Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường ĐHVH thành phố hồ chí minh

BD GÍO DDC Ỷ ứo TDO
TRŨDNG DŨI HDC VINH
2
DANH MỤC SO ĐÒ, BẢNG, BIẺƯ ĐÒ
LỜI CẢM ƠN
Đe hoàn thành được khóa học và luận văn này tôi xin chân thành gởi lời cảm
ơn
đến:
Hội đồng khoa học trường Đại học Vinh, Khoa đào tạo Sau Đại học, các
giảng viên,
các nhà khoa học cùng quý thầy, cô giáo đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn,
giúp
đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu.
Ban Giám hiệu; đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và đồng nghiệp tại trường
đại
Mữrcác
Sũcơ
GOquan
PHPban
PHT
TRIŨN
học Văn Iiiến TP. HCM,
ngành
liên DŨI
quan,NGŨ
gia đình và bạn bè
đã
nhiệt tình giúp đỡ, GIŨNG
tham giaVÌN
đóngTRŨŨNG
góp ý kiến,

cung
cấp
tư liệu,
số liệu, tạo
DŨI
Hũc
VŨN
HIỮN
điều kiện
thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc chân thành tới PGS.TS Nguyễn
Ngọc
Hợi, đã tận tình bồi dưỡng kiến thức, phương pháp nghiên cứu và trực tiếp
Vinh, tháng 9 năm 2013
Tác giả

Trang
MỤC LỤC
MỞ ĐÀU
1. Lý do chọn đề tài...............
2.NgMục
nghiên
cứu.........
I íi liđích
I ing
d in khoa
hũc: PGS.TS.NguyDn Ngũc II li
3. Khách thể và đối tượng
nghiên cứu
4. Giả thuyết khoa học...........

1
4
4
4
4
5
5
6


3
CHƯƠNG 1. Cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐÈ TÀI...................................... 7

1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề.....................................................7
1.1.1.........................................................................Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

................................................................................................................7

1.1.2................................................................................................................................... Cá

c nghiên cứu ở nước ngoài...................................................................7

1.1.3................................................................................................................................... Cá

c nghiên cứu ở trong nước....................................................................8

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài...........................................................11
1.2.1...................................................................................................................................Giả

ng viên và đội ngũ giảng viên..............................................................11

1.2.1.1................................................................................................................Giảng viên

11

1.2.1.2...............................................................................................................................Độ

i ngũ giảng viên....................................................................................11

1.2.2...................................................................................................................................Phá

t triến và phát triển đội ngũ giảng viên................................................ 11

1.2.2.1..................................................................................................................Phát triển

11

1.2.2.2.

viên

Phát

11

triển

đội

ngũ

giảng

1.2.3...................................................................................................................................Giả

i pháp và giải pháp phát triến đội ngũ giảng viên................................12

1.2.3.1..........................Giải pháp.........................................................................

........................12
1.2.3.2.
Giải pháp phát triển đội...............................ngũ giảng viên
12
L2A1Quản ly.......Zz.zzz ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ" 13
1.2.4.2....................................................................................................Quản lý giáo dục
14
1.3. Nhũng yêu cầu cơ bản đối với đội ngũ giảngviên hiện nay.................15
1.3.1...................................................................................................................................Ch
ức năng, nhiệm vụ của giảng viên tại trường Đại học.........................15
1.3.1.1...............................................................................................................................Ch
ức năng của giảng viên.........................................................................16
1.3.1.2...............................................................................................................................Nhi
ệm vụ của giảng viên............................................................................17
1.3.2...................................................................................................................................Vị
trí, vai trò của người giảng viên Đại học..............................................18
1.3.2.1...............................................................................................................................Vị
trí của người giảng viên Đại học..........................................................18
1.3.2.2...............................................................................................................................Vai
trò của người giảng viên Đại học.........................................................18

CBQL
CĐ
CĐSP
CNH
CNTT
ĐH
ĐHVH
ĐNGV
ĐPH
ĐTB
ĐTVT
GD
GD&ĐT
HĐH
IISSV
LLCT
NCKH
NXB
QLGD
QT
ThS
TNCS
Tp. HCM
TS
TW
UBND
XHCN
XHH

Cán bộ quản lý
Cao đăng
Cao đẳng sư phạm

654

Công nghiệp hóa
Công nghệ thông tin
sô giẢi pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường ĐHVH thành
Ch
Đại học3.2. Một 1.5.6....................................................................................................................
phố
ế độ chính sách cho đội ngũ giảng viên...................................33Hô
Đại học VănChí
Hiến
Minh.............................
.. ......
..................r..............................83
1.6.
Mục tiêu phát triển đội ngũ
giảng
viên trường Đại học Văn Hiến33
3.2.1.
NângCHƯƠNG
cao nhận1.......
thức ......................
cho tất cả các.......................................
thành viên trong nhà
KÉTviên

