SKKN rèn luyện kỹ năng thực hành nghi thức đội ở trường THCS

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên sáng kiến: “Rèn luyện kỹ năng thực hành Nghi thức Đội ở
trường THCS”.
- Người thực hiện: Ngô Thâu Băng
- Đơn vị công tác: Truờng THCS Vàm Đình

I. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
1. Sự cần thiết của việc thực hiện sáng kiến:
Nghi thức là một phương tiện giáo dục của Đội Thiếu niên tiền phong
(TNTP) Hồ Chí Minh. Với những quy định biểu hiện bằng ngôn ngữ, hình
thức tượng trưng, thủ tục, nghi lễ và đội ngũ, Nghi thức Đội góp phần mạnh
mẽ vào việc xây dựng phương pháp giáo dục toàn diện, mang nét đặc trưng
của Đội. Trong đó, nổi bất là giáo dục ý thức kỷ luật, tư thế, tác phong và
tinh thần tập thể cho đội viên; tạo ra vẻ đẹp, tính nghiêm chỉnh và sự thống
nhất của tổ chức Đội. Nghi thức Đội được tiến hành thường xuyên trong mọi
hoạt động rèn luyện của Đội để tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho đội viên
trong tổ chức Đội.
Việc tiến hành giáo dục bằng Nghi thức Đội đòi hỏi phải có tính thuyết
phục cao, tính nghiêm túc, chính xác và thống nhất. Có như vậy mới làm cho
Nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực sự của mỗi đội viên và tập thể Đội.
Một trong những vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng hoạt động
Đội là cần phải nâng cao chất lượng Nghi thức Đội. Bởi vì Nghi thức Đội là
một hoạt động giáo dục đặc trưng của Đội TNTP Hồ Chí Minh. Thông qua

Trang 1


hoạt động này tổ chức Đội được củng cố phát triển và khẳng định vị trí vai
trò của mình đối với xã hội.
Trong thời gian qua tình trạng hoạt động Nghi thức đội trong trường

trung học cơ sở ở Cà Mau nói chung và huyện Phú Tân nói riêng chưa đem
lại hiệu quả cao
Trong thời gian thực nhiệm vụ là một giáo viên Tổng phụ trách (TPT)
Đội với sự học hỏi và kinh nghiệm tôi đã tích lũy được, muốn thực hiện tốt
các động tác về Nghi thức Đội, không thể không nghiên cứu kĩ về Nghi thức
Đội và phương pháp tập luyện về Nghi thức Đội, đặc biệt là biện pháp rèn kĩ
năng thực hành Nghi thức Đội cho từng đội viên. Để tổ chức tốt việc này,
người giáo viên TPT Đội cần có tài liệu cung cấp những kiến thức lí thuyết
về các động tác thực hành Nghi thức Đội, và các biện pháp cụ thể cho từng
động tác. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn kĩ năng. Kĩ năng là yếu tố quyết
định đến sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội,
từ 7 yêu cầu đối với người đội viên như: thắt, tháo khăn quàng đỏ, chào kiểu
đội viên TNTP, ... đến các kĩ năng về thực hiện các động tác cá nhân tại chỗ
và di động, cách tập hợp đội hình, đội ngũ, ... Tất cả đều theo một quy trình
và đi theo từng bước một.
2. Mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
Thực hành tốt Nghi thức Đội sẽ góp phần giáo dục toàn diện cho các
em Đội viên mà trước hết là giáo dục ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần trách
nhiệm trước tập thể, tạo nên tình cảm gắn bó đoàn kết, thương yêu giúp đỡ
lẫn nhau để cùng tiến bộ.
Thực hành Nghi thức Đội giúp các em Đội viên có thể lực cường tráng,
khỏe mạnh, nhanh nhẹn, tháo vát. Góp phần tạo nên vẻ đẹp của người đội
viên, đẹp trong lời nói và đẹp trong hành động.
Trang 2


Hoạt động nghi thức Đội tốt sẽ tạo thành thói quen, nề nếp tốt trong
sinh hoạt hàng ngày cho tập thể và cá nhân Đội viên như: Trang phục đẹp,
gọn, sạch sẽ, ra vào lớp đúng giờ, trật tự, vệ sinh ngăn nắp.
Xuất phát từ sự cần thiết và mục đích trên nên tôi mạnh dạn nghiên cứu

