hơn và không yên tâm làm việc. Vì vậy, lúc đầu người chủ chỉ cam
kết trả công lao động nhưng sau đó đã phải cam kết cả việc bảo đảm cho người lao động
có một số thu nhập nhất định để họ trang trải khi không may gặp những khó khăn đó.
Trong thực tế, nhiều khi các rủi ro trên không xẩy ra và người chủ không phải chi ra
đồng nào nhưng cũng có khi xảy ra dồn dập, buộc họ phải bỏ ra một khoản tiền rất lớn
mà họ không muốn. Do đó mâu thuẫn chủ thợ càng trở nên vô cùng gay gắt. Khi những
mâu thuẫn này kéo dài nhà nước phải đứng ra can thiệp bằng cách: buộc giới chủ phải
có trách nhiệm hơn đối với người lao động mà mình sử dụng, thể hiện ở việc phải trích
ra một phần thu nhập của mình để hình thành quỹ. Sau đó dùng nguồn quỹ này để trợ
cấp cho người lao động và gia đình họ, khi người lao động không may gặp những rủi ro
và sự cố bất ngờ. Đồng thời Nhà nước đứng ra bảo trợ cho quỹ. Bằng cách đó cả chủ và
thợ đều thấy mình có lợi và tự giác thực hiện, cuộc sống của người lao động được đảm
bảo.Người chủ được bảo vệ việc sản xuất kinh doanh diễn ra bình thường, tránh được

những xáo trộn không cần thiết.

1/3


Sự cần thiết, đặc trưng cơ bản và ý nghĩa của bảo hiểm xã hội đối với sự phát triển kinh tế- xã
hội

Mối quan hệ ba bên nêu trên được thế giới quan niệm là Bảo hiểm xã hội (BHXH) cho
người lao động. Như vậy BHXH là một chế độ pháp định bảo vệ người lao động, bằng
cách thông qua việc tập trung nguồn tài chính được huy động từ sự đóng góp của người
lao động, người sử dụng lao động (nếu có), sự tài trợ của Nhà nước nhằm trợ cấp vật
chất cho người được bảo hiểm và gia đình họ trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu
nhập do gặp các rủi ro ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao
động theo quy định của pháp luật hoặc tử vong…

Đặc trưng cơ bản của BHXH.
BHXH là một chính sách xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động do vậy
BHXH có những đặc trưng cơ bản sau:
- BHXH đảm bảo cho người lao động trong và sau quá trình lao động.
- Các rủi ro của người lao động liên quan đến thu nhập của họ như : ốm đau, tai nạn lao
động - bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm, già yếu, chết…Do những rủi ro này mà
người lao động bị giảm hoặc mất nguồn thu nhập, họ cần phải có khoản thu khác bù vào
để ổn định cuộc sống, thông qua BHXH nguồn thu nhập này được đảm bảo.
- Sự đóng góp của các bên tham gia BHXH: Người lao động muốn được quyền hưởng
trợ cấp BHXH phải có nghĩa vụ đóng BHXH; người sử dụng lao động cũng phải có
nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động mà mình thuê mướn. Quỹ BHXH dùng để chi
trả các trợ cấp khi có nhu cầu phát sinh về BHXH.
- Các hoạt động BHXH được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, các chế độ BHXH
cũng do luật định, Nhà nước bảo hộ các hoạt động của BHXH.

Ý nghĩa của BHXH:
Ra đời và phát triển cùng với nền kinh tế thị trường, BHXH đã có mặt ở hầu hết các
nước trên thế giới. Trình độ phát triển của BHXH được quyết định bởi mức độ phát triển
của nền kinh tế, nền kinh tế càng phát triển thì mức độ hoàn thiện của BHXH ngày càng
cao và với những đặc trưng riêng có của mình BHXH đã có ý nghĩa thiết thực đối với
sự phát triển kinh tế xã hội như sau:
? Đối với người lao động:
Trong giai đoạn hiện nay khi đất nước đang ngày càng hoàn thiện quá trình công nghiệp
hoá- hiện đại hoá thì những "rủi ro" như ốm đau, tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp,
thai sản, mất việc làm…lại diễn ra một cách thường xuyên và ngày càng phổ biến hơn,
phức tạp hơn. Khi những rủi ro này xảy ra sẽ gây khó khăn cho người lao động vế cả vật
chất lẫn tinh thần, ảnh hưởng không tốt cho cả cộng đồng.
2/3


Sự cần thiết, đặc trưng cơ bản và ý nghĩa của bảo hiểm xã hội đối với sự phát triển kinh tế- xã
hội

Với tư cách là một trong những chính sách kinh tế xã hội của Nhà nước, BHXH sẽ góp
phần trợ giúp cho cá nhân những người lao động gặp phải rủi ro, bất hạnh bằng cách
tạo ra cho họ những thu nhập thay thế, những điều kiện lao động thuận lợi…giúp họ ổn
định cuộc sống, yên tâm công tác, tạo cho họ một niềm tin vào tương lai. Từ đó góp
phần quan trọng vào việc tăng năng suất lao động cũng như chất lượng công việc cho xí
nghiệp nói riêng và cho toàn xã hội nó chung.
• Đối với xã hội :
Quỹ BHXH là một nguồn tài chính độc lập ngoài ngân sách Nhà nước do các bên tham
gia BHXH đóng góp nhằm phân phối lại theo luật định cho mọi thành viên khi bị ngừng
hoặc giảm thu nhập gây ra do tạm thời hay vĩnh viễn mất khả năng lao động. Quỹ BHXH
không những tác động tới quá trình phát triển kinh tế của đất nước mà còn góp phần tạo

ra những cơ sở sản xuất kinh doanh mới, việc làm mới cho người lao động, từ đó giải
quyết tình trạng thất nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động … dưới nhiều hình thức
khác nhau như hình thức đầu tư phát triển phần "nhàn rỗi" của quỹ.
Như vậy, BHXH là một trong những chính sách xã hội quan trọng không thể thiếu của
mỗi quốc gia nhằm ổn định đời sống kinh tế- xã hội và góp phần làm vững chắc thể chế
chính trị.

3/3