LUẬN
Đội ngũ giảng
trường
về
sự
cần
...................................
.35
Đông phương học
thiết, tầm quan trọng của công Chương
tác phát2triển đội ngũ giảng viên ở
Điểm trung
bình Đại
trường
học, PHÁT TRIẺN DỘI NGỮ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI
THỰC
TRẠNG
Cao
IIỌC
đẳng..................................................................................................84
Điện tử - viễn thông
VĂN HIÉN THÀNH PHÓ HÒ CHÍ MINII................................*.........37
3.2.2...................................................................................................................................
Nây
Giáo dục
2.1.dựng
Quáquy
trình
hình kế
thành

và phát
pháttriển
triểnĐNGV.......................................85
của trường đại học Văn Hiến Tp.
hoạch,
hoạch
Giáo dục
vàIICM.....................................................................................................37
đào tạoĐẩy mạnh công tác đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên
3.2.3.
Q
môn, nghiệp
Hiện đại2.1.1...................................................................................................................................
hóa
trình
thành của
họcviên........................................89
Văn Hiến Tp. IICM..............37
vụuá
vàviên
cônghình
tác NCKII
choTrường
đội ngũĐại
giảng
Học sinh sinh
2.1.2.
Vị trí,thiện
vai chế
trò, độ

chức
năng,
nhiệm
vụ của
trường
Đại học
3.2.4.
Iloàn
chính
sách
đối với
ĐNGV
và phát
triểnVăn
môi
Lý luận chính
trị thành
Hiến
trường
văn phố
Hồ
Chíhọc
Minh ................ ................................ .. ............................’.....*
Nghiên cứu
khoa
hóa
nhà
trường.........................................................................................93
..................39
3.2.5...................................................................................................................................

Tăn
Nhà xuất
bản
2.1.2.1................................................................................................................................
ĐẦUTẮT TRONG LUẬN VÃN Vị
DANII MỤC CÁC CIIỮMỞ
VTÉT
Quản lý giáotrí,
dục
vai trò..............................................................................................39
Quản trị 2.1.2.2................................................................................................................................Ch
ức năng, nhiệm vụ, mục tiêu................................................................39
Thạc sĩ
2.2. Tổ chức bộ máy, quy mô, chất lượng đào tạo của trường ĐHVH. 39
Thanh niên
cộng
Tổ
1. Lý 2.2.1....................................................................................................................
dosản
chọn đề tài
chức
bộ
máy
của
Nhà
trường...................................................40
Thành phố Hồ Chí Minh
Bất kỳ giai
đoạn lịch sử nào, việc xây dựng, phát triển một nền giáo dụcQu
2.2.2....................................................................................................................

Tiến sĩ
y mô, chất lượng đào tạo, Trường Đại học Văn Hiến..............42
vững
Trung ương
2.2.2.1..........................................................................................................Qu
mạnh
là
nhân
tố
then
chốt,
quyết
định để thúc đây xã hội phát triển. Trong các42
y mô
đào
tạo.......................................................................
ủy ban nhân dân
kỳ chủ nghĩa 2.2.2.2................................................................ Chất lượng đào tạo...
Xã hội
............................................................45
Đạihọc
Hội2.3.
vừaThực
qua, trạng
Đảngđội
và ngũ
Nhà giảng
mước viên
luôn trường
coi giáo

dục-đào
tạoHiến
(GD-ĐT)
là
Đại
học Văn
Tp. HCM
Xã hội
........................................................................................................50
quốc
2.3.1....................................................................................................................Trì
sách hàng đầu nh
và độ
là sự
nghiệp
của toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội. Nghị
chuyên
môn....................................................................50
2.3.2....................................................................................................................Th
quyết
Đại
ực trạng về trình độ tin học, ngoại ngữ của đội ngũ giảng viên
hội đại biếu toàn
quốc lần thứ XI của Đảng tiếp tục khẳng định vấn đề này,
..................................................................................................52
2.3.5...................................................................................................................................Th
trong
đó
ực trạng về việc thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ giảng viên...............53
nhấn2.3.5.1................................................................................................................................

mạnh “phát triển đội ngũ giáo viên là khâu then chốt” trong chiến lượcTh
ực hiện nhiệm vụ giảng dạy.................................................................53
“đổi
2.3.5.2................................................................................................................................Th
Công
tácGD
nghiên
mói căn ực
bảntrạng
và toàn
diện
-DTcứu
[16]khoa học của đội ngũ giảng viên..........54
Qua hơn 26 năm đổi mới, cùng với sự phát triển toàn diện của đời sống