đề tài: “Rèn luyện kỹ năng thực hành Nghi thức Đội ở trường THCS”.
II. Phạm vi triển khai thực hiện:
Thực hiện ở Liên đội trường THCS Vàm Đình, xã Phú Thuận, huyện
Phú Tân, tỉnh Cà Mau.
III. Mô tả sáng kiến:
Muốn thực hành được tốt, thì mỗi giáo viên TPT Đội phải có đầy đủ tài
liệu hướng dẫn thực hành và nắm vững nội dung từng động tác về Nghi thức
Đội, biết thực hành thuần thục, chính xác các động tác đó.
Còn đối với mỗi đội viên phải có một quyển sổ tay đội viên, trong đó
đã ghi đầy đủ nội dung về Nghi thức Đội.
1. Biện pháp rèn kĩ năng tìm hiểu nội dung về Nghi thức Đội
Đội viên nắm và hiểu được nội dung 7 yêu cầu đối với người đội viên
và nội dung về đội hình, đội ngũ.
- Giáo viên TPT Đội cho đội viên đọc kỉ các nội dung về Nghi thức
Đội có trong sổ tay đội viên trước khi sinh hoạt về Nghi thức ở trường để
từng đội viên biết được từng yêu cầu, động tác về Nghi thức Đội.
- Khi sinh hoạt về Nghi thức Đội, giáo viên TPT Đội cho đội viên nêu
từng yêu cầu, động tác của 7 yêu cầu đối với người đội viên, sau đó giáo viên
TPT Đội cho học sinh biết ý nghĩa từng yêu cầu đối với người đội viên, rồi
phân tích từng bước, từng thao tác, động tác của các yêu cầu đối với người
đội viên và giáo viên TPT Đội đặt câu hỏi cho đội viên trả lời.
Trang 3


Ví dụ: Đối với người đội viên khi thực hiện Nghi thức Đội cần đảm
bảo mấy yêu cầu? Kể tên từng yêu cầu đó?
Đội viên trả lời: Đối với người đội viên khi thực hiện Nghi thức Đội
cần đảm bảo 7 yêu cầu đó là: 1 Thuộc, hát đúng Quốc ca, Đội ca và một số
bài hát truyền thống; 2 Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ; 3 Chào kiểu đội viên
TNTP; 4 Cầm cờ, giương cờ, vác cờ và kéo cờ; 5 Hô, đáp khẩu hiệu Đội; 6

Các động tác cá nhân tại chỗ và di động; 7 Đánh các bài trống;
2. Biện pháp rèn kĩ năng quan sát, mô tả và thực hiện
Biện pháp giúp rèn luyện các em đội viên nắm được thứ tự thực hiện
các động tác.
- Giáo viên TPT Đội vừa phân tích vừa làm mẫu từng động tác của
Nghi thức đội (Ví dụ: Động tác “thắt khăn quàng đỏ”)
- Đội viên quan sát từng bước của từng động tác đến tổng thể của từng
động tác.
- Giáo viên TPT Đội: Động tác này được thực hiện như thế nào?
- Đội viên mô tả và thực hiện lại.
- Giáo viên TPT Đội theo dõi các em thực hiện rồi uốn nắn sửa sai.
Ví dụ: Giáo viên TPT Đội làm mẫu động tác thắt khăn quàng đỏ. Giáo
viên TPT Đội vừa mô tả vừa thực hiện động tác thắt khăn quàng đỏ. Đội viên
quan sát và trả lời câu hỏi do giáo viên TPT Đội đưa ra: Động tác “thắt khăn
quàng đỏ” thực hiện như thế nào? Đội viên nêu thứ tự các bước thực hiện
được động tác do quan sát được (khi nghe khẩu lệnh: “thắt - khăn!” Dựng cổ
áo lên, gấp xếp đổi chiều cạnh đáy khăn, để chiều cao khăn còn khoảng
15cm, đặt khăn vào cổ áo, so hai đầu khăn bằng nhau, đặt dải khăn bên trái
lên trên dải khăn bên phải. Vòng đuôi khăn bên trái vào trong, đưa lên trên và
Trang 4


kéo ra phía ngoài. Lấy đuôi khăn bên (từ phải sang trái) với dải khăn bên
phải. Thắt nút khăn, chỉnh cho dải khăn vuông vắn, bẻ cổ cổ áo xuống.
Đội viên thực hành động tác thắt khăn quàng đỏ. (Theo toàn chi đội)
Giáo viên TPT Đội theo dõi các em thực hiện rồi uốn nắn, sửa sai cho
từng em.
3. Biện pháp rèn kĩ năng thực hành tổng hợp các động tác Nghi
thức Đội
Biện pháp giúp rèn luyện cho đội viên thực hiện được liên hoàn các