7
hoảng sâu sắc. Thêm nữa, nền kinh tế tri thức với đậc trưng cốt yếu quyết định
sự
thành bại của tất cả các quốc gia, dân tộc, các tổ chức, và mỗi cá nhân là dựa
trên

tri

thức đã làm cho tất cả các quốc gia đặt chiến lược con người lên những mục
tiêu
hàng đầu, trong đó cực kỳ coi trọng đổi mới giáo dục và đào tạo, coi đó là
chiến
lược sống còn trong chiến lược phát triển của mình. Trong chiến lược đổi mới
giáo

dục đào tạo nói chung, có rất nhiều điều cần làm và phải được tiến hành đồng
bộ,
song phát triển đội ngũ giảng viên có chất lượng cao là một chiến lược được
quan
tâm hàng đầu.
Đội ngũ nhà giáo nói chung và đội ngũ giảng viên nói riêng có vai trò
quan
trọng, trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục. Muốn phát triển sự nghiệp
giáo

dục

thì việc đầu tiên cần làm là xây dựng đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đồng
bộ

về

cơ cấu và đảm bảo yêu cầu về chất lượng.
Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam 2011-2020 đã nhấn mạnh 2
giải
pháp mang tính chất đột phá là “Đổi mói quản lý giáo dục ” và “Phát triển
đội

ngũ

nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục ”[6J.
Đổi mới quản lý giáo dục đại học ở nước ta hiện nay là một công tác
vừa

8

Bên cạnh những thành tựu trên, giáo dục đại học Việt Nam còn bộc lộ
nhiều
hạn chế và yếu kém: chất lượng đào tạo nhìn chung còn thấp, chương trình
đào

tạo

và phương pháp đào tạo lạc hậu, chậm đổi mới, cơ sở vật chất, trang thiết bị,
phòng
thí nghiệm, cơ sở thực hành thiếu thốn, nghèo nàn, đào tạo với nghiên cứu
khoa

học

trong nhà trường thiếu sự gắn kết, đặc biệt phương pháp quản lý trong nhà
trường
kém hiệu quả, trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý - giảng viên
còn

hạn

chế. Trong dụ’ thảo chiến lược phát triến giáo dục Việt Nam từ 2011-2020 có
nêu
một trong những hạn chế đó là LLĐỘI ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục

chưa

đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới. Còn thiếu quy hoạch tồng
thể
đào tạo đội ngũ nhà giáo từ mầm non đến đại học dân đến tình trạng đội ngũ
nhà
giáo vừa thừa, vừa thiếu, vừa không dồng bộ về cơ cấu. Ở các trưòng cao
đẳng,

đại

học, so giảng viền có trình độ thạc sỹ và tiến sỹ còn quá ít. Phương thức đào
tạo
trong các nhà trường sư phạm chậm đôi mới, chất lượng đào tạo còn thấp dân
đến
tình trạng trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của một bộ phận nhà giáo chưa
đáp
ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng. Bên cạnh sự nỗ lực của tuyệt đại bộ


9
trường ĐHVH còn nhiều yếu kém, hạn chế như về cơ sở vật chất phục vụ cho
công
tác giảng dạy, học tập; lực lượng giảng viên cơ hữu của trường hiện nay còn
thiếu
về số lượng, yếu về chất lượng và chưa đồng bộ về cơ cấu, minh chứng rõ
nhất

về

vấn đề này là Quyết định số 149/QĐ-BGD&ĐT (ban hành ngày 11/01/2011)
về

việc “tạm ngừng tuyển sinh năm 2012 của trường ĐHVH” một trong những lý
do

là

tỷ lệ sinh viên trên giảng viên quá cao.
Chính vì những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Một sổ giải pháp
phát
triển đội ngũ giảng viên Trường DIIVII thành pho Hồ Chí Minh” làm đề tài
nghiên cứu. Từ đó đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên nói
chung
và của Trường ĐHVH thành phố Hồ Chí Minh nói riêng nham đáp ứng yêu
cầu

đào

tạo trong thời gian tới.
2. Mục đích nghiên cửu

Trên cơ sở nghiên cúu lý luận và thực trạng đội ngũ giảng viên cơ hữu,
từ

đó

đề xuất các giải pháp phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của
Trường
ĐHVH.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cửu
3.1. Khách thể nghiên cứu: vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên tại

trường
Đại học.


10
thành phố Hồ Chí Minh theo hướng đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt
chuẩn
và trên chuẩn về chất lượng.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận đế xây
dụng

cơ

sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm nghiên cứu lý luận có các phương pháp
nghiên
cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây
dựng

cơ

sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cún thực tiễn có các
phương pháp nghiên cứu cụ thế sau đây:

- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi;
- Phương pháp tổng hợp kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp ý kiến chuyên gia;
- Phương pháp nghiên cứu sản phâm hoạt động.
6.3. Phương pháp thống kê toán học
7. Những đóng góp mói của luận văn
7.1. về mặt lý luận

Tổng quan về công tác phát ừiển đội ngũ giảng viên, làm rõ các khái
niệm
liên quan đến đề tài. Khăng định tầm quan trọng về công tác phát triển ĐNGV
đại
học, cao đang trong thời kỳ đổi mới.


11
8. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục thì
nội
dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của đề tài
Chương 2. Thực trạng đội ngũ giảng viên ở trường ĐHVH thành phố Hồ Chí
Minh
Chương 3. Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường ĐHVH

Chương 1. Cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐÈ TÀI
1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng
thúc
đấy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện phát huy nguồn lực con ngườiyếu
tố cơ bản của phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Hiện
nay
nhiều nước trên thế giới và trong khu vực đã coi giáo dục và đào tạo là nhân tố
có
tính quyết định đến sự phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội và sự hưng thịnh
của

đất

nước. Do đó, đã có những cải cách giáo dục và đào tạo về chương trình, nội
dung
giảng dạy, phương pháp đầo tạo, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ nhà
giáo.
Với mục tiêu của nước ta đến năm 2020 cơ bản sẽ trở thành một nước công
nghiệp


12
cao đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển nền giáo dục của nước họ. Từ đó,
họ

đã

đề xuất nhiều giải pháp có hiệu quả.
Các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục của khối XHCN trong những
công
trình nghiên cứu của mình đã cho rằng “Ket quả toàn bộ hoạt động của nhà

trường
phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt
động
của đội ngũ giáo viên ’ ’ [10,7745]

Vasilịĩ Aleksandrovich Sukhomlinskij (1918 - 1970), nhà sư phạm Xô
Viết,
viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Giáo dục Liên Xô cho rằng: “Mợ? trong
những

giải

pháp hữu hiệu nhất đê phát ừiên đội ngũ giáo viên là phải bồi dưõng đội ngũ
giáo
viên, phát huy được tính sáng tạo trong lao động của họ và tạo khả năng ngày
càng
hoàn thiện tay nghề sư phạm, phải biết lựa chọn giáo viên bằng nhiều nguồn
khác
nhau và bồi dưỡng họ trở thành những giáo viên tốt theo tiêu chuân nhất
định,

bằng

những biện pháp khác nhau”. [39,7754]

Một số giải pháp để nâng cao chất lượng mà tác giả quan tâm là tổ chức


13
cả nước dẫn đến tình trạng mất cân đối về nhiều mặt, trong đó có đội ngũ

giảng
viên. Các nhà khoa học đã có nhiều công trình nghiên cứu về công tác quản lý
giáo
dục. Các chuyên gia tập trung nghiên cứu những vấn đề về chiến lược phát
triển
giáo dục, đổi mới chương trình, mục tiêu, phương pháp giảng dạy, phát triển
nguồn
nhân lực, trong đó có những nội dung đề cập đến việc xây dụng, phát triển đội
ngũ
giáo viên với nhiều góc độ của các cấp học, ngành học khác nhau như:
- Dự án quốc gia nghiên cứu tổng thể về GD&ĐT và phân tích nguồn

nhân
lực, mã số VIE/89/022 (gọi tắt là Dự án tổng thể về giáo dục).
- Dự án hỗ trợ Bộ GD&ĐT do ủy ban châu Âu tài trợ.

Một số đề tài nghiên cứu về giáo dục như:
Bồi dưõng và đào tạo lại đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới (Đe tài
khoa
học mã số KX-07, năm 1996); Khoa học quản lý giáo dục của Trần Kiểm
(1996);
Giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp và phát triển nguồn nhân lực của Trần Khánh
Đức
(2002); Lý luận dạy đại học của Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức; Ouản lý giáo dục
của
Bùi Minh Hiền (2006); Phát triển nguồn nhân lực con ngưòì-Giáo trình dành
cho
học viên chuyên ngành quản lý giáo dục của Đặng Quốc Bảo (2009). Công
trình:
"Nghiên cứu việc bồi dưõng cán bộ giảng dạy đại học và giáo viên dạy nghề",

14
- Nguyễn Đình Dũng (2005), Một sổ biện pháp xây dựng đội ngũ giáo

viên
Trường Cao đẳng Thong kè (Luận văn thạc sĩ Đại học Sư phạm Hà Nội).
- Dương Đức Sáu (2005), Các biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên

trường
Cao đẳng Sư phạm Ouảng Bình (Luận văn thạc sĩ Đại học Sư phạm Ilà Nội.

- Hoàng Văn Thực (2007), Một số biện pháp xây dụng đội ngũ giảng

viên
Trường CĐSP Hoà Bình đáp ứng yêu cầu đôi mói hiện nay.

- Đặng Văn Doanh (2008), Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên

trường
cao đẳng kinh tế - kỷ thuật thuộc đại học Thái Nguyên.

- Nguyễn Hùng (2008), Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên

trường

Cao

đăng Vãn hoáNghệ thuật Đắc Lak.

- Phan Văn Thạch (2008), Quy hoạch và phát triển đội ngũ giảng viên

trường Cao đắng Công nghiệp Câm Phả đến năm 2015.


15

phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đợi học,
cao
đăng gọi là giảng viên ". [35, Tr25]

Như vậy “giảng viên là những người giảng dạy ở các trường cao
đang, đại

học”

1.2.1.2. Đội ngũ giảng viên

Theo từ điển Tiếng Việt, đội ngũ. Là “khối đông người cùng chức năng
nghề
nghiệp được tập họp và tô chức thành một lực lượng” [29, Tr328].

Các khái niệm đội ngũ dùng cho các thành phần trong xã hội như: Đội
ngũ

trí

thức, đội ngũ công nhân, viên chức... Dó là một khối đông người, được tổ
chức
thành một lực lượng để cùng thực hiện một mục đích chung.