động tác Nghi thức Đội một cách thuần thục.
Giáo viên TPT Đội làm mẫu các động tác nghi thức Đội (thực hiện
trong buổi lễ diễu hành).
Đội viên thực hành lại các động tác mà giáo viên TPT Đội vừa làm
mẫu.
Giáo viên TPT Đội theo dõi các em thực hiện rồi uốn nắn, sửa sai.
Ví dụ: Trong buổi lề diễu hành, học sinh khi đi đều qua lễ đài, tay phải
đưa lên chào các đại biểu, tay trái vẫn đánh, chân vẫn đi đều, hàng ngang,
hàng dọc vẫn thẳng,... Như vậy các em đã thực hiện liên hoàn các động tác
trong cùng một thời điểm.
4. Biện pháp rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho cán bộ chỉ
huy Đội
Người chỉ huy Đội là những đội viên nắm vững các khẩu lệnh hô, thực
hiện thành thạo các động tác về Nghi thức Đội (7 yêu cầu đối với người đội
viên),
- Trang phục gọn gàng đúng quy định (tùy theo từng trường)
Trang 5


- Tư thể nhanh nhẹn, nghiêm túc, chuẩn xác
- Khẩu lệnh khi hô phải rõ dự lệnh và động lệnh, hô to, rõ để cả đơn vị
đểu nghe.
- Người chỉ huy phải biết chọn địa hình, xác định phương hướng, vị trí
khi tập hợp đội hình, ...
Sau khi đã tập luyện chung cho đội viên toàn Liên đội, giáo viên TPT
Đội cùng phối hợp với giáo viên chủ nhiệm (phụ trách chi đội) lựa chọn đội
ngũ cán bộ chỉ huy Đội của từng chi đội, số lượng mỗi chi đội khoảng 3- 5
em (tùy theo số lượng đội viên của từng chi đội mà chọn).
- Giáo viên TPT Đội tiến hành tập các động tác dành cho người chỉ huy
Đội theo trình tự sau:

+ Tập hô các khẩu lệnh : Muốn chỉ huy tốt, người chỉ huy phải hô
đúng, dõng dạc và rõ các khẩu lệnh trong Nghi thức Đội.
+ Tập chọn địa hình: chọn vị trí rộng để tập hợp đội hình phù hợp với
những hoạt động đã dự định, tránh nơi có vật trở ngại hoặc lầy lội
+ Tập xác định phương hướng: Tránh nắng chiếu vào mặt, tránh
hướng gió, tránh ô nhiễm của môi trường, tránh hướng có nhiều hoạt động ồn
ào.
+ Tập chọn vị trí và tư thế chỉ huy khi tập hợp: khi tập hợp, nguười chỉ
huy đứng ở điểm chuẩn, tư thế nghiêm để đơn lấy làm chuẩn, không xê dịch
vị trí, quay qua, quay lại, ...
+ Tập các động tác chỉ định đội hình: Chỉ huy dùng tay trái chỉ định
đội hình tập hợp.
Ví dụ: Tập hợp chi đội hàng dọc.
Trang 6


Sau khi chỉ huy lựa chọn địa hình, phương hướng và vị trí. Chỉ huy hô:
“Chi đội tập hợp!”, đồng thời dùng tay trái giơ thẳng lên cao, các ngón tay
khép kín, lòng bàn tay hướng về phía thân người. Tiếp theo là các phân đội
xếp hàng dọc, phân đội 1 làm chuẩn (Phân đội trưởng đứng sau lưng chỉ huy
và cách chỉ huy bàng một cánh tay trái), các phân đội khác (theo thứ tự)
đứng về bên trái phân đội 1.
IV. Kết quả, hiệu quả mang lại:
Qua thực hiện các giải pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội
như trên mà kết quả thực hiện các hoạt động Đội đạt được như sau:
Khi học tập cũng như khi thực hiện Đội viên có thái độ đúng đắn,
nghiêm túc hơn và biết kiên trì luyện tập, trang phục cá nhân, từ đầu tóc,
quần áo, tác phong có nhiều thay đổi. Gọn gàng, nhanh nhẹn, đặc biệt là nâng
cao được sự hiểu biết của các em về công tác Đội thu hút được các em tham
gia và tập luyện nghi thức Đội nhiệt tình.

Các em thực hiên nhanh chống các công việc được giao, biết tự điều
khiển xếp hàng ra vào lớp, thực hiện đúng các khẩu lệnh, điều lệnh,, xếp
hàng thể dục giữa giờ ngay ngắn, đều và đẹp.
Giúp cho việc tập trung đội hình các buổi chào cờ đầu tuần, các ngày
lễ nhanh chống, nghiêm túc, đều và đẹp.
Việc thực hiện nề nếp của trường nâng lên rõ rệt, tinh thần tổ chức kỷ
luật các các em cũng thực hiện rất tốt, tập thể đoàn kết giúp đỡ nhau trong
học tập cũng như trong công việc.
100% đội viên hát đúng Quốc ca, Đội ca và thực hiện tốt các động tác
về Nghi thức Đội trong nghi lễ chào cờ đầu tuần.