Tóm lại, đội ngũ là một nhóm người được tập hợp và tổ chức thành một
lực
lượng đế thực hiện một hay nhiều chức năng, có thế có cùng nghề nghiệp hoặc
không cùng nghề nghiệp nhưng cùng có chung một mục đích nhất định.


16
thức, trình độ chuyên môn - nghiệp vụ, khả năng chuyên môn đạt đến chuẩn
và

trên

chuẩn của yêu cầu, các tiêu chí dành cho giảng viên trường Đại học, Cao
đẳng,

chú

trọng đến sự phát triển bền vững. Theo định nghĩa của Hội đồng thế giới về
phát
triển bền vững (WCDE): "Sự phát triển bền vững là sự phát triển đáp úng các
yêu
cầu hiện tại và có khả năng thích ứng VỚI yêu cầu của thế hệ kế tiếp sau".
1.2.3. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên
1.2.3.1. Giải pháp
- Giải pháp là cách làm, cách thức tiến hành giải quyết một vấn đề cụ

thể.
- Phát triển là vận động, tiến triển theo chiều hướng tăng lên, từ ít đến

nhiều,

hẹp hay rộng, thâp đến cao, đơn giản đến phức tạp.
1.2.3.2. Giải pháp phát triền đội ngũ giảng viên

Như vậy giải pháp phát triền đội ngũ giảng viên là những cách thức làm
cho
đội ngũ giảng viên vận động và tiến triển theo chiều hướng đi lên cả về số
lượng

và

chất lượng.
Từ cách tiếp cận như trên, theo tác giả giải pháp phát triển là làm cho
vấn

đề

vận động theo chiều hướng tích cực. Có thể tăng lên về số lượng, chất lượng
hoặc
tăng lên về phạm vi...
1.2.4. Quản lý và Quản lý giáo dục


' í__________
C chế quản
ơ lý

Mục êu quán
ti lý
18
17

quy phạm
có khi
khách
thể làcông
ngườicụ,tổ phương
chức được
contàingười
đại
Đe kỹ
kếtthuật.
hợp Cũng
các yếu
tố con
người,
tiện,
chính...
diện
nhằm
đạt
trở
thể quản
cấp phải
dướicó
thấp
mụcthành
tiêu chủ
đã định
trước,lýcần
sự hơn.
tổ chức, điều hành chung, đó chính là

quản Cơ chế quản lý là phương thức nhờ nó hoạt động quản lý được thực
lý.
hiện
và
Có nhiều định nghĩa khái niệm quản lý theo các quan điểm khác nhau.
quan hệ qua lại giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý được vận hành và
- Theo quan điểm kinh tế, F.Taylor
(1856lý- 1915) cho rằng “Quản lý là
Chủ thê quản
điều
nghệ
thuật biết rõ ràng, chính xác cái gỉ cần làm và làm cái đó thế nào bang
phương
pháp tốt nhất và rẻ nhất”. [19, tr25]

- Theo quan điêm xã hội: “Ouản lý là sự tác động liên tục có tô chức,

có

định

hưóng của chủ thể (ngưòi quản lý, tổ chức quản lý) lên khách thể (đoi tượng
quản

lý)

về các mặt chính trị, vãn hoá, xã hội, kinh tế... bang một hệ thong các luật lệ,
chính
sách, các nguyên tắc, các phương pháp và biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi
trưòng

và

điểu kiện cho sự phát triển của đoi tượng” [32, tr 7]

- Theo quan điếm hệ thống: Thế giới đang tồn tại, mọi sự vật hiện

tượng

là

một chinh thế, thống nhất. Quản lý với tư cách là những tác động vào hệ
thống,

vào

từng thành tố của hệ thống bằng các phương pháp thích họp nhằm đạt được


19

lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội
đặt

ra

cho ngành giáo dục [37, tr 36]

Xét theo quan điếm lý thuyết hệ thống thì quản lý giáo dục là sự tác
động

liên tục, có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục
nhằm
tạo ra tính “trồi” của hệ thống; »sửĐối
dụng
một quản
cách tối ưu các tiềm năng, các cơ
tượng
hội

1.2.4.2. Quản

lý lý
dxrc---------------của hệ thống
nhằm đưa hệ thống
tới mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện
giáo
đảm Giáo dục và quản lý giáo dục tồn tại song hành. Nếu nói giáo dục là
bảo
hiệnsự cân bằng với môi trường bên ngoài luôn luôn biến động.
- Đối
cấp vitriển
mô,cùng
đó làvới
cácsựcơtồn
sở tại
giáo
“quản
dục
tượng xã
hội với

và phát
vàdục,
phátthì
triển
của lý
xãgiáo
hội loài
được
người
thì
hiểu
động
thức,
có Giáo
mục đích,
có kế
hoạch,
hệ
cũng là
cónhững
thể nóitác
như
vậytựvềgiác,
quảncólý ýgiáo
dục.
dục xuất
hiện
nhằmcóthực
thống,
hiện

cơ
họp
quy luật
củanghiệm
chủ thểlịch
quản
đếnhội
tậpcủa
thểloài
giáongười,
viên, công
nhân
tập cho
thể
chế truyền
kinh
sửlý- xã
của thế
hệ viên,
đi trước
học
thế
sinh,
mẹcho
họcthế
sinh
lực lượng
dục trong
và ngoài
nhà nghiệm

trường
hệ saucha
và để
hệ và
saucác
có trách
nhiệmgiáo
kế thừa,
phát triển
các kinh
nhằm
ấy
thực
hiện có
chất
mục thân
tiêu con
giáo người
dục của
nhàphát
trường”.
một cách
sáng
tạo,lượng
làm và
chocóxãhiệu
hội quả
và bản
luôn
triển