Trang 7


100% Chỉ huy các chi đội thực hành thành thạo các động tác về Nghi
thức Đội.
Trên 90% đội viên đạt chuyên hiệu “Nghi thức Đội”, “Kỹ năng đội
viên” của chương trình rèn luyện đội viên.
Từ đó danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ Liên đội khá cao, cụ thể như Cháu
ngoan Bác Hồ cấp liên đội đạt 232/409 đội viên, cấp huyện đạt 132/409 đội
viên, cấp tỉnh đạt 20/409 đội viên.
V. Đánh giá phạm vi ảnh huởng của sáng kiến:
Qua quá trình thực hiện sáng kiến bản thân tôi thấy có những ưu
khuyết điểm như sau:
* Ưu điểm:
Sáng kiến kinh nghiệm về “Những biện pháp rèn kĩ năng thực hành
Nghi thức Đội ở trường THCS” là một cố gắng thể hiện sự đổi mới về
phương pháp tổ chức hoạt động Đội trong Nhà trường.
Sáng kiến đã thể hiện được tính thuyết phục cao, tính nghiêm túc, tính
chính xác và thống nhất. Đã làm cho Nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực

sự của mỗi đội viên và tập thể Đội.
Sáng kiến này đi sâu phân tích các biện pháp rèn kĩ năng thực hành
Nghi thức Đội để làm cơ sở lí luận cho việc vận dụng các biện pháp làm
nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho đội viên. Từ đó góp phần
nâng cao chất lượng đội viên cũng như giáo dục toàn diện cho các em học
sinh.
Mô hình này dễ áp dụng ở các trường THCS đối với người giáo viên
TPT Đội nhiệt tình, năng động và chịu học hỏi.
Trang 8


Từ việc tìm hiểu những yêu cầu về nội dung thực hành Nghi thức Đội
cần có của đội viên và từ thực tiễn công tác của giáo viên Tổng phụ trách
Đội.
Các kĩ năng này được xây dựng trên cơ sở đảm bảo mục tiêu, yêu cầu
về thực hiện Nghi thức Đội.
* Khuyết điểm:
Đòi hỏi người giáo viên TPT Đội phải không ngừng tìm tòi, học hỏi
thật kỷ các kỷ năng về Nghi thức Đội
VI. Kiến nghị, đề xuất:
- Cần mở các lớp tập huấn về nghiệp vụ công tác Đội dành cho giáo
viên TPT Đội mới vào công tác Đội. Định kỳ tổ chức các đợt giao lưu giữa
các giáo viên TPT Đội trong và ngoài huyện để học hỏi kinh kinh,...
- Giáo viên Tổng phụ trách Đội phải lên kế hoạch từ đầu năm và cụ thể
từng tháng, từng tuần theo chủ đề, chủ điểm một cách cụ thể để trình Ban
giám hiệu, xin ý kiến chỉ đạo và thực hiện triệt để kế hoạch đó.
- Hàng năm Lãnh đạo cần có đoàn về kiểm tra công tác Đội ở các
trường để nắm bắt quá trình thực hiện công tác Đội ở từng trường, từ đó giáo
viên TPT Đội ở các trường rút kinh nghiệm các mặt còn hạn chế, yếu kếm để
chấn chỉnh góp phần nâng cao chất lượng đội viên cũng như thực hiện tốt

giáo dục toàn viện cho học sinh.
Trên đây là kinh nghiệm của tôi về “Rèn luyện kỹ năng thực hành
Nghi thức Đội ở trường THCS” mà tôi đã áp dụng trong suốt các năm học
qua và nó đã mang lại hiệu quả cao trong công tác Đội ở trường mà tôi công
tác. Tôi hy vọng rằng với kinh nghiệm nhỏ này nó sẽ góp phần tháo gỡ một
phần vướn mắc cho giáo viên TPT Đội trong việc nâng cao chất lượng đội
Trang 9


viên về mọi mặt ở đơn vị mình công tác và góp phần không nhỏ cho giáo
viên Tổng phụ trách Đội thúc đẩy phong trào hoạt động Đội ngày một vững
mạnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Phú Tân, ngày 8 tháng12 năm 2012
Ý kiến xác nhận

Người viết

của Thủ trưởng đơn vị

Ngô Thâu Băng

Trang 10