[37,
tr
không
37]
ngừng. Cũng như quản lý xã hội nói chung, quản lý giáo dục là hoạt động có ý
thức - Tiêu điếm của nhà trường là quá trình giáo dục nên cũng có thế hiểu
quản
của con người nhằm đạt được những mục đích của mình. Chỉ có con người
mới

có


20

“Nhà giáo gỉữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo
dục.
Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học.
[35,
tr .6]

Nhà giáo của trường cao đẳng, đại học được tuyển dụng theo phương
thức
ưu tiên đối với sinh viên tốt nghiệp loại khá, loại giỏi, có phẩm chất tốt và
người

có

trình độ đại học, trình độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ, có kinh nghiệm hoạt động
thực

tiễn, có nguyện vọng trở thành nhà giáo. Trước khi được giao nhiệm vụ giảng
dạy,
giảng viên cao đắng, đại học phải được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm.
1.3.1.2. Nhiệm vụ của giảng viên

Theo Điều lệ trường Đại học kèm theo Quyết định số 153/2003/QĐ-TTg
ngày
30 tháng 7 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, nhiệm vụ
và
quyền hạn của giảng viên trường Đại học
Các nhiệm vụ của giảng viên:
* Nhiệm vụ giảng dạy
1. Chuẩn bị giảng dạy:
- Nghiên cún để nắm vững mục tiêu, nội dung, chương trình, phương

pháp


21
4. Thực hiện quá trình đảnh giá kết quả học tập của học viên và hướng

dẫn
học viên đánh giá hoạt động giảng dạy.
5. Dự giờ và tham gia đánh giá hoạt động giảng dạy của các giảng viên

khác
theo quy định của cơ sở đào tạo, bồi dưỡng.

* Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ
1. Chủ trì hoặc tham gia thực hiện các chương trình, đề án, đề tài

nghiên

cứu

khoa học, phát triển công nghệ được phân công và có kết quả cụ thể được Hội
đồng
khoa học đánh giá đạt yêu cầu trở lên.
2. Nghiên cứu khoa học và công nghệ để xây dựng chương trình đào

tạo,

bồi

dưỡng; tham gia xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu giảng dạy, tài liệu
tham
khảo phục vụ công tác đảo tạo, bồi dưỡng; cải tiến phương pháp giảng dạy và
kiếm
tra, đánh giá môn học, chuyên đề thuộc nội dung, chương trình đào tạo, bồi
dưỡng
được phân công giảng dạy.
3. Viết các bài báo đăng trên các tạp chí khoa học, viết các chuyên đề,

báo
cáo khoa học tham luận tại các hội nghị, hội thảo khoa học được phân công.
4. Thực hiện quá trình đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học của học


22
khoa học và công nghệ; công tác đảng, đoàn thể, các hoạt động xã hội tại cơ

sở

đào

tạo, bồi dưỡng và các công tác khác khi được cấp có thẩm quyền giao.

* Nhiệm vụ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ
1. Học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận chính trị,

quản
lý nhà nước, ngoại ngữ, tin học, phương pháp giảng dạy để tăng cường năng
lực
công tác đáp ứng yêu cầu đôi mới và nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng
cán
bộ, công chức là nhiệm vụ thường xuyên.
2. Có trách nhiệm thực hiện khi được cơ sở đào tạo, bồi dưỡng xem xét

cử

đi

đào tạo, bồi dưỡng đế có các trình độ chuyên môn, học vị đạt chuẩn hoặc cao
hơn
chuẩn đối với chức danh đang giữ, bảo đảm tiêu chuẩn khi được bổ nhiệm vào
chức
danh mới.
3. Hàng năm được cơ sở đào tạo, bồi dưỡng tổ chức đi nghiên cứu thực

tế,

bổ

sung kiến thức thực tiễn vào bài giảng và kỹ năng giải quyết, xử lý các tình
huống
lãnh đạo, quản lý.
1.3.2. Vị trí, vai trò của người giảng viên Dại học
1.3.2.1. Vị trí của người giảng viên Dại học

Vị trí, chức năng của giảng viên: Luật giáo dục năm 2005 đã khẳng
định
trí, vai trò của nhà giáo như sau:

vị


23
1.4. Một số vấn đề về phát triến đội ngũ giảng viên
1.4.1. Sự cần thiết phải phát triển đội ngữ giảng viên
1.4.1.1. Phát triển đội ngũ giảng viên theo Tư tưởng Hồ Chí Minh

"Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đòi sau là một việc rất quan trọng
và

rất

cần thiết" [23, ừ.498]. Đe thực hiện nhiệm vụ cách mạng vẻ vang đó, cần phải
tăng
cường đầu tư cho giáo dục, trong đó có công tác xây dựng và phát triển đội
ngũ

nhà

giáo đóng vai trò quan ừọng. Vì: "...Nếu không có thầy giáo thì không có giáo
dục... Không có giáo dục, không có cán bộ thì cũng không nói đến kinh tế, văn
hóa”
[27, tr.57]. Từ đó Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "Những người thầy giáo
tốt

là

những người vẻ vang nhất” và là “những ngưòi anh hùng vô danh" [27, tr.89].
Đồng thời với sự đánh giá cao vai trò của đội ngũ nhà giáo, Chủ tịch Hồ Chí
Minh
nêu lên nhiều quan điếm về công tác xây dựng đào tạo đội ngũ nhà giáo. Theo
Hồ
Chí Minh, vấn đề then chốt quyết định chất lượng giáo dục là xây dụng đội
ngũ
những người thầy giáo. Người khẳng định trách nhiệm đó của toàn xã hội,
trước

hết

là của Đảng, Nhà nước với vai trò là người lãnh đạo và quản lý. Đảng, Nhà
nước
phải "quan tâm hon nữa đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi
mặt"
[22, tr.404], trong đó xây dựng đội ngũ nhà giáo là nội dung trọng tâm.
Trong thời kỳ kháng chiến kiến quốc Người yêu cầu cán bộ làm công
tác

24

cầu đối với nhà giáo như sau: Nhà giáo phải phát huy tinh thần học tập không
ngừng. Người vẫn thường dẫn lại câu nói của Lênin: "Học, học nữa, học mãi"
đê
nhắc nhở các thầy, cô giáo "dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua
dạy

tốt

và học tốt... .phải phan đau nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn...."
[23,
tr.403]. Bác khuyên cán bộ và giáo viên "chớ tự túc, tự mãn, cho là giỏi rồi thi
dừng
lại, mà dùng lại là lùi bước, là lạc hậu, mình tự đào thải trước. Cho nên phải
cố
gang học tập để cải tạo mình, cải tạo tư tưởng của mình, cải tạo con em và
giúp
vào việc cải tạo xã hội" [25, tr.489].

Mỗi giáo viên phải không ngừng rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách
mạng, ra
sức học tập lý luận chính trị vì "giáo dục phải phục vụ dường loi chính trị của
Đảng
và Chính phủ, gan liền vói sản xuất và đòi song của nhân dân " [19, tr.190].
Nói

về

phương pháp giảng dạy Bác đã chỉ rõ “Thầy giáo ngày nay không phải như
trước
chỉ biết gõ đầu trẻ. Bây giờ thầy giáo có trách nhiệm với nhân dân, đào tạo
cán

bộ

ra phục vụ nhân dân. Cách dạy, quan niệm dạy phải khác. Dạy sao cho học
sinh


25
Quan điếm về xây dựng và phát triến đội ngũ nhà giáo được Đảng và
Nhà
nước ta hết sức quan tâm ừong suốt quá trình phát triển đất nước, đặc biệt là
trong
thời kỳ CNH, HĐH đất nước. Ket luận Hội nghị Trung ương lần thứ 6 khóa IX
nêu
rõ: "Các cấp ủy Đảng từ Trung ương tói địa phương quan tâm thường xuyên
công
tác đào tạo, bồĩ dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý về mọi mặt, COI đầy là một
phần
trọng tâm của công tác cán bộ; đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất loi song của nhà giáo. Xây dụng kế hoạch đào tạo, đào tạo lại độỉ
ngũ
giáo viền vả cán bộ quản lý giáo dục, đảm bảo đủ về so lượng, cơ cấu cân đoi,
đạt
chuẩn đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới" [12, tr.3]. Quan điểm này được khẳng
định

lại

trong Chỉ thị 40/CT/TW (15/6/2004) của Ban Bí thư: "Xây dựng đội ngũ nhà
giáo
và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về so
lượng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chứ trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phâm chất,
lối
song, lưong tâm tay nghề của nhà giáo" [1, tr.2.].

Trong Điều 15, Luật Giáo dục năm 2005 khẳng định: "Nhà nước tô chức
đào
tạo, bồi dưỡng nhà giáo; có chính sách sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm các điều


26

định: 'Xây dựng độỉ ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đại học đủ về
số
lượng, có phẩm chất đạo đức và lưong tâm nghề nghiệp, có trình độ chuyên
môn
cao, phong cách giảng dạy và quản lý tiên tiến" [8, tr.3]

Theo Kết luận 242-TB/T.Ư ngày 15/4/2009 về tiếp tục thực hiện Nghị
quyết
Trung ương 2 (khóa VIII), phương hướng phát triển giáo dục và đảo tạo đến
năm
2020, Bộ Chính trị đã đề ra 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp với yêu cầu đối mới
căn
bản, toàn diện, mạnh mẽ sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước nhà. [14] Đây là

những định hướng quan trọng giúp cho ngành giáo dục về công tác phát triến
ĐNGV ở các cơ sở.

I.4.I.3.

Phát triển đội ngũ giảng viên căn cử vào dự thảo chiến lược

phát
triển giáo dục 2011-2020
“Giáo dục ngày càng có vai trò và nhiệm vụ quan trọng trong việc xây
dựng
một thế hệ người Việt Nam mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội.
Điều

này

đòi hỏi giáo dục phải có chiến lược phát triển đúng hưởng, họp quy luật, xu


27
Định hướng cho công tác phát triên đội ngũ nhà giáo nói chung và đội ngũ
giảng viên trong các trường Đại học, Cao đẳng “chiến lược” đã đưa ra các giải
pháp
là:
- Thực hiện chế độ hợp đồng thay cho biên chế, có chính sách miễn

giảm

học

phí, cung cấp học bống đặc biệt đế thu hút các học sinh giỏi vào học tại các
trường
sư phạm. Đối mới toàn diện hệ thống đào tạo sư phạm....
- Đe tăng số lượng GV chiến lược đưa ra giải pháp “Thực hiện đề án

đào

tạo

giảng viên cho các trưòng đại học cao đẳng từ 2008 đến năm 2020 vói ba
phưong
án đào tạo: đào tạo ở trong nước, đào tạo ờ nước ngoài và kết họp đào tạo
trong

vả

ngoài nước. ”

- Đe nâng cao chất lượng của công tác kiểm tra, đánh giá “Tiếp tục

đánh

giá

theo chuân nghiệp vụ sư phạm đoi vói giáo viên giáo dục nghề nghiệp và
giảng

viên

đại học. ”

- Đe tăng cường chất lượng GV phải “Tăng cưòng các khóa bồi dưỡng

nâng
cao năng lực cho đội ngũ giáo viên theo các chưong trình tiên tiến, các


28
1.4.2.2. Nội dung phát triến đội ngũ giảng viên

về số lượng giảng viên
Số lượng giảng viên là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ này, nó
phản
ánh quy mô của đội ngũ giảng viên tương xúng với quy mô của mỗi trường
đại

học,

cao đăng, số lượng giảng viên phụ thuộc vào sự phân chia tố chức trong nhà
trường.
Số lượng giảng viên của mỗi trường đại học, cao đang phụ thuộc vào
quy
mô phát triển nhà trường, nhu cầu đào tạo và các yếu tố khác, chang hạn như:
chỉ
tiêu biên chế, công chức của nhà trường, các chế độ chính sách đối với đội
ngũ
giảng viên. Tuy nhiên, dù trong điều kiện nào, muốn đảm bảo hoạt động giảng
dạy
thì người quản lý cũng đều cần quan tâm đến việc giữ vững sự cân bằng động
về

số

lượng giảng viên với nhu cầu đào tạo và quy mô phát triển của nhà trường.
Phát triển đội ngũ giảng viên về số lượng nham hướng đến việc kéo
giảm

tỉ

lệ sv/l giảng viên để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.
Quyết định 201/2001/QĐ-TTg ngày 28/12/2001 của Thủ tướng chính
phủ
phê duyệt chiến lược phát triển giáo dục 2001 - 2010 chỉ ra giải pháp phát
triển

đội

ngũ nhà giáo đôi với giảng viên đại học, cao đăng là “Khân trưong đào tạo,
bô

sung

và nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên đại học, cao đăng đê một mặt giảm tỷ


29
- về chuyên môn: Đảm bảo tỷ lệ giảng viên hợp lý giữa các đon vị

trong

nhà

trường, phù họp với quy mô và nhiệm vụ đào tạo của tìmg chuyên ngành đào
tạo.
- về lứa tuổi: Đảm bảo sự cân đối giữa các thế hệ trong nhà trường,

tránh
tình trạng hụt hẫng về đội ngũ giảng viên trẻ kế cận, cần có thời gian nhất định
để
thực hiện.
- về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giảng viên nam và giảng

viên

nữ

trong từng khoa, tổ, bộ môn và chuyên ngành đào tạo của nhà trường.
- về chính trị: Duy trì sự cân đối về tỷ lệ giảng viên trong các tổ chức

chính
trị - xã hội như: Đảng cộng sản Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh,
Công đoàn,.. .giữa các phòng, khoa, tổ bộ môn trong nhà trường.
về chất lượng đội ngũ giảng viên

Chất lượng đội ngũ giảng viên là toàn bộ thuộc tính, nhũng yếu tố ảnh
hưởng
của đội ngũ giảng viên. Những thuộc tính và yếu tố ảnh hưởng này gan bó với
nhau
trong một tổng thế thống nhất tạo nên giá trị và sự tồn tại của đội ngũ giảng

viên

và

làm cho đội ngũ giảng viên khác với đội ngũ khác. Theo định nghĩa chất
lượng

phù

hợp với mục tiêu thì chất lượng đội ngũ giảng viên phù hợp với mục tiêu phát